Bestuurlijke rapportage Toenemende druk op de acute zorg in Voorne-Putten Inleiding Deze rapportage is opgesteld in samenwerking tussen Ambulancezorg Rotterdam-Rijnmond (AZRR) en Huisartsenposten Rijnmond (HAP Rijnmond), geïnitieerd vanuit het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) Zuidwest-Nederland. De doelstelling is om een kwantitatieve onderbouwing en kwalitatieve duiding te geven op de toenemende druk op de acute zorg zoals die ervaren wordt in het gebied Voorne-Putten. Als ketenpartners vinden we het belangrijk om zaken zoveel mogelijk objectief te maken op basis van cijfers en hierover proactief te communiceren naar belanghebbenden. Binnen de beschikbare randvoorwaarden en middelen zoeken we als ketenpartners gezamenlijk naar een optimale invulling. De ervaren toenemende druk op de acute zorg, kan niet los gezien worden van de sluiting van de huisartsenpost in Hellevoetsluis en de reeds eerder gereduceerde opnamecapaciteit van het ziekenhuis in Voorne-Putten, het huidige Spijkenisse Medisch Centrum. In deze rapportage worden zaken zoveel mogelijk visueel gemaakt met behulp van grafieken. De onderliggende cijfers per grafiek zijn toegevoegd in de bijlage. Samenvoeging huisartsenposten Hellevoetsluis en Ruwaard Per 1 januari 215 zijn de huisartsenposten Hellevoetsluis en Ruwaard samengevoegd. Voor het gebied Voorne-Putten is er nu één HAP beschikbaar. De HAP is gevestigd op het terrein van het Spijkenisse Medisch Centrum. Wanneer we kijken naar de ontwikkeling van het aantal contactmomenten met de HAP vanuit geheel Voorne-Putten (figuur 1), zien we een daling die met name in 215 sterker zichtbaar wordt. Het aantal visites aan huis blijft in de afgelopen jaren nagenoeg stabiel (ongeveer 3.6 per jaar). Echter, het aantal consulten en telefonische consulten neemt af. Dit kan duiden op een afnemende zorgvraag. Ook is het een reële mogelijkheid dat patiënten wachten tot de volgende dag of tot na het weekend en dan alsnog hun eigen huisarts raadplegen. Daarnaast is het mogelijk dat een deel van de patiënten een beroep doet op ambulancezorg. De zorgvraag verdwijnt dan niet, maar verschuift (substitutie). Of hiervan sprake is, komt vanaf pagina 3 van deze rapportage aan de orde. 4. 35. 3. 25. 2. 15. 1. 213 214 215 5. Telefonische consulten Consulten (incl. zelfverwijzers) Visites Totaal verrichtingen Figuur 1. Ontwikkeling contactmomenten HAP per type per jaar Om nog iets meer duiding te kunnen geven aan de cijfers, is het ook zinvol om in te zoomen op de ontwikkeling per gemeente op Voorne-Putten. Evenals AZRR, heeft de HAP overigens 1
een groter werkgebied, maar in het kader van deze rapportage leggen we de focus op de gemeenten in het gebied Voorne-Putten. Dit is visueel weergegeven in figuur 2. 25. 2. 15. 1. 213 214 215 5. Nissewaard Hellevoetsluis Brielle Westvoorne Figuur 2. Ontwikkeling contactmomenten HAP per gemeente per jaar Het aantal contactmomenten met de gezamenlijke HAP is vooral vanuit Hellevoetsluis in 215 sterk afgenomen (van 9.557 in 214 naar 6.76 in 215). Dit is opvallend omdat juist in deze gemeente de eerdere HAP-locatie gesloten is. Dit sluit aan op de landelijke tendens dat vooral burgers die in de nabijheid van de HAP wonen, hierop een beroep doen. In de gemeenten Brielle en Westvoorne is eveneens een lichte daling van het aantal contactmomenten met de HAP zichtbaar. Het is echter de vraag of de burgers uit deze gemeenten eerder gebruik maakten van de HAP-locatie in Hellevoetsluis, of toch al naar HAP Ruwaard zouden gaan. Vanuit gemeente Nissewaard, waar Spijkenisse onderdeel van is, is het aantal contactmomenten met de HAP juist toegenomen. De oorzaak hiervan is niet duidelijk. Het zou voor een deel te maken kunnen hebben met de niet meer 24 uur per dag beschikbare functie van de SEH in het Spijkenisse Medisch Centrum (zie ook pagina 4). Zeker aangezien de HAP op hetzelfde terrein is gevestigd als het ziekenhuis en het ziekenhuis niet meer over een volwaardige SEH beschikt, is verwijzen naar de HAP een voor de hand liggende optie. Ontwikkeling wachttijd voor de patiënt op een consult In figuur 3 is de ontwikkeling van de gemiddelde wachttijd voor de patiënt op een consult bij de HAP in beeld gebracht. In 214 bestonden er nog twee huisartsenposten. Na de samenvoeging per 1 januari 215 is één HAP beschikbaar voor Voorne-Putten. 3 25 2 15 1 5 214 (Ruwaard en Hellevoetsluis) 215 (alleen Ruwaard) Figuur 3. Ontwikkeling wachttijd op een consult bij de HAP 2
De gemiddelde wachttijd voor patiënten is in 215 bij benadering met 2 minuten toegenomen (van 2:33 naar 22:17 minuten). Het is nog niet mogelijk om hieraan conclusies te verbinden, aangezien dit ook door een jaarlijkse schommeling veroorzaakt worden. De ontwikkeling van de gemiddelde wachttijd zal over langere periode gevolgd worden. Huisartsen op Voorne- Putten geven wel aan dat er meer complexere zorgvragen binnenkomen, die meer tijd kosten. Dit is overigens ook een landelijke tendens. Ontwikkeling aantal spoedritten ambulancezorg Het aantal ambulanceritten dat AZRR uitvoert in het gebied Voorne-Putten neemt de afgelopen jaren toe. Dit is overigens in lijn met de landelijke tendens waarbij het aantal spoedritten jaarlijks een lichte stijging laat zien. Figuur 4 geeft inzicht in de ontwikkeling van het aantal spoedritten tijdens HAP-tijden (werkdagen 17: - 8:, weekend volledig). 3.5 3. 2.5 2. 1.5 1. 213 214 215 5 Nissewaard Hellevoetsluis Brielle Westvoorne Figuur 4. Ontwikkeling aantal spoedritten gedurende HAP-tijden Gedurende de HAP-tijden blijkt er sprake van een licht toenemend aantal spoedritten door de ambulancezorg. Dit verklaart echter maar een relatief klein deel van de daling van het aantal contactmomenten met de HAP. Het merendeel van de patiënten zal naar verwachting op een later moment contact opnemen met de eigen huisarts. In relatie tot de toegenomen druk op de acute zorg, is het ook van belang om ook te kijken naar de ontwikkeling van de A1-prestaties op Voorne-Putten. Leidt de toegenomen druk op de acute zorg bijvoorbeeld tot een langere aanrijdtijd? Figuur 5 geeft visueel de ontwikkeling van de prestatie weer per gemeente en voor Voorne-Putten als totaal. 1,% 98,% 96,% 94,% 92,% 9,% 88,% 86,% 84,% 82,% 8,% 213 214 215 Nissewaard Hellevoetsluis Brielle Westvoorne Totaal Voorne- Putten Figuur 5. Ontwikkeling A1-prestaties ambulancezorg 3
In het verstedelijkt gebied is de aanwezigheid van capaciteit en voorzieningen groter dan in landelijke gebieden. Per Regionale Ambulance Voorziening (RAV) geldt de landelijke norm dat 95% van de A1-ritten (spoed, levensbedreigend) binnen 15 minuten ter plaatse is. Dit is nadrukkelijk een norm voor Rotterdam-Rijnmond als gehele RAV-regio. Om een minimum kwaliteitsniveau te realiseren is met de zorgverzekeraar een ondergrens van 8% per gemeente afgesproken. Figuur 5 maakt zichtbaar dat voor Voorne-Putten als geheel en voor de gemeenten afzonderlijk geldt dat de A1-prestatie ruim boven de 8% ligt. De algehele tendens is een lichte stijging van de prestatie in 215. Westvoorne laat een iets ander beeld zien, maar dat wordt vertekend door een piek in de prestatie in 214. In 215 wijkt de prestatie in Westvoorne niet veel af van het gemiddelde voor geheel Voorne-Putten. Afgenomen opnamecapaciteit spoedzorg van het ziekenhuis Hoewel dit enige tijd geleden is, gaan we in deze rapportage ook in op de afgenomen opnamecapaciteit voor spoedzorg van het ziekenhuis in Voorne-Putten. Deze is namelijk structureel van aard en geldt dus ook nu nog. De reductie van de opnamecapaciteit voor spoedzorg is ontstaan rond het faillissement van het voormalige Ruwaard van Putten ziekenhuis (juni 213) en de latere doorstart als Spijkenisse Medisch Centrum. Het ziekenhuis beschikt sinds die periode niet meer over een volwaardige afdeling Spoedeisende Hulp (SEH). Wel heeft het de beschikking over een spoedpost waar nog een beperkt deel van de patiënten terecht kan. De spoedpost is geopend tot 21: uur s avonds. Na dit tijdstip is er vanuit het ziekenhuis nagenoeg geen faciliteit voor spoedzorg meer. Het feit dat minder patiënten opgenomen kunnen worden, heeft als consequentie dat veel van deze patiënten vanuit Voorne-Putten per ambulance vervoerd of overgeplaatst worden naar een verder gelegen ziekenhuis (o.a. naar het Van Weel Bethesda in Dirksland en Maasstad ziekenhuis in Rotterdam). Dit betekent dat ambulances langer weg zijn uit het gebied. Figuur 6 maakt de ontwikkeling zichtbaar van het aantal patiënten dat overgeplaatst wordt vanuit Voorne-Putten naar een verder gelegen ziekenhuis. 6 5 4 3 2 1 213 214 215 Figuur 6. Ontwikkeling aantal overplaatsingsritten vanuit Voorne-Putten De grafiek maakt een stijging zichtbaar van enkele tientallen overplaatsingsritten per jaar. Mede gezien de stijging van het aantal spoedritten, is vanaf juli 213 in overleg met de zorgverzekeraar structureel een extra ambulance (gedurende dag en avond) beschikbaar gesteld om de toegenomen druk op de ambulancecapaciteit te compenseren. Zoals bleek uit figuur 5 is de gemiddelde prestatie in het spoedvervoer sinds die periode licht verbeterd. 4
Conclusies Sinds de samenvoeging van de huisartsenposten Hellevoetsluis en Ruwaard is het aantal contactmomenten met de HAP significant afgenomen. Dit is vooral zichtbaar in het aantal consulten en telefonische consulten. Het aantal visites thuis blijft stabiel. Het aantal contactmomenten met de HAP is met name in Hellevoetsluis sterk afgenomen. De gemeenten Brielle en Westvoorne laten eveneens een lichte daling zien. Vanuit gemeente Nissewaard is het aantal contactmomenten met de HAP toegenomen. De oorzaak hiervan is niet duidelijk. Het zou voor een deel te maken kunnen hebben met de niet meer 24 uur per dag beschikbare functie van de SEH in het Spijkenisse Medisch Centrum De gemiddelde wachttijd voor een patiënt bij de HAP is in 215 met ongeveer 2 minuten toegenomen. Het is te snel om hieraan conclusies te verbinden, aangezien dit ook door een jaarlijkse schommeling veroorzaakt worden. De ontwikkeling van de gemiddelde wachttijd zal over langere periode gevolgd moeten worden. Huisartsen op Voorne-Putten geven wel aan dat er meer complexere zorgvragen binnenkomen, die meer tijd kosten. Dit is overigens ook landelijk een tendens. Gedurende de HAP-tijden blijkt er sprake van een licht toenemend aantal spoedritten door de ambulancezorg. Dit verklaart echter maar een relatief klein deel van het gedaalde aantal contactmomenten met de HAP. Het merendeel van de patiënten zal naar verwachting op een later moment de eigen huisarts raadplegen of blijft volledig buiten beeld. Het ziekenhuis in Voorne-Putten beschikt niet meer over een volwaardige afdeling Spoedeisende Hulp (SEH). Wel heeft het de beschikking over een spoedpost waar nog een beperkt deel van de patiënten terecht kan. De spoedpost is geopend tot 21: uur s avonds. Na dit tijdstip is er vanuit het ziekenhuis nagenoeg geen faciliteit voor spoedzorg meer. Deze reductie van de opnamecapaciteit voor spoedzorg is reeds ontstaan rond het faillissement van het voormalige Ruwaard van Putten ziekenhuis (juni 213) en de latere doorstart als Spijkenisse Medisch Centrum. Als gevolg van de gereduceerde opnamecapaciteit van het ziekenhuis is een stijging zichtbaar van enkele tientallen overplaatsingsritten per jaar. Mede gezien de stijging van het aantal spoedritten, is vanaf juli 213 in overleg met de zorgverzekeraar structureel een extra ambulance (gedurende dag en avond) beschikbaar gesteld om de toegenomen druk op de ambulancecapaciteit te compenseren. De gemiddelde prestatie in het spoedvervoer op Voorne-Putten is sinds die periode licht verbeterd. 5
Bijlage. Onderliggende cijfers 213 214 215 Telefonische consulten 13.617 12.658 11.989 Consulten (incl. zelfverwijzers) 18.743 18.935 17.277 Visites 3.638 3.637 3.629 Totaal 35.998 35.23 32.895 Tabel 1. Totaal aantal contactmomenten HAP per type per jaar 213 214 215 Nissewaard 21.441 2.877 21.91 Hellevoetsluis 9.698 9.557 6.76 Brielle 2.355 2.273 2.15 Westvoorne 2.54 2.523 2.129 Totaal 35.998 35.23 32.895 Tabel 2. Totaal aantal contactmomenten per gemeente per jaar Periode Wachttijd Periode Wachttijd jan-14 :17:52 jan-15 :24:6 feb-14 :2:8 feb-15 :22:49 mrt-14 :18:55 mrt-15 :25:32 apr-14 :2:22 apr-15 :24:12 mei-14 :19:25 mei-15 :21:55 jun-14 :21:33 jun-15 :23:26 jul-14 :23:4 jul-15 :24:28 aug-14 :18:39 aug-15 :19:36 sep-14 :19:13 sep-15 :19:34 okt-14 :21:5 okt-15 :19:2 nov-14 :23:26 nov-15 :2:31 dec-14 :22:57 dec-15 :22:9 Totaal :2:33 Totaal :22:17 Tabel 3. Ontwikkeling wachttijden op een consult bij de HAP 213 214 215 Nissewaard 2.627 2.977 3.14 Hellevoetsluis 1.29 1.139 1.159 Brielle 435 446 522 Westvoorne 429 449 484 Totaal Voorne-Putten 4.52 5.11 5.179 Tabel 4. Ontwikkeling aantal spoedritten AZRR gedurende HAP-tijden 6
213 214 215 Nissewaard 86,2% 85,7% 86,7% Hellevoetsluis 89,9% 87,4% 89,1% Brielle 91,2% 87,7% 88,7% Westvoorne 84,2% 9,1% 86,4% Totaal Voorne-Putten 87,3% 86,7% 87,4% Tabel 5. Ontwikkeling A1-prestatie AZRR per gemeente en totaal Jaar Aantal overplaatsingsritten 213 44 214 477 215 492 Tabel 6. Ontwikkeling aantal overplaatsingsritten 7