Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4
|
|
- Jan Leo Jansen
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 769 woorden 2 juni 202 6,7 54 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand 2 De wereld van een grote stad Een stad heeft 4 kenmerken:. Een bepaalde, per land verschillende omvang. 2. Een hoge bebouwingsdichtheid in vergelijking met het omringende land. 3. Een beroepsbevolking die vrijwel uitsluitend werkt in de secundaire en tertiaire sector. 4. Een groot aantal functies voor het gebied rond de stad. In de rijke landen zijn er meestal meerdere grote steden, die zijn op veel manieren met elkaar verbonden, en vormen zo een stedelijk netwerk. In ontwikkelingslande is er vaak maar één megastad, een primate city. De spreiding van steden kun je verklaren, je kijkt daarbij naar 2 soorten kenmerken:. Kenmerken van het gebied waarin een stad ligt. Dat noem je de site. Vaak in vlakke, vruchtbare gebieden; kruisingen van handelswegen, langs rivieren en aan de kust. 2. Kenmerken van de ligging ten opzichte van andere plaatsen. Dat noem je de situation. In de moderne tijd is de situation veel belangrijker dan de site. Door globalisering is het belangrijk dat je op veel manieren bereikbaar bent. Veel steden in ontwikkelingslanden liggen aan de kust. Zij vormden in de koloniale tijd het doorgeefluik van de kolonie naar het westerse moederland. Een stad die is opgebouwd uit een westers en niet westers deel, heet een koloniale dubbelstad. Megastad: stad met meer dan 0 miljoen inwoners. Wereldstad: grote stad die voor een deel van de wereld belangrijk is op het gebied van economie, politiek en cultuur. Stedelijk netwerk: een groep van steden in een land die onderling op veel manieren verbonden zijn. Primate city: een stad die, gelet op het aantal inwoners en functies, veel groter en belangrijker is dan de tweede grote stad in het land. Site: kenmerken van de ligging van een plaats zelf. Situation: kenmerken van een plaats die samenhangen met zijn ligging ten opzichte van andere plaatsen. Koloniale dubbelstad: een stad die bestaat uit een westers en een niet-westers stadsdeel. Pagina van 5
2 3 steden in verandering Aan de urbanisatiegraad kun je zien welk percentage van de bevolking in steden woont. Rijke landen hebben een hoge urbanisatiegraad. Vanuit de centrale stad trekken mensen en bedrijven juist naar plaatsen rond de stad. Dat noem je suburbanisatie. In ontwikkelingslanden is het andersom, daar trekken mensen van het platteland naar de stad, en dan met name naar de primate city. Dit heet verstedelijking of urbanisatie. De belangrijkste reden waarom de stedelijke bevolking zo hard groeit, is het hoge geboorteoverschot. Aan de buitenkant van de stad liggen ruim opgezette woonwijken met laagbouw; de suburbs. Hier wonen mensen met een hoger inkomen. Het centrum staat vol met hoogbouw, vroeger woonden hier de rijken, maar het is veranderd in een zakencentrum, het CBD, met chique winkels, kantoren en uitgaansmogelijkheden. In historische steden, met een oud en bewaard centrum, ligt het CBD aan de buitenkant van de stad. In megasteden in arme landen zit vaak weinig structuur, dit komt omdat ze zonder planning vaak heel snel groeien. De stad heeft vaak wel; Eén of meer zakencentra Eén zone met overwegend industrie Woonwijken van de rijken. De rest is opgevuld met krottenwijken, plaatsen waar rijken niet willen wonen. Nieuwkomers vestigen zich ook in bestaande wijken, waardoor verdere verdichting optreedt. Urbanisatiegraad: percentage van de bevolking dat in steden dat in steden woont. Suburbanisatie: proces waarbij mensen en bedrijven vanuit een stad naar het omringende platteland trekken. Urbanisatie: proces waarbij mensen van het platteland naar de stad trekken. Suburbs: (Amerikaanse) voorsteden CBD (central business district): centrum van een stad waar allerlei kantoren en zakenpanden zijn gevestigd. Verdichting: proces waarbij de woningdichtheid toeneemt. 4 Megasteden, megaproblemen Het aantal inwoners van Afrikaanse en Aziatische landen heeft een hoog urbanisatietempo, de stadsbevolking neemt hier elke week met een anderhalf miljoen mensen toe. Een baan zoeken in een megastad is heel moeilijk, er is veel concurrentie. En mensen die van het platteland komen hebben helemaal geen ervaring, en proberen een paar centen te verdienen in de scharreleconomie, bijvoorbeeld vuil ophalen, voedsel verkopen op straat, sjouwer zijn op de markt, mensen vervoeren en repareren wat kapot is. Een groot probleem in ontwikkelingslanden, is dat er weinig schoon drinkwater is. Dat komt doordat bedrijven in de stad afval in het riool gooien, dat in de rivieren terecht komt, en voor mensen die stroomafwaarts wonen drinkwater is, of water waar ze zich in wassen. Volgens Unicef drinken ruim één miljard mensen verontreinigd water. De prijs van schoon drinkwater stijgt snel. In een arm land staat economische groei op, daarna komt pas het milieu. Pagina 2 van 5
3 Urbanisatietempo: percentage waarmee de urbanisatiegraad jaarlijks toeneemt. 7 Nederland: land zonder een echte grote stad Amsterdam was in 800 een echte primate city, maar toen in 900 de trek van het platteland naar de steden begon, richtten migranten zich op meerdere steden. Elke stad kreeg een eigen taak. Den Haag: nationale bestuurscentrum. Rotterdam: internationale haven- en industriestad. Utrecht: nationale distributie- en vergadercentrum. Amsterdam: belangrijk financieel, diensten- en toeristencentrum. Na 900 groeiden veel steden tot een agglomeratie. Rond 960 komt de suburbanisatie op gang, mensen willen niet meer in de drukke stad wonen, en ook bedrijven vestigen zich in een gebied buiten de stad. Daar is het goedkoper, beter bereikbaar en er is meer ruimte. Intussen breidt de invloed van de stad zich steeds verder uit over het omringende platteland; er ontstaat een stadsgewest. Ook deze stadsgewesten groeien steeds meer naar elkaar. De verbindingen tussen 2 stadsgewesten zijn de ideale vestigingsplaatsen voor mensen en bedrijven; zo ontstaan stedelijke gebieden. Files zijn er omdat mensen naar bijvoorbeeld theaters, bioscopen, ziekenhuizen en warenhuizen gaan in de stad. Een dorp heeft minder van deze voorzieningen, dit heeft te maken met de drempelwaarde. Een grote stad heeft een hoog dienstenniveau, waarvan niet alleen de stadsbewoners gebruikmaken. De afstand die klanten willen afleggen voor een bepaalde dienst, noem je de reikwijdte. Dit bepaalt de uiteindelijke omvang van het verzorgingsgebied van een plaats. Die omvang verandert voortdurend, dat heeft vooral te maken met de toenemende (auto)mobiliteit. Mensen gaan ook vaker voor bijvoorbeeld de boodschappen, niet naar een supermarkt dichtbij, maar naar een aan de rand van de stad. Hierdoor krijgt de supermarkt in de binnenstad een kleiner draagvlak, de dienst zal vroeg of laat verdwijnen. Agglomeratie: aaneengesloten stedelijke bebouwing die zich over meer dan gemeente uitstrekt. Stadsgewest: een stedelijk gebied waarin de omringde plaatsen op tal van manieren verbonden zijn met de centrale stad. Stedelijke gebieden: gebied waarin een aantal stadsgewesten liggen die goed met elkaar verbonden zijn. Vinex-locaties: een nieuw stadsdeel dat tegen de oude stad is aangebouwd. Drempelwaarde: het minimum aantal mogelijke klanten dat nodig is om een goed of dienst op een bepaalde plaats met winst te kunnen aanbieden. Reikwijdte: de afstand die de klanten willen afleggen voor een bepaalde dienst of goed. Verzorgingsgebied: het gebied dat door plaats wordt voorzien van goederen en diensten. Draagvlak: aanwezigheid van voldoende mogelijke klanten binnen het verzorgingsgebied. 8 gedonder in de stad Mensen die in steden wonen zijn vaak studenten, werkende jongeren af mensen uit het buitenland. Die hebben niet zo n heel hoog inkomen, zo verliest de stad een draagkrachtige bevolkingsgroep. Mensen die er als jongeren heen Pagina 3 van 5
4 zijn getrokken, en nu ouder zijn, een hoger inkomen hebben willen weg uit de stad. Ze hebben nu een gezin, en de woning is te klein geworden. Maar het gemeentebestuur wil de stad weer aantrekkelijk maken voor de bewoners, dit zijn de mogelijkheden:. Oude wijken opknappen, aanpassen aan de eisen van nu; renovatie. Een nadeel is wel dat de huizen duurder worden, en de huur stijgt. 2. Slechte wijken worden afgebroken, en nieuwe opgebouwd, om meer aan de wensen van de mensen te voldoen: sanering. Flats worden gesloopt en er komt laagbouw. 3. Op verlaten industrie- en haventerreinen worden nieuwe woningen gebouwd, straten en pleinen worden opgeknapt om de woonomgeving aantrekkelijk te maken. 4. Compleet nieuwe wijken worden tegen de oude stad aangebouwd. Achter alle 4 de maatregelen zit het idee van de compacte stad. In 2007 heeft de regering een campagne gestart om 40 achterstandswijken te verbeteren. De mensen die in deze wijken wonen, leven min of meer gescheiden van de andere stadsbewoners. Dat noem je segregatie. De overheid besteedt niet alleen aandacht aan de sanering en renovatie, maar ook aan het verbeteren van de straten, pleinen en parken. Dat deel van de wijk heet de publieke ruimte. Zo hoopt de overheid dat de wijk ook aantrekkelijk word voor de middenklasse. Renovatie: het opknappen van huizen. Sanering: het afbreken van huizen en wijken en ze vervangen door nieuwbouw. Woningdichtheid: het aantal woningen per hectare. Compacte stad: stadsvernieuwing waarbij het opvullen van open plekken en het bouwen van nieuwe wijk tegen de oude stad aan uitgangspunt zijn. Gentrificatie: proces waarbij een oude, vervallen stadswijk wordt opgeknapt en bewoond door rijkere burgers. Segregatie: het gescheiden wonen van verschillende bevolkingsgroepen in een stad. Publieke ruimte: dat deel van een wijk of stad dat voor iedereen toegankelijk is. 9 stedelijke netwerken in Europa Europa is samen met Australië het meest verstedelijkte continent, ongeveer 80% woont in stedelijke gebieden. De stedelijke gebieden zijn door een wirwar van transportroutes of corridors hecht met elkaar verbonden. Steden die niet goed aangesloten zijn op moderne verbindingen zoals snelwegen, hogesnelheidslijnen en digitale snelweg, en geen internationale mainport zijn, staan internationaal definitief op achterstand. Belangrijk is dus dat een stad een knooppunt wordt in een stedelijk netwerk. Parijs en Londen zijn de 2 metropolen van Europa. Corridors: vervoersassen waarlangs autowegen, spoorlijnen en waterwegen steden met elkaar verbinden. Bereikbaarheid: de mate waarin je een plaats kunt bereiken. Stedelijk netwerk: een groep van steden in een land die onderling op veel manieren verbonden zijn. Pagina 4 van 5
5 Clustering: concentratie van elkaar ondersteunende activiteiten zoals banken, verzekeraars en beurzen. Metropolen: grote stad die voor een deel van de wereld belangrijk is op het gebied van economie, politiek en cultuur. Pagina 5 van 5
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3 Samenvatting door L. 382 woorden 27 juni 206 0 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde H3 Par 2 Een stad heeft 4 kenmerken: - een bepaalde, per land verschillende omvang;
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Samenvatting door K. 14 woorden 3 februari 2014,1 12 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Wat is een stad? Een stad heeft 4 kenmerken: 4. Een bepaalde,
Nadere informatieStedelijk netwerk = een groep steden in een lang die onderling op tal van terreinen verbonden zijn; zoals de Randstad.
Samenvatting door Jonna 1751 woorden 20 april 2018 6,7 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Ak Samenvatting 3.2 Een stad heeft vier kenmerken: een bepaalde, per land verschillende omvang
Nadere informatie4.9. Samenvatting door J woorden 21 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde. megastad: stad met meer dan 10 miljoen inwoners.
Samenvatting door J. 2827 woorden 21 juni 2015 4.9 16 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand megastad: stad met meer dan 10 miljoen inwoners. wereldstad: grote stad, voor een deel belangrijk
Nadere informatieVan het woord stad een definitie geven is moeilijk. In IJsland noemen ze plaatsen met 500 inwoners al een stad en in Japan pas bij inwoners.
Samenvatting door C. 2370 woorden 16 januari 2014 6,5 16 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Paragraaf 2 Van het woord stad een definitie geven is moeilijk. In IJsland noemen ze plaatsen
Nadere informatieDE WERELD VAN DE GROTE STAD
DE WERELD VAN DE GROTE STAD VIER KENMERKEN VAN HET BEGRIP STAD Een bepaalde omvang, per land verschillend Een hoge bebouwingsdichtheid in vergelijking met het omringende gebied Een beroepsbevolking die
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Samenvatting door C. 1780 woorden 16 januari 2014 6 24 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Paragraaf 2: De wereld van de grote stad Van het woord
Nadere informatieSamenvatting: Aardrijkskunde - Hoofdstuk 3
Samenvatting: Aardrijkskunde - Hoofdstuk 3 Paragraaf 1 Definitie begrip stad: Een minimum aantal inwoners (verschilt per land) Inwoners werken in secundaire en tertiaire sector Er zijn allerlei voorzieningen
Nadere informatieDe binnenstad is een woongelegenheid in een stedelijk centrum, omdat daar minder en dure woningen zijn, en veel horeca, winkels en kantoren.
Praktische-opdracht door Mere 1507 woorden 11 juni 2015 7 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Stap 2 Een wijk kiezen Wij kozen de Binnenstad! Dit leek ons een interessante wijk om te
Nadere informatie9,2. Antwoorden door een scholier 1786 woorden 1 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Oefentoets hoofdstuk 3
Antwoorden door een scholier 1786 woorden 1 april 2011 9,2 4 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Oefentoets hoofdstuk 3 Globalisering in steden: grootstedelijke gebieden in de VS 1 Bekijk bron 7. De bron
Nadere informatie8.5. Boekverslag door M woorden 19 juli keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Boekverslag door M. 1259 woorden 19 juli 2016 8.5 3 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Aardrijkskunde Leefomgeving hoofdstuk 2 1.1 Soorten Steden Historische steden Industriesteden Beleidsteden Voor 1870:
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door M. 1649 woorden 1 juni 2013 5, 105 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 2, Nederland verandert Paragraaf 1, Amsterdam, de
Nadere informatieEindterm 1 de woon- en leefsituatie in buurten en wijken van Nederlandse steden en dorpen beschrijven en vergelijken. In dat verband kan hij/zij
Explicitering bij de eindtermen aardrijkskunde Van toepassing bij centraal examen 2006 Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden KB en GL/TL De kandidaat kan Eindterm 1 de woon- en leefsituatie
Nadere informatieAantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering
Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Global Aantekening door F. 617 woorden 6 maart 2013 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1: Wereldglobal 2,3 Global: Global verandert
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8
Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf
Nadere informatie1 meisje; 2 Rio de Janeiro; 3 de wereld; 4 Rio de Janeiro; 5 New York; 7 Nederland; 8 Europa; 9 de samenvatting doorlezen
Antwoorden door Dikketinus 87 woorden 8 maart 08 7 0 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Antwoorden vwo Opdrachtenboek Steden Intro a Het hoofdstuk gaat over steden en dit is duidelijk
Nadere informatie1 Amsterdam, de opbouw van een stad
1 Amsterdam, de opbouw van een stad 1 2 a Met de handel in specerijen in Oost-Indië. b Er waren nog geen moderne vervoermiddelen dus moesten de arbeiders naar de fabriek lopen. c Er kwamen regels voor
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8
Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting door V. 1226 woorden 30 oktober 2016 7,1 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Par. 1.2 Er zijn 2 manieren om
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 9 - paragraaf 1 t/m 8
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 9 - paragraaf 1 t/m 8 Samenvatting door een scholier 2037 woorden 2 april 2012 5,9 14 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Wereldwijs hoofdstuk 9
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, 2 en 3, Migratie en vervoer
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, 2 en 3, Migratie en vervoer Samenvatting door een scholier 1199 woorden 3 april 2003 6,2 29 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 1 Paragraaf
Nadere informatieAmsterdam + Utrecht Groene hart Den Haag + Rotterdam
Samenvatting door I. 1482 woorden 25 september 2012 5,5 8 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Aardrijkskunde - hoofdstuk 4 - Nederland, stedelijke gebieden 2 De Randstad en de rest De
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8
Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8 Samenvatting door Anne 1154 woorden 12 april 2017 6,3 46 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Paragraaf 2 Bevolkingsspreiding: de manier
Nadere informatieDe trek naar de stad 1. Wonen in Lagos 2. Blad 1. Mega Enorm groot. Een megastad is een enorm grote stad.
5 Lastige woorden Blad De trek naar de stad Mega Enorm groot. Een megastad is een enorm grote stad. Uitkering Geld dat je krijgt van de regering, bijvoorbeeld als je niet kunt werken. Voorbehoedsmiddel
Nadere informatie5,5. Werkstuk door een scholier 1890 woorden 25 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Werkstuk door een scholier 1890 woorden 25 juni 2008 5,5 10 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde INLEIDING Deze P.O. bestaat uit hoofd- en deelvragen. Ik ga dit onderzoek uitvoeren in mijn eigen omgeving;
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden
Samenvatting Aardrijkskunde Leefbaarheid en zorg in stedelijke en landelijke gebieden Samenvatting door een scholier 1149 woorden 21 juni 2004 5,3 162 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Hoofdstuk
Nadere informatieDe Geo 2 TH Aardrijkskunde voor de onderbouw Antwoorden hoofdstuk 2
De Geo 2 TH Aardrijkskunde voor de onderouw Antwoorden hoofdstuk 2 www.degeo-online.nl 1ste druk De Geo, aardrijkskunde voor de onderouw van th - Docentenhandleiding 2 TH 1 ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen,
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Politiek en ruimtelijk gedrag
Samenvatting Aardrijkskunde Politiek en ruimtelijk gedrag Samenvatting door een scholier 1779 woorden 11 juni 2003 6,8 49 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Atlantis Hoofdstuk 1 Politiek en ruimtelijk
Nadere informatie-Sociaal-geografisch: Kijkt naar de inrichting van de ruimte door de mens. -Fysisch-geografisch: Kijkt naar de inrichting van de ruimte en de natuur.
Wonen in Nederland -Sociaal-geografisch: Kijkt naar de inrichting van de ruimte door de mens. -Fysisch-geografisch: Kijkt naar de inrichting van de ruimte en de natuur. - 4 nederzetting vormen; Zie tekening
Nadere informatieLeven in een stad. Hoofdstuk 1B6
Leven in een stad Hoofdstuk 1B6 Cursus 6.1 Stad en Land Wat leer je in deze cursus? Wat de verschillen zijn tussen stad en dorp Waarvoor de grond in Nederland gebruikt wordt (grondgebruik) Wat het verschil
Nadere informatieJe hebt een bepaald aantal factoren die de kwaliteit van een woonomgeving bepalen:
Boekverslag door E. 2084 woorden 5 juni 2015 5.1 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs 1 Je hebt een bepaald aantal factoren die de kwaliteit van een woonomgeving bepalen: 2. 3. 4. 5.
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde 4 en 5. Inhoudsopgave. Tekstsamenvatting Pagina 2 t/m 5 Basisboek Pagina 6 t/m 7. 1 P a g e
Samenvatting Aardrijkskunde 4 en 5 Inhoudsopgave Tekstsamenvatting Pagina 2 t/m 5 Basisboek Pagina 6 t/m 7 1 P a g e Tekstsamenvatting People on the move Verenigde staten: 4 Regio s - Noord-Oosten - Midwesten
Nadere informatieHoofdstuk 3: Stedelijke vraagstukken van grote en middelgrote steden in Nederland.
Hoofdstuk 3: Stedelijke vraagstukken van grote en middelgrote steden in Nederland. Hoofdvraag: Hoe kunnen de Nederlandse grote en middelgrote steden een bijdrage leveren aan de vergroting van welvaart
Nadere informatieGEBIEDEN. 4 havo 3 Stedelijke gebieden 4-5
GEBIEDEN 4 havo 3 Stedelijke gebieden 4-5 Probleemwijken Groot aandeel sociale huurwoningen Slechte kwaliteit woonomgeving Afname aantal voorzieningen Toename asociaal gedrag Sociale en etnische spanningen
Nadere informatieWERELD. 5 havo 1 Globalisering 10-13
WERELD 5 havo 1 Globalisering 10-13 WERELD 5 havo 1 Globalisering 10 Historische banden Regel: ook na de- kolonisatie blijven koloniale invloeden nog lang bestaan. Hoe blijkt dat als je India bezoekt?
Nadere informatie6,1. Wat is migratie? On the move. Samenvatting door een scholier 1685 woorden 3 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 2.
Samenvatting door een scholier 1685 woorden 3 juni 2009 6,1 33 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand 2.1 Migratie Wat is migratie? migratie = van woonplaats veranderen Als je let op de
Nadere informatie4,6. Samenvatting door L. 989 woorden 30 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Samenvatting door L. 989 woorden 30 november 2016 4,6 5 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde SAMENVATTING AK HOOFDSTUK 1. VWO 2. Primaire sector: landbouw, visserij, mijnbouw, jacht. Secundaire sector: industrie,
Nadere informatieaardrijkskunde voor vmbo bovenbouw vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen
aardrijkskunde voor vmbo bovenbouw 3 + 4 vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen Inhoud 3 vmbo-kgt MODULE 1 Arm en rijk Hoofdstuk 1 Arme en rijke Nederlanders 5 Hoofdstuk 2 Arm en rijk in Nederland en
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, les 1,2,3
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1, les 1,2,3 Samenvatting door M. 941 woorden 8 oktober 2012 6 113 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Paragraaf 1, Regio in beeld: Zuid-Afrika Hoogteligging
Nadere informatie12 keer beoordeeld 24 juni 2016
8,7 Samenvatting door M. 1482 woorden 12 keer beoordeeld 24 juni 2016 Vak Aardrijkskunde Methode BuiteNLand H4 Stedelijke gebieden S2 De Randstad en de rest De Randstad heeft een gunstige ligging: - drukke
Nadere informatieDe Geo. 3 havo/vwov Aardrijkskunde voor de onderbouw. Antwoorden hoofdstuk 2. www.degeo-online.nl. 1ste druk
De Geo 3 havo/vwov Aardrijkskunde voor de onderbouw Antwoorden hoofdstuk 2 www.degeo-online.nl 1ste druk 2 De toekomst van Nederland Start 1 a Onbereikbaarheid Randstad; vergrijzing; waterberging op de
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3.4 t/m 3.6
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3.4 t/m 3.6 Samenvatting door S. 1381 woorden 8 april 2014 6,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 3.4 India Shining? De olifant staat erop India staat
Nadere informatie4,7. Begrippenlijst door een scholier 297 woorden 15 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Begrippenlijst door een scholier 297 woorden 15 januari 2005 4,7 43 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Paragraaf 5 Migranten: Mensen die van uit een land in een ander land komen wonen. Groepen
Nadere informatie5,5. Definities: Samenvatting door een scholier 1591 woorden 25 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Samenvatting door een scholier 1591 woorden 25 juni 2008 5,5 31 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 13 De oorzaken van bevolkingsgroei zijn: geboorte, sterfte, vestiging, vertrek. Migranten
Nadere informatiewerkboek-i buitenland 2 vwo B www.buitenland.epn.nl concept en redactie: Geert van den Berg Moniek de Boer Adwin Bosschaart Ko Dek
buitenland ak 2 vwo B www.buitenland.epn.nl Moniek de Boer Adwin Bosschaart Ko Dek concept en redactie: Geert van den Berg Ingrid Janssen Harrie Mennen Daan van Noppen ICT-redactie: Hub Stohr eerste druk
Nadere informatieLESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/MEDIA/ORGANISATIE TIJD 1. Lesbegin
LESONDERWERP : De Stad (Gent) ALGEMENE VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES : LEERPLANDOEL(EN) : - - LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/MEDIA/ORGANISATIE TIJD 1. Lesbegin onderwijsleergesprek Kunnen definiëren wat een
Nadere informatiePraktische opdracht Aardrijkskunde Waarom zit de kledingindustrie nog steeds in New York?
Praktische opdracht Aardrijkskunde Waarom zit de kledingindustrie nog steeds in New York? Praktische-opdracht door een scholier 2973 woorden 8 juni 2012 8,3 7 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Deelvraag
Nadere informatieDemi Smit Sarah Lingaard. Atlas van de toekomst
Demi Smit Sarah Lingaard Atlas van de toekomst 1 Introductie: Wij hebben de Atlas van onze toekomst gemaakt met daarin onze ideeën voor Nederland in 2040. Hierin hebben wij geprobeerd weer te geven hoe
Nadere informatieVerhuizingen en residentiële segregatie in Amsterdam 1890-1940. Henk Laloli Amsterdam
Verhuizingen en residentiële segregatie in Amsterdam 1890-1940 Henk Laloli Amsterdam Thema s Patronen van stedelijke ontwikkeling Mechanismen van residentiële segregatie Oorzaken Patronen Onderzoek in
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2006 - I
BEOORDELINGSMODEL Vraag Antwoord Scores Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. MIGRATIE EN DE MULTICULTURELE SAMENLEVING 1 A 2 D 3 C 4 D 5 maximumscore 2 Voorbeelden van
Nadere informatieCorrectievoorschrift VMBO-KB 2006
Correctievoorschrift VMBO-KB 2006 tijdvak 1 AARDRIJKSKUNDE CSE KB Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 1 REGELS
Nadere informatieStation Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West
Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West 2030 Station Nieuwe Meer is niet alleen een nieuwe metrostation verbonden met Schiphol, Hoofddorp, Zuidas en de Amsterdamse
Nadere informatieSitueer de grote miljoenensteden op de wereldkaart (zie p. 2) aan de hand van bron 1 bladzijde 102.
Verstedelijking Geogenie p.102-103 Atlas p.... 1.. Een miilljjoenenstad iin Latiijjns-Ameriika Miljoenensteden wereldwijd Situeer de grote miljoenensteden op de wereldkaart (zie p. 2) aan de hand van bron
Nadere informatieDe Geo. 3 havo/vwov Aardrijkskunde voor de onderbouw. Antwoorden hoofdstuk 2 1, 2 en 3. 1ste druk
De Geo 3 havo/vwov Aardrijkskunde voor de onderbouw Antwoorden hoofdstuk 2 1, 2 en 3 www.degeo-online.nl 1ste druk 2 De toekomst van Nederland Start 1 a Onbereikbaarheid Randstad; vergrijzing; waterberging
Nadere informatieStadsagenda Vlaardingen
Stadsagenda Vlaardingen In Vlaardingen is het prettig wonen Percentage dat het (zeer) eens is met de volgende stellingen: 51% stad voor jonge gezinnen Wat voor stad is Vlaardingen? groene stad 80% 60%
Nadere informatieVoorbeeld toetsen aardrijkskunde
Voorbeeld toetsen aardrijkskunde Vwo doorstromers Lengte toets: 60 minuten 1. De lange adem van de geografie a. Figuur 1 Uiteenvallen Pangea. Ongeveer 200 miljoen jaar geleden begon het supercontinent
Nadere informatie-Per dag ongeveer 200 mensen erbij (515 baby s maar er sterven 375 mensen)
Samenvatting door Saskia 1335 woorden 8 april 2014 7,5 16 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 2.1 Vergrijzing en ontgroening De bevolking groeit -Bevolkingsteller (CBS = Centraal Bureau voor
Nadere informatiedie een woning zochten. Aan de rand van de stad zijn de nieuwbouwwijken. Daar hebben de meeste huizen een tuin.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 5 Allemaal mensen Samenvatting Stedenbouw Oude en nieuwe steden zijn op dezelfde manier opgebouwd. In het midden ligt de binnenstad of het centrum. Rondom het centrum
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2006 - II
LEEFBAARHEID EN ZORG IN STEDELIJKE EN LANDELIJKE GEBIEDEN figuur 2 Woningen in de vier grote steden naar eigendom per 1 januari 2000 in procenten Amsterdam Den Haag Rotterdam Utrecht X Y Z Nederland Het
Nadere informatiewerkboek-i buitenland 2 havo/vwo B www.buitenland.epn.nl concept en redactie: Geert van den Berg Moniek de Boer Adwin Bosschaart Bauke Brouwer
buitenland ak 2 havo/vwo B www.buitenland.epn.nl Moniek de Boer Adwin Bosschaart Bauke Brouwer concept en redactie: Geert van den Berg Ko Dek Harrie Mennen Daan van Noppen ICT-redactie: Hub Stohr eerste
Nadere informatieVerdichting. binnen het bestaand bebouwd gebied. 19 april 2011 Kersten Nabielek
Verdichting binnen het bestaand bebouwd gebied 1 PBL studie verdichting Planning: afronding zomer 2011 Personen: Kersten Nabielek Maarten Piek Auke Vlonk Arjan Harbers Marnix Breedijk Sanne Boschman Hans
Nadere informatieFact sheet. Concentraties van allochtone ouderen en jongeren,
Fact sheet nummer 1 maart 2004 Concentraties van allochtone ouderen en jongeren, 1994-2003 Waar in Amsterdam wonen allochtone jongeren en ouderen? Allochtonen wonen vaker dan autochtonen in gezinsverband
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo 2005-II
4 Beoordelingsmodel Migratie en mobiliteit Opgave 1 1 de randgemeenten van de drie grote steden 1 de provincie Flevoland 1 2 Uit de beschrijving moet blijken dat: in de jaren 60 en 70 zich hier veel jonge
Nadere informatieLeiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.
EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo 2004-I
4 Beoordelingsmodel Politiek en ruimte Opgave 1 1 separatisme 2 Voorbeelden van juiste terreinen zijn: cultuur onderwijs per juist terrein 1 3 Juiste bevolkingskenmerken verwijzen naar: de sociaal-economische
Nadere informatieKent, een geweldige plek om zaken te doen
Kent, een geweldige plek om zaken te doen Kent is de beste plek om zaken te doen in het Verenigd Koninkrijk. Gelegen in Zuidoost-Engeland is Kent de regio die het dichtst bij het vasteland van Europa ligt.
Nadere informatieDe Koppeling Houten. Zichtlocatie te midden van de Houtense voorzieningen. Kantoorvestiging in de gemeente Houten
De Koppeling Houten Zichtlocatie te midden van de Houtense voorzieningen Kantoorvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten de Koppeling Centrale ligging in Houten Zichtlocatie langs belangrijkste weg
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door C. 2039 woorden 24 juni 2016 7,3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo AK H2 1 Vergrijzing en ontgroening Nederland is hard op weg
Nadere informatieHoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?
Samenvatting door L. 815 woorden 10 december 2013 4,7 74 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl I
LEEFBAARHEID EN ZORG IN STEDELIJKE EN LANDELIJKE GEBIEDEN kaarten 4, 5, 6 en 7 kaart 4 kaart 5 kaart 6 kaart 7 foto s 3, 4, 5 en 6 foto 3 foto 4 Een stadswijk in Alkmaar Een stadswijk in Alkmaar - 1 -
Nadere informatieOpgave en. toekomstperspectief EEN NIEUWE TOEKOMST
3 EEN NIEUWE TOEKOMST Opgave en toekomstperspectief De aandacht die er binnen het huidige politieke en bestuurlijke klimaat is voor de verbetering van wijken als Transvaal, is een kans die met beide handen
Nadere informatieToets_Hfdst6_BevolkingEnRuimtelijkeInrichting
Toets_Hfdst6_BevolkingEnRuimtelijkeInrichting Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:07 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,
Nadere informatieAntwoorden Aardrijkskunde H1 bevolking 1.7 t/m 1.9 en workitout
Antwoorden Aardrijkskunde H bevolking.7 t/m.9 en workitout Antwoorden door een scholier 49 woorden april 08,7 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk Bevolking - antwoorden.7
Nadere informatieGEBIEDEN. 4 havo 3 Stedelijke gebieden 1-3
GEBIEDEN 4 havo 3 Stedelijke gebieden 1-3 PAR 2 De stad als sociaal centrum * A. De functies van de stad en botsende belangen. * B. Ruimtegebrek in de stad * C. De stad als verzorgingscentrum A. De vier
Nadere informatieDe eerste immigranten: Engelsen aan de Oostkust: 13 koloniën (overzees gebied), bestuurt door Engeland.
Samenvatting door een scholier 2436 woorden 28 november 2012 4,5 60 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Paragraaf 1 De multiculturele samenleving in de Vs Eerste migranten: Oorspronkelijke
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Migratie & mobiliteit
Samenvatting Aardrijkskunde Migratie & mobiliteit Samenvatting door een scholier 825 woorden 24 juli 2005 7,2 19 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: On the move 1. Waar het gras groener is
Nadere informatieLes 14 Bevolkingsspreiding in Europa
5. Stedelijke landschappen 1 2e jaar aardrijkskunde Les 14 Bevolkingsspreiding in Europa Hoe onderzoek ik de bevolkingsspreiding? (gebaseerd op Geogenie2) Positieve factoren Verklaart de hoge bevolkingsdichtheid
Nadere informatieBevolkingsspreiding. Waar zit iedereen? Juist of onjuist: China is het grootste land ter wereld. A. Juist. B. Onjuist
Bevolking Waar zit iedereen? Waar zit iedereen? Bevolkingsspreiding Vraag 1 van 9 Juist of onjuist: China is het grootste land ter wereld. A. Juist B. Onjuist De manier waarop de bevolking over een gebied
Nadere informatieVeldwerkopdracht Utrecht in ontwikkeling
Veldwerkopdracht Utrecht in ontwikkeling Herstructurering van de Schepenbuurt en omgeving Maarten Seerden Inleiding Schepenbuurt en omgeving Bouwperiode: jaren 40-50 van de 20e eeuw Wijk is verouderd behoefte
Nadere informatieir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken
ir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken Basisplan 1946 Wat is het DNA van een stad? waar komen we vandaan?: Rotterdam 1850 Rotterdam 1870 Eerst de haven dan de stad (Coolsingel
Nadere informatie5,6. Samenvatting door L woorden 28 december keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Aardrijkskunde Samenvattingen H De bevolking groeit
Samenvatting door L. 1534 woorden 28 december 2014 5,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Aardrijkskunde Samenvattingen H2 2.1 De bevolking groeit De bevolking van Nederland neem elke
Nadere informatieSamenvatting door Charley 1814 woorden 24 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Samenvatting door Charley 1814 woorden 24 juni 2016 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo AK H3.2 T/M 3.4 3.2 INDIA, LAND VOL VERSCHILLEN Voor de 17e eeuw bestond India uit vele vorstendommen.
Nadere informatieSpreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten
Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt door een scholier 1713 woorden 9 december 2001 5,9 272 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag: Wat is na 1980 het patroon
Nadere informatieInleiding. Bewoners en SP in actie voor renovatie van de woningen in het Heilige Land
Betaalbaar wonen onen in Delft Inleiding Delft is een prachtige historische stad. Maar de laatste jaren kan niet iedereen meer hier terecht. Er is in Delft een schrijnend tekort aan betaalbare huurwoningen.
Nadere informatie8.1a Bevolking en ruimte in de eigen regio
Kerndeel 8 Bevolking en ruimte 8.1a Bevolking en ruimte in de eigen regio Eindterm 16. De kandidaat kan de bevolkingsontwikkeling en het ruimtegebruik in de eigen regio beschrijven en verklaren. Eindterm
Nadere informatieDe Verdeelde Triomf. Ateliersessie Trek naar de Stad Provincie Flevoland, Lelystad. 23 maart 2016 Dr. Otto #verdeeldetriomf
De Verdeelde Triomf Ateliersessie Trek naar de Stad Provincie Flevoland, Lelystad 23 maart 2016 Dr. Otto Raspe 1 @ottoraspe #verdeeldetriomf Trends in de regionale economie http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl_2014_trendsin-de-regionale-economie_1374.pdf
Nadere informatie1. BEBOUWDE RUIMTE TEGENOVER OPEN RUIMTE
Bewoning en bevolking 1 1. BEBOUWDE RUIMTE TEGENOVER OPEN RUIMTE 1. Bebouwingsvormen Mensen wonen in een bebouwde ruimte. Naast gebouwen om in te wonen staan er ook gebouwen om in te werken, gebouwen voor
Nadere informatiePARAGRAAF 1 VERGRIJZING EN ONTGROENING
Samenvatting Aardrijkskunde H2 Samenvatting door Levensmoe 1808 woorden 17 maart 2016 7,1 34 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 de Geo vwo 3 PARAGRAAF 1 VERGRIJZING
Nadere informatiedie een woning zochten. Aan de rand van de stad zijn de nieuwbouwwijken. Daar hebben de meeste huizen een tuin.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 5 Allemaal mensen Samenvatting Stedenbouw Oude en nieuwe steden zijn op dezelfde manier opgebouwd. In het midden ligt de binnenstad of het centrum. Rondom het centrum
Nadere informatieZoekkaart Kunstenaars: Marcel Witte
Pagina 1 van 6 Zoekkaart Kunstenaars: Marcel Witte 1. Multicultural Dit is het kunstwerk dat Marcel maakte voor de tentoonstelling Utopiart27 Je kan meer lezen over Marcel op de website http:// Pagina
Nadere informatieUitzicht op een betere wijk
Uitzicht op een betere wijk Deze visie is tot stand gekomen in bijeenkomsten met verschillende partijen. We danken de deelnemers hartelijk voor hun inzet. Wilt u meer weten? Heeft u na het lezen van deze
Nadere informatieGrondprijzen in Nederland
Vastgoedlezing 2010 Grondprijzen 2.000 tot 3.600 1.000 tot 2.000 500 tot 1.000 250 tot 500 100 tot 250 50 tot 100 25 tot 50 0 tot 25 Grondprijzen in Nederland Grondprijzen in Amsterdam 2.500 to 3.600
Nadere informatie*spreidingspatronen van migranten- en andere bevolkingsgroepen in grote steden beschrijven oude woonwijken achterstandswijk/buurt
Specificaties examenprogramma Aardrijkskunde vmbo Migratie en de multiculturele samenleving BB Explicitering bij de eindtermen De kandidaat kan Onderdeel 1 de maatschappelijke en ruimtelijke segregatie
Nadere informatieStadsdeel Scheveningen
Wijkprogramma 2016-2019 Stadsdeel Scheveningen NOORDELIJK SCHEVENINGEN SCHEVENINGEN-DORP HAVENKWARTIER & VISSENBUURT WITTEBRUG & DUTTENDEL VAN STOLKPARK DUINDORP ZORGVLIET STATEN- EN GEUZENKWARTIER DUINOORD
Nadere informatieConfrontatieweek Samenvatting voorlopige resultaten werkspoor Ruimte & Economie
Werkspoor 02-11-2015 Confrontatieweek Samenvatting voorlopige resultaten werkspoor Hans Vonk Bevindingen werkspoor A. Algemeen 1. Er is niet één corridor-regio, maar verschillende subregio s met een eigen
Nadere informatiei ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî" Òä i Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving
i ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî" Òä i Gebiedsvisie T P E C N O C Hollands Spoor en omgeving mei 2008 2 Inleiding 1 Straatnamenkaart 1 Inleiding Voorwoord Voor u ligt de Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving.
Nadere informatieLaakhaven Hollands Spoor: een nieuw centrum in Den Haag. 3 april Dr. Pieter van der Heijde
Laakhaven Hollands Spoor: een nieuw centrum in Den Haag 3 april Dr. Pieter van der Heijde Over Bureau Stedelijke Planning Onderzoek, advies en projectmanagement in stedelijke ontwikkeling Uitgebreide expertise
Nadere informatieDIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING
DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING STUDIEGEBIED: MALLE - BRECHT Tessa Bogaerts 1SA2/2SA3 Aardrijkskunde Engels 2015-2016 Inhoudstafel Inhoudstafel... 2 Lijst met figuren... 3 Hoofdstuk 5:
Nadere informatieInleiding regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst
Inleiding regeerakkoord 2017-2021 Vertrouwen in de toekomst Inleiding Mensen in Nederland hebben veel vrijheid. Nederlanders vormen een sterke groep. Iedereen kan proberen om verder te komen in zijn leven.
Nadere informatieDe Woonwens van de Vlaming anno 2013. Academische zitting & exclusieve enquêteresultaten
De Woonwens van de Vlaming anno 2013 Academische zitting & exclusieve enquêteresultaten De Woonwens van de Vlaming anno 2013 Kwantitatief onderzoek woonconcept Huyzentruyt Hoe woont de Vlaming vandaag?
Nadere informatieDiversiteit hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52440 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatie