Op weg naar een innovatief schoolplein Pap, mam kijk eens wat ik kan! Ruben Hartmann Playground designer Yalp 8-12-2014
2
Pap, mam kijk eens wat ik kan! Visie op schoolpleinen Inleiding 'Pap, mam kijk eens wat ik kan!' is een vaak gehoorde kreet op het schoolplein en drukt uit hoe ik denk over een goed schoolplein. Het gaat over trots van het kind naar zijn ouders toe om iets te laten zien van zijn school. Het gaat over een kind dat goed in zijn vel steekt, vrienden heeft en niet gepest wordt. Het gaat over een kind wat nieuwe dingen leert, aan het sporten en bewegen is, zijn grenzen verlegt, opgroeit, maar vooral gaat het over een kind dat plezier heeft! Een goed schoolplein ontstaat niet vanzelf en al helemaal niet als er geen overkoepelende gedachte of visie aan ten grondslag ligt. Yalp helpt u graag om een visie te bepalen die bij u past. We hebben veel ervaring in het achterhalen van de waarom vraag waarmee we een passende visie kunnen opstellen die de kaders vormt voor uw droomplein. Samen met u willen we aan de slag gaan om dit werkelijkheid te laten worden. Hieronder kunt u meer lezen welke instrumenten we daarbij gebruiken om te komen tot een prachtig eindresultaat dat inspirerend zal zijn, maar waar de kinderen vooral veel plezier aan zullen beleven! 3
Inhoud Pap, mam kijk eens wat ik kan!... 2 Inleiding... 3 Identiteit... 5 Weten wat er speelt... 6 Locatie... 7 Routing... 7 Zichtassen & brandpunten... 7 Bezonning... 7 Zonering... 7 Rustplekken... 8 Groen... 8 Durven dromen... 9 Spelen & sporten... 9 speelwaarden... 9 Vaardigheden... 10 Financiën... 10 Visie met een verhaal... 11 Concepten... 11 Referenties... 11 Veiligheid... 12 4
Identiteit Om een goed plan te maken is het belangrijk om de identiteit van de school te kennen. Welke leermethode hanteren jullie, welke visie hebben jullie op onderwijs en het belangrijkste hoe zorgen jullie dat de kinderen het leuk vinden. Elke school is anders en waar de ene school bekend wil staan als sportieve school zal de ander zich meer als groene school of innovatieve school willen profileren. De identiteit bepaalt dus in grote mate welke richting je op wilt gaan. Een mytylschool is bijvoorbeeld net als een tyltylschool een aangepaste school voor kinderen met een handicap en vraagt dus een andere invulling dan bijvoorbeeld een Daltonschool waarbij de nadruk ligt op keuzevrijheid voor de leerling, samenwerking met andere leerlingen en de ontwikkeling van zelfstandigheid. 5
Weten wat er speelt Een goed schoolplein begint met een goede analyse. Deze analyse geeft een beter inzicht hoe het schoolplein functioneert en bepaald vaak de basis van het ontwerp. De op de volgende pagina benoemde aspecten kunnen bijdragen aan de totstandkoming van een goed ontwerp. 6
Locatie In welke omgeving ligt de school, is het een auto luwe omgeving of is het druk en vormt het schoolplein een oase van rust. Ligt het schoolplein in een groene omgeving of ligt het omsloten in dichte bebouwing? Door dit soort vragen te stellen kun je jezelf een beter beeld geven wat de huidige sfeer en uitgangspunten zijn rondom de school. Routing Hoe gaan de kinderen naar school, waar komen ze het plein op en waar stallen ze hun fietsen zijn al basale vragen die gesteld moeten worden. Waar stellen ze zich op voordat ze naar binnen gaan, hoe lopen ze het plein op en welke ruimtelijke elementen beïnvloeden deze loop zijn belangrijke vragen die gesteld moeten worden om inzicht te krijgen in de bewegingen die te verwachten zijn op een schoolplein. Vervolgens zal het belangrijk zijn om vanuit het ontwerp na te denken hoe kinderen zich in de toekomst gaan bewegen op hun nieuwe schoolplein. Lopen ze niet door een schommelzone heen en liggen de toestellen voor de onderbouw wel in de buurt van de plek waar de onderbouw in de school is gesitueerd? De locatie Routing, zichtassen en bezonning Zichtassen & brandpunten Het is belangrijk om een goed overzicht te hebben voor de leraren over het plein. Zichtassen dragen bij om te bepalen waar rustplekken komen of waar het niet verstandig is om groen te positioneren wat het zicht kan belemmeren. Daarnaast zorgen zichtassen ervoor dat je kunt bepalen waar brandpunten te vinden zijn op het plein. Hier kan een fraaie eye-catcher komen die beeldbepalend is voor de school. Bezonning Als laatste is het belangrijk om te weten waar, in welke richting en hoe lang de zon schijnt. Zijn bomen nodig voor schaduw, of een zonnedoek? Staat een glijbaan niet op het zuiden waardoor deze te heet kan worden voor goed gebruik? Of liggen plekken op het noorden is er kans op mosvorming of schimmel? Al dit soort zaken dragen bij aan goede uitgangspunten die de basis vormen van een goed ontwerp. Zonering De zonering is belangrijk om te bepalen waar bepaalde toestellen of inrichtingselementen komen te staan. Waar speelt de onderbouw, waar de bovenbouw en waar zijn de rustplekken. Ook de zone waar gefietst mag worden heeft veel invloed op het ontwerp. Zo ontstaat een vlekkenplan ontstaan waarbinnen de inrichtingselementen worden geplaatst. 7
Zonering van een schoolplein Invulling van het groen Rustplekken Een schoolplein is er om te spelen, maar ook om tot rust te komen of om even je eigen plek te vinden. Daarom is het net zo belangrijk om plekken te bepalen waar kinderen zich terug kunnen trekken zonder zich te moeten verstoppen of zitplekken te bepalen waar de leraren een kopje koffie kunnen drinken. Groen Het is een bewezen feit dat groen bijdraagt aan de kwaliteit en leefbaarheid van een schoolplein. Het vermindert pestgedrag en heeft een positief effect op de algehele beleving. Het creëert ruimte, zorgt voor doorkijkjes of kadert plekken in wat de veiligheid verbetert. Het is dus belangrijk om hier goed over na te denken. Compleet ontwerp 8
Durven dromen Een goed plan ontstaat niet alleen door concrete ideeën, maar begint bij wensen, mogelijkheden en doorzettingsvermogen. Een schoolplein hoort geen sluitpost te zijn en een speeltoestel is geen aankleding van het schoolplein. Het schoolplein is samen met het fysieke gebouw het gezicht van de school. De plek waar ouders elkaar ontmoeten en waar kinderen opgroeien. Dit is dus ook de plek waar de kansen liggen om les te geven, sociale interactie te hebben, motorisch vaardiger te worden, maar vooral een plek waar je plezier moet kunnen hebben. Spelen & sporten Om een goed schoolplein in te richten is het goed om bekend te zijn met de verschillende speelwaarden die er zijn om kinderen in beweging te krijgen. Daarnaast zijn er ook tal van aanleidingen die kinderen niet direct in beweging brengen maar die wel sterk bijdragen aan bijvoorbeeld de creatieve en sociale kwaliteiten van een kind. Spelen Sporten Groen (educatie) speelwaarden Belangrijke speelwaarden die o.a. te vinden kunnen zijn op een schoolplein zijn: Fantasie Klimmen Klauteren Draaien Duikelen Schommelen Muziek Balans (Kleuren)Spel Rennen Verstoppen Bouwen Ontdekken Toneel Glijden 9
Als kinderen ouder worden komt het competitieve aspect om de hoek kijken. Hierdoor wordt het accent verlegd van speelwaarden naar sport mogelijkheden. Balspelen als voetbal, hockey, trefbal en basketbal worden graag gespeeld en zijn veelgevraagd, maar wat te denken van innovatieve producten als een interactieve voetbalmuur of één met een educatief karakter als de Memo. Wij leggen u graag uit aan welke mogelijke oplossingen u kunt denken. Vaardigheden De sport- en speelaanleidingen op het schoolplein zorgen ervoor dat vaardigheden worden opgedaan. Vaardigheden die belangrijk zijn voor de toekomst en waar het kind de basis legt voor zijn toekomst. Zo zorgen klimmen en klauteren ervoor dat motorische vaardigheden worden verbeterd. Muzikale speelaanleidingen of toestellen die de fantasie prikkelen, stimuleren de creativiteit van het kind of het ritmegevoel. Samen schommelen, ontspannen of spelletjes spelen zorgen ervoor dat een kind sociale vaardigheden opdoet waardoor het makkelijker wordt om bijvoorbeeld contacten te leggen met anderen. Het competitieve aspect zorgt ervoor dat kinderen weerbaarder worden en leren omgaan met teleurstellingen. Een goede zonering op een schoolplein zorgt ervoor dat kinderen deze zaken in de juiste volgorde leren en bijvoorbeeld niet eerst met teleurstellingen te maken krijgen voordat ze daar aan toe zijn. Financiën Hoe krijg ik budget bij elkaar is dan vaak de vraag. Meestal is de gedachte dat alleen vanuit de financiële middelen van de school een schoolplein ingericht kan worden, maar er kan zoveel meer. Is de school aangesloten bij een stichting, schrijf eens een foundation aan of is er contact met een fonds die sport en beweging promoot. Hier kunnen al gelden uit voortkomen die de mogelijkheden om de droom te verwezenlijken kunnen vergroten. Daarnaast zijn er heel wat creatieve mogelijkheden om zelf geld op te halen, denk aan de welbekende sponsorloop, of organiseer een rommelmarkt op school. Deze 'actiedagen' zorgen voor saamhorigheid en leren de kinderen om creatief tot een doel te komen. Wat dacht je van een koekjesverkoop, kledingmarkt of bingoavond. Ondernemerschap wordt ermee gestimuleerd. Maak een barometer om bij te houden hoe dicht je tegen het streefbedrag aanzit om het tastbaar te maken. Onderzoek ook de eigen financiële structuur, heeft de school bijvoorbeeld een potje voor gym- of schoolplein activiteiten. Door dit een paar jaar anders in te vullen kan het bedrag gereserveerd worden om een droom werkelijkheid te laten worden. Als laatste blijkt ook het aanschrijven van bedrijven nog altijd te werken, vooral als er een locaal belang is of als het een bedrijf is waar ouders van één van de schoolgaande kinderen werken. Kortom de kansen zijn groot als je ze zelf wilt zien. 10
Visie met een verhaal Bij Yalp geloven we niet in producten maar in oplossingen. Producten zullen lang niet zoveel kunnen bijdragen aan het plezier van kinderen dan wanneer deze verenigd zijn in een sterk concept met visie! Concepten Neem nu het voorbeeld Lappset Parkour, waarbij toestellen ontwikkeld zijn vanuit de theorie van bewegingsleer. In samenwerking met Wim van Gelder en Bastiaan Goedhart is een didactisch document opgesteld waarmee sportdocenten lessen in de gymzaal kunnen geven waardoor kinderen vertrouwd raken met de gedachte achter Parkour waardoor ze nog meer plezier beleven aan de opstelling die bij hun school staat. In de zomer kunnen lessen buiten gegeven worden en omdat niet voorgeschreven is welke route je volgt, maar wel hoe je het moet doen blijft het inspirerend, maar vooral leuk! Referenties Ons referentieboekje basisscholen geeft goed weer wat u van ons kunt verwachten en biedt inspiratie voor het inventarisatiegesprek met onze accountmanager. Referenties zijn enorm belangrijk en vertellen het verhaal vanuit de klant. Ook daarin adviseren we u graag en geven we de achtergronden en inspiraties weer die meespeelden tijdens het proces naar een fraai schoolplein (zie: Internetpagina referenties scholen). 11
Veiligheid Een schoolplein moet leuk zijn, maar zeker ook veilig onze toestellen zijn goedgekeurd en gecertificeerd door een AKI en voldoen daarmee aan de WAS (Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen). Dit besluit regelt de veiligheid van speeltoestellen. Bij het ontwerpen houden wij daarnaast ook rekening met de regels zoals gesteld in de Europese normen onder de NEN-1176. Hierin staan algemene veiligheidseisen die aan speeltoestellen gesteld worden. Voor de ondergronden volgen we de NEN-1177 waarin de veiligheidseisen voor ondergronden zijn vastgelegd. Belangrijke zaken die daarin bijvoorbeeld naar voren komen zijn bijvoorbeeld de valruimte (oranje) en de vrije ruimte (geel). De valruimte is de ruimte in, op of om het speeltoestel, die door de gebruiker kan worden ingenomen, tijdens een val van een hoger deel van het toestel. Als een toestel een valdempende ondergrond nodig heeft dan is dit ook de zone die valdempend moet zijn. De vrije ruimte is in, op of om het speeltoestel, die kan worden benut door gebruiker die een beweging ondergaat die door het toestel wordt veroorzaakt (bijvoorbeeld glijden, slingeren, schommelen). Deze zone kan valdempend zijn, maar moet in ieder geval vrij zijn van obstakels die hard en scherp zijn. Zo zijn er nog een heel aantal zaken waar rekening mee dient gehouden te worden maar dit zou te uitgebreid zijn om hier weer te geven. Het is belangrijk om te weten dat ze er zijn en dat wij er rekening mee houden. 12