Kunstlessen over Hundertwasser

Transcriptie

1 Kunstlessen over Hundertwasser Bovenbouw primair onderwijs en vmbo - een tekst met vragen en opdrachten voor een les op school - opdrachten in de tentoonstelling in het Cobra Museum Colofon 2013 Uitgave Cobra Museum voor Moderne Kunst, afdeling Educatie. Afspraken voor schoolbezoeken en rondleidingen via: activiteiten@cobra-museum.nl en tel Copyright Kunstwerken 2013 Namida AG, Glarus, Hundertwasser Switzerland Foto s 2013 Hundertwasser Archive, Vienna Hundertwasser was een wat wonderlijke kunstenaar. Want wie gaat er nu als een soort vogeltje tussen de schilderijen zitten? Hij dus, en je begrijpt het al: Hundertwasser was in meer dingen een beetje anders. Om te beginnen: er staat in zijn kunstwerken geen enkele lijn recht. Ook in zijn denken en doen was Hundertwasser speels en ook nog eens behoorlijk tegendraads. Hij bedacht allerlei regels over hoe je in het leven zou moeten staan. Hij gaf ze zelfs nummers. In de tentoonstelling Hundertwasser De rechte lijn is goddeloos in het Cobra Museum kun je ze alle 26 lezen. Hier lees je er een paar: 12 Volg niemand! 13 Kijk in jezelf! 16 Zorg dat je zo ver mogelijk wegblijft van rechte lijnen! 17 Zorg dat je jezelf bent, en anderen niet achterna loopt! 18 Leef vrij! 19 Wees creatief! 20 Wees kleurrijk! Dan word je door niets bedreigd. 22 Als je zo bent, ben je onoverwinnelijk. Hundertwasser bedacht deze regels door zijn eigen ervaringen. Hij hield zich aan zijn eigen regels, maar hij vond ze ook zinnig voor jou! Vraag Hou jij je aan een regel die je zelf bedacht hebt? Wil je die regel hier opschrijven? 1

2 Leren over Hundertwasser In deze les leer je meer over wie de Oostenrijkse kunstenaar Friedensreich Hundertwasser was, hoe zijn leven verliep en wat hij als kunstenaar wilde. Dit deel doe je op school. Daarna maak je in de Hundertwasser tentoonstelling opdrachten over een paar van zijn kunstwerken. Het levensverhaal Hij werd in 1928 in Wenen in Oostenrijk geboren en heette toen: Friedrich Stowasser. Toen hij 21 jaar werd noemde hij zichzelf Hundertwasser. Hij had namelijk ontdekt dat Sto in sommige talen 100 betekende. Ook ontdekte hij dat zijn voornaam in de Japanse karakters hetzelfde betekende als vrede (Friede) en rijk (Reich). Toen veranderde hij ook zijn voornaam in Friedensreich. Daar komt zijn wonderlijke naam dus vandaan. Vraag Friedensreich Hundertwasser was dus zijn artiestennaam. Ken jij nog andere artiestennamen? Schrijf die dan hier op: In de oorlog verloor Hundertwasser veel familieleden. Zijn moeder was namelijk van joodse afkomst. Kennisopdracht Ga op zoek naar informatie over de Tweede Wereldoorlog in Oostenrijk. Weet je dat Adolf Hitler in Oostenrijk is geboren? Wanneer begon in Oostenrijk de oorlog? En wanneer was die in dit land afgelopen? Hoe oud was Hundertwasser toen? Schrijf hier op wat je te weten komt: Na de verwoestingen van de oorlog wilde Hundertwasser net als andere kunstenaars meer van de wereld zien. Veel kunstenaars waren toen op zoek naar een nieuw begin voor de kunst in een nieuwe vrije wereld. Vanaf 1949 maakte hij veel verre reizen naar o.a. Noord-Italië, Rome, Milaan, Napels en Sicilië, naar Florence, Moskou en Parijs. In Parijs had hij zijn eerste tentoonstelling. Daarna ging hij naar Marokko en Tunesië en tussendoor ook weer even terug naar huis, naar Wenen. Dan weer naar Parijs Parijs was de kunststad van de wereld waar veel jonge kunstenaars naar toe gingen om te werken. Ze zochten daar inspiratie bij elkaar. Ze praatten veel over hun werk en luisterden naar elkaars meningen over kunst. 2

3 In de jaren vijftig ontmoette hij in de kunststad Parijs kunstenaars die later net als hij zelf wereldberoemd zijn geworden. Daarbij waren ook Tajiri en Corneille. Vraag Van welke internationale kunstgroep waren Tajiri en Corneille lid geweest? Net als Karel Appel en Constant waren Tajiri en Corneille lid van... In de Hundertwasser tentoonstelling in het Cobra Museum zie je ook enkele kunstwerken van kunstenaars waarmee Hundertwasser in Parijs bevriend was. Ook deze kunstenaars werkten vernieuwend en experimenteel. In Parijs ontmoette hij ook Japanse kunstenaars en filosofen. Hundertwasser en andere kunstenaars raakten in Parijs geïnteresseerd in de Japanse cultuur. De Japanse cultuur was toen heel trendy! Wist je dat? - Vernieuwende kunstenaars worden in de moderne kunst avant-garde kunstenaars genoemd. Dat is het Franse woord voor vernieuwend zijn. Deze kunstenaars liepen dus voorop en waren als eersten vernieuwend bezig. Vincent van Gogh was in een andere tijd een avant-garde kunstenaar. - Het woord filosofie komt uit het oude Grieks en betekent letterlijk: liefde voor wijsheid. Filosofie omvat veel, maar komt er kort op neer dat een filosoof nadenkt over de manier waarop de mens denkt en hoe de mens tot zijn overtuigingen komt, en of die kunnen kloppen. 3

4 We pakken de draad van het levensverhaal weer op In 1954 bedacht Hundertwasser in Parijs dat de rechte lijn tot de ondergang moest leiden. Want in rechte lijnen zit volgens hem geen leven. In de natuur kom je namelijk ook geen rechte lijnen tegen. In 1958 schreef hij op waarom hij tegenstander is van gebouwen met een ontwerp met alleen rechte lijnen. Al die gebouwen zijn ontworpen om zo functioneel mogelijk te zijn. Hundertwasser vond deze gebouwen onmenselijk, want een mensenleven verloopt nu eenmaal niet rechtlijnig. Mensen willen graag planten om zich heen, en hier en daar wat laten slingeren. En als ze iets hebben bedacht loopt het in de praktijk toch anders. En het is veel leuker om ergens een randje te hebben waar nog wat leuks op gezet kan worden In 1959 trok Hundertwasser met krijt kronkelige lijnen op de straten dwars door de stad Hamburg heen. Hij eindigde met lijnen over de muren van een lokaal, zelfs over de deuren en een wasbak heen. Ook trok hij lijnen om zijn eigen auto, een Citroën (bijnaam: de Snoek) uit 1955 heen. In 1960 ging Hundertwasser voor het eerst naar Tokyo in Japan. Daar raakte hij bezeten van de oosterse cultuur en filosofie. In die cultuur zijn respect voor de natuur en het leven enorm belangrijk. Hij trouwde met een Japanse. Als kunstenaar werd hij vanaf die tijd steeds beroemder. Hij kreeg belangrijke prijzen en had tentoonstellingen over de hele wereld. Niet alleen als beeldend kunstenaar werd Hundertwasser heel bekend. Veel mensen kennen hem vooral als architect. Hij ontwierp gebouwen met golvende vormen en veel kleur. Op zijn daken groeien planten, en soms bouwde hij het dak om een boom heen. Hundertwasser overleed in het jaar Hij was toen 72 jaar oud. Hij overleed op een plek die wel bij hem paste, namelijk op de golven van de oceaan aan boord van het schip Queen Elizabeth 2, tijdens zijn terugkeer uit Nieuw-Zeeland naar Europa. 4

5 Hundertwasser was een echte duizendpoot Hij was beeldend kunstenaar Hundertwasser raakte verslingerd aan de spiraalvorm. Omdat hij dit een organische vorm vond. Opdracht Zoek op internet verschillende afbeeldingen op waarin je ook de spiraalvorm ook herkent. Dat mag van alles zijn. Hij ontwierp zijn eigen kleding Hier zie je hem in Tokyo in 1961 in een zelf ontworpen jas en broek. Zie je de handige zak die hij op de voorkant van zijn broekspijp heeft gezet? Dat was toen best bijzonder. Opdracht Bekijk maar eens op hoe mensen in die tijd meestal gekleed gingen. 5

6 Hij was ook architect en ontwierp menselijke gebouwen waarvan de lijnen zeker niet langs de tekenliniaal werden getrokken. Opdracht Zoek op internet naar gebouwen die door Hundertwasser zijn ontworpen. Let wel op, want in Nederland staan zeker twee gebouwen die niet door hem bedacht zijn maar wel wat lijken op zijn ontwerpen. Hij voerde acts uit in het openbaar Eén ding is wel duidelijk: hij hield zich als kunstenaar heel duidelijk aan zijn eigen regel nr. 17! De tentoonstelling in het Cobra Museum Het onderwerp van de tentoonstelling is Japan en de avant-garde. In de tentoonstelling zie je schilderijen en werk op papier (zoals tekeningen) die Hundertwasser in de jaren vijftig en zestig gemaakt heeft. In deze jaren was hij erg creatief en kreeg hij veel van zijn ideeën over persoonlijke vrijheid. Tot ziens in de tentoonstelling! 6