Afnemend aardolieaanbod voor 2020? De Rode Hoed, 20 januari 2007, Amsterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Afnemend aardolieaanbod voor 2020? De Rode Hoed, 20 januari 2007, Amsterdam"

Transcriptie

1 Afnemend aardolieaanbod voor 2020? De Rode Hoed, 20 januari 2007, Amsterdam

2 Het aardolietijdperk 1 vat = 159 liter

3 Peak oil drijvende kracht in energiebeleid? Verwachtingen productie goedkope aardolie Alternatieven voor aardolie Ambities Nederlands energiebeleid

4 Huidige vloeibare brandstofvoorziening Bron: International Energy Agency, ASPO

5 Schattingen verschillend geen consensus! Oliemaatschappijen: Repsol Total Shell ExxonMobil Bron: l'institut Français du Pétrole

6 Gevolgen piek aardolieproductie voor 2020 Verwachte daling minstens 2% per jaar (1.6+ miljoen vaten per dag) Zeer snelle opschaling alternatieven nodig Push voor alternatieven met hogere CO 2 uitstoot wordt groter Geopolitieke risico s nemen sterk toe Aardolieprijs zal sterk stijgen gevolgen voor arme landen? Rekening houden met peak oil in (energie)beleid is noodzakelijk

7 Amsterdam, 7 juni 2006, World Gas Conference Thierry Desmarest, CEO van Total oil company: The capacity of raising (oil) production is a real challenge... if we stay with this type of production growth our impression is that peak production could be reached around We say to governments, it's urgent to take action plans to reduce oil demand growth. Bron: Reuters

8 Peak oil drijvende kracht in energiebeleid? Verwachtingen productie goedkope aardolie Alternatieven voor aardolie Ambities Nederlands energiebeleid

9 Piek conventionele aardolie ? Piek wanneer 50% winbare aardolie geproduceerd is Productie in 2005 ongeveer 29 miljard vaten Cijfers IHS Energy jan. 2006: 1070 miljard vaten geproduceerd 1251 miljard vaten aan reserves (P50) Nog te vinden 300 miljard vaten? 150 miljard in de komende 10 jaar? Bron: IHS Energy

10 Piek conventionele aardolie ? Vraagontwikkeling?

11 Invloed technologie onzeker Wordt gemeten in termen van reserve groei bestaande uit: Onderschattingen in het verleden (kennisgroei) Technologische ontwikkeling Verschil zeer slecht meetbaar (geen goede gegevens) Aannames technologie niet gebaseerd op harde data Onderschattingen verleden in technische databases nemen af: Meer data vrijgekomen in de afgelopen jaren IHS Energy database steeds accurater Bron: IHS Energy

12 Is 2005 het begin van een trend? Bron: IHS Energy

13 Manifestatie recente olieprijsstijging ``There's a lot of prospects out here we'd like to drill but can't yet because there aren't enough rigs. (Thornburg, Chevron senior drill site manager) Te weinig boorplatformen gebouwd in kalme tijden (jaren 80 en 90) Veel platformen aan vervanging toe (+25 jaar oud) Bron: Cambridge Energy Research Associates, Bloomberg

14 Manifestatie recente olieprijsstijging Pas na 2010 mogelijk weer voldoende materieel Meer boringen, meer vondsten? Verwachtingen niet erg hooggespannen (meeste bassins al ge-exploreerd) Productieverval echter ook steeds hoger Steeds meer grote aardolievelden gaan over hun piek heen Steeds hogere productie van aardolie Andere factoren van betekenis Moeilijkere velden (diepzee, polen), ontwikkeling 7+ jaar Grootte olievelden steeds kleiner

15 Vergrijzing in de olie-industrie? Pensioenleeftijd = 55 jaar Bron: SPE, Schlumberger Business Consulting

16 Tekorten/surplus technisch personeel Studie tot 2016 Bron: Schlumberger Business Consulting

17 Peak oil drijvende kracht in energiebeleid? Verwachtingen productie goedkope aardolie Alternatieven voor aardolievoorziening Ambities Nederlands energiebeleid

18 Piek conventionele aardolie ? Vraagontwikkeling?

19 Wat hebben we nodig? Aannames: Piek conventionele aardolie rond 2015 Productieafname jaarlijks 3% Vraaggroei neemt na piek af naar 1% Benodigd op wereldschaal: 20 mb/d aan alternatieven/besparing nodig in mb/d aan alternatieven/besparing nodig in 2030

20 Huidige vloeibare brandstofvoorziening Bron: International Energy Agency, ASPO

21 Onconventionele aardolie The Canadian tar sands contain 1.8 billion barrels of oil, seven times as much as the known reserves of Saudi-Arabia. At least 300 billion barrels are recoverable, 15% more then Saudi reserves. De productie van onconventionele aardolie is grotendeels mijnbouw, vergelijken van reserves onzinnig!

22 Opschaling gaat te traag Bron: The Oil Drum, Google Earth

23 Huidige vloeibare brandstofvoorziening Bron: International Energy Agency, ASPO

24 Peak oil drijvende kracht in energiebeleid? Verwachtingen productie goedkope aardolie Alternatieven voor aardolievoorziening Ambities Nederlands Energiebeleid

25 Ambities Nederlands energiebeleid Verminderen aardolie consumptie in Nederland is noodzakelijk Klimaatverandering Peakoil Ambitie voor Nederland: 20% minder aardolieconsumptie in % minder aardolieconsumptie in % minder aardolieconsumptie in % minder aardolieconsumptie in 2050

Voorspellingen Peakoil Nederland. Realisten of doemdenkers?

Voorspellingen Peakoil Nederland. Realisten of doemdenkers? Voorspellingen Peakoil Nederland Realisten of doemdenkers? Lievelde, Erve Kots, 27 Mei 2009 World Oil Production & Peaking Outlook *Eerste Rapportage Peakoil Nederland met analyse van de toekomstige olieproductie

Nadere informatie

World oil production & peaking outlook. Bio energie in de industrie, 11 mei 2006, Eindhoven

World oil production & peaking outlook. Bio energie in de industrie, 11 mei 2006, Eindhoven World oil production & peaking outlook Bio energie in de industrie, 11 mei 2006, Eindhoven Inschattingen olievoorziening complex Gegevens OPEC & Rusland geheim Gegevens moeilijk beschikbaar ($$$) Complex

Nadere informatie

Opdrogende bronnen en internationale spanning

Opdrogende bronnen en internationale spanning Opdrogende bronnen en internationale spanning NW-symposium 2008, Eindhoven, 1 November 2008 Inhoud De vraag naar energie en de menselijke natuur De beschikbaarheid van fossiele brandstoffen Energie, macht

Nadere informatie

De nieuwe oliecrisis en overheidsbeleid

De nieuwe oliecrisis en overheidsbeleid De nieuwe oliecrisis en overheidsbeleid De Waag Amsterdam, 24 September 2008 Olie, Gas en Kolenprijzen op ongekende hoogte Waarom zijn we hier vandaag Een discussie te voeren over: 1. Of specifiek beleid

Nadere informatie

Energie en geopolitiek

Energie en geopolitiek Energie en geopolitiek Pieter Boot Groningen, 15 juni 2009 Deze presentatie Introductie Internationale energiemarkt Energie voorzieningszekerheid Energie en beleid 1 Introductie Dalende prijzen na juli

Nadere informatie

Minder olie, meer CO2? De wisselwerking tussen klimaatverandering en toenemende olieschaarste

Minder olie, meer CO2? De wisselwerking tussen klimaatverandering en toenemende olieschaarste Minder olie, meer CO2? De wisselwerking tussen klimaatverandering en toenemende olieschaarste Stichting Peakoil Nederland, Maart 2008 Auteurs: Rembrandt Koppelaar, Kevin Bisdom, Peter Polder Copyright

Nadere informatie

betreffende het voorbereiden van Vlaanderen op olie- en gaspieken

betreffende het voorbereiden van Vlaanderen op olie- en gaspieken stuk ingediend op 524 (2009-2010) Nr. 1 6 mei 2010 (2009-2010) Voorstel van resolutie van de heren Hermes Sanctorum, Filip Watteeuw en Dirk Peeters betreffende het voorbereiden van Vlaanderen op olie-

Nadere informatie

ASPO Netherlands. Shell bulletin - Peak Oil Nederland

ASPO Netherlands. Shell bulletin - Peak Oil Nederland Shell bulletin - Peak Oil Nederland Als voorschot op de publicatie van de jaarcijfers van Royal Dutch Shell op 1 februari publiceert Peakoil Nederland in dit bulletin haar prognoses over de toekomst van

Nadere informatie

Peakoil Nederland. Vooruitzicht oliemarkt ten gevolge van de kredietcrisis. contact@peakoil.nl, 06 44 08 24 19. November 2008

Peakoil Nederland. Vooruitzicht oliemarkt ten gevolge van de kredietcrisis. contact@peakoil.nl, 06 44 08 24 19. November 2008 Peakoil Nederland contact@peakoil.nl, 06 44 08 24 19 November 2008 Vooruitzicht oliemarkt ten gevolge van de kredietcrisis Samenvatting De prijzen van benzine, diesel en andere op aardolie gebaseerde producten

Nadere informatie

Veranderingen in de petrochemische industrie VS-Lezing. Theo Olijve 27 maart 2014

Veranderingen in de petrochemische industrie VS-Lezing. Theo Olijve 27 maart 2014 Veranderingen in de petrochemische industrie VS-Lezing Theo Olijve 27 maart 2014 Wake-up call! De Europese chemie staat voor een enorme uitdaging De chemie is een motor van de economie; die positie mogen

Nadere informatie

De permanente oliecrisis

De permanente oliecrisis De permanente oliecrisis Uitdagingen & oplossingen Stichting Peak Oil Nederland Stichting Peak Oil Nederland Onderzoek naar reserves en productie fossiele brandstoffen, olie in het bijzonder Onderzoek

Nadere informatie

De club van Rome had toch gelijk!

De club van Rome had toch gelijk! De club van Rome had toch gelijk! Bernard Dam MECS, Chemical Engineering, Faculty of Applied Science, Delft University of Technology 11 november 2009 Delft University of Technology Challenge the future

Nadere informatie

ASPO Nederland Nieuwsbrief #8 - Januari 2007

ASPO Nederland Nieuwsbrief #8 - Januari 2007 ASPO Nederland Nieuwsbrief #8 - Januari 2007 Stichting Peak Oil Nederland, Postbus 10056, 1001 EB Amsterdam, Telefoon: +31 (0)6 44082419, Email: contact@peakoil.nl Terugdringen aardolieverbruik voorkomt

Nadere informatie

VOORSTEL VAN RESOLUTIE. van de heer Eloi Glorieux. betreffende het voorbereiden van Vlaanderen op olie- en gaspieken

VOORSTEL VAN RESOLUTIE. van de heer Eloi Glorieux. betreffende het voorbereiden van Vlaanderen op olie- en gaspieken Zitting 2008-2009 17 februari 2009 VOORSTEL VAN RESOLUTIE van de heer Eloi Glorieux betreffende het voorbereiden van Vlaanderen op olie- en gaspieken 5345 OPE 2 DAMES EN HEREN, TOELICHTING Algemeen wordt

Nadere informatie

Einde van olie-tijdperk komt eerder dan we denken

Einde van olie-tijdperk komt eerder dan we denken Einde van olie-tijdperk komt eerder dan we denken Als er één ding is wat internationale bankiers niet willen horen, dan is het wel dat de tweede Grote Depressie in aantocht is. Maar afgelopen week (april

Nadere informatie

Artikel Review: USGS, 2000, World Petroleum Assessment 2000, Denver: USGS Information Services, 514 pagina s.

Artikel Review: USGS, 2000, World Petroleum Assessment 2000, Denver: USGS Information Services, 514 pagina s. Artikel Review: Aguilera, R. F., Eggert, R.G., Gustavo Lagos, C.C., Tilton, J.E., 2009, Depletion and the Future Availability of Petroleum Resources, The Energy Journal, Vol. 30, No.1, pp. 141 174. USGS,

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2007. De doelstellingen van de stichting zoals opgenomen in de statuten zijn als volgt:

JAARVERSLAG 2007. De doelstellingen van de stichting zoals opgenomen in de statuten zijn als volgt: JAARVERSLAG 2007 Doelstellingen van de stichting Stichting Peakoil Nederland is als non-profit organisatie opgericht in mei van 2005. Zij is de Nederlandse tak van een internationaal non-profit netwerk

Nadere informatie

Management Development Next Level

Management Development Next Level Management Development Next Level NFMD congres 27 januari 2015 Marcel Knotter 1. Hoezo MD? 1. Hoezo MD? 1. Hoezo MD? Quiz Vraag 1 Wat is ca. de omvang van management- en A. $50-60 miljoen B. $500-600 miljoen

Nadere informatie

Speurders.nl. 12 februari. Leon Kramer Business Unit Manager Speurders.nl. VEDIS, 12 februari

Speurders.nl. 12 februari. Leon Kramer Business Unit Manager Speurders.nl. VEDIS, 12 februari Speurders.nl 12 februari Leon Kramer Business Unit Manager Speurders.nl Agenda! Telegraaf Media Nederland! Introductie van Speurders.nl! De werking van Speurders.nl! Resultaat! Kansen voor webwinkels Telegraaf

Nadere informatie

11/3/13. Ruimtelijke Ordening van de Ondergrond. Voor een meer Verantwoorde Exploitatie CO 2 storage gas storage

11/3/13. Ruimtelijke Ordening van de Ondergrond. Voor een meer Verantwoorde Exploitatie CO 2 storage gas storage Ondergrondse Activiteiten in NL 17 miljoen mensen: > 500 inwoners/km 2 Onshore Gasvelden Olievelden Producerend: 113 4 Abandoned: 35 8 Niet ontwikkeld: 46 9 14 zoutwinnings vergunningen sand & pipelines

Nadere informatie

NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen

NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen Felix Gruijters Nuon Amsterdam ArenA 12 oktober 2011 1 A convenient truth 44 triljard dollar staat op het spel Die waarde biedt kansen A convenient truth

Nadere informatie

4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen

4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen 4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen Alkmaar Bergen Castricum Heerhugowaard Heiloo Langedijk Uitgeest Hoe verhoud het EMU saldo zich

Nadere informatie

Surveys: drowning in data?

Surveys: drowning in data? Surveys: drowning in data? De toekomst van surveyonderzoek Roeland Beerten Hoofdstatisticus Vlaamse overheid Inhoud Context Surveys in een wereld vol met data De toekomst? People in this country have

Nadere informatie

Materials Passports. C2C Café, Oktober Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union

Materials Passports. C2C Café, Oktober Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union Materials Passports C2C Café, Oktober 2018 Hein van Tuijl, managing director, EPEA Nederland 1 EPEA INTERNATIONALE UMWELTFORSCHUNG

Nadere informatie

Kerstviering 2018 Thema: iedereen telt mee

Kerstviering 2018 Thema: iedereen telt mee Kerstviering 2018 Thema: iedereen telt mee Basisschool St. Victor, Benschop Lied: Zingend naar kerst Het wordt weer kerst. Eén kaars gaat branden, de donk re aarde licht weer op. We dromen van een nieuwe

Nadere informatie

Hierbij doe ik u toekomen het Jaarverslag 2010, Delfstoffen en aardwarmte in Nederland en het Jaarverslag 2010 van Energie Beheer Nederland B.V.

Hierbij doe ik u toekomen het Jaarverslag 2010, Delfstoffen en aardwarmte in Nederland en het Jaarverslag 2010 van Energie Beheer Nederland B.V. > Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 22 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal voor Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Gasproductie in Nederland

Gasproductie in Nederland Schaliegas Winning in Nederland Een Introductie Rien Herber KNAW Minisymposium 12 Juni 2013 Gasproductie in Nederland Slochteren Slochteren Offshore Offshore Land Land Gas Consumptie (41.5 BCM) industrie

Nadere informatie

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event Building the next economy met Blockchain en real estate Lelystad Airport, 2 november 2017 Blockchain en real estate Programma Wat is blockchain en waarvoor wordt het gebruikt? BlockchaininRealEstate Blockchain

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

Schoon en zuinig, maar ook fossielarm genoeg? De invloed van het Nederlandse klimaatbeleid op het fossiel brandstofvebruik tot aan 2020

Schoon en zuinig, maar ook fossielarm genoeg? De invloed van het Nederlandse klimaatbeleid op het fossiel brandstofvebruik tot aan 2020 Schoon en zuinig, maar ook fossielarm genoeg? De invloed van het Nederlandse klimaatbeleid op het fossiel brandstofvebruik tot aan 2020 Stichting Peakoil Nederland, November 2009 Auteurs: Rembrandt Koppelaar,

Nadere informatie

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2014

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2014 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - maart 2014 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 000 XIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (XIII) voor het jaar 2012 Nr.

Nadere informatie

Vergaderen in het Engels

Vergaderen in het Engels Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je

Nadere informatie

Commodity Discovery Fund

Commodity Discovery Fund Commodity Discovery Fund LYNX Webinar Maart 2017 Waar staan we nu met het herstel? De beleggingsfilosofie staat op 3 pilaren Investeren in beursgenoteerde mijnbouw- en exploratiebedrijven 1-Discovery

Nadere informatie

Schaliegas in Europa. Ideeën over de haalbaarheid van deze onconventionele energiebron

Schaliegas in Europa. Ideeën over de haalbaarheid van deze onconventionele energiebron Schaliegas in Europa Ideeën over de haalbaarheid van deze onconventionele energiebron Agenda Introductie schaliegas Wat is het eigenlijk & hoe wordt het gewonnen Wat zijn de risico s De Schaliegas Revolutie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 000 XIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken (XIII) en het Diergezondheidsfonds (F) voor het jaar

Nadere informatie

Digitalisering van de voedselketen

Digitalisering van de voedselketen Digitalisering van de voedselketen Patrick Roelandt Director Strategy, Technology & Business Innovation @PatrickRoelandt 26/11/2014 http://nl.linkedin.com/in/patrickroelandt Version: [###] Classification:

Nadere informatie

Jaguar Land Rover vergemakkelijkt instappen met automatische portieren

Jaguar Land Rover vergemakkelijkt instappen met automatische portieren 19 december 2018, 08:30 (CET) Jaguar Land Rover vergemakkelijkt instappen met automatische portieren Jaguar Land Rover heeft het ultieme autoportier ontwikkeld, dat automatisch opent als de bestuurder

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden Symposium De Gassamenstelling van de toekomst, 28 mei 2015, Regardz De Eenhoorn, Amersfoort Aad Correljé TU Delft TBM Economics of Infrastructures

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE LED LIGHTING FOR COLD STORAGE Madrid, October 16 Maarten de Graaf Didyouknowthat? It takes 0.65KWh of air conditioning energy to cool down every 1 kwh of lighting heat. Didyouknowthat? Meaning that youernergybillforlightingis

Nadere informatie

ASPO Nederland Nieuwsbrief #6 - November 2006

ASPO Nederland Nieuwsbrief #6 - November 2006 ASPO Nederland Nieuwsbrief #6 - November 2006 Stichting Peak Oil Nederland, Postbus 10056, 1001 EB Amsterdam, Telefoon: +31 (0)6 44082419, Email: contact@peakoil.nl Shell wil zoals elk energiebedrijf haar

Nadere informatie

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet 1 Free time! read a Stel je hebt een dag vrij van school. Schrijf op wat je dan gaat doen. b Lees de tekst en schrijf op welke dingen Brian en Brenda voorstellen om te doen op een vrije dag. Free time

Nadere informatie

Het Midden-Oosten in de wurggreep van energieinvesteringen

Het Midden-Oosten in de wurggreep van energieinvesteringen 90 Het Midden-Oosten in de wurggreep van energieinvesteringen De positie van het Midden-Oosten als energieleverancier is crucialer dan ooit. De vraag naar energie in de wereld is groeiende, maar zal ook

Nadere informatie

Land Rover op de bres voor behoud neushoorns

Land Rover op de bres voor behoud neushoorns Land Rover op de bres voor behoud neushoorns Land Rover spant zich dezer dagen in Londen op bijzonder wijze in voor het behoud van de bedreigde Afrikaanse neushoorn. De autobouwer neemt deel aan de Rhino

Nadere informatie

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren Inspiratie voor de avond Marc Londo, ECN Beleidsstudies Alkmaar 1 april 2015 www.ecn.nl Boodschappen 1. De energiehuishouding verandert, en daar zijn

Nadere informatie

ExxonMobil SHE beleid

ExxonMobil SHE beleid ExxonMobil SHE beleid Samen werken aan Veiligheid Contractors én eigen personeel VOMI Themamiddag Veiligheid Focus op Veiligheid! Delta hotel, Vlaardingen, 12 oktober 2010 Ton Jeen, Environmental Advisor

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2015

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2015 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - juni 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Ed Holtzer Algemeen Manager Ictivity Managed Services

Ed Holtzer Algemeen Manager Ictivity Managed Services Ed Holtzer Algemeen Manager Ictivity Managed Services Ruim 25 jaar ervaring Meerdere functies bij diverse IT- en adviesorganisaties Voorheen freelancer als (business) consultant, projectleider en programmamanager

Nadere informatie

Leeruitdagingen. Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0

Leeruitdagingen. Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0 Leeruitdagingen Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0 Loren Roosendaal - Founder of Knowingo + - Director of Center for Digital Transformation at Nyenrode Business University Een

Nadere informatie

ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA

ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 4 februari 2011 Inhoud 1 I. Waarom energiebeleid ertoe doet II. Waarom

Nadere informatie

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Safe production of Marine plants and use of Ocean Space 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Waarom dit project? De 2050 Challenge 2050: 10 billion people Voedsel Water

Nadere informatie

Tutorial GEVILTE HART MET GAT ERIN/FELTED HEART WITH HOLE IN IT

Tutorial GEVILTE HART MET GAT ERIN/FELTED HEART WITH HOLE IN IT Tutorial GEVILTE HART MET GAT ERIN/FELTED HEART WITH HOLE IN IT Stap 1/step 1: Neem een het plastic binneneitje van een verrassingsei en vilt daar met wol omheen, niet door en door, maar wel zover dat

Nadere informatie

een effectieve contractmanager regisseert het proces, de contractgebruikers en onze leveranciers bepalen het succes!

een effectieve contractmanager regisseert het proces, de contractgebruikers en onze leveranciers bepalen het succes! een effectieve contractmanager regisseert het proces, de contractgebruikers en onze leveranciers bepalen het succes! Inhoud presentatie I. Introductie: Wie, Waar en Wat II. Case for change: Waarom III.

Nadere informatie

Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie

Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie 1 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technische hype cycles 2 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technologische trends en veranderingen Big data & internet

Nadere informatie

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser Energie transitie het grote plaatje Prof.dr.ir. Vianney Koelman Photo: Andrew Glaser Hoeveel kcal per persoon per dag moeten geproduceerd worden om onze samenleving draaiende te houden? a. 2 000 kcal b.

Nadere informatie

Waymo en Jaguar Land Rover kondigen langdurige samenwerking aan, te beginnen met de ontwikkeling van autonome Jaguar I-PACE

Waymo en Jaguar Land Rover kondigen langdurige samenwerking aan, te beginnen met de ontwikkeling van autonome Jaguar I-PACE Waymo en Jaguar Land Rover kondigen langdurige samenwerking aan, te beginnen met de ontwikkeling van autonome Jaguar I-PACE Jaguar Land Rover en Waymo hebben vandaag een langlopend strategisch partnerschap

Nadere informatie

ASPO Nederland Nieuwsbrief #2 - juli 2006

ASPO Nederland Nieuwsbrief #2 - juli 2006 1 ASPO Nederland Nieuwsbrief #2 - juli 26 Stichting Peak Oil Nederland, Postbus 156, 11 EB Amsterdam, Telefoon: +31 ()6 4482419 Email: contact@peakoil.nl www.peakoil.nl Olievraag overstijgt aanbod in geheel

Nadere informatie

ING Investment Office. Dalende olieprijs. Niets nieuws onder de zon. Door Friso Rengers, Investment Manager van het ING Investment Office

ING Investment Office. Dalende olieprijs. Niets nieuws onder de zon. Door Friso Rengers, Investment Manager van het ING Investment Office ING Investment Office Publicatiedatum: 6 januari 2015 Dalende olieprijs Niets nieuws onder de zon Door Friso Rengers, Investment Manager van het ING Investment Office Deze analyse schetst de factoren die

Nadere informatie

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas

Nadere informatie

Residential Real Estate: Stand van zaken en vooruitzichten

Residential Real Estate: Stand van zaken en vooruitzichten Residential Real Estate: Stand van zaken en vooruitzichten Steven Trypsteen Economic Research November 2018 Antwerpen Evolutie transacties Gemiddeld aantal transacties per kwartaal 30,954 30,825 13,785

Nadere informatie

De beleidsrobot. Realiteit of illusie?

De beleidsrobot. Realiteit of illusie? De beleidsrobot Realiteit of illusie? In een minuut.. 2017 Deloitte The Netherlands Insert your footer here De mogelijkheden van analytics nemen snel toe.. Data Informatie Inzicht Beschrijvend Wat is er

Nadere informatie

Uw mening telt! Onderwerp: aankondiging vragenlijst wel of niet afsluiten groene hoven. Beste bewoner(s),

Uw mening telt! Onderwerp: aankondiging vragenlijst wel of niet afsluiten groene hoven. Beste bewoner(s), Uw mening telt! Is het afsluiten van de groene hoven een goed idee? Wij horen het graag van u. Vanaf maandag 11 juni komen enquêteurs bij u langs om u daarover een aantal vragen te stellen. Onderwerp:

Nadere informatie

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition)

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C. Huizinga-Arp Click here if your download doesn"t start automatically Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C.

Nadere informatie

Curaçao Carbon Footprint 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015 Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding

Nadere informatie

CREATING VALUE THROUGH AN INNOVATIVE HRM DESIGN CONFERENCE 20 NOVEMBER 2012 DE ORGANISATIE VAN DE HRM AFDELING IN WOELIGE TIJDEN

CREATING VALUE THROUGH AN INNOVATIVE HRM DESIGN CONFERENCE 20 NOVEMBER 2012 DE ORGANISATIE VAN DE HRM AFDELING IN WOELIGE TIJDEN CREATING VALUE THROUGH AN INNOVATIVE HRM DESIGN CONFERENCE 20 NOVEMBER 2012 DE ORGANISATIE VAN DE HRM AFDELING IN WOELIGE TIJDEN Mieke Audenaert 2010-2011 1 HISTORY The HRM department or manager was born

Nadere informatie

10 tips om de alledaagse momenten vast te leggen CAPTURE THE MAGICAL MOMENTS

10 tips om de alledaagse momenten vast te leggen CAPTURE THE MAGICAL MOMENTS 10 tips om de alledaagse momenten vast te leggen CAPTURE THE MAGICAL MOMENTS LET'S FIND THE MAGIC and capture it! Elke dag gebeuren er magische momenten. Vaak in de drukte vliegt de dag langs ons heen

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - december 2014

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - december 2014 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - december 2014 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl Duurzaamheid begint bij jezelf! 11 september 2012 Alumni jan.blom@keyknowledge.nl Hoe oud is duurzaamheid?? Duurzaamheid is maar vijfentwintig jaar oud! 16 juni 1987: Gro Harlem Brundtland biedt haar rapport

Nadere informatie

HOWEST LIFELONG LEARNING TOEGEPASTE INFORMATICA

HOWEST LIFELONG LEARNING TOEGEPASTE INFORMATICA HOWEST LIFELONG LEARNING TOEGEPASTE INFORMATICA TOEGEPASTE INFORMATICA ICT & Blockchain Consultant Lifelong Learning Toegepaste informatica Howest ONDERZOEK Education - Research - Consulting GDPR Blockchain

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

Doing GOOD with DATA

Doing GOOD with DATA Doing GOOD with DATA 9 October 2018 www.ynformed.nl 1 Our World: more data & computer power 24 September 2018 www.ynformed.nl 2 From hindsight to foresight 24 September 2018 www.ynformed.nl 3 Dynamische

Nadere informatie

Eenmaal, andermaal, verkocht: Land Rover levert flinke bijdrage met veiling voor bedreigde neushoorns

Eenmaal, andermaal, verkocht: Land Rover levert flinke bijdrage met veiling voor bedreigde neushoorns 12 oktober 2018, 08:47 (CEST) Eenmaal, andermaal, verkocht: Land Rover levert flinke bijdrage met veiling voor bedreigde neushoorns Een beeld van een neushoorn, gemaakt door Gerry McGovern, Land Rovers

Nadere informatie

One-off Land Rover Defender middelpunt in Selfridges Londen

One-off Land Rover Defender middelpunt in Selfridges Londen 31 oktober 2018, 11:56 (CET) One-off Land Rover Defender middelpunt in Selfridges Londen Een unieke Land Rover Defender Works V8 staat nu permanent tentoongesteld in de nieuwe Designer Street Room van

Nadere informatie

Olieschaarstebeleid. Slotversie. 15 Oktober 2008. Rembrandt Koppelaar, Bart van Meerkerk, Peter Polder, Joost van den Bulk, Floor Kamphorst. pag.

Olieschaarstebeleid. Slotversie. 15 Oktober 2008. Rembrandt Koppelaar, Bart van Meerkerk, Peter Polder, Joost van den Bulk, Floor Kamphorst. pag. Olieschaarstebeleid Slotversie 15 Oktober 2008 Rembrandt Koppelaar, Bart van Meerkerk, Peter Polder, Joost van den Bulk, Floor Kamphorst pag. 1 So, these two things put together, the short term security,

Nadere informatie

Disrupt Or Die Bart Strijker

Disrupt Or Die Bart Strijker Managing Director Digital Jaarbeurs, VNU EE @bartstrijker Meer praktijk dan theorie? Doet Overal verantwoordelijk digitaal VNU onderdeel jaarbeurs VNU internationaal China Snelle ontwikkeling Full time

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal

Nadere informatie

Making new energy flow. Eén platform voor jouw energie

Making new energy flow. Eén platform voor jouw energie Making new energy flow Eén platform voor jouw energie Yuso, een nieuwe kijk op energie management INJECTIE. LEVERING. OPSLAG. YUSO, EEN NIEUWE KIJK OP ENERGIE MANAGEMENT 2012 OPRICHTING YUSO YUSO, EEN

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2 Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would

Nadere informatie

Synergia - Individueel rapport

Synergia - Individueel rapport DOELSTELLING : Ensuring sufficient funding for projects in cost-generating departments of 16.04.2014 16.04.2014 13:53 1. Inleiding Deze inleiding is vrij te bepalen bij de aanmaak van het rapport. 16.04.2014

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

It s all about the money Group work

It s all about the money Group work It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal

Nadere informatie

Henry Hub Gas Prijs Ontwikkeling 24/04/14. De Pers. Gasproductie in Nederland. Wat is Schaliegas en Hoe wordt het Gewonnen?

Henry Hub Gas Prijs Ontwikkeling 24/04/14. De Pers. Gasproductie in Nederland. Wat is Schaliegas en Hoe wordt het Gewonnen? Gasproductie in Nederland Wat is Schaliegas en Hoe wordt het Gewonnen? Rien Herber Marknesse 15 April 2014 Slochteren Slochteren Offshore Offshore Land Land Gas Consumptie (41.5 BCM) industrie centrales

Nadere informatie

TE HUUR MOLENWERF AMSTERDAM COLLIERS INTERNATIONAL REAL ESTATE B.V. TE HUUR MOLENWERF AMSTERDAM

TE HUUR MOLENWERF AMSTERDAM COLLIERS INTERNATIONAL REAL ESTATE B.V. TE HUUR MOLENWERF AMSTERDAM TE HUUR MOLENWERF 10-24 AMSTERDAM COLLIERS INTERNATIONAL REAL ESTATE B.V. TE HUUR MOLENWERF 10-24 AMSTERDAM Accelerating success COLLIERS INTERNATIONAL REAL ESTATE B.V. TE KOOP/ TE HUUR ADRES - PLAATS

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

TRYPTICH PROPOSED AMENDMENT TO THE ARTICLES OF ASSOCIATION ("AMENDMENT 2") ALTICE N.V.

TRYPTICH PROPOSED AMENDMENT TO THE ARTICLES OF ASSOCIATION (AMENDMENT 2) ALTICE N.V. TRYPTICH PROPOSED AMENDMENT TO THE ARTICLES OF ASSOCIATION ("AMENDMENT 2") ALTICE N.V. This triptych includes the proposed amendments to the articles of association of Altice N.V. (the "Company"), as will

Nadere informatie

Winsten uit Shell s olie- en gaswinning in Nigeria. Een onderzoeksrapport voor Zembla

Winsten uit Shell s olie- en gaswinning in Nigeria. Een onderzoeksrapport voor Zembla Winsten uit Shell s olie- en gaswinning in Nigeria Een onderzoeksrapport voor Zembla Winsten uit Shell s olie- en gaswinning in Nigeria Een onderzoeksrapport voor Zembla Juni 2010 Jan Willem van Gelder

Nadere informatie

Safety Values in de context van Business Strategy.

Safety Values in de context van Business Strategy. Safety Values in de context van Business Strategy. Annick Starren en Gerard Zwetsloot (TNO) Papendal, 31 maart 2015. NVVK sessie Horen, Zien en Zwijgen. Safety Values in de context van Business strategy.

Nadere informatie

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Er is veel vraag naar nieuwe medicijnen voor zeldzame

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie wordt de

Nadere informatie

Energiezekerheid in onzekere tijden. Waarom blijft het energiebeleid falen?

Energiezekerheid in onzekere tijden. Waarom blijft het energiebeleid falen? Energiezekerheid in onzekere tijden. Waarom blijft het energiebeleid falen? Senioren Universiteit, Hasselt/Diepenbeek, 17/10/2016 Johan Albrecht, Universiteit Gent & Itinera Institute Tessenderlo; ultra-efficiënt

Nadere informatie

Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio

Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio The information in this document is in Dutch, English version follows later in this document Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio LET OP! HOEWEL DE UITERSTE ZORGVULDIGHEID IS BETRACHT BIJ

Nadere informatie