Quick scan investeren in energiebesparing sociale huursector 2 juli 2013 Inleiding De Woonbond heeft via een kort onderzoek geïnventariseerd in hoeverre het kabinetsbeleid invloed heeft op het aantal projecten en investeringen in energiebesparing in de sociale huursector. In juni is via een korte vragenlijst per email onder contacten van het Energieteam van de Nederlandse Woonbond bij woningcorporaties gepeild wat de situatie is. In deze rapportage worden de resultaten weergegeven. Aanpak Het Energieteam van de Nederlandse Woonbond heeft woningcorporaties waarmee zij direct contact heeft gehad de afgelopen tijd per email benaderd met vier vragen (zie bijlage 1). Op 2 juli 2013 waren er van 52 corporaties reacties binnen. Deze corporaties hebben samen 734 duizend woningen, ruwweg eenderde van de corporatiesector. Anonimiteit De corporaties is gevraagd of hun naam genoemd kan worden in de berichtgeving. 32 corporaties hebben geen bezwaar als hun naam genoemd wordt in berichtgeving (zie bijlage 2). 20 corporaties blijven liever anoniem. 1
Projecten en investeringen in Energiebesparing Aan de corporaties is de volgende vraag voorgelegd: 1) Kunnen de voorgenomen projecten en investeringen in Energiebesparing bij uw corporatie doorgaan? a) Volledig. Onze corporatie kan op dezelfde wijze blijven investeren in energiebesparing ongeacht het kabinetsbeleid. b) Grotendeels. We blijven nog wel investeren in energiebesparing, maar wel (veel) minder dan voorheen. c) We voeren alleen aangegane verplichtingen en lopende projecten nog uit en alle andere projecten/investeringen in Energiebesparing zijn stopgezet voor onbepaalde tijd. d) Alle projecten en investeringen in Energiebesparing zijn per direct (2013) stopgezet voor onbepaalde tijd. In onderstaande grafiek de verdeling van de antwoorden op vraag 1. 30 Vraag 1: Kunnen de voorgenomen projecten en investeringen in Energiebesparing bij uw corporatie doorgaan? 25 20 15 10 5 0 a) Volledig, alles gaat door b) Grotendeels, maar (veel) minder dan voorheen c) Alleen lopende projecten uitvoeren, rest gestopt d) Alles is per direct gestopt Ander antwoord Analyse vraag 1 Slechts bij 15 van de 52 ondervraagden kunnen de projecten en investeringen doorgaan zoals was voorgenomen. Bij de helft (26 van de 52) vinden ze grotendeels doorgang, maar wel (veel) minder dan eerder gedacht was. Bij 7 corporaties zijn projecten en investeringen direct stopgezet op al aangegane verplichtingen en lopende projecten na. Bij één corporatie is alles direct stopgezet. Drie corporaties geven een ander antwoord. 2
gegeven toelichtingen op vraag 1 Van de corporaties, die aangeven dat alles gewoon doorgaat, geeft er één aan dat men heel weinig van plan was. Twee corporaties geven aan dat energiebesparing een hoge prioriteit heeft, men ermee door kan gaan, maar dat er mogelijk wel vertragingen kunnen optreden. Veel corporaties (8), die (veel) minder kunnen doen in energiebesparing, benadrukken dat men minder investeringsruimte heeft. Men probeert op allerlei vlakken te bezuinigen, genoemd wordt: algemeen onderhoud en beheer, ambitieuze (ver)nieuwbouwprojecten schrappen, snijden in de organisatie, inzetten op maximale huurverhogingen, vertraging. Twee corporaties benoemen dat momenteel alleen sluitende business cases doorgang zullen kunnen vinden (bijvoorbeeld via direct kostendekkende huurverhogingen aan zittende huurder), maar dat daarmee wel de betaalbaarheid (na mutatie en op langere termijn) onder druk komt te staan. Zeker omdat de huren momenteel sneller stijgen dan de energieprijzen. Van de categorie ander antwoord (3): o Alle voorgenomen investeringen kunnen doorgaan als de huurder bereid is de kosten van alle maatregelen te betalen via een direct kostendekkende huurverhoging. o Eén corporatie is gestopt met complexmatige aanpak, voert alleen na mutatie en op verzoek verbeteringen door, maar noemt het draagvlak onder huurders als knelpunt. o Eén corporatie is nog bezig met het formuleren van energiebeleid. Samengevat Slechts 29 % van de ondervraagden geeft aan dat er aan de voornemens niks gewijzigd is. 65 % geeft aan (veel) minder te kunnen doen of zelfs helemaal met projecten en investeringen is gestopt. 6 % geeft een ander antwoord. Rekening houdend met deze (andere) antwoorden kun je stellen dat ruim tweederde van de respondenten de plannen moet aanpassen en (veel minder) aan energiebesparing kan doen dan oorspronkelijk beoogd. Samengevat in onderstaande tabel: 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Vraag 1: Kunnen de voorgenomen projecten en investeringen in Energiebesparing bij uw corporatie doorgaan? 0% Ja, alles gaat door als gepland Nee, (veel) minder tot alles is gestopt Ander antwoord 3
Convenant doelstellingen Energiebesparing Huursector Aan de corporaties is de volgende vraag voorgelegd: 2) Verwacht u dat uw corporatie de doelstelling in 2020 uit het Convenant Energiebesparing Huursector 2012 (gemiddeld label B in 2020) kan halen? a) Zeer zeker b) Waarschijnlijk wel c) Onzeker d) Waarschijnlijk niet e) Zeer zeker niet 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Vraag 2: Verwacht u dat uw corporatie de doelstelling in 2020 uit het Convenant Energiebesparing Huursector 2012 (gemiddeld label B in 2020) kan halen? a) Zeer zeker b) Waarschijnlijk wel c) Onzeker d) Waarschijnlijk niet e) Zeer zeker niet Analyse vraag 2 Slechts 4 van de 52 ondervraagden weet zeer zeker dat men de doelstellingen van het convenant kan halen (één daarvan heeft nu al label B gemiddeld). Voor 10 van de 52 is dat waarschijnlijk. 17 van de 52 corporaties weten het niet/zijn onzeker. 13 corporaties verwachten het waarschijnlijk niet te zullen halen en 8 corporaties weten zeker dat ze het niet gaan halen. gegeven toelichtingen op vraag 2 17 van de 22 respondenten, die een toelichting hebben gegeven, verwijzen daarin in verschillende bewoordingen naar overheid/kabinetsbeleid (verhuurderheffing) en beperkte investeringsruimte. Op één na geven deze partijen aan (veel) minder te kunnen investeren in 4
energiebesparing en dat het daardoor onzeker (5x) of (zeer) onwaarschijnlijk (11 x) is dat men de doelstelling in 2020 gaat halen. Ook geven meerdere corporaties aan een versnelling te willen doorvoeren gericht op label B in 2020, maar nu niet genoeg investeringsruimte of financiële middelen meer hebben om dit te kunnen halen. Eén corporatie gaat in op de discussie rondom het beleid DAEB - niet DAEB en of nieuwe woningen met label A dan nog wel meetellen in de convenant doelstelling. Eén corporatie geeft aan dat ze zonder de verhuurderheffing label B had kunnen halen en nu niet meer. Een tweede opmerking hierbij: het kabinet heeft toegezegd collectieve invoering van duurzame energie te bevorderen door wettelijke, financiële en fiscale knelpunten en belemmeringen daarvoor zo snel mogelijk ongedaan te maken. Hiervan is nog niets te merken. Ook geven corporaties aan een andere ambitie en bijgesteld beleid te moeten gaan maken. Sommige corporaties zijn nog met de ontwikkeling van energiebeleid bezig. Samengevat Slechts 27 % van de respondenten geeft aan de doelstelling nog te kunnen halen. 33 % is nog onzeker/weet het niet. Maar liefst 40 % van de ondervraagden geeft aan dat zij op deze wijze de convenant doelstellingen niet zullen halen. Samengevat in onderstaande tabel: Vraag 2: Verwacht u dat uw corporatie de doelstelling in 2020 uit het Convenant Energiebesparing Huursector 2012 (gemiddeld label B in 2020) kan halen? 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Ja Onzeker Nee 5
Nadere beschouwing met woningaantallen Als eveneens het aantal woningen in de beschouwing wordt betrokken ontstaat het volgende beeld. De 52 respondenten bezitten samen 734.000 woningen; bijna eenderde van de corporatiesector (2,3 miljoen woningen). Van deze corporaties, is de verdeling naar woningvoorraad bij vraag 2: Verwacht u dat uw corporatie de doelstelling in 2020 uit het Convenant Energiebesparing Huursector 2012 (gemiddeld label B in 2020) kan halen als volgt: Woningvoorraad Ja 117.000 16% Onzeker 221.000 30% Nee 396.000 54% 734.000 100% In woningaantallen gerekend verwacht dus meer dan de helft van de corporatiesector de doelstelling van het Convenant energiebesparing Huursector zeker niet te halen. 6
Bijlage 1 Verzonden enquête per email (ma 17 en di 28 juni 2013) Beste contact op energiegebied, U heeft in de afgelopen tijd met een van onze mensen contact gehad op het terrein van energiebesparing en we willen u graag de volgende vragen voorleggen. De Woonbond wil via een kort onderzoek inventariseren in hoeverre het kabinetsbeleid kan leiden tot minder investeringen in energiebesparing in de sociale huursector. We willen de resultaten uit deze inventarisatie gebruiken in een publicatie en/of persbericht. Wij verzoeken u vriendelijk per ommegaande, per reply in de e-mail, de nummers van de antwoorden te noemen (bijv. 1.b. 2.c. et cetera). U kunt uw antwoord kort toelichten. Wilt u uiterlijk maandag 24 juni 2013 de onderstaande vragen beantwoorden? 1) Kunnen de voorgenomen projecten en investeringen in Energiebesparing bij uw corporatie doorgaan? a) Volledig. Onze corporatie kan op dezelfde wijze blijven investeren in energiebesparing ongeacht het kabinetsbeleid. b) Grotendeels. We blijven nog wel investeren in energiebesparing, maar wel (veel) minder dan voorheen. c) We voeren alleen aangegane verplichtingen en lopende projecten nog uit en alle andere projecten/investeringen in Energiebesparing zijn stopgezet voor onbepaalde tijd. d) Alle projecten en investeringen in Energiebesparing zijn per direct (2013) stopgezet voor onbepaalde tijd. Toelichting bij vraag 1:.. 2) Verwacht u dat uw corporatie de doelstelling in 2020 uit het Convenant Energiebesparing Huursector 2012 (gemiddeld label B in 2020) kan halen? a) Zeer zeker b) Waarschijnlijk wel c) Onzeker d) Waarschijnlijk niet e) Zeer zeker niet Toelichting bij vraag 2:. 3) Naam woningcorporatie:.. 4) Vindt u het goed dat we de naam van uw corporatie noemen in onze berichtgeving over dit onderwerp? a) Ja b) Nee Hartelijk dank voor het invullen van de vragen. 7
Bijlage 2. Lijst corporaties met hun antwoorden De volgende 32 corporaties gaven aan geen bezwaar te hebben als hun naam in de berichtgeving genoemd zou worden. De partijen zijn gerangschikt naar hun antwoord op vraag 2: kunt u de doelstelling uit het convenant (label B in 2020) nog halen? Kleurstelling kolom vraag 2: Ja Onzeker Nee Provincie Corporatie Vraag 1 Vraag 2 Noord-Brabant Thuisvester a a Zuid-Holland Wonen Centraal a a Overijssel Woningstichting Hellendoorn a a Flevoland Woonpalet Zeewolde a a Utrecht Bo-Ex a b Overijssel DeltaWonen Zwolle a b Noord-Holland Kennemer Wonen a b Zuid-Holland Ressort Wonen a b Zuid-Holland Rijswijk Wonen a/b b Flevoland Oost Flevoland Woondiensten b b Noord Holland Wooncompagnie b b Noord-Brabant Woonstichting Etten-Leur b b Overijssel Salland Wonen a c Zuid-Holland Maasdelta b c Noord-Brabant Stadlander b c Overijssel SWZ b c Zuid-Holland Woningstichting Samenwerking Vlaardingen b c Drenthe Woonservice b c Zuid-Holland Woonstad Rotterdam b c Noord-Brabant Peelrand Wonen c c Gelderland Volkshuisvesting Arnhem a d Limburg Weller b d Gelderland Woningcorporatie SCW b d Gelderland Woonstede b d Friesland Wold en Waard c d Utrecht Woningbouwvereniging Maarn c d Noord-Holland Algemene WBV Monnickendam d d Noord-Holland Woningstichting Den Helder a e Friesland Elkien b e Utrecht Portaal b e Noord-Brabant Wonenbreburg b e Noord-Holland Ymere b/c e 8