icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities in centrales

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities in centrales"

Transcriptie

1 icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities in centrales Het programma is een initiatief van 13 private partijen: Arcadis BE-Mobile BNV Mobility Cruxin DAT Mobility Dynniq MAPtm Siemens Sweco Technolution Trafficlink Trigion Vialis en 6 decentrale overheden: Gemeente Almere Gemeente Den Haag Gemeente Rotterdam Provincie Flevoland Provincie Utrecht Provincie Noord-Holland Min. I&M/Programma Beter Benutten Het programma is gericht op een beter functionerend netwerk en betere dienstverlening aan mobilisten en burgers tegen lagere kosten van assets en betere kosteneffectiviteit van de exploitatie in centrales.

2 Intentieverklaring icentrale Fase 2:

3 Van 4 PNH-centrales in eigendom naar geïntegreerde Centrale Bediening als private dienst VerkeersCentrale PNH BB Tunnels PNH 24/7 CB Noord (bruggen & sluizen) N X 24/7 CB Zuid (idem) Z Beter Benutten vervolg Realisatie: Realisatie: Managing Agent (MA) in huis: jan Openstelling Waterwolftunnel: april 2013 Overdracht van PNH => MA: juli (12-) 17 Realisatie: icentrale Ombouwen tot Legenda: : Realisatiedatum Centrale : 1 e Grote vervangingsopgave 3

4 Veel publieke centrales in NL >= 150 Centrales met een levenscyclus van 7-8 jaar! 4

5 Wat is een icentrale? De icentrale is een wijze om de prestaties, centrale bediening, data en informatie, systemen van weg- en stadsbeheerstaken slim te combineren en/of te integreren en als private dienst te kunnen afnemen om de gezamenlijke structurele kosten aanzienlijk te reduceren en de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren (naar mobilisten, naar burgers en naar netwerken). Waarbij buiten bestaande kaders wordt gedacht en gewerkt, welke binnen 2-3/5 jaar is te realiseren (let op => het betreft een korte- of middellange termijn oplossing) Ø Kansen tussen domeinen: droog, nat, en veiligheid (tunnels, stadstoezicht: openbare orde) Ø Veranderende rollen van overheden (meer regie) en (meer) markt Ø Veranderende rollen in de samenleving / wereld (w.o. niet meer nodig iets te bezitten, minder zelf doen ) Ø Is de beste weg- of stadsbeheerder zijn een zaak v.h. meeste hebben, bezitten, of zelf doen? 5

6 Centrales? Goed wegbeheerderschap! 1/2 Vrijheid en Mobiliteit Bereikbaarheid Reductie negatieve aspecten Uitstoot Veiligheid 6

7 Centrales? Goed stadsbeheerderschap! 2/2 Veiligheid bereikbaarheid Regionale Afstemming nat en droog Veiligheid Reductie negatieve aspecten 7

8 icentrale: Drie dominante keuzerichtingen Een centrale is een knooppunt om het netwerk vitaal te houden. Het netwerk moet robuust en adaptief zijn / worden en is onderdeel van een groter geheel Smart Cities, Smart Mobility en Intelligent Intersections. Smart Centers managen dit systeem. Slim combineren van bestaande én nieuwe publiekpublieke- en publiekprivate initiatieven, in gelijkwaardigheidén gelijktijdigheid (geen traditionele OG-ON situatie) Op basis van de decentrale- en private belangen ( de eigen roadmaps ) kunnen drie dominante keuzerichtingen worden onderscheiden t.a.v. een icentrale. Per keuzerichting zijn meerdere gradaties mogelijk (als schuifknop van 0 => 100) 1. Zelf doen => Meer door markt uitvoeren / Traffic & Safety as a service 2. Een domein => Meer domeinen (geïntegreerd) 3. Eigen organisatie => Meer organisaties 8

9 Publiek-private ambitie icentrale Governance 0 publieke centrales (als dienst afnemen, geen publieke investeringskosten, beperkt realisatierisico) Veel publieke centrales Adaptief vermogen 9

10 Gezamenlijk ontwikkelen proposities = diensten 14 Private proposities: van private partijen aan decentrale weg- en stadsbeheerders Combinaties van de 3 dominante keuzerichtingen (met alle mogelijkheden) Gezamenlijk, gelijktijdig en gelijkwaardig ontwikkelen en aantonen in de praktijk Aantrekkelijk voor decentrale weg- en stadsbeheerders => Realiseerbaar voor private partijen => een Menukaart Zelf doen Meer domeinen domein A 3 A 6 A 2 A 1 Traffic & Safety as a service A 5 1 (eigen) organisatie 3 Meer (samenwerkende) organisaties 10

11 Hoofdelementen icentrale Fase

12 Network of living labs Ontwikkelen en beproeven van private proposities in de praktijk: Living Labs Private partijen: aantonen hoe en dat de proposities in de praktijk werken! Publieke partijen: krijgen inzicht in hoe het afnemen van diensten werkt, wat dit van hen vraagt en welke (on)zekerheden zij hebben? Publieke- en private partijen stellen hun Living Labs om niet beschikbaar 12

13 icentrale: Gezamenlijke aanpak in 2 fasen I II III IV Producten Consultatie 1. Hoofdconstateringen en aanbevelingen 2. Verantwoording en Bijlagen Fase 0: Consultatie ronde Verkenning Gedachtegoed icentrale (linksom) 1. Centrale partij(en) (rechtsom) 2. Decentrale partijen 3. Private partijen Besluitvorming Producten: Atelier 1. Artist impressions / Factsheets projecten 2. PvA / icentrale-map met inhoud en proces F2; 3. Betrokkenheid en financiering(en); 4. Aansturing, omgeving en besluitvorming. Nú Fase 1: Atelier in Q Q Producten: icentrale Fase 2 1. Antwoorden en uitwerking openstaande strategische vraagstukken; private diensten (proposities) en verlening; 3. Migratieprogramma voor huidige weg- en stadsbeheerders met centrales; 4. Eenvoudige instapmogelijkheden voor nieuwe weg- en stadsbeheerders; 5. Uitwerking(en) realiseerbare (private) icentrale; 6. Inpassing markt: toepassingsmogelijkheden voor regio s, steden en (inter)nationaal; 7. Exploitatieovereenkomst(en) tussen publiek-private partijen. Fase 2: Q Q

14 Baten icentrale (= de Opgave) 1. Lagere kosten Betere kosteneffectiviteit van de exploitatie [30-60 %] Lagere gezamenlijke personeelskosten Lagere kosten van de assets Minder centrales (gebouwen) en minder dubbele voorzieningen (inrichting, portier, beveiliging, verwarmingetc.) Geconcentreerde organisatie- en kennisontwikkeling 2. Beter functionerend netwerk met hogere prestaties [5-10%] Een centrale is een knooppunt om het netwerk vitaal te houden Het netwerk moet robuust en adaptief zijn / worden Combineren kerntaken van weg- en stadbeheerders en taken waarvan uitvoering door marktpartijen kan leiden tot vergaande professionalisering met betere prestaties 3. Betere dienstverlening aan mobilisten en burger [5-15%] Nieuwe diensten aan mobilisten en burgers door afgestemd samenspel met marktpartijen 4. Bijdragen aan marktdoelen en belangen private partijen Nieuwe diensten op basis van een professionele markt 5. Bijdragen aan uitvoeringsdoelen en belangen decentrale overheden Kennis en kunde bundelen binnen en tussen decentrale overheden 14

15 Aansprekende internationale voorbeelden van private deelnemers aan het programma Greater Berlijn Brussel Lissabon Dublin 15

Network van Living Labs in Nederland

Network van Living Labs in Nederland Network van Living Labs in Nederland MAASandMORE diensten concreet in beeld Arthur Rietkerk landelijk coördinator Living Labs Job Birnie tactisch adviseur programmacoördinatie icentrale Summit: Mobility,

Nadere informatie

Toelichting op programma en de kennissessies

Toelichting op programma en de kennissessies Toelichting op programma en de kennissessies André Loos, landelijk programmamanager Summit Mobility, Safety and Smart Centres as a Service 3 november 2017, Sassenheim icentrale: Publiek-privaat initiatief

Nadere informatie

Aanpassing van bestaande centrale(s) tot een icentrale

Aanpassing van bestaande centrale(s) tot een icentrale Aanpassing van bestaande centrale(s) tot een icentrale Komen tot een gestandaardiseerde bedieninterface en open business intelligentie voor provincies en gemeenten in Nederland PNH als launching customer

Nadere informatie

Excellent personeel voert geïntegreerde diensten uit

Excellent personeel voert geïntegreerde diensten uit Excellent personeel voert geïntegreerde diensten uit Gecertificeerde opleiding, training en oefenen (OTO) is daarvoor een must! Martijn Elting, Erik Brave, Rosemarijn de Jong (Sweco), Ivo Kalsbeek (MAPtm),

Nadere informatie

PUBLIEK PRIVAAT PARTNERSCHAP VOOR UITVOERING PROGRAMMA ICENTRALE

PUBLIEK PRIVAAT PARTNERSCHAP VOOR UITVOERING PROGRAMMA ICENTRALE Publiek-privaat Plan van Aanpak fase 2 icentrale 1 PUBLIEK PRIVAAT PARTNERSCHAP VOOR UITVOERING PROGRAMMA ICENTRALE De voorliggende verklaring beschrijft de inhoudelijke en financiële samenwerking tussen

Nadere informatie

VRI-beheer als landelijke dienst Afgeleide van landelijke- en provinciale ontwikkelingen en/of megatrends

VRI-beheer als landelijke dienst Afgeleide van landelijke- en provinciale ontwikkelingen en/of megatrends VRI-beheer als landelijke dienst Afgeleide van landelijke- en provinciale ontwikkelingen en/of megatrends Presentatie tbv Gebruikersdag Vialis op 25 mei 2016 André Loos en Jan Willem Plomp Thema: Anders

Nadere informatie

icentrale blauwdruk Een gestandaardiseerde aanpak voor technische systemen in domeinen verkeer en veiligheid

icentrale blauwdruk Een gestandaardiseerde aanpak voor technische systemen in domeinen verkeer en veiligheid icentrale blauwdruk Een gestandaardiseerde aanpak voor technische systemen in domeinen verkeer en veiligheid Bas Heutinck (Dynniq) Summit: Mobility, Safety and Smart Centres as a Service Datum: 24 maart

Nadere informatie

Roadmap provincie Utrecht

Roadmap provincie Utrecht Roadmap provincie Utrecht d.m.v. innovatieve kennis- en diensteneconomie topregio zijn op gebied van mobiliteit Astrid Weij, Bert Batenburg (provincie Utrecht), Corianne Stevens, Martijn van Rij (Sweco)

Nadere informatie

MKBA icentrale. Een maatschappelijke kosten-batenanalyse van idiensten voor centrale bediening

MKBA icentrale. Een maatschappelijke kosten-batenanalyse van idiensten voor centrale bediening MKBA icentrale Een maatschappelijke kosten-batenanalyse van idiensten voor centrale bediening Kees van Ommeren - Decisio Daan van Gent - Decisio Najaarssummit Mobility, Safety and Smart Centres as a Service

Nadere informatie

Voorstel gebundelde publiek- private proposities icentrale Fase 2 / Living Lab

Voorstel gebundelde publiek- private proposities icentrale Fase 2 / Living Lab Publiek-privaat Plan van Aanpak fase 2 icentrale 1 Voorstel gebundelde publiek- private proposities icentrale Fase 2 / Living Lab Ten behoeve van 6 e werksessie programma icentrale, Agendapunt 3 2 september

Nadere informatie

ihmi (integrated Human Machine Interface)

ihmi (integrated Human Machine Interface) ihmi (integrated Human Machine Interface) Gestructureerd (samen)werken over domeinen en beheergebieden heen Paul van Koningsbruggen, William Meijer (Technolution), Tom Steijvers, Pepijn Leenaerts (Vialis),

Nadere informatie

Managing Agent. Werkt het echt?

Managing Agent. Werkt het echt? Managing Agent Werkt het echt? Albert Kandelaar (provincie Noord-Holland), Summit: Mobility, Safety and Smart Centres as a Service Datum: 24 maart 2017 icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities

Nadere informatie

idienst: Multi-domein bediening op afstand in de avonduren en weekend

idienst: Multi-domein bediening op afstand in de avonduren en weekend Summit: Mobility, Safety and Smart Centres as a Service Datum: 3 november 2017 idienst: Multi-domein bediening op afstand in de avonduren en weekend Stream 2.1 2-A Multi-domein bediening in avonduren en

Nadere informatie

Effectiever en efficiënter stads- en wegbeheer met een icentrale. André Loos Landelijk programmamanager programma icentrale Intertraffic

Effectiever en efficiënter stads- en wegbeheer met een icentrale. André Loos Landelijk programmamanager programma icentrale Intertraffic Effectiever en efficiënter stads- en wegbeheer met een icentrale André Loos Landelijk programmamanager programma icentrale Intertraffic icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities in centrales

Nadere informatie

ibedienfilosofie: Landelijke standaard 3.0

ibedienfilosofie: Landelijke standaard 3.0 ibedienfilosofie: Landelijke standaard 3.0 Programma icentrale fase II in samenwerking met CROW Eugene de Geus, Peter Rasker, Marieke Bijl en Karlien Berghman Datum: 3 november 2017 icentrale: Publiek-privaat

Nadere informatie

icentrale Blauwdruk Integratie en dienstverlening door standaardisatie en intelligentie

icentrale Blauwdruk Integratie en dienstverlening door standaardisatie en intelligentie icentrale Blauwdruk Integratie en dienstverlening door standaardisatie en intelligentie Bas Heutinck, Dynniq MaaSandMORE summit Datum: 3 November 2017 icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities

Nadere informatie

Komen tot praktijkcases door en voor 6 decentrale partijen Finale versie o.b.v. afzonderlijke en meerdere interviews elke DCO

Komen tot praktijkcases door en voor 6 decentrale partijen Finale versie o.b.v. afzonderlijke en meerdere interviews elke DCO Komen tot praktijkcases door en voor 6 decentrale partijen Finale versie o.b.v. afzonderlijke en meerdere interviews elke DCO Ten behoeve van 10 e werksessie programma icentrale 25 november 2015 v 0.1

Nadere informatie

Effectiever en efficiënter stads- en wegbeheer met een icentrale Resultaat van programma icentrale

Effectiever en efficiënter stads- en wegbeheer met een icentrale Resultaat van programma icentrale Effectiever en efficiënter stads- en wegbeheer met een icentrale Resultaat van programma icentrale André Loos, landelijk programmamanager 11 e Studiedag Verkeerlichten in de Jaarbeurs, Utrecht Datum: Woensdag

Nadere informatie

PUBLIEK-PRIVAAT PLAN VAN AANPAK FASE 2

PUBLIEK-PRIVAAT PLAN VAN AANPAK FASE 2 Publiek-privaat Plan van Aanpak fase 2 icentrale 1 PUBLIEK-PRIVAAT PLAN VAN AANPAK FASE 2 Plan van Aanpak programma icentrale, Fase 2: Een inhoudelijke en procesmatige aanpak voor Smart Centers voor decentrale

Nadere informatie

Gekwalificeerde multi-domein operators op basis van prestatie afspraken als Dienst

Gekwalificeerde multi-domein operators op basis van prestatie afspraken als Dienst Gekwalificeerde multi-domein s op basis van prestatie afspraken als Dienst Door KPI/SLA en Opleiding Naam Erik Brave (Sweco), Martijn Elting (Sweco), Eugene de Geus (Trigion) Summit MaasandMore.com Datum

Nadere informatie

Ondersteuning van de verkeersmanager: koppelen van camerabeelden van diverse domeinen en actoren

Ondersteuning van de verkeersmanager: koppelen van camerabeelden van diverse domeinen en actoren Beeldregisseur Ondersteuning van de verkeersmanager: koppelen van camerabeelden van diverse domeinen en actoren Stefan de Graaf (DAT.Mobility, Hans Goossens (Gemeente Rotterdam), Sjaak Roosenboom, Jaap

Nadere informatie

2-D Certificering van kwalificaties en opleidingen van bedienend personeel

2-D Certificering van kwalificaties en opleidingen van bedienend personeel 2-D Certificering van kwalificaties en opleidingen van bedienend personeel De weg naar een breed gedragen standaard. Erik Brave (Sweco), André Smulders (Trigion) Summit Maasandmore Datum: 3 november 2017

Nadere informatie

igenerator en iradar Het hart van een icentrale

igenerator en iradar Het hart van een icentrale igenerator en iradar Het hart van een icentrale Paul van Beek (Goudappel), Mark Grefhorst (BeMobile), Henri Palm (DAT.Mobility), Summit: Mobility, Safety and Smart Centres as a Service Datum: 24 maart

Nadere informatie

Prestatiegerichte dienstverlening o.b.v. SLA's Stuurmiddel voor samenwerking en/of afrekening bij nieuwe diensten?

Prestatiegerichte dienstverlening o.b.v. SLA's Stuurmiddel voor samenwerking en/of afrekening bij nieuwe diensten? Prestatiegerichte dienstverlening o.b.v. SLA's Stuurmiddel voor samenwerking en/of afrekening bij nieuwe diensten? Bettinka Rakic, Gerben Quirijns, Erik Verschoor (Arcadis), Marco Berkhout (Provincie Noord-Holland),

Nadere informatie

Slim combineren en integreren van meerdere domeinen hoe ziet dat eruit?

Slim combineren en integreren van meerdere domeinen hoe ziet dat eruit? Slim combineren en integreren van meerdere domeinen hoe ziet dat eruit? ibediensfilosofie en ihmi in een icentrale Eugène de Geus, Marieke Bijl, Peter Rasker, Jaap Kroese, Erik Meijs Summit: Mobility,

Nadere informatie

Inkopen van idiensten

Inkopen van idiensten Inkopen van idiensten Hoe werkt dat? Hoofdthema V: Omgeving & Markt Rinke Meijer en Bart de Haan (Significant) Summit: Mobility, Safety and Smart Centres as a Service Datum: 24 maart 2017 Agenda Inleiding

Nadere informatie

igenerator Real-time inzicht en event triggering

igenerator Real-time inzicht en event triggering igenerator Real-time inzicht en event triggering Be-Mobile (Mark Grefhorst) Summit: Mobility, Safety and Smart Centres as a Service Datum: 3 november 2017 icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities

Nadere informatie

icentrale - ihmi de ibedienfilosofie vertaald naar een integrated Human Machine Interface (ihmi)

icentrale - ihmi de ibedienfilosofie vertaald naar een integrated Human Machine Interface (ihmi) icentrale - ihmi de ibedienfilosofie vertaald naar een integrated Human Machine Interface (ihmi) Paul van Koningsbruggen, Technolution MaaSandMORE summit Datum: 3 November 2017 icentrale: Publiek-privaat

Nadere informatie

Omgeving & Markt. Afspraken vastleggen: maak gebruik van gestandaardiseerde modeluitvragen en -contracten voor het afnemen van idiensten

Omgeving & Markt. Afspraken vastleggen: maak gebruik van gestandaardiseerde modeluitvragen en -contracten voor het afnemen van idiensten Omgeving & Markt Afspraken vastleggen: maak gebruik van gestandaardiseerde modeluitvragen en -contracten voor het afnemen van idiensten Rinke Meijer (Significant) en Corianne Stevens (Sweco) NajaarsSummit:

Nadere informatie

DVM-beheer naar de markt

DVM-beheer naar de markt DVM-beheer naar de markt Het gedeeltelijk tot volledig laten uitvoeren van DVMbeheer als een dienst Jan Willem Plomp (Provincie Noord Holland), Vincent van der Heijden (Arcadis), Bart de Haan (Significant)

Nadere informatie

Roadmap Provincie Utrecht. d.m.v. innovatieve kennis-en diensteneconomie topregio zijn op gebied van mobiliteit

Roadmap Provincie Utrecht. d.m.v. innovatieve kennis-en diensteneconomie topregio zijn op gebied van mobiliteit Roadmap Provincie Utrecht d.m.v. innovatieve kennis-en diensteneconomie topregio zijn op gebied van mobiliteit 1 Status presentatie Gemaakt voor het Programma icentrale Nog niet bestuurlijk vastgesteld

Nadere informatie

Ondersteuning van de verkeersmanager: koppelen van camerabeelden van Stadstoezicht

Ondersteuning van de verkeersmanager: koppelen van camerabeelden van Stadstoezicht Beeldregisseur Ondersteuning van de verkeersmanager: koppelen van camerabeelden van Stadstoezicht Johan V. Munsterman (DAT.Mobility), Sjaak Roosenboom, Jaap Kroese (gemeente Almere) Najaarssummit: Mobility,

Nadere informatie

Afnemen idiensten door gemeenten en provincies

Afnemen idiensten door gemeenten en provincies Afnemen idiensten door gemeenten en provincies Stappenplan voor decentrale overheden om het managen van verkeer, (vaar)wegen, tunnels en openbare ruimte slimmer en beter in te richten Afnemen idiensten

Nadere informatie

Werkplaats Mobiliteit en Innovatie

Werkplaats Mobiliteit en Innovatie Werkplaats Mobiliteit en Innovatie Stand van zaken Bereikbaarheidsagenda Regionaal Platform 20 april 2016 Roël Hoppezak Job van den Berg Bereikbaarheid Zuid-Nederland Bidbook, november 2015 Bereikbaarheid

Nadere informatie

C-ITS stand van zaken

C-ITS stand van zaken C-ITS stand van zaken Gebruikersdag Vialis 10 november 2016 Onderwerpen C-ITS: Talking Traffic ivri Menukaart en bestelproces Werkgroep Intelligente Kruispunten 2 Beter Benutten ITS Beter Benutten ITS

Nadere informatie

Managing Agent. Hoe houdt de DCO de regie? Een discussie

Managing Agent. Hoe houdt de DCO de regie? Een discussie Managing Agent Hoe houdt de DCO de regie? Een discussie Coen Bresser (Sweco) Albert Kandelaar (Provincie Noord-Holland) Bart Duijvestijn (Arcadis) Sassenheim, Summit Maas and More Datum: 3 november 2017

Nadere informatie

Governance icentrale Fase 2 Randvoorwaarden en 1 e implementatie (Blok V, Tab 5)

Governance icentrale Fase 2 Randvoorwaarden en 1 e implementatie (Blok V, Tab 5) Governance icentrale Fase 2 Randvoorwaarden en 1 e implementatie (Blok V, Tab 5) (Sheet)presentatie tbv 4 e werksessie Pre-fase 2 op 16 maart 2016 v 0.45 Volgend op 2 e presentatie Governance tbv 3 e werksessie

Nadere informatie

iradar De blik vooruit Henri Palm (DAT.Mobility) Najaarssummit Mobility, Safety and Smart Centres as a Service 3 november 2017

iradar De blik vooruit Henri Palm (DAT.Mobility) Najaarssummit Mobility, Safety and Smart Centres as a Service 3 november 2017 iradar De blik vooruit Henri Palm (DAT.Mobility) Najaarssummit Mobility, Safety and Smart Centres as a Service 3 november 2017 icentrale: Publiek-privaat initiatief voor transities in centrales Hoofdgroep

Nadere informatie

Slimme idiensten voor provincies en gemeenten

Slimme idiensten voor provincies en gemeenten Slimme idiensten voor provincies en gemeenten Resultaten van het programma icentrale en hoe deze kunnen worden gebruikt door provincies en gemeenten 23 november 2017 André Loos, landelijke programmamanager

Nadere informatie

Verslimmen van event triggering

Verslimmen van event triggering Verslimmen van event triggering Zelflerende heuristieken Jasper Caerteling (Be-Mobile) Summit: Mobility, Safety and Smart Centres as a Service Datum: 3 november 2017 icentrale: Publiek-privaat initiatief

Nadere informatie

IPC provincie Utrecht

IPC provincie Utrecht IPC provincie Utrecht van coördinerend naar regievoerend opdrachtgever van lokaal naar regionale aanpak van meerdere contracten naar één contract Astrid Weij (Provincie Utrecht) en Robert van de Krol (Arcadis)

Nadere informatie

Event Management as a Service een praktijkvoorbeeld

Event Management as a Service een praktijkvoorbeeld EMAAS Event Management as a Service een praktijkvoorbeeld Be-Mobile (Jasper Caerteling), DAT.Mobility (Martie van der Vlist), Trigion (Eugène de Geus), Gemeente Assen (Henk Heijman) Summit: Mobility, Safety

Nadere informatie

SMART CITIES: HYPE OR HOPE ERIK VAN DER WAL 16 MEI 2019

SMART CITIES: HYPE OR HOPE ERIK VAN DER WAL 16 MEI 2019 SMART CITIES: HYPE OR HOPE ERIK VAN DER WAL 16 MEI 2019 Agenda De ontwikkelingen Wat wil de gelegenheidsgever? Praktijk BPD Waar wij aan denken Speelveld van smart homes/ neighbourhoods/ cities Speelveld

Nadere informatie

Effectiever en efficienter stads- en wegbeheer met een icentrale Resultaat van programma icentrale

Effectiever en efficienter stads- en wegbeheer met een icentrale Resultaat van programma icentrale Effectiever en efficienter stads- en wegbeheer met een icentrale Resultaat van programma icentrale 22 oktober 2017 André Loos, landelijk programmamanager icentrale VMP vakbeurs in Houten Datum: Woensdag

Nadere informatie

Beter Benutten en VRI s: Global meets local

Beter Benutten en VRI s: Global meets local Beter Benutten en VRI s: Global meets local Door Caspar de Jonge, programmamanager Intelligente Transport Services & Smart Mobility Beter Benutten 17/2/16 1 2 Smart Mobility Ten minste 4 clusters van activiteiten:

Nadere informatie

Wensen, kansen en belangen decentrale partijen

Wensen, kansen en belangen decentrale partijen Publiek-privaat Plan van Aanpak fase 2 icentrale 1 Wensen, kansen en belangen decentrale partijen - Provincie Flevoland - Provincie Utrecht - Provincie Noord-Holland - Gemeente Almere - Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Bouwagenda & open standaarden Wat is de roadmap? Jacqueline Meerkerk, Dik Spekkink

Bouwagenda & open standaarden Wat is de roadmap? Jacqueline Meerkerk, Dik Spekkink Bouwagenda & open standaarden Wat is de roadmap? Jacqueline Meerkerk, Dik Spekkink Nijkerk, 7 juni 2018 Roadmap: Samen gericht doorpakken! BIM Loket & Bouwagenda (Jacqueline) Open standaarden (Dik) 2 1.

Nadere informatie

Sneak preview Masterclass Smart Mobility

Sneak preview Masterclass Smart Mobility Sneak preview Masterclass Smart Mobility Frans Jan Douglas en Thijs Muizelaar Programma Masterclass Smart Mobility door Connecting Mobility en Beter Benutten: Waarom een masterclass Smart Mobility? Doel

Nadere informatie

Innovatieve onderhoudscontracten in Haarlem, Noord-Holland

Innovatieve onderhoudscontracten in Haarlem, Noord-Holland Innovatieve onderhoudscontracten in Haarlem, Noord-Holland Aanleiding Floris Vosse Hoe bij de gemeente Haarlem? Floris Vosse Hoe bij de provincie Noord Holland? Guus van den Bosch Hoe voor een marktpartij?

Nadere informatie

MIRT-procedure. Initiatief Verkenning Planuitwerking Realisatie Beheer

MIRT-procedure. Initiatief Verkenning Planuitwerking Realisatie Beheer MIRT-procedure #onzea2 Initiatief Verkenning Planuitwerking Realisatie Beheer Definiëring en afbakening van het probleem en het proces van de verkenningsfase Kern van de verkenningsfase is trechteren:

Nadere informatie

Veranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw

Veranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw Veranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw Prof.dr.ir. Marleen Hermans Leerstoel Publiek opdrachtgeverschap in de bouw, TU Delft Managing Partner, Brink Management & Advies mede mogelijk

Nadere informatie

KRACHTEN BUNDELING SMART MOBILITY O K TO B E R

KRACHTEN BUNDELING SMART MOBILITY O K TO B E R KRACHTEN BUNDELING SMART MOBILITY O K TO B E R 2 0 1 8 Wij Rijk, provincies, G5, metropoolen vervoerregio s kiezen ervoor om onze krachten te bundelen om met Smart Mobility maximale impact te hebben. Om

Nadere informatie

AMROR INNOVATIE HET INNOVATIEPROCES OP ZICH, SAMENWERKEN EN AANBESTEDEN.

AMROR INNOVATIE HET INNOVATIEPROCES OP ZICH, SAMENWERKEN EN AANBESTEDEN. AMROR INNOVATIE HET INNOVATIEPROCES OP ZICH, SAMENWERKEN EN AANBESTEDEN. VAN PRANGENDE MAATSCHAPPELIJKE VRAGEN NAAR WOEST AANTREKKELIJKE OPLOSSINGEN ALLIANTIE AMROR PROJECT FUNBAR SACHA STOLP GEMEENTE

Nadere informatie

Bereikbaarheidsagenda Zuid-Oost Brabant:

Bereikbaarheidsagenda Zuid-Oost Brabant: BEREIKBAARHEIDSAGENDA ZUID OOST BRABANT BEREIKBAARHEIDSAKKOORD ZUID OOST BRABANT Bereikbaarheidsagenda Zuid-Oost Brabant: Bereikbaarheidsagenda als basis voor een bereikbaarheidsakkoord De directe aanleiding

Nadere informatie

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid Jaar van de Ruimte 2015 VvG congres 12 november 2014 Nathalie Harrems Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Wat is er aan de hand? Tijdperk van de

Nadere informatie

Pagina 1 12 juni 2013 Marktwerking RVM

Pagina 1 12 juni 2013 Marktwerking RVM Pagina 1 12 juni 2013 Marktwerking RVM Marktwerking RVM Dienst op maat Steven Boerma 12 juni 2013 DRIP s Den Haag Advies Noord-Brabant Less is more Pagina 2 12 juni 2013 Marktwerking RVM Maar eerst een

Nadere informatie

Intelligente verlichting Beter beheersen door beter beheren. Hedzer de Boer Smart Energy Regions, 18 november 2011

Intelligente verlichting Beter beheersen door beter beheren. Hedzer de Boer Smart Energy Regions, 18 november 2011 Intelligente verlichting Beter beheersen door beter beheren Hedzer de Boer Smart Energy Regions, 18 november 2011 1 2 Sociale veiligheid Gemiddeld 2.5 % van de Nederlanders voelt zich onveilig in zijn

Nadere informatie

SERVICEPROVIDER IN VM (2.0) Mark Grefhorst BD Manager

SERVICEPROVIDER IN VM (2.0) Mark Grefhorst BD Manager SERVICEPROVIDER IN VM (2.0) Mark Grefhorst BD Manager WAT WIJ DOEN Een onafhankelijke leverancier van slimme mobiliteitstechnologie & data op weg naar autonome en gedeelde mobiliteit, het maximale halen

Nadere informatie

Innovatief aanbesteden

Innovatief aanbesteden Innovatief aanbesteden Smart City / Living Lab Scheveningen Menno Paats / Brian Benjamin Smart City / Living Lab Een praktijkvoorbeeld in Scheveningen Inhoud 1. Wat is de ambitie van Smart City / Living

Nadere informatie

RETAIL INNOVATIE AGENDA

RETAIL INNOVATIE AGENDA Leren door te doen Den Haag, 5 oktober 2016 H.G.J. Kamp Minister van Economische Zaken mede namens de partijen achter de Retailagenda K. Klein Wethouder Stedelijke Economie, Zorg en Havens Gemeente Den

Nadere informatie

Nieuwe rolverdeling: Uitvoerende taken Wegbeheerder-Markt. Giovanni Huisken & Wim Broeders, MAPtm

Nieuwe rolverdeling: Uitvoerende taken Wegbeheerder-Markt. Giovanni Huisken & Wim Broeders, MAPtm Nieuwe rolverdeling: Uitvoerende taken Wegbeheerder-Markt Giovanni Huisken & Wim Broeders, MAPtm Primaire processen 1 Ontwikkelen beleid Openbaar vervoer Reinigingsdiensten Verkeer Vergunning verstrekken

Nadere informatie

INTENTIEVERKLARING HOOGWAARDIG FIETSNETWERK GOOI EN VECHTSTREEK

INTENTIEVERKLARING HOOGWAARDIG FIETSNETWERK GOOI EN VECHTSTREEK INTENTIEVERKLARING HOOGWAARDIG FIETSNETWERK GOOI EN VECHTSTREEK Over een samenhangend netwerk van hoogwaardige fietsroutes in regio Gooi en Vechtstreek PREAMBULE Overwegende dat: - In het onderzoek voor

Nadere informatie

Het nieuwe assetmanagement Beeld plaatsen ter grootte van dit kader

Het nieuwe assetmanagement Beeld plaatsen ter grootte van dit kader Het nieuwe assetmanagement Beeld plaatsen ter grootte van dit kader een bijdrage aan een toekomstbestendige infrastructuur 26 mei 2016 Marc van den Elzen Bas Govers 2 Voorstelrondje Naam Functie Wat is

Nadere informatie

Prestaties en doelen. Welkom & Introductie

Prestaties en doelen. Welkom & Introductie Prestaties en doelen Welkom & Introductie Gerben Quirijns, Hoofdgroepleider HG 1 Summit: Mobility, Safety and Smart Centres as a Service Datum: 3 november 2017 1 Programma De onderwerpen Een korte terugblik

Nadere informatie

Concept Ruimtelijk Perspectief Windenergie op Land

Concept Ruimtelijk Perspectief Windenergie op Land Concept Ruimtelijk Perspectief Windenergie op Land 3 februari 2010 Inhoudsopgave 1. Aanleiding, doel en aanpak 2. Waar wél; concentratiegebieden 3. Waar niét: vrijwaringsgebieden i 4. Overig Nederland

Nadere informatie

Network van Living Labs in Nederland

Network van Living Labs in Nederland Network van Living Labs in Nederland ideale testomgeving voor overheden en private partijen voor multi-domein bediening met maasandmore diensten Arthur Rietkerk landelijk coördinator Living Labs Job Birnie

Nadere informatie

Lessen en ervaringen met Geintegreerd Netwerkbreed Verkeersmanagement (GNV) 6 oktober 2016

Lessen en ervaringen met Geintegreerd Netwerkbreed Verkeersmanagement (GNV) 6 oktober 2016 Lessen en ervaringen met Geintegreerd Netwerkbreed Verkeersmanagement (GNV) 6 oktober 2016 Waarom PPA? PPA is geen doel en staat niet op zich! Problemen door verkeer: Milieu: 29,3 miljoen ton CO 2 uitstoot

Nadere informatie

Houtskoolschets Asten april 2017

Houtskoolschets Asten april 2017 Houtskoolschets Asten2030 14 april 2017 Opzet Asten2030 Start A Verkenning B Verbreding C 3 Verankering Dag van de Toekomst Besluit vorming 1. Werk Conferentie intern 2. Werk Conferentie intern Internet

Nadere informatie

Versnellen met de markt! Bouwcampus, 22 maart 2017

Versnellen met de markt! Bouwcampus, 22 maart 2017 Versnellen met de markt! Bouwcampus, 22 maart 2017 Economische sectoren staan op een kantelpunt Energietransitie Industriële transitie Voedseltransitie Ruimtelijke transitie Transitie in de zorg 2 De samenleving

Nadere informatie

Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom

Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom 19 november 2015 1 Opzet presentatie 1. Inleiding 2. Terugblik/voorgeschiedenis 3. Gemeentelijke ambitie vertaald naar

Nadere informatie

Kadernota 2019 Holland Rijnland op Koers?

Kadernota 2019 Holland Rijnland op Koers? Kadernota 2019 Holland Rijnland op Koers? Op koers? Regeerakkoord Gemeenteraadsverkiezingen College programma s Nieuw bestuur DB en AB Besluit evaluatie DVO/ TWO 2 Het begint bij de kadernota SMART begroting

Nadere informatie

Computer says no. De invloed van de data-gedreven samenleving op het midden-bestuur. 17 mei Johan Schuringa & Johan van Middelkoop

Computer says no. De invloed van de data-gedreven samenleving op het midden-bestuur. 17 mei Johan Schuringa & Johan van Middelkoop Computer says no De invloed van de data-gedreven samenleving op het midden-bestuur 17 mei 2019 Johan Schuringa & Johan van Middelkoop INHOUD Wat doet de Provincie Veranderende rol van het midden-bestuur

Nadere informatie

Pagina 1 13 juni 2013 Connekt

Pagina 1 13 juni 2013 Connekt Pagina 1 13 juni 2013 Connekt Marktversnelling Mobiliteits Informatie (MMI) 13 juni 2013 - Connekt Mark Olivierse Verkeersmanager MAPtm Pagina 2 13 juni 2013 Connekt Verkeersmanagement 2.0: Marktwerking,

Nadere informatie

Het landelijk verkeersmanagement beraad

Het landelijk verkeersmanagement beraad Het landelijk verkeersmanagement beraad Over de kracht van regionale samenwerking en landelijke afspraken Landelijke WOW dag - Zwolle Terry Albronda - gemeente Groningen Alex Smienk - Rijkswaterstaat VRAAG

Nadere informatie

Mobiliteit en Innovatie: Bereikbaarheidsagenda. Job van den Berg Berry de Jong Portefeuillehoudersoverleg 1 februari 2016

Mobiliteit en Innovatie: Bereikbaarheidsagenda. Job van den Berg Berry de Jong Portefeuillehoudersoverleg 1 februari 2016 Mobiliteit en Innovatie: Bereikbaarheidsagenda Job van den Berg Berry de Jong Portefeuillehoudersoverleg 1 februari 2016 Bereikbaarheid Zuid-Nederland Bidbook Bereikbaarheid Zuid-Nederland: Samen, slim,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 29 697 Gebiedsgerichte economische perspectieven en Regionaal Economisch Beleid Nr. 48 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Nadere informatie

7) Kwaliteit van het openbaar bestuur

7) Kwaliteit van het openbaar bestuur 7) Kwaliteit van het openbaar bestuur Toelichting mutatie plandoel Samen met de bijstelling van budgetten stellen wij uw Staten voor om t.a.v. deze kerntaak een wijziging m.b.t. de plandoelen te accorderen.

Nadere informatie

Provero bijeenkomst. Utrecht, 15 november 2016 Ernst Koperdraat Jos Dolstra

Provero bijeenkomst. Utrecht, 15 november 2016 Ernst Koperdraat Jos Dolstra Provero bijeenkomst Utrecht, 15 november 2016 Ernst Koperdraat Jos Dolstra Doel Informeren Met elkaar verkennen van de strategie voor invoering van de Omgevingswet Vraag: hoe ver is uw organisatie? Hoe

Nadere informatie

Organisatie en Samenwerking

Organisatie en Samenwerking Organisatie en Samenwerking Handreiking Beter Benutten in MIRT 1 november 2018 Katya Ivanova (Maastricht Bereikbaar, projectenpool) Pieter Arends (Twynstra Gudde) Samenwerking en organisatie Beter Benutten

Nadere informatie

I Aan de leden van de Participatieraad

I Aan de leden van de Participatieraad Gemeente Haarlem Haarlem Retouradres: Stadhuis, Postbus 511 2003 PB Haarlem Aan de leden van de Participatieraad Datum 26 mei 2015 Ons kenmerk 2015/191059 Contactpersoon M. van der Tas Doorkiesnummer 023-5114827

Nadere informatie

PROGRAMMA. Summit. Mobility, Safety and Smart Centres as a Service.

PROGRAMMA. Summit. Mobility, Safety and Smart Centres as a Service. PROGRAMMA Summit Mobility, Safety and Smart Centres as a Service 2017 www.maasandmore.com 24 maart 2017 Congrescentrum Van der Valk Sassenheim ~ Leiden 2 www.maasandmore.com WELKOM Wij zijn verheugd u

Nadere informatie

PPS/Esco Praktijkdag 2014

PPS/Esco Praktijkdag 2014 PPS/Esco Praktijkdag 2014 Samenwerken als driver voor innovatie 10 december 2014 Private financiering en PPS financieringsprogramma Bert Mulders en Ronald Pereboom 1 1 Innovatieve financieringsvormen Inventarisatie

Nadere informatie

Geen woorden maar data

Geen woorden maar data Geen woorden maar data Programma Datagedreven Werken December 2018 Doelstelling van het programma Rotterdam wil een netwerkstad zijn die optimaal gebruik maakt van de mogelijkheden van data. Maar wel op

Nadere informatie

Context en opgave CE community. Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58?

Context en opgave CE community. Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58? Context en opgave CE community Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58? Beleid duurzame leefomgeving Parijs waarmaken -20% CO2 in 2020 Energieneutraal 2030 Klimaatneutraal en Klimaatbestendig

Nadere informatie

Naar een kennisprogramma Bodem & Ondergrond

Naar een kennisprogramma Bodem & Ondergrond Naar een kennisprogramma Bodem & Ondergrond Douwe Jonkers Directoraat-Generaal Ruimte & Water COB-congres 30 oktober 2014 Inhoud Aanleiding Thema s Werkwijze Start Kennisprogramma Bodem & Ondergrond Vandaag:

Nadere informatie

NIEUWE MOGELIJKHEDEN IN VERKEERSMANAGEMENT MET FLOATING CAR DATA

NIEUWE MOGELIJKHEDEN IN VERKEERSMANAGEMENT MET FLOATING CAR DATA NIEUWE MOGELIJKHEDEN IN VERKEERSMANAGEMENT MET FLOATING CAR DATA Edoardo Felici, projectmanager bij Nationale Databank Wegverkeersgegevens Thijs Muizelaar, adviseur bij Connecting Mobility en de Innovatiecentrale

Nadere informatie

'Innovatieve financiering en bekostiging van gebiedsgerichte bereikbaarheidsprogramma s'

'Innovatieve financiering en bekostiging van gebiedsgerichte bereikbaarheidsprogramma s' 'Innovatieve financiering en bekostiging van gebiedsgerichte bereikbaarheidsprogramma s' Leerplatform MIRT-bijeenkomst Den Haag, 24 mei 2018 Inhoud 1. Houd de groeiende stad in beweging 2. Alternatieve

Nadere informatie

OPLEGNOTITIE. Vergadering : Bestuurlijk Overleg Op : 6 april 2017 Onderwerp : Vaststellen van de voorlopige jaarrekening 2016 agendapunt : 5

OPLEGNOTITIE. Vergadering : Bestuurlijk Overleg Op : 6 april 2017 Onderwerp : Vaststellen van de voorlopige jaarrekening 2016 agendapunt : 5 OPLEGNOTITIE Vergadering : Bestuurlijk Overleg Op : 6 april 2017 Onderwerp : Vaststellen van de voorlopige jaarrekening 2016 agendapunt : 5 Beslispunten - Vaststellen van de voorlopige jaarrekening. -

Nadere informatie

Veelomvattend vraagstuk

Veelomvattend vraagstuk Bezint eer gij Veelomvattend vraagstuk Kaderstellen controle Informatisering Politiekbestuurlijk Omgevingsvisie Organisatorisch Juridisch Samenwerking Participatie Dienstverlening Procesmatig Kortom: Andere

Nadere informatie

Bestuurlijke ambitie, veranderopgave en invoeringsstrategie Omgevingswet. Praktijkbijeenkomst Implementatie Omgevingswet 24 januari 2017

Bestuurlijke ambitie, veranderopgave en invoeringsstrategie Omgevingswet. Praktijkbijeenkomst Implementatie Omgevingswet 24 januari 2017 Bestuurlijke ambitie, veranderopgave en invoeringsstrategie Omgevingswet Praktijkbijeenkomst Implementatie Omgevingswet 24 januari 2017 Verbeterdoelen Omgevingswet Inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en

Nadere informatie

Regionale centrale brugbediening

Regionale centrale brugbediening Regionale centrale brugbediening Onderzoek gevolgen voor Zaanstad 17 november 2016 Aanleiding Besluit Gedeputeerde Staten 8 juli 2014; verbeteren vaarwegmanagement in de provincie (één regionale regisseur

Nadere informatie

Floriade 2022 Almere Ook een digitale Floriade?

Floriade 2022 Almere Ook een digitale Floriade? Floriade 2022 Almere Ook een digitale Floriade? 1. Met welke brillen moeten we leren kijken? 2. Welke condities moeten we creëren? 3. Welke criteria moeten we stellen? 4. Wat willen we leren? Kansenstrategie

Nadere informatie

Van Lodewijk Lacroix Telefoon Onderwerp Voorbereiding BO MIRT en gebiedsprogramma bereikbaarheid Rotterdam Den Haag

Van Lodewijk Lacroix Telefoon Onderwerp Voorbereiding BO MIRT en gebiedsprogramma bereikbaarheid Rotterdam Den Haag Grote Marktstraat 43 Postbus 66 2501 CB Den Haag Telefoon 088 5445 100 E-mail: informatie@mrdh.nl Internet: www.mrdh.nl Bankrekeningnummer: NL96 BNGH 0285 1651 43 M E M O KvK nummer:62288024 Aan Bestuurscommissie

Nadere informatie

Samen werken aan goed openbaar bestuur

Samen werken aan goed openbaar bestuur Samen werken aan goed openbaar bestuur SAMEN WERKEN AAN GOED OPENBAAR BESTUUR Gemeenten, provincies, waterschappen, het Rijk, de EU en hun samenwerkingsverbanden vormen samen het openbaar bestuur in ons

Nadere informatie

SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT. ir. Bart Vuijk

SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT. ir. Bart Vuijk SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT ir. Bart Vuijk TNO: MISSIE TNO verbindt mensen en kennis om innovaties te creëren die de concurrentiekracht van bedrijven en het welzijn van de samenleving

Nadere informatie

ASSET MANAGEMENT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V.

ASSET MANAGEMENT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V. ASSET MANAGEMENT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V. Herman Meijer 19 mei 2016 Mini-seminar Systems Enginering, Asset Management en Gebiedsmodellen 1 2 3 4 Haven van Rotterdam Uitdagingen Asset management als

Nadere informatie

Innovaties in wonen, zorg en pensioenen Beweging aan de basis en in beleid

Innovaties in wonen, zorg en pensioenen Beweging aan de basis en in beleid Innovaties in wonen, zorg en pensioenen Beweging aan de basis en in beleid Cor van Montfort Meike Bokhorst Henk Griffioen Wendy Asbeek Brusse Marianne de Visser 1 Vraagstelling verkenning 1. In kaart brengen

Nadere informatie

Beschrijving idienst

Beschrijving idienst Beschrijving idienst Functionaliteit Geautomatiseerd monitoren van actuele situatie in verschillende domeinen (wegverkeer, bruggen, parkeren). Weergeven van de actuele situatie (t = 0) grafisch of als

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 300 A Vaststelling van de begrotingsstaat van het Infrastructuurfonds voor het jaar 2016 Nr. 16 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN

Nadere informatie

Adviescommissies VA & EV MRDH

Adviescommissies VA & EV MRDH ANALYSE- & OPLOSSINGSRICHTINGENFASE MIRT ONDERZOEK BEREIKBAARHEID ROTTERDAM DEN HAAG Adviescommissies VA & EV MRDH 12 april 2017 Investeringsstrategie MRDH RIJK -> MIRT: Samenhang strategische trajecten

Nadere informatie