Administratievelastenmeting Provincie Gelderland 2010-2014 Michel Bloemheuvel, Rob Blank en Stefan Prij 20 mei 2015
Inhoudsopgave Achtergrond Werkwijze en productselectie Administratievelastenontwikkeling 2010-2014 Conclusies Aanbevelingen 2
Achtergrond De onderwerpen deregulering, administratieve lasten en tegenstrijdige regelgeving staan al enige tijd op de nationale en provinciale politieke agenda. Op interprovinciaal niveau is de ambitie hiertoe verwoord in het Bestuursakkoord dat de provincies, gemeenten en waterschappen in 2011 met het Rijk hebben afgesloten. Hierbij is ingezet op het gezamenlijk verminderen van administratieve lasten vanaf 2012. De provincie Gelderland heeft invulling gegeven aan de afspraken uit het Bestuursakkoord door deregulering als punt op te nemen in het Coalitieakkoord Uitdagend Gelderland 2011-2015. Provinciale Staten van Gelderland hebben in 2014 een motie (motie 36) aangenomen, waarin wordt gevraagd een instrument te ontwikkelen om de kosten van provinciale regelgeving voor bedrijven en burgers inzichtelijk te maken. In deze rapportage is de ontwikkeling van de administratieve lasten voor de periode 2010-2014 in beeld gebracht. Hiervoor is gebruik gemaakt van de kennis van de dereguleringsinspanningen van de provincie Gelderland. 3
Werkwijze Het vaststellen van de doelstellingen en uitgangspunten. Hierbij is aangesloten bij het onderzoek dat de provincie Gelderland in 2011 door Sira Consulting heeft laten uitvoeren. Het met de begeleidingsgroep vaststellen van de productselectie. Het voorbereiden, organiseren en uitvoeren van interviews met inhoudelijk deskundigen. Het verwerken en terugkoppelen van de interviewresultaten. Het kwantificeren van de administratieve lasten per 1-1-2015 met het Standaard Kostenmodel. Het kwantificeren van de ontwikkeling van de administratieve lasten in de periode 2010-2014. Het samenvatten van de onderzoeksresultaten in een beknopt rapport. Het bespreken van het rapport met de begeleidingsgroep van de provincie. Het consolideren van de onderzoeksresultaten. 4
Productselectie 1/3 In samenwerking met de begeleidingsgroep is een selectie gemaakt van de te onderzoeken producten. Deze selectie omvat de producten die naar verwachting de meeste regeldruk veroorzaken voor bedrijven, burgers en maatschappelijke instellingen. Hierbij is gebruik gemaakt van de kennis uit het onderzoek dat de provincie Gelderland in 2011 door Sira Consulting heeft laten uitvoeren. Een aantal onderzochte producten bestaat uit verschillende procedures. Het voornaamste voorbeeld is de omgevingsvergunning. In dit product zijn verschillende procedures ten aanzien van de Wet milieubeheer opgenomen (bijvoorbeeld de aanvraag van een nieuwe vergunning en aanpassingen van bestaande vergunning) naast de BRIKS (oa. bouwen, slopen, monumenten, inrit, kappen en reclame) taken binnen de omgevingsvergunning. 5
Productselectie 2/3 Het onderzoek richt zich op de projectsubsidies van de provincie Gelderland. De begrotingssubsidies (subsidies die kunnen worden verleend omdat Provinciale Staten hiervoor in een apart besluit de middelen beschikbaar hebben gesteld) en tenders zijn in het onderzoek (globaal) bekeken. De aard en de omvang van deze subsidies zijn dusdanig divers, dat deze niet op een eenduidige wijze in het onderzoek zijn te kwantificeren. De geldstromen uit het ILG maken geen onderdeel uit van de meting. Hoewel natuur tot de speerpunten van de provincie behoort, betreft de ILG een regeling in medebewind (EU, nationaal en provinciale gelden). Daarbij is de uitvoering nationaal geüniformeerd en belegd bij de RVO. De provincie Gelderland heeft hierop geen invloed. 6
Productselectie 3/3 De onderzochte producten zijn: 1. Omgevingsvergunning 2. Meldingen Activiteitenbesluit milieubeheer 3. Ontgrondingen 4. Bodemsanering 5. Grondwatervergunning 6. Registratie onttrekking grondwater 7. Ontheffing wegenverordening 8. Bezwaar en beroep 9. Natuurbeschermingswet 10. Flora- en faunawet 11. Ontheffingen Wet luchtvaart 12. Subsidies 7
Administratievelastenontwikkeling 2010-14 1/2 Bij het presenteren van de resultaten maken wij onderscheid tussen de resultaten voor de producten die worden uitgevoerd in medebewind en de resultaten voor de producten uit autonome regelgeving. Voor het uitvoeren van producten in medebewind is de provincie voor een groot deel gebonden aan de regels gesteld door het Rijk. Voor autonome producten bepaalt de provincie zelf het beleid en de daarbij gestelde regels en procedures. Beleids-/uitvoeringsvrijheid 2010 2014 Ontwikkeling (%) # Medebewind 7.927.000 7.904.000-22.000-0% Autonoom 2.416.000 1.868.000-547.000-23% Totaal 10.342.000 9.772.000-570.000-6% # de administratieve lasten zijn afgerond op hele duizendtallen. Hierdoor kunnen de berekeningen in deze tabellen niet volledig zijn. De administratieve lasten uit autonome regelgeving zijn afgenomen met 23%. De totale provinciale administratieve lasten zijn met 6% afgenomen ten opzichte van 2010. De vermindering van de administratieve lasten is bijna in het geheel het gevolg van de reducties die de provincie in de autonome regelgeving heeft gerealiseerd. 8
Administratievelasten-ontwikkeling 2010-14 2/2 Omwille van de vergelijkbaarheid is gecorrigeerd voor economische ontwikkelingen. Producten 2010 2014 Ontwikkeling (%) Omgevingsvergunning 2.587.904 2.587.904-0 - 0% Meldingen Activiteitenbesluit milieubeheer 7.558 7.558-0 - 0% Ontgrondingen 772.379 771.635-744 - 0% Bodemsanering 1.386.179 1.382.723-3.456-0% Grondwatervergunning 421.267 420.900-367 - 0% Registratie onttrekking grondwater 34.031 24.956-9.075-27% Ontheffing wegenverordening 26.393 21.776-4.618-17% Bezwaar en beroep 44.494 39.146-5.348-12% Natuurbeschermingswet 2.482.767 2.483.850-917 0% Flora- en faunawet 126.638 126.638-0 - 0% Ontheffingen Wet luchtvaart 33.825 33.825-0 - 0% Subsidies 2.415.545 1.868.108-547.437-23% Totaal 10.342.000 9.772.000-570.000-6% 9
Administratievelastenontwikkeling 2010-14 (analyse) De vermindering van de administratieve lasten is bijna in het geheel het gevolg van de reducties die de provincie in de autonome regelgeving heeft gerealiseerd. Door het implementeren van het nieuwe subsidiekader, vraagt de provincie minder accountantsverklaringen aan maatschappelijke instellingen en bedrijven. Hierbij gaat het om de projectsubsidies die de provincie verstrekt. De provincie maakt gebruik van subsidietenders. Voor het opstellen en indienen van een projectplan maken alle inschrijvers administratieve lasten, terwijl een beperkt aantal inschrijvers de subsidie ontvangt. De begrotingssubsidies van de provincie lopen zeer uiteen in omvang en procedure. Hierbij zijn de procedures niet transparant, wat mogelijk tot onnodige administratieve lasten leidt. Door meer gebruik te maken van digitalisering, zijn de lasten verminderd. Formulieren zijn op de website beschikbaar. Alleen zijn deze nog niet digitaal in te vullen en te versturen. 10
Conclusies 1/2 De provincie Gelderland heeft de regeldruk in de periode tussen 2010 en 2014 met 6% verminderd. De lasten zijn afgenomen van ongeveer 10,3 miljoen tot 9,8 miljoen per jaar. De provincie Gelderland heeft de regeldruk van de autonome regelgeving (subsidies) met 23% aanzienlijk weten te verminderen tot 1,9 miljoen per jaar. Hiermee is op het gebied van de autonome regelgeving voldaan aan het Bestuursakkoord. Ondanks de inspanningen van de provincie Gelderland wordt de doelstelling uit het Bestuursakkoord niet volledig gerealiseerd. De 6% vermindering van de administratieve lasten is minder dan de doelstelling van een jaarlijkse reductie van 5% die de provincie samen met het Rijk beoogde te realiseren. De regeldruk uit regelgeving in medebewind is praktisch niet verminderd. 11
Conclusies 2/2 In de afgelopen periode heeft de provincie zich gericht op het implementeren van wetgeving vanuit het Rijk, zoals de Wabo. Hiertoe zijn samen met gemeenten de omgevingsdiensten vorm gegeven. Deze inspanningen hebben niet geleid tot een structurele verhoging of verlaging van de administratieve lasten. De procedures voor aanvragers van vergunningen zijn namelijk gelijk gebleven. De provincie Gelderland maakt in toenemende mate gebruik van tenderregelingen bij subsidies. Dit leidt tot extra lasten voor de aanvrager. In de praktijk betekenen deze tenders dat niet alle inschrijvingen een subsidie krijgen toegewezen. Instellingen en/of bedrijven die wel inschrijven, maar geen subsidie ontvangen, hebben wel te maken met regeldruk voor het opstellen van een subsidievoorstel. Kortom: de regeldruk voor het totaal aantal aanvragers stijgt, terwijl ze de aangevraagde subsidies niet altijd krijgen. 12
Doorkijk Het is niet te verwachten dat in de nabije toekomst de regeldruk ten aanzien van de autonome regelgeving nog veel verder wordt verminderd. De provincie heeft de afgelopen jaren procedures verregaand geoptimaliseerd. Zo vraagt de provincie nog maar in een beperkt aantal gevallen een accountsverklaring bij subsidies. De in ontwikkeling zijnde Omgevingswet heeft naar verwachting invloed op de administratieve lasten in medebewind. Hiermee kunnen de lasten in de toekomst (beperkt) worden verminderd. De mate waarin de lasten kunnen worden verminderd, is afhankelijk van de wet- en regelgeving vanuit het Rijk en de implementatie door de provincie Gelderland. 13
Aanbevelingen 1/2 De provincie heeft goede stappen gezet bij het verminderen van de regeldruk. Nu is het belangrijk om de regeldrukvermindering te borgen en onnodige toename van lasten te beperken door blijvende aandacht te geven aan het onderwerp. Hou rekening met regeldruk bij de invoering van de Omgevingswet en Wet Natuurbescherming. Deze voorgenomen wetten zijn opgesteld met de intentie om regels te vereenvoudigen en geven provincies meer uitvoeringsvrijheid dan de huidige wetgeving. Voorkom onnodige procedures en indieningseisen bij het vorm geven van de uitvoeringsvrijheid. Beperk het aantal begrotingssubsidies. Deze subsidies zijn niet transparant voor zowel de aanvrager als de eigen organisatie. Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat procedures onnodig lang duren en extra regeldruk tot gevolg hebben. Door meer met projectsubsidies te werken, wordt de regeldruk beperkt. 14
Aanbevelingen 2/2 Weeg een toename van de regeldruk mee bij het openstellen van subsidietenders. Deze tenderregelingen hebben mogelijk een toename van de regeldruk tot gevolg. Vanuit de organisatie hebben wij begrepen dat de kwaliteit van inschrijvers door deze regeling toeneemt. Er moet een goede afweging worden gemaakt of toename van de kwaliteit opweegt tegen de regeldrukgevolgen voor bedrijven en maatschappelijke instellingen. Het introduceren van webformulieren die kunnen worden gebruikt met behulp van DigiD en eherkenning. Voor aanvragers is het eenvoudiger om aanvraagformulieren te kunnen gebruiken die niet alleen beschikbaar zijn op de website van de provincie, maar die ook digitaal via de website zijn in te dienen. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van DigiD voor burgers en eherkenning voor bedrijven. Dit levert ook voor de provincie tijdswinst op. 15