Basisinspectiemodule FYSIEKE BELASTING Werkhouding Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de techniek en is geschreven voor intern gebruik bij de Inspectie SZW. Verder is de in deze BIM beschreven werkwijze algemeen omschreven. Inspecteurs kunnen op grond van de aangetroffen situatie in een bedrijf afwijken van de hier beschreven werkwijze 1
BASIS Inspectiemodule Werkhouding Toepassingsgebied: Deze basis-inspectiemodule is toepasbaar op werkzaamheden, waarbij ongunstige werkhoudingen voorkomen. Het werkhoudinginstrument WHI is een methode om te bepalen of er risico is op het ontstaan van gezondheidsschade en klachten aan het bewegingsapparaat (gewrichten,spieren en pezen) bij ongunstige werkhoudingen zoals(maatwerk, afhankelijk van inspectieproject Het betreft voornamelijk de volgende taken (maatwerk, afhankelijk van inspectieproject). De methode is bedoeld voor de beoordeling van werkhoudingen bij taken: Die in totaal langer dan 30 minuten op een dag voorkomen (afzonderlijke perioden opgeteld), waarbij de krachtuitoefening met 1 hand minder is dan 1kgf/10 N. Bij taken die niet aan deze voorwaarde voldoen kan de BIM Fysieke belasting of de BIM Tillen worden toegepast. Niet voor beeldschermwerk. Ontwikkeld door: Expertisecentrum / Vakgroep Veiligheid, Ergonomie en Producten Datum goedkeuring module, versienummer en geldigheidsduur: Definitieve versie is vastgesteld op: 7 februari 2012 Deze basis-inspectiemodule is geldig totdat wijzigingen in de regelgeving of stand van techniek bijstelling noodzakelijk maken. 2
Inspectievragen met toelichting Herkennen gevaar 1. Worden er werkzaamheden uitgevoerd, waarbij ongunstige werkhoudingen voorkomen? Afhankelijk van een project kunnen nog een aantal hulpvragen geformuleerd worden Een Inspectie is een momentopname, probeer om een beeld te krijgen welke taken met ongunstige werkhouding er voorkomen. Voorbeelden: bedienen heftruck, kwaliteitscontrole, wassen cliënten (verpleegkundigen) enz. Voorwaarden is hierbij dat de werkzaamheid langer dan 30 minuten voorkomt (tijden opgeteld). Beeldschermwerk kan niet worden beoordeeld met de WHI. Beoordelen risico s aan de hand van de maatregelen 2. Worden gezondheidsnormen overschreden? Gebruik de digitale WHI http://houdingen.tno.stella-i.nl/ Deze bestaat uit een meetformulier per taak en het werkhoudingeninstrument. Er wordt gestreefd naar een werksituatie waarbij zoveel mogelijk gevaren voor fysieke belasting ten gevolge van ongunstige werkhoudingen wordt voorkomen. De grenzen van een goede (groen), matige (oranje) en slechte (rood) werksituatie worden als resultaat van de beoordeling als volgt aangegeven: GROEN geen risico ORANJE verhoogd risico, maatregelen gewenst ROOD grote kans op risico klachten, op korte termijn maatregelen gewenst Beoordeling fysieke belasting in de RIE en PlvA. Als er fysieke belastende werkzaamheden voorkomen dient dit risico beschreven te zijn in de RIE en maatregelen te zijn opgenomen in het plan van aanpak. (oranje). Beoordeel of de organisatie dit risico heeft onderkend en er maatregelen worden getroffen. De rode situatie dient direct aangepast te worden. 3. Zijn er voldoende/doeltreffende maatregelen genomen om fysieke overbelasting als gevolg van ongunstige werkhoudingen te voorkomen, dan wel te beperken? Uitgangspunt is het voorkomen van risico s, bij voorkeur door het probleem bij de bron aan te pakken (waardoor een groene situatie ontstaat). Hierbij wordt de Arbeidshygiënische strategie aangehouden. Met andere woorden technische oplossingen gaan voor organisatorische maatregelen. Te denken valt onder andere aan: ( zie bijlage fotomateriaal) (maatwerk) o. Zie ook de evt. geldende arbocatalogus voor branche specifieke oplossingen 3
4. Zijn de medewerkers op de hoogte van de gezondheidsrisico s door hand-armtaken en het gebruik van hulpmiddelen (voorlichting/instructie)? De medewerker: 1. kan gezondheidsgevaren noemen zoals onder andere aandoeningen en klachten aan gewirchten, spieren en pezen als gevolg van de uitgevoerde werkzaamheden met ongunstige werkhouding (het risico). 2. kan risico s fysieke belasting koppelen aan werkzaamheden en weet welke hulpmiddelen of acties hij of zij moet gebruiken/ uitvoeren om het risico te voorkomen of te beperken, heeft voldoende kennis over risico s, werkzaamheden en hulpmiddelen. 3. Heeft voorlichting gekregen over hoe de werkzaamheden uitgevoerd moeten worden WETTELIJKE GRONDSLAG EN HANDHAVING Deze module is gebaseerd op de volgende artikelen: 5.1, 5.2, 5.3 en 5.4 van het Arbobesluit Hieronder zijn de mogelijke feitnummers opgenomen en de daarbij behorende handhavingsinstrumenten Feitnummer Omschrijving HH instrument B50020001 Voorkomen gevaren fysieke belasting Eis / Wa* B50030001 Beperken gevaren fysieke belasting Eis / Wa* B50030002 Risico-inventarisatie en -evaluatie Wa B50040001 Ergonomische werkplekinrichting Eis / Wa* * Waarschuwen kan als het onderwerp uitgewerkt is in de voor die sector betreffende arbo-catalogi Voor het onderwerp is geen DBF of EBF geformuleerd Als bijlage toegevoegd: a. Beoordeling taak/taken b. Meetformulier WHI c. WHI beoordelingsformulier 4
Bijlage: a- Beoordeling taak/taken De WHI beoordeling uitvoeren als een taak met ongunstige werkhouding(en): - In totaal langer dan 30 minuten voorkomt - (voornamelijk) plaatsgebonden wordt uitgevoerd - De krachtuitoefening per hand minder dan 1kg (10N) is - Niet beeldschermwerk is (zie hiervoor BIM beeldschermwerk) Definities: - WHI: werkhoudingeninstrument. - Plaatsgebonden is het uitvoeren van een taak binnen een werkgebied van circa 2m² (3 stappen) b- Meetformulier WHI Meetformulier werkhoudingen, taak.... Datum:.. Stap 1. Te beoordelen taak/ taken Vul informatie in over de te beoordelen taak of taken. Taakduur: uur Aanwijzingen: Bepaal de taakduur alleen voor de dagen waarop die taak voorkomt. Vraag eventueel aan de medewerker hoe lang de taak voorkomt op een werkdag (alle afzonderlijke perioden bij elkaar opgeteld). Is dat bijv. 2 dagen, vul dan in hoe lang de taak op die dagen meestal duurt. Voorbeeld: de taak komt 5 dagen/week voor: op 2 dagen in totaal 2 uur en op 3 dagen in totaal 4 uur. De gemiddelde tijdsduur/week is dan ((2x2) + (3x4))/5 = 3,2 uur. Neem verschillende taken waarbij houdingen en bewegingen sterk op elkaar lijken samen als 1 taak (tel taakduren bij elkaar op). Opmerkingen vooraf: - Als de taakuitvoering erg verschilt per medewerker of per dag, observeer dan enkele verschillende werknemers op verschillende dagen en gebruik gemiddelde waarden voor de beoordeling - Voer een beoordeling eventueel, en zeker de eerste keer, met z n tweeën uit in plaats van alleen. Dit leidt over het algemeen tot een beter resultaat 5
6
7
c- Beoordelingsformulier 8
9
10
11
12
13
14