Introductie DELaND. Decentrale Energie-Landschappen Nederland-Duitsland. Interreg IV Groen Gas Project 17



Vergelijkbare documenten
Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt

Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l

GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING

(klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond

CONCEPT FACTSHEETS KLIMAATCONTRACT PROVINCIE DRENTHE GEMEENTE HOOGEVEEN Datum: Blad 1 van 5

PROVINCIE ANTWERPEN PARTNER VOOR HERNIEUWBARE ENERGIE

c l e u r e n _ m e r k e n RUIMTELIJKE PLANNING EN ARCHITECTUUR

Zero Emission Solutions

Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu

4.3. Biomassa. Lopende projecten

Onderzoekend leren. Jaarrapport 2017 Wageningen University & Research, Wetenschapswinkel

8.800 m2 dak, zonnepanelen en 1,3 megawatt aan stroomproductie op het zonnepanelen project Helios, Scholtenszathe.

Prioriteit 4 Technische bijstand

Mapping & Gaming: Analyse en ontwerpend onderzoek met studenten, demonstratie spel op de Maptable

Hernieuwbaar verwarmen in de toekomst? Oplossingen vinden we niet alleen. VEA 4 jaar Renovatiepact: 14 december 2018

Inhoud. Duurzaamheidsanalyse. Hoe. Voorbeelden Oefenen. Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse. Belang voor duurzame ontwikkeling

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST

Nieuwsbrief Kromme Rijn

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking

Hoe festivals de overstap kunnen maken naar een (meer) circulaire drankverpakking. Gumbeer. Marc Breugem & Kayleigh de Ruiter

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Er zijn meerdere Green Deals afgesloten, waarvan we er een aantal in het oog springende nader willen benoemen.

Proeftuin energie voor de industrie

Jaarplan 2019 Hoek Hoveniers Versie: 18 januari 2019 Jaarplan CO2 2019

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen

PROVINCIAAL BLAD. Openstellingsbesluit POP3 Fysieke investeringen voor innovatie en modernisering van agrarische ondernemingen Drenthe 2019

klimaatcasino Stellingenspel

Welkom. Informatiebijeenkomst Energielandschap Wells Meer. Door de gemeenschap, voor de gemeenschap

gemeente Eindhoven Hierin wil GroenLinks in ieder geval de volgende vragen beantwoord hebben.

Onderzoeksprogramma TOD in de Zuidvleugel

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Grensoverschrijdende samenwerking

Regionale Energie- Strategieën

Plan van aanpak Bodemkwaliteitskaart en Nota bodembeheer

E85 rijdende flexifuel auto uitstoot ten gevolge van de aanwezigheid van benzine in de brandstof.

Gemeentelijke Duurzaamheidsindex GDI-2014 Data voor alle 12 provincies

Copernicus Institute of Sustainable Development. Koe en klimaat. Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel. Copernicus Institute of Sustainable Development

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel

Gas geven voor duurzame energie

BISEPS Business clusters Integrated Sustainable Energy PackageS NETWERKEVENT: ENERGIEBEWUST ONDERNEMEN

Duurzame bedrijventerreinen

Waarom doen we het ook alweer?

Biomassa: brood of brandstof?

Ruimte voor oplossingen het inzetbare platteland! Kabinetsformatie 2017: de P10 biedt aan!

Samenvatting. economy.

DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING BIBLIOTHEEK ASSEN

Kringlooptoets. Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken. 24 juni 2015

DEELSESSIE 3. Duurzame energie: Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak

De rol van biomassa in de energietransitie.

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Plan van Aanpak Groenblauwe Schakels

De Minor Energie en ICT aan de Hanzehogeschool Groningen. 30 jan 2014 Driebergen-Zeist / Antropia. Rolf Velthuys R.J.Velthuijs@pl.hanze.

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

Bio is een marketing kreet. Die veel te vaak wordt misbruikt

West-Friesland: warmte in transitie. Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017

Training Energietransitie voor ambtenaren

Stichting Springtij Ophelialaan 69-A 1431 HA, Aalsmeer

Voordracht aan Provinciale Staten. van Gedeputeerde Staten. Watt anders, Energieagenda Ontwerpbesluit

De complexiteid van de energietransitie

Ontwikkelingen Zonne-energie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Veldwerk innovatie project

Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR mei 2014

Energy Balance Assessment Tool

Rol van kunststoffen in de groene economie. 17 nov 2010 Kristof Debrabandere

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2016

Balans van de Leefomgeving

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

BENG en NTA. Stand van zaken

Duurzame internationale handelsketens

Overgangsregelingen 2 e jaar Technische Planologie

Factsheet: biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen

Helmonds Energieconvenant

Milieucijfers SuperWijzer

IEE/12/046/SI

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen

OPEN DAGEN WO NOVEMBER 2016

OPEN DAGEN WO FEBRUARI Kijk voor aanvullende informatie op de site van de universiteit. Lever tijdig een roze formulier in bij de decanenkamer.

Overzicht Lotingstudies WO Laatste wijziging:

Onderzoeksresultaten draagvlak stoppen met aardgas HIER klimaatbureau

icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities in centrales

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2014

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Grondstoffenschaarste in drie dimensies

Van Gasbel Naar Waterbel

EnergieConversiePark Moerdijk Een ECP aansluitend op bestaande verwerking van biomassa

praktijkcase groene aanbesteding stadsregio Arnhem Nijmegen

Raymond Fasen Arjan ten Napel. Opbouw presentatie: Deel A: Stand van zaken van het project Deel B: Een Tramtrein op hoofdspoor?

Deelexpeditie onderwaterdrainage

Totaal Ik ben een: Mijn leeftijd is: Mijn nielsen regio is Man Vrouw Grote steden

De stedendriehoek-naar een energieneutrale stedelijke regio

Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur

Vandaag behandelen we de begroting voor Waarschijnlijk de laatste begroting die we nog op een redelijk acceptabele manier sluitend krijgen.

Communicatiehandleiding INTERREG V A project MariGreen

Regionale Energie Strategie

Energie- en klimaatmonitor agrosectoren Hernieuwbare energie, reductie broeikasgassen en energiebesparing

Transcriptie:

1 Introductie DELaND Decentrale Energie-Landschappen Nederland-Duitsland Interreg IV Groen Gas Project 17 Swinda Pfau, MSc. Radboud Universiteit Nijmegen Institute for Science, Innovation and Society

2 Inhoud 1. Projectpartners 2. Achtergrond 3. Doelstelling 4. Resultaten

3 Projectpartners DELaND Leadpartner: Radboud Universiteit Nijmegen Partners: Universiteit Groningen Provincie Drenthe Gemeente Nijmegen CvO Universiteit Oldenburg Landwirtschaftskammer Niedersachsen

4 Achtergrond Het klimaat verandert CO 2 uitstoot reduceren Fossiele grondstoffen zijn beperkt beschikbaar Grote afhankelijkheid van geopolitiek instabiele regio s Er moet iets veranderen!

5 Achtergrond Fossiele grondstoffen vervangen Hernieuwbare energieën Duurzame producten Regionale kringlopen Ons doel: Geen concurrentie met voedselproductie

6 Hoofddoelstelling DELaND Gebruik van biomassaresten voor de productie van hernieuwbare energie in decentrale energie-landschappen Bijvoorbeeld afval van beheermaatregelen rondom bermen, sloten, openbaar groen en natuurgebieden

7 Doelstellingen DELaND 1. Ontwikkeling van nieuwe productie- en procestechnologieën voor het gebruik van restbiomassa [LWK Niedersachsen] 2. Ontwikkeling van ruimtelijke planningsconcepten in relatie tot bio-energieproductie [Uni Oldenburg / Uni Groningen / Provincie Drenthe] 3. Ontwikkeling van nieuwe governance modellen voor de realisatie van decentrale energielandschappen [Uni Nijmegen / Gemeente Nijmegen] 4. Kennisdeling Duitse en Nederlandse partners

8 Case studies 1 1 Dornum (GER) 2 Westerstede (GER) 3 Drentse Aa (NL) 4 Hoogeveen (NL) 5 Biomassa Alliantie IJssel (NL) 6 Haarlose Veld (NL) 7 Groene Hub (NL) 7 4 5 6 3 2

9 Resultaten Doel 1 Productie- en procestechnologieën voor restbiomassa gebruik Activiteit Keuze modelregio s en praktijkpartners, opstellen borden, informatiebijeenkomsten Kenmerken modelregio s vaststellen Analyse restbiomassa en oppervlaktepotentialen Verzameling technieken voor substraatbewerking voor biogasproductie Ökobilanz analyse en economische analyse van procesketen biogasinstallaties Uitwerking managementplan bio-energiewinning & landschapsbeheer; voorbeeld Dornum Veldexperimenten verbouwing catch crops in modelregio s Laboratoriumexperimenten gaswinst bij vergisting biomassa van catch crops en uit landschapsbeheer Praktijkexperimenten met alternatieve vergistingsmaterialen & substraatbewerking Procesbegeleiding bij biogasinstallaties in modelregio s Voortgang

10 Resultaten Doel 2 Bio-energieproductie in ruimtelijke planningsconcepten Activiteit Keuze case studies, vaststellen kenmerken case studies Voortgang Best-practice rapport voor mestgebruik, gebaseerd op NEND project Analyse consumenten groene energie in landelijke gebieden Locatieanalyse biovergisting in landelijke of stedelijke omgeving Inventarisering landgebruik, biomassa eigendom, biomassa potentialen en andere potentialen van landschappen in modelregio s Berekening biomassa hoeveelheden; landschaps-matrix Case studies: identificatie praktische toepassing biomassa Analyse barrières voor biomassa toepassing GIS data verzameling energiegebruik Aanbevelingsrapportage ruimtelijke planning case studies 2014

11 Resultaten Doel 3 Governance modellen voor decentrale energielandschappen Activiteit Voortgang Analyse potenties publiek-private samenwerking voor biomassa gebruik Aanbevelingsrapport PPP s in biomassa projecten Voorbeeldcontract: Letter of Intent Biomassa Alliantie Ijssel Procesevaluatie Groene Hub 1.0 Doorstart project Groene Hub 2.0 Uitwerking nieuwe governance concepten voor duurzaam biomassa gebruik in uitwerking

12 Resultaten Doel 4 Kennisontwikkeling Regelmatige werkbijeenkomsten Conferenties Wetenschappelijke samenwerking Gemeenschappelijke begeleiding van studenten

13 Projectmonitor

14 Vragen? Swinda Pfau, MSc. s.pfau@science.ru.nl