de AANSLAG! Een uitgave van de Rotterdamse Fiscalisten Vereniging Christiaanse Taxateur Jaargang 23, nummer 1 2013/2014 StOPlichterij Docenten over het thema: Prof. dr. S.J.C. Hemels Drs. M. Nieuweboer Interview met: EY Verder: Lof-Congres Lustrumfeest 19e Almanak
A better working world starts with you. We want to build a better working world for you and with you. Because we employ some of the world s best talent, your career will be enriched by the EY experience no matter when you join us or how long you stay. Why not start now? Visit ey.nl/carriere. 2013 EYGM Limited. All Rights Reserved.
Inhoudsopgave de AANSLAG! 3 Inhoudsopgave Mehdi el Manouzi Over.. Student Fiscale Economie Beslastingfraude Prof. dr. S.J.C. Hemels Hoogleraar belastingrecht Erasmus School of Law Een alternatief voor bestrijding van BTW-fraude: een loterij 10 18 Drs. M. Nieuweboer Lustrumafsluiter! Docent Fiscale Economie De ethiek van belastingontduiking lustrumfeest & lustrumalmanak 28 34 4 Redactioneel 24 De Tien 5 Van de Voorzitter 25 LOF-congres 6 Commissies 2012 /2013 26 Fiscaliteit in perspectief 9 Lustrumcongres 27 Thuis bij 10 Thema-artikel 28 Docentenartikel 12 Prijsvraag 30 WisselingsALV 13 Eindactiviteit 31 Foto s 2013/2014 14 Startersinterview EY 32 Speciaal Fiscaal 16 Bestuursbekendmakingsborrel 34 Lustrumfeest 17 Eurekaweek 36 19e (Lustrum)Almanak 18 Docentartikel 38 Foto s 2013/2014 20 Eerste ledenborrel 40 De Stelling 21 Eerstejaars aan het woord 42 Column Martijn Schippers 23 Kennismakingsactiviteit eerstejaars 42 Agenda
4 de AANSLAG! Redactioneel De Aanslag is het verenigingsblad van de R.F.V. Christiaanse-Taxateur en verschijnt vier keer per jaar. Editie Jaargang 23 / Nummer 1 December 2013 Hoofd- en eindredactie Michèle Hendriks Redactie Mehdi el Manouzi Cindy Steentjes Valerie Visser Alain van Westen Met dank aan: De stellingdeelnemers Tessa Beckman Jelle Boonstra Floris Evenboer Prof. dr. S.J.C. Hemels Nicky Kattenbroek Steffie Klein Rudo Koot Agnes Maassen Drs. M. Nieuweboer Jaleesa Rijn Martijn Schippers Lara van Vliet Linda Wisse Redactieadres Erasmus Universiteit Rotterdam De Aanslagredactie Kamer H13-11 Postbus 1738 3000 DR Rotterdam Telefoon: 010 408 14 69 Website: www.christiaanse-taxateur.nl E-mail: aanslag@christiaanse-taxateur.nl Colofon Waarde lezer, Redactioneel Reeds heeft de 23e jaargang van de Aanslag zijn aanvang genomen, is het XXIe bestuur op 25 september 2013 officieel geïnstalleerd en hebben we door middel van een spetterend lustrumfeest en een schitterende lustrumalmanak het IVe lustrum van de R.F.V. Christiaanse-Taxateur afgesloten. We zitten inmiddels al in december wat betekend dat het collegejaar 2013/2014 al een tijdje van start is en ook de commissies al hard aan de slag zijn gegaan. Fraude is al lange tijd een probleem hetgeen de Nederlandse overheid telkens met nieuwe middelen probeert te minimaliseren. In 2014 heeft de overheid zelfs 25 miljoen extra in begroot voor haar strijd tegen fraude van toeslagen. Het kabinet vind fraude ontoelaatbaar omdat het consequenties heeft voor de schatkist, maar ook afdoet aan de belastingmoraal van de goedwillende burger. Het kabinet wil voorkomen dat die burgers lijden onder de kwaadwillende fraudeurs. Daarom heeft het kabinet met haar wetsvoorstellen geprobeerd antifrauderegelingen specifiek te richten op de aanpak van fraudeurs. In deze Aanslag staat fraude centraal en hebben we als thema: StOplichterij. Op Prinsjesdag is het Fiscaal pakket 2014 bij de Tweede Kamer ingediend. Dit bestond uit vier wetsvoorstellen: het Belastingplan 2014, de Overige fiscale maatregelen 2014, het wetsvoorstel aanpak fraude toeslagen en fiscaliteit en het wetsvoorstel wijziging percentage belasting- en invorderingsrente. In deze editie belichten we vooral de aanpak van fraude. Mehdi el Manouzi schrijft in het thema-artikel over de verschillende connotaties van fraude. Prof. dr. S.J.C. Hemels zal in haar artikel ingaan op de alternatieven voor de bestrijding van BTW-fraude en Drs. M. Nieuweboer schrijft over de ethiek van belastingontduiking. Uiteraard staan er naast de thema gerelateerde artikelen ook weer de ouderwetse rubrieken in deze Aanslag. Zo heeft de Aanslagcommissie een bezoekje gebracht aan onze secretaris Nicky Kattenbroek en hebben we voor u de 10 meest spraakmakende belastingschandalen op een rijtje gezet. Wat natuurlijk ook niet mag ontbreken zijn de foto s van het Lustrumfeest en een stukje over de Lustrumalmanak. Adverteren Voor inlichtingen over adverteren kunt u contact opnemen met Agnes Maassen (commissarisextern@christiaanse-taxateur.nl). Ontwerp en vormgeving Orangebook Almanakken & Verenigingsbladen Drukkerij Orangebook Almanakken & Verenigingsbladen Oplage 750 exemplaren We wensen u veel leesplezier! Met vriendelijke groet, De Aanslagcommissie 2013/2014 Michèle Hendriks Mehdi el Manouzi Cindy Steentjes Valerie Visser Alain van Westen XXIste bestuur der R.F.V. Christiaanse-Taxateur Floris Evenboer - Voorzitter Nicky Kattenbroek - Secretaris Emiel de Bok - Penningmeester Agnes Maassen - Commissaris Extern Daan Hoogwegt - Commissaris Intern Michèle Hendriks - Commissaris Media
Van de Voorzitter de AANSLAG! 5 Van de Voorzitter Waerde Leden, Inmiddels in de maand december aanbeland, ligt daarmee ook de eerste Aanslag van het collegejaar 2013/2014 bij u op de mat. Dit blad biedt u de uitgelezen mogelijkheid om tussen de feestdrukte door even rustig te ontspannen en u mee te laten nemen in de wereld van de belastingfraude. Ik moet u eerlijk bekennen, toen mij het thema StOPlichterij ter oren kwam, moest ik niet direct denken aan de maatregelen tegen belastingfraude in het Belastingplan 2014. Ik moest hierbij direct aan zoveel meer denken: aan de straattruc balletjeballetje, waar dagelijks de nodige toeristen mee in de maling worden genomen. Aan de zogeheten belchinezen, die al jaren de uitslagen van voetbalwedstrijden beïnvloeden. En als we het over fraude hebben dan mogen wij en passant Silvio Berlusconi ook niet vergeten, hij krijgt wekelijks een nieuwe aanklacht met betrekking tot oplichting of fraude aan zijn broek en toch lijkt hij overal mee weg te komen, de ondeugd! Ondanks het feit dat niet al deze voorbeelden te maken hebben met belastingfraude, zijn ze natuurlijk ook een vorm van oplichterij. Naar mijn mening is het onmogelijk om fraude en oplichting uit onze maatschappij te bannen. Het straffen ervan helpt het te verminderen, maar er zullen altijd mensen blijven die, na het maken van een zorgvuldige kosten-batenanalyse, proberen te frauderen. Toch doet de overheid er goed aan om ook binnen de fiscaliteit fraude zo hard mogelijk aan te pakken. Wellicht dat op deze manier wij als brave belastingbetalers weer wat vertrouwen krijgen in de politiek. Ik ben mij ervan bewust dat het voorgaande met een cynische ondertoon gelezen kan worden, maar er is dan ook wat kleur uit mijn leven verdwenen omdat het 4e lustrum der R.F.V. Christiaanse-Taxateur ten einde is gekomen. Maar laten we niet vergeten dat tussen deze lustrumvreugde door ook het gewone verenigingsleven is doorgegaan. Op 2 september vond de opening van het academisch jaar plaats. Deze markeerde tevens de start van het eeuwfeestjaar van de universiteit. Ongeveer 2 weken daarna hebben wij met u in het Witte Huis het glas geheven op een nieuw jaar van de CT, tijdens de eerste ledenborrel. Een week later hadden wij ook het genoegen om met een aantal nieuwe leden kennis te maken, tijdens een geslaagd avondje bowlen en eten. De volgende ochtend ging echter de wekker alweer om half zeven, omdat ons een lange reis te wachten stond naar de metropool van het Noorden, Groningen. Daar woonde een groep CT ers het LOF-congres bij. Op 25 september werd de maand afgesloten met de uittrede van het 20e bestuur, die met veel trots kunnen terugblikken op een geslaagd bestuursjaar, en de intrede van 21e bestuur. Vervolgens werd er geproost op het nieuwe bestuur in Café de Stoep. In oktober en november zijn ook alweer de nodige activiteiten de revue gepasseerd. Er zijn een viertal tentamentrainingen verzorgd, we hebben twee kantoren bezocht en er werd in samenwerking met KMPG Meijburg & Co. een zeer geslaagde Almanakborrel georganiseerd. Ook is het TJP-programma al weer enkele weken geleden van start gegaan. Uiteraard is dit nog maar het begin geweest en gaan er nog een hoop activiteiten georganiseerd worden, denkende aan de Fiscale Bedrijvendag, de studiereis en andere sport- en verenigingsactivteiten. Gelukkig staan alle commissies, die inmiddels zijn samengesteld, te trappelen om ons hierbij een handje te helpen! Ik wens u veel leesplezier toe en ik nodig u van harte uit voor alle borrels en activiteiten die wij dit jaar voor u in het verschiet hebben. Ik zie u graag allen weer op onze eerstvolgende borrel. Met vriendelijke groet, Namens de R.F.V. Christiaanse-Taxateur, Floris Evenboer Voorzitter 2013/2014 Het jaar 2013 stond namelijk in het teken van de Colourful Taxes, vanwege de viering van ons 4e lustrum. De Lustrumcommissie, bestaande uit 6 (oud-)voorzitters, toonde nog eenmaal haar liefde voor de CT om er een onvergetelijk lustrum van te maken. In maart werd er afgetrapt met het Pre-Lustrumfeest in het Pakhuis; op 21 juni vond het Lustrumcongres i.s.m. FEI B.V. plaats, om vervolgens op 4 oktober af te sluiten met een spetterend Lustrumfeest in Staal met Benny Rodriquez, Miss Melera en Cincity s Yazz. Als klap op de vuurpijl werd op woensdag 6 november ook nog de lustrumeditie van de Almanak gepresenteerd. Bij deze wil ik de Lustrumcommissie, het 20e bestuur en alle betrokken commissies, dan ook graag nog eenmaal bedanken voor hun inzet.
6 de AANSLAG! Activiteitencommissie Activiteitencommissie Activiteitencommissie 2013/2014 Burcu Oral, Kwint Linzel, Lennart van Sluijs en Vera Nederpelt vormen dit jaar de activiteitencommissie. Een diverse groep, maar ze hebben met elkaar gemeen dat ze heel veel zin hebben om aan de slag te gaan! Dit jaar zal de activiteitencommissie in ieder geval het Diesfeest, het actievenweekend, een sportactiviteit en de eindactiviteit organiseren. En wie weet nog wel meer activiteiten Burcu is op dit moment bezig met het derde jaar van Fiscaal Recht. Hoewel zij nog bij haar ouders in Alblasserdam woont, komt ze graag en vaak naar Rotterdam om leuke dingen met haar vriendinnen te doen, zoals shoppen of dansen. Daarnaast is ze ook een echte zonaanbidder en pakt ze graag het vliegtuig om op een zonnige bestemming te relaxen. Kwint is een echte Rotterdammer. Hij woont nu in Blijdorp met twee vrienden, maar je kunt hem vaker in het centrum vinden waar hij met zijn vrienden op stap is. Na zijn middelbare schooltijd heeft hij een paar maanden door Azië gereisd in onder ander Thailand en Vietnam. Kwint is nu tweedejaars student Fiscale Economie. Lennart is een geboren en getogen Middelburger, Zeeland. Hij is naar Rotterdam verhuisd om Fiscale Economie te studeren, waarvan hij nu het derde jaar doet. Hiervoor heeft hij al een bachelor Economie & Bedrijfseconomie afgerond. Hij is ook lid bij B&R Beurs, waar hij zich samen met andere studenten bezig houdt met finance en beleggen. Als het weer meezit kun je hem tegenkomen op zijn racefiets of in zijn hardloopschoenen. Ook doet hij aan Krav Maga. Vera is nu tweedejaars student Rechtsgeleerdheid en Fiscaal Recht. Zij heeft haar ouderlijk huis in Woerden verruild voor het studentenleven van Rotterdam en is vorig jaar lid geworden van de RVSV. Ook organiseert ze dit jaar de Right Movie Night bij de JFR. Naast deze dingen vindt ze soms ook tijd om te koken, iets cultureels te doen of een boek te lezen. Allemaal verschillende studenten dus uit verschillende plekken in het land. Zij gaan dit jaar hun uiterste best doen om leuke activiteiten neer te zetten voor jullie. En ik kan niet anders dan zeggen dat ik enorm veel vertrouwen heb in de activiteitencommissie! We hopen je snel te zien op een van onze activiteiten. Met vriendelijke groet, Namens de Activiteitencommissie, Nicky Kattenbroek
Bedrijvendagcommissie en Reiscommissie de AANSLAG! 7 Bedrijvendagcommissie Waarde leden, Zoals elk jaar zal de Christiaanse-Taxateur ook dit jaar de Fiscale Bedrijvendag organiseren. Op dit grootse evenement wordt een brug geslagen tussen studenten en potentiële werkgevers. Voor verschillende studenten biedt deze dag diverse mogelijkheden. De een zal deze dag gebruiken om zich te oriënteren, een ander zal zich meer willen verdiepen in een kantoor en sommigen gebruiken de Fiscale Bedrijvendag als opstapje naar een stage, werkstudentschap of zelfs een baan. Ook dit jaar zijn wij voornemens net als vorig jaar een fantastische dag neer te zetten. De maanden voorafgaand aan de bedrijvendag wordt al veel tijd en energie gestoken in de organisatie hiervan. Dit zal ik natuurlijk niet alleen doen, maar samen met een commissie. Derhalve mag ik vol trots de volgende commissieleden aan jullie voorstellen: Ella Rijnsaardt Floris Verweijmeren Nikie van Duurling Joris Jiskoot De komende maanden zullen wij alle voorbereidingen treffen om ervoor te zorgen dat de Fiscale Bedrijvendag een groot succes zal worden. Middels deze weg wil ik iedereen alvast uitnodigen om 14 februari deel te nemen aan de Bedrijvendag. Ik hoop dat ik velen van jullie dan mag verwelkomen! Met vriendelijke groet, Namens de Bedrijvendagcommissie, Agnes Maassen Reiscommissie Mijn naam is Daan Hoogwegt en als commissaris intern van het XXIste bestuur der R.F.V. Christiaanse-Taxateur ben ik dit bestuursjaar, samen met Marloes van Doorn, Laura Batenburg de Jong en Hervé van Oosterhout, verantwoordelijk voor het organiseren van de welbekende studiereis. Voor veel CT ers is dit het mooiste wat ze bij de vereniging hebben meegemaakt, en het is voor ons als commissie dan ook een eer daar een bijdrage aan te mogen leveren! Voorgaande jaren zijn bestemmingen als Dubai, Kuala Lumpur, New York en Mumbai aangedaan en dit jaar gaan we aan dat rijtje een mooie bestemming toevoegen. Zoals altijd zal er een goede afwisseling worden gezocht tussen het inhoudelijke programma en de overige activiteiten die we gaan organiseren. Verschillende belastingadvieskantoren zullen worden bezocht, evenals multinationale ondernemingen en overheidsinstanties. Dit alles met het doel om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van het land waar we zullen verblijven. Daarnaast zal er uiteraard tijd genoeg zijn om andere ervaringen op te doen die niet van inhoudelijke aard zijn! Wij kijken er als commissie erg naar uit om de studiereis van dit jaar tot een goed eind te brengen, en te hebben bijgedragen aan één van de mooiste ervaringen uit je studententijd! Groet, namens de reiscommissie, Daan Hoogwegt
8 de AANSLAG! TJP-commissie TJP-commissie Mijn naam is Daan Hoogwegt en als commissaris intern van het XXIste bestuur der R.F.V. Christiaanse-Taxateur zal ik samen met mijn commissiegenoten, Remon Abadier en Peter Adriaanse, dit collegejaar de verantwoordelijkheid dragen voor het Tax Jurisprudence Program. In de eerste maand na de vorming van de commissie is er veel werk verzet, waarbij alle sessies vastgelegd moesten worden waarvoor bedrijven en docenten zijn benaderd. Omdat het programma traditiegetrouw erg populair is, zijn er ook een groot aantal sollicitatiegesprekken afgenomen en is er voor de deelnemende studenten een introductiebijeenkomst georganiseerd, welke werd afgesloten met een gezellige borrel. Op het moment van schrijven zitten we één dag voor de eerste sessie van dit collegejaar en hopen we als commissie terug te kunnen kijken op een succesvolle avond! Het Tax Jurisprudence Program biedt ons als commissie de kans om een actieve bijdrage te leveren aan de belangrijkste vakinhoudelijke activiteit die de Christiaanse-Taxateur jaarlijks organiseert. Op die manier kunnen wij een rol spelen in een studiefase die voor veel studenten belangrijk is: het verbreden van de fiscale kennis en het in contact komen met potentiële werkgevers. Wij zijn als commissie vastberaden om er ook dit jaar een succesvol en bovenal professioneel programma van te maken! Groet, namens de TJP-commissie, Daan Hoogwegt Wanted: YOU! Houd je e-mail de komende weken heel goed in de gaten, want begin 2014 is er de mogelijkheid te solliciteren voor de halfjaarlijkse commissies! Welke commissies dat zijn, lees je hieronder. Almanakcommissie Elk collegejaar organiseert de CT weer vele activiteiten voor haar leden. Natuurlijk moet dit worden vastgelegd voor later. Daarin is een taak weggelegd voor de Almanakcommissie. Het is altijd weer een grote uitdaging voor deze commissie om het jaar op een zo origineel mogelijke manier weer te geven in een jaarboek. De commissie zal gedurende een half jaar bezig zijn met het schrijven van verslagen, het uitzoeken van foto s, het interviewen van studenten, het schrijven van artikelen en nog veel meer. Congrescommissie Sinds 2011 organiseert R.F.V. Christiaanse-Taxateur in samenwerking met FEI B.V. jaarlijks een inhoudelijk congres. Dit congres vindt plaats in juni en wordt georganiseerd rondom een wisselend thema. In 2011 stond het thema Totaalwinst centraal en in 2012 was Bedrijfsofopvolging en herstructurering het onderwerp van de dag. Afgelopen jaar was het Lustrumcongres met als het thema ongewenste belastingontwijking? De jacht naar fair share. Ook aankomend jaar zal er weer een congres worden georganiseerd. Om dit congres zo goed mogelijk te laten verlopen, hebben we jouw hulp nodig! Wil jij jezelf ontwikkelen en fantastische ervaringen opdoen waar je een leven lang wat aan hebt? Solliciteer dan voor één van de twee halfjaarlijkse commissies!
Foto s de AANSLAG! 9 Lustrumcongres 21 juni 2013
10 de AANSLAG! Thema-artikel Fraude; het onkruid in de fiscale bloementuin Door: Mehdi el Manouzi Fraude, what s in a name? Fiscale fraude is een hot item. Het woord fraude brengt verschillende connotaties met zich mee. Cultureel, taalkundig, juridisch en emotioneel. De vraag naar wat fiscaal mag en niet mag is brandend actueel. Wat is fraude en hoe wordt het bestreden? In dit thema-artikel zal door een fiscale bril naar fraude gekeken worden. Belastingontwijking en belastingfraude: de dunne scheidslijn Het verschil tussen het ontwijken en ontduiken van belasting? De hoogte van de rekening van uw belastingadviseur, aldus een bekend grapje onder fiscalisten. In deze spreuk zit zeker een kern van waarheid, immers wordt het onderscheid tussen belastingontwijking en ontduiking bepaald door binnen of buiten de grenzen van het belastingrecht te handelen. Des te creatiever het fiscale advies des te meer er binnen de grenzen van het belastingrecht gespeeld kan worden om de belastinglast te minimaliseren. Het vinden van de mazen in de wet is immers lastig, maar daarmee ook waardevol. Bedrijven en personen kunnen tenslotte op legale manier een deel van de te betalen belasting verminderen. De voornaamste vorm van belastingontduiking is het verzwijgen van vermogen of inkomsten of (hogere) aftrekposten claimen waar men geen recht op heeft. Morele of onwenselijke gevolgen van belastingplanning (binnen de mogelijkheden van de wet) zijn in beginsel irrelevant wil er sprake zijn van fiscale fraude. Deze mazen in de wet zijn vaak fouten van de overheid zelf. De overheid heeft in de loop van de tijd steeds meer maatregelen genomen tegen ongewenste belastingconstructies. De morele discussie zorgt wel voor een roep om de soms vage grens tussen belastingontwijking en fraude aan te scherpen. Soms doet de belastinginspecteur een succesvol beroep op de leer van substance over form en fraus legis om constructies die welliswaar wetelijk zijn toegestaan, maar duidelijk bedoeld zijn om deze te omzeilen, aan te duiden als misbruik. Gevolg hiervan is dat de belastingontwijkende handelingen en constructies worden genegeerd en er alsnog een belastingplicht ontstaat. Zo oud als de weg naar Rome Niet alleen het bestaan van belastingen, ook het ontwijken en ontduiken van belastingen is zo oud als de mensheid. In de 17e eeuw kende Engeland een zogenaamde hearth tax, wat een belastingheffing inhield op het aantal openhaarden dat een persoon had. Dit kan gezien worden als een middeleeuwse invulling van het draagkrachtbeginsel. De belastingautoriteiten telden het aantal schoorstenen om vast te stellen hoeveel openhaarden een persoon had, wat tot gevolg had dat huizen zo gebouwd werden dat er meerdere haarden op één schoorsteen uitkwamen. De geschiedenisles die we hieruit kunnen trekken is dat belastingontwijkend gedrag niet uit de lucht is komen vallen, en dat dit naar alle waarschijnlijkheid door de mens zal worden voortgezet zolang de belastingwet daartoe gelegenheid biedt. De wetgever zal dus tijdens het wetgevingsproces rekening moeten houden met opportunistische en calculerende burgers. Iedereen doet het Hoewel de meesten onder ons afkeurenswaardig reageren op de fraudezaken die de media halen, maken we onszelf er vaker schuldig aan dan we denken. Een veelvoorkomende vorm van belastingontduiking is zwart werken, iets dat bijvoorbeeld veel voorkomt bij studenten die werkzaam zijn in de horeca. Omdat in het gemiddelde restaurant redelijk wat personeel dient rond te lopen scheelt het al snel een flinke som geld aan werkgeverslasten als dat personeel zwart werkt. Het niet opgeven van de grote bedragen aan ontvangen fooien is overigens ook niet toegestaan. En alhoewel de horeca ook lastig te controleren is staat ze desondanks binnen de belastingdienst hoog op het controleerlijstje. Een ander veelvoorkomende vorm is het achterwege laten van de btw, waarbij gedacht kan worden aan de schilder die vraagt: met of zonder btw?. Ook dit is in principe frauderen met belastingen. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor de schilder, maar ook voor de timmerman, stukadoor en andere klusjesmannen. Het probleem met deze arbeidsintensieve werkzaamheden is het gebrek aan controlemogelijkheden voor de Belastingdienst. Door middel van een laag btw-tarief op schilder en stukwerk tracht de wetgever zwart werk te ontmoedigen. Ook het ten onrechte claimen van het recht hebben op toeslagen of op (een hogere) studiefinanciering valt onder fraude. Heb je stu-
Thema-artikel de AANSLAG! 11 diefinanciering voor uitwonenden aangevraagd, dan controleert de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) of je daar ook recht op hebt. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft per 1 januari 2012 het controlebeleid aangescherpt door middel van huisbezoeken. Je krijgt een boete als je ten onrechte een beurs als uitwonende student hebt ontvangen. Met een boete van 50% van de onterecht ontvangen beurs voor uitwonenden probeert de overheid de frauderende student af te schrikken. De gevolgen Frauderen met belastingen betekent dat de overheid minder belastinginkomsten genereert, met als gevolg dat beleidsdoeleinden eventueel niet behaald worden. De samenleving kan hiervan de dupe worden doordat dientengevolge bezuinigd moet worden op bijvoorbeeld onderwijs, zorg of defensie. Het adagium dat iedereen fraudeert, botst met het draagkrachtbeginsel wat inhoudt dat iedereen naar zijn vermogen bijdraagt aan de publieke voorzieningen. Doordat bij bepaalde inkomstenbronnen belastingopbrengsten verloren gaan zullen deze ergens anders vandaan gehaald moeten worden. Als gevolg daarvan kunnen degenen die wel braaf hun verschuldigde belastingen betalen geconfronteerd worden met hogere belastingtarieven. Maar belastingfraude gaat ook ten koste van de belastingmoraal van de goedwillende betalende burger. Bovendien verstoort het frauderen met belastingen de eerlijke concurrentie tussen bedrijven omdat er geen level playing field meer bestaat. Vanuit economisch perspectief bezien zijn belastingen namelijk slechts kosten voor een onderneming. Ondernemingen die belasting ontduiken kunnen zo een lagere verkoopprijs hanteren en daarmee de concurrentie op de markt verstoren. Tegengaan van fraude Het tegengaan van belastingfraude staat hoog op de agenda van de overheid. De strijd tegen fraude is zwaar, maar begint nu hopelijk haar vruchten af te werpen. Het overheidsbeleid om belastingfraude tegen te gaan gaat verder dan slechts het opleggen van boetes. Naast de maatregelen die de overheid neemt heeft heeft het belastingstelsel zelf ook enkele controlemechanismen. Neem bijvoorbeeld de loon- en dividendbelasting waar de verantwoording van de ontvanger van het loon en dividend naar de (uit) betaler verlegd wordt. Door de werkgever en het dividenduitkerende lichaam de verantwoordelijkheid op te leggen om belasting in te houden wordt de kans verkleind dat belastingplichtige zijn inkomen onopgemerkt niet aangeeft in zijn belastingaangifte, of met de noorderzon vertrekt. Een ander voorbeeld is zichtbaar in de btw. Door bedrijven te verplichten om in hun transacties onderling btw te laten doorberekenen (wat verrekend kan worden met de terug te ontvangen btw betalingen) wordt de kans op fraude verlaagd. Dit komt doordat de prikkel voor bedrijven om elkaar onderling op te lichten minder groot is dan voor diezelfde bedrijven om de overheid op te lichten. Een andere manier waarop de overheid fraude bestrijdt is het gebruik maken van vooraf ingevulde (online) aangiftes. De Belastingdienst krijgt veel informatie van derden zoals werkgevers, overheidsorganisaties en banken die wordt gebruikt om de jaarlijkse belastingaangifte vooraf in te vullen. Denk aan de tegoeden van bankrekeningen, WOZ-waarde van de eigen woning en de waarde van effectenportefeuilles. Hierdoor zal de kans op vergissingen bij het invullen van de belastingaangifte worden verminderd en kan de Belastingdienst zich voornamelijk richten op afwijkende gegevens. Naast gemak voor belastingplichtigen gaat hier ook een preventieve werking van uit. De Belastingdienst heeft veel informatie tot haar beschikking dus de kans dat je tegen de lamp loopt door inkomsten of vermogen te verzwijgen is groot. Wanneer het niet goedschiks kan dan zal de overheid kwaadschiks optreden. In de Algemene Wet Rijksbelastingen heeft de wetgever diverse strafbare feiten met de bijbehorende straffen vastgelegd. Naast de belastingplichtige is het ook mogelijk dat de belastingadviseur aansprakelijk wordt gesteld voor de fiscale boetes. Bij ernstige delicten kan de Belastingdienst aangifte doen, waarop het Openbaar Ministerie de strafvervolging ter hand zal nemen. Internationale maatregelen Fiscale fraude stopt niet aan de grens maar krijgt steeds meer een internationaal karakter. Bekende voorbeelden uit de media zijn die van verzwegen spaargelden op Zwitserse bankrekeningen of (onjuiste) informatie over de belastingplicht van multinationals in het buitenland. Aangezien de nederlandse fiscale autoriteit beperkt is tot het nederlandse territorium gaat de overheid steeds meer internationale samenwerkingsverbanden aan. Ook het feit dat fiscale fraude Europa jaarlijks vele miljarden euro s kost heeft ervoor gezorgd dat de EU belastingfraude hoog op de agenda heeft gezet. Op EU-niveau bestaat al de spaartegoedenrichtlijn die automatische gegevensuitwisseling over aangehouden spaarrekeningen verplicht stelt tussen de lidstaten. Buiten het Europese continent is er een groeiende trend zichtbaar op OESOniveau om automatisch fiscale informatie tussen landen uit te wisselen. Het aanhouden van een geheime bankrekening in het buitenland wordt op deze wijze onaantrekkelijker doordat het aantal landen met een bankgeheim drastisch afneemt. Inkeerregeling De overheid probeert burgers niet alleen kwaadschiks maar ook goedschiks te prikkelen om netjes belasting te betalen. Zo is sinds kort weer opnieuw de inkeerregeling van kracht geworden. Deze regeling houdt in dat personen geen boete krijgen voor de belasting die zij hebben ontdoken mits zij de Belastingdienst alsnog de juiste gegevens verstrekken en alle verschuldigde belasting betalen. Echter zorgt dit ook weer voor ophef, want wat zijn nu de gevolgen voor de mensen die in de tussenliggende periode zijn gepakt en dus flinke boetes hebben gekregen voor het verborgen houden van hun verschuldigde belasting? Deze groep heeft niet de mogelijkheid gekregen om in te keren. De inkeerregeling heeft alleen dit jaar al geresulteerd in 1272 zwartspaarders die hun verzwegen vermogen bij de Belastingdienst hebben aangegeven. Het gaat om een totaal vermogen van bijna 552 miljoen euro. Mocht u zelf overigens een vermoeden van belastingfraude hebben (waar betaalt mijn werkloze buurman toch al die grote dure auto s van?!), dan staat de BelastingTelefoon u graag te woord. Belastingplan 2014 Het Belastingplan 2014 staat niet alleen vol met maatregelen om de overheidsfinanciën op orde te brengen, ook het bestrijden van fiscale fraude is een belangrijk punt. De grootste veranderingen zien op twee gebieden. Als eerste de informatie uitwisseling met andere landen. De publicatieplicht bij het automatisch uitwisselen van belastinggegevens zal afgeschaft worden. Ten aanzien van informatie die op verzoek of spontaan wordt uitgewisseld zal de kennisgeving vooraf worden afgeschaft. De wetgever beoogt
12 de AANSLAG! Thema-artikel hiermee een versnelling van de uitwisseling van gegevens en daarmee effectiever tegen internationale belastingfraude op te kunnen treden. De discussie over Nederland als belastingparadijs heeft ertoe geleid dat ten aanzien van de in Nederland gevestigde doorstroomlichamen die niet aan de substance-eisen voldoen, Nederland automatisch informatie zal gaan verstrekken aan het land waar de financiële stromen naartoe gaan. Het tweede punt ziet op het bestrijden van de toeslagenfraude door een intensiever toezicht en controle op aanvragen en uitbetalingen daarvan. Aanvragers waar de Belastingdienst onvoldoende informatie over beschikt krijgen geen voorschot meer op de toeslag toegewezen. De sancties op het frauderen met toeslagen worden verhoogd en niet alleen de fraudeur zelf maar ook handlangers kunnen beboet worden. De wetgever poogt met deze maatregelen de strijd tegen belastingfraude op te voeren. Mijns inziens zet dit niet al te veel zoden aan de dijk. Zolang het nederlandse belastingstelsel veel rekening blijft houden met de persoonlijke omstandigheden van belastingplichtigen en veel instrumentele functies dient is de kans op misbruik groot. Verbeteringen zouden gevonden kunnen worden in het belastingstelsel zelf. Bredere belastinggrondslagen, lagere tarieven, minder uitzonderingen en een betere belastingmix leiden tot een fraudebestendiger stelsel. Dit is effectiever dan het jaarlijks opschonen van het telkens maar ingewikkelder wordende fiscale stelsel. Prijsvraag Voor deze editie hebben we een pot gevuld met snoepkikkertjes. Het is de bedoeling dat je raadt hoeveel kikkertjes er in de pot zitten. Degene die er het dichtstbij zit, gaat met de prijs naar huis. Wil je de pot met snoepkikkertjes liever in het echt komen bewonderen, dat kan! Hij zal staan op de CT-kamer H13-11. Antwoord gevonden? Stuur het dan uiterlijk 31 december door naar aanslag@christiaanse-taxateur.nl onder vermelding van Prijsvraag Aanslag 1 en wie weet win jij een werelds 3-gangen keuzediner voor 2 personen bij Eetcafé Panorama.
Foto s de AANSLAG! 13 Eindactiviteit 28 juni 2013
14 de AANSLAG! Startersinterview EY Startersinterview EY Naam Paspoort Naam: Steffie Klein Opleiding: Fiscale Economie, Erasmus Universiteit Rotterdam Leeftijd: 23 jaar Favoriete plek in Rotterdam: International Taks Services Fiscale tip: Houd ook tijdens je studietijd de fiscale vakliteratuur al goed bij, dit komt er van pas op het moment dat je begint met werken. Geniet verder enorm van je studententijd en laat je gezicht bij zoveel mogelijk activiteiten zien, zodat Recruitment weet dat je eraan komt! Mijn naam is Steffie Klein, ik ben 23 jaar oud en ik woon in Rotterdam. Tijdens mijn studie Fiscale Economie ben ik actief lid geweest bij R.F.V. Christiaanse-Taxateur. Eerst als commissielid in het Tax Jurisprudence Program en daarna, afgelopen jaar, als voorzitter van het XXste bestuur der R.F.V. Christiaanse-Taxateur. In de tijd die naast werken over heb, vind ik het erg leuk om te koken en ook lezen trekt mijn aandacht. Als ik niet in Rotterdam ben, ben ik in het mooie Roelofarendsveen te vinden waar ik ben opgegroeid. Waarom Fiscale Economie? Toen het einde van mijn VWO in zicht kwam, moest ik een keuze gaan maken voor een vervolgopleiding. Nadat ik in de derde klas mijn droom om arts te worden op had gegeven door de keuze voor het pakket Economie&Maatschappij te maken, wist ik zeker dat ik een economische opleiding wilde gaan volgen. Nadat ik de verschillende opties op een rij had gezet, heb ik deelgenomen aan een aantal meeloopdagen. Alhoewel ik de meeloopdag Fiscale Economie niet heb gedaan, vielen veel andere opleidingen voor mij af omdat ze erg algemeen waren. De studie Fiscale Economie daarentegen leert je in de eerste twee jaar van de studie te denken als een echte econoom, alvorens de wondere wereld van belastingen in te duiken. Voor mij de ideale combinatie van het juridische en het economische, waarbij de studie ook nog eens voldoende uitdaging biedt. Heb je nog aan activiteiten deelgenomen naast je studie? (commissies, verenigingen) In de eerste drie jaar van mijn studie was ik alleen op de universiteit te vinden als ik colleges had. Na het afronden van mijn Bachelor Fiscale Economie, wilde ik er echter nog niets naast gaan doen. Vandaar dat ik in mijn Master Fiscale Economie actief ben geworden bij de Christiaanse-Taxateur. Ik heb deel uitgemaakt van het Tax Jurisprudence Program in 2011-2012. Dit commissiewerk zorgde ervoor dat ik een kijkje in de keuken kon nemen bij Nederlands grootste fiscale studievereniging, en mijn interesse was hierna dan ook zeker gewekt. Na mijn Master bijna volledig afgerond te hebben in 2012, kwam ik tot de conclusie dat ik met 21 lentes jong toch nog erg jong was om te gaan werken. Een jaar reizen trok mij niet, maar een bestuursjaar daarentegen wel. Vandaar dat ik heb gesolliciteerd voor een bestuursjaar bij de Christiaanse-Taxateur, waardoor ik in 2012-2013 voorzitter werd van het bestuur. Een erg leuke ervaring, waarbij je niet alleen jezelf goed leert kennen maar ook veel in contact komt met potentiële werkgevers Hoe ben je bij dit kantoor terecht gekomen? In 2010/2011 begon voor mij de studie Fiscale Economie echt doordat ik in het derde bachelorjaar terecht kwam. Via een van de mailings van de Christiaanse-Taxateur werd mijn aandacht getrokken naar een program wat EY destijds organiseerde, het Global Internship Program (ook wel GIP genoemd). Het GIP hield in dat je in een groepje van drie studenten een internationale casus kreeg, die je gedurende een aantal dagen op een kantoor van EY uit moest werken. Nadat je de casus in Nederland uit had gewerkt, vlogen we naar Schotland toe om daar de casus te presenteren voor een echte klant. Voor mij als derdejaarsstudent een enorm mooie kans, maar het betekende ook hard werken. Temeer omdat ik destijds pas net bezig was met vennootschapsbelasting, en nog geheel onbekend was met het internationale aspect van belastingen. De winnaars van de casus kregen de enorm mooie kans om een stage op een van de Dutch desks van EY te mogen lopen. Helaas won mijn groepje niet, maar het GIP heeft er wel voor gezorgd dat ik EY van binnen heb kunnen zien en de sfeer op zo n Big Four heb kunnen meemaken. Na mijn deelname aan GIP besloten we contact met elkaar te houden. Een jaar later, tijdens mijn commissiewerk bij de Christiaanse-Taxateur, kwam ik nogmaals in contact met EY aangezien zij de sessie Internationaal Belastingrecht van het TJP organiseerde. Ondanks het feit dat ik als commissielid deelnam aan de sessie, kreeg ik kort na de sessie een mail van EY of ik wellicht interesse had om bij hen een werkstudentschap te lopen, mede te danken aan het feit dat ik eerder al met EY in aanmerking was gekomen tijdens het GIP. Dit werkstudentschap beviel voor beiden goed, zodat aan het einde van mijn werkstudentschap werd gevraagd of ik fulltime in dienst wilde komen. Hoe ben je op deze afdeling terecht gekomen? Het feit dat ik op de internationale afdeling terecht ben gekomen hangt samen met bovenstaande. Mijn aandacht voor het internationale werk heb ik al vanaf het begin van mijn studie gehad. Al voordat ik ook maar iets van internationaal belastingrecht wist, wist ik al wel dat dat het voor mij zou worden. Wellicht dat het iets met mijn vaders baan te maken heeft, aangezien hij een deel van zijn werktijd in het buitenland doorbrengt. Gelukkig werd mijn voorliefde voor het internationale belastingrecht bevestigd tijdens het GIP en later ook tijdens de colleges Internationaal & Europees belastingrecht. Het internationale belastingwerk staat, zoals jullie allen weten, de afgelopen tijd enorm in de spotlights met discussies over fair share en brievenbusmaatschappijen. Dit maakt het werk niet alleen erg dynamisch, maar heeft er denk ik ook voor gezorgd dat het beeld over een belastingadviseur is veranderd.
Startersinterview EY de AANSLAG! 15 Wat onderscheidt EY van andere kantoren? Wat EY voor mij onderscheidt van andere kantoren is de sfeer die er hangt. Natuurlijk moet er hard gewerkt worden en moet de kwaliteit van het werk hoog zijn, maar bij EY betekent dat niet dat er geen tijd wordt gevonden om ook gezellige dingen met elkaar te doen. Ik weet nog goed dat tijdens een eerdere sollicitatie werd opgemerkt dat het bij EY ITS zo is dat je niet alleen collega s bent waar je aan het begin van de dag goedemorgen tegen zegt en die je aan het einde van de dag een fijne avond groet, maar dat je meer dan alleen collega s van elkaar bent. En dat is ook echt zo. Dit jaar ben ik drie keer bij EY gestart, namelijk aan het begin van het jaar als werkstudent, daarna als scriptiestagiair en tot slot fulltime. Het voelt als binnenkomen in een warm nest, en voor mij is dat erg belangrijk. Je brengt zoveel tijd op je werk door, dat ik van mening ben dat de sfeer goed moet zijn en dat is bij EY zeker het geval! Daarnaast wordt er veel in teamverband gewerkt, iets wat ik ook als zeer positief ervaar. Je bent niet alleen bezig voor een klant, maar bedient die klant met een team van mensen. Wat vind jij het voornaamste positieve kenmerk van EY? De openheid & betrokkenheid. Dit merk je eigenlijk al bij alle activiteiten die worden georganiseerd bij EY voor de studenten, maar de vraag is dan toch of dit ook de werkelijkheid is als je aan het werk gaat. Bij ons op kantoor staan de deuren, tenzij iemand in een call zit, altijd open en dit creëert een erg open sfeer. Daarnaast merk je dat iedereen erg betrokken is. In januari van dit jaar heb ik een skiongeluk gehad, terwijl ik net bij EY aan het werk was gegaan als werkstudent. Ik besloot naar kantoor te gaan ondanks het feit dat mijn rechterbeen in een brace zat, alwaar erg goed voor me werd gezorgd. Ook in de periode van het jaar dat ik niet bij EY aan het werk was, werd ik niet vergeten. Zo werd ik uitgenodigd voor het bedrijfsuitje en een cocktailworkshop met de vrouwen van de 11e verdieping (waar o.a. ITS zit). Erg leuk dat er, ondanks het feit dat ik op dat moment even niet in dienst was, aan je wordt gedacht! Tijdens mijn werkstudentenschap was ik op woensdag altijd aanwezig bij het 11e overleg. Tijdens de lunch worden er hierbij een aantal artikelen uitvoerig besproken en kunnen er casussen worden besproken. Ondanks het feit dat ik er als werkstudent zat, werd ook naar mijn input geluisterd en dit heb ik als positief ervaren. Er wordt veel aandacht besteed aan jou als persoon en er wordt gezorgd dat jij je zo goed mogelijk kunt ontwikkelen. Hierbij staat vakkennis natuurlijk hoog in het vaandel, maar dit is bij lange na niet het enige aspect waar aandacht aan wordt besteed. Wat zijn de mogelijkheden voor studenten binnen EY? Zoals je inmiddels wel hebt gemerkt zijn er erg veel mogelijkheden voor studenten binnen EY. Twee keer per jaar organiseert EY een Tax Inhousedag, waar je kennis kunt maken met het kantoor en de werknemers. Ook vindt er elk jaar een business course plaats (zoals het Global Internship Program of de International Tax Challenge) en sinds vorig jaar organiseert EY het Tax Talent Program, waarin een groep studenten inhoudelijke verdieping wordt geboden verspreid over zes sessies op kantoor. Aangezien EY sponsor is van het NOC NSF wordt er dit jaar een Coachdag georganiseerd waarbij je kans maakt op tickets naar de Olympische Winterspelen in Sochi. Verder kun je EY natuurlijk zien op diverse activiteiten die door de Christiaanse-Taxateur worden georganiseerd, zoals de tentamentrainingen of de Fiscale Bedrijvendag. Als student zijnde kun je verder aan het werk gaan als werkstudent of als scriptiestagiair. Beide enorm leuke mogelijkheden, waarbij ik een werkstudentschap zeker aanraad. Dit omdat je dan echt betrokken wordt bij de praktijk waarin je werkt, en niet alleen kunt ervaren of de mensen met wie je werkt je liggen, maar ook of het werk wat je doet je interesseert! Wat voor tip wil je meegeven aan een fiscale student? Als tip zou ik mee willen geven dat je tijdens je studie zoveel mogelijk moet zien, en van jezelf moet laten zien. Neem deel aan de verschillende kantoorbezoeken of tentamentrainingen en zorg dat je opvalt. Ook raad ik aan een commissie te gaan doen, omdat je via een commissie in aanraking kunt komen met verschillende kantoren waardoor je netwerk enorm wordt vergroot. Als je al deze dingen al tijdens je studie doet, kun je na je studietijd een weloverwogen keuze maken voor het geen je wilt gaan doen. Wil je bij een Big Four aan de slag, of is de Belastingdienst misschien meer iets voor jou? Ook Recruitment heeft jou kunnen zien, omdat je op verschillende events aanwezig bent geweest. In een tijd waarin het economisch gezien niet voor de wind gaat, is dit volgens mij erg van belang. Verder wil ik als tip mee geven om enorm te genieten van je studententijd. Het werkende leven is leuk en brengt veel voordelen met zich mee, maar werken kun je nog lang genoeg!
16 de AANSLAG! Foto s Bestuursbekendmakingsborrel 21 juni 2013
Foto s de AANSLAG! 17 Eurekaweek 2013
18 de AANSLAG! Docentenartikel Een alternatief voor de bestrijding van BTW-fraude: een loterij Door: Prof. dr. S.J.C. Hemels Hoogleraar belastingrecht Erasmus School of Law, tevens werkzaam bij Allen & Overy LLP te Amsterdam Inleiding: BTW fraude Heb je de bon nodig? Iedereen die weleens klusbedrijven over de vloer krijgt, kent die vraag. Zelf heb ik nog niet zo heel lang een eigen huis, en de eerste keer antwoordde ik in mijn naïviteit: De bon eh nou waaróm? Waarop de schilder/timmerman geroutineerd toehapte: Kijk, dan ken ik een mooi prijsje voor je maken. Christiaan Weijts, Fraudeursdromen, NRC Handelsblad 23 Oktober 2012. BTW fraude is een reëel probleem, niet alleen in Nederland en Europa, maar ook elders in de wereld. In mei 2013 constateerde de Europese Commissie dat de lidstaten niet meer dan de helft van hun potentiële btw-opbrengsten innen. Dit wordt ook wel VAT gap genoemd. Belastingontduiking erodeert niet alleen de opbrengsten van de overheid, het ondermijnt ook de beginselen op grond waarvan de overheidsuitgaven over inwoners van een land worden verdeeld. Belastingontduikers zijn free riders: ze willen wel van de overheidsuitgaven profiteren, maar niet aan de overheidsinkomsten bijdragen. Dit bedreigt de democratisch tot stand gekomen verdeling van belastingdruk in een land. Zowel vanuit een economisch als juridisch (rechtvaardigheids-) oogpunt is belastingontduiking daarom ongewenst. Het is derhalve logisch dat overheden belastingontduiking proberen te bestrijden. 1.1 De factuur De factuur is een belangrijk middel om ontduiking van btw te voorkomen, omdat het een wezenlijk controlemiddel is voor de Belastingdienst. Om die reden leggen omzetbelastingsystemen een verplichting op om een factuur uit te reiken. Niet alle ondernemers houden zich echter aan deze verplichting. Dit roept de vraag op hoe de overheid uitreiking van een factuur kan verzekeren. Traditioneel worden fiscale verplichtingen afgedwongen door (te dreigen met) sancties. Het niet uitreiken van een factuur kan bijvoorbeeld worden beboet. Probleem is echter hoe de belastingdienst er achter komt dat er geen factuur is uitgereikt. Een oplossing is dat klanten een factuur eisen. Ondernemers zullen dit in een systeem als de Europese BTW altijd doen, omdat zij zonder factuur geen recht hebben om de aan hen in rekening gebrachte BTW terug te vragen. Voor consumenten ontbreekt echter een stimulans om een factuur te vragen. Sterker nog, het voorbeeld van de schilder laat zien, dat zij soms in de verleiding worden gebracht om niet om een factuur te vragen, omdat zij dan een lagere prijs betalen voor een dienst zoals schoonmaken ( de zwarte werkster ), ramen wassen of een verbouwing. Een aantal landen, zoals België en Italië heeft gepoogd klanten te dwingen om een factuur te vragen door te dreigen met beboeting als zij dit niet deden. Deze regelgeving bleek echter moeilijk te handhaven en is in beide landen na een aantal jaar weer afgeschaft. In een recent artikel heb ik samen met Marco Fabbri, een Italiaanse Erasmus Mundus scholar in het European Doctorate in Law & Economics die momenteel in Bologna aan zijn proefschrift werkt, een alternatief beschreven om te verzekeren dat een factuur wordt uitgereikt. Ik raad een ieder die geïnteresseerd is in deze problematiek aan dit artikel te lezen: M. Fabbri en S.J.C. Hemels, Do You Want a Receipt? Combating VAT and RST Evasion with Lottery Tickets Intertax 8/9 2013, p. 430-443. Daarin beschrijven we ook de economische theorieën die ten grondslag liggen aan dit alternatief. Onderstaand zal ik dit alternatief slechts kort beschrijven. 2 Alternatieve oplossing: een loterij Een alternatief voor sancties op het niet verstrekken van of niet vragen om een factuur, is het geven van een beloning aan de klant die wel om een factuur vraagt. Het is echter nogal kostbaar en administratief erg bewerkelijk om iedere klant die een factuur heeft gevraagd een beloning te geven. Als de beloning niet hoog genoeg is, zal de stimulans bovendien weinig effect hebben: de kleine beloning weegt dan niet op tegen het voordeel dat zonder factuur geen btw in rekening wordt gebracht. Goedkoper en effectiever is het om klanten die een factuur vragen de kans te geven op een in potentie hoge beloning. Het is immers goedkoper om een paar consumenten een hele hoge prijs te geven dan om alle consumenten die om een factuur vragen een kleine beloning te geven. Bovendien blijken mensen hun kansen op winst altijd positiever in te schatten dan statistisch reëel is: de bestaansreden voor alle loterijen. De overheid kan op deze gokbelustheid inspelen door van iedere btw-factuur een lot in een loterij te maken. De prijs die met dit lot kan worden gewonnen, is vele malen hoger dan de btw die op de factuur in rekening wordt gebracht. Dit geeft klanten een stimulans om van ondernemers te eisen dat ze een factuur uitreiken en maakt het voor ondernemers moeilijker om zonder btw te factureren. Zoals bij iedere loterij, is er echter maar een beperkt aantal loten dat een prijs winst. Zolang de in totaal uitgekeerde prijzen lager zijn dan de extra btw-opbrengst, is dit voor de overheid een aantrekkelijke beleidsoptie om btw-fraude tegen te gaan. Bovendien kan het systeem tot gevolg hebben dat consumenten zo gewend raken aan het vragen van een factuur, dat zelfs als de prijzen of de kans op het winnen van een prijs na verloop van tijd verminderen of als de loterij zelfs weer wordt afgeschaft, mensen blijven vragen om een factuur, omdat ze dat nu eenmaal zo gewend zijn. 2.1 Ervaringen uit de praktijk Deze zogeheten Lottery Ticket Reward Policy (LTRP) is niet slechts een theoretisch gedachtenspel, maar is daadwerkelijk in een aantal landen ingevoerd. Zo bestaat een dergelijke loterij al sinds 1951 in Taiwan. Ieder van de ongeveer 11,5 miljard facturen die Taiwanese winkels jaarlijks aan hun klanten uitreiken, heeft een uniek lotnummer. Iedere twee maanden vindt een verloting plaats van prijzen die kunnen oplopen tot $ 342.000. Klanten kunnen on line, op
Docentenartikel de AANSLAG! 19 http://www.etax.nat.gov.tw/etwmain/front/etw183w6?site=en controleren of ze een prijs hebben gewonnen. Enkele andere landen die een dergelijke loterij met btw-facturen organiseren zijn de Filipijnen, Maleisië, Chili, Puerto Rico en Brazilië. Een wetenschappelijk probleem is echter dat niet met zekerheid kan worden gezegd dat deze landen zonder de loterij niet dezelfde of wellicht zelfs meer opbrengsten zouden hebben. Een wetenschapper wil een controlegroep die op alle punten, behalve voor wat betreft het onderzoeksobject, exact gelijk is, voordat hij gefundeerde empirische uitspraken kan doen over het al dan niet effectief zijn van bepaald beleid. Het probleem is echter dat de landen die momenteel wel een loterij hebben, over het algemeen niet exact gelijk zijn aan landen zonder deze loterij. De verschillen betreffen zowel juridische (verschillende fiscale en andere wetgeving), economische (verschil in welvaart) als psychologische factoren (verschil in gokbelustheid bijvoorbeeld). In de meeste landen is het op basis van het gelijkheidsbeginsel niet mogelijk om de effectiviteit te testen door in een bepaalde regio wel een loterij in te voeren en in een andere regio niet. In China was dit echter wel mogelijk. In China vond op grote schaal ontduiking plaats van de daar geldende omzetbelastingwetgeving, de destijds geldende Business Tax. In de periode 1998-2003 heeft de Chinese overheid de effectiviteit van een loterij voor de verhoging van omzetbelastinginkomsten getest door in bepaalde regio s wel een loterij in te voeren en in andere, vergelijkbare, regio s niet. Voor bepaalde uitgaven in restaurants en entertainmentdiensten in de aangewezen regio s kreeg de klant een factuur die tegelijkertijd een lot was. In de vergelijkbare regio s was de factuur voor deze diensten geen lot. Wan schatte dat door de loterij de belastinginkomsten in de deelnemende regio s toenamen met 17%. Hij schatte dat de verhouding tussen de betaalde prijzen en de verhoogde belastinginkomsten varieerde tussen 1:30 en 1:40: in ruil voor 1 euro prijzengeld ontving de overheid 30 tot 40 euro meer aan belastinginkomsten. De loterij werd als een succes beschouwd en uitgebreid naar andere dienstensectoren en regio s. 3 Conclusie Sancties hoeven niet altijd de meest effectieve wijze te zijn om belastingontduiking te bestrijden. Stimulansen, zoals bijvoorbeeld een loterij om btw-fraude tegen te gaan kunnen een interessant alternatief bieden. Hierbij is van belang dat een goede, bij voorkeur op empirisch onderzoek gebaseerde, afweging wordt gemaakt tussen kosten en baten. Bovendien kan worden overwogen om een loterij alleen voor sectoren waarin veel btw wordt ontdoken in te voeren. Voor de schilder van Christiaan Weijts zou een loterij met mooie prijzen het vermoedelijk een stuk moeilijker maken om zijn klanten over te halen om geen bon te vragen.
20 de AANSLAG! Foto s Eerste ledenborrel 12 september 2013