Lifestyle en vitaliteit Manja Bodde 2014 Jouw Lifestyle beïnvloedt jouw gezondheid en is ontstaan door keuzes, die je maakte met invullen van jouw behoeften. Honderden keren per dag maak je bewuste of onbewuste keuzes, terwijl je ondertussen meedraait in de rat-race van de omstandigheden in het moderne leven. Pak je kracht en kies bewust met de Lifestyle piramide. Paradox Puur Bachlaan 1a 7333 CG Apeldoorn 055 5223336 paradox-puur@upcmail.nl www.paradox-puur.nl
Inhoudsopgave Lifestyle en vitaliteit 1 Wat is Lifestyle? 3 1.1 Marketing en Lifestyle 3 1.2 Jouw Lifestyle zit best ingewikkeld in elkaar 3 2 Ziekte en Lifestyle 4 2.1 Huidige geneeskunde 4 2.2 Terrein geneeskunde 4 3. Lifestyle piramide 5 3.1 Voorbeeld van een individuele Lifestyle piramide 6 3.2 Basis behoeften en hogere behoeften 6 4 Ontwikkelingen in de moderne tijd 7 5 Méér praktijkvoorbeelden van de Lifestyle piramide 10 5.1 Alle behoeften kunnen tegelijkertijd zichtbaar zijn 10 5.2 Een sterkere hogere trede met een onderliggende trede die zwakker is 11 2 6 De piramide zelf gebruiken 12 6.1 Conclusie 6.2 Ondersteuning nodig? 12
Lifestyle en vitaliteit 1 Wat is Lifestyle? Het woord Lifestyle komt uit de marketing en wordt gebruikt in reclame. Het betekent: de kenmerkende manier van leven van een individu of groep. Kort gezegd betekent het leefwijze. 1.1 Marketing en Lifestyle In de marketing gebruiken bedrijven het begrip Lifestyle om hun omzet te verhogen. Bedrijven bieden dat aan, wat de meeste mensen graag kopen. In de reclame presenteren bedrijven producten en merken, waardoor modetrends ontstaan. Deze modetrends hebben meestal te maken met uiterlijk en gedrag. De producten die daarbij bedacht zijn hoeven niet de beste voor je te zijn. Frisdranken, etenswaren, cosmetica en waspoeders maken je volgens de reclame gelukkig, gezond of jong, wanneer je ze gebruikt. In werkelijkheid is aangetoond, dat het helemaal niet mogelijk is geluk en gezondheid met slechts één product te kopen. Onderzoek heeft aangetoond dat veel van die producten juist helemaal niet gezond en zelfs ongezond zijn. 3 1.2 Jouw Lifestyle zit best ingewikkeld in elkaar Jouw Lifestyle zit in werkelijkheid veel ingewikkelder in elkaar en heeft grote gevolgen voor jouw gezondheid en gevoel van geluk. Jouw Lifestyle heeft o.a. te maken met wat je eet, of je voldoende beweegt, dingen doet waar je plezier in hebt, vrienden en een baan hebt die bij je passen? Dit zijn zaken met veel inhoudelijke betekenis. Best ingewikkeld eigenlijk. Iedere dag maak je honderden keuzes. Wanneer je jezelf gezond en vitaal voelt, merk je de gevolgen van jouw Lifestyle niet zo snel op. Je kunt veel aan, volop van het leven genieten en veel ondernemen. Wanneer je jezelf minder vitaal en/of ziek voelt of pijn hebt ervaar je jouw Lifestyle op dat moment als onprettig. Een langdurige ziekte heeft vaak ook effect op het werk dat je doet, het inkomen dat je verdient en de contacten die je onderhoudt. Soms kom je hierdoor in een neerwaartse spiraal, waardoor je misschien nog meer klachten ontwikkelt en je nog zieker voelt. Er is geen enkel product te koop, dat dit onprettige gevoel oplost. Je Lifestyle heeft veel effect op je gezondheid. Andersom heeft je gezondheid veel effect op jouw Lifestyle.
2 Ziekte en Lifestyle Ziekten horen, binnen onze westerse Lifestyle, op het terrein van de arts. Je gaat bij ziekte of klachten naar de arts voor een pilletje, dat je pijn zal oplossen (bestrijden). Je klachten komen vaak voort uit je manier van leven. Wanneer je veel stress hebt, niet goed eet, niet genoeg beweegt en/of je niet gelukkig voelt, kun je ziek worden. Je hebt dus veel invloed op hoe gezond en vitaal je bent. De meeste keuzes over wat je eet en hoe je leeft, maak je zelf. Bewust of onbewust. Dit zorgt ervoor dat het succes van een arts niet alleen bij het bestrijden van de ziekte ligt, maar bij het vermogen om alle gebieden van het leven fysieke, geestelijke en emotionele met elkaar te verbinden. Om goed voor jezelf te zorgen, heb je bewustzijn nodig over welke keuzemogelijkheden er zijn en hoe problemen in jouw leven ontstaan (zijn). 2.1 Huidige geneeskunde Louis Pasteur, de grondlegger van de huidige geneeskunde redeneerde als volgt: Je hebt een bacterie, die een ziekte veroorzaakt. Tegen deze bacterie moet iets worden gedaan. Dat is in een notendop de visie van de moderne geneeskunde. Er bestaan gigantisch veel ziekten en er komen er steeds meer bij. Alle ziekten en klachten die bestreden moeten worden, zijn als arts nauwelijks bij te houden. 2.2 Terrein geneeskunde Pasteur had een tijdgenoot met een heel andere visie, Claude Bernard. Hij is de grondlegger van de terreingeneeskunde. Hij geloofde wel dat bacteriën ziekten veroorzaken, maar alleen als het terrein daarvoor gunstig is. Net als in een tuin waar veel kalk in de grond zit, daar groeien Madeliefjes. In vochtig terrein groeit een wilg of een vlier. De omstandigheden bepalen de gezondheid en aanwezigheid van leven (mensen, dieren, planten). 4 De terreingeneeskunde zegt dus: wanneer je gezond en vitaal wilt zijn en blijven, is het belangrijk dat jij jezelf bewust bent van de omstandigheden, waarin je verkeert. Zodat je jouw leven bewust zo inricht, dat jouw Lifestyle bij je past en jouw gezondheid ondersteunt. Jouw omstandigheden krijgen vorm door alle keuzes, die je maakt. Keuzes over: wat je eet, vrijetijdsbesteding, huisvesting, vriendschappen, partner, welke studie je kiest, welke baan enz. Hoe je keuzes maakt, heeft sterk te maken met, hoe je bent opgevoed en met je persoonlijkheid en karakter. Alles bij elkaar zitten jouw omstandigheden ingewikkeld in elkaar. Eén verkeerde keuze kan heel veel effect hebben op jouw hele leven.
3 Lifestyle piramide Om grip te krijgen op jouw omstandigheden gebruiken we een Lifestyle overzicht i. 5 Iedere trede gaat over een soort behoefte die je hebt. Alle treden (behoeften) hebben met elkaar te maken en beïnvloeden elkaar.
3.1 Voorbeeld van een individuele Lifestyle piramide Iemand doet tijdens één van zijn reizen veel nieuwe indrukken op. Hij ziet nieuwe gebruiken, waardoor hij dingen leert kennen, die hij nog niet kende (extra). Deze extra dingen kan hij later in zijn gewone leven gebruiken, om zijn leven aangenamer te maken. Deze persoon ontwikkelt zichzelf door de reis (groei). Hij leert mensen kennen, die anders tegen het leven aan kijken dan de mensen thuis. Hij kan hierdoor zijn eigen problemen relativeren en krijgt begrip voor de mening van anderen. Na deze reis komt deze persoon misschien gemakkelijker in verbinding met anderen. Onderweg voelt de persoon een enorme honger en onderbreekt zijn reis om te eten (lichamelijk). In het restaurant krijgt die persoon een telefoontje, dat er door hevige regenval thuis waterschade is ontstaan. Hij besluit zijn reis te onderbreken en terug te reizen om thuis de boel op orde te brengen (zekerheid ). Thuis aangekomen merkt de persoon, dat vrienden en familie (verbinding) op de situatie zijn ingesprongen en al een start hebben gemaakt met het oplossen van de waterschade. Hij voelt zich opgelucht, dat ondanks zijn vele reizen de verbinding met de mensen thuis goed is gebleven. Daardoor voelt hij zich ook thuis emotioneel heel rijk. 3.2 Basis behoeften en hogere behoeften In de marketing gaat men er vanuit dat de eerste drie basisbehoeften lichamelijk,, zekerheid, verbinding op orde moeten zijn om aan de drie hogere behoeften status, groei en extra toe te komen. Eeuwenlang gold de regel, dat een persoon zich pas dan verder kon ontwikkelen (status, groei en extra), als de basis behoeften lichamelijk,, zekerheid, verbinding goed en stevig waren ingevuld. Alleen de mensen die gestudeerd hadden konden lezen en zich daardoor verder ontwikkelen. Voor studeren had je geld nodig en geld kwam voort uit hoe sterk de eerste drie treden lichamelijk,, zekerheid en de verbinding waren. Mensen van goede komaf hadden een sterkere basis voor groei en bleven daardoor ook rijker. Jouw komaf was een cirkel, waar je in bleef. Het spreekwoord, wie voor en dubbeltje geboren is wordt nooit een kwartje, gaat hier over. 6
4 Ontwikkelingen in de moderne tijd Het leven is in de afgelopen eeuw sterk veranderd, waardoor de strakke indeling in lagere en hogere behoeften niet meer klopt: Snel opeenvolgende veranderingen in de techniek, als bijvoorbeeld; automatisering, tv en internet. verbindingen zijn hierdoor veranderd. Door de trein, het vliegtuig en de auto reist iedereen veel sneller en gemakkelijker. De wereld is in de beleving van mensen kleiner geworden. Je komt eerder in contact met andere culturen. Dit geeft rijkdom, maar ook conflicten. Wat begon met de boekdrukkunst is verder gegroeid door internet. Veel informatie is op internet op te zoeken, waardoor groei en extra voor iedereen bereikbaar zijn. Er is veel kennis van specialisten op het internet beschikbaar en zo voor iedereen toegankelijk. Door slim gebruik te maken van de mogelijkheden van internet en social media, kun je met alle kennis een inkomen verdienen met het internet en jouw status verhogen. Vroeger was hier heel veel geld voor nodig. 7 Deze ontwikkelingen in de techniek hebben ook een keerzijde. Je kunt heel veel vrienden op facebook hebben, die je in werkelijkheid nooit ziet. Het lijkt alsof je veel vrienden hebt, terwijl je jezelf eigenlijk heel eenzaam voelt. Jouw verbindingen lijken rijk in aantal, maar hebben geen inhoud, wanneer het er op aan komt. De ontwikkelingen in de techniek hebben ook minder gunstige invloed op het lichamelijke. Door alle ontwikkelingen in de techniek bewegen we minder en doen we méér met ons hoofd. We gebruiken ons lichaam minder; transportmiddelen en apparaten hebben het lichamelijke overgenomen. De balans tussen lichaam en geest is heel snel veranderd. Wanneer je veel piekert, last krijgt van slapeloosheid of hoofdpijn, is de balans tussen lichaam en hoofd waarschijnlijk verstoord. Alle energie trekt naar je hoofd. Er ontstaat overbelasting in je hoofd. Hoe meer energie en aandacht jouw hoofd vraagt hoe meer jouw lichamelijk gevoel op de achtergrond raakt.
Met minder lichamelijk gevoel merk je de symptomen van jouw lichaam niet zo snel meer op: dat er iets uit balans aan het raken is. Omdat je minder aandacht hebt voor je lichaam krijg je soms ongemerkt honger of behoefte aan rust. Heb je signalen van jouw lichaam langdurig genegeerd of er geen aandacht aan geschonken, dan wordt je misschien ziek of je ervaart je ziekte pas, wanneer de balans in jouw lichaam al heel lang verstoord is. Het duurt dan langer om helemaal te herstellen. Hoe langer je uit balans hebt geleefd hoe harder je moet werken om je weer goed te voelen. Bij chronische ziekten is er veel in het lichaam aangetast, waardoor soms de balans nooit meer helemaal wordt bereikt. In mijn praktijk voor natuurgeneeskunde heb ik gezien, dat chronisch zieken nog best veel levenskwaliteit kunnen veroveren binnen de marges van hun ziek zijn. Het is dus nooit te laat om anders en bewuster te leven. Alleen de flexibiliteit van het lichaam is vaak voor altijd verminderd. Dit is een gegeven, wat bij ouderdom sowieso op treedt. Door goed voor jouw lichaam en leven te zorgen beperk je het verstarren van jouw lichaam (ouderdom) tot op hoge leeftijd; zowel fysiek als geestelijk. Veranderingen in de natuur als bijvoorbeeld milieuvervuiling. Vervuiling van het milieu beïnvloedt je lichamelijk. Je koopt voedsel vaak kant-en-klaar, waardoor je niet precies meer weet, wat er in zit. Ons voedsel is bewerkt en bevat veel suikers, zout en conserveringsmiddelen. Wanneer je te veel van deze stoffen gebruikt, wordt je ziek. Chemische bestrijdingsmiddelen en medicijnen vervuilen ons voedsel, drinkwater en de aarde. De landbouwgrond in Nederland blijkt uitgeput, waardoor er minder vitaminen en mineralen in ons voedsel zitten. Veel apparaten die we soms dagelijks gebruiken geven straling af, die een negatieve invloed op onze gezondheid heeft. We gebruiken niet-lichaams-eigen chemische medicijnen met vaak ongunstige neveneffecten. 8 We hebben te maken met een toenemend aantal welvaartsziekten. Bijna ongemerkt hebben wij onszelf buiten de natuur geplaatst, waardoor we lichamelijk worden beïnvloed. De gevolgen hiervan ontdek je pas, wanneer je ziek wordt. De verantwoordelijkheid lijkt nu bij fabrikanten en overheid te liggen, maar de gevolgen draag je zelf, wanneer je ziek wordt.
Door de ontwikkelingen van de afgelopen eeuw is de Lifestyle van iedereen ingewikkelder geworden. In de eerste drie behoeften lichamelijk,, zekerheid, verbinding lijken we de grip kwijt te raken, waardoor mensen verzwakt raken en misschien wel ziek worden. Terwijl de drie hogere behoeften status, groei en extra voor iedereen toegankelijker zijn geworden. Het lijkt tijd geworden voor ieder mens orde op zaken te stellen. Te kijken naar hoe alle treden van de piramide zijn opgebouwd en wat de gevolgen van jouw keuzes en manier van leven zijn. 9
5 Meer praktijkvoorbeelden van de Lifestyle piramide Eerst nog wat voorbeelden om vertrouwd te raken met de Lifestyle piramide: 5.1 Alle behoeften kunnen tegelijkertijd zichtbaar zijn Bijvoorbeeld; Iemand raakt een zeer goed betaalde baan kwijt (status). Hij vindt ondanks veel inzet geen baan meer. Hij kan op den duur de woonlasten niet meer dragen en verkoopt zijn huis beneden de prijs. Hij komt daardoor in de schulden, waardoor hij dakloos dreigt te raken (zekerheid). Zijn levenspartner kan deze situatie niet aan en vertrekt. Vrienden schamen zich en trekken zich terug (verbinding). De persoon wordt letterlijk ziek van de hele situatie (lichamelijk). In eerste instantie lijkt het erop, dat deze persoon aan de hoogste treden (groei en extra) niet meer toekomt, doordat de onderste treden niet op orde zijn. Oplossing: Toch is dit niet zo. De persoon wordt zich bewust (extra ) van het feit, dat mensen vooral verbonden met hem waren om zijn status en financiële positie. Hij wordt erg op zichzelf teruggeworpen, doordat mensen bij tegenslag vertrekken. Ineens moet hij alle behoeften van de onderste treden op eigen kracht invullen. Hij heeft het geld niet meer om de invulling van behoeftes uit te besteden. Hij overwint zijn schaamte over de situatie (status) en roept de hulp in van mensen (verbinding). Hij zoekt een voor hem betaalbare woning (zekerheid) en merkt, dat door zijn problemen op te lossen en goed voor zichzelf te zorgen zijn gezondheid sterk verbetert (lichamelijk). Er ontstaat ruimte om weer een inkomen te vergaren. Na alle groei en bewustzijn als gevolg van het ontslag, wil de persoon graag iets betekenen voor andere mensen (verbinding). De hoogte van het inkomen krijgt door zijn bewustzijn (extra) een lagere prioriteit, dan in het verleden. De persoon heeft zijn status aangepast en zijn levensstandaard (zekerheid) verlaagd om tot diepere verbinding te komen met andere mensen. 10
5.2 Een sterke hogere trede terwijl een onderliggende trede zwakker is Door verbinding balans bereiken. Bijvoorbeeld; Iemand is chronisch ziek (lichamelijk) en kan zich ondanks een bewegingsbeperking bezig houden met kunst (groei). Deze persoon heeft een partner (verbinding) met een vast inkomen (zekerheid), waardoor de zieke het financieel goed heeft. Door de sterkte van de zekerheid en de verbinding is deze persoon in staat (lichamelijk) goed voor zichzelf te zorgen en zich te ontwikkelen (groei). De zorgende partner waardeert het enorm dat zijn/haar zieke partner door de opgedane levenservaring de ziekte een wijsheid en kennis bezit (extra), waar hij/zij dagelijks de vruchten van plukt. Hij/zij groeit hierdoor in de buurt van de zieke en is in de loop der jaren het leven anders gaan beschouwen. De partner relativeert problemen beter en weet zich beter in te leven in anderen. Hij/zij is hierdoor aangenamer gezelschap, een populaire collega en vriend geworden. In deze situatie wordt het duidelijk, dat niet alle treden volledig in balans hoeven te zijn om balans te ervaren. De balans wordt gedragen door de samenhang. 11
6 De piramide zelf gebruiken Door de voorgaande hoofdstukken weet je in grote lijnen hoe jouw Lifestyle jouw gezondheid en vitaliteit beïnvloedt. Je weet hoe het leven in de afgelopen eeuw sterk is veranderd. Er zijn andere kansen en andere bedreigingen dan vroeger. De behoeften van de meeste mensen zijn nog steeds het zelfde. Alleen de omstandigheden zijn in razend tempo veranderd. Door de snelheid waarmee alle omstandigheden zich hebben veranderd, heb je misschien het gevoel, dat je niet meer de volledige grip hebt op je keuzes. Dat geeft een gevoel van geleefd te worden door de omstandigheden. Door kritisch naar jouw piramide te kijken, help je jezelf weer volledig in je kracht te komen en bewust het stuur weer in eigen handen te nemen. Dit bereik je met de Lifestyle piramide: Jouw behoeften in grote lijnen onderverdelen, Erachter komen in welke behoefte-invulling je sterk en in welke je zwak bent, Kijken hoe je meer balans brengt in alle behoeften, die je hebt, Je aanzetten en inspireren om jouw levenskwaliteit te vergroten, Er achter komen welke tekorten te maken hebben met jouw ziekte of kwaal. 12 6.1 Conclusie Ik hoop met dit artikel een bedrage te leveren aan de verbetering van de kwaliteit van jouw leven. Niet alleen om te voorkomen dat je ziek wordt, maar vooral dat je door het overzicht bewustere keuzes maakt. Hoe bewuster je kiest hoe meer je van het leven geniet, zoals jij dit wilt. 6.2 Ondersteuning nodig? Heb jij graag wat hulp bij het op orde brengen van jouw Lifestyle? Neem dan gerust contact op. Afhankelijk van de trede waaraan je wilt werken (lichamelijk, zekerheid, verbinding, status, groei en extra) kijken we naar de mogelijkheden. Naast mijn praktijk in natuurgeneeskunde en coaching ben ik onderdeel van landelijke netwerken, die een duurzame en vitale levenswijze ondersteunen. Indien gewenst of noodzakelijk wijs ik je door voor een passende oplossing naar een deskundige collega. i Het Lifestyle overzicht is gebaseerd op een verdeling van behoeften uit de marketing (piramide van Maslow)