Wintershall Holding GmbH Kassel Profiel Wij transporteren toekomst. Wintershall is een 100 procent-dochtermaatschappij van BASF in Ludwigshafen en een in energie gespecialiseerde onderneming. Wintershall is in verschillende regio s ter wereld actief in het zoeken en winnen van aardolie en aardgas. In Europa is de BASF-dochter actief in de handel en verkoop van aardgas. De onderneming commercialiseert capaciteiten voor de opslag van aardolie en aardgas, het transport van aardgas en optische lichtvezels. Exploratie en Productie De activiteiten in exploratie en productie zijn een belangrijke peiler voor Wintershall. Al 80 jaar is Wintershall actief bij het zoeken en het ontginnen van aardolie en aardgas. De onderneming met hoofdkantoor in Kassel is vandaag de grootste Duitse producent van aardolie en aardgas. Bij de exploratie en productie richt Wintershall zich bewust op specifieke activiteitenregio's waarin de onderneming over een grote regionale en technologische expertise beschikt. Het gaat hierbij om Europa, Noord-Afrika, Zuid-Amerika, Rusland en het gebied rond de Kaspische Zee. Die activiteiten worden in groeiende mate aangevuld door exploratie in het Midden-Oosten. De onderneming investeert consequent in de ontwikkeling van nieuwe en in de uitbouw van bestaande velden. Daarbij staan hoge eisen inzake milieubescherming en veiligheid op het werk bij Wintershall op hetzelfde niveau als de economische doeleinden. Sinds 2000 is de door Wintershall uitgevoerde ontginning aanzienlijk gegroeid. Na de merkbare productieverhogingen van de afgelopen jaren, werd de ontginning van aardolie en aardgas ook in 2010 met 133 1 miljoen vaten olie-equivalent op een hoog niveau gehouden tegenover het jaar 2000 met 80 miljoen vaten olie-equivalent is dit een stijging met ongeveer 70 procent. Hoewel in 2010 de aardolie- en condensaatontginning met 14 procent daalde tot 5,8 miljoen ton in vergelijking met 2009 (2009: 6,8), steeg de aardgasontginning in 2010 met 5 procent tot 14,3 miljoen kubieke meter (2009: 13,6). De daling in de olie- en condensaatontginning is hoofdzakelijk te wijten aan de beperkingen die de OPEC aan Libië heeft opgelegd. De hogere gasproductie komt, in tegenstelling tot vorig jaar, uit Argentinië en het eerste volledige productiejaar van het West-Siberische veld Juschno Russkoje. De rekenkundige totale reikwijdte van de reserves, op basis van het aandeel van Wintershall in de productie van 2010 en van de reserves op het einde van het jaar, bedraagt 10 jaar (2009: 10 jaar). De in 2010 geproduceerde hoeveelheden werden voor 89 % 2 gerestitueerd. 1 Deze hoeveelheid bevat ook het aandeel van derden met betrekking tot de participatie van Gazprom aan de Duitse Wintershall-onderneming die eigenaar is van de Libische concessies 96 en 97. Productiehoeveelheden uit het West- Siberische Achimgaz-project zijn wegens wettelijke bepalingen en verdragsregelingen niet meegerekend. De joint venture Achimgaz heeft in 2010 12,2 miljoen vaten olie-equivalent (100 %) getransporteerd. 2 Deze cijfers houden geen rekening met de hoeveelheden van het Achimgaz-project. Pagina 1 van 7
In de zoektocht naar nieuwe aardolie- en aardgasreservoirs werden in 2010 in totaal 23 (2009: 29) exploratie- en uitbreidingsboringen overeengekomen. Twaalf (2009: 17) boringen van Wintershall waren succesvol, waarvan vijf in Noorwegen en drie in Groot-Brittannië. Ook in 2011 zal Wintershall de zoektocht naar nieuwe reservoirs in haar belangrijkste activiteitenregio's voortzetten en de ontwikkeling van de reeds ontdekte reservoirs, vooral in de Noordzee en Noorwegen, in de komende jaren versnellen. Een onderneming met traditie Wintershall is één van de oudste Duitse ondernemingen actief op het gebied van minerale olie en aardgas. In 1894 stichtten de industrieel Heinrich Grimberg en de boorondernemer Carl Julius Winter de boormaatschappij Wintershall. De onderneming was in de beginfase actief op het gebied van de winning van kalizout. De toevallige vondst van olie in een van de kalischachten bleek al snel een toekomstperspectief voor Wintershall te zijn. Vanaf 1930 kwam de oliewinning als tweede segment erbij. De winning van aardgas werd in de jaren 50 als nieuw werkterrein gestart. Sinds 1969 is Wintershall lid van de BASF-groep. Voor BASF is Wintershall een belangrijke leverancier van grondstoffen en bestanddeel van haar strategische verzekering van ressources. Wintershall biedt werkgelegenheid aan meer dan 2000 medewerkers uit meer dan 35 landen. Exploratie en productie in Duitsland De activiteiten in Duitsland, het belangrijkste exploratie- en productiegebied, werden het afgelopen jaar verder uitgebouwd. De betekenis van de nationale productie wordt uitgedragen door de projecten Dieksand en Mittelplate (olie), net als door het gaswinningsplatform A6-A in de zogenaamde Eendensnavel van de Duitse Noordzee. Het offshore-veld Mittelplate, waarin Wintershall en RWE Dea elk voor 50 procent participeren, is daarbij het grootste bekende olieterrein in Duitsland met rond 200 miljoen vaten initiële reserves. Het veld werd de afgelopen jaren verder ontwikkeld door ERD-landboringen ("Extended Reach Drilling"). In 2010 werd de productielicentie verlengd tot 2041. Ook in 2010 investeerde Wintershall in de Duitse aardolie- en aardgaswinning. Zo verbindt sinds de zomer van 2010 een nieuwe aardoliepijpleiding de succesvolle exploratieboring Schwabmünchen 5 met de ontginningsactiviteiten in Aitingen nabij Augsburg. Via deze leiding kan jaarlijks tot 22 000 ton ruwe olie worden getransporteerd. In Emlichheim, in de Duitse deelstaat Neder-Saksen, voert Wintershall 16 nieuwe boringen uit. In de volgende vijf jaar zullen in totaal twaalf horizontale en vier verticale boorputten worden gerealiseerd. De boringen worden bovendien aangevuld met 13 deviatieboringen uit bestaande boorsondes. De investering hiervoor bedraagt meer dan 60 miljoen euro. Hiermee kan de productie in het olieveld van Emlichheim 20 jaar langer blijven lopen. De BASF-dochteronderneming gebruikt in Emlichheim de stoominjectietechniek om de stroperige olie naar het oppervlak te brengen. Al meer dan 60 jaar wordt hier aardolie gewonnen op een constant niveau. Voor de innovatieve ontginningsmethode voor aardolie kreeg Wintershall in 2009 erkenning van het initiatief "Deutschland Land der Ideen". Wintershall neemt daarnaast ook deel aan het onderzoek voor onconventionele aardgasreserves in Duitsland. Het bedrijf heeft daarvoor van de bevoegde mijnbouwinstanties de goedkeuring gekregen om geologisch onderzoek te verrichten in twee concessiegebieden. De Wintershallconcessies in "Rheinland" en "Ruhr" hebben een oppervlakte van 3900 km 2 en strekken zich uit van de Duits-Nederlandse grens in het westen tot in Sauerland in het oosten. De activiteiten van Wintershall beperken zich de volgende drie jaren uitsluitend tot geologisch vooronderzoek om het Pagina 2 van 7
potentieel te bepalen van eventuele onconventionele reservoirs. Daarbij zijn geen diepboringen of Frac-werken gepland. Exploratie en productie over de hele wereld Europa Nog steeds komt ongeveer de helft van het aardgas dat vandaag in Europa wordt verbruikt uit landen rond de Noordzee: Noorwegen, Nederland, Denemarken, Groot-Brittannië en Duitsland. Wintershall is al sinds 1965 actief in de Noordzee. Door de grote olie- en gasreserves en de bestaande verbindingen met de West-Europese markt is Noorwegen, naast Rusland, de belangrijkste leverancier aan Europa. In Noorwegen heeft Wintershall zijn engagement verder versterkt. Met de acquisitie van Revus Energy ASA in december 2008 is Wintershall Norge ASA met meer dan 40 licenties en meer dan 20 bedrijven waarvan het de leiding heeft een van de grootste licentiehouders in Noorwegen. Het bedrijf plant in deze regio tegen 2015 een investering van meer dan een miljard euro en streeft in het Noorse en Britse deel van de Noordzee naar een productieniveau van 50 000 vaten olieequivalent per dag. Al bij de eerste zelf uitgevoerde exploratieboring "Grosbeak" in juli 2009 heeft Wintershall voor de kust van Noorwegen veelbelovende velden ontdekt. In 2010 heeft het bedrijf met succes nog vijf boringen uitgevoerd in de Noorse Noordzee en zo haar positie in Noorwegen nog versterkt. Het veld "Maria" is met een geschatte 60 tot 120 miljoen vaten olie een van de grootste olievondsten in Noorwegen in 2010. Dit engagement werd bovendien uitgebreid door de toekenning van tien nieuwe productielicenties door het Noorse ministerie van energie in het kader van de APAlicentieronde van 2010. Vooral de toegekende gebieden rond de vondsten "Maria", "Beta" en "Grosbeak" zijn in het licentieportfolio van Wintershall van groot belang voor een vlugge ontwikkeling van het gebied. Ook de activiteiten in Groot-Brittannië werden verder uitgebouwd. In de Britse Noordzee heeft Wintershall aandelen in meer dan 20 licenties en heeft het bij 10 daarvan de leiding in handen. Vooral door de deelname aan de vondsten "Catcher" en "Cladhan" heeft Wintershall in 2010 grote successen geboekt in de exploratie. In 2008 geeft Wintershall een exploratieboring uitgevoerd in deelblok 44/24b (Dimple) waarvan het bedrijf met 49,5 procent een meerderheidsaandeel heeft. Na een verdere appraisalboring zal deze vondst in 2011 als "Wingate" bijdragen tot de ontginning. Nadat bij de exploratieboring Ravn-3 in 2009 op een diepte van 4469 meter onder de zeespiegel koolwaterstoffen werden ontdekt, plant Wintershal voor 2011 in Denemarken de appraisalboring "Hibonite" in het westelijke deel van de Deense Noordzee. Wintershall is een van de grootste aardgasproducenten in Nederland. De zuidelijke Noordzee behoort tot de traditionele zwaartepuntgebieden van het bedrijf. In totaal beheert de BASF-dochter 26 offshore-platforms in de zuidelijke Noordzee, waarvan 1 in Duitse territoriale wateren, namelijk A6-A. Om de efficiëntie te verbeteren bij het beheer van de activiteiten in het zuidelijke deel van de Noordzee, controleert Wintershall 19 van deze offshore-platforms met een van de modernste radiocontrolesystemen vanuit Den Helder. Deze centrale voor Remote Controlled Operations (RCO) is een belangrijke voorwaarde voor een rendabele ontginning van kleinere en middelgrote opslagplaatsen in de zuidelijke Noordzee. In Rijswijk bij Den Haag bevindt zich het competentiecentrum voor offshore-technologie voor de hele onderneming. Daar werkt Wintershall aan de verdere ontwikkeling van haar expertise in ondiep water. De uitbouw van de offshore expertise wint in het algemeen bij het zoeken en het Pagina 3 van 7
transporteren van olie en gas aan betekenis en wordt ook bij de activiteiten in andere regio's van de wereld gebruikt. Dat milieubescherming en rendabiliteit bij aardgasontginning elkaar niet uitsluiten, wordt bewezen door het productieplatform E18-A in de Nederlandse Noordzee. Een groot deel van de installatie bestaat uit het gasontginningsplatform P14-A dat na demontage en volledige reconstructie in de Nederlandse Noordzee in 2009 in blok E18-A aan zijn taak is begonnen. Wintershall is in 2010 ook begonnen met een nieuw project, namelijk de ontwikkeling van het aardgasreservoir K18 Golf in de Nederlandse Noordzee. De start van de ontginning staat gepland voor 2011. Rusland en het Kaspische gebied De gemeenschappelijke ontwikkelingsprojecten met Gazprom in West-Siberië werden ook in 2010 voortgezet. De productie uit de twee reservoirs Juschno Russkoje en Achimgaz levert een aanzienlijke bijdrage aan de Europese aardgasvoorziening. Het gas zal onder meer geleverd worden via de geplande Oostzee-pipeline Nord Stream die de Siberische gasreserves direct met Duitsland verbindt. Het veld Juschno Russkoje in West-Siberië, waarvan Wintershall via Severneftegazprom 35 procent in handen heeft, produceert sinds midden 2009 op een plateauniveau van 25 miljard kubieke meter (RSC) per jaar. In het West-Siberische reservoir bevindt zich een ontginbare reserve van meer dan 600 miljard kubieke meter aardgas. Ook het tweede project, de ontwikkeling van deelgebied IA van het diep gelegen Achimov-horizon in het Urengoi-veld kent succes: de zes proefboringen in het moeilijk te ontsluiten reservoir, waaraan Wintershall via de joint venture Achimgaz voor 50 procent deelneemt, produceren dagelijks 3,5 miljoen kubieke meter gas en 1600 ton condensaat. Op dit moment wordt het technische concept voor de verdere ontwikkeling van het veld IA uitgewerkt. Al een jaar na de ingebruikname in 2008 kon de Duits-Russische joint venture het eerste miljard kubieke meter (RSC) aardgas ophalen. De Achimov-formatie ligt op een diepte van 3150 tot 3800 meter en is door de ongunstige eigenschappen van het reservoir moeilijker te ontwikkelen dan de hoger liggende opslagplaatsen waaruit al meer dan 30 jaar aardgas en condensaat wordt gewonnen. De jaarlijkse aardgasontginning zou tijdens de latere plateaufase rond de 7,5 miljard kubieke meter moeten liggen. In 2011 ondertekenden Wintershall en Gazprom een intentieverklaring om nog twee blokken in de Achimov-formatie van het Uregoi-veld in West-Siberië samen te ontsluiten. Op basis van de eerste analyses wordt aangenomen dat de gasproductie uit de nieuwe blokken minstens het plateauniveau van het blok IA van acht miljard kubieke meter aardgas per jaar kan bereiken. Wolgodeminoil, nog een gemeenschappelijke Duits-Russische onderneming tussen Wintershall en de grootste Russische aardolieproducent OAO Lukoil, is actief in drie licentiegebieden in het Wolgograd-gebied met een totale oppervlakte van ongeveer 13 600 vierkante kilometer. Het voert er intensief onderzoek uit om nieuwe reservoirs te ontdekken. Noord-Afrika Sinds 1958 is Wintershall actief in de exploratie en productie in Libië, een van de grootste olieproducenten van Afrika. Sindsdien werd meer dan 2 miljard US-Dollar in Libië geïnvesteerd en in totaal meer dan 150 boringen uitgevoerd. Wintershall exploiteert acht onshore-olievelden in concessies 96 en 97. Gazprom is voor 49 procent betrokken bij deze projecten via een Duitse Wintershall-onderneming. In de Middellandse Zee voor de kust van het land is Wintershall bovendien in een consortium met de Libische National Oil Corporation (NOC) en het Franse TOTAL betrokken bij het offshore-veld Al Jurf. Eind februari 2011 heeft Wintershall de Pagina 4 van 7
aardolieproductie in de Libische woestijn uit veiligheidsoverwegingen stilgelegd en veilig afgesloten. Aan de grens met Mali en Algerije werden in de Taoudeni-blokken Ta5 en Ta6 in Mauritanië de eerste geofysische onderzoeken uitgevoerd. Na de eerste geologische evaluatie van de blokken werden in 2010 de eerste seismische metingen uitgevoerd. Midden-Oosten Naast de activiteiten in Noord-Afrika bouwt Wintershall ook zijn activiteiten uit op het Arabische schiereiland: In het westelijke deel van exploratieblok 4N in Qatar werd in 2010 een eerste proefboring uitgevoerd in de zogeheten Khuff-formatie. Dit blok bevindt zich in de buurt van het North Field, het grootste aardgasveld ter wereld, en beslaat een oppervlakte van 544 vierkante kilometer op een waterdiepte van ongeveer 70 meter. In Qatar nemen we ook deel aan blok 3 dat een oppervlakte heeft van 1666 vierkante kilometer. Na de eerste seismische 3D-onderzoeken staan de volgende jaren nog exploratieboringen gepland. Voor blok 11 hebben we na afloop van de tweede exploratiefase de concessie niet verlengd. Qatar beschikt met ongeveer 26 biljoen kubieke meter aardgas over de op twee na grootste aardgasreserve ter wereld, na Rusland en Iran. In Abu Dhabi werd in mei 2010 een memorandum ondertekend met de Abu Dhabi National Oil Company (ADNOC). Hierdoor mag Wintershall gedurende een lange termijn een reservoir onderzoeken en ontwikkelingen in de westelijke regio van het emiraat. Daarbij legt Wintershall, net als in andere belangrijke regio's, de nadruk op een combinatie van innovatieve ontginningsmethoden en moderne onderzoekstechnieken. Wintershall opende ook een vertegenwoordiging in Abu Dhabi de eerste Duitse E&P-onderneming in het hele emiraat. Abu Dhabi geldt als het belangrijkste centrum voor de olie- en gasactiviteiten in de Golfregio. Zuid-Amerika Wintershall in al sinds 1978 actief in Argentinië, hoofdzakelijk in de aardgasontginning. Wintershall Energía S.A., een 100 procent-dochtermaatschappij van Wintershall in Kassel, is betrokken bij 15 olie- en gasvelden en is met een jaarproductie van rond de 25 miljoen vaten olieequivalent een van de grootste aardgasproducenten in het land. Wintershall besteedt bijzondere aandacht aan de zoektocht naar nieuwe reservoirs, waarbij ook steeds meer wordt ingezet op aardolie. Daarom werden de investeringen in de exploratieactiviteiten in Argentinië aanzienlijk verhoogd. Het bedrijf exploreert zowel in geologisch onontsloten gebieden, zoals het Cañadón-Asfalto-bekken, als in regio's waarin al wordt geproduceerd, zoals het Neuquén-bekken. Daar wordt hoofdzakelijk in de diepere steenlagen in de uilopers van de Andes naar nieuwe grondstoffen gezocht. Bij twee exploratielicenties in het Cañadón-Asfalto-bekken heeft ons bedrijf de leiding. De Tight-Gas-ontwikkeling in het veld Aguada Pichana Central West in het Neuquén-bekken werd voortgezet. Voor de kust van Vuurland produceert Wintershall samen met het Franse TOTAL en PanAmerican Energy (PAE) in de aardgasvelden Carina en Aries het tot nog toe grootste offshoreaardgasontginningsproject in Argentinië. Uit beide velden moet tot 2027 in totaal ongeveer 56 miljard kubieke meter aardgas, 3,4 miljoen ton condensaat evenals 2,4 miljoen ton LPG (Liquefied Petroleum Gas) geproduceerd worden. De dochteronderneming Wintershall Energía is voor 37,5 procent bij dit project betrokken. Sinds maart 2010 is Wintershall met telkens 25 procent betrokken bij het 6000 vierkante kilometer grote Otway-blok en ook bij het Tranquilo-blok in het Magellan-bekken in Chili. Tranquilo en Otway strekken zich uit over in totaal 12 000 vierkante kilometer en liggen in de buurt van onze bestaande Pagina 5 van 7
productie in Vuurland. Het bedrijf heeft hier werk gemaakt van de exploratieactiviteiten met seismische onderzoeken. Aardgashandel WINGAS handhaaft positie op de aardgasmarkt WINGAS GmbH & Co. KG is de grootste van de drie aardgasbedrijven die samen met Gazprom worden geëxploiteerd en het bedrijf is sinds 1993 actief in de gasdistributie. Het levert onder meer via het leidingnetwerk van WINGAS TRANSPORT, dat ondertussen meer dan 2000 kilometer lang is, aardgas aan gemeentebedrijven, regionale gasdistributeurs, industriebedrijven en krachtcentrales in Duitsland en in Europa. De Duits-Russische joint venture heeft tot op heden meer dan 3 miljard euro in de opbouw van een aardgasleidingsysteem geïnvesteerd. Het verbindt de grote gasreserves van Siberië met de groeiende afzetmarkten in West-Europa. WINGAS hoort nu al bij de grootste energieverzorgers van Duitsland. WINGAS heeft als grootste Duits-Russische gemeenschappelijke onderneming ook in 2010 zijn positie op de Duitse en Europese aardgasmarkt kunnen handhaven. Met 317,9 (2009: 300,1) miljard kilowattuur haalde het bedrijf opnieuw een recordafzet. De totale afzet van de drie met Gazprom geëxploiteerde joint-venturebedrijven (WINGAS, WIEH en WIEE) nam in 2010 toe dankzij de conjuncturele heropleving en de koude wintermaanden. Er werd een stijging genoteerd in vergelijking met vorig jaar van in totaal zes procent tot 412,6 (2009: 387,7) miljard kilowattuur. Ondanks de gestegen afzet daalde de omzet met 537 miljoen (een derde) door prijsfactoren tot 6,972 (2009: 7,509) miljard euro. Aardgas als overbruggingsenergie Aardgas wint in combinatie met vernieuwbare energieën aan belang in de energiemix. Dankzij de deelname aan de Oostzee-pipeline Nord Stream levert Wintershall een bijdrage aan het veiligstellen van de aardgasleveringen. Naast de Nord Stream wil de BASF-dochter ook deelnemen aan de bouw van de aardgasleiding South Stream door de Zwarte Zee. Met de South Stream zal vanaf 2015 een nieuwe transportmogelijkheid ontstaan voor Russisch aardgas naar het zuiden en zuidoosten van Europa. Op die manier krijgen ook de landen in Zuidoost-Europa een directe en betrouwbare verbinding met de gasbronnen in Rusland. Wintershall zal met zijn deelname aan de South Stream extra hoeveelheden gas voor de handelsdochter Wintershall Erdgashandelshaus WIEE verkrijgen die zo haar sterke positie in Bulgarije en Roemenië kan uitbouwen en nieuwe marken in Zuidoost-Europa kan ontsluiten. Op de Duitse thuismarkt behoort WINGAS met een aandeel van bijna 20 procent ondertussen tot de grootste aardgasleveranciers. Het bedrijf is daarnaast ook actief in Frankrijk, Denemarken, Tsjechië, Oostenrijk, Nederland en vooral in België en Groot-Brittannië op de aardgasmarkt. 43 procent van de totale aardgasafzet wordt ondertussen behaald in de Europese buurlanden. Dat percentage moet nog verder stijgen. Naast de markten in Groot-Brittannië en België wil het bedrijf vooral in Nederland doorgroeien. Daarvoor werd eind 2010 al de basis gelegd met een levercontract op lange termijn met de op twee na grootste Nederlandse energieleverancier Eneco. Vanaf 2012 zal WINGAS jaarlijks tot een miljard kubieke meter aardgas leveren. Het leveringscontract tussen WINGAS en Eneco loopt tot 2030. Uitbouw van de infrastructuur Vanaf oktober 2011 zal de Oostzee-pipeline Nord Stream Europa van aardgas voorzien. Het aardgas, dat in Lubmin aan de Oostzeekust aan land komt, wordt via de twee aansluitleidingen OPAL (Ostsee-Pipeline-Anbindungs-Leitung) en vanaf 2012 de NEL (Nordeuropäische Erdgasleitung) verder naar klanten in West- en Centraal-Europa getransporteerd. De leidingen Pagina 6 van 7
werden vooral door bedrijven uit de WINGAS-groep gerealiseerd. De werken voor de OPAL-leiding verlopen volgens plan en zullen al in juni klaar zijn. De NEL zou eind 2012 met de tweede leiding van de Nord Stream klaar moeten zijn. De bouw van de leiding werd aangevat in maart 2011. WINGAS en zijn dochterondernemingen willen in 2011 rond de 600 miljoen euro investeren in de pipeline en in het uitbouwen van de opslag. Aan de Duits-Nederlandse grens wordt op dit moment de ondergrondse opslagruimte Jemgum gebouwd. De WINGAS-opslag zal een capaciteit van meer dan een miljard kubieke meter aardgas hebben en vanaf 2013 in bedrijf worden genomen. De eerste zes boringen voor de exploitatie van de ondergrondse opslag werden in 2010 met succes uitgevoerd. WINGAS werkt voor de bouw van de ondergrondse opslag niet alleen samen met de EWE Aktiengesellschaft (Oldenburg), maar ook met de Verbundnetz Gas AG uit Leipzig, die een zesde van de investeringscapaciteit op zich neemt. Het plan is om de opslag via het knooppunt Bunde/Oude Statenzijl aan te sluiten op het Nederlandse leidingnetwerk. De bouw van de vereiste aansluitleiding vindt plaats in 2012. In de opslag van Haidach in Oostenrijk werd de tweede uitbreidingsfase al gerealiseerd. De opslagcapaciteit werd er verdubbeld tot 2,4 miljard kubieke meter aardgas. Voor de aardgasopslag in Saltfleetby in Groot-Brittannië zijn alle overheidsvergunningen binnen. De omvang van die uiteindelijke investering wordt in de loop van dit jaar beslist. Meer informatie vindt u op www.wintershall.com en www.wingas.de. Pagina 7 van 7