1 van 6 Portefeuillehouder : Burgemeester O. van Veldhuizen Programmabegroting : 3. Economische Zaken Steller : R. Bitter Telefoonnummer : 0229-252200 Afdeling : Stadsontwikkeling - WEL Email : r.bitter@hoorn.nl Document fysiek retour: Nee Onderwerp: Implementatie Wet Markt en Overheid; vaststelling economische activiteiten in het algemeen belang (art. 25h Mededingingswet). Agendering: Ter besluitvorming Stukken ter inzage: Handreiking Wet Markt & Overheid Gevraagd besluit: De raad bekrachtigt ten aanzien van de Wet Markt en Overheid de inspraakprocedure en besluit om de volgende economische activiteiten aan te wijzen als activiteiten die plaatsvinden in het algemeen belang als bedoeld in artikel 25h van de Mededingingswet: het aanbieden van cursussen (Word / Excel etc.) voor cliënten van SoZa het aanbieden van fitness voor cliënten van SoZa het aanbieden van grond voor de ecologische moestuin de activiteiten van het sportopbouwwerk het verstrekken van startersleningen en gemeentegaranties de exploitatie van de havenwinkel en sanitaire voorzieningen de verhuur van theaters en sporthallen de exploitatie van de binnen- en buitenhaven de uitbreiding en exploitatie van woningbouw ter hoogte van de Bobeldijkerweg de activiteiten van het Westfries Museum het organiseren van week- en jaarmarkten het in gebruik geven van buitensportaccommodaties aan sportverenigingen de exploitatie en beheer van parkeergarages en -terreinen Samenvatting Op 1 juli 2012 is de Wet Markt en Overheid (WM&O) in werking getreden waarbij de bestaande Mededingingswet is gewijzigd. Een economische activiteit is een activiteit die bestaat uit het aanbieden van goederen en/of diensten op de markt. De wet is ingegaan op 1 juli 2012 voor nieuwe economische activiteiten. Binnen de periode 1 juli 2012 tot 1 juli 2014 geldt een overgangstermijn voor bestaande activiteiten die reeds vóór 1 juli 2012 in de markt werden gezet. Vanaf 1 juli 2014 moeten overheden voldoen aan de gedragsregels van de wet, deze zijn: 1) integrale kostendoorrekening, 2) bevoordelingsverbod, 3) gegevensgebruik en 4) functiescheiding. Het was dus mogelijk om als overheid goederen en diensten aan te bieden onder de kostprijs. Dit zorgde voor oneerlijke concurrentie ten opzichte van marktpartijen.het hanteren van de gedragsregels zorgt er voor dat er een gelijk speelveld ontstaat tussen de overheid, als die goederen en diensten aanbiedt, en marktpartijen. De wet kent een aantal uitzonderingen, deze zijn bijvoorbeeld: de werkzaamheden die in het kader van de Wet Sociale Werkvoorziening worden uitgevoerd, voor publiekrechtelijke taken en openbare onderwijsinstellingen. Daarnaast zijn de gedragsregels niet van toepassing op economische activiteiten die plaatsvinden in het algemeen belang. Voor deze laatste categorie is dit raadsvoorstel opgesteld, omdat de gemeenteraad een eigen beleidsvrijheid heeft bij het gemotiveerd vaststellen van de economische activiteiten die in het algemeen belang plaatsvinden. Het algemeen belang is bijvoorbeeld aan de orde als het toepassen van de gedragsregels ten koste gaat van arbeidsparticipatie, sportstimulering, deelname aan culturele activiteiten of dat er sprake is van aantoonbaar marktfalen.
2 van 6 1. Inleiding: reden van het voorstel Aanleiding Overheden, zoals gemeenten, verrichten over het algemeen publiekrechtelijke taken. Maar het komt ook steeds vaker voor dat overheden zelf de markt opgaan om economische activiteiten, dit zijn goederen en diensten, aan te bieden of dit doen via eigen overheidsbedrijven. Dit kan voor een ongelijk speelveld tussen overheid en marktpartijen zorgen en dat is niet wenselijk. Om dit nu te voorkomen is op 1 juli 2012 de Wet Markt en Overheid (WM&O) in werking getreden. Deze wet geeft vier gedragsregels, waar overheden zich aan moeten houden als zij economische activiteiten aanbieden. Als overheden zich niet aan deze wet houden dan kan de Autoriteit Consument en Markt (ACM) als toezichthouder sancties opleggen. De gemeente moet bij de uitvoering van deze economische activiteiten aan de volgende gedragsregels voldoen: 1. aan afnemers dient minstens de integrale kostprijs in rekening gebracht te worden. 2. als ten behoeve van die activiteiten gegevens worden gebruikt, die de gemeente op grond van haar publieke taak onder zich heeft, dient zij deze desgevraagd ook aan particuliere ondernemers ter beschikking te stellen. 3. indien de gemeente tegelijkertijd een activiteit uitvoert en daarop toezicht dient te houden mogen deze taken niet in één functie verenigd zijn. 4. overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen boven concurrerende bedrijven, bijvoorbeeld door het aanbieden van een gunstige financiering. Of de raad kan economische activiteiten aanwijzen die plaatsvinden in het algemeen belang, zodat de gedragsregels niet van toepassing zijn. Het niet aanwijzen van economische activiteiten in het algemeen belang heeft negatieve gevolgen voor de mate van arbeidsparticipatie, de mate van sportstimulering en de mate van deelname aan culturele activiteiten. De economische activiteiten zijn door ons college geïnventariseerd en getoetst aan de WM&O. Met dit raadsvoorstel en -besluit wordt de huidige situatie in overeenstemming met de WM&O gebracht. Los daarvan is op ieder moment een afweging mogelijk over of de gemeente al dan niet deze activiteiten in het algemeen belang ook wil voortzetten. Dit bijvoorbeeld met het oog op een eventuele kerntakendiscussie. Denk hierbij aan de activiteiten van het sportopbouwwerk of de verhuur van sporthallen. Besluitvorming hierover vindt later plaats, op basis van een afzonderlijk voorstel over de meest geschikte beheer- en exploitatievorm van gemeentelijke sportaccommodaties. Belang Het is voor de gemeente van belang te voldoen aan de WM&O waarbij de raad bij besluit vaststelt welke economische activiteiten in het algemeen belang plaatsvinden. Centrale vraag Op welke wijze voldoet de gemeente Hoorn aan de Wet Markt en Overheid? 2. Beoogd maatschappelijk resultaat Zo gelijk mogelijke concurrentieverhoudingen creëren tussen overheden en bedrijven als het gaat om het aanbieden van economische activiteiten op de markt. 3. Kaders De Wet Markt en Overheid (als onderdeel van de Mededingingswet). 4. Argumenten Voor de raad bestaat een hoge mate van beleidsvrijheid bij het vaststellen of activiteiten het algemeen belang ofwel de publieke taak dienen. In de Handreiking Wet M en O is een aantal terreinen genoemd waar activiteiten uitgeoefend worden in het algemeen belang. Dit is een aanwijzing van welke
3 van 6 activiteiten de wetgever van mening is dat deze uitgevoerd worden ten behoeve van het publieke belang. De terreinen die genoemd zijn, zijn volksgezondheid, maatschappelijke zorg en welzijn, culturele activiteiten, ruimtelijke ordening en veiligheid. Activiteiten die plaatsvinden in het algemeen belang Er zijn economische activiteiten waarbij het doorberekenen van de integrale kosten leidt tot een onacceptabele kostenstijging voor de afnemer. Voor die gevallen wordt de raad geadviseerd om van deze activiteiten het algemeen belang vast te stellen, zodat deze activiteiten mogen plaatsvinden zonder dat de gedragsregels van de WM&O hoeven te worden toegepast. In de volgende situaties is dat het geval: Er is sprake van maatschappelijk belang Activiteiten die een maatschappelijk belang hebben, dragen bij aan het vergroten van de maatschappelijke verbinding en betrokkenheid. Ze leveren ook een bijdrage aan een beter milieu, duurzaamheid, ecologie en een goede gezondheid. Deze belangen wegen zwaarder dan de commerciële belangen van marktpartijen. Ook blijkt uit de praktijk niet dat deze activiteiten interessant zijn voor die marktpartijen. het aanbieden van cursussen (Word / Excel etc.) voor cliënten van SoZa het aanbieden van fitness voor cliënten van SoZa het aanbieden van grond voor de ecologische moestuin de activiteiten van het sportopbouwwerk het verstrekken van startersleningen en gemeentegaranties de verhuur van theaters en sporthallen de uitbreiding en exploitatie van woningbouw ter hoogte van de Bobeldijkerweg de exploitatie en beheer van parkeergarages en -terreinen De markt voorziet niet in het aanbod van de desbetreffende goederen en/of diensten (marktfalen) Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er geen belangstelling vanuit de markt is om deze aan te bieden zijn: het organiseren van week- en jaarmarkten de exploitatie van de binnen- en buitenhaven de activiteiten van het Westfries Museum de exploitatie van de havenwinkel en sanitaire voorzieningen het in gebruik geven van buitensportaccommodaties aan sportverenigingen (bron: Marktconsultatie adviesbureau Synarchis 2012) Activiteiten die voldoen aan de gedragsregels van de Wet Markt & Overheid Er zijn ook economische activiteiten waarbij de integrale kosten al worden doorberekend of waarbij een (geobjectiveerde) marktconforme prijs wordt gehanteerd. Bij deze activiteiten wordt voldaan aan de gedragsregels uit WM&O. Deze activiteiten zijn: de detachering van personeel bij regiogemeenten het opstellen van verkeersplannen bij evenementen de levering van stroomvoorziening t.b.v. markten en evenementen de verhuur en verkoop van vastgoed (eventueel gecompenseerd door subsidie) Overheidsbedrijven en de Wet Markt & Overheid De gemeente Hoorn heeft ook een aantal overheidsbedrijven. Hiermee worden met name bedoeld private rechtspersonen (B.V., stichting e.d.) waarin de gemeente in staat is het beleid te bepalen doordat zij bijvoorbeeld beschikt over een meerderheid aan stemrechten. De WM&O staat niet toe dat dergelijke ondernemingen bevoordeeld worden boven andere marktaanbieders. Van de volgende overheidsbedrijven is vastgesteld dat deze voldoen aan de gedragsregels van de WM&O. 1. HVC, draagt 1% provisie af om het concurrentievoordeel op de door de gemeente gegarandeerde geldlening op te heffen. 2. Businesspark Zevenhuis B.V. De gemeente werkt samen met particuliere ondernemers. Alle partijen moeten geld en grond in brengen in een gezamenlijke B.V. en C.V. Om de juridische
4 van 6 aansprakelijkheid van de gemeente te beperken heeft de gemeente een eigen B.V. opgericht waarmee ze deelneemt in de samenwerking. Het voordeel dat deze gemeentelijke B.V. heeft is een gunstige lening met een rekenrente van 3½%, dit schaadt de belangen van de ondernemers niet. Zonder deze gemeentelijke B.V. kan de gemeente tegen dezelfde condities geld lenen en plaatsen in de gezamenlijke B.V. en C.V.. Er is geen sprake van bevoordeling. Uitzonderingen op de Wet Markt & Overheid In de WM&O zijn de volgende sectoren genoemd waarop één of meer van de gedragsregels niet van toepassing zijn: 1. het openbaar onderwijs 2. de openbare instellingen voor beroepsonderwijs 3. het hoger en wetenschappelijk onderwijs 4. de activiteiten op grond van de Wet Sociale Werkvoorziening Wat zijn de risico s als niet aan de Wet Markt & Overheid wordt voldaan De Autoriteit Consument en Markt (ACM) is belast met het toezicht op deze wet. Op basis van vragen, klachten en tips, maar ook op eigen initiatief onderzoekt de ACM of overheden zich houden aan de gedragsregels. Ingeval van een overtreding kan de ACM verklaren dat zij de overtreding heeft vastgesteld of een last onder dwangsom opleggen om beëindiging van de overtreding af te dwingen. Dit schaadt het imago van de betrouwbare overheid. 5. Maatschappelijk draagvlak Het betreft hier wetgeving die centraal wordt opgelegd. Ook in andere Europese lidstaten worden voorschriften aan overheden opgelegd als zij economische activiteiten verrichten. 6. Financiële consequenties De vaststelling door de raad dat door de gemeente economische activiteiten worden verricht in het algemeen belang, heeft in beginsel geen financiële consequenties. 7. Communicatie Het definitieve raadsbesluit wordt gepubliceerd op overheid.nl. Overigens kan een belanghebbende wel bezwaar aantekenen tegen dit besluit. Als tijdens de bezwaarfase blijkt dat geen rekening is gehouden met aspecten die van invloed zijn op het genomen besluit dan wordt de raad hierover alsnog geïnformeerd dan wel wordt de raad gevraagd een ander besluit te nemen. 8. Realisatie Tegen het raadsbesluit waarin wordt vastgesteld dat een economische activiteit plaatsvindt in het algemeen belang kan door een belanghebbende (ondernemer) langs bestuursrechtelijke weg worden opgekomen (bezwaar en eventueel beroep bij de bestuursrechter). Een ondernemer kan in geval van schending van de gedragsregels ook een civielrechtelijke procedure (uit onrechtmatige daad) aanspannen. Hoorn, datum het college van burgemeester en wethouders van Hoorn, de secretaris, de burgemeester,
Bijzonderheden en Voldoen wmo Marktfalen Overheidsbedrijf Uitbesteed aan de markt Algemeen Belang Doorberekening integrale kosten / marktconform Economische activiteit 5 van 6 Bijlage. Verbonden partijen en de Wet Markt & Overheid. De WM&O is ook van toepassing op de bestuursorganen die zijn ingesteld op basis van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Deze organisaties zijn schriftelijk geïnformeerd over de WM&O en de gevolgen daarvan. Het verzoek is om de eigen organisatie hierop door te lichten en via het Algemeen Bestuur besluiten te nemen wanneer er sprake is van economische activiteiten die plaatsvinden in het algemeen belang. Schematisch overzicht van economische activiteiten die hoofdzakelijk in Hoorn plaatsvinden. Regiem Wet Markt en Overheid Inventarisatie activiteiten Cursussen West-Friesland academie derden Ja Ja Ja Regionaal Cursussen en fitness door SoZa Ja Ja Ja Doorlopend Detacheren regio gemeenten Ja Ja Ja Variabel Opstellen verkeersplannen Ja Ja Ja Incidenteel Exploitatie ligplaatsen van de buiten- en Ja Ja Ja Ja Incidenteel en binnenhaven looptijd contracten Activiteiten sportopbouwwerk Ja Ja Ja Ja Doorlopend Verstrekken van startersleningen en Ja Ja Ja Ja Incidenteel, duur gemeentegaranties lening Exploitatie van havenwinkel en sanitaire Ja Ja Ja Doorlopend voorzieningen huurcontract Leveren stroomvoorziening aan markten etc. Ja Ja Ja Incidenteel Organisatie week- en jaarmarkten Ja Ja Ja Ja Incidenteel Verhuur theaters en sporthallen Ja Ja Ja Duur contract Verhuur ander gemeentelijk vastgoed Ja Ja Ja Duur contract Het in gebruik geven van Ja Ja Ja Ja Doorlopend buitensportaccommodaties aan sportverenigingen Activiteiten Westfries Museum Ja Ja Ja Ja Doorlopend Uitbreiding en exploitatie van woningbouw Ja Ja Ja Ja ter hoogte van Bobeldijkerweg Exploitatie parkeergarages en -terreinen Ja Ja Ja Ja Doorlopend Grond beschikbaar stellen voor ecologische Ja Ja Ja 1 jaar moestuin Overheidsbedrijven HVC Ja Ja Ja Zevenhuis bv Ja Ja Ja Uitzonderingen Openbaar, beroeps, hoger onderwijs en Ja Art. 25h onder 1 wetenschappelijk onderzoek Uitvoering Wet Sociale Werkvoorziening Ja Art. 25i onder 2c Cursussen West-Friesland academie Ja Artikel 25h
6 van 6 Inspraak reacties: