31 mei 2011 Corr.nr. 2011-24.946, VV Nummer 16/2011 Zaaknr. 328334 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over gemaakte financiële afspraken over de N33. SAMENVATTING: In het BO MIRT van 24 mei 2011 hebben wij, onder voorbehoud van instemming van uw Staten, met het Rijk financiële afspraken gemaakt over het realiseren van een klaverblad op het knooppunt A7/N33 (Zuidbroek). Via deze voordracht vragen wij u deze afspraken te bekrachtigen en in te stemmen met de dekking. Inleiding Begin dit jaar informeerden wij u per brief (correspondentienummer: 2011-05612) over de stand van zaken van de verdubbeling van de N33 tussen Assen en Zuidbroek. Deze brief ging vooral over de OTB/MER procedure, het ontwerp van de door ons gewenste klaverbladoplossing bij de aansluiting A7/N33 (Zuidbroek) en de aanbestedingsprocedure. Nu benaderen wij u nader over de ontwikkelingen in de afgelopen periode rondom de afspraken uit het convenant en stellen wij u voor in te stemmen met de door ons gemaakte afspraken in het BO MIRT van 24 mei 2011, en meer in het bijzonder over de dekking van het provinciale aandeel in de uitvoeringskosten voor de realisatie van een klaverblad op het knooppunt Zuidbroek. Terugblik Bijdrage provincie Groningen in de verdubbeling N33 In 2007 heeft u bij voordracht (nummer 4/2007) besloten om maximaal 35 miljoen te reserveren voor de verdubbeling van de N33. U heeft toentertijd besloten: Het aandeel van de provincie Groningen in de regionale bijdrage van maximaal 50 miljoen in de verdubbeling van de N33 vast te stellen op 18.750.000,-- en deze bijdrage te dekken ten laste van de reserve ESFI Voor de garantstelling een bedrag van 11.250.000,-- in 2011 te reserveren ten laste van de reserve ESFI Voor de gevolgen van eventuele loon- en prijsstijgingen een bedrag van 5.000.000,-- in 2011 te reserveren ten laste van de reserve ESFI. Convenant N33 Begin 2010 bleek nog een tekort in de financiering te bestaan voor de verdubbeling van de N33. Ook na de noodzakelijke versoberingen in het ontwerp was er nog een tekort van 19,4 miljoen. Rijk en Regio hebben op 29 mei 2010 afgesproken dit tekort gezamenlijk te dichten door onder andere een bijdrage van de provincie Groningen van 5,9 miljoen. Hierover hebben wij u op 31 mei 2010 per brief geïnformeerd. Daarbij hebben wij aangegeven deze aanvullende bijdrage van 5,9 miljoen te willen dekken uit de niet benodigde garantstelling voor de gemeentelijke bijdragen. Met deze voordracht vragen wij u onder andere deze aanvullende bijdrage formeel af te dekken. Behalve afspraken over de dekking van het tekort van 19,4 miljoen, is in het convenant tevens afgesproken dat bij de aanbesteding van het project wordt uitgegaan van twee mogelijkheden voor het knooppunt A7/N33 bij Zuidbroek: een botonde èn een klaverbladoplossing. Ook is afgesproken dat het Rijk, in overleg met de Regio, beslist over de keuze voor en het ontwerp van een 16-1
klaverbladoplossing. Daarnaast zou in het aanbestedingstraject een nieuw beslismoment worden ingelast. Op basis van de uitkomsten van de aanbesteding, zou de Regio de mogelijkheid hebben om bij een onvoldoende marktbod nieuwe financiële afwegingen te maken. Tenslotte was afgesproken dat Rijk en Regio vooraf overeenstemming bereiken over de aanbestedingsdocumenten. Coalitieakkoord In ons coalitieakkoord geven wij aan te hechten aan een verbeterde ontsluiting van de Eemsdelta door in te zetten op een klaverblad bij Zuidbroek en op verdere verdubbeling van de N33 van Zuidbroek tot Appingedam. Voor de ontwikkeling van het Eemdeltagebied, een economische kernzone en Energyport van nationaal belang, zijn goede verbindingen onontbeerlijk. Een klaverblad zien wij als een infrastructurele randvoorwaarde voor die verdere verdubbeling. Het nu niet aanleggen van een klaverblad maar in plaats daarvan een dubbele rotonde (botonde), zou bij een verdubbeling van het noordelijke deel leiden tot een desinvestering ter hoogte van circa 10 miljoen. De botonde wordt immers niet alleen aangelegd, maar moet vervolgens ook weer worden opgeruimd. Om onze ambities ook daadwerkelijk handen en voeten te geven, hebben wij in ons coalitieakkoord aangegeven zowel voor het verder doortrekken van de verdubbeling van de N33 als voor de realisatie van een klaverbladoplossing, middelen in te willen zetten die beschikbaar komen als gevolg van het (gedeeltelijk) niet doorgaan van de nieuwe N361. Tevens hebben wij aangegeven, onder voorwaarden, bereid te zijn de N33 van het Rijk over te nemen. Ontwerp klaverblad Na de ondertekening van het convenant N33 heeft de Regio een aantal ambtelijke werksessies met Rijkswaterstaat georganiseerd om het bestaande ontwerp voor het klaverblad Zuidbroek op de kruising van de A7 en N33 te optimaliseren. Dit ontwerp voldeed nog niet aan de richtlijnen van Rijkswaterstaat. Het ontwerp is nu geoptimaliseerd, voldoet aan de richtlijnen en is door Rijkswaterstaat akkoord bevonden. Hiermee is voldaan aan de voorwaarde uit het convenant waarin staat dat Rijk en Regio overeenstemming dienen te bereiken over het ontwerp. In het ontwerp van het klaverblad is rekening gehouden met een eventuele verdubbeling van de N33 Noord. Indien op termijn de N33 Noord zou worden verdubbeld is er met dit ontwerp geen sprake van desinvesteringen. Aanbestedingstraject vervolgprocedure In het convenant is, zoals aangegeven, ook vastgelegd dat de partijen (Rijk èn Regio) overeenstemming dienen te bereiken over de aanbestedingsdocumenten. Ons uitgangspunt daarbij is dat er een voldoende grote prikkel moet zijn voor de markt om enerzijds een kwalitatief hoogwaardige aanbieding te doen voor het totale project en anderzijds binnen het beschikbare budget een klaverbladoplossing aan te bieden. Onze eigen interne en externe deskundigen hebben geconcludeerd dat, binnen de wettelijke, juridische en bestuurlijke mogelijkheden voor de aanbestedingsstrategie, het beschikbare budget uiteindelijk ontoereikend zal zijn voor de realisatie van een klaverbladoplossing. Daarnaast voorzien wij een aantal planningstechnische en financiële risico s, binnen de mogelijkheden voor de aanbestedingsstrategie en de tracéwetprocedure. Risico s Planningsrisico s Als gevolg van de extra benodigde ruimtelijke procedure voor het klaverblad (circa 1 jaar) en de grondverwerving met de waarschijnlijk geachte onteigeningsprocedures (ca. 1,5 jaar) kan mogelijk pas eind 2014 gestart worden met de realisatie van het klaverblad. Daardoor is het zeer waarschijnlijk dat de verdubbelde N33 pas op zijn vroegst in 2015 wordt opengesteld. Financiële risico s Bovendien is de kans aanwezig dat bij een eventuele Raad van State-procedure, de rechter het besluit voor realisatie van een klaverblad nietig verklaart. Dit kan er dan toe leiden dat er alsnog een botonde moet worden aangelegd in plaats van een klaverblad. Dit kan forse schadeclaims tot gevolg hebben van de andere afgevallen aannemers. 16-2
Onze inzet Om de hierboven genoemde onwenselijke risico's te verminderen c.q. af te wenden is het onze inzet geweest om vooraf de aanleg van een klaverblad tot de mogelijkheden te laten behoren. Dat kan alleen als de provincie bereid is garant te staan voor de meerkosten van deze oplossing. Afspraken BO MIRT 24 mei 2011 Gelet op de impasse ten aanzien van de aanbestedingsopzet, de risico s ten aanzien van planning en geld en onze ambities zoals verwoord in ons collegeakkoord, hebben wij (onder voorbehoud van instemming door uw Staten) in het BO MIRT van 24 mei 2011 daarom financiële afspraken gemaakt met de minister van I&M. Daarbij zijn de volgende afspraken gemaakt: 1. De raming van Rijkswaterstaat van netto 23,3 miljoen meerkosten voor het klaverblad wordt als uitgangspunt gehanteerd; 2. Het Rijk neemt de meerkosten voor het onderhoud ( 3,3 miljoen) en de extra BLD-bijdrage 1 miljoen) voor haar rekening; 3. De provincie Groningen staat garant voor de meerkosten van maximaal 23,3 miljoen; 4. De aanvullende bijdrage van 23,3 miljoen van de provincie Groningen wordt in 2012 beschikbaar gesteld; 5. Eventuele aanbestedingsmeevallers zullen conform de afspraken uit het convenant worden verdeeld. Daarbij vloeit eerst maximaal 12 miljoen terug naar het Rijk voor de BLD. In de geest van het convenant zullen eventuele aanbestedingsmeevallers boven 12 miljoen, in mindering worden gebracht op de provinciale bijdrage aan het klaverblad. Voorstel dekking voor de aanvullende bijdrage voor het klaverblad Zuidbroek De door ons voorgestelde dekkingsbronnen komen in onderstaande tabel tot uitdrukking. Voor een aantal dekkingsbronnen worden nog de exacte mogelijkheden onderzocht (is het mogelijk en zo ja, wat is de hoogte ervan). Om die reden is in onderstaande tabel een bandbreedte gehanteerd met een minimum en maximum bijdrage vanuit de bronnen garantstelling gemeentelijke bijdragen, verdubbeling N33 Noord, rentebaten, btw-compensatie en BDU. Wij stellen voor om eerst maximaal dekking te vinden uit de in de onderstaande tabel genoemde dekkingsbronnen: Dekkingsbron minimaal (in mln) maximaal (in mln) Reservering N33 Noord (MIT) 10 10,1 Garantstelling gemeentelijke bijdragen en indexering 6 7,1 btw-compensatie 1 2 rentebaten 1,5 3,1 BDU 0 1 Totaal 18,5 23,3 Onderstaand wordt een toelichting en onderbouwing gegeven van bovenstaande dekkingsbronnen: Verdubbeling N33 Noord (MIT) In het provincaal MIT is een acceptatiebesluit ( 10 miljoen) genomen voor de verdubbeling van de N33 Noord. Voorgesteld wordt dit bedrag te gebruiken ter dekking van kosten in een realisatiebesluit voor het knooppunt Zuidbroek. Deze bijdrage uit het MIT kan gezien worden als een noodzakelijke voorinvestering in de verdubbeling van de N33 Noord. Gemeentelijke bijdragen en indexering Uitgaande van de realisatie van een klaverbladoplossing is formeel inmiddels 9 miljoen bestuurlijk toegezegd door de gemeenten. Daarnaast wordt verwacht dat in 2012 maximaal 2 miljoen aangewend dient te worden voor de indexering. Na aftrek van de in het convenant afgesproken aanvullende bijdrage van 5,9 miljoen, is nog circa 6 miljoen beschikbaar als mogelijke dekkingsbron. Daarnaast worden nog toezeggingen van gemeenten verwacht van 0,6-1 miljoen. 16-3
Btw-compensatie In het project verdubbeling N33 Assen-Zuidbroek worden ook werkzaamheden uitgevoerd aan het onderliggende wegennet waaronder aan de provinciale wegen N366 (entree Veendam) en N385 (K.J. de Vriezestraat door Bareveld). Voor werkzaamheden aan onze wegen bestaat de mogelijkheid van btw-compensatie, mits de provincie optreed als opdrachtgever. Wij verwachten, mede op basis van een advies van onze externe belastingadviseur, dat wij als opdrachtgever kunnen opereren voor de genoemde werkzaamheden. In dat geval houden wij rekening met een btw-voordeel van 1 2 miljoen. Rentebaten In het convenant is afgesproken dat de provincies haar bijdrage na gunning beschikbaar stellen aan Rijkswaterstaat. De werkelijke openstelling van de weg en de eerste betaling door het rijk aan de aannemer wordt begin 2015 verwacht. Als uitwerking van bovengenoemde afspraak, zullen linksom of rechtsom afspraken met Rijkswaterstaat worden gemaakt over de verwachte rentebaten tussen 2012 tot 2015. Uitgaande van onze gezamenlijke bijdrage van totaal 38,7 miljoen, verwachten wij circa 3,1 miljoen aan rentebaten. Over het per 2012 beschikbaar stellen van een aantal bijdragen dient nog formele besluitvorming plaats te vinden (onder andere de bijdrage van de provincie Drenthe). Indien deze bijdragen niet per 2012 beschikbaar komen, zullen de rentebaten minimaal 1,5 miljoen bedragen. De aan het project toe te rekenen rentebaten komen daarmee uit op 1,5-3,1 miljoen. Overige dekkingsbronnen Indien de maximaal verwachte dekking uit bovenstaande bronnen onverhoopt niet kan worden behaald, stellen wij voor de dekking te halen uit de volgende financieringsbronnen: Vrijval opwaardering Aduarderdiep (MIT) 4 miljoen In het kader van de voorjaarsnota 2011 komt onder meer naar voren dat het MIT-project Netwerkanalyse vaarwegen/opwaardering Aduarderdiep niet doorgaat. Daarbij wordt er vooralsnog van uitgegaan dat de hiervoor gereserveerde middelen ( 4 miljoen) terugvloeien in de reserve ESFI. Echter, in lijn met de uitgangspunten van ons collegeprogramma ten aanzien van vrijvallende middelen uit projecten die geen doorgang kunnen vinden, stellen wij voor om de genoemde 4 miljoen beschikbaar te houden binnen het MIT en te bestemmen voor de eventuele dekking van de klaverbladoplossing. Vrijvallen middelen RSP voor de N361 (Collegeakkoord) PM De resterende middelen van het gedeeltelijk niet doorgaan van de nieuwe N361 willen we besteden aan een aantal zaken. Een deel van het bedrag wordt gereserveerd voor de aansluiting N33 tot Appingedam. Dit in de wetenschap dat er nog sprake is van een weg te werken overtekening van circa 138 miljoen in het RSP. Voorstel Wij stellen u voor in te stemmen met de voorstellen ter dekking voor de realisering van een klaverblad op het knooppunt A7/N33 (Zuidbroek) door het vaststellen van bijgevoegd conceptbesluit. Groningen, 31 mei 2011. Gedeputeerde Staten van Groningen: M.J. van den Berg, voorzitter. H.J. Bolding, secretaris. 16-4
Nr. 16/2011 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 31 mei 2011, nr. 2011-24.946,VV; BESLUITEN: 1. De provinciale bijdrage ad 5,9 miljoen in het begin 2010 geconstateerde tekort t.b.v. de N33 te dekken uit de niet meer benodigde garantstelling voor de gemeentelijke bijdragen; 2. Een aanvullende financiering van netto 23,3 miljoen beschikbaar te stellen ter realisering van het klaverblad A7/N33 en deze te dekken uit: Reservering N33 Noord (MIT); niet benodigde garantstelling voor de gemeentelijke bijdragen en indexering; btw-compensatie; rentebaten; BDU; En indien niet toereikend: de vrijval in het MIT voor het Aduarderdiep; de eventuele vrijval van RSP-middelen voor de N361. Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter., griffier. 16-5