Verkiezingsprogramma D66 Haaksbergen

D66 Haaksbergen Verkiezingsprogramma 2014-2018

VOORWOORD Het verkiezingsprogramma van D66 Haaksbergen gaat over de wijken en kernen van ons dorp en over het prachtige en waardevolle groene buitengebied van de gemeente. Het programma gaat ook over de mensen die wonen in deze gemeente, die er werken, die er recreëren, die gebruik maken van één van de maatschappelijke en culturele voorzieningen of actief bewegen bij sportverenigingen. Het gaat verder over de ondernemers die in de gemeente hun bedrijf hebben en de werknemers die daar werken. Vanzelfsprekend is er aandacht voor duurzaamheid. Het gaat uiteindelijk over hoe D66 denkt dat de mensen die wonen, werken en zich ontspannen in de gemeente Haaksbergen dat met nog meer plezier kunnen doen dan nu al het geval is. Investeer in morgen, kies vandaag D66 voor een jong en vitaal Haaksbergen D66 Haaksbergen biedt u met dit programma een solide toekomstvisie voor de gemeente Haaksbergen, gebaseerd op wat de partij kenmerkt: een pragmatische aanpak met als uitgangspunt het sociaal liberale gedachtegoed. Dat betekent in het bijzonder dat wij vertrouwen op de eigen kracht van mensen en onderlinge solidariteit. D66 streeft naar een duurzame harmonieuze samenleving waarin (grond)rechten en gedeelde waarden worden beschermd. Toegespitst op Haaksbergen stelt D66 dat er zaken goed gaan in deze prachtige gemeente maar dat op een aantal punten, zoals in ons programma duidelijk is aangegeven, verbeteringen mogelijk en ook nodig zijn. Een nieuwe raadsperiode.. D66 is klaar voor een nieuwe raadsperiode, met nieuwe energie en nieuw elan wil D66 kleur geven aan Haaksbergen. Een vernieuwd gemeentebestuur kan daarvoor zorgen, wij zijn er klaar voor! Edith van Spiegel Lijsttrekker D66 Haaksbergen

Voorwoord Alexander Pechtold In maart 2014 mag u weer naar de stembus. Gaat u weer stemmen? Veel mensen vragen zich af of gemeentepolitiek wel belangrijk is. Ik overtuig u er graag van dat u juist bij deze gemeenteraadsverkiezingen uw stem moet laten horen. Een ijzeren wet in de politiek is: alle politiek is lokaal. Als raadslid, wethouder en burgemeester heb ik gezien hoe dat werkt: de belangrijkste vraag moet steeds zijn: Wat betekent dit voorstel voor mensen in hun dagelijks leven, in hun directe omgeving? Voor D66 is het essentieel dat iedereen meepraat en meebeslist over de plannen die ons raken. Dat is een democratisch recht én, vinden wij, ook een democratische plicht. Het is in ieder geval de beste garantie voor politiek waarin de mens centraal staat. Dat is belangrijk, want er moeten indringende keuzes gemaakt worden. groot wordt de klas van uw kind komend jaar? Werken beroepsonderwijs en het lokale bedrijfsleven samen tegen jeugdwerkeloosheid? Worden zorg en ondersteuning van ouderen en gehandicapten op maat geleverd? Pakt uw gemeente nu eindelijk de leegstand aan van achterhaalde industrieterreinen en niet gebruikte beeldbepalende gebouwen? Geeft uw gemeente ruimte aan bewoners die samen zonnepanelen op hun daken laten plaatsen? Heeft u als bewoner zelf over dit alles iets te zeggen? De gemeente speelt een steeds grotere rol in uw leven. Daarom moet u ook een veel grotere rol in uw gemeente spelen. Dat begint met stemmen; stemmen op D66. D66 werkt aan een samenleving die gebouwd is op vrije mensen die zich inspannen en ontplooien. Hierdoor wordt de samenleving als geheel sterker en rijker. Wij mensen zetten ons van nature niet alleen in voor onszelf, maar ook voor onze naasten, onze leefomgeving, de maatschappij en onze gezamenlijke toekomst. Daarom komt D66 op voor de kansen van iedereen, bijvoorbeeld via het onderwijs. Met een overheid die steunt, randvoorwaarden schept en waar nodig stuurt. D66 weet zeker dat de kracht van mensen onderling de belangrijkste maatschappelijke motor is. Wij vertrouwen op die kracht van mensen, individueel en samen. De gemeente speelt een steeds grotere rol in uw leven. Daarom moet u ook een veel grotere rol in uw gemeente spelen. Dat begint met stemmen op 19 maart; stemmen op D66. D66-politici hebben een kenmerkende stijl: we zijn duidelijk over wat we willen, we denken in mensen en niet in groepen, we beginnen bij u en niet bij de regels en houden altijd het oog op de toekomst. Wij zijn optimistisch maar weten ook dat we hard moeten werken om onze idealen te verwezenlijken. Gaat u zitten afwachten of u in de beste of in de slechtste gemeente van Nederland woont? Of gaat u er, samen met D66, voor zorgen dat uw gemeente de handschoen oppakt? U kunt het verschil maken. Zeker hier in Haaksbergen, in uw eigen omgeving! Wacht niet af. Stem op 19 maart 2014. Beter nog; stem D66! Alexander Pechtold

INHOUD VOORWOORD 2 Edith van Spiegel Alexander Pechtold INHOUD 4 SPEERPUNTEN D66 HAAKSBERGEN LEVENDIGE WIJKEN EN KERNEN 6 Jeugd Ouderen Wijkraden Onderwijs KANSEN VOOR ONDERNEMERS, WERK VOOR JONG EN OUD 8 Toegankelijke en bereikbare gemeente Het centrumplan, winkels en horeca Agrarisch ondernemerschap Aanleg N18 MEEDOEN GEEFT KRACHT 10 Zorg en ondersteuning Emancipatie, integratie en burgerschap Verenigingsleven DUURZAAMHEID VOOR EEN GROENE TOEKOMST BESTUURLIJK HAAKSBERGEN 13 De gemeente Haaksbergen in de regio Financiën VERKIEZINGSLIJST 15 SOCIAAL-LIBERALE RICHTINGSWIJZERS 16

SPEERPUNTEN D66 HAAKSBERGEN 2014 - Levendige wijken en kernen Een prettige woon- en leefomgeving is een belangrijke factor voor het welzijn van mensen. Samen met buurtgenoten zorgen voor leefbaarheid in je eigen omgeving geeft kleur aan je wijk. De wijkraden en belangengemeenschappen hebben hierin een belangrijke rol. Zij kunnen van dichtbij beoordelen wat nodig en wenselijk is voor hun wijk, zowel in fysieke zin als op het gebied van sociale samenhang. D66 wil wijkbudgetten op maat, zodat actieplannen door mensen zelf bepaald en uitgevoerd kunnen worden. Meer kansen voor ondernemers In de gemeente Haaksbergen zijn veel ondernemers gevestigd met en zonder personeel. Ondernemers die hard werken om succesvol te zijn en waarde toevoegen aan het leven van mensen in Haaksbergen en soms ver daarbuiten. Voor die ondernemers moet het juiste ondernemersklimaat worden geschapen. Door bijvoorbeeld vergunningen snel te verlenen en gesprekspartner te zijn vanuit de gedachte: kunnen we het mogelijk maken? Meedoen geeft kracht Op allerlei manieren is meedoen een middel om de kracht van mensen te laten zien. Kinderen moeten mee kunnen doen om hun eigen talenten te kunnen ontdekken. Steeds vaker moeten financiële drempels worden weggenomen om meedoen mogelijk te maken. Voor ouderen betekent meedoen: actief blijven, anderen ontmoeten en zelfstandig blijven zolang dat kan. Meedoen in de eigen omgeving is daarbij het sleutelwoord. Mensen met een beperking willen bijdragen aan de samenleving door hun, soms bijzondere, talenten te benutten. Bestuurlijk Haaksbergen Het pleidooi dat D66 al jaren houdt over transparante financiering krijgt gehoor. In de afgelopen raadsperiode is de financiële situatie van onze gemeente verslechterd, de meerjarenbegroting is financieel niet gedekt met structurele middelen. We zullen ons tot het uiterste moeten inspannen om in Haaksbergen onze opgebouwde voorzieningen op maatschappelijk, cultureel en sociaal gebied in stand te kunnen houden. Een zelfstandige gemeente is voor D66 uitgangspunt, in de uitvoering kan samenwerking met omliggende gemeentes een versterking betekenen van onze dienstverlening aan onze inwoners. Als in de komende raadsperiode vergaande samenwerking zal leiden tot verplichte fusieplannen met een andere gemeente wil D66 dat dit voornemen met een raadplegend referendum wordt voorgelegd aan de bevolking van Haaksbergen. Duurzaamheid: een groene toekomst De afgelopen jaren heeft D66 Haaksbergen volop ingezet op het nemen van duurzaamheidsmaatregelen. De komende jaren wil D66 daarmee doorgaan, om Haaksbergen ook voor toekomstige generaties leefbaar te houden. D66 wil dat de gemeente energiebesparende maatregelen verder stimuleert. Dat kan bijvoorbeeld door extra investeringen voor duurzaamheidsmaatregelen niet mee te rekenen in bouwleges, door nog meer afspraken te maken met Domijn over verduurzaming van de woningvoorraad en door straatverlichting energiezuinig te maken.

Levendige wijken en kernen De goede voorzieningen op het gebied van ontspanning, sport en cultuur maakt het leven in Haaksbergen voor velen tot een groot genoegen. Om dat zo te houden kan iedere Haaksbergenaar die daar toe in staat is zijn steentje bijdragen. Eigen inbreng van inwoners is voor D66 een belangrijke waarde voor de ontwikkeling van sociale samenhang. een wijk eruit ziet en als sociale gemeenschap functioneert is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van wijkbewoners en de gemeente. Iedere wijk of kern heeft zijn eigen kenmerken in opbouw, samenstelling en ontwikkeling. Hierbij hoort volgens D66 een gemeente die ruimte geeft aan ideeën, zelfwerkzaamheid en zorgt voor goede ondersteuning zowel in financiële als materiële zin. Een eigen wijkbudget dat passend is bij de jaarlijkse plannen van een wijk is voor D66 hierbij een voorwaarde. Jeugd Een jongerenplatform is onderdeel van inspraak en participatie door jongeren bij de uitvoering van jeugd- en jongerenbeleid. Ruimte bieden aan initiatieven van jongeren en ondersteuning door professioneel jeugd- en jongerenwerk. Ouders zijn zelf verantwoordelijk voor jongeren. Ouders kunnen natuurlijk niet alle problemen zelf oplossen, daarom staat D66 voor laagdrempelige kwalitatieve opvoedingsondersteuning voor kinderen waar het minder goed mee gaat. De toegang tot informatie, advies en hulpverlening voor kinderen en alle betrokkenen bij de ontwikkeling van kinderen is in Haaksbergen aanwezig. D66 wil een regeling die ouders met weinig geld ondersteunt als hun kinderen aan de slag willen met cultuur. Jongeren zijn de toekomst. Jong zijn betekent zoeken naar grenzen en uitdagingen. Kansen en ontplooiingsmogelijkheden worden benut als aan jonge mensen de gelegenheid geboden wordt deze te ontwikkelen. Niet voor alle jongeren is dat vanzelfsprekend. Naast onderwijs, sport en vrijetijdsbesteding zijn ook jongerenproblematieken onderdeel van opgroeien: informatie, ondersteuning en hulp van professionals is daarbij onontbeerlijk. Gerichte projecten op scholen over veiligheidsonderwerpen: verkeersveiligheid, dranken drugsgebruik, loverboys, gezond gedrag Inzet buurtsportcoaches in het kader van meer bewegen en gezonder leven door zowel jongeren als ouderen Individuele aanpak lastpakken, daarbij moeten ouders medeverantwoordelijk worden gemaakt en aansprakelijk worden gesteld Maatschappelijke Stages in voortgezet onderwijs blijven ondersteunen als opstap naar regulier vrijwilligerswerk door jongeren Ouderen D66 wil ouderen de gelegenheid bieden elkaar te ontmoeten zodat zij in sociale verbanden opgenomen blijven. De inrichting van een goede infrastructuur en toegankelijkheid openbare voorzieningen is daarop aangepast. Armoede bij ouderen onderkennen en zorgen voor voldoende ondersteuning bij extra inkomensvoorzieningen. Digitale communicatie zal de komende jaren een nog belangrijker plaats krijgen in de onderlinge communicatie tussen ouderen en hun sociale omgeving. Directe contacten tussen ouderen en zorgverleners, maar ook mantelzorgers gaan steeds vaker via digitale kanalen. Ouderen zullen deze mogelijkheden moeten leren gebruiken en de mogelijkheden daartoe vragen onze bijzondere aandacht. Ouderen hebben de wens zo lang mogelijk zelfstandig te zijn. Voorzieningen die dit mogelijk maken zijn thuiszorg, maaltijdvoorzieningen e.d., daarnaast is er grote behoefte aan contact met anderen. Eenzaamheid van ouderen komt steeds meer voor, vaak ook veroorzaakt door financiële zorgen. Vrijwilligersactiviteiten en mantelzorg stimuleren en waarderen Voldoen aan richtlijnen toegankelijkheid Arcon voor openbare gebouwen D66 wil een pilot scholing tablet-project voor ouderen ontwikkelen Opzetten jongerenplatform Stimuleren en bevorderen dat jongeren hun creatieve ideeën uitwerken en kunnen uitvoeren, dat geeft Haaksbergen kleur Verruimen openstelling jongerencentrum, als ontmoetingsplek en als plek voor talentontwikkeling Invulling geven aan jongerenwerk in nieuwe en toekomstige wijken Deelname aan JeugdCultuurFonds

Wijkraden De wijkraden en belangenverenigingen zijn steeds meer, belangrijke partners geworden in de ontwikkeling van de Haaksbergse samenleving. Betrokken wijkbewoners geven invulling aan de sociale functies in hun eigen omgeving. Zij weten wat er in hun buurt gebeurt en wat nodig is om een goede woonomgeving te creëren. De behoeften van de wijk is bepalend voor wat de inhoud van de wijkactieplannen, zo kan er meer aandacht zijn voor een ontmoetingsplek voor jongeren of is juist een ouderenactiviteit een speerpunt voor een wijk. Verantwoordelijk en zelfwerkzaamheid zijn kernwoorden in de relatie tussen gemeente en deze raden. Een eigen wijkbudget op maat voor uitvoering van wijkactieplannen hoort daarbij. D66 wil de relatie gemeenteraad en wijkraden/belangenverenigingen versterken Jaarlijks wijkbudget op maat Onderwijs Scholen hebben een belangrijke plaats in het dagelijkse leven van kinderen en ouders. Daarnaast kunnen schoolgebouwen door hun plek steeds meer een rol spelen in de wijk en een maatschappelijke functie vervullen. De invoering van Passend Onderwijs betekent een grote wijziging in de zorgstructuur voor kinderen. Kinderen verdienen een gelijke kans op onderwijs op een school die bij hen past. Een goede verbinding met de wijzigingen in de Jeugdzorg is voor ouders en kinderen noodzakelijk, actieve samenwerking tussen betrokken partijen rond opvoeden en opgroeien wordt door de gemeente georganiseerd en gefaciliteerd. Bij het herschikken van scholen komt de ontwikkeling van Integrale Kindcentra concreet op de agenda, waar onderwijs, vroegschoolse- en kinderopvang, sport en cultuur, zorg en welzijn voor ouders en wijkbewoners samen komen. D66 wil in wijken waar scholen worden samengevoegd ontwikkeling van Integraal Kindcentrum bevorderen Kinderen verdienen een gelijke kans op onderwijs op een school die bij hen past. Een transparante aanmeldprocedure is daarbij essentieel. D66 wil dat de gemeente afspraken maakt met schoolbesturen over deze transparantie. Leerlingenvervoer op kosten van de gemeente blijft beschikbaar voor kinderen met een beperking. D66 wil vrijkomende schoollocaties mede bestemmen voor woningbouw voor jonge Haaksbergenaren.

Kansen voor ondernemers werk voor jong en oud Ondernemers zijn buitengewoon belangrijk voor Haaksbergen: zij zorgen voor werkgelegenheid en inkomsten voor de gemeente en daarmee ook voor welvaart. Het onderhouden van goede relaties met ondernemend Haaksbergen is daarom vanzelfsprekend. Voorwaarde is een klantvriendelijke en dienstverlenende houding richting startende en innoverende ondernemers. Startende ondernemingen zorgen voor dynamiek in de samenleving. Het starten van een onderneming is niet gemakkelijk en moet door de gemeente beter worden gefaciliteerd. Allerlei vergunningsverplichtingen kunnen hinderlijk zijn voor ondernemers in het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Minder regels, minder kosten, durven loslaten zijn voor D66 belangrijke waarden. De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld door stageplaatsen aan te bieden bij gemeentelijke diensten. Inzichtelijk maken van bestaande vergunningsverplichtingen en komen tot vermindering van regelgeving. Het is belangrijk dat meer mensen werk krijgen. Werk draagt bij aan de eigenwaarde van mensen, aan contacten met anderen en zorgt voor minder uitgaven aan uitkeringen, zoals werkloosheidsuitkeringen en bijstandsuitkeringen. Haaksbergen kan het zich niet permitteren een te ruimhartig vangnet te zijn voor mensen die wel kunnen werken. Het aantal jonge mensen zonder werk in Haaksbergen is groeiend. D66 wil een optimaal gebruik van de financiële sturingsmiddelen van de gemeente om mensen te scholen en een betere kans op de arbeidsmarkt te bieden. Het reintegratiebudget wordt zorgvuldig en volgens jaarplannen volledig benut. Stimuleren en faciliteren van stageplekken voor (V)MBO-leerlingen binnen het lokale bedrijfsleven. Een groot deel van de werklozen in Haaksbergen beschikt over een lage of zelfs geen opleiding. Openstaande vacatures kunnen daardoor slecht worden vervuld. Met name VMBOers en MBO-ers komen moeilijk aan stageplaatsen, met als gevolg dat ze met een slechte start aan hun arbeidscarrière beginnen. De stagiair van vandaag is de medewerker van morgen. Voor ondernemers kunnen stagiaires een waardevolle en met de laatste inzichten geschoolde bijdrage leveren aan hun product. D66 wil het gemeentelijke bedrijvenloket ontwikkelen tot een slagvaardige Ondernemerswinkel. Verhoogde aandacht voor jeugdwerkloosheid door vindplaatsgericht werken en mentorschap. Inzetten op onderwijs, waaronder herscholing, om de kans op een baan of opleidingsplaats te verhogen. Het stimuleren van leer-werkstages door gemeentelijke subsidies aan bedrijven te koppelen aan het creëren van stageplaatsen. Toegankelijke en bereikbare gemeente D66 ziet de (elektrische) fiets als een belangrijk middel van vervoer binnen de gemeentegrenzen. De afstanden binnen en tussen de kernen en omliggende gemeenten zijn uitermate geschikt voor de fiets. D66 wil dan ook inzetten op een flinke verbetering van de fietsinfrastructuur. Niet alleen de fietspaden en fietsroutes zijn daarbij van belang, maar ook de mogelijkheden om de fiets te stallen in het winkelcentrum en bij bushaltes. Ook de oplaadpunten voor de elektrische fiets mogen hierbij niet vergeten worden. Een goed bereikbaar centrum met voldoende (fiets) parkeergelegenheid. Toegankelijkheid kern voor autoverkeer slechts beperken op piekmomenten. De doorstroming van het noodzakelijke verkeer bevorderen en onnodig verkeer in het centrum voorkomen. Haaksbergen is gebaat bij een grotere toeloop van mensen van elders. Het is een inkomstenbron voor ondernemers, het bevordert de levendigheid van het dorp en het stimuleert de dagrecreatie in onze gemeente. Fietsverkeer bevorderen en bij nieuwe inrichtingsplannen fietspaden aanleggen Goede fietsverbindingen richting bedrijventerreinen aanleggen, zgn. fietssnelwegen Bevorderen regionale openbaar vervoer voorzieningen tegen betaalbare tarieven Bij de aanleg of reconstructie van wegen is veiligheid voor gebruiker uitgangspunt Oude verkeerslichten verplaatsen naar voetgangsersoversteekplaatsen aan de centrumring Aanpakken diverse onveilige verkeerssituaties zoals Goorsestraat, Frankenhuisrotonde en Eibergsestraat

Het centrumplan, winkels en horeca Het vastgestelde centrumplan uitvoeren. Levendige winkels en horeca die een visitekaartje zijn voor Haaksbergen. Een daghorecavoorziening/eetcafé voor ouderen opzetten. De winkeltijdenwet geeft ondernemers de ruimte zelf hun openingstijden te bepalen. D66 vindt dat Haaksbergse ondernemers zelf afspraken moeten maken over de openingstijden op zon- en feestdagen. Het duurt te lang voordat het vastgestelde centrumplan tot definitieve invulling komt. Winkels en horeca zijn mede bepalend voor het plezierig wonen en verblijven in Haaksbergen: zij maken het dorp aantrekkelijk. Goede horeca en winkels zijn belangrijke ingrediënten voor de uitstraling van een modern Haaksbergen. Overdag bezoeken vooral ouderen het centrum van Haaksbergen. Een laagdrempelige voorziening als ontmoetingsplek met de mogelijkheid van een eenvoudige maaltijd draagt bij aan de levendigheid van het dorp. Concretiseren van het centrumplan. Particulier initiatief van ondernemers stimuleren door 4 jaar een subsidie als cofinanciering beschikbaar te stellen voor maximaal 10 gevelverbeteringen in het centrum van Haaksbergen. In samenwerking met deelnemers aan re-integratie en dagbestedingactiviteiten en met stageplaatsen van (horeca-)opleidingen opzetten van een dag- /eetcafé op een locatie binnen het centrumplan. Samenwerkingspartners voor het beheer worden gezocht bij diverse lokale organisaties of maatschappelijk betrokken ondernemers. Winkels zijn op zondagen open. Eigen keus van de ondernemer over openingstijden van zijn/haar winkel. Aanleg N18 De aanleg van de N18 vraagt een heroriëntatie van het lokale verkeer voor de bedrijvigheid in het buitengebied, agrariërs en voor de veiligheid van fietsers. D66 wil een groene, landschappelijke inpassing van de N18 doormiddel van een groene wand met streekeigen, inheemse beplanting, zodat de uitstoot van fijnstof zoveel mogelijk teniet wordt gedaan. Dit bevordert de mogelijkheid van een recreatieve invulling van het omliggende gebied met wandelen fietswegen. Met deskundige en betrokken lokale partijen het gebied rond de N18 herinrichten. Agrarisch ondernemerschap Agrarische activiteiten zijn onlosmakelijk verbonden met onze dorpen en het landschap om ons heen. Ondernemerschap is van belang voor de vitaliteit van het platteland. Het behoud van natuurlijke waarden in de ontwikkeling van het buitengebied is essentieel. Het gebied verder ontsluiten door het aanleggen van toeristische routes. De omgeving van Haaksbergen is om meerdere redenen een waardevol gebied dat in z n huidige vorm zoveel mogelijk in stand gehouden moet worden. Daarnaast moet de mogelijkheid bestaan voor agrariërs nieuwe kleinschalige inkomensbronnen te verwerven. Bevorderen dat agrariërs meewerken aan het aanleggen van toeristische fiets- en wandelpaden (stiewelpaden) over hun terrein.

Meedoen geeft kracht De meeste inwoners van Haaksbergen zijn zelfredzaam en dragen hun steentje bij de opbouw van onze gemeenschap. Het geeft hen voldoening en zij zijn een voorbeeld voor anderen. Voor diegenen waarvoor dat niet vanzelfsprekend is, bijvoorbeeld omdat zij beperkingen ervaren, is de Noaberpoort een laagdrempelig informatie- en adviescentrum waar transparant en onafhankelijk de weg wordt gewezen naar ondersteuning en hulp. De Noaberpoort is geen loket, het is voor Haaksbergenaren een wegwijzer, een sociaal makelaar, om mee te kunnen (blijven) doen in onze samenleving. De veranderingen in zorg en jeugdzorg die nu worden ingevoerd vragen specifieke expertise van de gemeente. Keuzevrijheid en maatwerk vindt D66 essentieel. Vanzelfsprekend blijft D66 de ontwikkelingen rond dit sociaal makelpunt nauwlettend volgen. Voor ons is het centrale thema dat er een juiste balans blijft tussen wat burgers zelf kunnen organiseren en op welk moment professionele hulp gewenst is. Niet te vroeg maar zeker niet te laat! Voor Haaksbergen worden 1 à 2 Sociale Wijkteams ingezet, bestaande uit generalistisch werkende professionals, zij kunnen in een vroegtijdig stadium in onze wijken problemen signaleren en aanpakken. Zorg en ondersteuning Voor mensen, jong en oud, met beperkingen die langdurig op zorg en ondersteuning zijn aangewezen, moet er een verzekerd recht op zorg en ondersteuning zijn. De regie over de persoonlijke situatie ligt bij ieder individu zelf. Voorzieningen zijn verankerd in een heldere structuur. Het belang van mantelzorgers, zowel bij de indicatiestelling als de uitvoering van de zorg mag niet worden onderschatten. Emancipatie, integratie en burgerschap D66 wil een samenhangend beleid om achterstand, gerelateerd aan een economische, sociaal-culturele situatie of anderszins op te heffen. Het bewust maken van zowel huidige als nieuwe bewoners dat Haaksbergen geen dorp is waar je alleen komt halen en niets komt brengen. Ieder individu moet de beschikking hebben over keuzemogelijkheden en gelijke kansen in de samenleving. De vrijheid om te kiezen mag niet door anderen belemmerd worden. Onrechtvaardig handelen mag niet getolereerd worden. Niet alle Haaksbergenaren hebben het even gemakkelijk. Sommige mensen krijgen minder kansen dan anderen. De mogelijkheid van het individu om zich onafhankelijk van zijn maatschappelijke positie te ontwikkelen is uitgangspunt. Iedereen die wil investeren in Haaksbergen en in zichzelf kan in onze gemeente goed wonen. Dat dit in sommige situaties moeilijk is, kan niet worden afgewenteld op de Haaksbergse samenleving of het gemeentebestuur. Een moeilijke leefsituatie of een taalachterstand is geen reden om met de rug naar de samenleving te gaan staan. Om kwetsbare inwoners te ondersteunen en te behoeden voor een nog zwakkere positie moeten maatregelen genomen worden, maar de eigen verantwoordelijkheid staat daarbij voorop. D66 wil particuliere zorgwoningen toestaan bij aanvragen van woningaanpassing. Zolang mensen hun eigen leven, ondanks hun beperkingen, zelfstandig wensen in te vullen moet dat mogelijk zijn. Keuzevrijheid en zeggenschap over zorg en ondersteuning staat hiervoor borg. De vrijheid om een eigen invulling te geven aan de gewenste zorg vergroot de eigen verantwoordelijkheid. Voor diegenen die moeite hebben hun eigen regie te voeren is een toegankelijk en professioneel advies beschikbaar. De zorgplicht van de gemeente toetsbaar vastleggen. Onafhankelijke en objectieve indicatiestelling. Onafhankelijke cliëntondersteuning en garantie lokale belangenbehartiging door cliëntorganisaties. Mantelzorg is geen vervanging van professionele zorg en mogelijkheden respijtzorg verruimen Ontmoeting en dagbestedingsmogelijkheden uitbreiden De gemeente stimuleert het bewustwordingsproces en faciliteert organisaties die zich inzetten voor gelijke rechten en een kritische discussie aangaan over factoren die ongelijkheid in stand houden. De gemeente investeert in mensen die hun positie willen verbeteren door in te zetten op een resultaatgericht, dus niet vrijblijvend aanbod voor individuen met een achterstand. Onderdeel daarvan zijn beroepsopleidingen en het aanleren van vaardigheden die nodig zijn voor actieve participatie in de samenleving. Bevorderen van participatie van de verschillende bevolkingsgroepen in maatschappelijke organisaties en het verenigingsleven. Er wordt van alle inwoners in Haaksbergen verwacht dat ze actief bijdragen aan de Haaksbergse samenleving.

Verenigingsleven Haaksbergen heeft een bloeiend verenigingsleven, voor elk wat wils. Velen geven hiermee het culturele, sportieve en maatschappelijke leven in Haaksbergen kleur en zorgen voor diversiteit in onze gemeente. Vele vrijwilligers zorgen dat hun vereniging kan blijven bestaan en de leden hun hobby kunnen uitoefenen. Met subsidies ondersteunt de gemeente dit cement van de samenleving. Door een gezamenlijk (sport)bedrijf te faciliteren kan de gemeente bijdragen aan de bestaanszekerheid van deze verenigingen. Verenigingen kunnen hierin diverse functies onderbrengen, zoals onderhoud, financiële en ledenadministratie. Er kunnen leerwerk-plekken worden gecreëerd en dagbestedingsactiviteiten worden ondergebracht. D66 noemt dit Maatschappelijk Verantwoord Verenigen. Verenigingen moeten steeds meer wettelijke regels hanteren, zoals arbowet, en ook de administratie is professioneler ingericht. Het is echter steeds moeilijker voldoende vrijwilligers te vinden en dit bedreigt hun voortbestaan. Daarnaast zijn verenigingen van groot maatschappelijke belang bij het ontwikkelen van eigen kracht en het meedoen in onze participatiesamenleving. Verengingen leren van elkaar en kunnen elkaar ondersteunen. Faciliteren van een zelfstandig Haaksbergs Sportbedrijf, waarbij ook niet-sportverenigingen zich kunnen aansluiten. Bevorderen van Maatschappelijk Verantwoord Verenigen.

Duurzaamheid voor een groene toekomst D66 wil verduurzaming bereiken door zelf te zorgen voor verandering. Wij vinden dit belangrijk, want de wereld verandert in hoog tempo. Bedrijven en inwoners zijn van onderop bezig om Nederland en Haaksbergen in te richten en aan te passen aan een duurzame toekomst. Goed voorbeeld doet goed volgen. Daarom moet de gemeente zelf het voorbeeld geven door CO2-uitstoot bewust te beperken, groene energie in te kopen, uit te spreken een schalie-gasvrije gemeente te zijn en gebruik te maken van zonnepanelen op gemeentegebouwen. Mensen moeten leven in opgeruimde en groene wijken. D66 wil groenvoorzieningen zowel in kwalitatieve zin als in absoluut aantal verbeteren en vergroten. Het kunnen wonen in een wijk waar mensen zich thuis voelen en die groen is, is van groot belang voor de positieve wijkwoonbeleving. Campagnes die het schoonhouden van de wijken bevorderen zijn belangrijk voor het in stand houden van de omgeving en bevorderen ook sociale cohesie. Kinderen voldoende speelfaciliteiten bieden. De bestaande ruimte en het groen in de wijken worden gehandhaafd en niet bebouwd. Waar mogelijk wordt ruimte en groen toegevoegd na sloop van bebouwing. Er is in de wijken voldoende speelgroen voor kinderen (incl. trapveldjes). Voor het behoud van de kwaliteit van de bomen in Haaksbergen is een extra impuls nodig. Investeren in schoon en heel. Afspraken maken met uitvoerende diensten over te leveren prestaties. Baas-in-eigen-buurtbudgetten instellen voor eigen onderhoud in de woonomgeving. Park/groengebied creëren in het centrum van het dorp, bestaand groen handhaven en onderhouden. Gebruik aardwarmte mogelijk maken voor particuliere bouwers in project Buurse-Zuid en op andere bouwlocaties onderzoek doen naar het verkrijgen van aardwarmte CO2-neutraal bouwen aantoonbaar (laten) maken in bouwplannen Aanbrengen van zonnepanelen op het dak van theater De Kappen, op andere gemeentelijke en schoolgebouwen. Het beperken van bouwleges indien aantoonbaar energie-beperkende maatregelen worden getroffen, zoals gebruik van zonnepanelen. D66 wil dat de gemeente blijft snoeien in beperkende welstandsregels voor energiebesparende maatregelen

Bestuurlijk Haaksbergen D66 vindt dat ons gemeentebestuur er is voor de burgers. Haaksbergenaren moeten hun ideeën, wensen en kritiek kunnen laten horen. Contact tussen inwoners en het gemeentebestuur bevordert betrokkenheid en draagt bij aan een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Bij verantwoordelijke burgers hoort een bescheiden overheid. Eerder minder regels dan meer. Je kunt burgers niet vragen enerzijds meer eigen verantwoordelijkheid te nemen en anderzijds overal regels voor maken. meer de gemeente optreedt, hoe verder de mensen zich terugtrekken. D66 wil dat het college van B&W voldoende ruimte krijgt van de gemeenteraad om slagvaardig en daadkrachtig Haaksbergen te besturen. D66 wil efficiënte besluitvorming met plannen die realistisch, uitvoerbaar en resultaatgericht zijn. D66 heeft de ambitie in 2017 een papierloze organisatie te zijn. D66 is de drijvende kracht geweest achter de invoering van de digitalisering van de raadsstukken. Een volgende stap is de invoering van live-uitzendingen van de raadsvergaderingen via internet of via Sternet. Hierdoor is het eenvoudiger voor onze inwoners om de lokale politiek te volgen. D66 zal blijven zoeken naar manieren om de politiek toegankelijker te maken voor onze inwoners en instellingen. De politiek is er voor de inwoners en niet andersom. De raad moet daarom vaker het gesprek met inwoners, instellingen en bedrijven opzoeken. De rol van volksvertegenwoordiging is zoveel meer dan alleen deelnemen aan vergaderingen. Een intensivering van het contact met de inwoners is essentieel voor de Haaksbergse democratie. De gemeente Haaksbergen in de regio Goede samenwerking met gemeentes in de regio om ontwikkelingen op diverse beleidsterreinen vorm te geven is voor D66 vanzelfsprekend. De ambtelijke organisatie wordt zo ingericht dat deze in staat is een excellente, dienstverlenende en servicegerichte invulling te geven aan de gemeentelijke taken. Wat we regionaal efficiënter (kunnen) doen, doen we niet meer lokaal. Als het bijdraagt aan het rendement van gemeenschapsgeld is verregaande samenwerking mogelijk. D66 is voorstander geweest van het creëren van één regiobestuur Twente. Dit regiobestuur kan echter niet rechtstreeks worden gekozen, maar bestaat uit afgevaardigden uit de deelnemende gemeenteraden en Colleges van B&W. Voor D66 is deze vorm van vertegenwoordiging niet ideaal en ze blijft zich inzetten voor een betere democratische legitimatie van dit regiobestuur. Besluitvorming moet plaatsvinden daar waar rechtstreekse democratische controle mogelijk is. Samenwerking is geen doel op zich, maar een middel om werkzaamheden op de beste manier te organiseren en uit te voeren. Pleiten voor het houden van regionale referenda bij essentiële besluiten De belangen van Haaksbergen steeds afwegen tegen regionale belangen Een raadplegend referendum bij voornemen tot fusie met een andere gemeente Openheid in informatievoorziening en besluitvorming draagt bij tot het winnen van vertrouwen van burgers. Website van de gemeente uitbouwen tot een uitgebreid service- en informatieloket. Rechtstreeks uitzenden van raadsvergaderingen via internet of Sternet. Niet overal mee bemoeien en dat wil ook zeggen dat de burger niet elke keer de gemeente kan vragen om dingen op te lossen. Minder regelgeving nastreven. De planning & control systematiek wordt uitgebreid met een registratie waarmee effectiviteit en efficiency wordt gecontroleerd. Als de overheid voorzieningen treft, spreekt zij af wat zij zal doen en wat van burgers verwacht wordt. Tegenover voorzieningen staan verantwoordelijkheden en verplichtingen. In 2017 wordt Haaksbergen een papierloze organisatie: slimmer en efficiënter werken is het motto

Financiën Een gezond financieel beleid berust op een evenwichtige, sluitende begroting en een evenwichtige reële meerjarenraming. Belangrijke veranderingen zullen plaatsvinden in het sociale domein, deze gaan gepaard met grote financiële gevolgen. Een transparante begroting en jaarrekening geeft jaarlijks inzicht in de financiële staat van de gemeente Haaksbergen, het provinciaal toezicht op de financiën over 2014 geeft aan dat in voorgaande jaren onvoldoende aandacht is geweest voor een goed financieel beheer. D66 blijft streven naar een sluitende begroting zonder lastenverhoging voor de burger. Voor het sluitend krijgen van de begroting grijpt D66 niet naar OZB-verhoging; alleen inflatiecorrectie is acceptabel. Om dit te bereiken mag geen toevlucht gezocht worden in grootschalig creatief boekhouden. Indien noodzakelijk moeten structurele bezuinigingen worden doorgevoerd. Afvalstoffenheffing en rioolrecht dienen kostendekkend te zijn, en mogen in geen geval de reële kosten overschrijden. Het is daarom absoluut noodzakelijk dat de efficiëntie van het ambtelijk apparaat optimaal is en dat zo min mogelijk gebruik wordt gemaakt van dure externe adviseurs. Kostenreductie op het ambtelijk apparaat gebeurt door toerekening van personeelslasten die gebaseerd is op reële ziekteverzuimcijfers en opleidingskosten. De overheadberekening van budgetten binnen het programma Sociaal Domein mag per onderdeel niet hoger zijn dan 8% De gemeente dient zich te richten op essentiële taken. Een realistische discussie over hoofdtaken moet dan ook één van de prioriteiten zijn van de nieuwe gemeenteraad. D66 wil dat wethouders incidentele tegenvallers in eerste instantie binnen hun eigen programma opvangen. D66 wil dat structurele tegenvallers beleidsmatig worden aangepakt en niet via een greep uit de algemene reserve van de gemeente worden opgelost. D66 wil subsidies blijven omzetten naar financieringsafspraken waarin de gemeente eisen stelt aan wat de instellingen moeten leveren en welke effecten zullen moeten optreden. (prestatiecontracten). Investeringen voor de komende jaren moeten voldoende dekking hebben.

Verkiezingslijst 1. Edith van Spiegel 2. Harry Belshof 3. Chris Rouwenhorst 4. Gert-Jan Vonkeman 5. Lies Lassche 6. Marike Remmelts 7. Machteld Schukkink 8. Willem Jan Westerholt 9. Lex Freeve 10. Jan Veger

Sociaal-liberale richtingswijzers D66 benadert de mens en maatschappij op een positieve manier. Wij vertrouwen erop dat mensen veel van de problemen die ze tegenkomen zelf kunnen oplossen. Maar reiken de helpende hand als dat eens niet lukt. Wij hebben en tonen respect voor onze medemens en uit zorg voor komende generaties stáán we voor duurzaamheid. We zijn niet bang om verder te kijken dan onze eigen gemeente. Ook zijn we bereid om lastige keuzes te maken. En dat is hard nodig. Het zijn in veel opzichten zware tijden. Dan is voor velen de verleiding groot om hun heil te zoeken in oude patronen van schijnveiligheden en in schijnoplossingen. In dit verkiezingsprogramma tonen onze standpunten welke problemen, uitdagingen en oplossingen wij in uw directe omgeving zien. De wereld staat de komende vier jaar niet stil. Ook ná de verkiezingen zullen er ongetwijfeld onderwerpen op de raadsagenda komen die we nu nog niet kunnen voorzien. Om u te laten beoordelen hoe onze D66 fractie hierop zal reageren willen we kort uitleggen hoe wij naar de mens en de maatschappij kijken. Wij hanteren een vijftal richtingwijzers waarin elke D66-er zich herkent en waarmee de manier waarop we in het leven en de politiek staan beknopt is samengevat. Elk van de richtingwijzers afzonderlijk is zeker niet uniek voor het D66 gedachtegoed, maar het is de combinatie van juist déze vijf denkrichtingen die de mens en maatschappijvisie van D66 definiëren. Deze vijf richtingwijzers maken ook dat onze standpuntbepaling voor u als inwoner voorspelbaar is: onze standpunten komen voort uit één of meerdere van onze richtingwijzers.

De 5 sociaal-liberale richtingswijzers Vertrouw op de eigen kracht van mensen Wij vertrouwen op de eigen kracht en ontwikkeling van mensen. Daarom zien we de toekomst met optimisme tegemoet. Mensen zijn zo creatief dat ze steeds opnieuw zelf oplossingen vinden. Wij willen dat de overheid deze kracht, vindingrijkheid en creativiteit van mensen ondersteunt en ruimte geeft. De sleutel voor verandering ligt bij mensen zelf en wij willen dat de overheid daarbij aansluit. Wat mensen voor zichzelf en anderen kunnen doen is veel belangrijker en effectiever dan wat de overheid kan doen. Denk en handel internationaal Samenlevingen zijn op steeds meer verschillende manieren met elkaar verbonden. Wij staan open voor de gehele wereld en sluiten niemand uit. Bij alles wat we doen, vragen we ons steeds af welke effecten dat heeft op anderen in deze wereld. Wij onderkennen dat Europa steeds meer ons binnenland wordt. Internationale samenwerking en economische vooruitgang zijn de sleutels naar een wereld met minder oorlog en conflicten. Daarbij handelen wij steeds pragmatisch, nuchter en op basis van feiten. Streef naar een duurzame en harmonieuze samenleving Wij willen de wereld om ons heen tegemoet treden met respect en mededogen. Dat geldt voor de mensen om ons heen en voor onze omgeving. De aarde is niet van ons en dus geen gebruiksartikel. We willen stoppen met het uitputten en vervuilen van onze leefomgeving. We willen dat in de discussie over natuur en milieu niet het behoud, maar de aantasting van natuur en milieu gerechtvaardigd wordt. Koester de grondrechten en gedeelde waarden De fundamentele waarden van onze samenleving zijn vrijheid voor en gelijkwaardigheid van ieder mens, ongeacht opvattingen, geloof, seksuele geaardheid, gerichtheid of herkomst. Lichamelijke integriteit, geweldloze oplossing van belangenconflicten en een respectvol gehanteerde vrijheid van meningsvorming en uiting, inclusief respect voor onze democratische rechtsstaat, zijn voor ons centrale waarden. Die waarden zijn universeel en zonder meer bovengeschikt. Wij beschermen de grondrechten van onszelf en anderen. Beloon prestatie en deel de welvaart Mensen zijn niet gelijk, wél gelijkwaardig. Mensen zijn verschillend en wij willen dat de overheid ruimte laat voor die verschillen. Wij streven naar economische zelfstandigheid voor zoveel mogelijk mensen en vinden dat mensen die uitmuntend presteren daarvoor een beloning verdienen. Wij willen een dynamische, open samenleving waarin iedereen de ruimte krijgt om zijn eigen beslissingen te nemen en iedereen zich op zijn eigen manier kan ontwikkelen. Wij vinden het vanzelfsprekend om welvaart met elkaar te delen. We willen dat zoveel mogelijk mensen meedoen in het maatschappelijk en economisch proces, want daar worden we allemaal beter van. Voor mensen die zichzelf niet kunnen redden dragen we een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Contactgegevens. Lijsttrekker: Edith van Spiegel Ebm.vanspiegel@kpnmail.nl Twitter: HaaksbergenD66 Bestuur: Gert-Jan Vonkeman (053) 5721143 Facebookpagina: www.facebook.com/d66haaksbergen Secretaris: Machteld Schukkink (053) 5725224 m.i.schukkink@home.nl WORD LID VAN D66! Website: www.d66haaksbergen.nl Bezoek eens een vergadering en praat mee over plaatselijke problemen en hun oplossingen. Kijk voor meer informatie op onze website.