3 juni 2014 Corr.nr. 2014-20.652, BWb Nummer 28/2014 Zaaknr. 518425 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen voor het beschikbaar stellen van krediet ten behoeve van de realisatie van het vervangen van de spoorbrug Zuidhorn in het kader van de opwaardering hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl. 1. Samenvatting Het Rijk en de provincies Fryslân en Groningen werken samen aan het opwaarderen van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl. Het Rijk stelt hiervoor middelen ter beschikking en de provincies zijn belast met de projectleiding, planstudie, planuitwerking en realisatie van onder andere de vervanging van bruggen binnen hun provincie. In verband hiermee zijn wij voornemens de huidige spoorbrug Zuidhorn over het Van Starkenborghkanaal te vervangen. De realisatiekosten voor de vervanging van de spoorbrug Zuidhorn zijn geraamd op 32,0 mln. excl. btw. In deze voordracht stellen wij u voor een realisatiebesluit te nemen voor het vervangen van de spoorbrug Zuidhorn en hier een krediet voor beschikbaar te stellen, onder voorbehoud van de toekenning van de rijksbijdrage. Het krediet wordt gedekt door de rijksfinanciering vanuit de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl fase 1 en een provinciale bijdrage. De aanvraag voor de Rijksmiddelen zal op korte termijn plaats vinden. Beheer en onderhoud van de brug komen ten laste van het Rijk. 2. Doel en wettelijke grondslag Het project vervanging spoorbrug Zuidhorn maakt deel uit van de fase 1 van het programma voor opwaardering van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl. De hoofdvaarweg wordt hiermee geschikt gemaakt voor grotere schepen, van scheepvaartklasse Va, voor vierlaags containervaart en tweebaks duwvaart in gestrekte formatie (combinatie van 1 duweenheid en 2 bakken achter elkaar; ca. 190 m.). 3. Procesbeschrijving en planning Per project verstrekt het Rijk aan de provincie middelen ter hoogte van een bedrag waarvoor de werken gerealiseerd moeten worden. Eventuele overschotten of tekorten op projectniveau worden op programmaniveau verrekend volgens vooraf met projectpartners gemaakte afspraken. In het geval van de spoorbrug zullen wij conform de werkwijze bij andere werkzaamheden aan het spoor een samenwerkingsovereenkomst met ProRail afsluiten. Wij geven ProRail vervolgens opdracht om de werkzaamheden die samenhangen met het vervangen van de spoorbrug Zuidhorn aan te besteden en uit te laten voeren in nauwe samenwerking met ons en binnen door ons gestelde voorwaarden. Wij verwachten dat de realisatie in de zomer van 2018 kan worden afgerond. 4. Begroting De kosten die met dit besluit aan de orde zijn worden geraamd op 32.000.000,-. Deze kosten worden gedekt zoals aangegeven in de paragraaf Financiën van hoofdstuk 6. 5. Inspraak/participatie De bevolking en omgeving zijn gedurende de planuitwerking via websites, nieuwsbrieven en informatieavonden periodiek geïnformeerd over de voortgang van de planvorming. Meest recentelijk is dit gebeurd tijdens een door meer dan 400 mensen bezochte inloopavond op 25 november 2013. 28-1
6. Nadere toelichting Inleiding De hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl wordt opgewaardeerd voor grotere schepen van klasse Va, vierlaags containervaart en tweebaks duwvaart in gestrekte formatie. De huidige spoorbrug voldoet niet aan de eisen die dit met zich mee brengt. Dit geldt ook vanuit nautisch oogpunt voor de situering van de brug in combinatie met de nauwe bochten aan de westzijde in de vaarweg (zie afbeelding 1). De nieuwe brug moet op die locatie de volle vaarwegbreedte van 66,5 meter gaan overspannen en krijgt een doorvaarthoogte van 9.10 meter. Voor het verruimen van de te nauwe bochten hebben uw Staten op 12 februari 2013 ingestemd met een realisatiebesluit (voordracht 05/2013). Deze werkzaamheden worden in 2014 afgerond. Bij de verkenning in 2007 was onze inzet om de huidige enkelspoorsbrug te vervangen door een dubbelspoorsbrug. Rijkswaterstaat stelt de middelen beschikbaar voor de vervanging van de enkelspoorsburg; de meerkosten voor het realiseren van het dubbelspoor konden gefinancierd worden uit BDU (reserve) Spoor. De in 2010 door ProRail uitgevoerde studie naar de benodigde infrastructuur voor het uitbreiden van de dienstregeling Groningen - Leeuwarden naar vier treinen per uur liet zien dat het spoor tussen Zuidhorn en Grijpskerk hiervoor niet verdubbeld behoeft te worden. Op basis hiervan hebben wij ons voornemen voor realisatie van de duurdere dubbelspoorsbrug heroverwogen. Wij hebben u hierover per brief geïnformeerd op 27 september 2011 (zaaknummer 327755). Vanuit de reservering BDU Spoor worden alleen de meerkosten à 0,3 mln. voor de extra planuitwerkingskosten voor de ontwerpaanpassingen gedekt. In het nieuwe enkelspoorsontwerp zijn, in nauw overleg met de vaarwegbeheerder, Rijkswaterstaat ook de gewijzigde eisen uit de nieuwe (Rijks-) Richtlijnen Vaarwegen 2011 meegenomen. Situering De nieuwe brug komt aan de oostkant, direct naast de huidige brug te liggen. De brug en aan te passen (spoor-)opritten liggen grotendeels op het voormalig spoortraject van voor 1932. De impact op de omgeving is hierdoor het minst groot, want op hoofdlijnen verandert de ligging van de vaarweg en de spoorbaan niet. Iets meer inzoomend zijn de meest opvallende wijzigingen het verleggen van de opritten in oostelijke richting, het verhogen van deze opritten in aansluiting op de hogere ligging van de brug, het verbreden van de vaarwegbocht op de noord- en zuidoever met de aansluiting op de bestaande situatie en het dientengevolge verleggen van achterliggende infrastructuur. Afbeelding 1: Bochtverruiming en huidige spoorbrug Zuidhorn 28-2
Vormgeving De noodzakelijke vrije doorvaartbreedte in het verlengde van de verruimde bocht aan de westzijde van de brug, het kruisen van de vaarweg onder een hoek van ca. 45º en de visie van "Masterplan vormgeving vaarweg Lemmer-Delfzijl" hebben geleid tot de keuze voor een boogbrug. Naast de vaarweg overspant de brug ook op beide oevers een gemeentelijke weg. De hierdoor verkregen open doorkijk geeft de vaarweggebruikers voldoende zichtruimte voor een veilige doorvaart. In het najaar van 2013 is het voorlopig ontwerp gepresenteerd aan de omgeving en in april 2014 als concept definitief ontwerp ( zie ook afbeelding 2) voorgelegd aan de welstandscommissie. Op beide bijeenkomsten is het ontwerp goed ontvangen. Afbeelding 2: Definitief ontwerp spoorbrug Zuidhorn Voorbereiding Parallel aan de ontwikkeling van het ontwerp van de brug zijn de afgelopen jaren al de nodige vooronderzoeken uitgevoerd en waar nodig geactualiseerd. Planologische procedures kunnen naar verwachting dit najaar worden afgerond en tussen de gemeente Zuidhorn, Rijkswaterstaat en het project vind nog een uitruil van grondeigendom plaats. De lopende technische voorbereiding zal de komende tijd worden afgerond. Hierin spelen wij ook een rol. Uit oogpunt van efficiëntie en kostenbesparing hebben wij met ProRail een werkverdeling afgesproken; ProRail concentreert zich op de spoorwegzaken (brug en spoorbaan) en de provincie op de vaarweg, oevers en omgeving. In deze rol vertegenwoordigen wij beheerders als gemeente, waterschap, Rijkswaterstaat en kabel- en leidingeigenaren in het bouwteam en hebben wij direct contact met de omgeving (burgers en bedrijven). De verlegging van kabels en leidingen en het aanpassen van de groenvoorzieningen worden separaat door de provincie voorbereid. Aanbestedingen ProRail gaat het contract voor het bouwen van de spoorbrug met bijkomende werkzaamheden in de markt zetten. Door met een plafondprijs te werken kunnen wij met ProRail de kosten goed in de hand houden en is er voor ons een ingebouwd "go/no go-moment". De voorbereidende en afrondende werkzaamheden worden door ons aanbesteed. Uitvoering Wij zullen starten met het aanpassen van de bestaande infrastructuur en omgeving. Doel is om het grote spoorbrug zo obstakelvrij als mogelijk is te laten bouwen. Binnen de uitvoering van dat contract leveren wij ook voor de door de provincie voorbereide onderdelen de directievoering en het toezicht. Aansluitend op de afronding van het spoorbrugcontract zullen wij de door de gemeente Zuidhorn ontworpen groenvoorzieningen laten uitvoeren. De fasering van de werkzaamheden wordt zodanig gekozen dat de aannemer van het spoorbrug- 28-3
contract de benodigde uitvoeringsvrijheid houdt en dat de omgeving te maken krijgt met zo kort mogelijke periodes van hinder. Het risico van het niet goed op elkaar aansluiten van fases moet echter worden vermeden en daarvoor is in de planning rekening gehouden met extra marges. Afspraken Wij zullen met ProRail een samenwerkingsovereenkomst aangaan voor de uitvoering en oplevering van de werkzaamheden. Wij zullen met de verschillende beheerders op voorhand afspraken maken over het opleveren van hun onderdeel. Omdat wij ter plaatse geen beheerder zijn van enige infrastructuur zal op het moment van opleveren het betreffende onderdeel direct in beheer en onderhoud komen van deze partijen. Planning - aanbestedingsprocedure december 2014 - juli 2015 - uitvoering september 2015 - december 2017 - afronding januari 2018 - juni 2018 Communicatie Daar waar mogelijk wordt samen met ProRail bekeken waar aangesloten kan worden bij de communicatie activiteiten, zoals nieuwsbrieven en inloopavonden die voor de andere projecten in het kader van de opwaardering van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl worden georganiseerd. Voor project specifieke zaken wordt een communicatieplan opgesteld. Afhankelijk van de fase waarin het project zit worden bijeenkomsten gehouden of zullen omgeving/ burgers/bedrijven/ verenigingen rechtstreeks benaderd worden. Financiën De totale kosten voor de werkzaamheden, gebaseerd op de probabilistische raming van ProRail en eigen kostenraming, worden geraamd op 32 mln., excl. btw (prijspeil 2014). De kosten zijn inclusief engineering, de posten nader te detailleren, indirecte kosten en object- en projectrisico's. De dekking komt uit de rijksfinanciering van fase 1 van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl en een bijdrage uit BDU Spoor van 0,3 mln. (zaaknummer 327755). De benodigde rijksbijdrage is dus 31,7 miljoen exclusief btw. Aangezien de provincie optreedt als ondernemer jegens Rijkswaterstaat zullen wij de bijdrage inclusief btw aanvragen. Nadat de bevestiging van rijksbijdragen binnen is en de middelen ook zijn ontvangen vloeien de voor de planuitwerking voorgefinancierde middelen (zie in dit verband ook voordracht nr. 12/2014) weer terug naar de genoemde dekkingsbronnen. Op korte termijn zal de aanvraag voor de rijksmiddelen worden ingediend. Verplichtingen ten behoeve van de uitvoering worden pas aangegaan na het ontvangen van een bevestiging hiervan. 7. Voorstel Wij stellen u voor het in ontwerp bij deze voordracht gevoegde besluit vast te stellen. Groningen, 3 juni 2014. Gedeputeerde Staten van Groningen: M.J. van den Berg, voorzitter. H.J. Bolding, secretaris. Behandeld door : K.L. Siegers Telefoonnummer : 050-3164131 e-mail : k.l.siegers@provinciegroningen.nl 28-4
Bijlagen bij de voordracht Geen 28-5
Nr. 28/2014 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 3 juni 2014, nr. 2014-20.652, BWb; Gelet op: - Het programma opwaardering hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl; - Het budgetrecht van Provinciale Staten overeenkomstig de Provinciewet artikelen 193, 194, 195, 201 en 202; Besluiten: 1. Een realisatiebesluit te nemen voor de het project vervangen van de spoorbrug Zuidhorn. 2. een krediet beschikbaar te stellen voor de realisatie van het project vervangen spoorbrug Zuidhorn ter hoogte van 32,0 mln. exclusief btw en te dekken op de wijze zoals in de voordracht is aangegeven. Dit onder voorbehoud van toekenning van de bijdrage door door Rijkswaterstaat. Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter., griffier. 28-6