INVESTERINGEN IN UURZAME MIELEN EN ANERE BELEGGINGEN Oprichtingskosten Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen op meer dan één jaar HOOFSTUK 1 Oprichtingskosten Blz. 193 tot 200
ATIVA BALANS per --/--/-- I. Oprichtingskosten 20 PASSIVA I. KAPITAAL 10 A. Geplaatst kapitaal 100 B. Niet-Opgevraagd kapitaal (-) 101 II. UITGIFTEPREMIES 11 III. HERWAARERINGS- MEERWAAREN 12 IV. RESERVES 13 A. Wettelijke reserves 130 B. Onbeschikbare reserves 131. Belastingsvrije reserves 132. Beschikbare reserves 133 V. OVERGERAGEN WINST 14 VERLIES VI. KAPITAALSUBSIIES 15 VII.A. VOORZIENINGEN VOOR RISIO S EN KOSTEN 16 A. Pens. en soortgel. verpl. 160 B. Belastingen 161. Grote herst. en onderh. 162. Ov. risico s en kosten 163/165 B. UITGESTELE BELAST. 168 VIII. SHULEN OP > 1 JAAR 17 A. Financiële schulden 170/4 B. Handelsschulden 175. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen 176. Overige schulden 178/9 IX. SHULEN OP < 1 JAAR 42/48 A. Schulden op méér dan één jaar die binnen het jaar vervallen 42 OPRIHTINGSKOSTEN Begrip: kosten naar aard die een zware last vertegenwoordigen toekomstig nut opleveren (resultaten zullen slechts in de volgende jaren genoteerd worden) MOGEN geactiveerd worden (overeenstemmingsprincipe) Soorten: 200 Kosten van oprichting en kapitaalverhoging - kosten veroorzaakt door stichting / verhoging eigen vermogen - voorbeelden: registratierecht, erelonen notaris (opmaak statuten),... 201 Kosten bij uitgifte leningen - kosten veroorzaakt door aangaan leningen o/g - voorbeelden: dossierkosten, kosten van waarborgen aan de lening,... 202 Overige oprichtingskosten - kosten niet van immateriële of materiële aard en in werkelijke ontwikkelingsfase - voorbeelden: promotiekosten, onderzoekskosten,.
OPRIHTINGSKOSTEN 204 Herstructurering ingrijpende verandering ofwel winstgevendheid behouden ofwel winstgevendheid herstellen Aantal voorwaarden moeten voldaan zijn: herstructureringsplan vormt één geheel en moet leiden tot positieve resultatenprognose alle elementen van het herstructureringsplan moeten vaststaan en gerealiseerd zijn resultatenbudgetten moeten tonen dat de onderneming zich in een rentabiliteitszone bevindt. alleen bedrijfskosten en andere uitzonderlijke kosten Voorbeelden: honoraria van studies die tot herstructurering leiden, kosten van afdanken personeel, kosten van sluiten van een bedrijfsafdeling,. OPRIHTINGSKOSTEN 1. 200 kosten van oprichting en kapitaalverhoging 202 overige oprichtingskosten A. Aanschaffing bij derden: aankoopprijs (directe waardering) Voorbeeld: Op 1 januari 20N1 wordt drukkerij PRINTO opgericht. e notariskosten bedragen 1 604,40 EUR de kosten betaald voor juridisch advies 4 500,00 EUR + 21% BTW. Beide uitgaven waren noodzakelijk voor de oprichting. Er wordt beslist om te activeren. 55000 KI: R/ 20000 Oprichtingskosten 7 049,40 6 104,40 49948 TV BTW bij aankopen 945,00
OPRIHTINGSKOSTEN B. Aanschaffing door eigen werken: vervaardigingsprijs (indirecte waardering) Voorbeeld: rukkerij PRINTO beslist de aandelen met betrekking tot de oprichting zelf te drukken. e totale drukkosten van de aandelen bedragen 95,00 EUR + 21% BTW, samengesteld uit enerzijds de aankoopkost van de grondstoffen (73,75 EUR) en anderzijds de electriciteitskost (21,25 EUR). e kostprijs van de prestaties van het eigen personeel bedraagt 2 100,00 EUR (ter vereenvoudiging houden we geen rek. met soc. lasten en bedrijfsvoorheffing). Er wordt beslist deze kosten te activeren. 20000 Kosten van opricht. 49948 TV BTW bij 60000 aankopen van en kap. verhoging aankopen grondstoffen 2 195,00 19,95 73,75 (2) 72000 Geproduceerde vaste activa 44000 leveranciers (1) 61200 Leveringen ad. onderneming 2 195,00 114,95 21,25 (2) activering van de kosten (1) boeken van de kosten naar soort 455 bezoldigingen 2 100,00 62000 Bezold., soc. lasten en pensioenen 2 100,00 OPRIHTINGSKOSTEN. Inventaris: toepassing van de afschrijvingsregels de afschrijvingen moeten minstens 20% van de aanschaffingswaarde bedragen. it is een uitdrukking van het voorzichtigheidsprincipe: het toekomstig resultaat dat door de activering wordt geanticipeerd is immers onzeker. de afschrijvingen van kosten bij uitgifte van leningen mag gespreid worden over de looptijd van de lening (zie verder) Voorbeeld: e geactiveerde oprichtingskosten bedragen in de onderneming XYZ 5 000,00 EUR. e onderneming beslist deze op het einde van het boekjaar tegen het wettelijk minimum af te schrijven. 20009 Geboekte afschrijv. op kosten van oprichting en kapitaalverhoging (-) 63000 Afschrijvingen op oprichtingskosten 1 000,00 1 000,00
OPRIHTINGSKOSTEN 2. 201 kosten bij uitgifte van leningen A. Uitgifte lening Voorbeeld: e kosten bij uitgifte van een lening met een duurtijd van 6 jaar bedragen 21 575,00 EUR. e kosten werden geactiveerd. 20100 Kosten bij uitgifte 55000 KI: R/ van leningen: AW 21 575,00 21 575,00 OPRIHTINGSKOSTEN B. Inventaris: toepassing van de afschrijvingsregels In tegenstelling tot andere oprichtingskosten worden geactiveerde kosten bij uitgifte van leningen over de looptijd van de lening afgeschreven. Voorbeeld: e kosten bij uitgifte van een lening met een duurtijd van 6 jaar bedragen 21 575,00 EUR. e kosten werden geactiveerd. Op inventarisdatum worden deze kosten afgeschreven over de looptijd van de lening: 21 575,00 / 6 = 3 595,83 EUR 20109 Geboekte afschrijv. op kosten bij uitgifte van leningen (-) 65010 Afschrijvingen bij uitgifte van leningen 3 595,83 3 595,83
OPRIHTINGSKOSTEN 3. 204 herstructureringskosten Voorbeelden: honoraria van experts: «61300 Vergoedingen aan derden» personeelskosten voor afbraak, sluiting, opzeggingsvergoeding «62020 of 62030 Bezoldigingen» «62100 Werkgeversbijdrage RSZ» voorziening voor de kosten van sluiting van een afdeling «66200 Voorzieningen voor uitzonderlijke risico s en kosten» verkoop van vaste activa met verlies: «66300 Minderwaarden op de realisatie van vaste activa» OPRIHTINGSKOSTEN Voorbeeld: Een onderneming bevindt zich in financiële moeilijkheden en besluit over te gaan tot rationalisatie van haar bestaande activiteiten. Vijf personeelsleden worden ontslagen met een gouden handdruk. Zij ontvangen hiervoor een vergoeding van 135 000,00 EUR (we maken opnieuw abstractie van sociale lasten & bedrijfsvoorheffing). e herstructureringskosten worden tegen het wettelijk minimum afgeschreven. 45500 Bezoldigingen 62020 Bezoldigingen 135 000,00 (1) 135 000,00 64900 Als herstructureringskosten geactiv. Bedrijfskosten (-) 20400 herstructureringskosten 135 000,00 (2) 135 000,00 20409 Geboekte afschrijvingen op herstructureringskosten op oprichtingskosten 63000 Afschrijvingen (3) 27 000,00 27 000,00 (1) gemaakte kosten i.v.m. herstructurering (2) activering (3) afschrijving herstructureringskosten
HOOFSTUK 2 Immateriële vaste activa Blz. 201 tot 224 ATIVA BALANS per --/--/-- I. Oprichtingskosten 20 II. Immateriële vaste activa 21 PASSIVA I. KAPITAAL 10 A. Geplaatst kapitaal 100 B. Niet-Opgevraagd kapitaal (-) 101 II. UITGIFTEPREMIES 11 III. HERWAARERINGS- MEERWAAREN 12 IV. RESERVES 13 A. Wettelijke reserves 130 B. Onbeschikbare reserves 131. Belastingsvrije reserves 132. Beschikbare reserves 133 V. OVERGERAGEN WINST 14 VERLIES VI. KAPITAALSUBSIIES 15 VII.A. VOORZIENINGEN VOOR RISIO S EN KOSTEN 16 A. Pens. en soortgel. verpl. 160 B. Belastingen 161. Grote herst. en onderh. 162. Ov. risico s en kosten 163/165 B. UITGESTELE BELAST. 168 VIII. SHULEN OP > 1 JAAR 17 A. Financiële schulden 170/4 B. Handelsschulden 175. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen 176. Overige schulden 178/9 IX. SHULEN OP < 1 JAAR 42/48 A. Schulden op méér dan één jaar die binnen het jaar vervallen 42
IMMATERIËLE VASTE ATIVA Begrip: ondernemingsmiddelen niet lichamelijke aard gebruikt voor bedrijfsactiviteit al dan niet onderhevig aan waardeschommelingen vertegenwoordigen meestal een recht op ofwel gekocht/verwezenlijkt derden ofwel zelf gerealiseerd IMMATERIËLE VASTE ATIVA 210 Onderzoek & ontwikkeling - zelf gemaakte kosten ter realisatie van prototypen, nieuwe methodes, nieuwe producten, nieuwe toegepaste kennis,, die nuttig zijn voor de ontwikkeling van de toekomstige activiteit van de onderneming. - zekerheid dat men iets zal realiseren dus reeds fase toegepast onderzoek - zekerheid dat daaruit nut voorvloeit; zekerheid dat de kosten van O & O gedurende ruime tijd direct of indirect de opbrengstenstroom van de onderneming positief beïnvloed Voorbeelden: pharmaceutische sector, machine-bouwers, verbetering productiemethodes, productontwerp,...
IMMATERIËLE VASTE ATIVA 211 oncessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en soortgelijke rechten zowel in eigendom (rechten zelf ontwikkelen) als verkregen onder bezwarende titel mits betalen aankoopprijs concessie = recht tot exploitatie van steengroeve recht tot distributie van product in regio recht tot alleenverkoop de verwerving ervan = recht tot... octrooi = alleenrecht van productie / kennis / know how zelf octrooi realiseren: is bvb. uitvinding beschermen octrooi verwerven: is bvb. iets dat derde beschermd heeft verwerven. licentie = recht tot exploitatie kopen of beschermen - productierecht in Zuid-Afrika van Nylon verwerven - Windows 95 kopen - eigen productiemethode licentiëren merk (brands) = alleenrecht op naam & logo IMMATERIËLE VASTE ATIVA Quid software? Software Voor intern gebruik Om te commercialiseren kopen bij leverancier (aankoopprijs) zelf ontwikkelen (vervaardigingsprijs) zie later: Voorraden bestellingen in uitvoering systeemsoftware toepassingssoftware bij Materiële vaste activa omputers Immateriële vaste activa 211 oncessies, octrooien, licenties, know-how & soortgelijke rechten Immateriële vaste activa 211 oncessies, octrooien, licenties, know-how
IMMATERIËLE VASTE ATIVA 212 Goodwill Goodwill is de prijs die men betaalt voor de verwerving van een onderneming of een activiteitenbranche voor zover die hoger is dan de nettowaarde van de activa min de passivabestanddelen van de verworven onderneming of branche. eveneens het verschil bij inbreng van een bedrijfsgeheel (vb. fusie, opslorping, ) tussen de waarde van de inbreng en de nettowaarde van de het ingebrachte geheel. IMMATERIËLE VASTE ATIVA 213 Vooruitbetalingen de onderneming heeft zich contractueel verbonden om immateriële vaste activa aan te schaffen en dient ter waarborg van het contract bepaalde bedragen vooraf te betalen indien onderneming zelf immateriële vaste activa verwezenlijkt: vooruitbetalingen = reeds geëngageerde kosten
IMMATERIËLE VASTE ATIVA Waarde: Aanschaffingswaarde - aanschaffingsprijs + annexe kosten - vervaardigingsprijs (som van alle rechtstreeks kosten) - inbrengwaarde Systematische waardedaling over vermoedelijke gebruiksduur - waardeverminderingen: op activa met onbeperkte levensduur - afschrijvingen: op activa met beperkte levensduur - soms aanvullende afschrijvingen Waardestijgingen - gewone herwaardering niet toegelaten voor immateriële vaste activa - wel terugname van vroeger geboekte afschrijvingen/waardeverminderingen 1.Verwerving IMMATERIËLE VASTE ATIVA Voorafgaande opmerking: immateriële vaste activa worden door de BTW - wetgeving als dienst beschouwd en zijn dus onderworpen aan de BTW A. Aanschaffing door aankoop bij derden (directe activering) zie boekingen oprichtingskosten B. Aanschaffing door eigen werken (indirecte waardering) zie boekingen oprichtingskosten. Aanschaffing door inbreng of door verwerving van een bedrijfstak of ondernemingsgeheel inbreng in natura (immateriële vaste activa): aanschaffingswaarde = inbrengwaarde of de tussen de partijen overeengekomen waarde verwerving van een bedrijfstak of ondernemingsgeheel: in de balans van de opgeslorpte onderneming kunnen IVA voorkomen: aanschaffingswaarde = conventionele waarde van het immaterieel vaste actief in de opgeslorpte eenheid. goodwill: positieve verschil tussen overeengekomen prijs voor de bedrijfstak of ondernemingsgeheel en de boekwaarde ervan.
IMMATERIËLE VASTE ATIVA de zekerheid over de redelijkheid van de waarde bij inbreng in een NV, BVBA, EBVBA en commanditaire vennootschaop wordt bekomen door een verslag van een bedrijfsrevisor, die zijn mening geeft over de bedongen waarde. Voor andere vennootschappen mag de inbrengwaarde nooit hoger zijn dan de marktprijs op het moment van aankoop. IMMATERIËLE VASTE ATIVA Voorbeeld: Een bedrijfsafdeling bestaat uit volgende boekwaarden: 21100 oncessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en soortgelijke rechten 125 000,00 21109 Geboekte afschrijvingen op concessies, octrooien,... 75 000,00 22100 Gebouwen 125 000,00 22109 Geboekte afschrijvingen op gebouwen 50 000,00 55000 KI: R/ 25 000,00 150 000,00 17300 KI: schulden op rekening 50 000,00 44000 leveranciers 50 000,00 100 000,00 Op 01-02-20N0 wordt de bedrijfsafdeling overgenomen tegen een vaste prijs van 150 000,00 EUR.
21109 geboekte afschr. op conc., octr.,... IMMATERIËLE VASTE ATIVA 75 000,00 21100 onc., octrooien, licent., knowhow,... 125 000,00 22109 geboekte afschr. op gebouwen 22100 gebouwen 50 000,00 125 000,00 173 KI: schulden op rek. 50 000,00 55000 KI: R/ 25 000,00 44000 leveranciers 21200 Goodwill. 50 000,00 100 000,00 10100 Niet-opgevraagd kapitaal 150 000,00 IMMATERIËLE VASTE ATIVA 2.Waardestijging - gewone herwaardering (art.34) is niet toegelaten voor IVA - wel via (al dan niet verplichte) terugneming van vroeger geboekte afschrijvingen en waarderverminderingen, indien ze niet langer noodzakelijk zijn geboekte waardeverminderingen op IVA met onbeperke levensduur, die niet langer noodzakelijk zijn, moeten teruggenomen worden a. terugname mag geschieden tgo. herwaarderingsmeerwaarden (art. 44) b. terugname mag geschieden tgo. uitzonderlijke opbrengsten zie behandeling bij hoofdstuk herwaarderingsmeerwaarden + boek 1 geboekte gewone afschrijvingen op IVA met beperkte levensduur mogen teruggenomen worden indien ze niet langer noodzakelijk zijn. geboekte aanvullende afschrijvingen op IVA met beperkte levensduur moeten teruggenomen worden indien ze niet langer noodzakelijk zijn en dit voor een bedrag dat maximum geljk is aan de aanvullende afschrijvingen In beide gevallen gebeurt de terugname via de uitzonderlijke opbrengsten
IMMATERIËLE VASTE ATIVA 3.Waardedaling A. Waardeverminderingen - waardedalingen op activa met onbeperkte levensduur - enkel duurzame waardeverminderingen moeten uitgedrukt worden - bedrijfskost of uitzonderlijke kost B. Afschrijvingen - waardedalingen op activa met beperkte levensduur - nut van het actief als ondernemingsmiddel gaat teniet in de tijd - bedrijfskost - KB bepaalt geen minimumafschrijvingsperiode m.u.v. de «kosten voor onderzoek & ontwikkeling» waarvan de normale afschrijvingstermijn 5 jaar is.. Aanvullende (uitzonderlijke) afschrijvingen - als reële waarde < boekwaarde - als vermoedelijke realisatiewaarde (bij buitengebruikstelling) of de liquidatiewaarde (bij doorbreken continuïteit) < boekwaarde. Boekhoudkundige verwerking: zie boek 1 4.Realisatie IMMATERIËLE VASTE ATIVA IEM als boek 1, materiële vaste activa
IMMATERIËLE VASTE ATIVA 5.Opbrengsten en kosten, voortvloeiende uit immateriële vaste activa Licenties Know-how bezitter die recht tot... verstrekt verkoopopbrengst 70 / 74 / 76 over te dragen opbrengst 493 jaarlijks 1/5 in resultaat combinatie prijsvoorwaarde 1 e geval eenmalig vast recht voor onbeperkte duur 2 e geval eenmalig vast recht voor beperkte duur bvb. 5 jaar 3 e geval vast recht + variabel recht verwerver die recht tot... verwerft vast actief af te schrijven over gebruiksduur idem combinatie IMMATERIËLE VASTE ATIVA Royaltie-opbrengsten Voorbeeld Een onderneming geeft een zelf ontwikkelde productiemethode in licentie voor 10 jaar. Zij vraagt hiervoor als vergoeding een eenmalige royalty van 16 250,00 EUR + 21 % BTW, te betalen op 01/09/20N0 70000 Verkopen 74900 iv. bedr. opbr. 55000 KI: R/ 76900 Andere uitz. opbr. 19 662,50 15 807,33 16 250,00 493 over te dragen opbrengsten 49942 Verschuldigde BTW bij verkopen 15 807,33 3 412,50
IMMATERIËLE VASTE ATIVA Royaltie-kosten Voorbeeld: Een producent van Hifi-ketens verwerft de licentie tot gebruik van de -technologie. Hiervoor betaalt hij een jaarlijkse royalty van 7 500,00 EUR. 61000 +G 64800 iv. bedr. kosten 55000 KI: R/ 66800 Andere uitz. kosten 9 075,00 7 500,00 49948 TV BTW bij aankopen 1 575,00