25 e jaargang nr. 98 december 2010 V OOR M A G A Z I N E Brinkman webshop bij Lots of Flowers Special: Succesvolle geïntegreerde gewasbescherming Denk mee over het beste idee voor Brinkman KONINKLIJKE
Geef hygiëne schone handen en voeten binnen uw bedrijf! Reiniging van de handen en voetontsmetting zijn twee handelingen die een zeer belangrijke rol spelen in het hygiënebeleid op een bedrijf. Uit onderzoek is gebleken dat op handen en voeten vaak hoge aantallen micro-organismen aanwezig zijn, die zich makkelijk verspreiden. Ga maar eens na hoeveel voorwerpen u aangeraakt hebt sinds u vanochtend met het werk begonnen bent. Het wassen van de handen voorafgaand aan het betreden van de kas is vrij standaard op ieder bedrijf en dit is dan ook een uitgelezen moment om gebruik te maken van een handenreiniger speciaal ontwikkeld voor de tuinbouw. Grondige handenreiniging Door tijdens het wasproces 3 ml MENNO H gedurende 30 seconden in te wrijven en vervolgens 30 seconden met handwarm water af te spoelen, verwijdert u niet alleen organisch vuil maar ook alle schadelijke ziekteverwekkers die een bedreiging zijn voor de teelt. Omdat uit de praktijk blijkt dat ook tijdens gewaswerkzaamheden (bij het wisselen van pad of bij het betreden van andere afdelingen) het gewenst is om de handen te reinigen, is ENNO Rapid ontwikkeld. Deze handenreiniger kan gebruikt worden op droge handen. Het kort inwrijven op droge handen is al voldoende. MENNO H en ENNO Rapid zijn beide gebaseerd op organische zuren in een alcohol oplossing en bevatten tevens huidverzorgende bestanddelen. Deze laatste zorgen ervoor dat ook bij veelvuldig gebruik de handen niet uitdrogen. Voetontsmetting Door het plaatsen van een ontsmettingsmat bij de doorgangen voorkomt u dat ziekteverwekkers onder voetzolen naar binnen of buiten worden meegenomen. Zeer geschikt om de matten mee te vullen zijn de producten MENNO clean en MENNO ter Forte. Laatst genoemde is minder gevoelig voor organisch materiaal en zeer geschikt ter bestrijding van bacteriën en algen. Voor een complete werking tegen alle ziekteverwekkers wordt het als gewasbeschermingsmiddel toegelaten product MENNO clean op basis van benzoëzuur geadviseerd. De oplossingen van beide producten zijn zeer stabiel waardoor je langdurig met dezelfde oplossing kan werken. Tevens hebben de oplossingen geen nare geur of dampwerking. Met behulp van indicatorpapier kunt u eenvoudig nagaan of de werking van de MENNO ter forte of MENNO clean oplossing nog optimaal is. Zo gebruikt Op handen en voeten bevinden zich hoge aantallen micro-organismen. u nooit te weinig, maar ook nooit teveel ontsmettingsmiddel. Actief bijdragen Door MENNO H bij de wastafel, ENNO Rapid bij de deuren en de voetontsmettingsmatten gevuld met MENNO ter Forte of MENNO clean te installeren, zet u een belangrijke stap voorwaarts in het beschermen van de teelt tegen bacteriën, schimmels en virussen. Vergeet echter niet dat het zeker net zo belangrijk is, om de mensen op het bedrijf bewust te maken van het feit dat zij zelf actief bijdragen aan het succes hiervan door daadwerkelijk gebruik te maken van deze producten. Droge handen reiniging met ENNO Rapid bij de entree van de kasafdeling. Natte handen reiniging met MENNO H bij de wasbakken. Voetontsmetting met MENNO ter Forte of MENNO clean. 2 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Berry den Houter van gerberakwekerij Lots of Flowers: 'Snelheid en gemak dient de mens' Webshops zijn eigenlijk niets voor mij. Toch ben ik de eerste die toe moet geven dat ik de Brinkman webshop intensief gebruik. Met deze woorden start het gesprek met Berry den Houter, teeltverantwoordelijk bij Lots of Flowers. Op dit bedrijf in Nieuwerkerk aan den IJssel wordt op 4 ha gerbera gekweekt. De vraag waarom Berry de webshop van Brinkman wel intensief gebruikt, kan hij simpel beantwoorden. Omdat deze snel is, ik snel vind wat ik moet hebben, ik zie wat ik koop en direct weet wat het kost. Menno Krabben, onze accountmanager van Brinkman, heeft de webshop éénmaal tien minuten met mij doorgenomen en ik heb naderhand geen handleiding nodig gehad. Alles spreekt voor zich en als ik de bevestigingsmail zie, weet ik dat het goed is gegaan. Voorraadbeheer en managementinformatie De nieuwe functionaliteit om statistiek uit te draaien helpt Berry om zijn eigen administratie te controleren. Zo kan ik nagaan of mijn eigen voorraad- en managementinformatie overeenkomt. Als dit zo is, weet ik dat er geen administratieve fouten zijn gemaakt. En uiteraard ondersteunt het bij de registratie van gewasbeschermingsmiddelen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een thema dat bij ons veel aandacht krijgt. En uiteraard willen wij ons hiermee profileren. Echter, dit brengt een stuk registratie met zich mee. Met name voor de artikelen die we bij Brinkman inkopen. Dit is iets waar, denk ik, alle kwekers mee te maken hebben, aldus Berry. Berry niet. De webshop is snel en helpt mij qua functionaliteit om snel te bestellen. Verder moeten er niet teveel toeters en bellen omheen gemaakt worden. Eén punt schiet hem nog te binnen. Productnieuws staat nu wel op jullie website, maar is niet terug te vinden in de webshop. Het is handiger als ik dit hier ook terug zie. Het advies van Berry is inmiddels opgevolgd en de nieuwsberichten zijn nu ook op de home-pagina in de webshop te vinden. Advies Op de vraag of hij nog een advies heeft voor zijn collega s geeft hij een duidelijk antwoord. Voor degenen die het nog niet geprobeerd hebben? Neem éénmaal tien minuten de tijd voor de Brinkman webshop en je zult zien dat je er daarna profijt van hebt. Gemak dient de mens! Verbeterpunten Concrete verbeterpunten zijn er volgens Berry den Houter van Lots of Flowers over de Brinkman webshop: Alles wijst voor zich. Nieuwe ontwikkelingen in de website & webshop Brinkman YouTube kanaal Op het Brinkman YouTube kanaal zijn video s van Brinkman producten te vinden. Op dit moment staat het intern transport met de Robocar centraal. Het kanaal is te vinden via: Youtube.com\KoninklijkeBrinkman of via de button aan de rechterzijde op www.brinkman.nl Home-pagina Op de home-pagina worden sinds kort direct acties, aanbiedingen en mededelingen getoond. Zo blijft u continu op de hoogte! Het beste idee voor de Brinkman webshop Heeft u het beste idee voor Brinkman? Kijk snel op de achterpagina en geef uw idee door. U kunt er een ipad mee winnen. Productnieuws Op www.brinkman.nl is de structuur van ons nieuws aangepast. Alle nieuwsberichten zijn te vinden onder de menuknop Productnieuws. U hoeft dus maar op één plek te kijken om up-to-date te blijven. 3 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Benomic, dé nieuwe standaard in buisrailwagens De Benomic is een geavanceerde buisrailwagen van Berg Product. Deze buisrailwagen blinkt uit ten opzichte van voorgaande modellen op het gebied van snelheid, eenvoud en hygiëne. De rijsnelheid van de Benomic is verhoogd van 40 meter naar ca. 60 meter per minuut. De bediening is met draaischakelaars overzichtelijk en makkelijk. De Benomic is leverbaar als 2, 3 en 4 schaar, met een maximale hoogte van 300, 440 en 570 cm. Het heffen en dalen van de hydraulische schaar gaat ruim twee keer zo snel als voorheen (van 0,11 meter per seconde naar 0,25 meter per seconde). Het maximale hefvermogen is verhoogd van 250 kg naar 300 kg. Eenvoud en hygiëne Door het gladde uiterlijk van de buisrailwagen is deze goed schoon te maken en te houden. Er bevinden zich geen bouten, randen, hoeken en of gaten waar vuil in blijft zitten of achter blijft hangen. Ook ondervindt het gewas geen schade meer van scherpe hoeken of randen. Service en onderhoud kunnen makkelijker verleend worden omdat alle componenten onder één afdekplaat zitten. Benomic Easykit is de eenvoud zelf In piektijden met extra personeel is het handig om een extra buisrailwagen achter de hand te hebben. Vaak is een geavanceerde hydraulische buisrailwagen dan niet persé nodig. Berg Product introduceert om die reden de Benomic Easykit; een simpele, maar doeltreffende buisrailwagen. Berg Product introduceerde de Easykit naar aanleiding van concrete vragen uit de markt. De grootste uitdaging tijdens het gehele ontwerpproces was steeds weer; Hou het simpel. Alles wat niet direct nodig is voor een goede werking van een buisrailwagen vindt u in de Benomic EasyKit daarom ook niet terug. Een belangrijk voordeel is de concurrerende prijs. Dankzij het uitgekiende ontwerp en de eenvoud van deze wagen is de investering relatief laag. Handmatig instelbaar Bij bedrijven met lange padlengtes neemt de behoefte om continu de platformhoogte aan te passen sterk af. Veel werkzaamheden worden op een van te voren ingestelde hoogte uitgevoerd. Om deze reden is de Benomic EasyKit uitgerust met een mechanisch verstelbaar platform. Het platform kan, in stappen van 15 cm op elke gewenste hoogte, tussen 40 en 280 cm (vanaf het betonpad) vastgeklikt worden. Afhankelijk van de gekozen hoogte van het platform worden er meer of minder traptreden ingeklikt. De EasyKit is kort, licht en uitermate handelbaar, zowel op het buisrailsysteem als op het betonpad. De toegankelijkheid van het platform is optimaal doordat aan weerszijden een deurtje gemonteerd is. Onderhoud De maximale snelheid van de wagen bedraagt 40 m/min. De aandrijving wordt verzorgd door een krachtige 24V elektromotor met kettingaandrijving naar de aandrijfas. Door het uitgekiende ontwerp is het relatief eenvoudig om de spoorbreedte van de wagen aan te passen naar diverse spoorbreedtes. De wagen is volledig demontabel en kan met eenvoudig gereedschap op locatie in elkaar gezet worden. Hiermee wordt een enorme besparing bereikt op transportkosten. De wagen heeft geen hydraulische systemen aan boord waardoor de kans op technische problemen sterk afneemt. Onderhoud is eenvoudig en kan met de optioneel verkrijgbare service pakketten in eigen beheer worden uitgevoerd. Informatie Overweegt u de aanschaf van extra buisrailwagens voor piektijden. Of wilt u buisrailwagens voor uw bedrijf in het buitenland. Informeer bij de specialisten van Brinkman naar de mogelijkheden via 0174-446100 of stuur een email naar frank.schoenmakers@ brinkman.nl of stolkj@brinkmantechniek.nl. 4 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Intensieve samenwerking Brinkman en Berg Product Brinkman en Berg Product hebben een lange relatie. De visie van Berg Product is om met minder partners - intensiever samen te werken om zo samen sterk te zijn. Berg Product kiest voor partners die samen met hen de wereld rond willen én kunnen, voor die koper die op zoek is naar de Nederlandse technologie. Zo n partner is Brinkman. In gesprek met Bas Lagerwerf, directeur van Berg Product in De Lier blijkt dat de visie van Berg Product draait om het ombuigen van het arbeidsintensieve proces in de tuinbouw naar een managementproces. Bas Lagerwerf: Hiermee willen wij een vergaande vorm van automatisering en robotisering doorvoeren in de arbeidsprocessen op het gebied van gewasverzorging en het afvoeren en verwerken van het geoogste product, zodat voor iedereen een aangename en ergonomisch verantwoorde situatie ontstaat. Samengevat willen we beter worden waar we goed in zijn, transport van A naar B en samen met partners een totaalpakket aanbieden. Productontwikkeling Berg Product heeft op het gebied van productontwikkeling aan de weg getimmerd. Een voorbeeld is de Benomic, het paradepaardje van Berg Product. De Benomic is een voorbeeld van productontwikkeling aan de hand van verbeterpunten uit de praktijk. Bas Lagerwerf geeft een toelichting op de naam Benomic. De letters BE zijn een ode aan Arie van de Berg, de oprichter van het bedrijf ruim dertig jaar gelden. Bij elkaar betekent Benomic in het Engels wees economisch. De Benomic is een voorbeeld van veranderingen die gaan volgen. Het gaat in de kern niet om het product, maar wat dat product voor de klant bespaart of verdient. Betrouwbaarheid Berg Product hecht grote waarde aan betrouwbaarheid. Bas Lagerwerf: Wij hechten er veel waarde aan dat we op tijd en bovenal goede kwaliteit leveren. Dat kunnen we waarborgen met ons moderne machinepark en geschoold personeel. Om die reden hebben we ook kwaliteit- en levertijdbewaking ingezet. Berg Product heeft veel gesprekken gevoerd met eindgebruikers, dealers en medewerkers en aan de hand daarvan haar missie geformuleerd en bijgesteld naar de markt. Plezier, Prestige Bas Lagerwerf, directeur van Berg Product: Brinkman en Berg Product hebben een lange relatie. en Passie in het werk staan centraal. Duurzaam partnership, zowel met onze klanten als onze leveranciers. Door middel van onze innovatiekracht kunnen we totaaloplossingen bieden die het arbeidsintensieve proces in de tuinbouw vereenvoudigd en veraangenaamd. Als bedrijf willen wij behoren tot de top drie op het gebied van interne transportsystemen in de belangrijkste tuinbouwgebieden wereldwijd. Berg Product wil een transparante samenwerking Meto spuitwagen De Meto Spuitwagen is een volautomatische elektrobuisrail spuitwagen van Berg Product. De Meto is voorzien van een PLCbesturing die zorgt voor het automatisch stoppen en terugrijden aan het einde van de kap d.m.v. kaplengte instelling. Tevens zorgt de PLC voor de nodige beveiligingen zoals noodstop bij opstakels, accucontrole en haspel oprolsnelheid. De Meto kan uitgevoerd worden met 1 of 2 spuitbomen die heen en/of terug spuiten. met toeleveranciers uit dezelfde branche, gebaseerd op loyaliteit. Dat gaan we niet met iedereen doen. Dat is niet mogelijk, we zullen dus met minder partners - maar intensiever - samenwerken om zo samen sterk te zijn. Dat is althans voor Berg Product de koers die we willen varen, samen met onze partners. Brinkman is zo n partner waar Berg Product de langste relatie mee heeft en dat zetten we graag door, besluit Bas Lagerwerf. 5 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Voorkom onnodig risico; laat installaties tijdig keuren! Steeds meer verzekeringsmaatschappijen eisen keuringsrapporten van installaties waarmee u aantoont dat achterstallig onderhoud niet de oorzaak van een schade is. Brinkman verzorgt keuringen van belichtingsinstallaties, spuitapparatuur en watersilo s. Watersilo s Het risico van een siloklapper is klein, maar enkele keren per jaar barst er wel ergens in Nederland een watersilo open. De schade is vaak groot, maar de vervolgschade des te groter. In enkele seconden is de ravage ontstaan en daarna begint het getouwtrek om de schade. Tuinbouw verzekeringsinstanties eisen vanaf het zevende jaar een tweejaarlijkse inspectie van de watersilo. In het rapport moeten de conditie van de silo aangegeven worden, samen met eventuele aanbevelingen voor aanpassing en onderhoud. U moet bij schade veroorzaakt door een silo ouder dan zeven jaar altijd het inspectierapport kunnen overhandigen. Brinkman kan voor u de silo-inspectie laten uitvoeren volgens de richtlijnen van de verzekeraar. De wanddikte van de siloplaten wordt bepaald en de gehele tank wordt visueel beoordeeld. Indien uw watersilo in orde is, ontvangt u van ons een certificaat, waarmee u uw verzekering behoudt met de laagst mogelijke premie! Spuitapparatuur Ook spuitapparatuur dient tweejaarlijks geïnspecteerd te worden. Met goedgekeurde spuitapparatuur wordt over- en onderdosering van gewasbeschermingsmiddelen en ongewenste emissie tegengegaan. Bovendien blijft uw apparaat in topconditie en wordt stilstand door storingen in het seizoen voorkomen. Brinkman is een erkend SKL-keuringsstation sinds januari 2009. SKL is de stichting die periodieke keuringen organiseert voor spuitapparatuur in de land- en tuinbouw. Brinkman heeft monteurs opgeleid om keuringen te verrichten met mobiele apparatuur. De keuring kan dus bij u op de kwekerij, of bij Brinkman in de werkplaats plaatsvinden. Uw spuitapparatuur wordt getest op vele punten. Zo is er aandacht voor de afgiftemeting van de spuitdoppen, controle van tank, slangen en filters op lekkages; controle van de werking van drukregelaars en manometers etc. Het resultaat wordt vastgelegd in een keuringsrapport, bij goedkeuring krijgt uw machine een sticker met een uniek nummer. Belichtingsinstallaties Een defect in de assimilatiebelichtingsinstallatie is een belangrijke oorzaak van grote branden op glastuinbouwbedrijven. Wanneer de harmonische vervorming te hoog is, kan dit leiden tot extra opwarming van bekabeling, verbindingen en componenten in de armaturen en verdeelinrichting. Deze afwijking veroorzaakt kortsluiting in een armatuur wat zich vliegensvlug doorzet via het schermdoek. De gevolgen van een brand zijn dan vaak enorm. Elk bedrijf moet zijn belichtingsinstallatie regelmatig laten controleren. Brinkman heeft geïnvesteerd in speciale meetapparatuur als een warmtebeeldcamera en een Power Quality Analyzer meetinstrument. Hiermee worden basisgegevens over voltage, verbruik, frequentie en harmonisatie gecontroleerd. Wanneer uw verzekeringsmaatschappij vraagt naar een keuringsrapport van uw assimilatiebelichting, dan bent u bij Brinkman aan het juiste adres. Vaak heeft de keuring van de assimilatiebelichtingsinstallatie de eerste prioriteit. Echter, ook de totale elektrische installatie op uw bedrijf verdient aandacht. Voorkom schade die na 7 jaar niet gedekt is. Voorkom onder- of overdosering van middel. Voorkom brand door kortsluiting. Plan keuringen met PinC Agro De Onderhoudsmonitor van PinC Agro is een softwareprogramma dat u helpt met plannen van keuringen en onderhoud. Het programma biedt overzicht en voorkomt dat u het spoor bijster raakt. Informeer bij Brinkman of kijk op www.pincagro.nl. 6 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Q4 White: nieuwe standaard voor krijtproducten Eind 2009 is het nieuwe schermmiddel Q4 White beperkt op de markt gekomen. In 2011 zal Q4 White voor iedereen beschikbaar zijn. Met Q4 White zal er een nieuwe standaard gezet worden voor krijtmiddelen. De eigenschappen van Q4 White hebben ervoor gezorgd dat slijtage tot een minimum is beperkt. Een veel voorkomend probleem bij krijten is dat na een bepaalde periode slijtage aan de nok ontstaat. Deze slijtage aan de nok kan echter tot problemen leiden waardoor een tweede maal krijten noodzakelijk is. Uitgebreide testen met het product Q4 White hebben uitgewezen dat er geen overmatige slijtage aan de nok plaatsvindt. Hierdoor zal bij diverse doseringen een tweede maal krijten overbodig worden. Voor het verwijderen van Q4 White aan het einde van het seizoen is een bijbehorende remover ontwikkeld. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de afdeling schermmiddelen van Brinkman. Rozenfolie met glossy uitstraling Rozentelers kunnen hun folie nu een extra glossy uitstraling geven met meer glans. De folie heeft een prachtige look en het verschil is duidelijk zichtbaar en oogt professioneel. De druktechniek bestaat uit het aan elkaar lamineren van twee lagen folie. De eerste laag folie wordt bedrukt. Door een tweede laag folie op de bedrukte zijde te 'lamineren' bevindt de bedrukking zich 'tussen' de folie. Naast de prachtige uitstraling van de folie heeft deze lamineerbewerking een tweede voordeel: de bedrukking geeft niet af aan de sealbalken van het sealapparaat bij de teler. Tijdens het sealen van de rozenfolie zorgt verf van bedrukte folie wel eens voor vervuiling op de sealbalken, met soms storingen tot gevolg. Dat is bij deze techniek verleden tijd. Rozenteler P. van der Knaap uit Zevenhuizen koos voor deze nieuwe druktechniek en is tevreden over de uitstraling van zijn rozenfolie. Brinkman installeert 150.000 ste Agrolux belichtingsarmatuur Tomatenkwekerij Maatschap de Jong-Franke in s-gravenzande heeft 4700 Agrolux belichtingsarmaturen aangeschaft. Deze zijn door Brinkman Tuinbouw Techniek geïnstalleerd op 38.000 vierkante meter van het bedrijf voor de teelt van belichte tomaten. De Jong-Franke kreeg in oktober 2010 4700 armaturen geleverd van het type Agrolux ALF1000w-400v. John de Jong heeft ervoor gekozen om 38.000 m 2 van het totaal ruim 78.000 m 2 grote kassencomplex te gaan belichten. Met een lichtniveau van ca. 209umol (16.000 lux) worden komende winter tomaten geteeld. De eer van het 150.000 ste Agrolux-armatuur is aan de tomatenkwekerij uit s-gravenzande. Agrolux Nederland is blij met deze mijlpaal. Door eigen productie van de elektronische voorschakeling is Agrolux in staat om een zeer concurrerend en stabiel product op de markt te zetten. Agrolux belichtingsarmaturen worden geleverd als 600w, 750w en 1000w. 7 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Signalering hoort bij gewasbescherming Voor het in de hand houden van een plaag is tijdige signalering van groot belang. Hierdoor kan schade aan gewassen worden voorkomen en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen worden teruggedrongen. Hiervoor zijn signaalplaten een handig hulpmiddel. Signaleringsproducten zijn er in verschillende vormen en maten. Een groot verschil zit in de doelstelling van het gebruik. De producten in platenvorm (ook vangplaten genoemd) worden gebruikt om vliegende plagen te signaleren. Deze vangplaten worden vaak wekelijks vervangen. De zogenaamde vangrollen worden ingezet om vliegende insecten weg te vangen en worden meestal slechts een beperkt aantal keren geïntroduceerd. Geel en blauw Signaalplaten en -rollen zijn vervaardigd uit plastic en zijn felgeel of blauw van kleur. De kleur geel heeft een grote aantrekkingskracht op bladluizen, mineervliegen, witte vliegen en varenrouwmuggen. Een blauwe kleur wordt ingezet om doelgericht tripsen te signaleren. Een overzicht van alle gele en blauwe signaleringsplaten, -linten en -rollen. Lijmsoort en gebruiksgemak Alle platen en rollen zijn aan beide zijden voorzien van een krachtige lijmlaag. Deze lijm is van dusdanig hoogwaardige kwaliteit dat deze ook na een beregening of verneveling nog steeds plakt. Over het algemeen worden er twee verschillende soorten lijm gebruikt, een zogenaamde droge en natte lijm. De droge lijm wordt voornamelijk op de vangplaten gebruikt, aangezien het hierbij om het signaleren van insecten gaat. Droge lijm heeft als voordeel, minder op kledingstukken of handen te plakken, zodat deze platen gebruiksvriendelijker zijn voor het frequente gebruik. Een tweede voordeel Nieuw Vangrol voor Tuta absoluta Aan het productenpakket van signaleringsproducten is een vangrol voor de nieuwe plaag Tuta absoluta toegevoegd. Door deze transparante vangrol op te hangen in het gewas kunnen vliegende exemplaren (vlinders) aangelokt en weggevangen worden. In Spanje is deze vangrol voor Tuta absoluta een gangbare methodiek voor signalering. ten opzichte van natte lijm is het feit, dat de insecten goed herkenbaar blijven. Bij het signaleren gaat het voornamelijk om een vergelijkbare analyse van aantal en aard van gevangen plaaginsecten. Een derde voordeel van droge lijmplaten zijn de aftrekvellen aan beide kanten. Hierdoor voorkomt de gebruiker plakkende handen. Natte lijm wordt daarentegen met name op vangrollen gebruikt, aangezien het hierbij juist om het wegvangen van zoveel mogelijk insecten gaat. Het kunnen tellen of herkennen speelt hierbij een ondergeschikte rol. Afmetingen Vooral in de tomatenteelt wordt in de witte vlieg bestrijding steeds meer gebruik gemaakt van gele vangrollen. De laatste seizoenen hebben uitgewezen, dat het bestrijdingseffect door het wegvangen aanzienlijk is. Brinkman heeft een aantal verschillende breedtes van deze vangrollen in het pakket. Zowel kleurstelling als vangpercentage hebben zich in de praktijk als excellent uitgewezen. 8 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Jan Chantrel van Tomatenkwekerij Chantrel VOF in s Gravenmoer Gewasbescherming is alert blijven geïntegreerde gewasbescherming tomaat Jan Chantrel is tevreden over het seizoen 2010, wanneer we hem vragen naar de gewasbescherming. We hadden dit seizoen een goed biologisch evenwicht en hebben maar een enkele keer moeten corrigeren op witte vlieg, mineervlieg en de tomatengalmijt. Jan Chantrel runt een tomatenkwekerij van 4,2 hectare in het Brabantse s Gravenmoer. We blikken terug op het teeltseizoen 2010, begin december gingen de trostomatenplanten van het ras Succes eruit. Op 30 december wordt de nieuwe teelt geplant. De Brabantse tomatenteler geeft het ruiterlijk toe: gewasbescherming is niet zijn hobby. Vroeger liep ik zelf veel meer tussen het gewas. Gelukkig heb ik een medewerker die het goed ziet. Hij attendeert mij heel snel en dat is belangrijk want je moet alert blijven. Een ziekte of plaag mag niet uit de hand lopen. Witte vlieg bestrijding In de tomatenteelt gaat er veel aandacht naar bestrijding van witte vlieg. Ook bij Chantrel ligt de focus op witte vlieg, zeker in het begin van de teelt. Jan Chantrel: Wij laten de folie liggen en natuurlijk wordt de kas en de folie zo goed mogelijk ontsmet, maar enige overleving van witte vlieg kunnen we nooit helemaal voorkomen. We zagen op 13 januari 2010 de eerste witte vlieg op de biosignaalplaten en een week later zijn we Encarsia gaan uithangen, gevolgd door Marcrolophus vanaf half februari tot eind maart. In overleg met Luc Kurris van Brinkman hebben we voor 1 maart één keer met Oberon chemisch bijgestuurd om de witte vlieg af te remmen. Begin april telden we nog heel weinig witte vliegen en vonden we veel parasitering. Tot het einde van de teelt is de witte vlieg uitstekend onder controle gebleven. Tomatengalmijt In zijn algemeenheid wordt jaarlijks dezelfde strategie toegepast op de tomatenkwekerij. Toch is elk teeltjaar anders en steekt er soms een nieuwe plaag de kop op. Zo maakte Jan Chantrel het afgelopen jaar voor het eerst in zijn loopbaan kennis met de tomatengalmijt. De aantasting was opgemerkt door een medewerker. Op advies van Luc Kurris werd snel pleksgewijs gecorrigeerd met Vertimec en na 1 september werd een ruimere plek met Oberon behandeld, waardoor de galmijt tijdig kon worden afgestopt. Aanpak 2011 Hoe ziet de gewasbescherming er in 2011 uit? Luc Kurris: De strategie zal niet veel veranderen. We starten met vangplaten tellen en inzetten van Encarsia en Macrolophus bij de eerste witte vlieg. Jan Chantrel voegt eraan toe: En dan reageren op wat zich verder voor ziekten en plagen aandienen. Geen jaar is hetzelfde. Veel ervaring met biologische bestrijders in de groenteteelt In de groenteteelt worden biologische bestrijders al veel langer ingezet dan in de sierteelt. Door de komst van het MBT-label begin jaren 90 werd het inzetten van biologische bestrijders verplicht en heeft de Nederlandse groenteteler er al zo n 20 jaar ervaring mee. Vanwege de volksgezondheid wordt bij het telen van vruchten als tomaat, paprika, komkommer, aubergine etc. geen enkel risico genomen. Daarbij moet gezegd worden dat de groenteteler meer speelruimte heeft bij het toestaan van gewasschade dan de sierteler. Een kleine aantasting in het gewas, op het blad, hoeft immers nog geen gevolgen te hebben voor de vrucht. Het inzetgedrag van het aantal biologische bestrijders per vierkante meter is in de groenteteelt daarom meestal lager dan in de sierteelt. Er is veel ervaring, maar toch is elk jaar weer anders. Aanpak Luc Kurris van Brinkman is op dit bedrijf al meerdere jaren tweewekelijks actief als gewasbeschermingsspecialist. De aanpak wordt elke twee weken besproken en eventueel bijgestuurd. Naast witte vlieg kwam ook mineervlieg in het begin van de tomatenteelt opzetten. Begin februari was er plotseling een piek, maar één keer corrigeren met Trigard half maart was genoeg om de plaag in te dammen. Spint kwam in het geheel niet voor en rupsen zijn het hele jaar uitstekend onder controle gehouden door Macrolophus. Tomatenteler Jan Chantrel en Luc Kurris: Geen jaar is hetzelfde. 9 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Alstroemeriakwekerij A. Vreugdenhil, s-gravenzande geïntegreerde gewasbescherming Seizoen 2010 is fantastisch verlopen alstroemeria De geïntegreerde gewasbescherming is dit seizoen fantastisch gelopen. De afgelopen twee jaar hebben we bijna 100% biologisch gewerkt, achterin de kas hebben we maar een paar keer chemisch moeten bijsturen. Problemen zijn er helemaal niet geweest. Wij zijn zeer tevreden. Aan het woord is Arend Vreugdenhil. Sinds 2009 wordt er op de nieuwe kwekerij aan de Maasdijk in s-gravenzande op 23.000 vierkante meter alstroemeria geteeld. Echter, ook op de oude kwekerij aan de Poelkade werden al biologische bestrijders ingezet. Arend: Eigenlijk zijn we al vier jaar bezig, de aanleiding was destijds spint. Dat kregen we niet goed chemisch onder controle. Kees Kouwenhoven van Brinkman was vanaf het begin onze adviseur. Met het wegvallen van steeds meer middelen en door resistentie kregen we spint er niet onder. We hebben de oude takken met meer regelmaat weg gehaald en zijn gestart met het inzetten van Phytoseiulus en Californicus. Het ging eigenlijk meteen lopen, de spintplaag was vrij snel onder controle. Biologische aanpak Het begon met spint, maar inmiddels is er over het breed inzetten van biologische gewasbeschermingsmiddelen bij A. Vreugdenhil geen enkele discussie meer. Arend: Wij hebben hier op de kwekerij in het begin wel eens onderling overleg gevoerd over de aanpak. Vanuit het verleden wil je bij het signaleren van een plaag direct chemisch ingrijpen. Een biologische aanpak vraagt wat meer geduld, maar dat geduld wordt beloond. Cucumeris tegen trips Hoe lukt dit bij Vreugdenhil? Arend: Het gaat hier uitstekend. We hebben het afgelopen seizoen met regelmaat zakjes met A. cucumeris ingehangen. Dit kweeksysteem zorgt voor regelmatige uitloop van roofmijten gedurende 5 à 6 weken. Amblyseius cucumeris houdt de trips er goed onder. De afgelopen twee jaar hebben we bijna geen chemische correcties hoeven doen. In de voorste afdeling lukt biologisch zelfs 100%, achterin hebben we in één blok vier keer Vertimec gespoten. Opvallend verschil is de wijze van water geven in de twee afdelingen: voorin via de regenleiding onderdoor; achterin met inline druppelslangen onderdoor. De tripsdruk is veel lager in de afdeling met regenleiding. Kees Kouwenhoven: Tripspoppen houden niet van vocht, schimmels slaan dan makkelijk toe. De kasgrond is veel natter voorin bij de regenleiding. Tripspoppen uit het najaar kunnen op de kasgrond maanden overleven in een droge omgeving. Je moet dus oppassen dat je de tripspiek van het najaar niet in het voorjaar massaal terugkrijgt. Daarom is het belangrijk om voor de winter te proberen de trips goed op te ruimen. Begin volgend jaar wordt vanaf week 8 weer gestart met het inhangen van de zakjes cucumeris. Aandacht Zijn er verder nog ziekten en plagen die de alstroemeriateelt bedreigen? Luis begint steeds lastiger te worden. Door gedurende het jaar enige keren sluipwespen in te zetten, lukt het om ook deze plaag vrij goed onder controle te houden. De sluipwespen tegen luis hebben we af en toe geholpen door het integreerbare middel Plenum te spuiten. Uiteindelijk hebben we met Vertimec gecorrigeerd. Ook slakken blijven aandacht vragen. Spint is helemaal geen probleem meer. We hebben zelfs helemaal geen Phytoseiulus uit hoeven zetten, aldus een tevreden Arend Vreugdenhil. Trips verspreid virus In de teelt van alstroemeria zijn momenteel grote verschillen zichtbaar in plaagdruk. Vooral trips is momenteel een belangrijk en zorgwekkend probleem. Het beestje vormt zelfs een regelrechte bedreiging voor de alstroemeriateelt. Trips veroorzaakt geen noemenswaardige directe schade in het gewas, echter het beestje brengt het Tomatenbronsvlekkenvirus en het Impatiens bladvlekkenvirus over. Deze virussen nestelen zich op blad en steel waarna de plant uiteindelijk volledig wegvalt. De virussen zijn niet te bestrijden en met de huidige beschikbare middelen is trips ook chemisch niet meer 100% te bestrijden. De problemen zijn groot, telers zoeken naar alstroemeriasoorten die minder gevoelig zijn voor de virussen. Iedereen probeert het virus (en vooral de trips) buiten te houden. Arend(r) en Kees Vreugdenhil (l) De goede samenwerking met Kees Kouwenhoven van Brinkman draagt bij aan het succes van geïntegreerde gewasbescherming op onze kwekerij. 10 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Ruud Linssen van rozenkwekerij Linssen Roses in Venlo Geïntegreerde gewasbescherming gaat uitzonderlijk goed geïntegreerde gewasbescherming roos Trips veroorzaakte bij Linssen Roses in Venlo jarenlang veel schade. De chemische aanpak werd overboord gegooid en sinds anderhalf jaar worden biologische bestrijders met succes ingezet. Anderhalf jaar geleden werd bij Linssen Roses in Venlo het rozengewas vervangen. Op de kwekerij van 3,5 hectare stond al een klein vak Avalanche. Ruud Linssen: Het ras Cum Lauda heeft hier vier jaar gestaan, maar het gaf veel problemen met trips. We kregen de plaag er niet onder, wat we ook probeerden. We hebben bij de teeltwisseling op het hele bedrijf voor de witte Avalanche gekozen, onder één voorwaarde: starten met geïntegreerde gewasbescherming. Aandacht Bij Linssen Roses is de rozenkwekerij in Venlo niet het enige bedrijf dat aandacht vraagt. De drie broers plus vader Linssen runnen ook een rozenkwekerij in Ethiopië ter grootte van vijftig hectare. Ruud vertelt dat de problemen met trips hen enkele jaren behoorlijk hebben geteisterd. We hadden weinig trek in een bedrijf in Nederland waar trips zoveel schade veroorzaakt. Het roer moest om, en daarin zijn we volledig geslaagd dankzij de geïntegreerde gewasbescherming en de adviezen van Lowie Smolders van Brinkman. corrigeren. Elke maand gingen er nieuwe Bugline linten in en er werd Hypoaspis uitgestrooid over de grond in verband met de tripspoppen. Trips is uitstekend onder controle gebleven. Spint- en witte vlieg bestrijding Phytoseiulus is twee keer uitgestrooid tegen spint in anderhalf jaar tijd. Gewasonderhoud heeft meer aandacht gekregen bij Linssen Roses, want oude bloemen zijn vaak een nestelplaats voor trips. Witte vlieg is een opkomend probleem in de rozenteelt. Bij Linssen Roses zijn Encarsia kaartjes uitgehangen en aan de gevel zijn wat extra Swirskii linten getrokken, puur preventief. Lowie Smolders verzorgt wekelijks de gewaswaarnemingen en bespreekt de strategie voor de komende week. Chemisch is er tot op heden eens per zes weken gecorrigeerd tegen meeldauw. Alleen bij de opstart van de teelt is twee keer gecorrigeerd tegen spint. Kosten Ruud Linssen kijkt tevreden terug op het besluit om te kiezen voor de geïntegreerde teelt. De kosten van het inzetten van biologische bestrijders lijken bij de start hoger dan de kosten van chemische middelen. Echter, dat wordt in de loop van de teelt ruimschoots terugverdiend. Daarbij komt nog de arbeidsbesparing en de effectiviteit van de methode. Op ons bedrijf was deze geïntegreerde methode echt noodzakelijk, anders zaten we nu nog volop in de tripsproblematiek. Hoe kijkt Ruud Linssen tegen de aanpak van Brinkman aan. De aanpak is perfect. De afspraken met Lowie Smolders waren vanaf het begin duidelijk. Lowie begreep de noodzaak en heeft slagvaardig gehandeld. Dit is gewasbescherming zoals het hoort en dat geeft ons een goed gevoel voor de toekomst. Aanpak 2011 Door het wegvallen van middelen en de toenemende resistentie is er in de rozenteelt veel te doen rondom gewasbescherming. In 2011 wordt de geïntegreerde teelt bij Linssen Roses verder doorgezet. Goed scouten, op tijd biologische bestrijders inzetten en zonodig chemisch bijsturen, besluit een tevreden Ruud Linssen. Vertrouwen Was de geïntegreerde gewasbescherming wennen voor Ruud en zijn broers? Jazeker! Als je jarenlang gewend bent om een middel uit de kast te pakken, dan vraagt het inzetten van biologische bestrijders vooral geduld. Dat was lastig, maar de vertrouwensband tussen Lowie en Linssen Roses was goed en werd steeds beter. Lowie Smolders vertelt dat de strategie van gewasbescherming in roos gemiddeld genomen op alle bedrijven gelijk is, maar dat hij bij Linssen Roses de opdracht kreeg om extra alert op trips te zijn. De Bugline linten zijn in het begin van de teelt eenmalig dubbel in het gewas getrokken. Ruud wilde te allen tijde trips voorkomen en hij ging voor een overkill-situatie. Dat heeft 100% goed uitgepakt. Ruud voegt eraan toe dat het streven was om tot mei 2010 schoon te blijven om daarna eventueel chemisch te Lowie Smolders en Ruud Linssen (r): Intensieve tripsbestrijding met Bugline linten heeft goed gewerkt. 11 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Johan Reijm van kwekerij Reijm Nieuwerkerk bv Durven wachten op resultaat geïntegreerde gewasbescherming Weekhuidmijt In het verleden was weekhuidmijt een lastig te bestrijden plaag in gerbera. Deze mijt kan veel schade veroorzaken door misvorming van de bloemen. De grote bladeren kunnen aan de onderkant bruine, glanzende plekken krijgen. Met de komst van Amblyseius barkeri is deze plaag sinds enkele jaren biologisch te bestrijden. Na het onderzoek van WUR Bleiswijk waaruit de goede werking van cucumeris op weekhuidmijten is vastgesteld, is ook bij Reijm Nieuwerkerk dit jaar Cucumeris in plaats van barkeri uitgeïntegreerde gewasbescherming gerbera Bij gerberakwekerij Reijm Nieuwerkerk heeft men al tien jaar ervaring met geïntegreerd telen. De aandacht ging in het verleden vooral naar spint, maar deze plaag is volledig onder controle. Nu is witte vlieg de plaag die de meeste aandacht vraagt. Bij Reijm Nieuwerkerk wordt 3,5 hectare gerbera geteeld, naast 5 hectare potplanten (o.a. Dracaena en Areca). Een gerberagewas staat zo n drie jaar op de kwekerij. Jaarlijks wordt in de gerberakwekerij ongeveer een derde van de kas geruimd en nieuw aangeplant. Voor de biologische gewasbescherming vraagt dit een speciale aanpak. Johan Reijm: Het vraagt tijd voordat er in het jonge gewas een evenwicht is tussen de plaag en natuurlijke vijanden. We planten in de maanden juni/juli en de eerste maanden moet je geduld op kunnen brengen om het biologisch evenwicht te laten groeien. Dat is een kwestie van vertrouwen, maar dat hebben we de laatste jaren wel geleerd. Durven wachten is de sleutel tot succes. Door goed te scouten, kunnen we zien dat de populatie natuurlijke vijanden zich opbouwt. Kees Kouwenhoven van Brinkman ziet als specialist goed hoe het ervoor staat, én wat erachter zit. Tweewekelijks nemen we de aanpak en strategie samen door. enige weken volvelds in te zetten, hebben we meer vertrouwen gekregen in de witte vlieg bestrijding. Tegen trips zijn er in het jonge gewas enige weken na het planten Cucumeris zakjes ingehangen. gezet. Cucumeris heeft een bredere werking, ook op trips, en de aanpak is succesvol gebleken. Weekhuidmijten zijn volledig onder controle. Tot slot We hebben vooral de afgelopen vier jaar veel geleerd. Soms zorgen chemieresten op oud gewas voor een trage start, soms is het jonge gewas de boosdoener. Spint en weekhuidmijt zijn geen enkel probleem meer, witte vlieg bestrijding zijn we aan het winnen, tripsbestrijding lukt biologisch ook en alleen meeldauw en rupsen worden chemisch bestreden. Over het algemeen is geïntegreerde gewasbescherming in gerbera succesvol en onmisbaar in de hedendaagse gerberateelt, besluit Johan Reijm. Spint, witte vlieg en trips Bij Reijm Nieuwerkerk werd vooral gestart met biologisch materiaal vanwege toenemende problemen met spint. Het inzetten van Phytoseiulus was succesvol, daarbij gesteund door Feltiella. Spint levert nu geen enkel probleem meer op. Door het wegvallen van middelen is witte vlieg een belangrijke plaag. In één afdeling is de biologische aanpak van witte vlieg 100% succesvol, chemisch corrigeren is daar niet nodig geweest dit teeltseizoen. Johan: Witte vlieg wordt aangepakt door A. Swirskii én Encarsia. In deze kasafdeling hebben we veel parasitering gezien van witte vlieg door Encarsia. In de voorste kasafdeling lukt het nog niet om 100% biologisch de witte vlieg aan te pakken. Hier is vooral het jong aangeplante gewas de boosdoener. We hebben een aantal plekken regelmatig chemisch moeten corrigeren om de witte vlieg er goed onder te houden. Door Encarsia gedurende Kees Kouwenhoven en Johan Reijm (r): Geïntegreerde gewasbescherming is onmisbaar in de hedendaagse gerberateelt. 12 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Albert Ekelmans van chrysantenkwekerij Sensation in Tuil geïntegreerde gewasbescherming chrysant Trips blijft aandachtspunt nummer één Spint was vijf jaar geleden bij chrysantenkwekerij Sensation de aanleiding om te starten met biologische bestrijders. Chemisch lukte het niet meer om van de plaag af te komen. Met Phytoseiulus is spint volledig onder controle. Nu is trips de plaag die de chrysantenkweker de meeste kopzorgen geeft. Conrad van Doorn, gewasbeschermingsspecialist bij Brinkman, komt al vijf jaar bij kwekerij Sensation. Albert Ekelmans was destijds één van de eerste chrysantenkwekers die startte met het inzetten van Phytoseiulus tegen spint. Door resistentie lukte het niet meer om spint met Vertimec te bestrijden. Het lukte de roofmijt Phytoseiulus in het voorjaar wél. Schadedrempel op nul Bij Sensation in Tuil wordt op 4,6 hectare chrysant geteeld, waarvan 2 hectare witte Bacardi en 2,6 hectare gele Celebrate en geel/rode Raisa. Volgens Albert Ekelmans kan de chrysantenteelt niet meer zonder geïntegreerde gewasbescherming. De schadedrempel ligt hier op nul. Daarmee leggen we de lat voor onszelf hoog, maar als je een kwaliteitsproduct wilt leveren, dan is dat een vanzelfsprekend gevolg. Tripsbestrijding In de wintermaanden wordt er bij Sensation chemisch gecorrigeerd. Vanaf half februari 2010 is Bugline ingetrokken en Phytoseiulus uitgestrooid. Dit jaar hebben we voor het eerst met Bugline linten gewerkt. Dat ging prima, het uitzetten kost ons zo n 2 uur per week. De linten knopen we aan de spuitboom en ze worden dan in één vloeiende beweging van voor naar achter het gewas in getrokken. Het is alleen even opletten dat het waterproof-lint niet op zijn kop komt te liggen, want het heeft aan de onderzijde een uitloopgat voor de roofmijt. Cucumeris is een betrouwbare roofmijt gebleken. Het lint behoudt zijn werking zes weken. Trips blijft een cruciale plaag in chrysant. Trips geeft groeischade en witte puntjes in de bloemen, tot zelfs bruinverkleuring. Biologische luisbestrijding Dit jaar heeft luisbestrijding extra aandacht gekregen bij Sensation. Tot medio 2010 werd de groene perzikluis 100% chemisch gecorrigeerd, maar de biologische bestrijder Aphidius colemani heeft goed werk verricht in het late voorjaar en in de zomermaanden. Conrad van Doorn vertelt dat luisbestrijding met alleen Plenum soms niet afdoende is. Er zijn in chrysant goede resultaten behaald met de sluipwesp Aphidius colemani. Deze is ook bij Sensation uitgezet en dat heeft uitstekend gewerkt. Plenum is minder vaak uit de kast gehaald en we hebben tot nu toe geen luis meer gezien. Aanpak 2011 Door het wegvallen van middelen en de toenemende resistentie is er in de chrysantenwereld veel aandacht voor gewasbescherming. Wat verwachten Conrad van Doornen Albert Ekelmans in 2011? We gaan in februari weer starten met biologische bestrijders. Goed scouten en alert reageren is het allerbelangrijkste! We kunnen niet meer zonder een geïntegreerde aanpak in chrysant. Korte, krachtige aanpak Chrysant is een vrij korte teelt voor biologische bestrijders. Met een teeltduur van 10/12 weken is het belangrijk om snel biologisch materiaal in te zetten. Ongeveer twee weken na het planten van de chrysantenstek wordt Bugline ingetrokken (linten) tegen trips en Phytoseiulus uitgestrooid tegen spint. Goed scouten voorkomt een te late reactie op nieuwe ziekten en plagen. Na 10/12 weken wordt de chrysant geoogst en het vak gefreesd, om opnieuw aangeplant te worden. Van een jaarrond biologisch evenwicht op de kwekerij is, in vergelijking met andere snijbloementeelten, geen sprake. Een extra handicap vormt de grote gevoeligheid van chrysant voor ziekten en plagen, al hoewel dit wel soortafhankelijk is. Bovendien ligt de schadedrempel op nul. Geïntegreerde teelt in chrysant lukt nog niet jaarrond; gedurende acht maanden wordt er biologisch materiaal ingezet en in de vier wintermaanden wordt er 100% chemisch gecorrigeerd. Bugline linten De bestrijding ervan moet geïntegreerd plaatsvinden; 100% chemisch lukt niet, maar 100% biologisch ook niet. Bij kwekerij Sensation is de aanpak met Bugline linten effectief gebleken. Al hoewel het soortafhankelijk is, is Albert Ekelmans tevreden over tripsbestrijding met Bugline linten. Conrad van Doorn en Albert Ekelmans (l): Tripsbestrijding met Bugline linten heeft goed gewerkt in 2010. 13 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Theo van Wylick van Medinillakwekerij Hoverhof in Sevenum geïntegreerde gewasbescherming potplanten Atheta-kweeksysteem werkt tegen Sciara Sciara is een lastige plaag bij potplantenkwekerij Hoverhof. De varenrouwmug bevindt zich in de moerplanten en veroorzaakt veel schade in de stek- en oppotfase. Een proef met Atheta in een nieuw kweeksysteem op dit bedrijf geeft uitstekende resultaten. Bij kwekerij Hoverhof in Sevenum wordt op 2½ hectare Medinilla Magnifica gekweekt. Sciara kan in veel potplantenteelten, waaronder in Medinilla, flink wat schade veroorzaken. Het zwarte vliegje is niet schadelijk, maar de larve daarentegen wel. Larven veroorzaken schade door aan zachte delen (wortelpunten, plantvoet, blaadjes op de grens grond en lucht) te vreten. Hierbij ontstaat niet alleen directe schade in de vorm van groeiremming of uitval, maar de ontstane wonden vormen ook invalspoorten voor diverse schimmels. Biologische ervaring Theo van Wylick werkt al sinds 2004 met biologische middelen op zijn kwekerij. We hebben veel ervaring opgedaan met het inzetten van Nemasys en Hypoaspis miles tegen varenrouwmug. Toch kregen we de plaag er niet helemaal onder. Lowie Smolders van Brinkman komt al drie jaar als gewasbeschermingsspecialist bij kwekerij Hoverhof. Hij licht toe dat de dichtheid van het gewas in het moerplantenbestand een extra moeilijke factor is in de bestrijding van Sciara. Het gewas heeft veel blad. Daarom is het lastig om goed onderin het gewas de aaltjes op de potgrond te krijgen. Je kunt er niet goed bijkomen. Beworteling De bewortelingstijd van Medinilla-stekken onder de stekfolie is ongeveer 4 weken. In die weken kan Theo van Wylick geen bestrijding toepassen. De folie is dicht, de luchtvochtigheid is hoog en de temperatuur is zeer behaaglijk voor de ontwikkeling van Sciara. Na de bewortelingsperiode gaat de folie eraf en dan is het belangrijk dat Sciara geen schade heeft veroorzaakt. Theo: We zien de schade pas na 4 weken en dan is het te laat. Ons streven is om de stekken Sciara-vrij te steken. De stekken worden in de moerplantenafdeling geknipt en daarom ligt een belangrijk stuk van de aandacht bij de bestrijding van Sciara op de afdeling waar de moerplanten staan. Proef Atheta De biologische bestrijder Atheta coriaria is geen nieuwkomer. Ook Theo heeft al eerder Atheta uitgestrooid tussen de moerplanten. Lowie: Atheta is een vraatzuchtige roofkever die heel actief is op o.a. varenrouwmug. Echter, de roofkever is lichtschuw en dat maakt het bijna onmogelijk om deze kever te scouten. Theo en Lowie voegen eraan toe dat er daarom in het verleden werd getwijfeld aan de effectiviteit van deze roofkever. Theo van Wylick (l) en Lowie Smolders van Brinkman bekijken in de moerplantenafdeling het effect van het Atheta roofkever kweeksysteem op de varenrouwmug bestrijding. Ten onrechte, blijkt nu. Bij kwekerij Hoverhof heeft er in de periode mei november 2010 een proef plaatsgevonden met Atheta coriaria in een nieuw systeem: de kweekbox (in het verleden werd Atheta uitgezet via kokers). In de kweekbox ontstaat gedurende zes weken een levendige groei van roofkevers. De levenscyclus doorloopt in 3-4 weken het stadium van ei tot volwassen roofkever. De kevers kunnen vliegen en daarin zit de kracht van deze biologische bestrijder. De roofkevers kunnen via twee vlieggaten uit de box wegvliegen en zich snel verplaatsen. Resultaat Lowie Smolders heeft de proef bij Hoverhof intensief begeleid. In de moerplantenafdeling hebben we een afdeling van 1500 m 2 behandeld met Atheta, ten opzichte van een afdeling van 1500 m 2 onbehandeld. Eén keer per week telde ik op de vangplaten de aanwezige varenrouwmuggen. Wekelijks voerden we de Atheta s in de kweekbox met een schepje voer en wat water. Het resultaat was snel zichtbaar. Het aantal varenrouwmuggen op de vangplaten nam wekelijks af, we telden er bij aanvang 60-110 per plaat, aan het einde van de proef nog maar 2-3. Het positieve effect sloeg zelfs over naar de onbehandelde afdeling. Dat is het voordeel van vliegende kevers en ook daar is de plaag volledig onder controle. Theo van Wylick is zeer tevreden over deze nieuwe biologische methode van varenrouwmugbestrijding. Het effect is uitstekend. We zijn de problemen nu voor. Door de lage ziektedruk in de moerplanten is de ziektedruk nu ook weg in de bewortelingsfase bij de stekken onder de folie. Al met al een geslaagde proef en wij gaan Atheta in kweekboxen het komend seizoen weer gebruiken. 14 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Nieuwe ontwikkelingen geïntegreerde teelt potplanten Geïntegreerde gewasbescherming is in de vruchtgroenteteelt sinds 20 jaar gemeengoed en de snijbloementeelt volgt sinds 5 jaar in rap tempo. In de potplantenteelt stagneerde de ontwikkeling de afgelopen jaren. Nieuwe ontwikkelingen dienen zich echter aan in de biologische bestrijding van varenrouwmug, wolluis en trips. Het is en blijft een grote uitdaging om natuurlijke vijanden zo te introduceren dat zij de plagen in de potplantenteelt optimaal kunnen bestrijden en in het beste geval tevens een stabiele populatie op kunnen bouwen. Dit is deels verklaarbaar uit het feit dat de potplantenteelt te maken heeft met verschillende soorten planten en teeltsystemen. Daarnaast staan planten vaak los van elkaar, slechts korte tijd op de tuin en worden ze vaak verplaatst. Gevestigde toepassingen Ondanks de grote uitdaging zijn er in het verleden al verschillende belangrijke successen geboekt. Denk hierbij aan het bestrijden van varenrouwmug met behulp van insectparasitaire nematoden (Nemasys F). Daarnaast mag ook de bodemroofmijt Hypoaspis (Hypoline m), die vaak in geïntegreerde bestrijdingsprogramma s wordt opgenomen, uiteraard niet ontbreken. Naast de natuurlijke vijanden hebben ook de uitzetmethoden geïntegreerde gewasbescherming potplanten grote ontwikkelingen doorgemaakt. Roofmijten kunnen nu op een betere en efficiëntere manier worden geïntroduceerd door middel van de Mite applicator en de kweeksystemen in zakjes/linten (Bugline, Gemini- en kweekzakjes met haak). Voor het uitzetten van sluipwespen zijn de blistersystemen ontwikkeld. Nieuwe ontwikkelingen Een essentieel onderdeel voor het ontwikkelen van nieuwe strategieën en producten is de samenwerking tussen telers, producenten, het onderzoek en de specialisten van Brinkman. Deze samenwerking zal ook het aankomend jaar weer zijn vruchten afwerpen onder andere in de vorm van een kweeksysteem voor Atheta roofkevers tegen bodeminsecten (zie het artikel op de pagina hiernaast). Daarnaast is het onderzoek met de nieuwe bodemroofmijt Macrocheles in het laatste stadium beland. Tot slot zijn de eerste resultaten met betrekking tot de geïntegreerde bestrijding van wolluis verzameld. Voorop in tuinbouw is onze slogan en dat willen wij met u waar blijven maken. Brinkman bedankt u voor het vertrouwen en wenst u prettige feestdagen en een gelukkig, gezond en voorspoedig 2011. Jan Krouwer van Brinkman: Door onderzoek kan geïntegreerde gewasbescherming in potplant toenemen. 15 Brinkman Agro Voorop Magazine december 2010 Nr. 98
Het beste idee voor Brinkman! Kent u het bekende programma Het beste idee van Nederland? Ook bij Brinkman zijn wij op zoek naar het beste idee. Het beste idee voor onze webshop! Afgelopen jaar hebben wij als Brinkman grote stappen gezet in de digitale wereld. Ook in 2011 zullen wij de webshop blijven doorontwikkelen, want stilstand is immers achteruitgang. En wat is een betere bron voor ontwikkeling dan onze klanten? We helpen u op weg. Denk bijvoorbeeld aan de volgende functionaliteit: navigatie, snelheid, gemak, etc. Uw idee Wij vragen u mee te denken met de Brinkman webshop. Waarom? Om ervoor te zorgen dat de Brinkman webshop naadloos aansluit op uw wensen. Uw idee is ons heel wat waard. Daarom zullen we alle ingediende ideeën inventariseren en toetsen op haalbaarheid, efficiëncyverbetering en gebruikersvriendelijkheid. De prijs Een goed idee is voor ons waardevol. Daarom hebben wij een prijs voor het beste idee voor Brinkman. De hoofdprijs is een ipad, de nieuwste introductie van Apple waarmee u op revolutionaire manier kunt geniet van het web, email, foto s, video én de Brinkman webshop! Insturen van uw idee Heeft u een goed idee? Ga aan de slag en stuur uw idee op door het formulier op www.brinkman.nl/hetbesteidee in te vullen, of een email te sturen naar webshop@brinkman.nl U kunt uw idee doorgeven tot 31 januari 2011. Alle ideeën worden behandeld door een vakkundige jury. De uitslag wordt bekend gemaakt tijdens de Tuinbouw Relatiedagen Gorinchem. n e e Win! d ipa Brinkman Vestigingen Hoofdkantoor: Woutersweg 10 Postbus 301 2690 AH s-gravenzande tel. (0174) 44 61 00 Fax (0174) 44 61 50 E-mail: agro@brinkman.nl Aalsmeer Turfstekerstraat 26 tel. (0297) 38 86 00 fax (0297) 38 86 50 aalsmeer@brinkman.nl De Lier Hoofdstraat 7 tel. (0174) 51 23 27 fax (0174) 51 39 39 delier@brinkman.nl s-gravenzande Woutersweg 10 tel. (0174) 44 63 00 fax (0174) 44 63 50 gravenzande@brinkman.nl Bleiswijk Hoefweg 191 tel. (010) 529 27 00 fax (010) 529 27 50 bleiswijk@brinkman.nl Emmen Phileas Foggstraat 79 tel. (0591) 57 55 00 fax (0591) 57 55 50 emmen@brinkman.nl Venlo L. J. Costerstraat 48 tel. (077) 320 89 00 fax (077) 320 89 50 venlo@brinkman.nl Breda IABC 5101 tel. (076) 530 50 00 fax (076) 530 50 50 breda@brinkman.nl Gameren Hendrikstraat 25a tel. (0418) 56 48 00 fax (0418) 56 48 50 gameren@brinkman.nl KaRo b.v. Nieuwmarkt 2 1681 NP Zwaagdijk tel. (0228) 56 31 35 fax (0228) 56 18 32 16 Brin km an A gro Voorop Ma ga zi n e dec ember 2 0 1 0 N r. 9 8 België tel. (015) 31 02 25 fax (015) 31 02 46 belgie@brinkman.com Voorop Magazine is een perio dieke uitgave van Brinkman Agro B.V. en verschijnt vier keer per jaar. Redactie: afdeling communicatie Brinkman Agro BV, e.a. Fotografie: Fotostudio G.J. Vlekke, e.a. Dit magazine is met zorg samengesteld. Brinkman aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor informatie die bij nader inzien niet juist is. Overname van artikelen mits met bronvermelding Voorop Magazine, is toegestaan. www.brinkman.nl