Jaarrapport onderzoek patiëntenstromen Monitor aanbod acute patiënten SEH s, RAV s & HAP s Noord-Holland en Flevoland

Transcriptie

1 Jaarrapport onderzoek patiëntenstromen Monitor aanbod acute patiënten SEH s, RAV s & HAP s Noord-Holland en Flevoland Juli 2017 Auteurs Drs. E. Toor Dr. J. Berdowski Dr. M. Rhebergen

2 Datum 20 juli 2017 Disclaimer Dit rapport is zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Alle informatie in het rapport is afkomstig uit externe bronnen. Mochten er desondanks onjuistheden in het rapport staan, dan kunnen het Netwerk Acute Zorg Noordwest of SpoedZorgNet AMC hiervoor niet aansprakelijk gesteld worden. Aan eventuele onjuistheden of onvolledigheden kunnen geen rechten ontleend worden. De lezer is verantwoordelijk voor keuzes die hij/zij maakt op grond van de informatie in dit rapport, alsmede voor het gebruik van deze informatie. Aan de informatie uit dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie en gegevens in dit rapport mogen zonder nadrukkelijke schriftelijke toestemming niet worden vermenigvuldigd of gepubliceerd. 2

3 Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina 1. Aanleiding 4 2. Doelstelling 4 3. Werkwijze Bevindingen Algemeen Patiëntkarakteristieken Hulpvraag Instroom Uitstroom Conclusie en discussie Literatuur 25 3

4 1. Aanleiding Het hoofddoel van het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) is het borgen en optimaliseren van de regionale beschikbaarheid, de bereikbaarheid en kwaliteit van de spoedeisende ketenzorg (Figuur 1). Hiervoor dient het ROAZ o.a. het volgende in te kaart brengen: 1. Acute zorgaanbod in de regio 2. (en daaruit volgende) witte vlekken in bereikbaarheid en (structurele) beschikbaarheid. Bij veranderingen in zorgvraag of -aanbod, bijvoorbeeld door fusies, verhuizingen of concentratie van zorg, kunnen mogelijk witte vlekken ontstaan in de regionale bereikbaarheid, beschikbaarheid of kwaliteit van de acute zorg. Hier kan het ROAZ op anticiperen door periodiek zorgvraag en -aanbod in kaart te brengen en af te stemmen. Tot voor kort ontbrak het inzicht in de algemene primaire patiëntenstromen (zorgvraag) bij de regionale spoedeisende hulpen (SEH s), regionale ambulancevoorzieningen (RAV s) en huisartsenposten (HAP s). Figuur 1 Visuele weergave primaire patiëntenstromen in de spoedeisende zorgketen. 2. Doelstelling De doelstelling van dit periodieke onderzoeksproject is het monitoren van de primaire patiëntenstromen binnen de spoedzorgketen in Noord-Holland en Flevoland. Door dit onderzoek jaarlijks te herhalen, ontstaat een beeld van de regionale patiëntenstromen over de tijd, verschuivingen/trends hierin en komen mogelijke verbeterpunten aan het licht. 4

5 3. Werkwijze De regionale patiëntenstromen worden in kaart gebracht door middel van vragenlijsten. Er wordt hierin gevraagd naar (geaggregeerde) cijfers over het patiëntenaanbod. De vragenlijsten zijn gebaseerd op bestaande registraties, onderzoeken en benchmarks (o.a. Kommer et al., 2015; Ambulancezorg Nederland, 2015) en zijn in 2014 getoetst in een pilot (Rhebergen et al., 2014). Ook dit jaar zijn alle primaire partners in de spoedzorgketen in Noord-Holland en Flevoland uitgenodigd om te participeren: 19 SEH s, 5 RAV s en 11 HAP-organisaties (Tabel 1). Tabel 1 Uitgenodigde primaire ketenpartners. SEH-locaties RAV s HAP s organisaties (aantal locaties) AMC OLVG West Groot-Amsterdam Alkmaar (1) BovenIJ Ziekenhuis Rode Kruis Ziekenhuis Flevoland Almere (1) Flevoziekenhuis Tergooi Blaricum Gooi-&Vechtstreek Amstelveen (1) Spaarne Gasthuis Hoofddorp Tergooi Hilversum Kennemerland Amsterdam (5) Spaarne Gasthuis Haarlem VUmc Noord-Holland Noord Beverwijk (1) Ziekenhuis Amstelland Waterlandziekenhuis Blaricum (2) MC Slotervaart Westfriesgasthuis Haarlem (2) MC Zuiderzee Zaans Medisch Centrum Kop Noord-Holland (3) Noordwest Ziekenhuisgroep Ziekenhuis Amstelland Lelystad (1) Alkmaar Noordwest Ziekenhuisgroep West-Friesland (1) Den Helder OLVG Oost Zaanstreek-Waterland (2) De vragenlijst werd begin april 2017 uitgezet onder de (medisch) managers van de betrokken organisaties of afdelingen. Zij kregen ongeveer 8 weken de tijd om de vragenlijst in te vullen. Om vergelijking over de tijd mogelijk te maken, werden de cijfers opgevraagd over de jaren In de vragenlijsten werd het aantal SEH-bezoeken, HAP-verrichtingen en ambulance-inzetten uitgevraagd, niet het aantal unieke patiënten. De respons van de ziekenhuizen betrof 89% (17/19 SEH s), 100% van de RAV s (5/5) en 85% van de HAP s (17/20 locaties), al kon niet alle opgevraagde informatie worden aangeleverd. Aan de hand van de ingevulde vragenlijsten en de overige gegevens is een beschrijvende analyse gemaakt. Hierin is steeds een vergelijking gemaakt tussen (type) ketenpartners over de tijd. Waar mogelijk, en indien relevant, is een verdere uitsplitsing op veiligheidsregio uitgevoerd. 5

6 4. Bevindingen 4.1 Algemeen Bij de SEH s nam het patiëntenaanbod over de periode licht af met -2,7% (Tabel 2). In vergelijking met 2015 was er in 2016 juist weer een kleine toename zichtbaar in het patiëntenaanbod (+0,5%). Een aanvullende analyse op veiligheidsregio (en op ziekenhuisniveau) laat wel aanzienlijke variatie zien (Figuur 2a). In veiligheidsregio Noord-Holland Noord (NHN) nam het aantal SEHpatiënten bijvoorbeeld toe met +5,2% en in veiligheidsregio Kennemerland nam dit aantal af met - 16,0%. De RAV s zagen in de periode een toename van de ritten van +16,3% (Tabel 2). Er is enige variatie zichtbaar in de groei van het aanbod tussen de verschillende RAV s (+10,2% tot +19,5%) (Figuur 2b). De meeste patiënten werden vervoerd door de RAV met de grootste verzorgingspopulatie; Ambulance Amsterdam. Net als bij de RAV s nam het aantal verrichtingen van de HAP s ten opzichte van 2013 sterk toe (+14,6%) (Tabel 2). Bij uitsplitsing bleek er een toename zichtbaar in alle veiligheidsregio s (+5,4% tot +18,3%) (Figuur 2c). Een overzicht van het patiëntenaanbod van alle primaire ketenpartners per veiligheidsregio in 2016 staat in figuur 3a-d. Tabel 2 Ontwikkeling totale patiëntenaanbod SEH s, RAV s en HAP s Jaar SEH s (N=17/20) RAV s (N=5/5) HAP s (N=17/20) n (% t.o.v. 2013) (% t.o.v. jaar ervoor) n (% t.o.v. 2013) (% t.o.v. jaar ervoor) n (% t.o.v. 2013) (% t.o.v. jaar ervoor) (+0,7%) (+0,7%) (-3,3%) (-4,0%) (-2,7%) (+0,5%) (+10,0%) (+10,0%) (+10,8%) (+0,7%) (+16,3%) (+4,9%) (+3,1%) (+3,1%) (+9,2%) (+5,9%) (+14,6%) (+5,0%) 6

7 Figuur 2a-c Ontwikkeling patiëntenaanbod SEH s, RAV s, en HAP s per veiligheidsregio;

8 Figuur 3a-d Aanbod patiënten primaire ketenpartners 2016 per veiligheidsregio (aantal afgerond). RAV Kennemerland

9 4.2. Patiëntkarakteristieken Geslacht Het aandeel mannelijke / vrouwelijke patiënten varieert niet bij de SEH s, RAV s en HAP s over de periode Wel zijn er verschillen zichtbaar in het aandeel mannen en vrouwen tussen de typen ketenpartners. Waar de SEH s en RAV s ongeveer evenveel mannen als vrouwen zien, bezoeken meer vrouwen dan mannen de HAP s (Figuur 4). Figuur 4 Aandeel mannen en vrouwen patiëntenaanbod SEH s, HAP s en RAV s

10 Leeftijd Bij de SEH s nam het aantal en aandeel patiënten van 75 jaar of ouder licht toe in de periode van 13,3% tot 16,1% (+2,8%) (Tabel 3). Opvallend bij uitsplitsing is de grote variatie in het aandeel ouderen (13% tot 22%), en de sterkte van de stijging per veiligheidsregio. In de veiligheidsregio Groot-Amsterdam was er in 2016 ten opzichte van 2013 een toename van het aandeel ouderen zichtbaar van +1,5%, en in de regio Flevoland van +7,8% (Figuur 5a). Bij de RAV s werd in de periode geen noemenswaardige verandering waargenomen in het aandeel patiënten van 75 jaar of ouder (Tabel 3). Wel was er variatie zichtbaar bij uitsplitsing op veiligheidsregio (Figuur 5b). In Flevoland bijvoorbeeld nam het aandeel ouderen +0,9% toe en in Gooi- en Vechtstreek +4,9%. Opvallend waren ook hier de verschillen in het aandeel ouderen tussen de regio s. Bij de RAV Gooi- en vechtstreek ligt dit bijvoorbeeld rond de 40% en bij de RAV Flevoland rond de 20%. In totaal en per veiligheidsregio waren er voor de HAP s eigenlijk geen ontwikkelingen zichtbaar binnen de verschillende leeftijdscategorieën (Tabel 3). Gemiddeld over Noord-Holland en Flevoland werd er zelfs een kleine afname gevonden van het aandeel ouderen. Alleen bij uitsplitsing op veiligheidsregio waren er kleine veranderingen waarneembaar (Figuur 5c). Er was in de periode van bijvoorbeeld een kleine stijging zichtbaar in het aandeel ouderen van +0,9% in de veiligheidsregio Noord-Holland, en een kleine daling van -1,5% in Groot Amsterdam. 10

11 Tabel 3 Ontwikkeling leeftijdscategorieën patiëntenaanbod SEH s, RAV s en HAP s Leeftijd* SEH s (n=16 locaties) n (%) RAV s (n=3) n (%) HAP s (n=14 locaties) n (%) Baby <1 Jaar (2,0%) (2,1%) (2,2%) (1,9%) 587 (0,7%) Kind 1-18 jaar (19,2%) (19,4%) (18,6%) (19,3) (5,0%) Volwassene jaar (65,6%) (64,7%) (63,5%) (62,6%) (54,3%) Oudere > jaar (13,3%) (13,7%) (15,7%) (16,1%) (27,8%) Overig onbekend (0,0%) (0,0%) (0,0%) (0,0%) (12,2%) *Door afronding valt de som van de percentages soms net iets hoger of lager uit dan 100%. 741 (0,8%) (4,8%) (53,7%) (28,7%) (11,9%) 685 (0,8%) (5,7%) (51,4%) (28,8%) (13,3%) 850 (0,9%) (5,1%) (54,2%) (28,6%) (11,3%) (5,4%) (23,2%) (57,5%) (14,0%) 3 (0,0%) (5,2%) (23,4%) (57,6%) (13,9%) 243 (0,1%) (4,9%) (23,5%) (57,0%) (14,0%) (0,5%) (5,0%) (24,1%) (57,2%) (13,2%) (0,5%) 11

12 Figuur 5a-c Ontwikkeling aandeel patiënten 75 jaar of ouder bij SEH s, HAP s en RAV s per veiligheidsregio *RAV Amsterdam en Kennemerland konden deze gegevens niet volledig aanleveren. * % 2013 t.o.v

13 4.3. Hulpvraag Tijdstip Het grootste deel van de SEH- en RAV-contacten in vond doordeweeks tijdens kantooruren en in de avond plaats (Tabel 4). De HAP s zijn tijdens kantooruren gesloten; acute patiënten worden tijdens deze uren grotendeels in de dagpraktijken gezien, of gaan naar de SEH. De HAP s zagen de meeste patiënten doordeweeks in de avond. De minste contacten van de SEH s, RAV s en HAP s vonden plaats tijdens de nacht, zowel doordeweeks als in het weekend. Er werden geen noemenswaardige veranderingen over de jaren, of tussen de veiligheidsregio s gevonden. Tabel 4 Ontwikkeling tijdstip contact patiëntenaanbod SEH s, RAV s en HAP s Tijdstip* SEHs (n=17) RAVs (n=3) HAPs (n=14) n (%) n (%) n (%) Doordeweeks (08:00-16:59)** 29,9% 32,7% 0,0% 42,5% 44,8% 0,0% Doordeweeks (17:00-23:59) 16,7% 14,9% 19,7% 23,7% 20,5% 36,1% Doordeweeks (00:00-07:59) 4,1% 7,4% 4,5% 5,9% 10,1% 8,2% Weekend (08:00-16:59) 26,6% 20,5% 46,4% 15,1% 11,2% 34,1% Weekend (17:00-23:59) 16,5% 14,6% 22,4% 9,4% 8,0% 16,5% Weekend (00:00-07:59) 6,2% 9,9% 7,0% 3,5% 5,4% 5,1% * Indeling cellen; aantal; percentage per dagdeel; percentage totaal. Door afronding valt de som van de percentages soms net iets hoger of lager uit dan 100%. ** HAP s zijn tijdens kantooruren gesloten. 14

14 Urgentie In de periode nam het aandeel SEH-patiënten in de drie meest spoedeisende categorieën toe met ongeveer +10%, terwijl het aandeel in de twee minst urgente categorieën afnam met ongeveer 10% (Figuur 6a). Hiernaast werden tussen de (veiligheids)regio s verschillen gevonden in het aandeel patiënten binnen de verschillende urgentiecategorieën (Figuur 7a). In Flevoland ligt het gezamenlijk aandeel van de 3 meest spoedeisende categorieën bijvoorbeeld rond de 70% en in Gooien Vechtstreek rond de 30%. Bij de RAV s zijn over de periode het aantal van alle typen ritten toegenomen (A1, A2 en B-ritten) (Figuur 6b). Hierbinnen is eigenlijk alleen het aandeel A2-ritten met +2,1% gestegen. Tussen de RAV s/(veiligheids)regio s werd enige variatie in het aandeel van de verschillende ritten waargenomen (Figuur 7b). Bij de HAP s, is net als bij de SEH s, het aandeel patiënten in de hogere urgentiecategorieën toegenomen over de periode met ongeveer 10% (Figuur 6c). Bij de HAP s nam het aandeel patiënten in de lagere urgentie categorieën U4/U5 af. Wel nam het aantal patiënten in deze categorieën toe. Hiernaast was ook tussen de (veiligheids)regio s enige variatie zichtbaar in het aandeel van de verschillende urgentiecategorieën (Figuur 7c). 15

15 Figuur 6a-c Verdeling urgentie patiëntenaanbod SEH s, RAV s en HAP s *Triagesystemen en codering urgentie verschillen per ketenpartner, dit maakt vergelijking tussen ketenpartners NIET mogelijk/zinvol. Deelnemende SEH s maken gebruik van verschillende triagesystemen, allen met 5 urgentiecategorieën. Zoals in andere onderzoeken zijn deze in dit project over elkaar gelegd. Voor SEH s betekent dit bij MTS bijvoorbeeld rood t/m blauw (met nummering 1-5). Hierbij geldt dat de 1 staat voor levensbedreigend (z.s.m. hulp) en dat de urgentie afneemt naarmate er een hogere categorie wordt gescoord (bv Categorie 5 bij MTS: binnen 240 minuten helpen). De RAV s in de regio maken gebruik van AMPDS/ProQA. Mede op basis hiervan maakt de meldkamer een keuze tussen een A1 (binnen 15 minuten), A2 rit (binnen 30 minuten) en B-rit (besteld vervoer). De deelnemende HAP s maken gebruik van de NTS. Voor hen geldt de volgende categorisering: U0/U1= Levensbedreigend, z.s.m.; U2= Spoed, binnen een uur; U3= Dringend, binnen een paar uur; U4= Niet dringend, U5 = Zelfadvies. 16

16 Figuur 7a-c Verdeling urgentie patiëntenaanbod SEH s, RAV s en HAP s in 2016 per veiligheidsregio. 17

17 Soort specialisme / diagnosegebieden Voor de SEH s is er nog geen uniforme definitie en/of registratie van specialisme/hoofdbehandelaar. In eerdere jaren bleek dat vergelijking tussen de ziekenhuizen niet goed mogelijk was, en is besloten dit niet meer in de vragenlijst op te nemen. Er wordt door de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulpartsen wel gewerkt aan een uniforme dataset waar in de toekomst mogelijk aansluiting bij gevonden kan worden. Voor de RAV s is uiteindelijk besloten de data van diagnosegebieden niet in vragenlijsten op te nemen, omdat het voor de meeste RAV s niet mogelijk was om dit aan te leveren. Uit de aangeleverde HAP-gegevens over de periode zijn er geen grote wijzigingen zichtbaar over de verschillende diagnosegebieden (Tabel 5). Alleen het aandeel (en aantal) heelkunde/trauma-patiënten is in deze periode toegenomen met +3,1%, en het aandeel patiënten op het diagnosegebied interne geneeskunde is iets afgenomen met -2,0%. Tabel 5 Ontwikkeling diagnosegebieden patiëntenaanbod HAP s Diagnosegebied HAP s* HAP s (n=14) 2013 n (%) Cardiologie (6,3%) Interne geneeskunde (34,4%) Heelkunde/trauma (26,2%) Neurologie (5,3%) Pulmonologie (19,4%) Gynaecologie & verloskunde (3,1%) Psychiatrie (5,3%) 2014 n (%) (6,3%) (34,9%) (27,4%) (5,4%) (18,3%) (2,9%) (4,9%) 2015 n (%) (6,0%) (32,8%) (30,2%) (5,2%) (18,7%) (2,6%) (4,6%) *Door afronding valt de som van de percentages soms net iets hoger of lager uit dan 100% n (%) (5,9%) (32,4%) (29,3%) (5,4%) (19,5%) (2,7%) (4,8%) 18

18 4.4. Instroom Verwijzer (SEH s) Zelfverwijzers vormen in 2016 nog steeds een grote groep patiënten die instromen naar de SEH s (31,6%). Het aandeel is in de periode echter wel met -11,9% gedaald (Figuur 8). Deze trend was in alle veiligheidsregio s zichtbaar (Figuur 9a-c). Het aandeel zelfverwijzers varieerde sterk tussen de veiligheidregio s. In de regio Groot-Amsterdam ligt het percentage bijvoorbeeld net iets boven de 40%, terwijl dit in Flevoland/Gooi- en Vechtstreek onder de 20% ligt. Sinds 2015 wordt het grootste aandeel SEH-patiënten verwezen via de huisarts/hap. In 2016 werd ten opzichte van 2013 vaker verwezen via huisarts/hap (32,9% in 2013 vs. 38,8% in 2016) en via de ambulance (14,8% in 2013 vs. 17,5% in 2016) (Figuur 8). Ook deze trends zijn grotendeels zichtbaar in alle veiligheidsregio s (Figuur 9a-c). Figuur 8 Ontwikkelingen verwijzing naar SEH s

19 Figuur 9a-c Ontwikkelingen verwijzing naar SEH s per (gecombineerde) veiligheidsregio. 20

20 Verrichtingen (HAP s) Bijna de helft van de patiënten in de regio Noord-Holland en Flevoland kwam voor een fysiek consult naar een HAP; de dienstdoende huisarts heeft relatief de minste patiëntencontacten gehad via een visite (Tabel 6). Het aandeel fysieke consulten op de HAP s is in de periode gemiddeld gestegen met +3,4% (al is deze stijging sinds 2014 afgevlakt). Daarentegen nam het aandeel visites juist af met -3,7%. Het aandeel telefonische consulten bleef over de periode ongeveer gelijk. Er waren tussen de veiligheidsregio s en HAP s verschillen zichtbaar in het aandeel van de verschillende typen verrichtingen (Figuur 9). In de regio Kennemerland ging het bijvoorbeeld om ongeveer 40% fysieke consulten en in Flevoland om ongeveer 50%. Tabel 6 Ontwikkelingen verrichtingen HAP s in Verrichtingen HAP* HAP s (n=17) 2013 n (%) 2014 n (%) 2015 n (%) Consult (47,4%) (50,2%) (50,2%) Visite (11,6%) (11,1%) (8,8%) Tel. consult (37,8%) (35,3%) (38,2%) Overig (3,2%) (3,3%) (2,9%) *Door afronding valt de som van de percentages soms net iets hoger of lager uit dan 100% n (%) (50,7%) (7,9%) (38,6%) (2,7%) Figuur 9 Verdeling type verrichting HAP s per veiligheidsregio in

21 4.5. Uitstroom Bestemming acute patiënten na SEH s Ongeveer tweederde van de SEH-patiënten kon direct na het SEH-bezoek naar huis (Figuur 10). Dit aandeel bleef over de periode relatief constant. Het aandeel interne opnames nam iets toe met +2,4%. Deze trend was grotendeels zichtbaar in alle veiligheidsregio s en ziekenhuizen. M.b.t. de uitstroom waren er tussen de veiligheidsregio s en ziekenhuizen wel aanzienlijke verschillen zichtbaar in het aandeel patiënten dat na het SEH-bezoek direct naar huis kon, of intern werd opgenomen (Figuur 11). In de regio Kennemerland betrof het aandeel patiënten dat direct na de SEH naar huis ging bijvoorbeeld bijna 60%; in Groot-Amsterdam was dit ongeveer 70%. Figuur 10 Ontwikkelingen in bestemming patiënten na SEH Figuur 11 Ontwikkelingen in bestemming patiënten na SEH per veiligheidsregio in

22 Conclusies en discussie Totale aanbod Bij de SEH s nam het patiëntenaanbod in de periode iets af met -2,7%, terwijl het aantal patiënten bij de RAV s en HAP s sterk toenam met ongeveer 15%. In vergelijking met 2015 was er in 2016 juist weer een kleine toename zichtbaar in het patiëntenaanbod bij de SEH s (+0,5%). Tussen de veiligheidsregio s werden hierin echter aanzienlijke verschillen waargenomen. Deze bevindingen sluiten goed aan bij landelijke trends en (beleids)ontwikkelingen: de zorgconsumptie is gestegen, (complexe) zorg is verder geconcentreerd en laag-complexe zorg is deels verplaatst van 2 e naar 1 e lijn (verhoging eigen risico, substitutie en samenwerking triage HAP/SEH). Leeftijd Bij de SEH s nam het aantal en aandeel patiënten van 75 jaar of ouder licht toe in de periode met +2,8%. De sterkte van de stijging varieerde tussen veiligheidsregio s. De toename van het aandeel ouderen bij de SEH s lijkt groter dan wat men zou verwachten o.b.v. de demografische ontwikkelingen (CBS, 2017). Mogelijk spelen landelijk ingezette beleidsveranderingen hier een rol in (bijv. ambulantisering ouderenzorg). Bij de RAV s en HAP s werd in de periode eigenlijk geen verandering waargenomen in het aandeel patiënten van 75 jaar of ouder. Wel werden hierbij verschillen waargenomen tussen veiligheidsregio s. Ook opvallend was de variatie in het totale aandeel patiënten van 75 jaar of ouder per veiligheidsregio voor bij de SEH s (±13% tot 22%), RAV s (±24% tot 42%) en HAP s (±12 tot 16%). Urgentie In de periode nam het aandeel SEH-patiënten in de 3 meest spoedeisende categorieën toe met ongeveer 10%, terwijl het aandeel in de 2 minst urgente categorieën afnam. Bij de HAP s was er een identieke trend zichtbaar. Bij de RAV s namen over de periode de aantallen van alle typen ritten toe (A1, A2 en B-ritten). Alleen het aandeel A2-ritten is hierbinnen iets gestegen. Bij de SEH s, RAV s en HAP s was er bij uitsplitsing op veiligheidsregio variatie zichtbaar in de sterkte van de daling(en)/stijging(en) en in het aandeel van de verschillende urgentiecategorieën. Deels zijn de trends verklaarbaar door (veranderingen in) het gebruik van verschillende triagesystemen en gezamenlijke triage SEH/HAP. De trend bij de HAP s werd recentelijk ook al waargenomen in landelijk onderzoek (NIVEL, 2017). Als mogelijke verklaring schrijven de onderzoekers: Deze bevindingen roepen de vraag op wat de oorzaken zijn van de hogere inschatting van de urgentie. Mogelijk is er meer aandacht bij huisartsenposten om calamiteiten te voorkomen. Ook de wijze waarop wordt gewerkt met geprotocolleerde triage zou een rol kunnen spelen. 23

23 Instroom (SEH s) Het aandeel zelfverwijzers is in de periode sterk gedaald, terwijl het aantal verwijzingen via 112/RAV en via huisarts juist toenam. Ook deze trends passen bij de eerder genoemde landelijke beleidsontwikkelingen, bijvoorbeeld de intensievere samenwerking tussen HAP s en SEH s op het gebied van triage. Zelfverwijzers vormden in 2016 met 31,6% nog steeds een grote groep patiënten die instromen naar de SEH s. Dit percentage is ongeveer gelijk aan het landelijk gemiddelde van 30% uit 2014 (Gakeer et al., 2014). Het percentage zelfverwijzers varieerde echter sterk tussen de regio s, en bleek met name hoog te liggen in Groot-Amsterdam. Uitstroom (SEH s) Ongeveer tweederde van de SEH-bezoekers kon direct na een SEH-bezoek naar huis. Dit aandeel bleef over de periode relatief constant, terwijl het aandeel interne opnames licht steeg. Deze trend was grotendeels zichtbaar in alle veiligheidsregio s. Bij de uitstroom waren er tussen de veiligheidsregio s wel aanzienlijke verschillen zichtbaar in het aandeel patiënten dat na het SEHbezoek direct naar huis kon, of intern werd opgenomen. De eerder benoemde stijging in het aandeel ouderen (>75 jaar) en/of meer spoedeisende patiënten (U1-U3) op de SEH s zou een mogelijke verklaring kunnen zijn. Complexe en/of ouderen worden gemiddeld vaker (her)opgenomen (Samaras et al., 2010; Ackroyd-Stolarz et al., 2011). 24

24 5. Literatuur Ackroyd-Stolarz et al. The association between a prolonged stay in the emergency department and adverse events in older patients admitted to hospital: a retrospective cohort study. BMJ Qual Sav, 20, (2011). Centraal Bureau voor statistiek (CBS), Gakeer, et al. Inventarisatie van SEH-bezoeken en zelfverwijzers. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014; 158: A Kommer et al. (RIVM). Trendanalyse spoedeisende ambulancezorg. Rapport, Ambulancezorg Nederland. Ambulances In-zicht Rapport, NIVEL. Ontwikkelingen op de huisartsenpost. Rapport, januari Rhebergen, M. & Bonink, D. Patiëntenstromen binnen de spoedeisende zorgketen in Noordwest-Nederland 2012 en Rapport, Samaras et al. Older patients in the Emergency Department: A Review. Annals of Emergency Medicine, 56, (2010). 25