3D visualisatie woningen CPO Beugen Auteur: Marco Michiels In opdracht van: Meulman bouwkundig buro Vieracker 8-b Joop Thijssenstraat 9 6581 JV Malden 5447 BL Rijkevoort Opleiding: TEC / CAD College Datum: 20 november 2013
Voorwoord Deze scriptie is geschreven in het kader van de afsluiting van de Autodesk HBO opleiding van ACE Architectural Designer aan het TEC / CAD College te Nijmegen. De scriptie is het eindresultaat van het in de praktijk toepassen van de opgedane kennis van Revit¹ Architecture in de genoemde opleiding. Voor deze scriptie is gezocht naar een praktijkopdracht, zodat het niet alleen bij theoretisch onderzoek blijft en misschien kom ik dan mensen tegen die mij aan een baan kunnen helpen. Via Roel van de Kerkhof van Gebr. Janssen uit Beugen is het contact gekomen met Meulman bouwkundige buro uit Rijkevoort en MartensBouw uit Beugen. Deze partijen zijn door CPO¹ Beugen geselecteerd om het CPO project in Beugen te begeleiden en te realiseren. Het CPO project Beugen bestaat uit 3 twee-onder-een-kapwoningen, dus totaal 6 opdrachtgevers. Ik ben al meer dan 15 jaar werkzaam in de bouw als senior calculator, kostendeskundige en inkoper. Nadat ik te horen had gekregen dat ik in de WW kwam, heb ik een talentenonderzoek gedaan bij Loopbaantraject Bouw & Infra om te kijken waar ik nog meer geschikt voor ben binnen de bouw om mijn kansen op een baan te vergroten. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat ik zeer geschikt ben als bouwkundige tekenaar vanwege mijn hoge figurale capaciteiten namelijk visueel denken en ruimtelijk inzicht. Met dat uitgangspunt ben ik op zoek gegaan naar een opleiding die aansluit op mijn sterke punten, mijn beroep en de trend binnen de bouw en daarmee mijn kansen op een baan vergroot. Momenteel is 3D visualisatie en d kosten koppelen aan het 3D model volop in ontwikkeling in de bouw. Vandaar dat ik gekozen heb voor deze opleiding. Marco Michiels Marco Michiels Pagina 2 Datum 20 november 2013
Inhoudsopgave Voorwoord... 2 1. Inleiding... 5 1.1 Probleemstelling en onderwerp... 5 1.2 Doelstelling... 6 1.3 Eisen en wensen... 6 1.4 Stappenplan... 6 2. Basis... 8 2.1 Basic Wall... 8 2.2 Doors en windows... 9 2.3 Component... 9 2.4 Roof... 9 2.5 Floor... 10 2.6 Railing en stair... 10 2.7 Foundation... 10 3 Inventarisatie... 11 3.1 Views en walkthroughs... 11 3.2 Feedback... 12 4 Basis uitwerken... 14 4.1 Basic Wall... 14 4.2 Doors en windows... 14 4.3 Component... 15 4.4 Roof... 16 4.5 Floor... 16 4.6 Railing en stair... 16 4.7 Foundation... 16 4.8 Bestektekening... 16 4.9 Template... 17 Marco Michiels Pagina 3 Datum 20 november 2013
5 Basis vermenigvuldigd... 18 6 Complete plan... 19 7 Conclusie en aanbeveling... 20 7.1 Conclusie... 20 7.2 Aanbeveling... 21 Verklarende woordenlijst... 22 Bijlage I: Walkthrough buitenom in basiskleuren Bijlage II: Walkthrough rondleiding door kavel 1 in basiskleuren Bijlage III: Walkthrough vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in basiskleuren Bijlage IV: Walkthrough vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in medium kwaliteit realistische kleuren Bijlage V: 3 views vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in hoge kwaliteit realistische kleuren Bijlage VI: 2 views op twee punten in de hoofdslaapkamer en 1 view in de badkamer, allen op de verdieping van kavel 1 in hoge kwaliteit realistische kleuren Bijlage VII: 2 views op twee punten in de woonkamer/keuken, beide op de begane grond van kavel 2 in hoge kwaliteit realistische kleuren Bijlage VIII: 2 views op twee punten in de hoofdslaapkamer, beide op de verdieping van kavel 2 in hoge kwaliteit realistische kleuren Bijlage IX: 2 views van de complete begane grond in 3D en 2 views van de complete verdieping en zolder in 3D, allen in een hoge kwaliteit realistische kleuren Bijlage X: Uitgangspunten Bijlage XI: Voorgelegde enquête Bijlage XII: Resultaten uit de enquête Bijlage XIII: Walkthrough rondleiding door de woning in basiskleuren met realistische views Bijlage XIV: Walkthrough buitenom in realistische kleuren weer te geven op een medium kwaliteit Bijlage XV: 3D views van de plattegronden Bijlage XVI: Walkthrough in realistische kleuren van de achtertuin van zonsopgang tot en met zonsondergang Marco Michiels Pagina 4 Datum 20 november 2013
1. Inleiding Deze scriptie is geschreven in het kader van de afsluiting van de Autodesk HBO opleiding van ACE Architectural Designer aan het TEC / CAD College te Nijmegen. De opdracht is afkomstig van Meulman Bouwkundig buro te Rijkevoort. Meulman bouwkundig buro is een kleinschalig bouwkundig ontwerp- en adviesbureau, dat zich toespitst op kleine en middelgrote bouwprojecten. Betrokkenheid met de opdrachtgever en een ambitie tot het maken van kwalitatief goede bouwplannen binnen een passend budget, zien zij als een uitdaging. Vanaf het eerste schetsontwerp tot en met de uitvoering begeleiden zij in nauw overleg met de opdrachtgever, het gehele bouwproject tot een goed eindresultaat. De werkzaamheden die zij kunnen uitvoeren zijn: Ontwerpen van nieuwbouw, aanbouw en verbouw, renovatie etc. voor woning en utiliteitsbouw. Technisch tekenwerk voor de bouwaanvraag en realisatie op de bouwplaats. Diverse advieswerkzaamheden voor zowel de zakelijke als de particuliere markt, maar ook voor aannemers en andere architecten- en bouwkundige bureaus. Het begeleiden en oprichten van CPO projecten. Uit de gesprekken met de begeleider Meulman bouwkundige buro, de aannemer MartensBouw en de installateur Gebr. Janssen van het project CPO Beugen zijn er een aantal probleemstellingen c.q. verbetervoorstellen geformuleerd voor deze scriptie. 1.1 Probleemstelling en onderwerp Meulman bouwkundig buro werkt al zijn CPO projecten in 2D Autocad uit, door plattegronden en gevels te tekenen. Aan de hand hiervan ziet de opdrachtgever wat hij gaat bouwen en hoe zijn eisen zijn verwerkt in tekeningen. De meeste opdrachtgevers zijn geen bouwkundige en kunnen niet goed tot niet tekening lezen en/of hebben onvoldoende inbeeldingsvermogen, waardoor ze niet altijd precies zien wat ze nu eigenlijk gaan bouwen qua grootte en omvang. Bij CPO projecten kunnen de verschillende opdrachtgevers zelf kiezen wat ze wel en niet laten uitvoeren door de aannemer/installateur. Hiervoor maakt de aannemer/installateur per woning een gedetailleerde totaal begroting aangezien dit voor de hypotheek verstrekking verreist is. Hieruit wordt dan met de individuele opdrachtgever bepaald wat wel en niet in eigen beheer wordt uitgevoerd. Na deze keuzes worden voor de uitvoering van het werk van elke woning tekeningen gemaakt waarop duidelijk is wat door de aannemer/installateur dient te worden uitgevoerd. Marco Michiels Pagina 5 Datum 20 november 2013
1.2 Doelstelling Om opdrachtgevers een duidelijk visueel beeld te geven van wat ze gaan bouwen is het de bedoeling om de plannen geheel in een Revit model uit te werken. Door in Revit foto s (views¹) en filmpjes (walkthrougs¹) te maken krijgen opdrachtgevers een beter beeld van wat ze gaan bouwen. Door aan het Revit model de kosten per element te hangen, krijgt de aannemer zijn gedetailleerde begroting van elke woning voor de opdrachtgever. Hiermee kan hij dan samen met de opdrachtgever bepalen wat wel en niet wordt uitgevoerd door de aannemer/installateur. Als dit gesprek heeft plaatsgevonden kan het Revit model worden aangepast en dan volgen daaruit de totaalsom van de aannemer/installateur en tekeningen die duidelijk aangeven wat door de aannemer/installateur dient te worden uitgevoerd. Doordat de installateur zijn leidingverloop in het Revit model kan tekenen, kan hij de meest ideale installatie per woning bepalen qua prestatie en kosten. Ook kan men dan duidelijk maken waar de installatie in het zicht komt en voorkomen dat installatie onderling of met bouwkundige elementen in conflict komt. 1.3 Eisen en wensen Het Revit model dient zodanig te worden opgezet dat de volgende gegevens eruit gehaald kunnen worden: 1. Zo realistisch mogelijke walkthroughs en views, waarbij visueel de grootte en omvang van de woning en zijn ruimtes het belangrijkst is. 2. Het Revit model zodanig opzetten dat de bouwkosten eenvoudig aan de elementen gekoppeld kunnen worden voor een gedetailleerde begroting. 3. Het Revit model zodanig opzetten dat het door de diverse partijen in een projectsamenwerking in detail kan worden uitgewerkt voor bijvoorbeeld productietekeningen. 1.4 Stappenplan Deze probleemstellingen kan men onderzoeken en uitwerken door de volgende stappen te doorlopen: 1. Eén van de 3 twee-onder-een-kapwoningen (6 woningen) tekenen en uitwerken. Dit aangezien alle drie de twee-onder-een-kapwoningen vrijwel identiek zijn m.u.v.: Omkadering voordeur. Indeling woningen (binnenwanden, binnendeuren c.q. ruimte inrichting). 2. Van de uitgewerkte twee-onder-een-kapwoning views maken in eenvoudige kleuren (niet realistisch) en deze aan de opdrachtgevers laten zien, zodat er feedback wordt verkregen over de uitgewerkte woning. 3. De twee-onder-een-kapwoning verder uitwerken (bv detailleren buitenkozijnen) en views en filmpjes maken. 4. De twee-onder-een-kapwoning kopiëren en kopieën aanpassen m.b.t. omkadering voordeur en indeling woning voor de andere twee-onder-een-kapwoningen, zodat alle woningen compleet zijn uitgewerkt. Marco Michiels Pagina 6 Datum 20 november 2013
5. De situatie in een Revit model tekenen en daar aan de Revit modellen van de 3 twee-onder-eenkapwoningen koppelen, zodat er views en walkthroughs kunnen worden gemaakt van het straatbeeld. 6. Opties¹ uitwerken zoals trapkast, tuinmuur e.d., zodat deze aan en uit kunnen worden gezet met prijzen, indien hier nog voldoende tijd voor over is. Deze stappen worden in de volgende hoofdstukken behandeld. Het toevoegen van bouwkosten behoort niet tot deze afstudeeropdracht. Marco Michiels Pagina 7 Datum 20 november 2013
2. Basis Om een van de drie twee-onder-een-kapwoning uit te werken is er nagedacht over hoe gedetailleerd het Revit model in elkaar gezet moet worden. In de volgende paragraven is aangegeven welke keuzes er zijn en welke keuze uiteindelijk is gemaakt voor de basis. Aangezien concept 2D autocad tekening aanwezig waren zijn hiervan de plattegronden als onderlegger gebruikt voor het opzetten van het Revit model. 2.1 Basic Wall De Basic Wall of te wel muren kan men verdelen in buiten- en binnenmuren. De buitenmuren zijn meestal opgebouwd in meerdere muren, denk hierbij aan een spouwmuur, en de binnenmuren niet. Om buitenmuren in het Revit model te zetten zijn er 3 opties, namelijk: 1. De spouwmuur tekenen als zijnde een element met één materiaal. 2. De spouwmuur tekenen als zijnde een element opgebouwd uit meerdere materialen. 3. De spouwmuur tekenen als zijnde meerde elementen van diverse materialen. In de volgende tabel zijn de voor- en nadelen van deze 3 optie s weergegeven. Optie Voordeel Nadeel 1 Snel getekend en opgezet. Binnen- en buitenblad hebben hetzelfde aanzicht. Geen hoeveelheden uit te halen die bruikbaar zijn voor een calculatie. Intekenen van bijzondere elementen zoals rollagen, metselwerkkaders bijna niet mogelijk. 2 Snel getekend. Iets meer werk om op te zetten, maar als een Binnen- en buitenblad kunnen een afwijkend aanzicht krijgen. maal in bibliotheek zit gemakkelijk te gebruiken bij andere projecten. Hoeveelheden zijn er uit te halen voor een calculatie, echter onbetrouwbaar aangezien men een gelijke hoeveelheid krijgt voor alle toegepaste materialen per element. Intekenen van bijzondere elementen zoals rollagen, metselwerkkaders moeizaam maar mogelijk. 3 Hoeveelheden die je eruit kunt halen zijn betrouwbaar en per materiaalsoort. Binnen- en buitenblad kunnen een afwijkend aanzicht krijgen. Intekenen van bijzondere elementen zoals rollagen, metselwerkkaders heel eenvoudig. Meer werk om op te zetten, maar als eenmaal in bibliotheek zit makkelijk te gebruiken bij andere projecten. Indien er openingen in de spouwmuur voorkomen dien je de wanden nog wel te koppelen, zodat de (kozijn)opening door alle wanden heen gaat. Naar aanleiding van deze tabel is gekozen voor optie 3, aangezien het Revit model niet alleen gebruikt wordt voor de views en walkthroughs, maar ook voor de hoeveelheden bepaling en de verdere uitwerking door de aannemer en installateur. Marco Michiels Pagina 8 Datum 20 november 2013
De keuze voor de binnenmuren is wat eenvoudiger omdat deze altijd uit één element/materiaal bestaat. Echter hier wordt ook gekozen voor optie 3, zodat later de afwerking zoals bijvoorbeeld tegels, stucwerk e.d. er aan gekoppeld kan worden. 2.2 Doors en windows Voor de Doors of te wel deuren in de binnenmuren is in de basisopzet van de twee-onder-een-kapwoning gebruik gemaakt van een binnendeur uit de standaard bibliotheek NL_localiser. Voor de Doors en Windows of te wel deuren en ramen in de buitenmuren is in de basis gebruik gemaakt van de Curtain Wall of te wel vliesgevel. Deze bovenstaande keuzes zijn gemaakt voor de basis uitwerking van de twee-onder-een-kapwoning, vanwege de volgende punten: In views en walkthroughs krijg je al een redelijk beeld van de werkelijkheid. Op dat moment was niet duidelijk of de deuren en ramen in hout of kunststof werden uitgevoerd. Dit is wel van belang voor de juiste profiel tekening. 2.3 Component Het Component of te wel samengestelde elementen in de tekening die gebruikt zijn voor de basisopzet van de twee-onder-een-kapwoning zijn: 1. Metselwerk omlijsting bij voordeurkozijn. 2. Betimmering rondom bloemenraam¹ boven voordeurkozijn. 3. Houten bakgoot betimmering. 4. Halve stalen kolom bij koppelingselement boven inrit. Hierbij moet worden opgemerkt dat de samengestelde elementen voor de basisopzet van de twee-onder-eenkapwoning vrij simpel zijn opgezet zonder verdere detaillering, zodat men al een redelijk beeld van de werkelijkheid krijgt met de te maken views en walkthroughs. In een latere fase zullen deze samengestelde elementen verder worden uitgewerkt om een nog realistischer beeld te krijgen en verdere uitwerking van de aannemer mogelijk is. 2.4 Roof De Roof of te wel het dak van het gebouw kan net als de muren uit meerdere elementen/materialen bestaan. In deze eerste opzet van de twee-onder-een-kapwoning is er voor gekozen om een element te tekenen met meerdere materialen, vanwege de volgende punten: In views en walkthroughs krijg je al een redelijk beeld van de werkelijkheid. Op dat moment was nog niet helder hoe de dakpannen op een realistische manier konden worden getekend. Later is dit element vrij eenvoudig te vervangen door meerdere elementen van verschillende materialen. Marco Michiels Pagina 9 Datum 20 november 2013
2.5 Floor De Floor of te wel vloer van het gebouw kan net als de muur uit enkele of meerdere elementen/materialen bestaan. Om dezelfde reden als bij de muren is gekozen om de vloeren ook in het Revit model te tekenen als meerdere elementen van verschillende materialen. 2.6 Railing en stair De Railing en Stair of te wel hekwerken en trappen zijn uitgetekend aan de hand van de 2D autocad onderlegger, wat het relatief makkelijk maakt om een realistische trap in het Revit model te tekenen. De hekwerken en leuningen zijn hierin nog niet verder uitgewerkt, aangezien dit weinig toevoegt aan de views en walkthroughs met betrekking tot de grootte en omvang van de ruimtes. 2.7 Foundation Voor de Foundation of te wel fundering is gekozen om deze in de fase van planuitwerking niet uit te tekenen, aangezien de fundering niet zichtbaar is op de views en walkthroughs. Marco Michiels Pagina 10 Datum 20 november 2013
3 Inventarisatie Om een goede ruimte indruk te geven zijn er in de basis twee-onder-een-kapwoning, een keuken en meubels in de verschillende ruimtes getekend. Voor deze keuken en meubels zijn verschillende Component van internet gedownload en indien nodig aangepast om de werkelijkheid qua afmetingen en aanzicht zo realistisch mogelijk te maken voor de opdrachtgevers. 3.1 Views en walkthroughs Er is gekozen om verschillende views en walkthroughs te maken, om de opdrachtgevers een duidelijk beeld te geven wat er allemaal mogelijk is. Voor de walkthroughs is gekozen om deze in basiskleuren op te zetten. Er zijn twee soorten walkthroughs opgezet om de mogelijkheden te laten zien. Er is gekozen om views vanuit verschillende opstelplaatsen in een ruimte te maken en een aantal views te maken van de gehele plattegrond. De views zijn in een hoge kwaliteit realistische kleuren gemaakt. Dit vraagt bij views namelijk minder langrekentijd van de computer dan bij een walkthroughs in hoge kwaliteit realistische kleuren. Tot slot is gekozen om een walkthrough te maken vanuit een punt vanuit de woonkamer en vanuit dit zelfde punt drie views te maken om zo een vergelijking mogelijk te maken tussen de twee opties in Revit, namelijk view en walkthrough. Hieruit volgend zijn met Revit de onderstaande views en walkthroughs gemaakt van de twee-onder-eenkapwoning. Walkthrough buitenom in basiskleuren, zie bijlage I. Walkthrough rondleiding door kavel 1 in basiskleuren, zie bijlage II. Walkthrough vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in basiskleuren, zie bijlage III. Walkthrough vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in medium kwaliteit realistische kleuren, zie bijlage IV. 3 views vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in hoge kwaliteit realistische kleuren, zie bijlage V. 2 views op twee punten in de hoofdslaapkamer en 1 view in de badkamer, alle op de verdieping van kavel 1 in hoge kwaliteit realistische kleuren, zie bijlage VI. 2 views op twee punten in de woonkamer/keuken, beide op de begane grond van kavel 2 in hoge kwaliteit realistische kleuren, zie bijlage VII. 2 views op twee punten in de hoofdslaapkamer, beide op de verdieping van kavel 2 in hoge kwaliteit realistische kleuren, zie bijlage VIII. 2 views van de complete begane grond in 3D en 2 views van de complete verdieping en zolder in 3D, allen in een hoge kwaliteit realistische kleuren, zie bijlage IX. Marco Michiels Pagina 11 Datum 20 november 2013
3.2 Feedback Op 10 juli 2013 is bij de vergadering van CPO Beugen een presentatie gehouden met als doel feedback te krijgen op de gemaakte views en walkthroughs. Bij deze presentatie is de maatvoering van de gebruikte meubels in het Revit model aan de opdrachtgevers verstrekt en daarnaast is aangegeven vanuit welke ooghoogte alles is bekeken. Zie bijlage X voor de verstrekte uitgangspunten. Aansluitend aan de presentatie hebben alle elf aanwezigen, die bekend zijn met de 2D tekeningen van deze woningen, de vooraf opgestelde enquête ingevuld om feedback te verkrijgen. Zie bijlage XI voor de enquête die aan allen is voorgelegd. In bijlage XII zijn alle resultaten uit de enquête weergegeven. Korte samenvatting van de resultaten met de bijbehorende conclusies: 82% van de ondervraagden kan geen correct gevoel krijgen van de grootte van de woning als er geen meubels in staan. Daarbij wil een ruime meerderheid nog het liefst zijn eigen meubels zien. De conclusie hieruit is dat alle views en walkthroughs met meubels dienen te worden getoond en indien mogelijk met eigen meubels van de opdrachtgever. Van de ondervraagden kiest 45% voor views en 64% voor walkthroughs. Hier merkt men over het algemeen wel bij op dat beide goed zijn. Naar aanleiding van dit resultaat is de conclusie dat zowel views als walkthroughs een goed beeld geven van de woning. 82% van de ondervraagden kiest voor de hoge kwaliteit realistische weergave in plaats van een weergave in basiskleuren. De conclusie hieruit is dat alle views en walkthroughs het beste te zien zijn in een hoge kwaliteit realistische weergave. Van de ondervraagden vindt 73% dat het Revit model uitgebreid dienen te worden met raamdorpels, vensterbanken en echte kozijnprofielen (niet rechthoekig). Naar aanleiding van dit resultaat is de conclusie dat detaillering toch een belangrijke rol speelt om een goed beeld van de woning te krijgen. 100% van de ondervraagden geeft aan dat de punten van waaruit de views en walkthroughs gemaakt zijn, goed zijn. Hieruit kan men concluderen dat de keuze van punten die een groot deel van de ruimte laten zien goed zijn. 100% van de ondervraagden geeft aan dat de getoonde views waarop 3D plattegronden van de gehele woning staan een goed beeld geven van de woning. Hieruit kan men concluderen dat views van 3D plattegronden van toegevoegde waarde zijn. Van de ondervraagden zou 91% het wel prettig vinden als een walkthrough gemaakt zou worden van de achtertuin, van zonsopgang tot en met zonsondergang. Men kan hieruit concluderen dat het heel wenselijk is om een walkthrough te maken van zonsopgang tot en met zonsondergang. Marco Michiels Pagina 12 Datum 20 november 2013
Op de vraag wat men nog graag had willen zien in de getoonde views en walkthroughs, kwam onder andere het volgende naar voren: o Eigen muurkleuren, kleurkeuze en houten vloer. o Eigen inrichting en gordijnen. Hier kwam niet echt een overduidelijk antwoord uit maar toch kan men wel concluderen dat eigen keuzes en inrichtingen nog meer tot de verbeelding van opdrachtgevers spreekt. Op de vraag of men nog suggesties had, kwam onder andere het volgende antwoord: o Personen intekenen. Dit antwoord was maar van een persoon, maar toch kan men hier uit concluderen dat de menselijke maat een belangrijke maatstaf is voor grootte en omvang van een ruimte. Het positieve hiervan is ook meteen dat de woning hiervan wat levendiger wordt en waarschijnlijk bij meerdere mensen zal aanspreken. Marco Michiels Pagina 13 Datum 20 november 2013
4 Basis uitwerken Naar aanleiding van de resultaten en de conclusies die uit de feedback zijn gekomen is de basis twee-ondereen-kapwoning verder uitgewerkt. In de volgende paragraven is aangegeven welke keuzes er zijn en welke keuze uiteindelijk is gemaakt voor het uitwerken van de basis. 4.1 Basic Wall Voor de verdere uitwerking van het plan zijn alleen kleuren van de muren in het Revit model gewijzigd, zodat er een gladder oppervlakte in de views en walkthroughs wordt weergeven, wat een rustiger beeld geeft. De kleuren van de muren zijn niet afgestemd op de keuze van de opdrachtgevers, omdat het teveel tijd vergt om dit te achterhalen bij elke opdrachtgever en waarschijnlijk is het ook nog niet bekend. 4.2 Doors en windows De vliesgevels zijn vervangen door deur- en raamkozijnen, dit om een realistischer beeld te geven van de kozijnen. De volgende stappen zijn hiervoor doorlopen: De Autocad details van de kunststof kozijnen zijn geïmporteerd in Revit en vervolgens helemaal over getekend. Normaal zou je hiervoor een detail importeren en exploderen echter de gekregen Autocad tekening was niet geschikt voor deze handeling wat leidde tot een aantal foutmeldingen binnen Revit. Het detail van het kozijn is opgesplitst in de volgende onderdelen: kozijn, rubber voor glas, raam en rubber raam. De reden hiervoor is dat we middels parameters de kleuren van deze onderdelen apart kunnen regelen, dus later kan men heel eenvoudig een ander kleur kozijn in het Revit model krijgen. Met de details zijn families¹ van de verschillende type kozijnen gemaakt zoals bijvoorbeeld een kozijntype met alleen glas en een kozijntype met een raam en glas. Dit is gerealiseerd door middel van het commando sweep¹ een detail om te zetten naar stijlen en dorpels. Middels void¹ zijn dan de kozijnnaden in de sweep aangebracht om zo een doorlopende dorpel te kunnen laten zien. Hier is alleen het probleem ontstaan dat de void alleen aan de voorzijde van het kozijn te realiseren was, bij de overige vlakken kwamen er foutmeldingen of werd de void niet zichtbaar. Gezien de tijd is besloten dit niet verder uit te zoeken aangezien de kozijnen al heel realistisch worden weergegeven en dit ook bijna niet zichtbaar is in een walkthrough en een view. Kozijnbetimmering, vensterbanken en raamdorpels zijn als samengestelde elementen uitgewerkt, zodat de kozijn families niet nog complexer worden door het aantal benodigde parameters. Zo kun je bij een volgend project weer de kozijn families gebruiken zonder vooraf weer uit te zoeken hoe alles met elkaar verbonden is. Volgens de werkwijze voor de kunststof kozijnen zijn ook voor de houten kozijnen families opgezet. Marco Michiels Pagina 14 Datum 20 november 2013
4.3 Component Hoe de onderstaande samengestelde elementen (component) verder zijn uitgewerkt wordt hieronder per samengesteld element uitgelegd. 1. Metselwerk omlijsting bij voordeurkozijn. o Het element is samengesteld getekend, zodat de rollagen een ander materiaal c.q. uiterlijk kunnen meekrijgen dan het standaard metselwerk. o Dit samengesteld element is zodanig opgezet dat met één element twee soorten omlijsting kan worden gemaakt, namelijk door een aan en uit parameter te gebruiken voor de sparing voor toiletraam. 2. Betimmering rondom bloemenraam boven voordeurkozijn, deze is vervallen en opgenomen in de familie bloemenraamkozijn. 3. Houten bakgoot betimmering. o Het element is samengesteld getekend, zodat de betimmering een ander materiaal c.q. uiterlijk mee krijgt dan de zinken bakgoot. Het samengestelde element de halve stalen kolom bij het koppelingselement boven de inrit is niet verder uitgewerkt aangezien het beeld al realistisch genoeg was. De onderstaande samengestelde elementen zijn toegevoegd en zijn als volgt uitgewerkt. 1. Binnen aftimmering kozijn. o Deze is verdeeld in de twee elementen stucwerk en aftimmering. Hiermee kan men het materiaal met behulp van een parameter per element meegeven. o Door parameters te gebruiken voor de lengte, breedte en dikte van de verschillende elementen, kan in dit project met dit samengestelde element elke binnen afwerking van de negge van het kozijn worden gemaakt. 2. Vensterbanken. o Door parameters te gebruiken voor materiaal, lengte, breedte, dikte en overstek vensterbank, kan in dit project met dit samengestelde element elke vensterbank worden gemaakt. 3. Raamdorpel. o Deze is eenvoudig opgezet aangezien in dit project alle negges gelijk zijn. Er zijn dus alleen parameters gebruikt voor materiaal en lengte. o Wel is hier op te merken dat de raamdorpel onder het hoekkozijn niet met een samengesteld element is gemaakt, maar middels een sweep. Dit om eenvoudig het verstek in de raamdorpel te krijgen, anders had men een complex samengesteld element van de raamdorpel gekregen welke veel tijd vergt om te maken en niets extra s oplevert in de aanzichten. Marco Michiels Pagina 15 Datum 20 november 2013
4. Spantslof. o Deze is redelijk eenvoudig opgezet omdat deze alleen wordt gebruikt om een beter beeld van de kapconstructie op zolder te verkrijgen. Er zijn daarom alleen parameters gebruikt voor materiaal, lengte en dakhelling. 4.4 Roof Het dak is verder opgesplitst in meerdere elementen, zodat er een betere detaillering kan worden gemaakt bij de woning scheidende muur en de dakaansluiting met de goot. Dit geeft een nog beter beeld in de views en walkthroughs. De textuur¹ aan de buiten- en binnenzijde van het dak is gewijzigd, zodat een gladder oppervlakte aan de binnenzijde ontstaat en een realistischer pannenaanzicht aan de buitenzijde ontstaat. Onder het dak is de houten dakconstructie toegevoegd, zodat de gordingen, muurplaat, nokgording en hoekkepers in de views en walkthroughs zichtbaar worden op zolder, dit geeft een realistischer beeld van de zolderruimte. 4.5 Floor Voor de verdere uitwerking van het plan zijn alleen kleuren en texturen van de vloeren in het Revit model gewijzigd, zodat er een gladder en realistischer oppervlakte in de views en walkthroughs wordt weergeven wat een rustiger beeld geeft. 4.6 Railing en stair Voor de verdere uitwerking van het plan zijn de kleuren van de trap in het Revit model gewijzigd en de hekwerken zijn toegevoegd, hierdoor krijgt men een realistischer beeld in de views en walkthroughs. 4.7 Foundation De fundering is uitgewerkt met Foundation slab dit is afwijkend van wat men in opleiding heeft laten zien. In de opleiding tekent men namelijk een funderingsstrook met Foundation Wall en een funderingspoer met Foundation Isolated echter dit brengt de volgende nadelen met zich mee t.o.v. het tekenen met een Foundation slab. Veel tijd nodig om parameters in te stellen om de juiste funderingsbreedte te krijgen bij verschillende wanddikte. Hoeveelheden van beton en randbekisting zijn er niet uit eenvoudig uit te halen. 4.8 Bestektekening Nu de basis twee-onder-een-kapwoning verder is uitgewerkt kan men uit het Revit model ook de 2D bestektekening genereren, zodat direct bij de vermenigvuldiging en het aanpassen van het Revit model de bestektekeningen er automatisch goed uit komen. Marco Michiels Pagina 16 Datum 20 november 2013
4.9 Template De Template of te wel de basis onderlegger van het Revit model die is gebruikt, komt uit de standaard bibliotheek NL_localiser. Nadat de basisuitwerking gereed was heeft de aannemer gevraagd om het Revit model op zijn standaard template te plaatsen, zodat alle werktekeningen er ook direct uit gegenereerd konden worden. Dit is nog wel geprobeerd alleen dit lukt niet. Er kwamen namelijk problemen naar voren met de weergave van elementen in de verschillende views en daarnaast waren walkthroughs en views verdwenen. Vandaar dat hiervan is afgezien. Beter was geweest als bij start van de opdracht dit template als basis was verstrekt. Marco Michiels Pagina 17 Datum 20 november 2013
5 Basis vermenigvuldigd Het Revit model van kavel 1&2 is gekopieerd, waardoor er twee nieuwe Revit modellen ontstaan zijn. Deze nieuwe Revit modellen, kavel 3&4 en kavel 5&6, zijn aangepast op de specifieke wensen van de betreffende opdrachtgever. Dit betekent dat er binnenwanden, kozijnen, e.d. worden verplaatst, toegevoegd of verwijderd. Dit aanpassen gaat eenvoudig om dat de basis al goed is. Hierdoor waren in een korte tijd de Revit modellen van kavel 3&4 en kavel 5&6 gereed. Nadat alle Revit modellen gereed waren, zijn nieuwe walkthroughs van de rondleiding door de gehele woning per kavel gemaakt. De binnendeuren zijn doorzichtig gemaakt i.p.v. geheel weglaten, dit ziet er beter uit dan in de presentatie van 10 juli 2013 is getoond. Er is gekozen om de walkthrough in basiskleuren te houden, zodat de rekentijd van de computer beperkt blijft. Om toch realistische views te krijgen, zijn in de rondleiding realistische views opgenomen, waardoor tijdens de walkthrough het beeld af en toe overgaat naar een realistisch view. Het resultaat is weergegeven in bijlage XIII. Verder zijn er nieuwe walkthroughs per bouwblok gemaakt, namelijk van buitenom. Hierbij is gekozen om in realistische kleuren weer te geven op een medium kwaliteit. Hierdoor krijg je een levensecht beeld van de buitenzijde van de woningen en doordat er voor medium kwaliteit is gekozen valt de rekentijd van de computer, ± 6 uur, nog te overzien. Het resultaat is weergegeven in bijlage XIV. Tot slot zijn per bouwblok 3D views gemaakt van de plattegronden, aangezien alle ondervraagden aangaven hiermee een goed beeld van de grootte en de omvang van de woningen te krijgen. Het resultaat is weergegeven in bijlage XV. Marco Michiels Pagina 18 Datum 20 november 2013
6 Complete plan Gekozen is om in een nieuw Revit model de situatie te maken en doormiddel van de Manage link of te wel koppelen van bestanden, de Revit modellen van de 3 blokken binnen te halen. Hierdoor blijft het Revit model van de situatie een relatief klein bestand. De volgende knelpunten zijn tijdens het maken van de situatie naar voren gekomen: De aarde die in het Revit model van de twee-onder-een-kapwoning staat, dient verwijderd te worden, aangezien man anders een dubbel aarde laag in het model krijgt. Beplanting met levensechte afmetingen en uiterlijke vragen veel rekentijd en capaciteit van de computer. Dit kun je beperken door ander families te tekenen met een foto van een plant erop. Bijvoorbeeld een haag wordt dan als zijnde een muur getekend en als afwerking voorzien van een foto van een haag. Het voordeel hiervan is dan ook dat men een strakke haag krijgt. Om een goede indruk van het plan in zijn omgeving te geven, zijn de omliggende gebouwen in een massa getekend, zodat je een vorm op je 3D krijgt van de omvang van het gebouw. Dit is vrij eenvoudig te tekenen, wat tijd en kosten bespaard en vergt weinig capaciteit van het Revit model. Views en walkthroughs in realistische weergave maken, blijkt zoveel rekentijd en capaciteit van de computer te vragen dat deze eigenlijk alleen in een professionele server omgeving gemaakt kunnen worden. De walkthrough in realistische kleuren van de achtertuin is gemaakt van zonsopgang tot en met zonsondergang. Het resultaat hiervan is te zien in bijlage XVI. Marco Michiels Pagina 19 Datum 20 november 2013
7 Conclusie en aanbeveling Het stappenplan is doorlopen met uitzondering van stap 6 waarin de opties verwerkt zouden worden. Deze stap is vervallen aangezien dit erg veel tijd kost en geen extra toegevoegde waarde geeft om de grootte en omvang van de woning en zijn ruimtes duidelijk weer te geven. Na het doorlopen van het stappenplan zijn aan de hand van de conclusies de aanbevelingen opgesteld. 7.1 Conclusie Naar aanleiding van het doorlopen van het stappenplan zijn de volgende conclusies bepaald: Een Revit model met een 2D onderlegger gaat goed, alleen wordt er dubbel werk verricht. In het proces van uitwerken zijn nog wat wijzigen doorgevoerd op verzoek van de opdrachtgever en/of ten behoeve van een beter inzicht. Tijdens dit proces zag men dat wijzigen in een Revit model eenvoudiger gaat dan t.o.v. de 2D onderlegger, aangezien men in Revit een onderdeel op 1 plek wijzigt waar men in autocad meestal op 2 a 3 plekken moet wijzigen. Als er meubels getoond worden in de walkthroughs en views krijgt de opdrachtgever een beter beeld over de grootte en omvang van de ruimtes. Als men de kleuren van wanden, vloeren, plafonds e.d. afstemt met de opdrachtgever krijgt deze nog meer het gevoel dat ze een unieke woning hebben. Views en walkthrough geen kavelnummer in het Revit model meegeven aangezien deze dan namelijk allemaal gewijzigd dienen te worden na het kopiëren van het woningblok. Als de template van de aannemer was gebruikt had de aannemer geen extra werkzaamheden hoeven uitvoeren om zijn benodigde gegevens zoals hoeveelheden, werktekeningen e.d. uit het Revit model te halen. De families van kozijnen zijn nu in een fijne detaillering uitgewerkt en er is in de familie niets aan de zichtbaarheid ingesteld. Dit houdt in dat op elke schaal de fijne detaillering zichtbaar is. Dit kan later tot problemen lijden met de snelheid in Revit, aangezien bij tekeningen die in grotere schaal worden bekeken teveel lijnen veel rekencapaciteit vergen van de computer. Ook wordt een tekening in grotere schalen onleesbaar als er veel lijnen op een tekening staan. De hoeveelheden komen niet altijd goed uit Revit doordat er soms met verschillende families door elkaar wordt gewerkt om een beeld te geven. Bijvoorbeeld een metselwerk omkadering om een kozijn is een andere familie dan het gewone metselwerk, dus zal men in de uittrekstaat van het gewone metselwerk niet de hoeveelheid van de metselwerk omkadering terugvinden ondanks dit met de zelfde steen wordt gemetseld. Men kan een hele goede situatie indruk geven van hoe het plan in de omgeving past. Met weinig tijd en kosten kun je de opdrachtgever heel goed middels een walkthrough laten zien hoe het schaduw verloop van zonsopgang tot en met zonsondergang is. Marco Michiels Pagina 20 Datum 20 november 2013
7.2 Aanbeveling Aan de hand van de conclusies zijn de volgende aanbevelingen opgesteld: Een plan vanaf begin af aan in een Revit model uitwerken in plaats van een 2D onderlegger gebruiken is efficiënter en levert daardoor uiteindelijk tijdwinst op. Het plan in een Revit model uitwerkingen voorkomt fouten bij het doorvoeren van wijzigingen. Walkthroughs en views van woningen en ruimtes altijd voorzien van meubels en indien mogelijk zelfs met eigen meubels van de opdrachtgever. Kleuren van wanden, vloeren, plafonds e.d. toevoegen indien tijd en kosten dit toelaten. Views en walkthroughs een eenduidige naam geven en pas bij exporteren naar een foto of film voorzien van een kavelnummer. Met alle partijen vooraf afstemmen welke gegevens uit het Revit model worden gehaald en hier de template op af te stemmen, zodat later extra tijd en kosten worden voorkomen. Families zodanig opzetten dat ze afgestemd zijn op de verschillende schalen en fijnheid van detaillering die gewenst is. Zo voorkomt men tijdverlies door rekentijd van de computer en blijven de tekeningen leesbaar. Als men hoeveelheden uit het Revit model haalt dient men ten alle tijden te blijven nadenken en controleren of dat alle benodigde families bij elkaar opgeteld zijn. Hiervoor kan men natuurlijk de gebruikelijke calculatie controles gebruiken, zoals bijvoorbeeld totaal geveloppervlakte is gelijk aan het oppervlakte buitenmetselwerk plus het oppervlakte van de buitenkozijnen. Altijd een situatie Revit model maken, zodat voor de opdrachtgever en eventuele omwonende een duidelijk indruk van het plan wordt gegeven. Een zonsopgang tot en met zonsondergang voor de opdrachtgever maken, aangezien dit zeer op prijs wordt gesteld. Marco Michiels Pagina 21 Datum 20 november 2013
Verklarende woordenlijst Revit CPO Walkthroughs Views Opties Bloemenraam Families Sweep Void Textuur Revit is een tekenprogramma van Autodesk waarmee men 3D modellen tekent, waar met diverse methodes data uit gegenereerd kan worden. Collectief Particulier Opdrachtgeverschap : bij deze ontwikkelvorm houdt een groep particulieren (collectief) volledige zeggenschap over de uiteindelijk te realiseren woningen. Een walkthrough is het doorlopen van een gebouw op een theoretisch en redelijk abstract niveau. Een view is een aanzicht van een gebouw en/of ruimte op een theoretisch en redelijk abstract niveau. Opties zijn extra s die een opdrachtgever kan laten uitvoeren t.o.v. de standaard woning. Een bloemenraam is een kozijn dat ogenschijnlijk voor de gevel geplaatst is, waardoor een wat diepere vensterbank ontstaat. Families zijn samengestelde elementen die gebruikt worden om een Revit model te bouwen, zoals muren, ramen, trappen, deuren, enz. Sweep is een functie binnen Revit om van een detail een 3D element te maken. Void is een functie binnen Revit om een leegte in een 3D element te maken. Textuur geeft een indruk van het oppervlak weer van hoe de structuur en uiterlijk eruit ziet. Marco Michiels Pagina 22 Datum 20 november 2013
Bijlage I: Walkthrough buitenom in basiskleuren Hieronder een impressie van de walkthrough, de complete walkthrough is te zien op de DVD die bij de scriptie is gevoegd. Marco Michiels Bijlage I, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage II: Walkthrough rondleiding door kavel 1 in basiskleuren Hieronder een impressie van de walkthrough, de complete walkthrough is te zien op de DVD die bij de scriptie is gevoegd. Marco Michiels Bijlage II, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage III: Walkthrough vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in basiskleuren Hieronder een impressie van de walkthrough, de complete walkthrough is te zien op de DVD die bij de scriptie is gevoegd. Marco Michiels Bijlage III, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage IV: Walkthrough vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in medium kwaliteit realistische kleuren Hieronder een impressie van de walkthrough, de complete walkthrough is te zien op de DVD die bij de scriptie is gevoegd. Marco Michiels Bijlage IV, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage V: 3 views vanuit een punt in de woonkamer kavel 1 in hoge kwaliteit realistische kleuren Marco Michiels Bijlage V, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage VI: 2 views op twee punten in de hoofdslaapkamer en 1 view in de badkamer, allen op de verdieping van kavel 1 in hoge kwaliteit realistische kleuren Marco Michiels Bijlage VI, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage VII: 2 views op twee punten in de woonkamer/keuken, beide op de begane grond van kavel 2 in hoge kwaliteit realistische kleuren Marco Michiels Bijlage VII, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage VIII: 2 views op twee punten in de hoofdslaapkamer, beide op de verdieping van kavel 2 in hoge kwaliteit realistische kleuren Marco Michiels Bijlage VIII, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage IX: 2 views van de complete begane grond in 3D en 2 views van de complete verdieping en zolder in 3D, allen in een hoge kwaliteit realistische kleuren Marco Michiels Bijlage IX, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage X: Uitgangspunten CPO Beugen d.d. 10 juli 2013, uitgangspunten voor meubilair Hieronder een overzicht van de meubelstukken welke in de 3D modellen zijn opgenomen met de bijbehorende afmeting. Meubelstuk Breedte Lengte Hoogte Dressoir 45 x 192 x 90 cm TV kast 25 x 160 x 40 cm Bank 3-pers. 86 x 198 x 72 cm Bank 1-pers. 86 x 94 x 72 cm Salontafel 65 x 160 x 40 cm TV 120 x 76 cm Eettafel 90 x 160 x 70 cm Kledingkast 60 x 120 x 230 cm 1-pers. bed 90 x 210 x 40 cm 2-pers. bed 180 x 210 x 40 cm Nachtkastje 25 x 60 x 35 cm Alle foto s en filmpjes zijn gemaakt vanuit een ooghoogte van 175cm. Marco Michiels Bijlage X, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage XI: Voorgelegde enquête CPO Beugen d.d. 10 juli 2013, enque te Het doel van deze enquête is om inzicht te krijgen welke foto s en filmpjes belangrijk zijn voor een opdrachtgever. Graag omcirkelen welke keuze voor jou geldt of tekst invullen. Nr. Vraag 1. Van kavel 1 heb ik 3 foto s van de begane grond laten zien en 1 filmpje, alle genomen vanuit de zelfde positie. Welke heeft je voorkeur? keuze Omschrijving keuze A B Foto s Filmpje 2. Graag je keuze bij de vorige vraag toelichten, waarom? 3. Hebben de levensechte filmpjes of de filmpjes met de basiskleuren de voorkeur om een goed beeld van je woning te vormen? A B Levensechte Basiskleuren 4. Wanneer zullen de getoonde de foto s en filmpjes nog meer inzicht in het ontwerp van je woning geven? 5. Wanneer de getoonde foto s en filmpjes zonder inrichting (meubels, keuken en sanitair) worden getoond, heb je dan nog een correct gevoel van grootte? 6. Zou het gevoel van grootte nog realistischer zijn als je eigen meubels erin stonden? 7. Indien JA bij de vorige vraag, welke 3 meubelstukken zijn dan het belangrijkste als je niet alle eigen meubels erin kon plaatsen? A B C D A B A B A B C Als kozijnen met de echte profielen worden weergegeven (niet als rechthoek). Als vensterbanken en raamdorpels ook getekend zijn Keuze a en b De getoonde foto s en filmpjes zijn voldoende uitgewerkt. Ja Nee Ja Nee 8. Wat vind je van de gekozen (foto)camera opstellingen? A Goed 9. Indien je bij de vorige vraag antwoord B (slecht) hebt gekozen, kun je dan in het kort aangeven waar volgens jou de (foto)camera had moeten staan. 10. Zou het zinvol zijn geweest om een filmpje te zien, van bijvoorbeeld de A Ja achtertuin, van zonsopgang tot zonsondergang? B Nee B Slecht 11. Geven de 3D plattegronden ook een goed beeld van je woning? A B Ja Nee Marco Michiels Bijlage XI, pagina 1 van 2 Datum 20 november 2013
12. Wat mis je aan de foto s en/of filmpjes en wat had je wel graag willen zien? 13. Heb je nog suggesties die je niet bij eerdere vragen kwijt kon? Graag zou ik je naam en e-mailadres willen ontvangen, zodat ik je een internetlink met de getoonde foto s en filmpjes kan toesturen. Naam:.. E-mailadres:. Marco Michiels Bijlage XI, pagina 2 van 2 Datum 20 november 2013
Bijlage XIII: Walkthrough rondleiding door de woning in basiskleuren met realistische views Hieronder een impressie van één van de zes walkthrough. Alle complete walkthroughs zijn te zien op de DVD die bij de scriptie is gevoegd. View View Marco Michiels Bijlage XIII, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage XIV: Walkthrough buitenom in realistische kleuren weer te geven op een medium kwaliteit Hieronder een impressie van één van de drie walkthrough, alle complete walkthrough zijn te zien op de DVD die bij de scriptie is gevoegd. Marco Michiels Bijlage XIV, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage XV: 3D views van de plattegronden Hieronder drie van de negen views, alle views zijn te zien op de DVD die bij de scriptie is gevoegd. Marco Michiels Bijlage XV, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013
Bijlage XVI: Walkthrough in realistische kleuren van de achtertuin van zonsopgang tot en met zonsondergang Hieronder een impressie van de walkthrough, de complete walkthrough is te zien op de DVD die bij de scriptie is gevoegd. Marco Michiels Bijlage XVI, pagina 1 van 1 Datum 20 november 2013