NEXTENS BTW ALMANAK 2017 HANDLEIDING VOOR DE AANGIFTE OMZETBELASTING 36E JAARLIJKSE EDITIE MR. M. AMEZIANE MR. DRS. J.A.M. VAN BLIJSWIJK MR. N. VAN DUIJN L.J. LENGKEEK MR. DRS. M.J. ZIEPZEERDER Amsterdam 2017
VOORWOORD Volgens het kabinet staat Nederland er beter voor. De economische groei zet door en dat heeft een positief effect op de binnenlandse bestedingen. Groei vergroot de btwontvangsten van de overheid én de omzetten van ondernemers. De Nextens BTW Almanak 2017 ondersteunt ondernemers en hun adviseurs bij het aangeven, betalen en terugontvangen van btw. Het goed toepassen van de ingewikkelde btw-regels draagt immers ook bij aan het resultaat van hun bedrijf of beroep. Uiteraard besteedt de Nextens BTW Almanak 2017 vooral aandacht aan onderwerpen die van belang zijn om in 2017 de btw-regels optimaal toe te passen. Maar waar nodig kijken wij ook vooruit. De Europese Raad van Ministers heeft in juni 2016 de voucherrichtlijn aangenomen. Deze maakt een einde aan onzekerheid over de btw-heffing bij gebruik van vouchers zoals een telefoonkaart, bioscoopof hotelbon. De Wet OB wordt per 1 januari 2019 aangepast. Wij besteden wij daar nu al enige aandacht aan zodat ondernemers en hun adviseurs tijdig op zo n verandering kunnen inspelen. En wat betekent het voornemen van het kabinet om de btw-landbouwregeling ingaande 2018 af te schaffen? Als zich in de loop van 2017 ontwikkelingen op dit punt voordoen, dan komen wij daar bij de update van deze almanak in juli op terug. Op het vlak van wetgeving zijn er diverse veranderingen. Er is sprake van wetswijzigingen betreffende het begrip bouwterrein, de btw-vrijstelling voor watersportorganisaties, de teruggaaf van btw op oninbare vorderingen, de aanpassing van de wetgeving aan het EU-Douanewetboek, en een ruimere vrijstelling in de gezondheidszorg. De Wet DBA is in werking getreden, maar de facto voorlopig ook opgeschort. Het ministerie van Financiën heeft het afgelopen jaar een aantal nieuwe of geactualiseerde ministeriële besluiten gepubliceerd, zoals de toepassing van de btwvrijstelling voor diensten van werkgevers- en werknemersorganisaties, een ruimere medische vrijstelling en de vrijstelling voor lijkbezorgers. Maar ook zijn besluiten inzake bijv. het verlenen van ambtshalve vermindering of teruggaaf, bestuurlijke boeten of procesvoering door de Belastingdienst geactualiseerd. Het afgelopen jaar zijn veel belangrijke rechterlijke uitspraken verschenen. Deze zijn, naast interessante conclusies van advocaten-generaal van Hoge Raad en Hof van Justitie, verwerkt in de Nextens BTW Almanak 2017. De uitspraken gaan o.m. over de verplichting digitaal aangifte te doen, gemeentelijk leerlingenvervoer, het ondernemerschap, toepassing van het 6%-tarief bijv. bij fluorhoudende tandpasta s, tal van vrijstellingen, het vervaardigen van een onroerende zaak, de aftrek van voorbelasting bijv. bij factuurgebreken, het gebruik van de kleineondernemersregeling, aansprakelijkheid voor btw-schuld van een aandeelhouder of adviseur, verhuur van kajuitjachten en het weigeren van toepassing van het nultarief bij fraude. Nieuw is ook dat op verzoek van gebruikers van de almanak bij de verwijzing naar beslissingen van het Hof van Justitie naast zaaknummer en ECLI ook de naam van de beslissing is toegevoegd. De werkwijze van de Belastingdienst kent veranderingen. Afschaffing van de papieren aangifte voor starters en bij het doen van een suppletieaangifte komt eraan, ten onrechte afgetrokken voorbelasting moet eerder worden terugbetaald en teruggaaf van afgedragen btw op oninbare vorderingen wordt anders geregeld. Ook geeft de staatssecretaris in brieven aan hoe de Belastingdienst met bepaalde situaties zal omgaan. Bij de bewerking voor 2017 is kritisch bezien of teksten en schema s toegankelijker of overzichtelijker konden worden gemaakt. Deze specifieke bewerkingen hebben o.m. geleid tot nieuwe schema s over boeteoplegging, verplaatsing en aanpassing van tekst over het onderwerp bodembeslag en nieuwe teksten over het recht op aftrek van voorbelasting bij direct en niet direct aan belastbare handelingen toe te rekenen kosten, en aandacht voor het zgn. dropshipping in de interneteconomie. In hfst. 1 wordt onder 1.1 uitgebreid ingegaan op de veranderingen t.o.v. de vorige editie van de Nextens BTW Almanak. De wijzigingen zijn onderverdeeld naar wijzigingen per 1 januari 2017 en per 1 juli 2016, omdat de gebruikers van de online uitgave van de almanak jaarlijks per 1 juli een update ontvangen. Uiteraard staan wij open voor suggesties om de Nextens BTW Almanak zo goed mogelijk te doen aansluiten bij de wens van de gebruikers. U kunt daarvoor terecht bij de uitgever op het in het kader vermelde postadres. Amsterdam, januari 2017 de auteurs ISBN 978 90 352 4921 9 2017 Reed Business bv Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende. Alle in Nextens BTW Almanak 2017 opgenomen informatie is naar beste kunnen samengesteld en verwerkt. De juistheid en volledigheid van deze informatie kunnen echter niet worden gegarandeerd. De uitgever aanvaardt dan ook geen aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het directe of indirecte gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Eindredactie: drs. K.M. Beukers, drs. A.M.C.M. Broers, I.J.P.M. Hartendorp en F.W. Scherer-Eeltink > Productmanager: N. Jobben > Uitgever: T.D.M. de Jong > Vormgeving binnenwerk en omslag: Studio Jos Willemse, Diemen > Druk: Kon. Wöhrmann, Zutphen Tot onze spijt kunnen individuele vragen niet worden beantwoord. Schriftelijke suggesties zijn echter welkom (Reed Business bv, Postbus 152, 1000 AD Amsterdam). Nextens BTW Almanak is verkrijgbaar bij de boekhandel of te bestellen bij Reed Business bv via www.nextens.nl/winkel. Meer informatie over Nextens BTW Almanak en andere producten van Nextens kunt u vinden op www.nextens.nl.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 ALGEMEEN WAT IS NIEUW 1.1 Overzicht wijzigingen 1.2 Opzet en indeling Almanak 1.3 Belastingdienst BTW-SYSTEEM 2.1 Omzetbelasting volgens btw-systeem AANGEVEN EN BETALEN AANGIFTE OMZETBELASTING, OPGAAF ICP EN MOSS-AANGIFTE 3.1 Digitale of schriftelijke aangifte 3.2 Prestaties binnenland 3.3 Verleggingsregelingen binnenland 3.4 Prestaties naar of in het buitenland 3.5 Prestaties vanuit het buitenland aan de Nederlandse ondernemer 3.6 Voorbelasting, kleineondernemersregeling en totaal 3.7 Opgaaf intracommunautaire prestaties (Opgaaf ICP) 3.8 Mini One Stop Shop-regeling (MOSS-regeling) AANGEVEN, BETALEN EN TERUGONTVANGEN 4.1 Aangeven van omzetbelasting 4.2 Periodieke aangevers 4.3 Incidentele aangevers ONDERNEMER BELASTINGPLICHTIGE 5.1 Belastingplicht 5.2 Ondernemerschap 5.3 Fiscale eenheid 5.4 Bijzonderheden ondernemerschap 5.5 Buitenlandse ondernemers/ fiscaal vertegenwoordiger PRESTATIES LEVERINGEN 6.1 Wat zijn leveringen? 6.2 Leveringen van goederen 6.3 Plaats van levering 6.4 Goederen die worden vervoerd 6.5 Aanbrengen van goederen aan andere goederen, installatie of montage 6.6 Afstandsverkopen 6.7 Schema plaats van levering DIENSTEN 7.1 Wat zijn diensten? 7.2 Wanneer is sprake van diensten? 7.3 Plaats van dienst 7.4 Diensten aan ondernemers (B2B) 7.5 Diensten aan niet-ondernemers (B2C) 7.6 Dienstenschema (B2B én B2C) VERGOEDING EN TARIEVEN VERGOEDING 8.1 Wat hoort tot de vergoeding? 8.2 Vergoeding bij onttrekking voor privédoeleinden, bedrijfsbeëindiging en fictieve intracommunautaire verwerving 8.3 Zegels, waardebonnen e.d. 8.4 Reisbureauregeling BTW-TARIEVEN EN COMBINATIE VAN PRESTATIES 9.1 Tarieven 7 7 10 11 13 13 17 17 18 19 20 21 22 23 27 31 31 32 38 39 39 40 48 53 56 62 62 63 70 72 73 73 76 77 77 78 84 86 92 104 105 105 119 120 122 127 127
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 9.2 Wijziging btw-tarieven 9.3 Combinatie van prestaties 6%-TARIEF 10.1 Tabel I 10.2 Tabel I, onderdeel a.: 6%-goederen 10.3 Tabel I, onderdeel b.: 6%-diensten NULTARIEF 11.1 Nultarief 11.2 Tabel II, onderdeel a.: goederen 11.3 Tabel II, onderdeel b.: diensten 11.4 Diplomaten, internationale organisaties, NAVO-strijdkrachten en ontwikkelingswerk 11.5 Beleggingsgoud VRIJSTELLINGEN VRIJSTELLINGEN 12.1 Vrijgestelde leveringen en diensten 12.2 Wettelijke vrijstellingen 12.3 Niet-wettelijke vrijstellingen ONROERENDE ZAKEN 13.1 Overzicht behandeling onroerende zaken 13.2 Levering van onroerende zaken 13.3 Zakelijke rechten 13.4 Samenloop van omzetbelasting en overdrachtsbelasting 13.5 Verhuur van onroerende zaken 13.6 Schema samenloop overdrachtsbelasting en btw IN- EN UITVOER INTRACOMMUNAUTAIRE VERWERVINGEN 14.1 Btw verschuldigd bij intracommunautaire verwerving 14.2 Onbelaste verwervingen 14.3 Nieuwe vervoermiddelen 14.4 Schema intracommunautaire verwerving INVOER UIT NIET-EU-LIDSTATEN 15.1 Invoer, douaneprocedure 15.2 Verleggingsregeling bij invoer INTRACOMMUNAUTAIRE LEVERINGEN 16.1 Leveringen aan afnemers in andere EU-lidstaten 16.2 Overbrengen van eigen goederen naar andere EU-lidstaat UITVOER NAAR NIET-EU-LIDSTATEN 17.1 Ondernemer voert uit 17.2 Uitvoer als reizigersbagage AFTREK EN TERUGGAAF AFTREK VAN VOORBELASTING 18.1 Voorbelasting 18.2 Aftrek van op factuur in rekening gebrachte btw 18.3 Aftrek van verschuldigde btw 18.4 Gemengd gebruik belaste en vrijgestelde handelingen, herzieningsregels BIJZONDERE TERUGGAVEN 19.1 Diverse teruggaven Nederlandse btw 19.2 Teruggaaf Nederlandse btw aan in andere EU-lidstaten gevestigde ondernemers 19.3 Teruggaaf Nederlandse btw aan buiten de EU gevestigde ondernemers 19.4 Teruggaaf omzetbelasting uit andere EU-lidstaten aan Nederlandse ondernemers PRIVÉGEBRUIK GOEDEREN EN DIENSTEN 20.1 Privégebruik 20.2 Keuzevermogen roerende investeringsgoederen 20.3 Goederen onttrekken aan bedrijf 20.4 Bedrijfsgoederen en diensten privé gebruiken, gratis diensten 20.5 Privégebruik personeel, relatiegeschenken en giften (bua) 127 128 132 132 132 159 179 179 179 185 188 190 193 193 194 245 246 246 248 259 262 275 285 286 286 291 293 294 296 296 305 309 309 321 324 324 328 330 330 341 348 350 359 359 363 366 367 372 372 374 376 378 382
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 AUTOKOSTEN 21.1 Gebruik auto 21.2 Privégebruik auto HEFFING BIJ AFNEMER GOEDEREN/DIENSTEN VAN BUITENLANDSE ONDERNEMERS 22.1 Heffing btw bij Nederlandse afnemer 22.2 Schema verleggingsregeling VERLEGGINGSREGELINGEN BOUWSECTOR, EXECUTIEVERKOOP, CO 2 -EMISSIE- RECHTEN, ELEKTRONISCHE GOEDEREN ENZ. 23.1 Verlegging heffing 23.2 Bouw en scheepsbouw 23.3 Afvalstoffen 23.4 Executieverkoop 23.5 CO 2 -emissierechten 23.6 Mobiele telefoons, geïntegreerde schakelingen, spelcomputers, tabletpc s en laptops BIJZONDERE REGELINGEN KLEINEONDERNEMERSREGELING 24.1 Wat is de kleineondernemersregeling? 24.2 Vermindering voor kleine ondernemers 24.3 Ontheffing van administratieve verplichtingen LANDBOUWREGELING 25.1 Werking landbouwregeling 25.2 Optie voor belast ondernemerschap 25.3 Bijzondere regelingen 25.4 Veehandelsregeling 25.5 Subsidies, premies e.d., overdracht en exploitatie van rechten 25.6 Overdracht landbouwbedrijf 25.7 Levering van gas en olie aan tuinbouwers KANTINES 26.1 Bedrijfskantines 26.2 Kantines van sport-, sociale, culturele en recreatieve organisaties GEBRUIKTE GOEDEREN: MARGEREGELING 27.1 Margeregeling 27.2 Globalisatie 27.3 In- en uitvoer, intracommunautaire transacties 27.4 Bijzondere regelingen BEDRIJFSBEËINDIGING EN FAILLISSEMENT 28.1 Wanneer eindigt het ondernemerschap? 28.2 Staking van de onderneming 28.3 Faillissement 28.4 Overdracht van onderneming FACTUUR EN ADMINISTRATIE FACTUUR EN TIJDSTIP VERSCHULDIGDHEID 29.1 De factuur 29.2 Inhoud van de factuur 29.3 Ten onrechte gefactureerde btw 29.4 Tijdstip verschuldigdheid belasting BTW-ADMINISTRATIE 30.1 Administratieve verplichtingen 30.2 Forfaitaire berekeningsmethoden ter bepaling van de verschuldigde btw CONTROLE, NAHEFFING, BEZWAAR EN BEROEP CONTROLE 31.1 Boekenonderzoek 31.2 Rechten en verplichtingen NAHEFFING 32.1 Aanslag 32.2 Algemene beginselen 390 390 390 394 394 395 397 397 397 401 402 403 403 405 405 405 411 414 414 422 425 427 430 431 432 434 434 435 440 440 448 455 456 462 466 466 470 474 477 480 480 483 488 488 490 492 492 494
33 34 35 36 37 38 39 40 BELASTING, INVORDERINGS- EN COULANCERENTE 33.1 Belastingrente 33.2 Invorderingsrente 33.3 Coulancerente BOETEN 34.1 Verzuim- en vergrijpboeten 34.2 Waarborgen bij het opleggen van boeten 34.3 Verzuimboeten 34.4 Vergrijpboeten 34.5 Strafverzwarende en strafverminderende omstandigheden 34.6 Schema s boete BEZWAAR EN BEROEP 35.1 Bezwaar- en beroepsprocedure 35.2 Bezwaar 35.3 Beroep 35.4 Hoger beroep 35.5 Cassatie 35.6 Kostenvergoeding bezwaar en beroep BETALING NAHEFFINGSAANSLAG EN AANSPRAKELIJKHEID 36.1 Betaling en invordering 36.2 Aansprakelijkheid WETTEKSTEN TEKSTBIJLAGEN 37.1 Wet op de omzetbelasting 1968 37.2 Uitvoeringsbesluit omzetbelasting 1968 37.3 Besluit uitsluiting aftrek omzetbelasting 1968 37.4 Uitvoeringsbeschikking omzetbelasting 1968 37.5 Uittreksel uit de Wet op belastingen van rechtsverkeer 37.6 Uittreksel uit de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen 1994 37.7 Afschrijvingstabel van artikel 8, lid 5, Uitvoeringsregeling belasting van personenauto s en motorrijwielen 1992 GEGEVENS VOORGAANDE JAREN 38.1 Tarieven 38.2 Vrijstellingen 38.3 Bijzondere regelingen HULP EU-LIDSTATEN 39.1 Lidstaten en gebieden van de EU ADRESSEN 40.1 Kantoren bevoegd voor de omzetbelasting 40.2 Directeur van de Belastingdienst 40.3 Belastingdienst/Central Liaison Office 40.4 Belastingdienst/Team brieven en beleidsbesluiten 40.5 Bpm-aangiftepunten 40.6 Ministerie (algemeen) 40.7 Buitenlandse belastingdiensten voor informatie belastingplicht e.d. REGISTER 498 498 499 499 500 500 500 502 504 506 507 510 510 510 513 515 516 516 519 519 521 527 527 559 569 570 590 592 594 595 595 596 596 598 598 599 599 603