Aanbod op maat biedt kansen voor sportaanbieders Visie-artikel Tessa Haas 132335
Aanbod op maat biedt kansen voor sportaanbieders Maatschappelijke veranderingen zijn van invloed op de gehele sportsector. Sportaanbieders spelen hier op in door nieuwe sporten of sportvormen te ontwikkelen. Dit komt omdat sportaanbieders inspelen op bepaalde trends en ontwikkelingen en de wensen en behoeften van de (potentiële) doelgroep. Trends en ontwikkelingen Op dit moment zijn er een aantal trends en ontwikkelingen die veel invloed hebben op sportaanbieders: individualisme, consumentisme, flexibilisering, digitalisering en gamification (Visser & Bakel, 2016; Brands et al., 2015). Zo is individualisme steeds belangrijker aan het worden, ook tijdens het sporten. Steeds meer sporters willen individueel of in zelfgeorganiseerde groepen sporten. Dit is met name terug te zien in de groei van het aantal mensen dat sport bij fitnesscentra (NOC*NSF, 2016). Daarnaast is er sprake van consumentisme, het zien van sport als een product. Bij consumentisme verwacht de sporter veel van de sport en trainingen zelf en daarnaast is hij/zij minder bereid om vrijwilligerswerk te doen bij een vereniging. Sporters zien zichzelf dus meer als klant dan als een lid van een vereniging. Hoewel uit onderzoek blijkt dat verenigingen relatief weinig te maken hebben met consumentisme, is wel te zien dat Nederlanders steeds vaker zelf willen bepalen wanneer, waar en met wie ze sporten. Deze flexibilisering is ook terug te zien bij vrijwilligerswerk. Mensen willen zich minder snel binden aan één vaste aanbieder, grote verantwoordelijkheden of structurele klussen (Brands et al., 2015). Als laatste zijn er de trends digitalisering en gamification. Het toenemend belang van technologie en sociale media in het leven van Nederlanders zal er toe leiden dat men steeds makkelijker sportafspraken maakt en prestaties met elkaar vergelijkt. Daarbij neemt het gebruik van smartphones, wearables en games die het bewegen aantrekkelijk maken toe. Er wordt steeds meer informatie over sportprestaties en gezondheid gemeten, gemonitord en gedeeld met elkaar. Apps als Sportsbuddy en Cyclewe maken het mogelijk om een sportmaatje in de buurt te vinden (Dusée, 2015). Samsung heeft ook zijn eigen gezondheids-app ontwikkeld: S-Health. De app geeft je inzicht in je eet-, slaap- en beweegpatroon. Met behulp van deze informatie kun je je gezondheid verbeteren (Sport.nl, 2016). Gamification zien we onder andere terug in het gebruik van de Nintendo Wii bij zorginstellingen om ouderen op een leuke manier te laten bewegen. Ook de interactieve speeltoestellen van Yalp, zoals de Sutu voetbalmuur, Sona geluidsboog en Memo zijn goede voorbeelden waarbij gamification wordt ingezet om jongeren naar buiten te halen en te laten bewegen (Veenstra, Z.D.). Goede voorbeelden van sportaanbieders die inspelen op de trends en ontwikkelingen en via marktonderzoek achter de wensen en behoeften van de (potentiële) doelgroep zijn gekomen, zijn sportbonden als de KNLTB, KNVB en KNHB. Hierbij zie je dat zij steeds meer kijken naar de doelgroep ontwikkeling en de daarbij horende productontwikkeling. Bij de KNLTB zie je dat onderscheid is gemaakt in leeftijden en daarbij bijpassende producten ontwikkeld zijn zoals bijvoorbeeld Tenniskids@school, Tennis Teens Competitie, Beachtennis, Seniorplus event en Tennis fit. Al deze producten zijn ontwikkelt voor een specifieke doelgroep binnen de sport tennis. Commerciële aanbieders spelen ook goed in op de veranderende markt. Dit zie je bijvoorbeeld aan het aantal obstacle runs, color runs en mud races die tegenwoordig georganiseerd worden, waarbij het back to basic sporten en de totale sportbeleving centraal staan.
Visie op ontwikkeling van sportaanbod op maat Sportaanbieders kijken vaker naar welk aanbod bij een specifieke doelgroep past. Dit wordt steeds belangrijker want aanbod op maat biedt kansen voor sportaanbieders in deze veranderende markt. Wanneer zij dit niet aanbieden, kan dit leiden tot een dalend aantal leden en de continuïteit van de sportaanbieder in gevaar brengen. Er zijn mijns inziens drie belangrijke stappen nodig om aanbod op maat te kunnen bieden: 1. Structureel marktonderzoek De eerste stap is dat sportaanbieders structureel marktonderzoek gaan doen. Hierbij is het belangrijk dat er gekeken wordt naar de (potentiële) doelgroep en de trends en ontwikkelingen op meso- en macro-niveau. Het is van belang dat sportaanbieders erachter komen wat de wensen en behoeften zijn om hierbij een bijpassend aanbod te creëren. Verder is het belangrijk dat sportaanbieders inspelen op trends en ontwikkelingen om zo aantrekkelijk te blijven in de markt. Zo hebben de trends zoals eerder beschreven in dit artikel invloed op de sportsector en zorgen ervoor dat de sportaanbieders het aanbod moeten veranderen. Er moet dus continu marktonderzoek gedaan worden zodat sportaanbieders op de hoogte blijven van de veranderingen in de markt. 2. Doelgroep- en productontwikkeling De tweede stap die nodig is om aanbod op maat te kunnen bieden is doelgroep -en productontwikkeling. Allereerst is het belangrijk om binnen een bepaalde sport verschillende doelgroepen te onderscheiden: het segmenteren van de doelgroep. Dit kan bijvoorbeeld op basis van leeftijd, niveau, ervaring, geslacht, capaciteiten en kwetsbaarheid. Bij de meeste verenigingen is er een verdeling gemaakt op basis van leeftijd, geslacht en niveau. Tegenwoordig wordt er juist ook steeds meer aandacht besteed aan de kwetsbare doelgroepen zoals ouderen (60+), mensen met een beperking, chronisch zieke mensen, mensen met een lage sociaal economische status en mensen met overgewicht en obesitas (MVWS, 2016). Na de segmentatie moet er gekeken worden op welke segmenten de sportaanbieder zich gaat richten (targeting). Wanneer dit is bepaald kan de positionering bepaald worden. Door een goede positionering te kiezen onderscheidt een sportaanbieder zich van anderen. Vervolgens is het belangrijk dat er gekeken wordt naar de productontwikkeling. Bij de productontwikkeling wordt er vooral gekeken naar de wensen en behoeften van bepaalde doelgroepen en welke producten daarbij passen. Tijdens productontwikkeling worden bijvoorbeeld nieuwe sporten of sportvormen ontwikkelt die aansluiten bij bepaalde doelgroepen binnen een sport. Voorbeelden van nieuwe sportvormen zijn Walking Football, Funkey, Beachhandbal, Fithockey en rolstoeltennis. 3. Samenwerking opzoeken De derde stap die belangrijk is om aanbod op maat te kunnen bieden is samenwerken. Zo kan er worden samengewerkt met andere sportaanbieders in de regio, maar ook met bijvoorbeeld de medische wereld, onderwijs en gemeenten. Wanneer er bijvoorbeeld wordt samengewerkt met de medische wereld, dan kunnen patiënten worden doorverwezen naar bepaalde sportaanbieders die een sportaanbod hebben dat past bij de patiënt. Een goed voorbeeld van samenwerking om passend sportaanbod aan te bieden is Project Bewegen Op Recept In de Sport (BORIS). BORIS richt zich op 4 wijken in Tilburg-West waar de sportparticipatie laag is. Het project richt zich op het werven van deelnemers, hen kennis laten maken met verschillende vormen van sport en bewegen, en hen vervolgens doorgeleiden naar reguliere sportaanbieders (ZonMw, Z.D.). Ondersteund door 6 zorg-, welzijns- en gezondheidsorganisaties richten 7 beweegpartners zich op inactieve 45-plussers in dit gebied. Mensen worden persoonlijk benaderd om deel te nemen aan een fittest. Als laatste onderdeel van de fittest krijgen de
deelnemers een sportadvies dat bij ze past. Op deze manier wordt sportaanbod op maat ingezet om de gezondheid van mensen te verbeteren. Praktische uitwerking van mijn visie op sportaanbod op maat Per doelgroep moet er gekeken worden wat de behoeften van de doelgroep zijn en hoe de sportaanbieder hierop kan inspelen. Als we bijvoorbeeld kijken naar de productontwikkeling binnen de handbalsport, dan zie je dat handbal nog niet toegankelijk is voor iedereen. Er wordt in Nederland nog geen product aangeboden voor kinderen van 3 tot 6 jaar dat erop gericht is algemene bewegingsvaardigheden aan te leren of deze te verbeteren, en waarbij spel, plezier en succesbeleving belangrijke aspecten zijn (Sillen, 2017). Hierdoor kunnen kinderen al op jonge leeftijd kennismaken met de handbalsport en mogelijk samen met hun ouders plezierige beweegmomenten ervaren. Handbal kan ook gecombineerd worden met anderen typen sport zoals fitness. Een handbalfitness workout richt zich primair op volwassenen, ongeacht of men een handbalachtergrond heeft. Deze training richt zich op het combineren van handbal met algemene fitnessoefeningen. Denk hierbij aan sport- en spelvormen met bal, maar ook interval, kracht- en core stability training. Deze nieuwe vorm sluit aan bij de groeiende behoefte van mensen om te sporten in het kader van het verbeteren van hun gezondheid. Handbalfitness wordt nog niet aangeboden in Nederland, dus handbalverenigingen kunnen hierdoor een nieuwe doelgroep aanboren en daarmee nieuwe leden trekken (Sillen, 2014). Door samenwerking kunnen andere vormen van sportaanbod op maat ontstaan. Ik zie kansen op de volgende gebieden: 1. Een combinatie van sport en een gezondheidsbevordering programma. Daarbij zouden er sporten gecombineerd met een gezondheidsprogramma aangeboden kunnen worden, waarbij sporters gecoacht worden op gebied van gezonde voeding en beweging. Als het aanbod van een sportkantine hierop aansluit, is dit een kans voor sportaanbieders om zich met een totaalconcept te onderscheiden. 2. Samenwerking tussen sportaanbieder en zorg- en welzijnsinstellingen. Hierbij wordt het principe van project BORIS breder getrokken en voor meerdere doelgroepen opgezet. Zo zouden sportaanbieders bijvoorbeeld kunnen samenwerken met fysiotherapeuten of artsen waarbij de patiënten op basis van de uitkomst van een fittest een sportaanbod op maat aanboden krijgen bij een van de sportaanbieders. Verder zou een samenwerking tussen sportaanbieders en zorginstellingen geschikt zijn om mensen die zorgbehoevend zijn een sportaanbod op maat te kunnen bieden. Ook kan er samengewerkt worden met welzijnsinstellingen zoals bijvoorbeeld jeugdzorg of dak- en thuislozenopvang. 3. Samenwerking tussen diverse sportaanbieders. Wanneer diverse sportaanbieders met elkaar samenwerken en een combilidmaatschap opzetten, wordt er ingespeeld op de trend flexibilisering. Bij een combilidmaatschap zijn leden niet verbonden aan één bepaalde sportclub maar kunnen bij meerdere sportaanbieders terecht (Breda Actief, 2017). Als verenigingen die dezelfde locatie gebruiken samen een combilidmaatschap aanbieden, hoeven leden niet naar verschillende locaties om te sporten maar kunnen ze bij hun vertrouwde locatie meerdere sporten beoefenen. Wanneer een vereniging met een commerciële aanbieder afspraken maakt, kunnen leden naast hun gewone sport ook nog gebruik maken van bijvoorbeeld een fitness. Digitalisering en gamification zie ik in de toekomst ook steeds meer terugkomen bij sportaanbieders. Ingespeeld op deze trends heeft ISpace de interactieve gymzaal ontwikkeld met oplichtende LED lijnen, projecties, geluidseffecten en afgestemde toestellen (Flooring, 2016). Deze nieuwe vorm van bewegen kan ook gebruikt worden in de handbalsport. Zo zou je met deze nieuwe vloer de training
vooraf kunnen uittekenen en klaarzetten, nieuwe spelactiviteiten ontwikkelen en extra beleving en plezier toevoegen aan het huidige sportaanbod. Er zijn kansen voor sportaanbieders om het sportaanbod aantrekkelijk te maken en te houden. Sportaanbieder die investeren in de ontwikkeling van sportaanbod op maat, hebben een goede kans om hun activiteiten te continueren in de toekomst. Aantal woorden: 1646 excl. bronvermelding
Bibliografie (2016, januari 9). Opgehaald van Sport.nl: https://sport.nl/artikelen/2016/01/de-belangrijkstegezondheidsapps-van-dit-moment (2017, april 28). Opgehaald van Breda Actief: https://www.breda-actief.nl/nieuws/uniek-en-nieuwinitiatief-het-combilidmaatschap/ ABN AMRO. (2016, december 28). Opgehaald van aanbod op maat: https://insights.abnamro.nl/2016/12/aanbod-op-maat-kan-groei-ledenaantal-en-inkomstensportclubs-versnellen/ Brands, H., Hiemstra, A., Kalkman, I., & Kusters, E. (2015). Ontwikkeling van organisaties in de sport. Arnhem: NOC*NSF. Dusée, M. (2015, juli 18). Tinder voor de sport: sportmaatjes zoeken met nieuwe apps. Opgehaald van Sportnext: http://www.sportnext.nl/berichten/tinder_voor_de_sport_sportmaatjes_zoeken_met_nieu we_apps Flooring, P. s. (Regisseur). (2016). ispace Sports [Film]. MVWS. (2016, oktober 4). Innovatiebudget voor kwetsbare doelgroepen. Opgehaald van Alles over sport: https://www.allesoversport.nl/artikel/innovatiebudget-voor-kwetsbare-doelgroepen/ NOC*NSF. (2016, december 22). Opgehaald van Jaaroverzicht 2016: https://www.nocnsf.nl/in-2016- recordaantal-sporters-in-nederland Sillen, D. (2014, maart 2). Opgehaald van https://sportenmaatschappij.wordpress.com/2014/03/02/productontwikkeling-binnen-hethandbal-handbalfitness/ Sillen, D. (2014, maart 2). Productontwikkeling binnen het handbal. Opgehaald van Sport en maatschappij: https://sportenmaatschappij.wordpress.com/2014/03/02/productontwikkeling-binnen-hethandbal-handbalfitness/ Sillen, D. (2017, januari 2). Productontwikkeling in het handbal. Opgehaald van Sport en maatschappij: https://sportenmaatschappij.wordpress.com/ Veenstra, D. (Z.D.). Mijn gamification. Opgehaald van Het nieuwe buitenspelen: https://mijngamification.wordpress.com/2016/12/12/het-nieuwe-buitenspelen/ Visser, K., & Bakel, M. v. (2016, juli 4). De toekomst van sport en bewegen. Opgehaald van sport en strategie: http://www.sportenstrategie.nl/2016/sportdeelname/statistieken-en-trends/detoekomst-van-sport-en-bewegen-vier-belangrijke-ontwikkelingen/ ZonMw. (Z.D.). Opgehaald van Bewegen Op Recept in de Sport (BORIS) Tilburg West: https://www.zonmw.nl/nl/onderzoek-resultaten/sport-en-bewegen/programmas/projectdetail/sportimpuls/bewegen-op-recept-in-de-sport-boris-tilburg-west/