Leeskringcollectie 2014-2015
Boeken uit de Leeskringcollectie kunnen worden geleend op basis van een geldig Leeskringabonnement van Bibliotheek Noordwest Veluwe en Bibliotheek Nijkerk. Voorwaarden: Tarief 100,00 per jaar, excl. inschrijfkosten à 3,00 (tarieven 2014) Max. 10x per jaar lenen van een leeskringcollectie à 7 exemplaren per keer Uitleentermijn 4 weken Verlengen alleen mogelijk na overleg met de bibliotheek Ophalen en terugbrengen aan de balie, tijdens de Fullservice uren Geen telaatgeld Overige voorwaarden volgens het Uitleenreglement Bibliotheek Noordwest Veluwe Spelregels: Opgave van titelwensen en voorkeur van ophaalweken via inventarisatieformulier Honorering van titelwensen en ophaalweken op basis van beschikbaarheid Planning van titelkeuze en ophaalweken wordt door de bibliotheek vastgesteld Leeskringen ontvangen het planningsvoorstel en geven daarvoor akkoord Uitleningen alleen op basis van een geldig Leeskringabonnement De leeskringpassen blijven in de bibliotheek Uitlening per 7 exemplaren ongeacht het aantal leeskringleden Leeskringen ontvangen per e-mail bericht wanneer de boeken klaarstaan De boeken worden ter beschikbaar gesteld in de vestiging van voorkeur Ophalen en terugbrengen bij de balie van de bibliotheek, alleen tijdens de Fullservice uren; zie www.bibliotheeknoordwestveluwe.nl Reserveren uit de Leeskringcollectie kunnen niet worden gereserveerd Incidentele uitleningen uit de Leeskringcollectie op aanvraag. Voor meer informatie: www.bibliotheeknoordwestveluwe.nl, met o.a. het aanvraagformulier voor een Leeskringabonnement. aangepast oktober 2014 2
Abdolah, Kader Het huis van de moskee, cop. 2005. - 413 p Aga Djan, tapijthandelaar en hoofd van een grote Iraanse familie die het huis van de moskee bewoont, woont vreedzaam met zijn familie in het huis totdat de Sjah van Perzië wordt afgezet en de Ayatollahrevolutie Khomeini aan de macht brengt (1979). Niet alleen het land lijdt onder de terreur, de jihad en de islamisering. Ook de familie van Aga Djan wordt verscheurd, en familieleden worden vijanden. In dit prachtige en aangrijpende verhaal wordt niet alleen de historie van Iran weerspiegeld in de familiegeschiedenis, het gaat ook over religieuze radicalisering en hoe vrienden vijanden kunnen worden. Allende, Isabel Inés, vrouw van mijn hart, cop. 2006. - 414 p De Spaanse Inés Suárez (1507-1580) kijkt in de roman terug op haar avontuurlijke leven en de drie mannen in haar leven. In 1537 reist ze naar de Nieuwe Wereld op zoek naar haar vermiste man die overleden blijkt te zijn. De aantrekkelijke jonge weduwe blijft in Peru, wordt verliefd op de getrouwde kapitein Pedrode Valvidia, reist hem achterna naar Chili en strijdt samen met hem als enige vrouw mee met de 110 Spaanse soldaten die in 1540 Chili veroveren. Ze sticht samen met hem o.a. de hoofdstad van Chili, Santiago. Ze overleeft haar minnaar, wordt de rijkste en invloedrijkste landbezitster van Chili en vindt nog een keer een grote liefde. Allende, Isabel Het negende schrift van Maya, cop. 2011. - 365 p Maya (19) wordt door haar oma Nini naar het eiland Chiloé in Chili gestuurd om haar leven weer op orde te krijgen en moet daar een dagboek bijhouden. Maya komt in huis bij een vriend van Nini, de introverte, norse antropoloog Manuel, met wie ze een band krijgt. In het vredige Chiloé verwerkt ze de laatste drie jaar. Na de dood van haar geliefde opa werd ze opstandig en depressief, ging spijbelen, raakte drank- en drugsverslaafd, stal. Na een gedwongen opname gevlucht uit een verslavingskliniek, komt ze terecht in Las Vegas, wordt drugskoerier en eindigt op straat. Op Chiloé vindt ze weer geloof in het leven en een nieuwe opa en wordt weer verliefd. De in de VS wonende Chileense (1942) is een van de bekendste Spaanstalige auteurs. In deze boeiende en ontroerende roman over de rouwverwerking en het groeiproces van een jonge vrouw, worden de hoofdpersonen opvallend goed en warm beschreven. Barnes, Julian Alsof het voorbij is, 2012. - 158 p Wanneer de ongeveer zestigjarige Tony Webster op zijn leven terugkijkt, constateert hij dat dat een rustig voortkabbelende rivier is geweest waarin grote gebeurtenissen als vriendschap, huwelijk, het krijgen van een kind, scheiding, werk en familie allemaal kleine of grote rimpelingen waren die de loop uiteindelijk niet wezenlijk hebben verstoord. Op een dag krijgt hij echter het dagboek van een jeugdvriend die indertijd zelfmoord heeft gepleegd in handen, en wat hij daaruit leert geeft hem een heel nieuw perspectief op die vriend, zijn vroegere vriendin, zijn vroegere zelf en zijn hele leven. Simpel vertelde, maar diepgaande roman waarin de auteur op subtiele wijze thema's als groei, verandering, ouderdom en herinnering op aangrijpende wijze behandelt. Uitstekend vertaald. Bekroond met de Man Booker Prize 2011, de belangrijkste Britse literaire onderscheiding. Barry, Sebastian In het beloofde land, 2011. 268 p Als haar enige kleinzoon Bill, die ze sinds hij twee was heeft opgevoed, zelfmoord pleegt na zijn diensttijd in Irak, heeft het leven voor Lilly Dunne (89) geen zin meer. Ze wil alleen nog de herinneringen aan haar leven opschrijven. Ze groeit met zusjes Annie en Maud en broer Willie op in het gezin van een politiecommissaris in Dublin. Nadat Willie is omgekomen tijdens de Eerste Wereldoorlog, komt in 1919 zijn goede vriend Tadg Bere langs om over hem te praten. Hij gaat Lilly het hof maken en ze verloven zich. Maar als de IRA een doodvonnis over Tadg uitspreekt omdat hij in de legereenheid zit die de opstand moet onderdrukken, vluchten ze naar Chicago waar hij wordt doodgeschoten en Lily alleen achterblijft. Deze mooie, poëtische roman beschrijft indringend en heel invoelend een bejaarde vrouw en de recente Ierse geschiedenis. 3
Benali, Abdelkader Bruiloft aan zee, cop 2005. 222 p De jonge schrijver (1975) vertelt het verhaal van een Berbergezin dat terugkeert naar het noorden van Marokko om de bruiloft van de dochter te vieren. De bruidegom is haar oom, maar hij verdwijnt tijdens het feest naar zijn vertrouwde bordeel. Broer gaat hem zoeken en zijn zus neemt op bizarre manier wraak op haar geliefde. Een sprankelend geschreven roman, waarin herinneringen en personages de levensloop en de sfeer rondom de bruiloft tot leven brengen. Benali kwam op 4-jarige leeftijd naar Nederland, doorliep 'stapelend' het VO en studeert geschiedenis in Leiden; het eerste jaar met een beurs als prijs voor een essay. Even fantasievol en origineel in taal als de eerdere debutant Hafid Bouazza. Een sympathieke en originele roman voor een groot publiek. Beijnum, Kees van Een soort familie, cop. 2010. 436 p Teun, vanuit wie we de gebeurtenissen waarnemen, groeit op in een bijzonder gezin, dat Jehovagetuige-achtig aandoet door het geloof in de vredesbeweging. Verhaalheden en - verleden wisselen elkaar voortdurend af. Wat er precies met Teuns broer Hans gebeurd is in hun jeugd in Wieringen, Noord-Holland, wordt pas in het laatste deel van de roman onthuld. Intussen lezen we over allerlei jeugdherinneringen en over Teuns huidige leven als mislukte kopieermachine vertegenwoordiger en gescheiden man, met een jong zoontje, wie het moeite kost om wat van zijn leven te maken. Het schuldgevoel over zijn broers ongeluk, het opgroeien in een opvallend gezin, de pesterijen daardoor op school: dit alles heeft Teun tot een zwijgzame twijfelaar gemaakt. Een licht satirische, spannende roman die bovendien treffende beschrijvingen van Nederlands cultuur en landschap bevat. Bernlef, J. Op slot, 2007. - 185 p De nadagen van een schilder en zijn vrouw worden beschreven; beurtelings verteld vanuit de optiek van een bevriend fotograaf en van de dochter van het schildersechtpaar. De schilder is geobsedeerd door 'de eerste blik'; zijn vrouw blijft hij (naakt) portretteren, zoals zij was toen hij haar ontmoette, en dat terwijl het leven aan haar voorbij trekt. Wanneer de schilder overleden is en de fotograaf de geschilderde nalatenschap fotografeert, worden elementen van de relatie van de schilder en zijn model onthuld. De locatie is een dorp bij zee; mooi is hoe Bernlef het naseizoen in het badplaatsje E (waarschijnlijk Egmond aan Zee) beschrijft. Blum, Jenna Het familieportret, 2010. - 461 p De Duitse Anna beleeft tijdens de Tweede Wereldoorlog een reeks traumatische gebeurtenissen. Na de oorlog zwijgt ze over haar ervaringen. Haar dochter Trudy heeft een foto gevonden van zichzelf als klein meisje met haar moeder en een nazi-officier. Ze denkt dat de officier haar vader is en wordt geplaagd door schaamte en verwarring over haar herkomst. Ze wil niets liever dan met haar moeder een gesprek voeren over het verleden. De verhalen van Anna in de jaren veertig en Trudy in de jaren negentig wisselen elkaar in de roman af. Herhaaldelijk worden grof geweld en gedwongen seksuele handelingen expliciet beschreven. Blum probeert veel aspecten van het leven tijdens de oorlog te belichten, maar vervalt helaas regelmatig in clichés. Zo wordt de poetsdrift van Anna en Trudy weggezet als typisch Duitse netheid. Debuut van de Amerikaanse schrijfster, zelf half- Duits, half-joods. In Amerika was het een bestseller. Met leesvragen. 4
Bomans, Godfried Erik, of Het klein insectenboek, 2013. 143 p, 1 e dr. 1943 Het een boek dat leest als een sprookje, vertelt het verhaal van Erik Pinksterblom die op een nacht het schilderij Wollewei boven zijn bed in stapt en in de wereld van de insecten terechtkomt. Daar merkt hij dat het verschil tussen insecten en mensen niet zo groot is. Door de belevenissen van Erik leren we de mens kennen, en diens eigenschappen van bekrompenheid en hang naar materialisme. Het boek stelt vragen over de plek van de mensheid in het grotere geheel, en toont gulle gevers naast grote graaiers. Borderwijk, F Karakter, 45 e dr, 2012. 254 p. 1 e dr. 1938 Geremd door zijn armoedige jeugd als zoon van een ongehuwde moeder in vooroorlogs Rotterdam en gedwarsboomd door zijn vader, de machtige deurwaarder Dreverhaven, weet een jonge man zich toch op te werken van kantoorklerk tot advocaat. Dit na zoveel jaar nog in geen enkel opzicht verouderde boek is met zijn feilloze compositie (zelfs in de titels der hoofdstukken), zijn heldere zakelijke stijl en zijn psychologische diepgang een klassiek werk in onze literatuur. Het ontbreekt terecht zelden op literatuurlijsten van scholieren vwo en havo. De verfilming door Mike van Diem werd met een Oscar bekroond. Brijs, Stefan Post voor mevrouw Bromley, 2011. 510 p Het decor vormt een volkswijk in Londen en het front in België tijdens de Eerste Wereldoorlog. In het eerste deel, Het thuisfront, staat de tegenstelling tussen John en zijn zoogbroer Martin over deelname aan de oorlog centraal. John kiest voor de universiteit, Martin wil ten koste van alles deelnemen aan een oorlog die, zo is de algemene verwachting, voor kerst afgelopen zal zijn. Vermeende lafheid, patriottisme en fanatisme slopen de vriendschap. Andere motieven zijn: liefde, trouw, teleurstelling en vaderbinding. Het tweede deel beschrijft Johns ervaringen aan het front. Hij ontwikkelt zich tot een leugenaar: hij censureert de post om de gruwelijke gebeurtenissen voor het thuisfront te verbloemen. In het tweede deel zijn de personages overtuigender uitgewerkt dan in het wat vlak vertelde, voortkabbelende eerste deel. Met de dood voor ogen wordt vriendschap nu veel intenser ervaren dan in het eerste deel. Brokken, Jan De vergelding, cop. 2012. 382 p Rhoon, geboortedorp van Jan Brokken onder de rook van Rotterdam, was op 10 oktober 1944 het toneel van een verzetsdaad óf een sabotagedaad tegen een paar Rhoonse vrouwen die aanpapten met de Duitse bezetter. Wie legde de onder stroom staande elektriciteitsdraad over de weg, waardoor een Duitse soldaat gedood werd en Rhoon moest lijden onder executies en razzia's? Het is een vraag die Rhoon (het toneel van Brokkens romans 'De provincie' en 'Mijn kleine waanzin') tot ver voorbij de Tweede Wereldoorlog bezig hield. Brokkens nauwgezette en niet vooringenomen reconstructie van 10 oktober 1944 brengt op zich niet veel nieuws aan het licht. Hij laat een genuanceerd beeld zien van het verzet. Bovendien toont hij aan dat collaboratie niet altijd is wat het lijkt. Maar Brokken' beeld van Rhoon in de Tweede Wereldoorlog is messcherp. Zeer lezenswaardig historisch verslag van de menselijke kanten van fout en goed! Büch, Boudewijn Het geheim van Eberwein, 2003. 195 p Deze postuum verschenen autobiografisch getinte roman van Boudewijn Büch (1948-2002) bevat een aantal uit "De kleine blonde dood" bekende thema's: zijn vader, zijn overleden zoontje, de dood, de desillusie van de liefde. De hoofdpersoon (Boudewijn geheten!) in deze roman probeert in het reine te komen met zijn verleden, en met name met zijn vader. Hij doet een uiterste poging om zijn vader te begrijpen, te doorgronden. De herinnering aan zijn vader is tweeledig. Enerzijds is er de onvoorwaardelijke liefde tussen vader en zoon. Anderzijds heeft de oorlog van de vader een mopperende en onbegrijpelijke man gemaakt. Een groot deel van zijn leven besteedt de vader aan de pianobewerking van een muziekstuk van de componist Eberwein (die indertijd een tekst van Goethe op muziek zette); een uitzichtloze onderneming. Boeiende roman is boeiend, vooral voor wie "Een kleine blonde dood" las. 5
Buwalda, Peter Bonita Avenue, 2010. - 542 p Vier jaar lang werkte Peter Buwalda (38), oud-redacteur van 'UT-nieuws' en journalist, aan dit romandebuut. De explosie bij SE Fireworks in Enschede (2000) is de voorbode van ontwrichtende familierelaties tussen Siem Sigerius (rector van Tubantia University), Joni en Janis (zijn stiefdochters), Aaron Bever (Joni's vriendje en fotograaf van een geruchtmakende foto van Siem, waarop hij naakt in het water springt) en Wilbert (Siems zoon uit zijn eerste, mislukte huwelijk). Wilbert is ontspoord, veroordeeld wegens moord, komt uit de gevangenis en zorgt voor onrust in het gezin. Siem komt erachter dat Joni en Aaron jarenlang geld verdienden met een twijfelachtige hobby. Zowel Siem als Aaron storten daarna volledig in. Joni bouwt een glansrijke carrière op in Californië. Pas acht jaar na de vuurwerkramp komt Aaron er vanuit België achter wat er zich in 2000 allemaal heeft afgespeeld. Ambitieuze, vlot vertelde en spannende psychologische en zedenroman over een sympathieke pater familias die te gronde wordt gericht, over grote thema's als dood, jaloezie, wraak, schuldgevoel en seksualiteit. Campert, Remco Het leven is vurrukkulluk, 2011. 153 p. - 1 e dr. 1961 Een van de bekendste romans van Remco Campert (1929). De hoofdstukken lijken op het eerste gezicht op zichzelf staande fragmenten, maar op den duur blijkt er toch een grote eenheid te heersen. De personen krijgen namelijk allemaal met elkaar te maken. De rode draad wordt gevormd door drie liefdesaffaires, twee in het heden en één in het verre verleden. Het decor is het kunstenaarsmilieu van de jaren zestig. Opvallend zijn de stijl en het taalgebruik van Campert. Veel woorden worden fonetisch weergegeven (zie bijvoorbeeld de titel) en dit heeft een bijzonder komisch effect. De roman blijft na jaren nog steeds erg sterk, al is hij hier en daar duidelijk gedateerd. De schrijver is intussen niet wezenlijk van opvattingen en schrijfwijze veranderd, getuige zijn latere werk. Dit boek is kenmerkend voor een bepaalde literaire periode en niet alleen daarom zal het zijn plaats in de moderne Nederlandse letterkunde behouden. Campert, Remco Een liefde in Parijs: roman, 2004. - 160 p Een gearriveerd schrijver in Parijs wordt onverwacht geconfronteerd met zijn verleden. Richard Sanders is in Parijs voor de presentatie van een in het Frans vertaald boek van hem. Bij voortduring is er een spanning tussen dit verblijf in Parijs als gearriveerd schrijver en dat van circa een halve eeuw eerder, toen alles nog verwachting was. De opgewekte melancholie van Campert, de weemoed om het verstrijken van de tijd, de verwachtingen die uiteindelijk niet worden ingelost, zorgen voor uiterst plezierig leesgenot. Een ontmoeting met een vrouw uit zijn verleden, die Sanders zich maar moeilijk kan herinneren, is de inzet van het boek. De sfeerbeschrijving van Parijs kort na de oorlog tegenover Parijs nu, verlangen en desillusie, de verwording van een vriendschap, schrijverschap en vergeefsheid, is waar het in deze roman om gaat. Chatwin, Bruce De zwarte heuvel, 1983. 270 p Een sterke familieband maakt twee hoogbejaarde broers, wonend op de grens tussen Engeland en Wales, onafscheidelijk. Tachtig jaar lang wonen de tweelingbroers Lewis en Benjamin Jones op hun boerderij 'Het Visioen', gelegen nabij de Zwarte Heuvel op het grensgebied van Engeland en Wales. Als kinderen en als volwassenen zijn ze zelden van elkaar gescheiden en delen ze hun leven. Ze eten hetzelfde, dragen dezelfde kleren, slapen in hetzelfde bed en voelen hetzelfde. Niet alleen de invloed van hun vader - een humeurige, stugge boer, enigszins verbitterd door een jarenlange burenruzie - maar vooral die van hun moeder - een scherpzinnige, doortastende vrouw - is groot. Boeiend, mooi geschreven, verhaal, spelend in de 20e eeuw. Sfeervolle tekening van de mensen, de omgeving en het hun omringende landschap, dat alles in een betrekkelijk besloten, enigszins benauwende plattelandsgemeenschap. 6
Claudel, Philippe Het kleine meisje van meneer Linh, 2005. 142 p Pas enkele weken oud en al wees. Na de dood van haar ouders, omgekomen bij een bombardement op het rijstveld, ontvlucht haar grootvader met de kleine Sang dit eens zo paradijselijke dorp. En daar zit de oude meneer Linh nu met zijn kleindochter, ver over de zee, in de slaapzaal van het opvangcentrum in die grote stad, eenzaam en vervreemd. Maar dan ontmoet hij, op een bankje voor het park, de dikke meneer Bark die hem van alles vertelt, zijn hart schaamtevol uitstort en een echte vriend wordt, ook al verstaan ze elkaar niet woordelijk. De overplaatsing van meneer Linh en Sang diû, "Sans Dieu", zoals meneer Bark begrijpt, naar een tehuis buiten de stad dreigt de vriendschap te beëindigen. Maar weer vlucht hij weg, vrijheid en vriendschap tegemoet. Met dramatisch gevolg. Claudel (1962) weet een subtiel evenwicht te bewaren, begrippen als eer, vriendschap, waardigheid natuurlijk in te vullen, het verhaal boven de enkelvoudige anekdote uit te tillen en zicht te bieden op wat mensen beweegt. De kracht van goede literatuur. Claudel, Philippe Het verslag van Brodeck, 2008. 333 p Een oorlogswees wordt nooit helemaal geaccepteerd in een Frans dorp. De hoofdfiguur gaat voor een boodschap naar de herberg. Alle volwassen mannen zijn aanwezig. Ze hebben collectief een buitenstaander vermoord. Om dit in goede banen te leiden vraagt men de hoofdfiguur een feitelijk verhaal te schrijven. Als een detective ondervraagt hij iedereen die contact had met het slachtoffer. Langzamerhand ontvouwen de sociale verhoudingen zich in het dorp, de geschiedenis en de achtergronden van de moord. De hoofdfiguur maakt naast een sociologische reis door tijd en dorp ook een reis naar het eigen ik. Hem wordt een spiegel voorgehouden. Hij noteert dit voor zich zelf. Zijn officiële verhaal is het afvalputje van het dorp. Wat hij noteert, moet worden vergeten. De hoofdfiguur kan maar een conclusie trekken! Een ijzingwekkend verhaal. De geboeide lezer zal het in een adem uitlezen, zich afvragend hoe hij zelf gereageerd zou hebben. Coelho, Paulo De Zahir: roman, cop. 2005. - 304 p Als de vrouw van een succesvolle schrijver plotseling verdwijnt, wordt zijn zoektocht naar haar tevens een pelgrimstocht. De in Parijs wonende bestsellerauteur wordt plotseling verlaten door zijn vrouw Esther. Esther is oorlogscorrespondente en blijft twee jaar lang spoorloos. Via haar persoonlijke tolk Michaïl ontdekt de schrijver dat ze, uit onvrede met haar huwelijk, tapijten weeft in een dorpje in de steppen van Kazachstan. Ondanks haar afwezigheid wordt zij zijn zahir [de altijd aanwezige]. Hij gaat naar haar op zoek en na een barre tocht vol zelfonderzoek, nadenken over hun huwelijk en zijn schrijverschap vindt hij haar zwanger van een vreemde terug. Deze roman is geschikt voor liefhebbers van literatuur met een forse dosis filosofie, spiritualiteit en mystiek. Coetzee, J.M. De kinderjaren van Jezus, cop. 2013. 317 p Een oudere man en een weeskind proberen in hun land van immigratie te overleven. De wereldwijd gevierde Nobelprijswinnaar Coetzee (1940) is een veelkleurige schrijver. Deze nieuwe roman behoort tot het raadselachtigste en moeilijkst te interpreteren deel van zijn omvangrijke en belangrijke oeuvre. Een oudere man en een kind alleen leren elkaar kennen op de boot naar een nieuw land. Ze trekken samen op, zoeken de moeder van het kind, werken, reizen, overleven... De titel is misleidend: dit is geen Jezusverhaal, al heeft de jongen trekjes die aan Jezus doen denken. Wel is de titel een sleutel tot interpretatie: deze roman verwijst naar de bijbel, maar ook naar Don Quichot, Kafka, Goethe en meer. Hier worden oude parabels en nieuwe parabels vermengd, personages lijken allegorisch. De lezer staat voor een grote puzzel in een schijnbaar helder rechttoe-rechtaan-verhaal. Coetzee maakt intertekstueel oude verhalen levend in onze tijd, niet in duiding, maar in beelden. Wezenlijke levensvragen komen zeer impliciet aan bod. Het is aan de lezer zin te geven aan de veellagige roman. Cusk, Rachel De Bradshaw-variaties, 2010. 268 p Deze roman gaat over de drie broers Bradshaw, hun gezinnen en hun ouders. Thomas, de middelste, staat centraal, samen met zijn echtgenote Tonie. Hij is huisman met de zorg 7
voor hun dochter. Tonie heeft een hoge functie aan de universiteit. Zijn oudere broer Howard is een gewiekste zakenman, getrouwd met een gemankeerde schilderes en de jongste moet nog beginnen aan zijn carrière. Ze zijn allen niet tevreden met hun huidige leven, maar evenmin goed in staat iets te veranderen. De vader is een kille tiran die vooral de schone schijn ophoudt. Dis, Adriaan van Tikkop, 2010. 221 p Een Zuid-Afrikaanse en een Nederlandse man, veertig jaar geleden betrokken bij het verzet tegen de Apartheid, halen hun banden weer aan. De hoofdpersoon, Mulder, keert terug naar Zuid-Afrika. Als opposant onder de naam Martin keerde hij zich in zijn studietijd tegen het apartheidsbewind. Omringd door nieuwsgierigheid, misdaad, corruptie en dieven woont hij in de Kaapprovincie en krijgt hij sympathie voor een drugsgebruiker. Hij probeert hem te laten afkicken. Dit mislukt. Hij neemt zich voor meer dan vroeger een 'menschenlezer' te worden, die kiest voor 'afstand, uit liefde'. Maar zijn drang om zich met de wereld te bemoeien wint het uiteindelijk. Dis, Adriaan van Indische duinen, 1 e dr. 1994. 282 p De ik-figuur, in Nederland geboren, is lid van een Indisch repatriantengezin dat zich met zijn Japanse-bezettingstijd-ervaringen in 'gastvrij' Nederland tracht te handhaven. Op de zoektocht naar zijn wortels stuit hij op feiten die hem zijn familie leren waarderen - in het bijzonder zijn gehate gestorven vader. Historische feiten, herinneringen in flashback en eigentijdse belevenissen brengt auteur zonder nostalgie bijeen in een bijzondere familieroman met veel herkenbare situaties en goede sfeertekeningen. De stijl is modern, recht voor zijn raap. Scherp en helder analyserend spaart de auteur zichzelf daarbij ook niet. Hartverwarmend zijn z'n gevoel voor humor en optimisme. Donoghue, Emma Kamer, 2010. 333 p De 5-jarige Jack, ik-verteller in deze roman, leeft met zijn moeder in Kamer, een afgesloten ruimte die hij nooit heeft verlaten. Zijn moeder is acht jaar eerder gekidnapt en Jack is het resultaat van de verkrachting door haar ontvoerder. Hij leidt in Kamer een veilig en gestructureerd leven, dankzij zijn moeder met wie hij een symbiotische relatie heeft. Door televisie te kijken heeft hij een enorme woordenschat opgebouwd, maar hij heeft niet het besef dat veel van wat hij daar ziet slechts een weergave is van de werkelijkheid. Wanneer moeder en zoon weten te ontsnappen, begint het vooral voor Jack moeizame proces om deel uit te gaan maken van de wereld. Dorrestein, Renate Is er hoop, 2009. 286 p De romanpersonen leven aan de zelfkant van de maatschappij. Nettie, overdag werkzaam als toiletjuffrouw in een stationsgebouw, heeft jaren geleden de zorg op zich genomen voor de verstandelijk beperkte Igor, de zoon van haar ongehuwde tienerdochter. Het verhaal komt in een stroomversnelling als Igor op 24-jarige leeftijd besluit zijn grote liefde te gaan bezoeken in het gezelschap van een verkoopster van de daklozenkrant, Lisa. Voordat Nettie werkelijk begrijpt wat er bij haar thuis aan de hand is, is de situatie van Igor weer helemaal veranderd en besluit hij zelfstandig een andere richting aan zijn leven te geven. Dorrestein, Renate De leesclub, 2010. 159 p Zeven leesclubvriendinnen staan terecht voor de moord op hun lievelingsauteur Gideon de Wit. Vol verwachting waren ze, met wat dozen Famous Grouse whisky en Gideon als reisgids, begonnen aan een literaire cruise in de geest van Moby Dick langs de Schotse kust. Het werd een reis vol decepties. De regen en wind, de aftandse kotter, het eten (koolrapen): daar was nog overheen te komen, evenals het feit dat hun literaire held beduidend ouder en dikker bleek dan de foto s op de achterkant van zijn boeken deden vermoeden. Moeilijker werd het toen het schip water ging maken en de schrijver overboord sloeg. Uiteraard waren de dames hem achterna gesprongen. De schrijfster is goed op dreef in deze onderhoudende, doldwaze komedie, die van begin tot eind heerlijk over the top is. Een ode aan leesclubs, lezen en literatuur waarin tegelijkertijd alles en iedereen op de hak 8
wordt genomen, maar waaruit de leesclubmutsen van middelbare leeftijd fier en ongeslagen tevoorschijn komen. Achterin, met een vette knipoog, een leesdossier met een interview met de auteur, aantekeningen over Schotland en discussiepunten. Durlacher, Jessica De held, 2010. 320 p Nadat de joodse vader van een vrouw is overleden, worden zij en haar gezin slachtoffer van een aanranding en een nachtelijke gewapende overval. Dit gebeurt juist op het moment dat haar oudste zoon in de Verenigde Staten traint voor marinier in het Amerikaanse leger, een keuze die de vrouw moeilijk verdraagt. De keten van noodlottigheden verbindt de vrouw met de weggevallen overdreven bescherming van haar vader. In haar zoektocht naar de daders doet zij ontdekkingen die de misdaden verbinden met haar vader en zijn verhalen uit de Tweede Wereldoorlog en worstelt zij met woede en gewelddadige wraakgevoelens. Enquist, Anna Contrapunt, cop. 2008. 205 p Een vrouw wijdt zich aan het instuderen van de Goldbergvariaties van Bach. Ieder hoofdstuk wordt ingeluid door de muzieknotatie van de opeenvolgende variaties. Elk muziekfragment roept bij de vrouw herinneringen op. Herinneringen aan haar eigen geschiedenis als pianiste en schrijfster, aan haar gezin, haar moederschap en aan haar overleden dochter. Hiermee vervlochten is het verhaal van Bach die de Goldbergvariaties componeerde na de dood van een volwassen zoon. Dit spiegelverhaal geeft de roman de diepte van een contrapunt. De compositie van het boek is strak als de muziek van Bach. De emoties zijn beteugeld door de taal en de vertaalde muziek. Dat geeft het verhaal de spanning en de dynamiek van een levende herinnering. Enquist, Anna De verdovers, cop 2011. 309 p De nieuwe roman van Anna Enquist is gecomponeerd in sonatevorm: expositie, doorwerking, reprise, coda. Voor dit boek heeft Enquist deelgenomen aan het project Schrijver op de afdeling van het VU Medisch Centrum. Zij koos voor het meelopen op de afdeling anesthesiologie. Een familieroman, die tegelijk speelt met het genre van de doktersroman, is hieruit voortgekomen. Een psychiater, die zijn vrouw verloren heeft, hervat zijn praktijk en krijgt een student in leertherapie. Die student komt later in stage bij de zus van de psychotherapeut, een anesthesioloog. De disciplines van doorvoelen en benoemen versus verdoven komen tegenover elkaar te staan. Benaderwijze van de omgang met leed en pijn worden neergezet binnen een familie en relatie constellatie er is een overmaat aan familieleed. Professionaliteit wordt met voeten getreden doordat mensen de grenzen van het particuliere overschrijden. Een opvallend licht geschreven roman, ondanks veel medisch jargon, met een zware thematiek, die zicht geeft in de medische wereld. Een indringend en belangrijk boek. Entius, Yolanda Het kabinet van de familie Staal, 2011. 222 p Met 'Rakelings' (2006) won zij de Selexyz Debuutprijs, in haar vervolgromans zette zij telkens op indringende wijze zeer menselijke personages neer, en met haar vierde roman laat Yolanda Entius (1961) zien dat gevoelig en dicht op de huid vertellen haar handelsmerk is geworden. Het verhaal, dat naar eigen zeggen sterk autobiografische elementen bevat, laat de worstelingen zien van een kil en explosief gezinsleven. Entius kiest voor de moeilijkste weg, door niet alleen de kant van de drie dochters te kiezen, maar ook begrip te 9
zoeken voor de twee ogenschijnlijke boosdoeners : de tirannieke vader Kobe, die door het leven is gefrustreerd, en de bange moeder Muis, die voortdurend probeert de elementen uit elkaar te houden en een uitbarsting te voorkomen. Het boek is geschreven vanuit het perspectief van dochter Mees, maar op intrigerende wijze gunt de schrijfster ons ook een blik in het gevoelsleven van de andere personages. Die invoelende vertelstijl loodst de lezer door de zware thematiek heen. Een sterk geschreven en aangrijpende familieroman. Fábregas, Laia Het meisje met de negen vingers, cop. 2007. 171 p Twee zusjes, opgegroeid in Barcelona, proberen de gevolgen van hun opvoeding ongedaan te maken. Hun links geëngageerde ouders, die gebukt gingen onder het bewind van generaal Franco, wilden hun dochters in vrijheid en waarheid zien opgroeien, zonder leugens of teleurstellingen. Van hun kinderjaren hebben de zusjes geen foto's; voor hen zijn er enkel herinneringsbeelden of 'gedachtefoto's', totdat beiden besluiten op zoek te gaan naar beelden van hun verleden. Die zoektocht wordt afgewisseld met een bizar fabuleren over het verlies van vingers. Foer, Jonathan Safran Extreem luid & ongelooflijk dichtbij, cop. 2005. - 346 p De roman beschrijft hoe drie generaties van een Duitse familie betrokken raken bij twee van de gruwelijkste gebeurtenissen van de jongste geschiedenis. Grootvader Thomas Schell overleeft op miraculeuze wijze het bombardement van Dresden. Vader Thomas Schell komt om bij de aanslag op de Twin Towers. De 9-jarige zoon Oskar Schell hoort de laatste woorden die zijn vader inspreekt op de voicemail en begint een zoektocht naar het slot dat past bij de geheimzinnige sleutel die zijn vader heeft nagelaten. Franck, Julia Middagvrouw, 2008. 382 p Een moeder van joodse afkomst wil uit het naoorlogse door de Russen bezette Duitse gebied naar het westen vluchten en laat daarvoor haar nog jonge zoontje op een station achter. Zij heeft twee dochters, raakt steeds ernstiger verward en wil niets meer weten van haar ernstig gewonde man, een Duits officier, van wie zij ook op zijn sterfbed eigenlijk geen afscheid wil nemen. Haar dochters proberen haar naar vermogen bij te staan, maar moeten maar zien hoe zij een eigen bestaan kunnen opbouwen. Met de oudste lukt dit maar ten dele, ze heeft steeds meer behoefte aan verdovende middelen en krijgt een hechte relatie met een vriendin, die het ook al moeilijk heeft met zichzelf. De jongste blijkt uiteindelijk de sterkste. Franzen, Jonathan Vrijheid, cop. 2010. 588 p De Amerikaanse schrijver (1959) oogstte met 'De correcties' een immens succes. Nooit eerder werd een Amerikaans gezin zo genadeloos en komisch geportretteerd als in deze familieroman, waarin de stille oorlog van het huwelijk en de strijd der generaties plastisch zijn uitvergroot. Ook 'Vrijheid' is een soap van schrijnend relatieleed. Basketbalspeelster Patty is smoorverliefd op rockster Richard, maar ze trouwt met zijn vriend Walter, een milieuverbeteraar die meer gevoel heeft voor haar emotionele behoeften. Patty en Walter krijgen twee kinderen: Joey en Jessica. De opvoeding van de seksueel vroegrijpe en opstandige Joey zorgt voor ruzie en vervreemding tussen zijn ouders. Patty wordt depressief, raakt aan de drank en gaat vreemd met Richard. In een therapeutisch dagboek beschrijft Patty hoe zij bezwijkt onder de rivaliteit tussen Walter en Richard en haar liefde voor beiden. Met ironische compassie beschrijft Franzen de hilarische uitglijders van zijn personages. Zijn woede over corrupte praktijken van de Amerikaanse overheid weet hij moeilijker te hanteren. Kwaliteit voor een breed publiek. Galloway, Steven De cellist van Sarajevo, 2008. - 238 p Galloway (1975) geeft geen verslag van de dagelijkse beschietingen op de bevolking van Sarajevo in 1992. Hij is goed gedocumenteerd, maar was ergens anders op uit: wat houdt mensen in een uitzichtloze situatie op de been? Het passende beeld vond hij in een ware gebeurtenis: bij een beschieting van mensen die in de rij stonden voor brood, er vielen 22 doden. De roman laat afwisselend twee mannen zien die onder geweervuur water en brood 10
halen en getroffen worden door een symbolisch gebaar. En af en toe zien we het meisje Pijl bezig, een scherpschutter die op haar eentje de schutters in de bergen bestookt. Zij werpt zich op als bewaarengel van de cellist en is een sluipschutter voor, door in diens hoofd te denken. Haar eigenzinnige houding moet ze echter bezuren. Geiger, Arno De oude koning in zijn rijk, 2012. 188 p De Oostenrijkse auteur (1968), doorgebroken met 'Met ons gaat alles goed', beschrijft de omgang met zijn vader, die is getroffen door de ziekte van Alzheimer. Tussendoor vertelt hij over diens oorlogservaringen, zijn moeizame huwelijk en zijn gebondenheid aan het geboortedorp. Het begin van de ziekte, die een simpele vergeetachtigheid lijkt, ergert de auteur aanvankelijk, tot hij merkt dat hij niet boos op zijn vader is, maar wel op zijn kwaal. Dit leidt tot een tederheid waardoor vader en zoon dichter bij elkaar komen dan ooit. Geiger schrijft op behoedzame wijze vol empathie met treffende beelden, die soms licht absurdistisch, soms gewoon komisch zijn, maar toch ook een verontrustende en tragische dimensie hebben. Door inhoud en schrijfstijl en de zorgvuldige afwisseling van eenvoudige gebeurtenissen met reflectie is dit een boek voor een groot. Giordano, Paolo De eenzaamheid van de priemgetallen, 2009. 318 p Alice is een jong meisje dat door haar ouders verplicht wordt om te gaan skiën. Zij haat het, breekt een been en komt naast de piste terecht. Zij draagt er haar hele leven de gevolgen van. Mattia is een hoogbegaafde jongen, die een zwakzinnige zus heeft. Om niet af te gaan op een feestje van vrienden laat hij haar alleen achter in het park. Zij verdwijnt en zal nooit teruggevonden worden. Dit is het voorspel van deze Bildungsroman van Alice en Mattia. We volgen hen als kind, als puber, als volwassene. Ze zijn tot elkaar aangetrokken, zoals tweelingpriemgetallen (11 en 13, 17 en 19 enz.), maar ze slagen er niet in om echt in contact met elkaar te komen. De twee jongeren zijn elk met hun eigen problemen bezig. Voor hun angsten is er geen oplossing, omdat ze niet in staat zijn de realiteit te aanvaarden zoals ze is. Het einde van het boek is weinig idyllisch, ja zelfs beangstigend. Giphart, Ronald IJsland, cop. 2010. 221 p Giph is tekstschrijver van een cabaretgroep. Op het eerste gezicht handelt deze roman over het wel en wee van de cabaretgroep tijdens een vakantie op IJsland. In flash-backs wordt het werkelijke verhaal verteld: het vertrek van Giphs geliefde, de ontmoeting in Friesland met de zwangere Teaske, haar intrek in zijn woning en de ziekenhuisperiode van het pasgeboren kind. Het verhaal gaat vooral over de zich ontwikkelende vadergevoelens bij Giph. Op ingenieuze wijze zet de schrijver de belevenissen en de losbandigheid van de cabaretgroep tegenover de liefdevolle zorgzaamheid van Giph voor moeder en kind. Zijn zelfverklaarde vaderschap en de beklemmende gebeurtenissen rond de ernstige ziekte van het kind vormen hoogtepunten in het verhaal. De ontroerende roman is een hoogtepunt in Gipharts schrijverschap, vol humor, inlevingsvermogen en gevoel voor dramatiek. Een ijzersterke, openhartige Giphart. Grandia, Marianne Witter dan sneeuw, cop. 2011, - 394 p Na meer dan dertig jaar staat Kathy oog in oog met haar vader, als hij wordt opgenomen in het ziekenhuis. Ze is vastbesloten het bij deze ene ontmoeting te laten en de verbroken banden nooit meer te herstellen. Maar noodgedwongen moet ze al snel zijn begrafenis regelen en haalt zijn appartement leeg. De confrontatie met Ellen, een vrouw die in een korte tijd een bijzondere band met haar vader had opgebouwd, volgt. En de ontmoetingen met Martijn en Jeroen, die allebei iets van haar willen, maar waartoe ze niet in staat is. Langzaam begint haar zorgvuldig opgebouwde en ommuurde wereldje af te brokkelen. Lukt het haar om de confrontatie met het verleden aan te gaan en de stap tot begrip en vergeving te zetten? Boeiend geschreven hedendaags en goed opgebouwd verhaal met herkenbare personages. De auteur is in staat om emoties en gevoelens helder te verwoorden, zonder sentimenteel te worden. Door de vlotte schrijfstijl leest het boek als een trein. Bekroond met de Publieksprijs Christelijk Boek 2012. 11
Grenville, Kate Het verre paradijs, 2009. 253 p Aan het eind van de 18e eeuw verlaat een intelligente jongeman Engeland omdat er weinig banen zijn voor astronomen. Nadat hij met het leger in 1781 in Boston oorlog heeft gevoerd, vertrekt hij in 1786 als luitenant met een vloot naar New South Wales om gevangenen weg te brengen. Hij krijgt de gelegenheid om in Australië een eenvoudig observatorium te bouwen. Via een inheems meisje leert hij wat van hun taal. Maar verder gaan zijn contacten helaas niet, omdat hij na een mislukte manoeuvre voor straf teruggestuurd wordt naar Engeland. Grunberg, Arnon De man zonder ziekte, 2012. 221 p Een naiëve architect reist twee keer voor een project naar het Midden-Oosten en raakt beide keren in de problemen. Hoofdpersoon in de nieuwe roman van Arnon Grunberg is een empathische architect, Samarendra Ambani, een Zwitser van Indiase afkomst. Hij woont in Zürich, samen met zijn moeder en een door spierziekte gehandicapte zus. Hij heeft een bijna perfecte vriendin, op een klein snorretje na. De naïeve architect doet mee aan een competitie om een operagebouw in Bagdad te ontwerpen. Hij wordt gevangengenomen, vernederd, maar komt na interventie van het Rode Kruis en de Zwitserse ambassade vrij. Het tweede deel van deze roman spiegelt het eerste. Hij gaat naar Dubai om een grote bibliotheek te ontwerpen met daaronder een bunker. Ook in het tweede deel wordt de architect overgeleverd aan onberekenbare autoriteiten. De afloop kan niet verraden worden, maar het is een weergaloos spel dat Grunberg speelt op (spannend) verhaalniveau; een spel met spiegelingen, met identiteit, met waarheid en met wat zichtbaar is en wat niet. Een verbluffende roman. Haasse, Hella S Zwanen schieten, 1 e dr. 1997. 125 p De schrijfster (1918) is hier op zoek naar haar verleden. Niet alleen naar haar ouders en grootouders, maar ook naar hun leefwerelden, hun drijfveren, hun geheimen. Die zoektocht voert haar naar Duitsland, naar het vroegere Nederlands-Indië en ook naar Australië, waar haar enige broer woont. Daar gaat haar verhaal een tijdlang over in fictie, wanneer zij een zwerftocht van een jonge Australiër beschrijft, ook op zoek naar zichzelf. Ten slotte komt zij al schrijvend in Amsterdam, waar zij lang heeft gewoond, en dan realiseert zij zich hoe sterk ze zich verbonden weet met hen die haar zeer na staan en die daar ook geleefd hebben of nog leven. Naarmate haar verhaal vordert beseft de schrijfster dat in haar leven werkelijkheid en fictie moeilijk te scheiden zijn. Fictie die verbonden is met zwanen die zij steeds weer tegen komt. Dat prikkelt haar: zij wil verder komen dan de werkelijkheid. Hella Haasse heeft zo in een mengeling van autobiografisch, verhalend en essayistisch proza een tot nadenken stemmend, levensecht boek geschreven. Harbach, Chad De kunst van het veldspel, 2012. 525 p De veelbelovende honkballer Henry Skrimshander (17) speelt in het team van zijn universiteit. Als hij in het veld blokkeert, komen de levens van hemzelf en de mensen in zijn nabije omgeving op hun kop te staan. Weliswaar gaat deze roman over honkbal, een typisch Amerikaanse sport, maar de auteur tilt het verhaal op naar een universeel plan, zodat het uiteindelijk een roman is over vriendschap en liefde, het verwerken van teleurstellingen en volwassen worden. De 17-jarige Henry Skrimshander wordt ontdekt door Mike Schwartz, aanvoerder van The Harpooners, honkbalploeg van Westish College. Dankzij 12
Mike kan Henry studeren aan Westish waar hij zijn honkbalspel kan ontwikkelen. Henry is een natuurtalent en The Harpooners hebben voor het eerst succes in de competitie. Maar op de drempel van zijn grote doorbraak blokkeert de Skrimmer : de twijfel slaat toe en hij weet geen bal meer goed te vangen of te gooien. Verder wordt het verhaal bevolkt door Henry s homoseksuele teamgenoot Owen Dunne, rector Guert Affenlight die verliefd wordt op Owen, Guerts dochter Pella die na een mislukt huwelijk haar studie weer wil oppakken en een relatie krijgt met Mike. Door Jonathan Franzen en John Irving geprezen debuut over (jonge) mensen die de kunst van het leven onder de knie proberen te krijgen. Heerma van Voss, Thomas Stern, 2013. 216 p In deze roman staat een neurotisch personage centraal. Hugo Stern, een basisschoolleraar die zijn hele leven lang tevergeefs geprobeerd heeft alles onder controle te houden, kijkt terug op zijn leven. De roman bestaat uit twee door elkaar verweven delen: het hier en nu, waarin Stern met prepensioen moet en hun geadopteerde tienerzoon Bram tegen zijn zin in naar Korea ziet vertrekken, en terugblikken op het leven van Stern, van zijn mislukte buitenlandse reis als tiener in Londen tot zijn huwelijk met Merel, hun doodgeboren kind en de adoptie van Bram. Langzaam maar zeker winnen de verwarring en teleurstelling in het leven het van Sterns controledwang. Zowel in vorm als inhoud beklemmende weergave van een dwangmatig wereldbeeld dat uit de bocht vliegt. Weer een uniek stemgeluid van de jonge schrijver (1990), en dit maal volwassener. Heijden, A.F.Th van der De helleveeg, 2013. 243 p De roman is het vijfde deel van de cyclus 'De tandeloze tijd', maar ook los te lezen. De observerende ik, als kind vanuit de periferie opererend, is Albert Egberts. De helleveeg uit de titel is tante Tiny, een vrouw die na misdaden haar aangedaan door wrok en wraak wordt gestuurd. Verongelijkt slaagt deze door smetvrees bezochte vrouw (de gele stofdoek is haar banier) erin familiebijeenkomsten te derangeren met vileine onthullingen. Het is een serpent, maar tegelijk gaat er erotische aantrekkingskracht van haar uit. Dat zal culmineren. Het echec van tante Tiny is haar kinderloosheid. Het is weer knap wat Van der Heijden, de verhaalgegevens zorgvuldig doserend, met deze familiegeschiedenis doet. Vanuit aanvankelijk schuldeloos perspectief meandeert het verhaal door de tijd messcherp naar het einde toe. Wat geweest is, gaat niet voorbij. Zeker niet voor de helleveeg, die ondanks haar betiteling mededogen oproept. Heijden, A.F.Th van der Tonio, cop. 2011. 632 p Vanaf nu tot aan het einde van mijn dagen zal Tonio s dood er nooit eens even niet zijn. De auteur verloor een jaar geleden, op Eerste Pinksterdag 2010, zijn 21-jarige zoon Tonio bij een verkeersongeluk. In deze roman doet de auteur het enige wat hij nog kan, zien te overleven en schrijven over de dood van zijn zoon en wat het teweeg heeft gebracht: verdriet, gemis, pijn, woede, angst, schuldgevoelens, machteloosheid en radeloosheid. Hij probeert het onmogelijke: het te begrijpen en dragelijk te maken. Herinneringen aan Tonio en het leven van de auteur en zijn vrouw met hun zoon worden afgewisseld met de gebeurtenissen rond en na Tonio s dood en de gevoelens en reacties van de schrijver en diens vrouw. Het naakte, rauwe, onbeschrijfelijke verdriet spreekt uit ieder woord. Indrukwekkende, overweldigende roman over een van de ergste dingen die een mens kan overkomen: de dood van een kind. Op de voorkant het zelfportret van Tonio als Oscar Wilde uit de tijd dat hij aan de Amsterdamse Fotoacademie studeerde. Helman, Albert De stille plantage, 2008. 240 p Een echte klassieker uit de 20ste-eeuwse Nederlandstalige literatuur. Een Franse Hugenotenfamilie wil in de 17e eeuw in Suriname een nieuw leven beginnen. Vol idealisme starten Raoul, zijn vrouw en beide zusters een plantage waar de humaniteit het moet winnen van onrecht en rassenongelijkheid. Maar hun onderneming loopt fataal af. Deze roman uit 1931 is altijd populair gebleven. Het nawoord van Helman is karakteristiek voor de auteur. 13
Hermsen, Joke J. De liefde dus, cop. 2008. 336 p In deze roman weet de schijfster/filosofe een verrassend licht te werpen op een tot nu toe duister gebleven jaar uit het leven van de 18de-eeuwse schrijfster Belle van Zuylen. Getrouwd met een veel oudere, wat saaie, adellijke man, Charles de Charrière, vat zij een vurige liefde op voor een veel jongere man. Het vuur is wederzijds, maar hij is echter verloofd en aanvankelijke kan hij op bevel van zijn vader die verloving niet opgeven. Stukken dagboek, brieven, verslagen van een boottocht naar Amerika wisselen elkaar af. Hill, Lawrence Het negerboek, 2011. 447 p Het levensverhaal van het West-Afrikaanse meisje Aminata Diallo, dat in 1755 als 11-jarige door slavenhandelaars naar Amerika gehaald wordt, maar uitgroeit tot een icoon van de anti-slavernij-beweging. Sommige boeken maken een blijvende indruk en kunnen je wereldbeeld veranderen. Deze op uitgebreid en diepgaand onderzoek gebaseerde roman door een nazaat van slaven hoort daarbij. Door het verhaal te vertellen vanuit een in Afrika in vrijheid geboren moslimmeisje realiseert de lezer zich hoe wij de Amerikaanse slavernij toch vaak vanuit blank en Amerikaans perspectief bekijken. Ondanks alle historische informatie maakt een roman als deze pas echt duidelijk hoe onmenselijk en wreed het roven van mensen en slavernij zijn en wat een prestatie het is dat zoveel zwarten met het systeem leerden te leven en een eigen gemeenschap wisten te creëren of zelfs hun vrijheid wisten te heroveren. Hodgkinson, Amanda Brittannia Road 22, cop. 2012. 374 p Omdat de Pool Janusz sinds 1940 in de Britse luchtmacht zit, kan hij na de Tweede Wereldoorlog Brits staatsburger worden en met zijn hervonden vrouw Silvana en hun zoontje Aurek (7) een nieuwe start maken in een cottage op Britannia Road 22 in Ipswich. Maar al gauw blijkt dat ze alle drie in de zes jaar dat ze elkaar niet zagen, zoveel belastende ervaringen hebben meegemaakt, dat het heel moeilijk is om samen een nieuw bestaan op te bouwen. Janusz worstelt met zijn gevoelens voor de Franse Helene, zijn vrouw en zoon hebben in een Pools bos wel erg veel meegemaakt. Als de vader van Aureks schoolvriendje verliefd wordt op Silvana, lijkt dat het einde van hun huwelijk te betekenen. Debuutroman van de Engelse literatuurwetenschapster die in Zuid-Frankrijk woont. Het is een prachtige roman die heel indringend beschrijft hoe groot de invloed van traumatische ervaringen is op de verdere loop van ons leven, en erg goed de innerlijke strijd van de hoofdpersonen uitwerkt. Met info/vragen voor leesclubs. Horváth, Odön von Jeugd zonder God, 2008. 189 p Hoofdpersoon in deze roman van de Oostenrijkse schrijver (1901-1938) is een leraar aan een gymnasium in Duitsland in de jaren dertig, vrij kort voor de Tweede Wereldoorlog. Hij ziet het opkomend nazisme onder zijn leerlingen. Zijn pogingen om hun normen te beïnvloeden, mislukken. Duitsland raakt in de ban van geweld en zijn leerlingen komen eveneens onder invloed daarvan. De stijl van de roman is eenvoudig: ruim veertig korte hoofdstukken, met over het algemeen korte zinnen, vaak erg kort, nogal eens in telegramstijl. Er wordt daardoor soms vrij veel gesuggereerd, wat een goede verstaander vraagt. Hosseini, Khaled Duizend schitterende zonnen, 2007. 396 p Tegen de achtergrond van Afghanistan vanaf 1960 tot nu (vooral de roerige tijden van de Sovjet-overheersing en de Taliban-dictatuur) ontrollen zich de levens van twee vrouwen. Mariam, een bastaarddochter van een rijke man in Herat, wordt op 15-jarige leeftijd uitgehuwelijkt aan een dertig jaar oudere, gewelddadige schoenenleverancier in Kabul die voornamelijk een vrouw zoekt die hem opnieuw een zoon zal baren. Jaren later krijgt de 14- jarige Laila, als enige gered na een bombardement, als nieuwe 'hoofdechtgenote' deze taak. De beide vrouwen krijgen na aanvankelijke strijd een band, welke Mariam echter, onder het bewind van de Taliban, noodlottig wordt. Alles speelt zich af tegen de achtergrond van de de laatste dertig woelige, politiek wisselende jaren (tot aan 2003). Hosseini schrijft deze 14
prachtige roman in heldere taal die ontroert en, hopelijk terecht, een beetje hoop laat gloren. IJmker, Janne Achtendertig nachten: roman, cop. 2006. - 311 p Het is 1767 en Elsjen wordt na de verdachte dood van haar man opgesloten in het gevang in Assen in afwachting van de berechting. Zij baart een dochtertje dat direct van haar weggenomen wordt en heeft voor de nacht een helpster die haar tot steun is. Aan haar én aan het papier vertrouwt ze in achtendertig nachten haar levensverhaal toe. Voor de ogen van de lezer ontrolt zich de tragiek van een pienter boerenmeisje, gedomineerd door een bazige oma en een labiele en zwakke moeder. Gedreven door plichtsbesef zet ze haar grote liefde opzij om zich te laten uithuwelijken aan een lompe boerenzoon, zodat land bij land blijft. Japin, Arthur De overgave, 2007. 366 p Het leven van een oude Amerikaanse vrouw in het 19e eeuwse Texas is getekend door een overval op haar pioniersfamilie door indianen. Een oude Amerikaanse pioniersvrouw vertelt in retrospectief over haar leven, dat boven alles bepaald is door de dag waarop haar familie tijdens een overval van indianen uiteen werd gereten: de mannen werden vermoord en een aantal van haar (klein)kinderen als buit ontvoerd. Zijzelf overleeft de aanval meer dood dan levend, maar houdt zich strijdbaar op de been door de vurige hoop haar lievelingskleindochter ooit terug te vinden. Een hartverscheurend en mooi verhaal met veel couleur locale. Ook dit boek van Arthur Japin (1956) is een op historische feiten gebaseerde roman met een eenzaat als hoofdpersonage. Japin, Arthur Vaslav, 2010. 374 p Het levensverhaal van de legendarische balletdanser Vaslav Nijinsky (1890-1950), die in 1919 plotseling stopte met dansen. De rest van zijn leven, nog 31 jaren, brengt hij door zonder te dansen en zonder te spreken. Hij neemt afscheid van de werkelijkheid en leeft verder in zijn eigen fantasie. Vanuit drie vertellende personages wordt die ene dag beschreven, met tal van flashbacks en sprongen in de tijd. Te midden van de puinhopen van de Eerste Wereldoorlog hoopte Nijinski de mensheid te kunnen bekeren tot de liefde. Als hij merkt dat hij niet gehoord wordt, zelfs niet door hen die van hem houden, sluit hij zich van de wereld af. Een daad van waanzin of van wijsheid? Een wervelende, historische roman over passie, roem, oorlog en nietsontziende liefde. Japin stuwt de lezer bijna vierhonderd pagina's voort naar het fatale einde. De thematiek van deze historische liefdesroman is rijk en veelzijdig. De compositie is ingenieus en spanningverhogend. Jones, Lloyd Meneer Pip, 2007. 268 p Op het eiland Bougainville (bij Papoea-Nieuw-Guinea) woedde tussen 1989 en 1997 een bloedige burgeroorlog waarbij circa 20.000 mensen (10% van de gehele bevolking) omkwamen. Tegen die achtergrond krijgen de kinderen van een klein dorpje in de jungle onderricht van een blanke leraar, Mr Watts, die hen voornamelijk onderwijst door Charles Dickens 'Great expectations' voor te lezen en hen zo leert om hun fantasie te gebruiken. Uiteraard is de kracht van de literatuur niet groot genoeg om de gevechten buiten de deur te houden, en de dreiging (en soms uitbarsting) van geweld in dit boek is huiveringwekkend, maar uiteindelijk weet Mr Watts de kinderen toch een belangrijke les over menselijkheid mee te geven. Jong, Pia de Lange dagen, 2008. 253 p Als de vader van Eva (ik-figuur) een speciale kamer inricht waar hij survivalspullen opslaat en Eva daar een potje geweerolie vindt, weet de lezer dat dit niet goed kan gaan. Eva wordt met broer en moeder door haar dominante vader meegesleept naar Lapland. Daar wil hij een extreme survivaltocht maken. Ondertussen mag niemand weten waar ze zijn, wat Eva de stuipen op het lijf jaagt. Dit debuut van Pia de Jong beschrijft op rake manier de verhoudingen binnen een door de vader gedomineerd gezin, waar niemand sterk genoeg is om de situatie tot normale proporties terug te 15
brengen. Des te verrassender is het slot van het boek. De beschrijvingen van het desolate noordelijke landschap sluiten goed aan bij de analyse van dit lichtelijk ontspoorde gezin. Joyce, Rachel De onwaarschijnlijke reis van Harold Fry, 2012. 317 p Een Britse man maakt een grote innerlijke groei door als hij ruim achthonderd kilometer loopt in een poging een oud-collega die aan kanker lijdt, van de dood te redden. Het 4ojarig huwelijk van de pasgepensioneerde Harold Fry en Maureen. Zijn leven verandert als hij op een dag een afscheidsbrief ontvangt van een oud-collega: ze is terminaal ziek. Twintig jaar geleden is ze met de noorderzon vertrokken. Harold schrijft een brief terug, gaat die posten, maar besluit in een impuls door te lopen om haar op te zoeken. Tijdens de 800 km ontmoet Harold een bonte verzameling types en wordt een bezienswaardigheid, een goeroe met aanhang. Maar uit zijn overpeinzingen blijkt dat hij worstelt met zijn verleden, zijn jeugd, verkeerde keuzes, de zelfmoord van zijn zoon. Prachtige debuutroman van de Engelse actrice en auteur Rachel Joyce (1962), die gaandeweg een meeslepend drama wordt over verdriet, hoop en liefde. Kashua, Sayed Tweede persoon enkelvoud, cop. 2012. 252 p Een naamloze hoofdpersoon, die consequent de advocaat wordt genoemd, maakt een huwelijkscrisis door, die uitmondt in een waanzinnige jaloerse zoektocht, als hij op een dag een door zijn vrouw geschreven lief bedankbriefje in een door hem gekocht tweedehands boek vindt. De andere hoofdpersoon is een jonge maatschappelijk werker (ik-persoon), ooit werkzaam in de verslaafdenopvang in Oost-Jeruzalem, waar van een stagiaire een lief bedankbriefje ontving. In zijn avonduren zorgt deze ik-persoon voor de joodse comapatiënt Jonathan. Deze saaie, slecht betaalde baan ontwikkelt zich naar een ontdekking voor de passiefotografie, die uitmondt in een identiteitswisseling. Israëlische roman, waarin twee verschillende verhalen samen komen. Het boek wordt afwisselend verteld vanuit het gezichtspunt van twee mannen met een Arabisch-Israëlische identiteit. Een bijzondere roman over een huwelijkscrisis en het belang van een Arabische of joodse identiteit in een joodse omgeving. Kat, Otto de Bericht uit Berlijn, 2012. 205 p Indringende roman over een Nederlandse diplomaat die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Zwitserland woont, terwijl zijn dochter in Berlijn verblijft omdat ze met een Duitser getrouwd is die een belangrijke functie op het ministerie van buitenlandse zaken heeft. Van haar krijgt de diplomaat belangrijke informatie over een op handen zijnde inval van nazi- Duitsland in Rusland. Maar hij weet niet hoe hij deze informatie moet delen en met wie, zonder zijn dochter in gevaar te brengen. De Gestapo kan er immers gemakkelijk achterkomen dat zij het lek was. Drie verhaallijnen wisselen elkaar af: die van de vader in Zwitserland, van de dochter in Berlijn en van de moeder in Londen die vrijwilligerswerk doet in een ziekenhuis. Naast de allesoverheersende oorlog speelt bij de drie hoofdpersonen ook de liefde en het verlangen naar vroeger een belangrijke rol. Moeiteloos kruipt de schrijver in de huid van de drie personages en schetst hun bijzondere levens. Eerdere romans van de Nederlandse auteur zijn lovend ontvangen en in verschillende talen vertaald. Zijn werk is verscheidene malen genomineerd. Keilson, Hans Komedie in mineur, cop. 2010. 126 p Na veel wikken en wegen nemen Wim en Marie, een jong, kinderloos echtpaar in een klein provinciestadje, een joodse onderduiker in huis: Nico. Voor zover mogelijk maakt Nico deel uit van het huishouden en de jonge echtelieden hebben het gevoel hun burgerplicht te doen. Tot Nico overlijdt aan wat aanvankelijk een ongevaarlijke griep lijkt. Waar nu heen met het dode lichaam? De bijna vredige huiselijke idylle is wreed verstoord en angst en onzekerheid overheersen. Er is ook vage teleurstelling dat de man die zij voor de Duitsers redden 'gewoon' gestorven is. Zowel de taal als het verhaal in deze novelle zijn een wonder van eenvoud, maar Hans Keilson weet er een complexe wereld aan emotienuances mee op te roepen. 16
Keulen, Mensje van De laatste gasten, cop. 2007. - 166 p In een pension voor kunstenaars blijken eerste indrukken bedrieglijk. Het verhaal speelt zich af in een pension voor kunstenaars, die daar lijken te verblijven om aan hun mislukkingen te ontsnappen in plaats van kunst te maken. Het hoofdpersonage, Florrie, komt daar te werken als een inwonende hulp in de bediening na de dood van haar wrede tante. Ze leert de gasten van het pension kennen en binnen korte tijd wordt duidelijk dat niet iedereen is wie hij of zij lijkt te zijn. Op knappe wijze bouwt Van Keulen de spanning op. Ze laat zien dat de waarheid omgekeerd kan worden. In haar mooie stijl toont Van Keulen het spel van zijn en schijn. Tot op de laatste pagina weet zij alles aan het wankelen te brengen. Het verhaal wordt verrijkt met bespiegelingen en uitspraken van filosofische aard. Koch, Herman Zomerhuis met zwembad, 2011. 380 p Een arts begaat een medische fout, die misschien geen fout is maar opzet. In 'Zomerhuis met zwembad' geeft Koch de plot in de eerste pagina's al weg en slaagt er juist daardoor in het verhaal bloedstollend spannend en meeslepend te maken: een arts begaat een medische fout, die misschien geen fout is maar opzet. We volgen de ik met zijn gezin op een vrolijke zomerse vakantie, waarbij liefde, lust, overspel en geweld de gevaarlijke ingrediënten zijn. Koch schrijft met een natuurlijke literaire toon en laat humor en tragiek elkaar versterken. Zijn personages zijn psychologisch interessant, zijn stijl is nergens clichématig of gezocht en de plot is buitengewoon ingenieus. Daarbij kloppen alle details. Met cynisme, visie en literaire architectuur slaagt hij er inan slagen een groot publiek voor de echte literatuur te winnen in een briljante mengeling van kwaliteit en spanning. Een gruwelijk, meeslepend en fascinerend boek dat zich niet laat wegleggen. Koelemeijer, Judith Anna Boom, cop. 2008. 239 p Anna, begin twintig, smoorverliefd op een getrouwde Hongaar, besluit (uit verveling!) midden in de oorlog naar haar geliefde in Hongarije af te reizen; daarna volgt een avontuurlijk bestaan. Haar ervaringen met Duitsers en Russen, haar werk voor de Zweed Wallenberg, haar minnaars, kortom, haar optreden getuigt van moed èn roekeloosheid, en veel geluk. Ten slotte een gelukkig huwelijk en het zwijgen tot de ontmoeting met Koelemeijer. Koelemeijer ontvouwt chronologisch Anna's levensverhaal, zonder literaire opsmuk; Anna's levensloop is spannend genoeg. De ankerpunten zijn de steden waar zich voor Anna markante gebeurtenissen afspeelden. De uitwerking van deze levensbeschrijving is een mengeling van feit (de gebruikte citaten uit brieven en dagboeken) en fictie (de weergave van gevoerde gesprekken van decennia geleden). Kornmehl, Ariëlla Een stille moeder, 2009. - 202 p Derde roman van de Nederlandse filosofe Kornmehl [1975]. Hoofdpersoon is Loenia, de jonge moeder van de 4-jarige gehandicapte Reuben, is oorspronkelijk Russisch/Tsjechisch, maar woont met man en zoontje in Amsterdam. Ze draagt een groot geheim met zich mee. Als haar vader in St. Petersburg op zijn ziekbed ligt, gaat ze eindelijk terug naar haar thuisland. Hij vertelt over zijn twijfels of hij wel haar vader is. Op zoek naar het verleden van haar 'stille moeder' en haar eigen afkomst krijgt ze niet uitgesproken antwoorden. Haar moeder heeft haar nooit iets verteld over haar jeugdvriend Dimitri in Tsjecho-Slowakije en de studentenprotesten in 1968. Mooi verhaal met een onderhuidse spanning, waarin de Russische communistische mentaliteit en gelatenheid goed wordt omschreven. Opvallend is de indirecte rede waarin de dialogen zijn geschreven. Hierdoor lijkt het alsof de schrijfster een beetje terloops en afstandelijk aan de lezer vertelt. Voor een literair publiek. Kwast, Ernest van der Mama Tandoori, 2010. 269 p Een Indiase moeder met een bevlogen en vurig karakter zwaait de scepter in het Rotterdamse gezin waarin de hoofdpersoon opgroeit, die ook Ernest van der Kwast heet. De hoofdstukken lichten losse fragmenten uit Ernests jeugd uit, en dan vooral de zonderlinge streken van zijn moeder: van mensen te lijf gaan met een deegroller tot haar exuberante verzamelwoede. De luchtige, vaak ironische formuleringen roepen zulke situaties heel concreet op. Veel diepgang biedt de roman niet, maar de snedige, subtiel geformuleerde 17
zinnetjes maken hem allerminst oppervlakkig. Hij leest als een kleurrijke schets van een onalledaagse familie. Zonder flauw te worden blijft hij tot het einde toe geestig. Lanoye, Tom Sprakeloos, 2009. 359 p Familierelaas over de aftakeling van de moeder van de schrijver, wier taalvermogen na een beroerte is geminimaliseerd. Dichter, prozaïst, toneelschrijver en performer Tom Lanoye (1958) heeft een veelzijdig, succesvol en belangrijk oeuvre op zijn naam staan. Lanoye is een briljant stilist die het zich met dit boek niet gemakkelijk heeft gemaakt. Het gaat over zijn moeder en haar gruwelijke lot, daarmee ook over zijn familie, en ook en vooral over hem zelf. Over zijn kleurrijke jeugd in een volkswijk, over zijn worsteling met de liefde, over zijn rol als schrijver en over de conflicten met zijn moeder, een kleurrijke moeder maar geen sympathieke persoonlijkheid. Laroui, Fouad De kleine bedrieger, cop. 2012. 252 p Het tienjarige jongetje Mehdi uit een dorpje onder het Marokkaanse Atlasgebergte krijgt in 1969 een beurs voor het elitaire Lyautey-lyceum in Casablanca. Met veel inlevingsvermogen en tedere, milde, maar soms ook bittere of vlijmscherpe humor wordt verteld hoe Mehdi in zijn eerste schooljaar kennismaakt met goede en kwalijke kanten van de Franse cultuur die hij tevoren alleen uit boeken kende en hoe gretig hij de op zelfontplooiing en kennis gerichte aspecten hiervan omarmt, maar ook hoe hij ervaart dat dragers van die cultuur hem als anders blijven beschouwen en dat hijzelf zich anders is gaan voelen in de omgeving waar zijn wortels liggen. De Marokkaanse auteur (Oujda, 1958) bezocht hetzelfde lyceum als Mehdi, voordat hij in Frankrijk en Engeland afstudeerde als ingenieur en econoom. In 1990 kwam hij als onderzoeker naar Nederland en publiceert vanaf 1996 romans (alle in het Nederlands vertaald), verhalen, poëzie en essays en verzorgt gesproken en geschreven kritisch-humoristische columns. Leeuwen, Joke van Alles nieuw, 2009. 156 p De tweede volwassenenroman van multitalent (1952, cabaretier, dichter, romanschrijver, kinderboekenschrijver en illustrator. In deze roman krijgt haar tekentalent ook een plaats. De tekst wordt niet alleen afgewisseld met tekeningen, maar ook met bewerkte afbeeldingen, getypte brieven en typografische woordbeelden. Deze voegen allemaal iets toe aan het verhaal, dat verder vrij traditioneel verteld wordt. In elkaar afwisselende hoofdstukken komen twee vrouwen aan het woord die in hetzelfde huis wonen: de huisbazin Ada, een oudere vrouw die worstelt met het verlies van haar dochter aan een commune en haar huurster, een jonge kunstenares die vertelt over haar projecten en haar vriendje. Zoals de hoofdstukken gescheiden zijn (ook in stijl: modern versus gedateerd), leven de twee vrouwen langs elkaar heen. Het onvermogen om te communiceren wordt in diverse relaties gethematiseerd. Helder, maar ook poëtisch en beeldend geschreven. Leeuwen, Joke van Feest van het begin, 2012. P 253 p Dit verhaal speelt zich af in de tweede helft van de achttiende eeuw in Frankrijk. Catho is te vondeling gelegd en belandt in een door nonnen geleid vondelingenhuis. Door haar vrijgevochten natuur is ze daar al gauw niet op haar plek. Dat geldt ook voor Berthe, een non die teleurgesteld is in het gebrek aan diepgang dat de andere zusters tonen en allerlei capriolen uithaalt om het kloosterleven te ontvluchten. Berthe wordt Catho's steun en toeverlaat. Parallel daaraan loopt een verhaallijn over een klavecimbelbouwer en een beul, die zich verdiepen in de ontwikkeling van de guillotine. De verhaallijnen zijn kunstig met elkaar verweven. De historische context (Franse Revolutie) wordt zijdelings belicht; centraal staat de ontwikkeling van de hoofdpersonages die hun eigen keuzes leren te maken. Dit maakt het boek voor liefhebbers van historische romans minder interessant, maar het zorgt er wel voor dat de roman actueel is. Levy, Andrea Het lange lied, 2010. 334 p July is de dochter van een zwarte slavin en een blanke opzichter, en woont als huisslavin op de suikerplantage Amity op Jamaica. Caroline Mortimer is de blanke eigenares van de 18
plantage. De vrouwen hebben op het eerste gezicht weinig met elkaar gemeen, maar toch blijkt hun lot onlosmakelijk verbonden. De roman vertelt hun verhaal en hun strijd om te overleven, evenals het verhaal van de afschaffing van de slavernij in 1831. De wreedheden die met de omwenteling gepaard gingen, worden in beeld gebracht, evenals de ontgoocheling wanneer blijkt dat de afschaffing niet de gehoopte vrijheid met zich mee bracht. Loo, Tessa de Kenau, cop. 2013. 301 p Voor haar historische roman over het Beleg van Haarlem (1572/3) heeft Tessa de Loo zich gebaseerd op het scenario van de film 'Kenau', die maart 2014 in roulatie gaat. Hoofdpersoon is de legendarische Kenau Simonsdochter Hasselaer, weduwe en eigenares van een scheepswerf in Haarlem. Wanneer haar dochter Geertruide, afvallig katholiek en beeldenstormer, geëxecuteerd is, is het beest in Kenau los. Zij mobiliseert, tegen de strategie van het stadsbestuur ingaand, een vrouwenleger en met hete pek, kokende olie en brandende hoepels weerstaat zij de oprukkende Spanjaarden. In haar eentje, met een polsstok, gaat zij door de vijandelijke linies heen. Zij zet Spanjaarden op het verkeerde been, maar wordt ten slotte opgebracht en aan de lusten van de zoon van Alva, Don Frederik, overgeleverd. Een tekort aan actie is er allerminst in deze roman. Oude mannelijke rolpatronen worden door Kenau doorbroken. Mankell, Henning Labyrint, cop. 2007. - 247 p Een schedel wordt gevonden; officier van justitie Louise Rehnsström is bij het politieonderzoek betrokken: is de schedel afkomstig van Ingemarsson, de man die de regio economisch zou redden met zijn imposante, maar nooit ingeloste investeringsplannen? Geld en Ingemarsson verdwenen spoorloos! Een reeks van ingrijpende gebeurtenissen en de onverklaarbare houding van politie, gemeente, ondernemers en zelfs Louises man frustreren het onderzoek bij voortduring. Maar Louise zet door en de contouren van de ware omvang van fraude en misdaad worden beangstigend duidelijk. Mantel, Hilary Het boek Henry, cop. 2013. 423 p Deze historische roman verhaalt over Thomas Cromwell, de belangrijkste raadsheer van de Engelse koning Hendrik VIII. De koning, personificatie van de macht, zorgt voor vrede in het land, maar hem wachten mogelijkerwijs wel een excommunicatie bul met politieke en sociale implicaties, een problematische toekomst van de dynastie, een breuk met tweede echtgenote Anne Boleyn en een nieuwe liefde in de persoon van Jane Seymour. In dat grillige spanningsveld van drift en rede opereert Cromwell. De kracht van de roman, bekroond met de Man Booker Prize 2012, schuilt in de pakkende visualisering van aankleding en decor en in de anekdotische kleuring van opvattingen en verhoudingen, vaak 'recht uit de koker van Kletsica'. Ook Anne Boleyn delft het onderspit. De lijst 'Dramatis personae' oogt complex, maar staat goed begrip niet in de weg. Martel, Yann Het leven van Pi, 2003. - 317 p Na een schipbreuk belandt een Indiase jongen in een reddingsboot samen met een Bengaalse tijger. Levend in Canada blikt de hoofdpersoon terug op zijn bizarre avontuur op een sloep in de Grote Oceaan. De vader van 16-jarige Indiase jongen heeft een dierentuin 19
in een plaatsje in India. Men besluit het land te verlaten met medeneming van alle dieren. Het schip vergaat echter en de enige overlevenden zijn de jongen en een paar dieren, ondermeer een Bengaalse tijger. Het kost de jongen veel inventiviteit en moeite om samen met de tijger te leven en het 227 dagen uit houden in de sloep. Prachtig uitgewerkt verhaal, waarin de jongen alle tijd heeft om te filosoferen over een groot aantal levensvragen. Deze roman van de in Spanje geboren Canadese schrijver (1963) won de Booker Prize 2002 en werd verfilmd in 2012. Melandri, Francesca Eva slaapt, cop. 2011. 381 p In het leven van een Zuid-Tiroolse vrouw speelt de problematische geschiedenis van haar geboortestreek mee. De twintigjarige Zuid-Tiroolse Gerda krijgt ongehuwd een dochter, Eva. Veertig jaar later reist Eva naar het zuiden van Italië om Vito op te zoeken, haar tijdelijke stiefvader, die op sterven ligt. In flashbacks herinnert Eva zich haar jeugdjaren (in de ik-vorm) en wordt teruggeblikt op het leven van Gerda, die niets cadeau kreeg (in de derde persoon). Daarmee vervlochten is de geschiedenis van Zuid-Tirol over de periode 1919-1992. Na de Eerste Wereldoorlog werd de Oostenrijkse provincie overgedragen aan Italië. Na politieke, sociale en culturele onderdrukking volgde verzet en strijd om autonomie. Deze minder bekende kant van het geliefde vakantieoord is een pijnlijk verleden. Met dat al draait deze indrukwekkende roman om vaders, vaderland, liefde en identiteit. Dit politieke én persoonlijke, beklemmende verhaal is enthousiast ontvangen en met zes literaire prijzen bekroond. Melandri, Francesca Hoger dan de zee, cop, 2013. 173 p In 1979 in het roerige Italië bezoekt Paolo zijn zoon, lid van de Rode Brigades, en Luisa haar man, een meervoudig moordenaar, in een extra beveiligde gevangenis op een eiland. Zij zitten vast in een extra beveiligde gevangenis op een Italiaans eiland. Na het bezoek steekt er een storm op, waardoor Paolo en Luisa op het eiland moeten overnachten. De man en vrouw troosten elkaar, halen herinneringen op en spreken zich uit. Als de bewaker Nitti hen bij hem thuis ontvangt, neemt het verhaal voor iedereen een verrassende wending. Met aandacht voor details en poëtisch verwoord worden thema's als eenzaamheid, de wegen van liefde en trouw en het menselijk lot aan de orde in deze boeiende roman gesteld. Tegen de achtergrond van de tumultueuze jaren van het terrorisme onderzoekt de schrijfster wat mensen ertoe brengt hun liefde en mededogen te kunnen tonen of juist niet. Mo Yan Kikkers, cop. 2012. 413 p Kikkers, de meest recente roman van de in 2012 met de Nobelprijs voor literatuur bekroonde Chinese schrijver Mo Yan, is gebaseerd op het levensverhaal van zijn eigen tante, die een spectaculaire transformatie onderging van een geroemd plattelands verloskundige tot een meedogenloos uitvoerster van China s eenkindpolitiek. Mo Yan laat in vier brieven en een toneelstuk zien hoe de voormalige redster van kinderlevens vanaf de jaren 1970 onder meer klopjachten hield op illegaal zwangere vrouwen om hen tot abortus te dwingen. Eenmaal gepensioneerd blijft deze sterke, koppige en grofgebekte vrouw met een levensgroot schuldgevoel achter. Door het verleden te contrasteren met het heden, waarin ook de gezinsplanning met de tijd meegaat, roept Mo Yan op zijn typische, plastische wijze vragen op over de Chinese politiek en maatschappij. Een kraakhelder tijdsbeeld met breedte en diepgang. Moor, Marente de De Nederlandse maagd, 2010. 297 p Het is zomer 1936. De 18-jarige schermster Janna gaat naar de schermmeester (maître) Von Bötticher op een landgoed bij Aken om haar opleiding te vervolgen. De maître is verminkt uit de Eerste Wereldoorlog teruggekeerd. Janna wordt tijdens haar opleiding, die weinig om het lijf lijkt te hebben, geconfronteerd met een geheim tussen de maître en haar vader. Wat is er ooit tussen beide mannen gebeurd? Brieven spelen in de plot een grote rol. Het landgoed van de maître is een gesloten, ideale wereld voor Janna's schermopleiding. Maar van de persoonlijke rancunes en hartstochten bij de aanwezigen en van de nazistische opvattingen bij de bezoekers gaat een steeds sterker wordende dreiging uit. Parallellen tussen situaties, gebeurtenissen en personages dragen de roman. Janna is aanvankelijk 20