Stand van zaken Proefproject Sociaal-Economische Raad 17 oktober 2013
Introductie & kennismaking Wat? Proefproject voor een kilometerheffing systeem voor lichte voertuigen in de GEN zone Waarom? Het doel van het proefproject is drieledig: Welke wijzigingen doen zich in het gedrag van de automobilist voor en welke factoren spelen daar het meest op in? Welke elementen spelen een cruciale rol in de aanvaardbaarheid van het systeem bij de autogebruiker? Is basis waarop de regeringen kunnen beslissen over uitbreiding kilometerheffing 1
Introductie & kennismaking 2
Introductie & kennismaking Wie? Consortium van 5 partijen PwC treedt op als trekker van het project en aanspreekpunt voor de aanbestedende overheid VITO neemt de ontwerpnota en de evaluatie van de resultaten van de proef voor haar rekening Touring treedt op als expert in de Belgische mobiliteitsproblematiek en zal ook het eerste aanspreekpunt voor de deelnemers zijn, via haar helpdesk Magicview verzorgt de technische oplossing die vereist is voor de uitvoering van het proefproject Significant Gfk staat in voor de representatieve steekproef selectie van de deelnemers 3
Planning 4
Werkpakketten: Deliverables WP I Ontwerp en voorbereidingsfase: Ontwerpnota Gedragsmodel en simulatietool Beloningsmodel Methodologie voor het tariefschema en effectief tariefschema Methodiek en plan van aanpak steekproeftrekking Enquêteformulieren en ontwerp stated preference onderzoek Validatie IPCP: eind oktober 2013 5
Werkpakketten: Deliverables WP II Opzetten en uitvoeren van gedragsexperiment: Lessons Learnt document Opgedane leerervaringen die worden aangegeven door de deelnemers Bevindingen van de deelnemers over de aangeboden oplossing WP III Evaluatie van de resultaten Eindrapport Validatie IPCP: mei 2014 Ecometrische analyse van het gedragswijzigingen Afgewerkte simulatietool Rapport voor de deelnemers Validatie IPCP: mei-juli 2014 6
Gedragskader Onderdeel I: Ontwerp en voorbereiding I.1 Gedragsmodel I.2 Beloningsmodel opgestart I.3 Tariefschema I.4 Steekproeftrekking I.5 Surveys en enquêteformulieren : in afwerking I.6 Ontwerpnota Ontwerpnota Enquêteopzet en - inhoud Beloningsmodel Deelnemers Proefproject Steekproeftrekking Tariefschema 7
Onderdeel I: Overzicht WP I.1 Gedragsmodel Factoren die in de proef worden opgenomen Transportkeuzes die worden onderzocht Hypothesen rond de invloed van factoren Methodologie aspecten buiten de proef Algemeen kader voor het vervolg 8
Onderdeel I: Overzicht WP I.2 Beloningsmodel Vast en variabel gedeelte Beschikbaar budget Verdeling vast/variabel Variabele deel goede afspiegeling van reële situatie Regels voor uitkering (bijv. adequate deelname) Aanpak om fraude tegen te gaan Vast Voor deelname op zich Variabel Effect van aanpassing gedrag 9
Tariefschema: uitgangspunten 1. Beschikbaar budget voor beloning: max. 80.000 euro voor de hele steekproef Implicaties: Hoogte van het gemiddeld tarief per km houdt rekening met dit budget Eventueel aftopping per persoon naar maximum per persoon indien het totale budget zou worden overschreden. 10
Tariefschema: uitgangspunten 2. Beleidsdoelstellingen inzake mobiliteit De literatuur leert ons: Heffing per kilometer: want elke kilometer veroorzaakt externe kosten (basis EU- Impactstudie + Mira-rapport inzake externe kosten) Volledig netwerk in de GEN-zone: vermijden van problemen omwille van wegen zonder heffing Differentiatie op basis van de externe kosten Spits/dal Wegtypes (analyse van impact van tarief op routekeuze wenselijk) Zones 11
Tariefschema: uitgangspunten 3. Begrijpbaar tariefschema voor deelnemers De literatuur geeft aan dat dit bijdraagt tot: Betrouwbaarheid van resultaten Aanvaardbaarheid van systeem (en test) Blijvende motivatie tot deelname Implicaties Helder & goed communiceerbaar schema Hanteerbaar aantal tarieven (7) 12
Tariefschema: beslissingen Tijdsperiode: Spits 7u-9u en 16u-18u Wegtypes: snelwegen andere Afbakening stedelijke zones: 13
Tariefschema: beslissingen Tariefschema (eurocent): V Vaste vergoeding: 15 à 20 euro voor 2 maanden Voorstel experten aan IPCP: tussen 22u en 5 u een 0-tarief 14
Tariefschema beslissingen Overige overwegingen Interpreteerbaarheid van de resultaten identiek tariefschema voor alle deelnemers Tijdelijke test, dus bij differentiatie op basis van milieukenmerken van het voertuig enkel effecten op zeer korte termijn bestudeerbaar en die zijn gering Geen differentiatie op basis van milieukenmerken Impact op voertuigkeuze wordt opgenomen in enquêtes Identiek tariefschema voor alle verplaatsingsmotieven o.w.v. onbetrouwbaarheid van zelfrapportage van motieven 15
Steekproef WP I.4 Steekproef: Methodiek en plan van aanpak voor steekproeftrekking: Computer assisted telephone interviewing (CATI) Doel: representatieve steekproef van ruim 900 gezinnen. Gebaseerd op golden standard van het CIM: sectiodemografische structuur van de GEN-bevolking. (Elk jaar in september geactualiseerd) 16
Steekproef Parameters van steekproef: 17
Enquêtes WP I.5 Enquêteopzet en inhoud: Vier verschillende enquêtes: Type + doel Timing 1 Algemeen: informatie rond deelnemers Na nulmeting 2 Stated preference: impact van rekeningrijden Na nulmeting 3 Algemeen: ervaringen met het proefproject Tijdens proefproject 4 Stated opinion: langetermijn effecten van rekeningrijden, aanvaardbaarheid, gebruik inkomsten, effectiviteit Na proefproject Intentie: constateren, maar ook motiveren en informeren; Opstellen vragen, keuzekaarten en ondersteunende website; Testen van de vragen, kaarten en websiteopzet; Voorbereiding verwerking resultaten. 18
Enquêtes 19
Enquêtes Wat met de zelfstandigen en winkelgedrag? Zelfstandigen vormen een subgroep in de steekproef (6 %). Het effect van het tarief op die subgroep zal bekeken worden tijdens de test Winkelgedrag: In de stated opinion enquête worden vragen gesteld inzake de invloed van tarifering op het winkelgedrag van de deelnemer (bijvoorbeeld effect op online-winkelen). 20
Internationaal Wetenschappelijk Comité Leden: Prof. Dr. Bruno De Borger (Univ.Antw); Prof. Dr. Jonas Eliasonv(RIT, Zweden); Prof. Dr. Bart Jourquin (UCL Mons); Prof. Dr. Pierre Lanoy (Univ. Libre Bruxelles); Prof. Dr. Jens Schade (Dresden Univ.); Dr. Kurt Van Dender (Intern. Transp. Forum OESO). IWC Timing Inhoud IWC 1 27/09/13 Adviesverlening rond : Gedragskader Beloningsmodel Tariefschema Methodiek steekproef Enquêteopzet IWC 2 IWC 2 5/5/14 Adviesverlening rond analyse van de resultaten IWC 3 IWC 3 28/05/14 Voorstelling resultaten Adviesverlening rond finaal rapport 21