2. Lees nu de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2. Lees nu de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp."

Transcriptie

1 Tekst lezen 1. Lees de tekst nog niet! Maak eerst deze vraag: Wat weet je van de aardbevingen in Groningen? Schrijf het op in de linkerkolom. Wat weet ik van de aardbevingen? Wat ben ik te weten gekomen? Lees nu de tekst 2. Lees nu de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 3. Wat weet je nu over de aardbevingen in Groningen dat je voor het lezen niet wist? Schrijf dit op in de rechterkolom bij vraag 1. pagina 1 van 5

2 4. Hieronder staat een rijtje woorden uit de tekst. Kijk goed in de tekst en trek lijnen tussen het woord en de goede betekenis. Gebruik de woordhulp. Zie je nog woorden die je niet kent? Schrijf ze ook op in het schema en zoek de betekenis op. Woord zwaar de brandstof winnen schade oplopen de producent de welvaart betrouwbaar de staatskas aflossen kuub de maatregel Betekenis als het in het land economisch goed gaat als je erop kunt vertrouwen dat het goed werkt een lening terugbetalen ernstig, erg wat iemand doet om iets te regelen het geld van Nederland; de schatkist kubieke meter: 1 meter lang, 1 meter breed en 1 meter hoog stof die je kunt verbranden om energie te maken, zoals olie en gas. persoon die iets maakt, produceert; fabrikant uit de grond halen van brandstoffen schade krijgen pagina 2 van 5

3 5. Maak een mindmap. Lees eerst de uitleg. Een mindmap is een soort woordweb met plaatjes. Een mindmap geeft je overzicht over de tekst. Je laat erin zien waar de tekst over gaat. Een mindmap maak je zo: Pak een vel wit papier. Schrijf het onderwerp in het midden. Schrijf de belangrijkste deelonderwerpen rondom het onderwerp. Trek hier een dikke gekleurde streep onder. Schrijf informatie die je belangrijk vindt bij deze deelonderwerpen. Trek hier dunnere gekleurde strepen onder. Gebruik tekeningen om je mindmap duidelijker te maken. Gebruik verschillende kleuren. pagina 3 van 5

4 Economische groei In de grafiek zie je de economische groei van Nederland, alle provincies en de vier grootste steden in Om de economische groei in 2014 te berekenen wordt eerst de totale geldwaarde van alle geproduceerde goederen en diensten van 2014 bij elkaar opgeteld. Die wordt daarna vergeleken met de totale geldwaarde in Het verschil is de economische groei. Omdat in de provincies Friesland, Groningen en Drenthe veel delfstoffen gewonnen worden laat de grafiek de economische groei van deze provincies zien met en zonder delfstofwinning. (delfstof = materiaal dat uit de bodem wordt gehaald waarmee wegen en gebouwen kunnen worden gebouwd zoals steen, zand en ijzer. Brandstof zoals olie en aardgas zijn ook delfstoffen.) economische groei in % ten opzichte van 2013 economische groei in % ten opzichte van 2013 zonder winning van delfstoffen Bron: Bekijk de grafiek en maak de zinnen af: 1. De provincies en laten een negatieve economische groei zien als de delfstoffenwinning wordt meegerekend. pagina 4 van 5

5 2. In de provincie Groningen zorgde de sterke afname in de productie van aardgas voor een krimp van meer dan procent. 3. De provincie laat de grootste economische groei zien. 4. De Nederlandse economie als geheel groeide met bijna procent in Van de vier steden heeft de grootste groei. Minder geld in de staatskas In de tekst heb je gelezen dat in Groningen in ,5 miljard kubieke meter gas werd gewonnen. Dit was in ,5 miljard kuub. Nu heeft minister Kamp besloten dat tot 1 juli 2015 niet meer dan 16,5 miljard kuub gas gewonnen mag worden. Door deze vermindering van gaswinning verwacht men dat Nederland in miljoen euro minder zal verdienen met aardgas. Eén miljard kubieke meter gas leverde de staatskas vorig jaar ongeveer 220 miljoen op. 1. Hoeveel m³ gas werd er in Groningen meer/minder gewonnen in 2014 dan in 2013? 2. Hoeveel kuub gas mag er nog na 1 juli gewonnen worden, als in 2015 even veel gas gewonnen mag worden als in 2014? 3. Ongeveer hoeveel euro bracht de gaswinning in 2014 de staatskas op? pagina 5 van 5

Titel/kopjes/plaatje: Ik denk aan: Dit weet ik er al over:

Titel/kopjes/plaatje: Ik denk aan: Dit weet ik er al over: 1. Lees de uitleg. Voorspellen en tekst lezen Voor je een tekst gaat lezen, voorspel je waarover hij gaat. Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Want je kunt aan de buitenkant van de tekst soms al zien

Nadere informatie

Dit weet ik er al over:

Dit weet ik er al over: Lees de uitleg. Voorspellen en tekst lezen Voor je een tekst gaat lezen, voorspel je waarover hij gaat. Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Want je kunt aan de buitenkant van de tekst soms al zien

Nadere informatie

Voorspellen Zet stap 1 van het stappenplan. 1. Waar gaat de tekst over volgens jou?

Voorspellen Zet stap 1 van het stappenplan. 1. Waar gaat de tekst over volgens jou? Deze les is een blokles. Je gebruikt alle stappen van het stappenplan lezen. Je voorspelt waar de tekst over gaat. Je beantwoordt vragen die gaan over: o moeilijke woorden/stukjes tekst o algemene dingen

Nadere informatie

De Trampoline De Haar 200, Leidschendam

De Trampoline De Haar 200, Leidschendam Tekst lezen Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 1. Waarom is het fijn dat de Hanzelijn klaar is? 2. Wat betekent het woord officieel

Nadere informatie

Tekst lezen en verbanden begrijpen

Tekst lezen en verbanden begrijpen Tekst lezen en verbanden begrijpen 1. Lees de tekst met het stappenplan. Let tijdens het lezen vooral op de signaalwoorden. 2. Lees de uitleg. In een tekst staan verbanden. De zinnen hebben iets met elkaar

Nadere informatie

titel/kopje/plaatje Ik denk aan: Dit weet ik er al over:

titel/kopje/plaatje Ik denk aan: Dit weet ik er al over: Lees de uitleg. Voorspellen en tekst lezen Voor je een tekst gaat lezen, voorspel je waarover hij gaat. Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Want je kunt aan de buitenkant van de tekst soms al zien

Nadere informatie

Les Ons gas raakt op

Les Ons gas raakt op LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Ons gas raakt op Werkblad Les Ons gas raakt op Werkblad Aardgas bij Slochteren In 1959 deed de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) in opdracht van de regering een proefboring

Nadere informatie

Tekst lezen en moeilijke woorden

Tekst lezen en moeilijke woorden Tekst lezen en moeilijke woorden 1. Lees de tekst met het stappenplan. Zet een lijn onder de woorden die jij moeilijk vindt. 2. Lees de uitleg. In een tekst staan soms woorden die je niet kent. Op de woordhulp

Nadere informatie

Tekst lezen en moeilijke woorden

Tekst lezen en moeilijke woorden Tekst lezen en moeilijke woorden 1. Lees de tekst met het stappenplan. Zet tijdens het lezen een lijn onder de woorden die jij moeilijk vindt. 2. Lees de uitleg. In een tekst staan soms woorden die je

Nadere informatie

1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp.

1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. Tekst lezen 1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 2. Er staan een aantal moeilijke woorden in de tekst. Hieronder staat een rijtje.

Nadere informatie

DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING BIBLIOTHEEK ASSEN

DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING BIBLIOTHEEK ASSEN DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING 19-4-2016 BIBLIOTHEEK ASSEN Over mezelf Zelfstandig onderzoeker en publicist. Sinds 1976 studeer ik op (kern)energie, radioactief afval, aardgas. Veel artikel

Nadere informatie

Belangen: wie heeft welke belangen?

Belangen: wie heeft welke belangen? Belangen: wie heeft welke belangen? Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen gaan in duo s de actoren koppelen aan de belangen die zij hebben. Dit doen zij door lijnen te trekken tussen betrokkenen en belangen.

Nadere informatie

Voorspellen en tekst lezen

Voorspellen en tekst lezen Lees de uitleg. Voorspellen en tekst lezen Goed voorbereid gaan lezen Ervaren lezers oriënteren zich altijd op een tekst voordat ze die helemaal gaan lezen: ze bekijken eerst de tekststructuur en opvallende

Nadere informatie

Voorspellen, tekst lezen en verwijswoorden begrijpen

Voorspellen, tekst lezen en verwijswoorden begrijpen Voorspellen, tekst lezen en verwijswoorden begrijpen 1. Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. Let op de titel, de kopjes en de plaatjes. 2. Lees de uitleg. In een tekst staan vaak verwijswoorden.

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0323-a-16-2-b Analyse maatschappelijk vraagstuk: gaswinning Groningen tekst 1 Dit moet u weten over het Groningse gas

Nadere informatie

Tekst lezen en letten op verbanden

Tekst lezen en letten op verbanden Lees de uitleg. Tekst lezen en letten op verbanden Een tekst bestaat uit zinnen. Het zijn geen losse zinnen: ze hebben iets met elkaar te maken. Er bestaan verbanden tussen de zinnen. Als je de verbanden

Nadere informatie

Minder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen

Minder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen Ministerie van Economische Zaken Minder gaswinning, versterkingspakket voor Groningen Uitleg over het besluit gaswinning Groningen Geachte bewoner, Vrijdag 17 en zaterdag 18 januari 2014 heb ik in Groningen

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2018

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2018 Graydon Kwartaal monitor 1 Voorwoord Inhoud De economie zit duidelijk in de lift. Na eerdere positieve berichten over de groeiende omvang van het Nederlandse bedrijfsleven, blijkt ook uit deze Graydon

Nadere informatie

Dit wist ik al. X Dit klopt niet met wat ik al wist/dacht. * Dit is belangrijk.? Dit snap ik niet / dit is een moeilijk woord.! Dit valt me op!

Dit wist ik al. X Dit klopt niet met wat ik al wist/dacht. * Dit is belangrijk.? Dit snap ik niet / dit is een moeilijk woord.! Dit valt me op! Voorspellen en tekst lezen 1. Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. Let op de titel, de kopjes en de plaatjes. 2. Lees de tekst actief. Gebruik de volgende tekens bij de tekst om te laten

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2017

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2017 Graydon kwartaal monitor 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Per branche Overzicht t.o.v. voorgaande kwartalen 6 Starters per branche 7 Faillissementen per branche 8 Opheffingen per branche 9 Netto-groei

Nadere informatie

Overheid en economie

Overheid en economie Overheid en economie Overheid en economie Het aandeel van de overheid in de economie, de overheid als actor en de overheid op regionaal niveau, een verkenning Inleiding Het begrip economische groei komt

Nadere informatie

Vul dat in het Bekend-Benieuwd-Bewaard-schema in bij de kolommen Bekend en Benieuwd. Let op: De kolom Bewaard vul je pas in bij vraag 4!

Vul dat in het Bekend-Benieuwd-Bewaard-schema in bij de kolommen Bekend en Benieuwd. Let op: De kolom Bewaard vul je pas in bij vraag 4! Lees de uitleg. Voorspellen en tekst lezen Voor je een tekst gaat lezen, voorspel je waar de tekst over gaat. Je kijkt eerst naar de buitenkant van de tekst: naar de titel, de kopjes en de illustraties.

Nadere informatie

5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld

5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december 2002 5,6 76 keer beoordeeld Vak Economie Iedereen heeft met geld te maken, jong en oud. Jongeren misschien wat minder dan oudere mensen, maar

Nadere informatie

Regiobericht 1.0 Noord

Regiobericht 1.0 Noord Economie, innovatie, werk en inkomen 1 Kenmerken van het landsdeel Het landsdeel Noord bestaat uit de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. De provincies werken samen in het Samenwerkingsverband

Nadere informatie

Win Samsam. voor de hele groep! Samsam heeft een Facebook pagina. Like ons! Volg samsam_magazine ook op Twitter voor extra lessuggesties en nieuws.

Win Samsam. voor de hele groep! Samsam heeft een Facebook pagina. Like ons! Volg samsam_magazine ook op Twitter voor extra lessuggesties en nieuws. Lesbrief bij samsam nr. 2 / maart 2013 DIT ONTVANGT U VANDAAG VAN SAMSAM Werkboek 2 films op samsam.net nieuwsbegrip samsam.net Maart = Samsam-maand In maart krijgt u een speciale Samsam: een werkboek

Nadere informatie

Verwijswoorden begrijpen

Verwijswoorden begrijpen 1. Lees de uitleg. Verwijswoorden begrijpen Een verwijswoord wijst naar een ander woord. In veel zinnen in de tekst staan verwijswoorden. Bijvoorbeeld: het, hij, daar, die, dat, ze, haar, er, deze, daarmee.

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen Tekst lezen en vragen stellen 1. Om een tekst goed te begrijpen is het erg belangrijk om een tekst actief te lezen. In de uitleg lees je hoe je dat moet doen. Als je actief leest, dan: - controleer je

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor Q1 2018

Graydon Kwartaalmonitor Q1 2018 Graydon Kwartaal monitor 1 Voorwoord Inhoud Als u ooit een bedrijf heeft gestart, dan is de kans het grootst dat u dat in het eerste kwartaal van het jaar heeft gedaan. Veel ondernemers starten traditiegetrouw

Nadere informatie

Hoe moeten we het in de tussentijd (de transitieperiode) aanpakken?

Hoe moeten we het in de tussentijd (de transitieperiode) aanpakken? De achtergrond Energie is in alle opzichten te beschouwen als de zuurstof van de economie en daarom van de samenleving. De industriële revolutie, die aan de basis staat van onze in de geschiedenis ongekende

Nadere informatie

Gasveld Harlingen Boven-Krijt Onderzoek naar bodemdaling. 20 november 2014

Gasveld Harlingen Boven-Krijt Onderzoek naar bodemdaling. 20 november 2014 Gasveld Harlingen Boven-Krijt Onderzoek naar bodemdaling 20 november 2014 Wat kunt u vanavond verwachten? De resultaten van het onderzoek naar bodemdaling gaswinning De achtergrond van de resultaten De

Nadere informatie

NAM IN NOARDEAST FRYSLAN RAADSVRAGEN KLEINE GASVELDEN IN NOARDEAST FRYSLAN PRODUCTIECIJFERS REGIONALE GASVELDEN

NAM IN NOARDEAST FRYSLAN RAADSVRAGEN KLEINE GASVELDEN IN NOARDEAST FRYSLAN PRODUCTIECIJFERS REGIONALE GASVELDEN RAADSVRAGEN KLEINE GASVELDEN IN NOARDEAST FRYSLAN PRODUCTIECIJFERS REGIONALE GASVELDEN KLEINE GASVELDEN IN NEDERLAND Aardgasproductie in Nederland 2018-2023 Aardgasproductie kleine velden 2018-2050 2021:

Nadere informatie

Webwinkel ongekend populair

Webwinkel ongekend populair Webwinkel ongekend populair Tekst lezen 1 Lees de tekst met het stappenplan lezen 2 Welke twee soorten winkels worden in deze tekst met elkaar vergeleken? 3 In welke van de twee soorten winkels koop jij

Nadere informatie

Zonder hulp: Zinnen maken en tekst lezen

Zonder hulp: Zinnen maken en tekst lezen Zonder hulp: Zinnen maken en tekst lezen 1. Je gaat straks een tekst lezen met de titel Geluk is heel gewoon in Nederland. Voordat je de tekst leest, bedenk je vijf zinnen met de belangrijkste woorden

Nadere informatie

Interview tv-programma Nieuwsuur commissaris van de Koning Max van den Berg d.d. 27 november 2013

Interview tv-programma Nieuwsuur commissaris van de Koning Max van den Berg d.d. 27 november 2013 Interview tv-programma Nieuwsuur commissaris van de Koning Max van den Berg d.d. 27 november 2013 Twan Huys: 150 mensen uit uw provincie stappen naar de rechter omdat ze vinden dat hun huizen zodanig in

Nadere informatie

ECN-N Energiescenario s Drenthe 2030

ECN-N Energiescenario s Drenthe 2030 December 2016 ECN-N--16-031 Energiescenario s Drenthe 2030 Gerdes, J. Gewijzigd op: 16-12-2016 13:20 2 Inhoud 1 Context van de energiescenario s voor 2030 4 2 Uitgangspunten voor drie scenario s 5 3 Ontwikkelingen

Nadere informatie

Graydon Kwartaal Monitor. Kwartaal

Graydon Kwartaal Monitor. Kwartaal Graydon kwartaal monitor Kwartaal 1 216 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Overzicht per branche 5 Vergelijking Q4-214, Q1 215 en Q2 215 Starters per branche 5 Opheffingen per branche 6 Faillissementen

Nadere informatie

3. Wat betekent ergens hinder van ondervinden (regel 16)? Hoe ben je achter de betekenis gekomen?

3. Wat betekent ergens hinder van ondervinden (regel 16)? Hoe ben je achter de betekenis gekomen? Tekst lezen 1. Lees de tekst en gebruik het stappenplan als je het nodig hebt. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 2. Waarom hadden met name scholieren in Midden-

Nadere informatie

De Trampoline De Haar 200, Leidschendam

De Trampoline De Haar 200, Leidschendam Tekst lezen 1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 2. Het Eurovisie Songfestival wordt gehouden in Malmö, in Zweden. Kijk op de

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor. Kwartaal

Graydon Kwartaalmonitor. Kwartaal Graydon kwartaal monitor Kwartaal 1 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Per branche Overzicht Q3 216, Q4 216 en Q1 6 Starters per branche 7 Faillissementen per branche 8 Opheffingen per branche 9 Netto-groei

Nadere informatie

Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne

Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne Deze schrijfles is dit jaar de tweede waarin leerlingen oefenen in het genre verklaren. Het is een instructieles,

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Voorspellen en tekst lezen

Voorspellen en tekst lezen 1. Lees de uitleg. Voorspellen en tekst lezen Wat staat er ook weer in het stappenplan? Voor je een tekst gaat lezen, voorspel je waar de tekst over gaat. Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Lees de

Nadere informatie

Les 2 opdrachten 1F. 2. Lees de tekst met het stappenplan. Welke antwoorden op je vragen heb je gevonden? Strategie: ophelderen van onduidelijkheden

Les 2 opdrachten 1F. 2. Lees de tekst met het stappenplan. Welke antwoorden op je vragen heb je gevonden? Strategie: ophelderen van onduidelijkheden Het Repair Café Tekst lezen 1. De tekst gaat over het repareren van spullen in het Repair Café. Wat zou je over het Repair Café willen weten? 2. Lees de tekst met het stappenplan. Welke antwoorden op je

Nadere informatie

Uitstel investeringsbesluit stikstofinstallatie

Uitstel investeringsbesluit stikstofinstallatie 33529 Gaswinning Nr. 283 Brief van de minister van Economische Zaken Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 12 september 2016 Veiligheid en leveringszekerheid staan bij de

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 529 Gaswinning Groningen-veld Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in

Nadere informatie

Fossiele brandstoffen? De zon is de bron!

Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor

Graydon Kwartaalmonitor Graydon kwartaal monitor 1 Voorwoord Inhoud Aan het begin van dit jaar maakte Graydon al bekend dat we hebben kunnen afsluiten met het laagste aantal faillissementen sinds 2. Dit goede nieuws vertaalt

Nadere informatie

wiskunde C vwo 2019-I

wiskunde C vwo 2019-I Mondriaan Piet Mondriaan (1872-1944) was een Nederlandse kunstschilder die algemeen wordt gezien als één van de grondleggers van de abstracte kunst. Vooral zijn latere werk, schilderijen bestaand uit zwarte

Nadere informatie

Titel De gasbel onder Nederland

Titel De gasbel onder Nederland De gasbel onder Nederland Het ontstaan van gas, zout en steenkool in de Nederlandse bodem Korte lesomschrijving In deze les maken leerlingen kennis met het ontstaan van de gasbel onder Slochteren in de

Nadere informatie

'Wind, warmte, mosvorming. Maar aan de NAM ligt het nooit' Jurre van den Berg

'Wind, warmte, mosvorming. Maar aan de NAM ligt het nooit' Jurre van den Berg 'Wind, warmte, mosvorming. Maar aan de NAM ligt het nooit' Sinds de NAM de capaciteit heeft verhoogd van de Drentse gasopslag bij Steenbergen, zien de bewoners scheuren in balken en gevels. Volgens de

Nadere informatie

Voorspellen en tekst lezen

Voorspellen en tekst lezen Voorspellen en tekst lezen 1. Lees de uitleg. Als je een tekst gaat lezen, doe je eerst een voorspelling. Waar zou de tekst over gaan? Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Kijk naar de titel, de kopjes

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal Ondernemersvertrouwen voor derde kwartaal op rij gestegen

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal Ondernemersvertrouwen voor derde kwartaal op rij gestegen Conjunctuurenquête Nederland Tweede kwartaal 17 Ondernemersvertrouwen voor derde kwartaal op rij gestegen Voorwoord Dit rapport bevat de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-009 15 februari 2012 9.30 uur Economie 0,7 procent gekrompen In vierde kwartaal 0,7 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Consumptie 1,8 procent lager

Nadere informatie

Op ontdekkingstocht naar aardolie

Op ontdekkingstocht naar aardolie O p o n t d e k k i n g s t o c h t n a a r a a r d o l i e Op ontdekkingstocht naar aardolie Miljoenen jaren geleden De mens heeft in de loop van de tijd vele vormen van energie gebruikt: spierkracht,

Nadere informatie

Eerste helft 2018 & Q Graydon kwartaal monitor

Eerste helft 2018 & Q Graydon kwartaal monitor Eerste helft & Q2 Graydon kwartaal monitor Eerste helft & Q2 1 Eerste helft & Q2 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Faillissementen per branche 23 Opheffingen per branche 24 Netto-groei per branche 25 Overzicht

Nadere informatie

Lesbrief Voor de docent Voor de leerling Inhoud Inleiding De Nigeriaanse olie-industrie in beeld Opdracht 1 Aardolie in Nigeria Niveau

Lesbrief Voor de docent Voor de leerling Inhoud Inleiding De Nigeriaanse olie-industrie in beeld Opdracht 1 Aardolie in Nigeria Niveau Voor de docent Inhoud In 214 en 215 maakte de olieprijs in de een vrije val: in juli 214 kostte een vat olie nog ruim 1 dollar, in januari 215 nog maar 47 dollar. De prijs is sindsdien wel weer iets gestegen,

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde C. tijdvak 1 maandag 20 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde C. tijdvak 1 maandag 20 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 2019 tijdvak 1 maandag 20 mei 13.30-16.30 uur wiskunde C Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 22 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor elk

Nadere informatie

Onderzoek naar houding en kennis van Nederlandse burgers ten aanzien van schaliegas

Onderzoek naar houding en kennis van Nederlandse burgers ten aanzien van schaliegas Onderzoek naar houding en kennis van Nederlandse burgers ten aanzien van schaliegas Inhoudsopgave 1. Doelstelling 2. Onderzoeksverantwoording 3. Samenvatting 4. Resultaten 5. Bijlagen (open antwoorden,

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor. incl Kwartaal 4

Graydon Kwartaalmonitor. incl Kwartaal 4 Graydon kwartaal monitor incl Kwartaal 4 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Per branche Overzicht Q2, Q3 en Q4 6 Starters per branche 7 Opheffingen per branche 8 Faillissementen per branche 9 Netto-Groei

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland. Vierde kwartaal 2015

Conjunctuurenquête Nederland. Vierde kwartaal 2015 Conjunctuurenquête Nederland Vierde kwartaal 15 Ondernemers positiever over werkgelegenheid 16 Voorwoord Dit rapport geeft de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van het vierde

Nadere informatie

Miljoenennota in begrijpelijke taal

Miljoenennota in begrijpelijke taal Samenvatting Miljoenennota in begrijpelijke taal D66 krijgt het voor elkaar 20180920102008_1837.adpro.indd 1 9/20/2018 10:20:25 AM Wat is de Miljoenennota? 2 Elk jaar presenteert de minister van Financiën

Nadere informatie

OPLEGNOTITIE OVER GEVOLGEN VAN HET ONTWERPBESLUIT VAN HET KABINET OP AARDBEVINGEN

OPLEGNOTITIE OVER GEVOLGEN VAN HET ONTWERPBESLUIT VAN HET KABINET OP AARDBEVINGEN OPLEGNOTITIE OVER GEVOLGEN VAN HET ONTWERPBESLUIT VAN HET KABINET OP AARDBEVINGEN AANLEIDING Op vrijdag 17 januari 214 heeft NAM op vijf productielocaties rond de productie zoveel mogelijk teruggebracht.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 33 529 Gaswinning Nr. 499 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen Tekst lezen en vragen stellen 1. Je gaat zo de tekst Steeds meer mensen worden donor lezen met het stappenplan. Tijdens het lezen ga je vragen stellen. Lees eerst in de uitleg hoe Sam dit aanpakt (begin

Nadere informatie

Waarom doen we het ook alweer?

Waarom doen we het ook alweer? Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest

Nadere informatie

CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen

CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen Het aantal mensen met werk is in de periode februari-april met gemiddeld 2 duizend per maand toegenomen. Vooral jongeren en 45-plussers gingen aan de slag.

Nadere informatie

ECONOMIE. Begrippenlijst H3 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn

ECONOMIE. Begrippenlijst H3 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H3 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 3 Goede producten? Paragraaf 3.1 Wat

Nadere informatie

* Dit is belangrijk.?? Dit snap ik niet / dit is een moeilijk woord. Verkopen voor het goede doel

* Dit is belangrijk.?? Dit snap ik niet / dit is een moeilijk woord. Verkopen voor het goede doel Tekst lezen en een tekstschema maken 1. Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. Let op de titel, de kopjes en de plaatjes. 2. Lees de tekst actief. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de

Nadere informatie

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE SPREEKBEURT 1/8 Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE Q8KPE is gelegen in Rotterdam Europoort. De locatie Europoort heeft de grootste haven ter wereld waar veel producten worden gemaakt en verhandeld. Voor

Nadere informatie

Copyright 2005, Bureau M+i, Amsterdam - www.deklantenfabriek.nl

Copyright 2005, Bureau M+i, Amsterdam - www.deklantenfabriek.nl zijn. Deze informatie kunnen we weer uitsplitsen naar branches. Van elke regio weten we ook het aantal offerte aanvragen, de conversie (en dus ook de non-conversie) en de totale waarde die elk gebied vertegenwoordigt

Nadere informatie

Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder

Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder Persbericht PB13-070 14 november 2013 09.30 uur Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder - Economie groeit in derde kwartaal met 0,1 procent ten opzichte van tweede kwartaal - 46 duizend

Nadere informatie

Winsten uit Shell s olie- en gaswinning in Nigeria. Een onderzoeksrapport voor Zembla

Winsten uit Shell s olie- en gaswinning in Nigeria. Een onderzoeksrapport voor Zembla Winsten uit Shell s olie- en gaswinning in Nigeria Een onderzoeksrapport voor Zembla Winsten uit Shell s olie- en gaswinning in Nigeria Een onderzoeksrapport voor Zembla Juni 2010 Jan Willem van Gelder

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor. incl Kwartaal 4

Graydon Kwartaalmonitor. incl Kwartaal 4 Graydon kwartaal monitor incl Kwartaal 4 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Per branche Overzicht Q2, Q3 en Q4 8 Starters per branche 9 Opheffingen per branche 1 Faillissementen per branche 11 Netto-Groei

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Leenonderzoek Het autolening onderzoek 2017

Leenonderzoek Het autolening onderzoek 2017 Leenonderzoek Geldshop heeft een grootschalig onderzoek naar leningaanvragen voor auto s in Nederland uitgevoerd. In totaal werd de data van duizenden aanvragen in de periode januari 2016 tot en met augustus

Nadere informatie

Inzichten uit een regio:

Inzichten uit een regio: Er is een brede duurzaamheidsscope nodig voor afwegingen rond de bodem; de energietransitie staat daarin centraal. Inzichten uit een regio: Sneller afbouwen van fossiele energie De bodem is onmisbaar bij

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 1930 Vragen van het lid

Nadere informatie

GASWINNING IN STEENWIJKERLAND

GASWINNING IN STEENWIJKERLAND GASWINNING IN STEENWIJKERLAND Geothermie in Luttelgeest 12 juni 2018 ONDERDELEN Introductie Omgevingsdienst Aanleiding presentatie Gaswinning en procedures Gaswinning Wanneperveen Gaswinning Eesveen Geothermie

Nadere informatie

Thema: Problemen voor V&D. Handleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen

Thema: Problemen voor V&D. Handleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau AA Thema: Problemen voor V&D Een uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules: www.nieuwsbegrip.nl Download & prints Instapmodules Nieuwsrekenen. Benodigd

Nadere informatie

Gasproductie in Nederland

Gasproductie in Nederland Schaliegas Winning in Nederland Een Introductie Rien Herber KNAW Minisymposium 12 Juni 2013 Gasproductie in Nederland Slochteren Slochteren Offshore Offshore Land Land Gas Consumptie (41.5 BCM) industrie

Nadere informatie

Aanbod en verbruik van elektriciteit,

Aanbod en verbruik van elektriciteit, Indicator 14 november 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2016 bedroeg het totale

Nadere informatie

Beleef het mee in 4D!

Beleef het mee in 4D! Beleef het mee in 4D! Tekst lezen 1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 2a. Wat betekent de optie in regel 38? _ 2b. Hoe ben je achter

Nadere informatie

Examen HAVO. aardrijkskunde. tijdvak 2 woensdag 19 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Gebruik De Grote Bosatlas, 55e druk.

Examen HAVO. aardrijkskunde. tijdvak 2 woensdag 19 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Gebruik De Grote Bosatlas, 55e druk. Examen HAVO 2019 tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur aardrijkskunde Bij dit examen hoort een bijlage. Gebruik De Grote Bosatlas, 55e druk. Dit examen bestaat uit 32 vragen. Voor dit examen zijn

Nadere informatie

1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp.

1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. Tekst lezen 1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 2. Er staan een aantal moeilijke woorden in de tekst. Hieronder staat een rijtje.

Nadere informatie

Ondergrondse opslag van aardgas. Locaties Grijpskerk en Langelo

Ondergrondse opslag van aardgas. Locaties Grijpskerk en Langelo Ondergrondse opslag van aardgas Locaties Grijpskerk en Langelo Ondergrondse opslag van aardgas Elke dag voldoende aardgas voor iedereen. Het lijkt de normaalste zaak van de wereld, maar dat is het niet.

Nadere informatie

Datum 13 juli 2015 Betreft Beantwoording vragen en commissieverzoek over productiewaterinjectie

Datum 13 juli 2015 Betreft Beantwoording vragen en commissieverzoek over productiewaterinjectie > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne

Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne Deze schrijfles is dit jaar de tweede waarin leerlingen oefenen in het genre verklaren. Het is een instructieles,

Nadere informatie

Klas 4m2 Economie Leerling instructie Koehandel

Klas 4m2 Economie Leerling instructie Koehandel Klas 4m2 Economie Leerling instructie Koehandel Mollers Inleiding spel koehandel De komende 5 lessen gaan we aan de slag met het spel koehandel. Dit spel speel je met maximaal 5 personen. Met deze vijf

Nadere informatie

Schaliegas in Nederland: op zoek naar draagvlak!

Schaliegas in Nederland: op zoek naar draagvlak! Schaliegas in Nederland: op zoek naar draagvlak! Presentatie bewonersavond De Mortel Frank de Boer Eindhoven, donderdag 23 oktober 2014 1 Profiel Cuadrilla Engels bedrijf, opgericht in 2007 Specialist

Nadere informatie

Men gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland.

Men gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland. Herhalingsoefeningen De sprong, thema 8 Vocabulaire Oefening 1 Vul het goede woord in. Verander de vorm als dat nodig is. Kies uit: bewegen, bijdragen aan, biologisch, duurzaam, energiebronnen, energierekening,

Nadere informatie

Praktische opdracht Wiskunde A Vergelijking Benzine, LPG en Diesel

Praktische opdracht Wiskunde A Vergelijking Benzine, LPG en Diesel Praktische opdracht Wiskunde A Vergelijking Benzine, LPG en Diesel Praktische-opdracht door een scholier 1765 woorden 10 december 2006 5,6 11 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Inleiding: Wij doen ons wiskunde

Nadere informatie

Risicobeleid communiceren

Risicobeleid communiceren casus Productie Groninger gas Risicobeleid communiceren Waarvoor doen we dat Veiligheidsrisico s Morele oordeelsvorming Congres 2014 vs Robert Geerts AVIV bv lid: Afdeling Risico Beheer en Techniek werkgroep

Nadere informatie

Hulp van Sam - voorspellen. Zo doe je het. Hulpbladen strategieën niveau B. Voorspellen Ik lees... Ik zie... Ik weet... Dus ik denk...

Hulp van Sam - voorspellen. Zo doe je het. Hulpbladen strategieën niveau B. Voorspellen Ik lees... Ik zie... Ik weet... Dus ik denk... Hulp van Sam - voorspellen Ik ga een tekst lezen. Lees je mee wat ik denk? Ik kan dus voorspellen waar de tekst over gaat. Dat zie ik aan de titel, de kopjes en de plaatjes. Zie je hoe de tekst heet? Het

Nadere informatie

Wat doe je in deze les? Zo staat het in het stappenplan

Wat doe je in deze les? Zo staat het in het stappenplan Strategieles Ophelderen van onduidelijkheden Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst. Je gebruikt dan het stappenplan Lezen en de woordhulp. Een stap op het stappenplan is ophelderen

Nadere informatie

BRON VAN ONZE ENERGIE

BRON VAN ONZE ENERGIE NAM Aardgas + Martin de Boer, projectleider Henk Heeringa, communicatieadviseur Dinsdag BRON VAN ONZE ENERGIE 1 Agenda - Wie is NAM - Introductie in het Aardgas+ project - Film - Uitdagingen en (initiële)

Nadere informatie