Aan: Bert van Valburg, gemeente Valkenswaard Van: Sander Fooij, Synarchis Betreft: Beantwoording aanvullende vragen capaciteitsonderzoek Datum: 26 augustus 2014 In deze notitie wordt een aantal aanvullende vragen beantwoord die door de gemeente Valkenswaard zijn geformuleerd als aanvulling op het door Synarchis uitgevoerde capaciteitsonderzoek naar de binnensportaccommodaties (eindrapportage d.d. 30 juli 2014). Het gaat om de volgende vragen: 1. Geef een nadere duiding van gebruik en functie van rolschaatshal De Dennenberg; 2. Onderzoek de mogelijkheden en de kosten van uitbreiding van sporthal De Belleman; 3. Definieer aanvullende opties voor modernisering/instandhouding zwembad De Wedert; 4. Onderzoek de waarborging van de capaciteit voor bewegingsonderwijs bij sloop van de Amundsenhal. In deze notitie worden deze vragen achtereenvolgend beantwoord. 1. Gebruik en functie rolschaatshal De Dennenberg Om het huidige gebruik en de functie van rolschaatshal De Dennenberg nader te kunnen duiden is samen met de gemeente Valkenswaard op 7 juli 2014 een gesprek gevoerd met onder meer de voorzitter van de Valkenswaardse Roller Club (verder te noemen: VRC), de heer Schoonderwoert. De VRC kent momenteel zo n 80 leden waarvan 20 rolhockeyers en 60 leden die rolschaatsen. De vereniging heeft in het verleden maximaal 130 leden gehad, het minimum aantal leden bedroeg 60. Het eerste team van VRC speelt in de 1 ste Bundesliga en traint en speelt haar thuiswedstrijden in De Dennenberg. Op woensdagmiddag vindt altijd rolschaatsen voor kinderen plaats in de hal waarbij meestal 30 tot 50 kinderen aanwezig zijn. Ook worden shows op rolschaatsen (ongeveer 4 per jaar) georganiseerd waarvoor in de weekenden wordt geoefend. Speciale activiteiten zijn kinderdisco op rolschaatsen (tweewekelijks) en kindercarnaval. De maatschappelijke activiteiten die door VRC worden ontplooid hebben derhalve altijd een rechtstreekse relatie met de vereniging en/of de rolschaatssport en zijn volgens de voorzitter niet buurtgerelateerd. De horecavoorziening is uitsluitend ondersteunend voor het gebruik van de rolschaatshal en bestemd voor leden van de vereniging en bezoekers aan de activiteiten in de hal. De hal wordt incidenteel gebruikt voor de Nederlandse Rollerbond (NRB) en ten behoeve van trainingen voor hockey en voetbal in de winter (wedstrijden voor deze sporten zijn niet mogelijk). Het totale gebruik van de hal komt volgens de voorzitter overeen met de overzichten zoals gepresenteerd in de eerder genoemde eindrapportage van het onderzoek naar de binnensportcapaciteit in de gemeente Valkenswaard. De voorzitter van de VRC geeft aan dat de vereniging niet gebonden is aan de huidige locatie. Historisch is de vereniging wel geworteld in de omliggende wijk maar een andere locatie binnen de gemeente Valkenswaard wordt niet als probleem gezien. Aangegeven wordt dat de eerder genoemde optie om een loods op een bedrijventerrein in te richten als rolschaatshal niet realistisch is omdat een dergelijke loods niet aanwezig/beschikbaar is. Ook een (tijdelijke) blaashal die in een eerdere rapportage als toekomstscenario is gepresenteerd biedt volgens de VRC geen volwaardige structurele oplossing. Indien sprake zou zijn van een andere locatie wil VRC wel de verantwoordelijkheid krijgen voor de exploitatie van de horeca. De voorzitter geeft aan bereid te zijn om samen met andere verenigingen de mogelijkheden te onderzoeken om te komen tot een andere multifunctionele sportvloer. VRC ziet kansen met betrekking tot 1
multifunctionele sportvloeren waarop naast rolhockey en rolschaatsen ook andere sporten kunnen worden beoefend en sprake is van een flexibele en snel te plaatsen boarding. Indien er in de toekomst sprake zou zijn van een nieuwe sporthal in Valkenswaard kan deze wat VRC betreft gedeeld worden met andere verenigingen mits een passende vloer gevonden wordt. De vereniging heeft zelf goede ervaringen met rolhockey op multifunctionele parketvloeren die bijvoorbeeld aanwezig zijn in de topsporthallen in Rotterdam en Almere. Dit noemt men vlak-elastische vloeren. Vloeren die geheel uit kunststof bestaan noemt men punt-elastische vloeren. Door Synarchis is contact opgenomen met één van de grootste sportvloerenleveranciers in Nederland. Hieruit kan worden geconcludeerd dat er geen sportvloer bestaat die zowel voor rolschaatsen als voor alle andere binnensporten uitstekend is. Een sportvloer die geschikt is voor het rolschaatsen moet een harde toplaag hebben omdat de wielen van de rolschaatsen te diep in de sportvloer zullen wegzakken en de rolschaatser geen snelheid kan maken. Hij zal niet optimaal kunnen uitrollen nadat hij heeft afgezet. Bij veel andere zaal sporten, zoals zaalvoetbal e.d., wordt een harde toplaag als niet prettig ervaren door het harde contact bij valpartijen. Balsporten zoals basketball e.d. zweren juist weer wel bij een harde toplaag door het hoger opstuiten van de bal. Zo heeft elke specifieke sport zijn/haar voorkeur voor een specifieke sportvloer. Er zijn voorbeelden van sportaccommodaties beschikbaar waar de rolschaatssport wordt gecombineerd met een andere sport op dezelfde (vlak-elastische) vloer. In deze gevallen is een hardere toplaag in de sportvloer toegepast, maar met voldoende demping voor andere sporten. Naast de demping is de aard van het rolschaatssport ook een factor om rekening mee te houden. Rolhockey is een vrij agressieve sport door het schuiven met de sticks en het snel afzetten en stoppen. De sportvloer zal door dit gebruik sneller slijten, gebruik van speciale sticks kunnen dit proces wel vertragen. Synarchis kent goede voorbeelden van multifunctionele vlak-elastische sportvloeren die onder meer in sporthallen in de gemeente Schijndel zijn toegepast. Het verdient aanbeveling om samen met een aantal Valkenswaardse verenigingen (waaronder in ieder geval de VRC en andere binnensportvereniging) een aantal sporthallen te bezoeken waar goede resultaten zijn geboekt met betrekking tot vloeren met multifunctionele gebruiksmogelijkheden (dus inclusief rolhockey en rolschaatsen). Samen met een leverancier kan dan vervolgens worden onderzocht welke vloer het meest geschikt is om een maximale bijdrage te leveren aan het oplossen van de knelpunten zoals geconstateerd tijden het uitgevoerde capaciteitsonderzoek. 2. Onderzoek naar mogelijkheden en kosten uitbreiding De Belleman De sportzaal van sporthal De Belleman heeft een vloeroppervlak van 22 x 42 meter. Hierdoor is het niet mogelijk om officiële wedstrijden te spelen voor zaalvoetbal, -hockey, -handbal en korfbal. Voor officiële wedstrijden in deze sporten is een zaal van ten minste 24 x 44 meter noodzakelijk. Synarchis heeft in opdracht van de gemeente Valkenswaard onderzocht wat de mogelijkheden zijn om de sporthal te vergroten naar de officiële wedstrijdafmetingen. Hiertoe is door Synarchis een bezoek gebracht aan de accommodatie. In de volgende figuur is de bestaande situatie voor sporthal De Belleman weergegeven. 2
Elektra hok De sportzaal is aan drie zijden ingebouwd. Op de tekening zijn aan de bovenzijde de bergingen en een jeugdhonk te onderscheiden. Hierboven zijn de wedstrijdruimte en een multifunctionele ruimte gesitueerd. Aan de linkerzijde bevindt zich de entree met horeca e.d., en aan de onderzijde de kleedruimten waarboven de tribune is gevestigd. De stalen constructie heeft boven de sportvloer een obstakelvrije hoogte van circa 7 meter. Daarna loopt deze richting de lange gevels af. Het is door deze constructie en omliggende bebouwing onmogelijk de sporthal te vergroten zonder de sportzaal en één van de vleugels te slopen. Een uitbreiding is derhalve zeer ingrijpend. Hieronder is de constructieve opzet weergegeven. De inpandige (rode) kolommen kunnen niet worden verplaatst zonder dat het dak van de sportzaal en één van de zijbeuken verwijderd moet worden. tribune Sportzaal Kleedruimten Jeugdhonk 3
Er zijn voor het uitbreiden van de sportzaal twee mogelijkheden: Sporthal Sporthal Interne uitbreiding sporthal Interne en externe uitbreiding sporthal Bij beide opties blijven de bestaande kleed-/ doucheruimten intact. Alsmede het elektrahuisje aan de zijde van de parkeerplaats. Dit zijn binnen de gehele sporthal de duurste vierkante meters van het gebouw. De uitbreiding in de breedte wordt gezocht aan de zijde van de toestellenberging en het jeugdhonk. Door de ophanging van de vloer boven de toestellenberging en het jeugdhonk moeten ook deze ruimten volledig worden gesloopt en is nieuwbouw van deze ruimten noodzakelijk. De uitbreiding in de lengte is mogelijk door een uitbreiding van het gebouw (extern) of door de sportzaal richting de entree uit te breiden (intern). Deze laatste optie is nog ingrijpender doordat dan ook de routing vanuit de entree aangepast moet worden. De voorkeursvariant is wat ons betreft de interne- en externe uitbreiding. Bij deze optie verandert er weinig aan de bestaande routing in het gebouw. Als deze optie niet mogelijk is (bijvoorbeeld door beperkingen in het Bestemmingsplan o.i.d.) dan is de interne uitbreiding nog een optie. Voor de berekening van de investeringskosten zijn wij uitgegaan van de interne- en externe uitbreiding. De investeringskosten zijn in de volgende tabel weergegeven: Kosten gemeente 100 Grondkosten 81.000 200 Honoraria gemeente 96.835 300 Renten 62.000 400 Bijkomende kosten 83.000 500 Ontwikkelingskosten 0 600 Interieur 15.100 700 Prijsstijgingen 3.000 Totaal Kosten gemeente 340.935 Kosten marktpartij 1100 Bouwkosten 2.270.874 1200 Honoraria marktpartij 205.098 1300 Bijkomende kosten 0 1400 Winst en risico projectontwikkeling 0 1500 Prijsstijgingen 66.000 Totaal Kosten marktpartij 2.541.971 ONVOORZIEN 2000 onvoorzien 10,0% van 100 t/m 1900 288.291 Totaal Stichtingskosten 3.171.197 Totaal Stichtingskosten (incl. BTW) 21% 3.837.148 4
De kosten voor het vergroten van de sporthal naar 24 x 44 meter bedragen circa 3,2 miljoen euro exclusief BTW. Wij achten dit een erg hoge investering voor een sporthal van 30 jaar oud ten opzichte van de kosten van realisatie van een nieuwe sporthal. Overigens dient hierbij te worden opgemerkt dat bij realisatie van een nieuw sporthal de verbinding met de andere functionaliteiten van De Belleman verdwijnt. 3. Aanvullende opties voor modernisering/instandhouding zwembad De Wedert Zwembad De Wedert in Valkenswaard is een combibad met een buitenzwembad en een binnenzwembad met twee bassins (25 meter wedstrijdbassin en een doelgroepenbassin). In 2009 heeft Hopman*Andres een onderzoek verricht naar de diverse ontwikkelingsvarianten van het zwembad.. ICS heeft dit verder uitgewerkt tot de zogenaamde instandhoudingsvariant en de functieverbeteringsvariant. Op verzoek van de gemeente Valkenswaard wordt hier in beeld gebracht of er nog meer toekomstscenario s mogelijk zijn voor het bestaande zwembad. Om deze toekomstscenario s te kunnen bepalen is door Synarchis een bezoek gebracht aan De Wildert. We hebben de bestaande situatie beoordeeld op basis van onderzoeksrapporten over de bouwkundige- en installatietechnische staat en een schouw ter plaatse. Wat daaruit blijkt is: Constructief verkeert het zwembad nog in een uitstekende staat; Bouwkundig- en installatietechnisch verkeert het zwembad nog in een goede tot redelijke staat; Het zwembad wordt als zeer prettig ervaren. De routing is kort en duidelijk, daarnaast is er veel daglicht in de zwemzaal wat erg prettig overkomt. Wij onderscheiden drie mogelijke toekomstscenario s: a. Instandhouding Eén van de scenario s is het simpelweg in stand houden van het bestaande bad. Als het bad op dezelfde manier wordt onderhouden zoals nu dan kan het bad wellicht nog 10 jaar mee zonder dat er grote investeringen noodzakelijk zijn. Een mogelijke consequentie is het teruglopen van het aantal bezoekers. Het bad is op leeftijd en dat zal het komende decennium steeds meer zichtbaar worden. Daarnaast is het binnenbad niet aantrekkelijk voor recreatief zwemmen. Center Parcs Kempervennen, De Tongelreep en het E3-strand liggen op korte afstand en bieden voor de recreatieve zwemmer meer faciliteiten. Ook het gebruik door verenigingen zal wellicht teruglopen. Er zijn een aantal grote zwemverenigingen actief in De Wedert, maar het bestaande wedstrijdbassin is niet geschikt voor waterpolo, en het doelgroepenbad is slechts geschikt voor enkele doelgroepen. Dit scenario heeft dus mogelijk als bijkomende consequentie dat de komende tien jaren de kosten gaan stijgen en de inkomsten gaan dalen. De kosten stijgen met name door de toename van het onderhoud in het bad en het verslechteren van de technische installaties (hoger energieverbruik). De inkomsten dalen door de lagere verhuur en het teruglopen van de bezoekers aantallen. b. Verenigingsbad Een tweede optie is om van het zwembad veel meer dan nu het geval is het karakter van een verenigingsbad te geven. Hierbij is het beheer en het gebruik voor een deel of volledig in de handen van de vereniging(en). Zij zullen naast hun verenigingsactiviteiten ook het leszwemmen en doelgroepenzwemmen aan kunnen bieden om inkomsten voor de vereniging te krijgen. In dat geval kunnen de volgende maatregelen worden overwogen: Het weghalen van de duikplank en het verdiepen van het wedstijdbassin tot 2 meter over het gehele oppervlak met een vaste bodem waardoor dit bassin ook geschikt wordt voor waterpolo; 5
Het verdiepen van het doelgroepenbad naar 2,6 meter en het aanbrengen van een beweegbare bodem over het gehele oppervlak waardoor deze voor alle doelgroepen geschikt is; Het aanbrengen van een fysieke scheiding tussen wedstrijd- en doelgroepenbassin i.v.m. betere beheersing luchttemperatuur in beide bassinruimten; Het ombouwen van de horecaruimte naar verenigingsruimte inclusief tribune; Het vergroten van de zelfwerkzaamheid van verenigingen waarmee de personeelskosten kunnen worden gereduceerd. Dit scenario heeft in zich dat de kapitaallasten gaan stijgen door een extra investering in het bad. Daar staat tegenover dat de personeelskosten verdwijnen en dat de energiekosten omlaag gaan door minder gebruik van het bad (geen recreatief zwemmen) en het vervangen van de luchtbehandelingsinstallatie. c. Sluiting buitenbad De twee hierboven genoemde opties en de scenario s uit het onderzoek van Hopman*Andres kosten de gemeente Valkenswaard geld. Dit geld kan gevonden worden in de sluiting van het buitenbad. In de directe omgeving zijn een aantal goede alternatieven voor handen om buiten te zwemmen, zoals Center Parcs Kempervennen, De Tongelreep en het E3-strand. Advies Met name de combinatie van variant b en variant c maken een efficiënte exploitatie mogelijk. Onderzocht dient te worden of de zwemverenigingen beschikken over de kwaliteiten en vitaliteit om daadwerkelijk een door middel van meer zelfwerkzaamheid een substantiële bijdrage te leveren in de exploitatie van het zwembad. Daarnaast dient politiek draagvlak te bestaan voor het sluiten van het buitenbad. Het combineren van een aangepast zwembad met een nieuwe sporthal kan vanuit exploitatieperspectief belangrijke voordelen bieden vanwege het feit dat synergievoordelen zijn de behalen in personeelsinzet en andere exploitatieaspecten. Nader dient te worden onderzocht wat de fysieke en ruimtelijke mogelijkheden en onmodelijkheden zijn van een dergelijke combinatie. 4. Waarborging van de capaciteit voor bewegingsonderwijs bij sloop van de Amundsenhal Het is een reële optie dat de Amundsenhal rond 2016 wordt vervangen door een sporthal op een andere locatie binnen de gemeente. Het bewegingsonderwijs dat nu binnen de sporthal plaats vindt moet dan naar een alternatieve locatie. Op dit moment maakt alleen basisschool de Pionier gebruik van de Amundsenhal voor haar bewegingsonderwijs. In de verordening onderwijshuisvesting van de gemeente Valkenswaard is (samengevat) het volgende opgenomen over de noodzaak van vervangende nieuwbouw indien er sprake is van een accommodatie waarvan de levensduur niet meer in redelijkheid kan worden verlengd: De mogelijkheid is afwezig om binnen 1 kilometer hemelsbreed bij noodzakelijk gebruik van ten minste 20 klokuren, 3,5 kilometer hemelsbreed bij noodzakelijk gebruik van tenminste 15 klokuren en 7,5 kilometer hemelsbreed bij noodzakelijk gebruik van tenminste 5 klokuren gebruik te maken van één of meer gymnastiekruimten dan wel van binnen een redelijke termijn beschikbaar komende gymnastiekruimten; De prognose aantoont dat gedurende ten minste vijftien jaren de groepen leerlingen waarvoor het door het college vastgestelde aantal klokuren aanwezig (zullen) zijn. Ook wordt in de gemeentelijke verordening vermeld: In feite wordt voorafgaand aan elke beslissing nieuwbouw, uitbreiding en ingebruikneming bezien of niet door medegebruik de gevraagde voorziening overbodig is. Overigens laat de praktijk zien dat zeker in de plattelandsgemeenten eventueel vervoer naar een verder weg gelegen gymnastiekruimte een goed alternatief kan zijn. Uiteraard is hiervoor overleg met het bevoegd gezag noodzakelijk. Gezien het noodzakelijke gebruik van de Pionier momenteel 9,5 klokuur bedraagt en naar verwachting zal afnemen gedurende de komende 15 jaar (tot ongeveer 8 uur) volstaat een oplossing binnen 7,5 6
kilometer hemelsbreed van de school. Als een maximale loopafstand van school naar gymzaal wordt vaak 1 kilometer hemelsbreed gehanteerd. Er zijn vijf gymzalen in de kern Valkenswaard aanwezig, waarbij alleen de gymzaal aan de Emmalaan aan deze loopafstandseis voldoet. De gymzaal aan de Emmalaan ligt op een loopafstand van 500 meter van basisschool de Pionier (zie ook de volgende figuur). De gymzaal aan de Emmalaan wordt momenteel alleen gebruikt door basisschool t Smelleken. Het gemiddelde gebruik van deze gymzaal is 19 uur per week en heeft hiermee een bezetting van 75%, uitgaande van een totaal aantal schooluren per week van 25,5. Het huidige gebruik van basisschool de Pionier in Amundsenhal is zoals eerder aangegeven 9,5 zaaldeeluur per week. Uitgaande van gelijk gebruik zou het totale gebruik in de gymzaal aan de Emmalaan stijgen naar 28,5 uur per week met een bezetting van 114%. In de volgende tabel is het voorgaande samengevat weergegeven. Gymzaal Emmalaan Aantal uur Bezetting t Smelleken 19 75% De Pionier 9,5 39% Totaal 28,5 112% De verwachting is dat zowel het leerlingenaantal van basisschool De Pionier als het leerlingenaantal van basisschool t Smelleken de komende 5 jaar (tot en met 2019) met 8% zal afnemen. Indien dit zich vertaald naar een evenredig lager aantal gebruiksuren ten behoeve van gymnastiekonderwijs dan heeft de Pionier in 2018 behoefte aan 9 gymzaaluren en t Smelleken aan 17,5 gymzaaluren. Het hieruit resulterende totaal van 26,5 gymzaaluren overstijgt nog steeds de maximale capaciteit tijdens schooltijden van 25,5 uur. Hierbij dient te worden opgemerkt dat volledige benutting van de capaciteit van een gymnastieklokaal door twee of meer scholen erg veel vraagt van het plannend vermogen en de logistieke afspraken tussen deze scholen. Ook dient bij gebruik van een gymzaal op afstand van de school rekening te worden gehouden met looptijd na aanvang van schooltijden of voorafgaand aan het eind van schooltijden. Op basis van de leerlingenprognoses kunnen naar verwachting pas vanaf 2029 zowel t Smelleken als De Pionier gezamenlijk voor al hun bewegingsonderwijs op een goed in te plannen wijze gebruik maken van de gymzaal aan de Emmalaan. Uit het voorgaande is af te leiden dat binnen een afstand van 1 kilometer van bassischool De Pionier geen volledige herhuisvesting van de gymnastiekuren van basisschool De Pionier mogelijk is. De overige gymzalen liggen allemaal meer dan één kilometer van basisschool de Pionier. In onderstaande tabel staan de verschillende gymzalen en de afstand in kilometers en de loopafstand in minuten weergegeven. De dichtstbijzijnde gymzaal is dan de gymzaal aan de Le Sage ten Broekstraat. 7
Km Minuten Lopen De Smelen 1,8 23 Het Gegraaf 2,2 27 Le Sage 1,3 15 Haagstraat 1,5 18 De route vanuit basisschool de Pionier naar gymzaal Le Sage is te zien op onderstaande afbeelding. In Le Sage is geen sprake van bewegingsonderwijs. Dit gymnastieklokaal is permanent in gebruik door de kickboxvereniging en volgens de gebruiksoverzichten waarover de gemeente beschikt is overdag geen sprake van gebruik. Naar verwachting zal echter sprake zijn van permanente opstelling van materialen door de kickboxvereniging en zal de zaal niet beschikken over de benodigde gymnastiekinventaris. De volgende alternatieven zijn de gymzaal aan de Haagstraat (1,5 kilometer van De Pionier) en de gymzaal De Smelen (1,8 kilometer van De Pionier). In de Haagstraat is (verdeeld over de gymzaal en de tafeltenniszaal die beide ook voor gymnastiekonderwijs worden gebruik) ongeveer 7 uur beschikbaar en in De Smelen 5 uur. Ook bij deze scholen zal het leerlingenaantal met een kleine 10% teruglopen de komende 5 jaar waardoor iets meer ruimte ontstaat. 8
Geconcludeerd kan worden dat de gymnastieklessen van De Pionier bij sluiting van de Amundsenhal verdeeld zullen moeten worden over twee of meerdere locaties waarbij voor een deel van de lessen sprake zal zijn van een afstand van meer dan 1 kilometer. Met in achtneming van de uitgangspunten zoals vastgelegd in de gemeentelijk verordening voorzieningen huisvesting onderwijs, waarbij voor een behoefte van minder dan 15 klokuren per week een oplossing binnen 7,5 kilometer hemelsbreed volstaat, kan voor De Pionier bij het verdwijnen van de Amundsenhal echter binnen de bestaande accommodaties een oplossing worden gevonden voor de huisvesting van het bewegingsonderwijs. Voor zover kan worden beoordeeld heeft de gemeente Valkenswaard geen beleid geformuleerd met betrekking tot de vergoeding voor vervoer naar het gymnastieklokaal. Er is op dit vlak ook geen sprake van een wettelijke verplichting. Nader zal dan ook moeten worden bepaald of met betrekking tot het gymonderwijs van De Pionier dat op een afstand van meer dan 1 kilometer van de school plaats zal vinden sprake zal zijn van een gemeentelijke vergoeding. Deze vraag is momenteel uitgezet binnen de gemeentelijke organisatie. Bij een maximaal gebruik van de gymzaal aan de Emmalaan zal het gaan om enkele uren per week (afhankelijk van de exacte inroostering ongeveer 5 uur aflopend naar 0 uur in 2029). 9