Samenvatting: Aardrijkskunde - Hoofdstuk 3 Paragraaf 1 Definitie begrip stad: Een minimum aantal inwoners (verschilt per land) Inwoners werken in secundaire en tertiaire sector Er zijn allerlei voorzieningen van hoog niveau Er is een bepaald uiterlijk (hoge dichtheid) Inwoners hebben een stedelijke mentaliteit Steden hoeven niet per se aaneengesloten te zijn Iedere wereldburger wordt stedeling. De motor achter de groei van steden is de economische ontwikkeling. De kenmerken van het ontstaan van steden zijn: Snelle groei van steden d.m.v. migratie en natuurlijke groei: een steeds groter procent van de bevolking woont in de stad (=verstedelijking of urbanisatiegraad) Tempo van verstedelijking is steeds groter geworden (=urbanisatietempo) Verspreiding van stedelijke levensstijl (=versteding) Megasteden zijn steden met meer dan 10 miljoen inwoners. Wereldsteden voor 1950: Vooral havensteden gericht op handel Hoog inwoneraantal Stedelijke uitstraling Wereldsteden na 1950: Functie binnen het mondiale systeem bepaalt de status van de wereldstad. Steden worden internationale knooppunten Vestigingsplaats voor MNO s (economische dimensie) Multiculturele centra (culturele dimensie) Hoofdkantoren van internationale organisaties (politieke dimensie)
Paragraaf 2 De economische kenmerken van een wereldstad: 1) Bedrijven en instellingen. hoofdkantoren MNO s, beurzen en bedrijvenclusters 2) Verkeer en transport Mainports (=hoogste positie binnen het hierarische netwerk van vervoerknooppunten waar via lucht en/of zeehavens internationale stromen goederen of mensen samenkomen), Hubs in Hub and spoke netwerk(=een netwerk van luchtverbindingen waarbij het knooppunt hub wordt genoemd en de aanvoerlijnen de spokes ), goede geografische/economische ligging De sociaal/culturele kenmerken van een wereldstad: 1) Hoogbetaalde elite, ondersteunend door laagbetaalde routinewerkers ruimtelijke segregatie (=ruimtelijke scheiding) gated communities 2) Migranten informele sector 3) Toenemende sociale tegenstellingen (=sociale polarisatie) gated communties: mensen hebben behoefte aan veiligheid 4) Centra van wetenschappelijke innovaties (universiteiten) 5) Kosmopolitische levensstijl (=wereldburgers) 6) Creatieve stad (design, trends, media enz.) De politieke kenmerken van een stad: 1) gouvermentele en niet-gouvermentele organisaties Achterland is een continentaal gebied waarop de haven gericht is voor aan -en afvoer van goederen Voorland is een overzeese (intercontinentale) gebieden waarop de haven gericht is voor aan en afvoer van goederen. Een beurs is een knooppunt waar grondstoffen, geld en informatie worden verhandeld. Internationale dienstverlening is een concentratie van mondiale dienstverlenende bedrijven. (bijvoorbeeld reclamebureaus) Een cluster is een concentratie van met elkaar verbonden bedrijven en diensten die gericht zijn op een specifiek product. Gentrification Gentry betekent betere stand. Een vervallen stadsdeel verandert in enkele jaren in een hippe buurt waar steeds meer trendy mensen wonen. Voordeel: dankzij de nieuwkomers wordt de buurt gerenoveerd en opgewaardeerd
Nadeel: De huurprijzen gaan zodanig de hoogte in dat de oorspronkelijke bewoners de buurt moeten verlaten. De groei van steden Steden groeien allemaal hetzelfde. Ze zijn dus ook allemaal hetzelfde opgebouwd. In de loop van hun groei krijgen ze steeds andere namen: Kleine (compacte) stad Grote (compacte) stad Agglomeratie Stadsgewest Stedelijke zone of netwerkstad Megalopolis Megalopolis is een stedelijk gebied die bestaat uit met elkaar verbonden metropolen met als centrale steden Boston, New York, Philadelphia, Baltimore en Washington D.C. (samen ookwel de BosWash genoemd). Er wonen ongeveer 40 miljoen inwoners en we vinden er een hoogwaardige infrastructuur gericht op transport en communicatie. Paragraaf 3 Het centrum van Amerikaanse steden wordt ook wel het Central Business District (CBD) genoemd. Kenmerken CBD: Hoge bebouwingsdichtheid Hoge grondprijzen Vooral werken en nauwelijks wonen Grote verkeersproblemen (congestie=file + parkeerproblemen) Veel (winkel-) voorzieningen verlaten het centrum hun klanten achterna. (=shopping malls) De overgangszone rond het centrum wordt gekenmerkt door de woonblokken met drie tot vier verdiepingen, kleine bedrijven en industriële activiteiten. Er is sprake van gettovorming: woonwijken waar bijna alle bewoners tot een bepaalde bevolkingsgroep vormen. En er is sprake van gentryfication. De suburbs hebben grote garages en kronkelige wegen. De gated communities bevinden zich vooral in de suburbs, en een klein beetje in de overgangszone.
Paragraaf 4 Los Angeles L.A. vormt een uitgestrekt stedelijk gebied lngs de kust van de Grote Oceaan en is qua oppervlakte betreft de grootste stad van de VS. De stad heeft 17 miljoen inwoners en is dus een metropool. In L.A. ontbreekt een echte CBD. Er is vooral laagbouw en maar weinig wolkenkrabbers. Zo n 40% van de stedelijke ruimte bestaat uit een regionaal netwerk van snelwegen: de freeways. L.A. heeft de grootste autodichtheid ter wereld. Er zijn veel rijke mensen maar ook heel veel arme mensen. Waarom is L.A. een wereldstad? Economische kenmerken: De mondiale betekenis van de filmindustrie. L.A. is de wereldleider op het gebied van de productie en de verkoop van films, televisieprogramma s en multimedia. De concentratie van bedrijven in de informatie en communicatietechnologie. het gaat hierbij om clusters van bedrijven die zich richten op hoogwaardige wetenschappelijke en technologische kennis en productie. Een beperkt aantal hoofdkantoren van de belangrijkste ondernemingen ter wereld. Banken richten zich op buitenlandse migranten die zich in L.A. vestigen. Veel creatieve beroepen. Modeontwerpers, designcentra voor bijv. de grootste autofabrikant ter wereld, kleding, meubels, sieraden. L.A. is de grootste kledingproducent van de VS. Sociaal-culturele kenmerken: Migratie. Ruimtelijke segregatie en sociale polaristie Behoefte aan veiligheid toename gated communities. Creatieve stad. culturele groeperingen, kunstenaars, artiesten. Politieke kenmerken: De politieke kenmerken van Los Angeles zijn beperkt. Los Angeles is zelfs geen politiek centrum van de staat California, Sacramento is de hoofdstad. Paragraaf 5: Washington D.C. (district of colombia) Washington D.C. lijkt op het eerste gezicht maar een klein stadje. Maar er staan wel belangrijke vestigingen zoals het Witte Huis, de hoofdkwartieren van FBI, de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). De stad behoort tot geen enkele staat en heeft 600.000 inwoners.
Onderdeel van Washington-stad Washington stad deel van metropool Washington/Baltimore Washington/Baltimore onderdeel van megalopolis Boswash In het CBD van Washington D.C. zijn vooral politieke instellingen geconcentreerd. Redenen hoervoor zijn: grote regeringsgebouwen veel representatieve gebouwen veel gebouwen van bedrijven/organisaties die hun belangen willen behartigen ( Lobby ) Aantrekkelijke woongebieden vlakbij het CBD Veel hoogwaardige hotels Waarom is Washington D.C. een wereldstad? De politieke kenmerken: Regeringsorganisaties Internationale politieke en economische organisaties NGO s (6300) (=Niet-overheidsorganisaties) De economische kenmerken: overheid en allerlei soorten diensten De sociaal-culturele kenmerken: Veel internationale migratie vanwege de vele instellingen Ruimtelijke segregatie rijk en arm Gentrification Paragraaf 6 New York De economische culturele activiteiten zijn geconcentreerd in Manhattan. Het zuiden van Manhattan (Lower Manhattan) is het CBD van New York. Waarom is New York een wereldstad? Economische kenmerken: Veel hoofdkantoren Veel diensten
Mainportregio New York is de belangrijkste containerhaven aan de oostkust van de VS en de derde grootste van het land. Hub De sociaal-culturele kenmerken: Een culturele uitstraling musea, concertgebouwen, kunstenaars Een creatieve stad Een migranten stad met grote tegenstellingen