Teeltwisseling en komkommerbontvirus

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Teeltwisseling en komkommerbontvirus"

Transcriptie

1 Teeltwisseling en komkommerbontvirus Hygiënemaatregelen ook voor andere pathogenen 30 oktober 2013, Ineke Stijger

2 Ken je vijanden Herkenning en verspreidingswijze Problemen in de komkommerteelt door: Komkommerbontvirus Mycosphaerella Agrobacterium

3 Symptomen komkommerbontvirus

4 Symptomen Mycosphaerella (bron: presentatie Jantineke Hofland) Bladinfectie Stengelinfectie Vruchtrot

5 Agrobacterium

6 Komkommerbontvirus Overleving Kleding,fust, gereedschappen In organisch materiaal (20 C en 30 C -316 dagen na inzet) Gewashandelingen Zaad Water Grond Verspreiding door vogels (mussen) vastgesteld Werking ontsmettingsmiddelen bij 10 C onvoldoende

7 Voorkomen is beter dan genezen... Directe bestrijding in het gewas met chemische of biologische middelen is: niet mogelijk (Virussen en Bacteriën) Nadruk moet daarom liggen op het voorkomen van een aantasting, daarbij twee fases Grote schoonmaak bij de teeltwisseling Gedurende de teelt Bedrijfshygiëne op het totale bedrijf Aan de hand van een hygiëneprotocol

8 Hygiëneprotocol Zorg voor bewustwoording Betrek de medewerkers Voorlichting Training op bedrijf Leidraad (algemene protocollen) Aanpassen per bedrijf/locatie

9 Teeltwisseling: algemeen Planning, maak vooraf een werkplan voor herstelwerkzaamheden Zorg dat herstelwerkzaamheden voor de teeltwisseling zijn afgerond Zorg dat schone en vuile stromen elkaar niet kruisen Maak alle materialen uit de teelt- en bedrijfsruimte goed schoon Maak alle bedrijfsruimtes goed schoon Bestrijd ongedierte en onkruid

10 Teeltwisseling: gewasresten Gewasresten uitruimen en van bedrijf afvoeren Erf schoonmaken onmiddellijk nadat containers zijn afgevoerd Plastic, substraat en CO 2 -darmen zorgvuldige verwijderen. In geval van een aantasting met mechanisch overdraagbare virussen (komkommerbontvirus) en bacteriën substraat niet hergebruiken Voorkom lekwater bij pathogenen die overdraagbaar zijn via water

11 Teeltwisseling: schoonmaken teeltruimte Binnenkant kas uitspuiten met warm water (geen oppervlaktewater) Druppelleidingen Volzetten met natriumhypochloriet (organische vervuiling), dan volzetten met salpeterzuur (1 liter salpeterzuur 38% per 100 liter water (ph 1) Dan 24 uur laten inweken en dan spoelen met schoon leidingwater Druppelaars en stekers dompelen in salpeterzuur Draingoten; verwijderen wortelresten Drainwatersilo; verwijderen drab en uitspuiten met hypochloriet

12 Teeltwisseling: opkweek Gebruik ontsmet zaad, bijvoorbeeld Komkommerbontvirus (verhitting) Gebruik resistente rassen Wees zorgvuldig bij bezoek aan de plantenkweker Zet planten afwijkende planten apart en laat toetsen Fust zonder plantaardige resten retour naar plantenkweker

13 Tijdens de teelt: toegang Plaats ontsmettingsmatten bij deuren en houd deze goed nat Houd toegangsdeuren zo gesloten mogelijk maar nog liever een sluis maken met ontsmettingsmogelijkheden(bron foto:internet) Werk zoveel mogelijk met vast personeel Bedrijfskleding, ook voor monteurs e.d.

14 Tijdens de teelt: ontsmetting Ontsmetten handen (middelen op alcoholbasis) Geef personeel een instructie hoe de handen goed te wassen (voorbeeld van internet) Ontsmet drainwater UV Verhitting

15 Tijdens de teelt: grond Voorkomen dat (besmette) grond bij plant of draingoot komt Gaten in loopfolie dichten Voorkomen dat wortels onder het loopfolie de grond in groeien

16 Besmetting: mechanisch overdraagbaar virus Markeer rijen met aangetaste planten Beperk toegang personeel tot hoogst noodzakelijke Werkzaamheden als laatste in besmette rijen/compartimenten Handhaaf altijd dezelfde werkrichting Ontsmetten handen en gereedschappen per rij Voorkom overtollig water in drains

17 Samenvatting Besmettingsroute via: Maatregelen Zaad Koop alleen zaden van erkende bedrijven, zaden moeten ontsmet zijn (drogetemperatuurbehandeling, 3 dagen 76 0 C) Werknemers Bedrijfskleding en -schoenen, regels en hygiëne Gereedschappen Ontsmetten of nieuw aanschaffen Gietwater Ontsmetten Substraat In geval van besmetting vorige teelt: kiezen voor nieuw substraat Bezoekers Regels en hygiëne (waaronder bedrijfskleding en - schoenen) Specifieke vectoren (insecten) Bestrijden (biologisch of chemisch) Beperken van virusverspreiding is: Bedrijfshygiëne, Bedrijfshygiëne, Bedrijfshygiëne!! Risico s inschatten en keuzes maken

18 Dank voor uw aandacht! Hygiëneprotocol komkommer is te vinden op:

Teeltwisseling in de tomatenteelt

Teeltwisseling in de tomatenteelt Teeltwisseling in de tomatenteelt Hygiënemaatregelen voor meerdere pathogenen 30 oktober 2013, Ineke Stijger Ken je vijanden Herkenning en verspreidingswijze Problemen in de tomatenteelt door: Pepinomozaiëkvirus

Nadere informatie

Komkommerbontvirus in komkommmer

Komkommerbontvirus in komkommmer Komkommerbontvirus in komkommmer Informatieavond Horticoop, 25 oktober 2010 Daniël Ludeking/Ineke Stijger, Wageningen UR Glastuinbouw Plantenvirussen algemeen Speciale en nauwe relatie tussen virus en

Nadere informatie

Komkommerbontvirus in komkommmer

Komkommerbontvirus in komkommmer Komkommerbontvirus in komkommmer Gewasbeschermingsdag voor adviseurs, 31 maart 2011 Ineke Stijger, Roel Hamelink, Daniel Ludeking, Wageningen UR Glastuinbouw Plantenvirussen algemeen Speciale en nauwe

Nadere informatie

Hygiëneprotocol Mycosphaerella en Fusarium bij komkommer. Ineke Stijger, Loes Stapel en DirkJan van der Gaag

Hygiëneprotocol Mycosphaerella en Fusarium bij komkommer. Ineke Stijger, Loes Stapel en DirkJan van der Gaag Hygiëneprotocol Mycosphaerella en Fusarium bij komkommer Ineke Stijger, Loes Stapel en DirkJan van der Gaag Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Glastuinbouw Juni 2004 PPO 2004 Wageningen, Praktijkonderzoek

Nadere informatie

Hygiëneprotocol Tomaat

Hygiëneprotocol Tomaat Hygiëneprotocol Tomaat Pepinomozaïekvirus Verticillium spp. Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis Agro Control INHOUDSOPGAVE Pag. I. Inleiding 2 II. Informatie over pathogenen 3 III. Teeltwisseling

Nadere informatie

Schoon eindigen voor een schone start

Schoon eindigen voor een schone start Schoon eindigen voor een schone start Reinigen en Ontsmetten Najaar 2013 Om een goede en vooral schone start met uw nieuwe teelt te maken is het van belang om op het gebied van ziekten en plagen zo schoon

Nadere informatie

Hygiëneprotocol Tomaat

Hygiëneprotocol Tomaat Hygiëneprotocol Tomaat Pepinomozaïekvirus Verticillium spp. Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis Agro Technical Supplies bv ATS bv Nederland Bremenweg 37 7439 EJ Deventer Nederland Tel. : +31570-629455

Nadere informatie

Komkommerbontvirus onder de loep genomen

Komkommerbontvirus onder de loep genomen Komkommerbontvirus onder de loep genomen Overzicht uitgevoerd onderzoek 11 oktober 2012, Ineke Stijger, Roel Hamelink Overzicht van het onderzoek Overleving van komkommerbontvirus desinfectiemiddelen Verspreiding

Nadere informatie

Komkommerbontvirus en recirculatie van drainwater

Komkommerbontvirus en recirculatie van drainwater Komkommerbontvirus en recirculatie van drainwater Ineke Stijger, Roel Hamelink Rapport GTB-1281 Referaat In het onderzoek is vastgesteld dat komkommerbontvirus via water kan worden verspreid. Lang voordat

Nadere informatie

Reinigen Lege kas: spuit de kas (en de goten) uit met water om stof en vervuiling af te spoelen.

Reinigen Lege kas: spuit de kas (en de goten) uit met water om stof en vervuiling af te spoelen. Teeltwisseling 22 september 2016 Teeltwisseling Bij de meeste bedrijven maakt de teeltwisseling zijn opwachting. Dit is een uitgelezen kans om ziekteverwekkers goed aan te pakken en de nieuwe teelt in

Nadere informatie

TEELTWISSELING 2017 Van Iperen BV Najaar 2017

TEELTWISSELING 2017 Van Iperen BV Najaar 2017 TEELTWISSELING 2017 Van Iperen BV Najaar 2017 Stap 1: Reinigen druppelsysteem ter voorbereiding van de teeltwisseling (start minimaal 6 weken voor einde teelt) In aanloop naar de teeltwisseling, is het

Nadere informatie

Workshop teeltwisseling substraatteelt

Workshop teeltwisseling substraatteelt Workshop teeltwisseling substraatteelt Voorkomen emissie gewasbeschermingsmiddelen 04-10-2018, Jim van Ruijven (WUR), Nienke Koeman (KWR) Hergebruik Input Product Output Gewas Substraat Passieve input

Nadere informatie

Ines van Marrewijk Groen Agro Control

Ines van Marrewijk Groen Agro Control Overmatige wortelgroei Tomaat (Aubergine) Onderzoek Onderzoek Overmatige WortelGroei Beheersmaatregelen in de praktijk (PT2011) Analyse van hoeveelheid bacteriën in wortel, water ed. (PT2012) Besmettingsproef

Nadere informatie

Komkommerbontvirus Voorlichtingsavond 6 dec 2007

Komkommerbontvirus Voorlichtingsavond 6 dec 2007 Komkommerbontvirus Voorlichtingsavond 6 dec 2007 Piet van Adrichem Historie bontvirus (rond 1990-1995) Drente altijd veel virus, aantasting per bedrijf wisselend Westland / de Kring beperkt aantal bedrijven

Nadere informatie

TOMATO BROWN RUGOSE FRUIT VIRUS (ToBRFV)

TOMATO BROWN RUGOSE FRUIT VIRUS (ToBRFV) TOMATO BROWN RUGOSE FRUIT VIRUS (ToBRFV) Hoe herken je ToBRFV? Algemene symptomen: Mozaïekvorming op de jongste bladeren (in de kop en in de scheuten), deze kunnen ook gebobbeld en misvormd zijn Gele vlekken

Nadere informatie

WELKOM. Ines van Marrewijk - Middelen voor het ontsmetten van mesjes - Is schoon schoon na teeltwisseling

WELKOM. Ines van Marrewijk - Middelen voor het ontsmetten van mesjes - Is schoon schoon na teeltwisseling WELKOM Ines van Marrewijk - Middelen voor het ontsmetten van mesjes - Is schoon schoon na teeltwisseling Onderzoek Komkommerbontvirus is mede mogelijk gemaakt door Productschap Tuinbouw Middelen in de

Nadere informatie

HYGIENE PROTOCOL XANTHOMONAS FRAGARIAE Hoe houd ik mijn bedrijf schoon en hoe voorkom ik interne verspreiding.

HYGIENE PROTOCOL XANTHOMONAS FRAGARIAE Hoe houd ik mijn bedrijf schoon en hoe voorkom ik interne verspreiding. HYGIENE PROTOCOL XANTHOMONAS FRAGARIAE Hoe houd ik mijn bedrijf schoon en hoe voorkom ik interne verspreiding. Inleiding Dit Hygiëne Protocol geeft handvaten om goed om te gaan met de risico s van Xanthomonas

Nadere informatie

Overleving pepinomozaïekvirus in kleding

Overleving pepinomozaïekvirus in kleding Overleving pepinomozaïekvirus in kleding Ineke Stijger, Roel Hamelink, Daniel Ludeking Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk Juli 2012 Rapport/Nota nummer 2011 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig

Nadere informatie

Overleving van komkommerbontvirus (CGMMV) in verschillende milieus

Overleving van komkommerbontvirus (CGMMV) in verschillende milieus Overleving van komkommerbontvirus (CGMMV) in verschillende milieus Ineke Stijger, Roel Hamelink Wageningen UR Glastuinbouw, Wageningen/Bleiswijk november 2012 Rapport/Nota nummer 2011 Wageningen, Stichting

Nadere informatie

Agrobacterium, niet elke wortel even gek?! Lien Bosmans 20/10/2015

Agrobacterium, niet elke wortel even gek?! Lien Bosmans 20/10/2015 1 Agrobacterium, niet elke wortel even gek?! Lien Bosmans 20/10/2015 2 Wat ziet de tuinder? Plant Uitbundig groeiende planten Zeer vegetatief Veel blad Onderaan sterk verdikte stam Vrucht Tomaat: kniktrossen,

Nadere informatie

PlAMV Update en Onderzoek

PlAMV Update en Onderzoek PlAMV Update en Onderzoek Casper Slootweg Agrifirm 14 november 2014 Update / Informatie uitwisseling Resultaten onderzoek Ontwikkelingen Interactie / discussie Onderwerpen vandaag Hoe staan we ervoor?

Nadere informatie

Hygiëneprotocol komkommer

Hygiëneprotocol komkommer Hygiëneprotocol komkommer Protocol gericht op voorkomen en tegen gaan van verspreiding van virussen en virusziekten in de teelt van komkommer Ineke Stijger, Martijn Schenk, Roel Hamelink Wageningen UR

Nadere informatie

Transporteren en plaatsen van de matten

Transporteren en plaatsen van de matten Transporteren en plaatsen van de matten Voorbereiden voor de nieuwe teelt 3-3 Levering 1 Het wordt afgeraden de matten buiten op te slaan. Sla ze op een schone en droge plek op, gescheiden van het productiegebied.

Nadere informatie

Gewasbeschermingsplan

Gewasbeschermingsplan tel. (418) 65 59 44 Gewasbeschermingsplan Boomkwekerij 215 Waardenburg, januari 215 GEWASBESCHERMINGSPLAN Versie: boomkwekerij (januari 214) Naam: Gewas: Laanboom pot Laanboom vlg Adres: Heester pot Heester

Nadere informatie

Precision Growing Emissie-vrij telen

Precision Growing Emissie-vrij telen LTO waterdagen - GRODAN - 2015 Precision Growing Emissie-vrij telen Gert-Jan Goes oktober november 2015 1 Agenda In perspectief Emissie-vrij Eigenschappen substraat Meten = Weten Precision Growing tijdens

Nadere informatie

Inactivatie van komkommerbontvirus op materialen. Inactivatie van komkommerbontvirus op materialen

Inactivatie van komkommerbontvirus op materialen. Inactivatie van komkommerbontvirus op materialen Inactivatie van komkommerbontvirus op materialen februari 2011 1 Inactivatie van komkommerbontvirus op materialen Opdrachtgever: Looptijd project: november 2010 februari 2011 COLOFON: Auteurs: Adres: Ines

Nadere informatie

-- VERSIE 2 -- december Protocol - Deel 1 Van nu tot einde Teelt Voor paprikabedrijven in het gebied.

-- VERSIE 2 -- december Protocol - Deel 1 Van nu tot einde Teelt Voor paprikabedrijven in het gebied. -- VERSIE 2 -- december 2012 -- Protocol - Deel 1 Van nu tot einde Teelt Voor paprikabedrijven in het gebied. Procedure: tijdstip 1 Nu tot einde teelt Actie Grond schoonvegen alle gevallen vruchtjes en

Nadere informatie

Overmatige wortelgroei, Agrobacterium rhizogenes

Overmatige wortelgroei, Agrobacterium rhizogenes Overmatige wortelgroei, Agrobacterium rhizogenes Bleiswijk 8 maart 2011, Daniël Ludeking, Ines van Marrewijk & Piet van Onselen Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in

Nadere informatie

Soorten water en waterkwaliteit. Beschikbaarheid. Kwaliteit. Kosten

Soorten water en waterkwaliteit. Beschikbaarheid. Kwaliteit. Kosten Soorten water en waterkwaliteit Het ene water is het andere niet. Proef maar eens het verschil in kraanwater in Rotterdam of Breda. Of vergelijk het water uit een flesje Spa maar eens met een flesje Sourcis.

Nadere informatie

1. Voorkomen 2. Signaleren 3. Ketenbescherming

1. Voorkomen 2. Signaleren 3. Ketenbescherming Inwendige vruchtkwaliteit paprika Plan van aanpak Voorlopige resultaten fase 2 15 mei 2013, Frank van der Helm (WUR), Jantineke Hofland-Zijlstra (WUR), Jeroen Zwinkels (DLV-plant), Jaap Bijdevaate (DLV

Nadere informatie

Komkommerbontvirus: Overleving tijdens het wassen en veranderingen in het virus

Komkommerbontvirus: Overleving tijdens het wassen en veranderingen in het virus Komkommerbontvirus: Overleving tijdens het wassen en veranderingen in het virus 1. Wageningen UR Glastuinbouw Violierenweg 1 2665 ZG Bleiswijk Tel.: 0317485606 E-mail: glastuinbouw@wur.nl Internet: www.glastuinbouw.wur.nl

Nadere informatie

TIPS & TRICKS. TIP 5: Reinigen Bewateringssysteem

TIPS & TRICKS. TIP 5: Reinigen Bewateringssysteem TIP 5: Reinigen Bewateringssysteem Ongelijke waterafgiftes door leidingvernauwingen en/of verstopte druppelaars of sproei-installatie zijn een doorn in het oog van een kweker. Ongelijke bewatering verstoort

Nadere informatie

Compartimenteringsprotocol aardappelkweekbedrijf

Compartimenteringsprotocol aardappelkweekbedrijf Compartimenteringsprotocol aardappelkweekbedrijf Inhoudsopgave Doelstelling... 2 1. Algemene eisen... 2 1.1 Kwaliteitssysteem... 2 1.2 Compartimenteringsplan... 2 1.3 Administratie... 2 1.4 Toezicht door

Nadere informatie

Effectiviteit van middelen tegen overmatige wortelgroei in de teelt

Effectiviteit van middelen tegen overmatige wortelgroei in de teelt Effectiviteit van middelen tegen overmatige wortelgroei in de teelt November 2012 Effectiviteit van middelen tegen overmatige wortelgroei in de teelt Opdrachtgever: Looptijd project: juli 2012 september

Nadere informatie

Onderzoek naar onderstammen en overmatige wortelgroei bij Aubergine

Onderzoek naar onderstammen en overmatige wortelgroei bij Aubergine Onderzoek naar onderstammen en overmatige wortelgroei bij Aubergine Project PT: 14248 Bleiswijk 30 september 20 12 Onderzoek naar overmatige wortelgroei bij Aubergine PT Projectnummer 14248 LTO Groeiservice

Nadere informatie

Meldingsformulier inzake het Lozingenbesluit Wvo-glastuinbouw v200907

Meldingsformulier inzake het Lozingenbesluit Wvo-glastuinbouw v200907 Meldingsformulier inzake het Lozingenbesluit Wvo-glastuinbouw v200907 Sinds 1 november 1994 is het Lozingenbesluit Wvo-glastuinbouw van kracht voor lozingen afkomstig van glastuinbouwbedrijven, op het

Nadere informatie

Overzicht regelgeving. Emissieloos Telen:oplossing voor zuiveringsplicht? - Aantal installaties nu goedgekeurd door BZG. - Aantal in pijplijn

Overzicht regelgeving. Emissieloos Telen:oplossing voor zuiveringsplicht? - Aantal installaties nu goedgekeurd door BZG. - Aantal in pijplijn Emissieloos Telen:oplossing voor zuiveringsplicht? Ellen Beerling & Erik van Os, Jim van Ruijven, Jan Janse, Chris Blok, Romain Leyh Overzicht regelgeving 2013 Emissienorm stikstof fase 1 2014 Zuiveringstechniek

Nadere informatie

Waarom hygiëne? Problemen in teelt voorkomen

Waarom hygiëne? Problemen in teelt voorkomen Waarom hygiëne? Problemen in teelt voorkomen - Phytophthora capsici (pt 2012) - Fusarium F. solani: stengel en voetrot (uitval) oa F. oxysporum en F. lactis (binnenrot) Aanpak teeltwisseling belangrijk:

Nadere informatie

In vrijwel alle waterinstallaties worden standaard een of meer filters ingebouwd. Er zijn filters in vele uitvoeringen en maten.

In vrijwel alle waterinstallaties worden standaard een of meer filters ingebouwd. Er zijn filters in vele uitvoeringen en maten. Verbeteren van de waterkwaliteit Er zijn zes methoden om de kwaliteit van het gietwater in de tuinbouw te verbeteren. Sommige van die methoden zijn vooral gericht op een bepaald kwaliteitsaspect, bijvoorbeeld

Nadere informatie

TOMATO BROWN RUGOSE FRUIT VIRUS (ToBRFV)

TOMATO BROWN RUGOSE FRUIT VIRUS (ToBRFV) TOMATO BROWN RUGOSE FRUIT VIRUS (ToBRFV) ToBRFV: nieuw virus in tomaat ToBRFV (Tomato Brown Rugose Fruit Virus) is een relatief nieuw virus en behoort tot het Tobamovirus genus. ToBRFV is nauw verwant

Nadere informatie

Bacteriën in water, bodem en substraat

Bacteriën in water, bodem en substraat Bacteriële ziekten in diverse gewassen onder glas Marta Streminska, Ineke Stijger PlantgezondheidEvent 23 maart 2017 Bacteriën in water, bodem en substraat Aantal bacteriën: per 1 ml oppervlaktewater:

Nadere informatie

Komkommerbontvirus en overdracht via insecten

Komkommerbontvirus en overdracht via insecten Komkommerbontvirus en overdracht via insecten Ineke Stijger, Roel Hamelink Rapport GTB-1275 2012 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) onderzoeksinstituut Wageningen UR Glastuinbouw.

Nadere informatie

Ontwikkeling van een PCR-toets voor twee virussen in de cymbidiumteelt, CyMV en ORSV

Ontwikkeling van een PCR-toets voor twee virussen in de cymbidiumteelt, CyMV en ORSV Ontwikkeling van een PCR-toets voor twee virussen in de cymbidiumteelt, CyMV en ORSV Groen Agro Control A.M.W. Vermunt Ontwikkeling van een PCR-toets voor twee virussen in de cymbidiumteelt, CyMV en ORSV;

Nadere informatie

HACCP in eipakstation Opfriscursus HACCP 2013

HACCP in eipakstation Opfriscursus HACCP 2013 HACCP in eipakstation Opfriscursus HACCP 2013 Thielen Consult BV Postbus 5100 5800 GC Venray 0478-579220 Agenda HACCP Waarom HACCP Wat is HACCP Welke gevaren Veilige eieren HACCP Definities (1) Hazard

Nadere informatie

Emissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4

Emissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4 Emissieloos Telen 17 Update 31/8/17 nummer 4 De overheid en de sector hebben afspraken gemaakt over het verminderen van de lozingen van drainwater, met als eindpunt een (nagenoeg) emissieloze glastuinbouw

Nadere informatie

Nieuwe teeltsysytemen in de boomkwekerij Irrigatiesystemen en sensoren

Nieuwe teeltsysytemen in de boomkwekerij Irrigatiesystemen en sensoren Nieuwe teeltsysytemen in de boomkwekerij Irrigatiesystemen en sensoren BOGO project Nieuwe teeltsystemen December, 2013 Henk van Reuler Inhoud Teelt uit de grond U systeem (teelt in goten) Laanbomen in

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 19

landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 19 landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt gesloten teelten CSPE KB minitoets bij opdracht 19 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1).

Nadere informatie

Hergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt

Hergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt Hergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt Bij de teelt van aardbeien op stellingen is het mogelijk om water en mineralen optimaler te gebruiken. Van de bemesting (stikstof en fosfaat)

Nadere informatie

Gewasbescherming A open teelt Antwoorden Uitvoeren gewasbescherming. P. Admiraal W. Hendrix

Gewasbescherming A open teelt Antwoorden Uitvoeren gewasbescherming. P. Admiraal W. Hendrix Gewasbescherming A open teelt Antwoorden Uitvoeren gewasbescherming P. Admiraal W. Hendrix eerste druk, 2002 Artikelcode: 27089.2 & 27089.1 2002 Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Glastuinbouw Waterdag. update ontstemmettingstechnieken

Glastuinbouw Waterdag. update ontstemmettingstechnieken Glastuinbouw Waterdag 6 april update ontstemmettingstechnieken programma Voorstel rondje Wetgeving 2018-2027 Lozingssituatie 2015 Wat zijn de knelpunten Ontsmettingstechnieken oud en nieuw Vervolg... 2

Nadere informatie

Haalbaarheid hygiënestrategie bij tomatenbedrijven om vrij te blijven van pepinomozaïekvirus

Haalbaarheid hygiënestrategie bij tomatenbedrijven om vrij te blijven van pepinomozaïekvirus Haalbaarheid hygiënestrategie bij tomatenbedrijven om vrij te blijven van pepinomozaïekvirus Adriaan Vermunt en Ruud Kaarsemaker van Groen Agro Control Martijn Schenk en Ineke Stijger van WUR Glastuinbouw

Nadere informatie

Onderzoek naar de oorzaak van wortelbederf bij de teelt van Zantedeschia op potten

Onderzoek naar de oorzaak van wortelbederf bij de teelt van Zantedeschia op potten Onderzoek naar de oorzaak van wortelbederf bij de teelt van Zantedeschia op potten Voortgezet diagnostisch onderzoek 2007/2008 Peter Vink, Paul van Leeuwen en John Trompert Praktijkonderzoek Plant & Omgeving

Nadere informatie

Voor ons bedrijf Modderkolk BV willen wij graag een nieuwe website bouwen. Graag een website met 7 hoofdcategorieën: Intro

Voor ons bedrijf Modderkolk BV willen wij graag een nieuwe website bouwen. Graag een website met 7 hoofdcategorieën: Intro Voor ons bedrijf Modderkolk BV willen wij graag een nieuwe website bouwen. Graag een website met 7 hoofdcategorieën: Intro Modderkolk BV. is een no nonsens bedrijf wat van aanpakken weet. Of het nu gaat

Nadere informatie

Teeltomstandigheden en Fusarium als oorzaak van uitval bij komkommer

Teeltomstandigheden en Fusarium als oorzaak van uitval bij komkommer Teeltomstandigheden en Fusarium als oorzaak van uitval bij komkommer Pim Paternotte en Jan Janse Wageningen UR Glastuinbouw december 2006 2006 Wageningen, Wageningen UR Glastuinbouw Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Meldingsformulier Activiteitenbesluit glastuinbouw

Meldingsformulier Activiteitenbesluit glastuinbouw Meldingsformulier Activiteitenbesluit glastuinbouw Lees voor het invullen eerst de toelichting. Toelichting Per 1 nuar1 2013 is het Activiteitenbesluit voor agrarische activiteiten in werking getreden.

Nadere informatie

Recirculatie van water

Recirculatie van water Recirculatie van water Planten nemen niet al het gietwater op. Een deel van het gietwater zakt weg in de bodem of het substraat. Het ongebruikte water dat wordt opgevangen, is het drainwater. Bij recirculatie

Nadere informatie

Onderhoudsplan watertechnische installatie glastuinbouw

Onderhoudsplan watertechnische installatie glastuinbouw Op een glastuinbouwbedrijf is een optimaal functionerende watertechnische installatie cruciaal voor de productie, maar ook om besparingen te kunnen realiseren door het beperken van verliezen en voorkomen

Nadere informatie

Hygiëneprotocol Fusarium in sla. Liesbeth Nijs

Hygiëneprotocol Fusarium in sla. Liesbeth Nijs Hygiëneprotocol Fusarium in sla Liesbeth Nijs 5 januari 2016 Hygiëneprotocol Fusarium in sla Aanvrager: Financier: Looptijd project: oktober 2015 januari 2016 COLOFON: Auteurs: Liesbeth Nijs Adres: Groen

Nadere informatie

Risicoanalyse Voedselveiligheid Bedrijfsprocessen

Risicoanalyse Voedselveiligheid Bedrijfsprocessen Risicoanalyse Voedselveiligheid Bedrijfsprocessen behorend bij richtlijnen: AF 3.2.1 / FV 4.1.1 / FV 5.1.1 GlobalG.A.P. V4.0 Doel van dit formulier is aantoonbaar maken dat u uw bedrijf onderzocht heeft

Nadere informatie

PlAMV Een update. Casper Slootweg, Maarten de Kock Telersbijeenkomst Agrifirm 6 jan 2014

PlAMV Een update. Casper Slootweg, Maarten de Kock Telersbijeenkomst Agrifirm 6 jan 2014 PlAMV Een update Casper Slootweg, Maarten de Kock Telersbijeenkomst Agrifirm 6 jan 2014 Belangrijkste onderwerpen Toetsen Risico s tijdens dompelen een update Virusinfectie vanuit de bodem Wijze, risico

Nadere informatie

HYGIENE PROTOCOL. max. extra aantal punten. behaald aantal punten. max. aantal punten OPMERKINGEN

HYGIENE PROTOCOL. max. extra aantal punten. behaald aantal punten. max. aantal punten OPMERKINGEN HYGIENE PROTOCOL behaald aantal punten max. aantal punten max. extra aantal punten OPMERKINGEN Basis (B) hygiënevoorwaarden/preventieve maatregelen B1. Aandachtspunten teeltwisseling Gewasresten afvoeren

Nadere informatie

Basisvoorwaarde Risico Tips Hulpmiddelen. Versleping door de lucht of materialen en werkgereedschappen. Bouw en inrichting

Basisvoorwaarde Risico Tips Hulpmiddelen. Versleping door de lucht of materialen en werkgereedschappen. Bouw en inrichting Risico s op allergenen bij basisvoorwaarden Basisvoorwaarden zijn onderwerpen die te maken hebben met hygiënisch werken en die voor het hele productieproces van belang zijn. In onderstaand overzicht zijn

Nadere informatie

In dit document zijn de belangrijkste ziekten en plagen opgenomen, die een risico kunnen vormen voor de productie van bollen van goede kwaliteit

In dit document zijn de belangrijkste ziekten en plagen opgenomen, die een risico kunnen vormen voor de productie van bollen van goede kwaliteit Risico s in de productie In dit document zijn de belangrijkste ziekten en plagen opgenomen, die een risico kunnen vormen voor de productie van bollen van goede kwaliteit Schimmels Bewaarrot (Penicillium)

Nadere informatie

SLA DE GROND UIT. Duurzame, industriële, jaarrond teelt van sla in kassen. 10 maart 2015, Peter van Weel en Jan Janse

SLA DE GROND UIT. Duurzame, industriële, jaarrond teelt van sla in kassen. 10 maart 2015, Peter van Weel en Jan Janse SLA DE GROND UIT Duurzame, industriële, jaarrond teelt van sla in kassen 10 maart 2015, Peter van Weel en Jan Janse De wereld verandert en zo ook de eisen van de afnemers ten aanzien van sla Jaarrond belevering

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 45809 30 augustus 2016 Besluit van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 29 augustus 2016, nr. 16128661, houdende

Nadere informatie

Geral Overbeek. Onkruid de baas. Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 [Geef het faxnummer op] 25 Tips voor duurzaam onderhoud (onkruid)

Geral Overbeek. Onkruid de baas. Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 [Geef het faxnummer op] 25 Tips voor duurzaam onderhoud (onkruid) Onkruid de baas Geral Overbeek 2011 Overbeek - Gardendesign Maasoord 17 0348-424305 [Geef het faxnummer op] 25 Tips voor duurzaam onderhoud (onkruid) 25 TUINTIPS ONKRUID DE BAAS Wil jij ook een tuin zonder

Nadere informatie

Gewasbeschermingsplan 2014

Gewasbeschermingsplan 2014 Gewas: Consumptie aardappelen 1. Grondgebonden ziekten / plagen. 2. Goed uitgangsmateriaal. Aardappelcysteaaltjes, graslandschurft. Rhizoctonia op zandkavel. Pootgoed met NAK certificaat en behandeling

Nadere informatie

Valse meeldauw in zonnebloemen. Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Jan van der Bent, Rik de Werd en Frank van der Helm

Valse meeldauw in zonnebloemen. Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Jan van der Bent, Rik de Werd en Frank van der Helm Valse meeldauw in zonnebloemen Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Jan van der Bent, Rik de Werd en Frank van der Helm Probleem in zonnebloemen Valse meeldauw (Plasmopara halstedii) > oomyceet In Nederland,

Nadere informatie

Kies voor een schone start

Kies voor een schone start Kies voor een schone start Kies voor een schone start Aan het einde van het teeltseizoen is het belangrijk schoon te eindigen om voor volgend seizoen weer een frisse start te kunnen maken. Wij hebben een

Nadere informatie

Blauwdruk waterstromen glastuinbouw

Blauwdruk waterstromen glastuinbouw GLASTUINBOUW WATERPROOF Blauwdruk waterstromen glastuinbouw Versie 1, november 2011 Hoe bouw je de ideale kas met oog op water- en afvalwaterstromen? De beschikbaarheid van goed gietwater op de bedrijven

Nadere informatie

Valse meeldauw in Zonnebloem laatste resultaten Auteur: Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Roselinde Duyvesteijn

Valse meeldauw in Zonnebloem laatste resultaten Auteur: Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Roselinde Duyvesteijn Valse meeldauw in Zonnebloem laatste resultaten 2009 Auteur: Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Roselinde Duyvesteijn Probleem in zonnebloemen Valse meeldauw (Plasmopara halstedii) > oömyceet In Nederland,

Nadere informatie

Gewasbeschermingsmonitor

Gewasbeschermingsmonitor Gewasbeschermingsmonitor Algemene informatie Gewasbeschermingsmonitor vervangt gewasbeschermingsplan Bij de gewasbeschermingsmonitor gaat het om diverse teeltmaatregelen. Denk hierbij aan teeltfrequentie

Nadere informatie

Om een erkend bedrijf te zijn/worden tav het Hygieneprotocol FRAGARIAE moet een totale score van minimaal 425 punten worden behaald!

Om een erkend bedrijf te zijn/worden tav het Hygieneprotocol FRAGARIAE moet een totale score van minimaal 425 punten worden behaald! HYGIENE PROTOCOL ter voorkoming van ziekten en plagen in FRAGARIAE Hoe houd ik het bedrijf schoon en hoe voorkom ik verspreiding van ziekten en plagen. Inleiding Dit Hygiëne Protocol geeft handvaten om

Nadere informatie

Mycosphaerella. 2 e teelt Proefstation voor de Groenteteelt v.z.w. Sint-Katelijne-Waver

Mycosphaerella. 2 e teelt Proefstation voor de Groenteteelt v.z.w. Sint-Katelijne-Waver Mycosphaerella 2 e teelt 2014 Dit onderzoek is gerealiseerd i.s.m. Lava, ADLO, GMO & KBC Proefopzet : Hogedraadteelt Opkweekmethode Ras Plantafstand Substraat steenwolpot 10 cm Kurios 2,4 planten/m² Steenwol

Nadere informatie

Aspecten van het gewasbeschermingsplan

Aspecten van het gewasbeschermingsplan Aspecten van het gewasbeschermingsplan In het gewasbeschermingsplan moeten de volgende aspecten aandacht krijgen: preventie; teelttechnische maatregelen; waarschuwings- en adviessystemen; niet-chemische

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

7-1-2009. Kennis- en InformatieCentrum Kleinfruit. Heino van Doornspeek stand van zaken januari 2009

7-1-2009. Kennis- en InformatieCentrum Kleinfruit. Heino van Doornspeek stand van zaken januari 2009 Heino van Doornspeek stand van zaken januari 2009 Doelen & uitgangspunten: Ontwikkelen vitaal en centraal kennissysteem met meerwaarde voor (houtig) kleinfruitsector Goede kennisontwikkeling en -doorstroming

Nadere informatie

Ingangscontrole PSTVd kweekmateriaal aardappel 2015. Gebaseerd op het Compartimenteringsprotocol aardappelkweekbedrijf van de NVWA

Ingangscontrole PSTVd kweekmateriaal aardappel 2015. Gebaseerd op het Compartimenteringsprotocol aardappelkweekbedrijf van de NVWA Protocol NAK Ingangscontrole PSTVd kweekmateriaal aardappel 2015 Gebaseerd op het Compartimenteringsprotocol aardappelkweekbedrijf van de NVWA Inhoudsopgave 1. Begrippen... 2 2. Doel en toepassing... 2

Nadere informatie

Hulplijst tegen vogelmijt bij legpluimvee

Hulplijst tegen vogelmijt bij legpluimvee N.B. = ja, dat klopt 1. De ongedierte bestrijding en wering buiten de stal wordt uitgevoerd door een professionele organisatie Advies: Laat de ongedierte wering en bestrijding uitvoeren door een professionele

Nadere informatie

Adviseursbijeenkomst Tmt

Adviseursbijeenkomst Tmt Programma Tmt 10 december 2009 1. Inleiding / Emissieroutes en oplossingsrichtingen (Tmt: ) 2. Waterkwaliteit Woudse Droogmakerij (HHD: Jolanda Schrauwen) 3. Toedieningsprotocol Admire (Tmt: ) 4. Emissie

Nadere informatie

-meter en de ph- en EC-meter.

-meter en de ph- en EC-meter. Diverse kleine apparaten De werking van meetapparatuur in de kas kan om verschillende redenen minder worden. Soms vervuilt meetapparatuur door het stof in de kas, een andere keer moet je water bijvullen,omdat

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt open teelten CSPE BB

landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt open teelten CSPE BB landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt open teelten CSPE BB minitoets bij opdracht 5 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef

Nadere informatie

5.2.4 Rhizoctonia. 5.2.4.3 De ziekte. In deze paragraaf wordt verwezen naar foto s. Deze kunt u vinden op de website als bijlage bij 5.2.4.

5.2.4 Rhizoctonia. 5.2.4.3 De ziekte. In deze paragraaf wordt verwezen naar foto s. Deze kunt u vinden op de website als bijlage bij 5.2.4. 5.2.4 Rhizoctonia AUTEUR EN CONTACTPERSOON: HANS SCHNEIDER De bodemschimmel Rhizoctonia solani veroorzaakt wortelbrand en wortelrot in suikerbieten. Bij zware aantasting gaan hele percelen verloren. Rotte

Nadere informatie

Hygiëne/infectiepreventie

Hygiëne/infectiepreventie Hygiëne/infectiepreventie Hoe we ervoor zorgen dat u bij een verblijf in het ziekenhuis geen infectie oploopt. Van elke honderd patiënten, die in de Nederlandse ziekenhuizen worden opgenomen, lopen ongeveer

Nadere informatie

NTWG The Netherlands behorend bij richtlijnen AF 3.1 ; FV Pagina 1

NTWG The Netherlands behorend bij richtlijnen AF 3.1 ; FV Pagina 1 Dit werk is auteursrechtelijk beschermd en eigendom van Foodplus in Duitsland. In Nederland is de NTWG van GLOBALG.A.P de vertegenwoordiger van Foodplus. Dit werk mag vrij gebruikt worden door primaire

Nadere informatie

fungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimenthanil 4 x 5 l GEVAAR

fungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimenthanil 4 x 5 l GEVAAR Scala Toelatingsnummer 11555 N W.4 Productgroep: Formulering: De identiteit van alle stoffen in het mengsel die bijdragen tot de indeling van het mengsel: Werkzame stof: Verpakking: Gevarenaanduidingen:

Nadere informatie

Symptomen opwekken in planten, overmatige wortelgroei.

Symptomen opwekken in planten, overmatige wortelgroei. Symptomen opwekken in planten, overmatige wortelgroei. Februari 2012 Symptomen opwekken in planten, overmatige wortelgroei. Opdrachtgever: Looptijd project: november 2011 februari 2012 COLOFON: Contactpersoon:

Nadere informatie

GEZONDHEID EN NIEUWE SANITATIE

GEZONDHEID EN NIEUWE SANITATIE GEZONDHEID EN NIEUWE SANITATIE Gezondheid meenemen in ontwerp en plannen Imke Leenen WAAROM AANDACHT HIERVOOR? Maatschappij is in beweging: Recreatie dichtbij/ water terug in de stad veranderend klimaat

Nadere informatie

Specifiek bedoeld voor: kinderboerderijen, zorgboerderijen, dierentuinen, en bedrijven met lammetjesaaidagen.

Specifiek bedoeld voor: kinderboerderijen, zorgboerderijen, dierentuinen, en bedrijven met lammetjesaaidagen. Adviezen met betrekking tot a-koorts voor geiten- en schapenbedrijven met een publieke functie. Specifiek bedoeld voor: kinderboerderijen, zorgboerderijen, dierentuinen, en bedrijven met lammetjesaaidagen.

Nadere informatie

Bestrijding volgens het boekje. 10 Tips voor een verantwoorde aanpak van onkruid, plantenziekten en ongedierte

Bestrijding volgens het boekje. 10 Tips voor een verantwoorde aanpak van onkruid, plantenziekten en ongedierte Bestrijding volgens het boekje 10 Tips voor een verantwoorde aanpak van onkruid, plantenziekten en ongedierte Bestrijding volgens het boekje, waarom is dat zo belangrijk? Heeft u last van onkruid, ongedierte

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 5. 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8. 2 Houtachtige beplantingen en gewassen Grond, water en technische werken 132

Inhoud. Inleiding 5. 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8. 2 Houtachtige beplantingen en gewassen Grond, water en technische werken 132 Inhoud Inleiding 5 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen 8 2 Houtachtige beplantingen en gewassen 66 3 Grond, water en technische werken 132 Trefwoordenlijst 195 1 Kruidachtige gewassen en beplantingen

Nadere informatie

Watergebruik in de teelt ONDERWERPEN VERSIE. Paul Bol. Voorzitter. Technisch comité Plantaardige productie WAAROM AL DEZE AANDACHT

Watergebruik in de teelt ONDERWERPEN VERSIE. Paul Bol. Voorzitter. Technisch comité Plantaardige productie WAAROM AL DEZE AANDACHT Watergebruik in de teelt ONDERWERPEN een risicofactor bij verspreiding humane pathogenen Waterevent 4 juni 2015 Nicolette Quaedvlieg (Quaedvlieg@groentenfruithuis.nl) Paul Bol Benadering van Microbiologische

Nadere informatie

10 VERSTANDIGE EN SNELLE TIPS OM ONKRUID, PLANTENZIEKTEN EN ONGEDIERTE TEGEN TE GAAN. Tips die je nog niet wist, maar eigenlijk zou moeten weten!

10 VERSTANDIGE EN SNELLE TIPS OM ONKRUID, PLANTENZIEKTEN EN ONGEDIERTE TEGEN TE GAAN. Tips die je nog niet wist, maar eigenlijk zou moeten weten! 10 VERSTANDIGE EN SNELLE TIPS OM ONKRUID, PLANTENZIEKTEN EN ONGEDIERTE TEGEN TE GAAN. Tips die je nog niet wist, maar eigenlijk zou moeten weten! Iedereen met een tuin herkent het probleem: Onkruid, ongedierte

Nadere informatie

Teeltwinst door goed watermanagement. - Optimale watergift. - Recirculatie. Johan Nooren, DLV aardbeien. DLV Plant

Teeltwinst door goed watermanagement. - Optimale watergift. - Recirculatie. Johan Nooren, DLV aardbeien. DLV Plant Teeltwinst door goed watermanagement - Optimale watergift - Recirculatie Johan Nooren, DLV aardbeien Teeltwinst door goed watermanagement Optimale watergift Strategie watergift en voeding Een goede verdamping

Nadere informatie

Factsheet 1/8 RIKILT GroentenFruit Huis

Factsheet 1/8 RIKILT GroentenFruit Huis Factsheet 1/8 GroentenFruit Huis Microbiologische gevaren Wat zijn microbiologische gevaren? Micro-organismen zoals virussen en bacteriën kunnen een microbiologisch gevaar vormen, omdat ze ziekten bij

Nadere informatie

Jesse Hartman Mark Sportel Klas: MTL1B. Voedselbederf

Jesse Hartman Mark Sportel Klas: MTL1B. Voedselbederf Inhoudsopgave Oorzaken van voedselbederf... 2 Chemische omzetting... 3 Micro-organismen... 4 Fysische besmetting... 5 Oorzaken van voedselbederf Chemische omzetting Hiermee wordt de situatie bedoeld dat

Nadere informatie

Belang van goed water

Belang van goed water Belang van goed water Dr Guillaume Counotte Wat is goed water? Smakelijk Beschikbaar Niet schadelijk voor dieren Niet schadelijk voor producten (ei, vlees) 1 Waterbehoefte Normale omstandigheden: 1,6-2

Nadere informatie

Schoonmaakhandleiding

Schoonmaakhandleiding Schoonmaakhandleiding Amalfi Versie: 01-08-2014 Selecta B.V. Koeweistraat 10 4181CD Waardenburg Tel: +31(418) 657 800 www.selectavending.nl Belangrijk Inhoud van de handleiding Deze handleiding voor de

Nadere informatie

fungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimethanil pyrimenthanil GEVAAR

fungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimethanil pyrimenthanil GEVAAR Scala Toelatingsnummer 11555 N W.5 Productgroep: Formulering: Werkzame stof: De identiteit van alle stoffen in het mengsel die bijdragen tot de indeling van het mengsel: Gevarenaanduidingen: fungicide

Nadere informatie

Emissieloos Telen 2017 Update 31/07/2017 nummer 3

Emissieloos Telen 2017 Update 31/07/2017 nummer 3 Emissieloos Telen 217 Update 31/7/217 nummer 3 De overheid en de sector hebben afspraken gemaakt over het verminderen van de lozingen van drainwater, met als eindpunt een (nagenoeg) emissieloze glastuinbouw

Nadere informatie