ART DECO - PARIS KIJKWIJZER VMBO NU T/M 4 MAART 2018
HOE HET WERKT... t Neem je mobiel mee om foto s te maken (zonder flits). t De opdrachten van deze kijkwijzer zijn gegroepeerd per zaal. t Op de plattegrond hieronder kun je zien waar je bent. t Woorden met een * kun je achterin opzoeken in de begrippenlijst. t In het museum mag je alleen met potlood schrijven. t Een clipboard kun je lenen bij de infobalie in de hal. 1 Paul Poiret Dit is Paul Poiret met een masker van zijn eigen gezicht. Hij hield van verkleden. Let maar eens op de gezichten op schilderijen en op tijdschriften op de tentoonstelling, die zijn ook vaak maskerachtig. Dat past bij art deco. De tentoonstelling heet Wat is art deco? Art deco is de naam van een vernieuwende stroming in de kunst, die rond 1910 begon in Parijs. Het is een verzameling van kunststijlen die ter decoratie* werd gebruikt. Je ziet art deco terug op kleding, op meubels, parfums en stoffen. Dit heet toegepaste kunst, kunst met een gebruiksfunctie. De naam art deco is afgeleid van de eerste tentoonstelling met toegepaste kunst. Wat ga je zien? De tentoonstelling Art Deco- Paris neemt je mee terug in de tijd, meer dan 100 jaar geleden, naar het luxe leven in Parijs. Naast prachtige kostuums en stoffen van modeontwerper Paul Poiret, zie je meubels, parfums, sieraden en meer. Wie is Paul Poiret? Paul Poiret was een beroemde Franse modeontwerper (1879-1944). Zelf zag hij zichzelf meer als een kunstenaar. Hij was de vader van de art deco; iemand met veel nieuwe ideeën. Hij veranderde bijvoorbeeld het silhouet van vrouwenkleding, door jurken zonder korset te ontwerpen. Niet-westerse culturen (de Oriënt) waren een grote inspiratiebron. Kijk naar de plaatjes. Wat laten de kunstenaars weg in het gezicht zodat het op een masker gaat lijken? Voor alle activiteiten zie: gemeentemuseum.nl Zijn de vrouwen zo beter te herkennen of juist niet? Onderbouw je antwoord. 11 3 10 Start 1 2 9 4 8 4 5
2 Illustraties door Paul Iribe Paul Poiret liet zijn modeontwerpen tekenen door Paul Iribe. Anders dan in gewone mode illustraties werd ook de omgeving getekend. Waarom deden ze dat, denk je? Deze tentoonstelling is met hetzelfde idee ingericht. Je ziet niet alleen ontwerpen van Paul Poiret, maar ook voorwerpen uit dezelfde tijd. Een verzamelnaam voor kunst die ook een functie heeft, is toegepaste kunst. Als je om je heen kijkt zie je kunstwerken die je ergens voor kan gebruiken. Noem er drie: Waar gebruik je het voor? De kleuren die Poiret gebruikte zijn bijzonder voor die tijd. Pasteltinten waren toen gewoon. Welke kleuren zie je in de illustraties? Kruis aan: Zie je ook kunstwerken die alleen bedoeld zijn om naar te kijken? Kies er één en schrijf alle informatie op De modellen en de kleding zijn ingekleurd, de omgeving is in zwart-wit. Wat is het effect daarvan? Paul Poiret haalde inspiratie uit andere landen, uit andere culturen. Kijk eens naar deze jurk en naar de naam die deze jurk kreeg. Uit welk land haalde Poiret zijn inspiratie voor deze jurk? 6 7
Poiret ontwierp jurken die zonder korset gedragen moesten worden. Dat was helemaal nieuw in die tijd. Hij deed dat niet om vrouwen te bevrijden van dit krappe en ongezonde kledingstuk, maar gewoon omdat hij dat mooier vond. Wat maakt het dragen van een korset zo ongezond? 3 Paul Poiret ontwierp prachtige stoffen. Hij tekende een motief, die hij dan herhaalde, zo ontstaat een patroon. Welk motief/welke motieven herhaalt hij op deze stof? Teken de vorm van een jurk met korset: En de vorm van een jurk van Paul Poiret: Zijn dit organische* of geometrische* vormen? Organisch Geometrisch Leg je keuze uit Van welk materiaal is de stof gemaakt? Kijk rond voor inspiratie! 8 9
Kies een stofontwerp en onderzoek deze. Beschrijf: De kleuren: 4 Kijk wat meer naar de details van de jurken van Paul Poiret. Op welke manieren kan je versieringen aanbrengen op stof? Goed kijken! 1 De vormen: Het materiaal: 2 3 Maak enkele detail* foto s van mooie decoraties! Poiret hield zelf erg van verkleden, feesten en theater. Zoals hij zijn modellen kleedde was erg theatraal. Kijk maar eens naar deze foto. Ontwerp hier zelf een stof met een motief uit de natuur. Gebruik je fantasie! Benoem zoveel mogelijk wat je ziet, wat je opvalt: Dit is een foto gemaakt door de beroemde fotograaf Man Ray. Het model is Peggy Guggenheim in een creatie van Paul Poiret. 10 11
5 In de art deco-tijd werden er bijzondere en luxe materialen gebruikt. Wat hoort bij elkaar? Ga op zoek naar: Op welk VOORWERP heb je het gevonden? Maak een ontwerp op deze parfumfles en laat je inspireren door de flesjes van Poiret. MESSING BONT GLAS PARELMOER MUILTJES KAMERSCHERM TOILETTAFEL KAMERJAS Kijk ook op de witte bordjes! Paul Poiret was de allereerste modeontwerper met een eigen parfum. Rosine heette deze. Kijk eens in de vitrine hoe mooi de flesjes eruitzagen in die tijd, ongeveer 100 jaar geleden. Noem enkele verschillen met een parfumfles uit onze tijd. 6 In deze zaal zie je hoe Poiret inspiratie haalde uit andere culturen. Dit heet de Oriënt, alle niet-westerse culturen samen. Teken enkele kledingstukken die niet oorspronkelijk uit de westerse cultuur komen. Zet eronder uit welk land je denkt dat het komt. TULBAND 12 13
7 Niet-westerse culturen kwamen in 1922 in de mode, toen het graf van Toetanchamon ontdekt werd in Egypte. De farao lag begraven in een gouden sarcofaag en was omringd door mooie spullen zoals beelden van ebbenhout, juwelendoosjes en vazen van albast. Dat werd een inspiratie voor art deco. Ga op zoek naar luxe voorwerpen die jij in de tombe van de farao vindt passen. Schets ze hieronder en zet alle informatie die je kan vinden erbij. De Orient- invloed is goed te zien op dit schilderij van Van Dongen, een Nederlandse kunstenaar. Welke dans zie je hier? DE BOOGIEWOOGIE DE ORIËNTAALSE DANS (BUIKDANS) DE AFRIKAANSE DANS Ben jij zelf goed in het verzinnen van verhalen? Kan jij een verhaal verzinnen bij dit schilderij? Let op de details! Er was eens... 8 Ook het verhaal van Scheherazade, een vertelling die 1001- nachten duurde, was een inspiratie voor art deco. Misschien ken je de verhalen Aladin en de wonderlamp en Ali Baba en de veertig rovers wel? Uit welk land komen deze verhalen, denk je? 14 15
9 In deze zaal zie je heel andere versieringen. Verzamel 3 van deze vormen en teken ze na. Dit zijn de allerlaatste jurken van Paul Poiret. Daarna raakte hij zijn roem kwijt, hij raakte uit de mode. Hij werd opgevolgd door Coco Chanel, die het kleine zwarte jurkje ontwierp, dat veel beter paste bij de tijd die toen kwam. Wat is het verschil tussen een simpel zwart jurkje en de jurken in deze zaal? Gebruik bij je uitleg enkele van onderstaande woorden: Luxe Theatraal Organisch Sober Gestileerd Stijlvol Oriëntaal Decoratief Kleuren Parijs Vormen Hoe noem je deze vormen? Licht Exclusief GEOMETRISCH ORGANISCH Benoem het verschil tussen deze twee. 10 In deze zaal zie je goed welke kleding en accessoires* horen bij het luxe leven in Parijs. Op de schilderijen zijn vrouwen afgebeeld die de jurken in het echt droegen. Wie droeg deze kleding vooral, denk je? Geef een beschrijving van de persoon. 11 Kijk nog even in de verschillende kabinetten. Daar is een film te zien, grafische posters en het kunstprentenboek. 16 17
BEGRIPPENLIJST Art deco: Stroming in de kunst met veel versieringen, vooral toegepast op gebruiksvoorwerpen. Decoratie(f): Ter versiering Toegepaste kunst: Kunstvoorwerp met een gebruiksfunctie, zoals een stoel of kleding Silhouet: De vorm, omtrek van iets. Korset: Keurslijf, om de taille smaller te maken. Detail: Klein onderdeel van iets groters Messing: Koper en zink gemengd Parelmoer: Binnenste van een schelp van weekdieren Oriënt: Alle niet-westerse culturen samen, zoals India, Egypte, Marokko Accessoires: Losse voorwerpen die passen bij kleding. Zoals een tas of hoed. 18 Gemeentemuseum Den Haag Afdeling Educatie, Tekst: Iris Beljaars Vormgeving: Afd. Foto & Vorm November 2017