Notitie Hoort bij zaak: SOM/2016/027993 Onderwerp: Evaluatie waarderingsbeleid vrijwilligers Van: Ilse van Gerven Datum: 10 oktober 2016 Evaluatie waarderingsbeleid vrijwilligers 1. Aanleiding Zes jaar geleden heeft de gemeente Someren een waarderingsbeleid voor haar vrijwilligers opgesteld. De reden hiervoor was vooral om een gemeentelijke waardering voor vrijwilligers te realiseren. Veel vrijwilligers worden door de organisatie of het individu voor wie zij zich inzetten al gewaardeerd. De gemeente wilde echter ook laten blijken dat zij trots is op alle vrijwilligers en de inzet erg waardeert. Waardering is ook een goede stimulans voor mensen om zich blijvend in te zetten en zorgt voor duurzaam vrijwilligerswerk. 2. Vormen van waardering De afgelopen jaren is via twee sporen ingezet, een collectieve (jaarlijks een groep vrijwilligers in het zonnetje gezet) en een individuele waardering (de vrijwilligersonderscheiding). Aangegeven is om deze aanpak dit jaar te evalueren. 2.1 Individuele waardering Huidig beleid Aan vrijwilligers die zich hebben ingezet en voldoen aan de criteria wordt een vrijwilligersschaal uitgereikt. De uitgangspunten voor het uitreiken van deze schaal zijn als volgt: - de onderscheiding vormt een bijzondere waardering voor een bijzondere inzet - de onderscheiding blijft exclusief. - een collegelid kan iets tastbaars meenemen bij een bezoek/ bijzondere gelegenheid - persoonlijke aandacht staat centraal
Er is niet voor gekozen om jaarlijks een vrijwilliger van het jaar te kiezen (zoals andere gemeenten dat doen). Hiervoor wordt door Someren Natuurlijk in Someren de Zummerse Mens georganiseerd. Als gemeente waarderen we dit initiatief en stellen we faciliteiten beschikbaar. We merkten dat we graag wel iets willen hebben om een mooie waardering voor vrijwilligers te hebben vandaar de schaal. Criteria voor uitreiking onderscheiding - De vrijwilliger heeft een bijzondere verdienste op het gebied van het maatschappelijke vlak (bijv. sport, cultuur, zorg) geleverd. - Het betreft een inwoner van Someren of iemand die zich inzet voor de Somerense gemeenschap. - De persoon heeft zich vrijwillig ingezet (Deze inzet geldt in de breedste zin van het woord, kan voor zowel verengingen als voor individuele burgers). - De inzet is niet gekoppeld aan een geldelijke of stoffelijke tegenprestatie (uitgezonderd een onkostenvergoeding/ vrijwilligersvergoeding 1 ). - De vrijwilliger is niet in het bezit van een Koninklijke onderscheiding - De vrijwilliger is actief op de voor- en/of achtergrond - Het werk wordt zeer regelmatig (wekelijks/ maandelijks) en in het grootste gedeelte van het jaar uitgevoerd of in een groot aantal uren (intensief) in een korte tijd. - De inzet heeft plaatsgevonden gedurende een periode van 5 jaar of langer. De waardering is speciaal voor vrijwilligers. Een jubileum (bijv. 25 jaar lid van een vereniging) is geen reden voor het ontvangen van een onderscheiding. Wel kan een onderscheiding uitgereikt worden als iemand 25 jaar vrijwilliger is en een bijzondere inzet heeft gepleegd. Nominaties Organisaties of individuen konden een vrijwilliger voordragen. Hiervoor is een formulier beschikbaar via website. Het college besluit, na een collegevoorstel over toekenning. Ervaringen De afgelopen jaren zijn er zeven schalen uitgereikt. Daarnaast is in oktober nog een aanvraag ingediend. Deze is nog in behandeling. Schaal 1 Ontvanger Wanneer Waarom Genomineerd door De heer Engelie 18 maart In de voordracht werd Het bestuur van de Hoeben van 2011 gesproken over unne Heemkundekring. Heemkundekring gouwe vrijwilliger, altijd de Vonder Asten bereid om op diverse Someren manieren medewerking te verlenen voor zaken van de Heemkundekring. Daarnaast werd aan alle criteria voor de onderscheiding voldaan. 1 Voor de term vrijwilligervergoeding worden de richtlijnen van de belastingdienst gehanteerd. 2/11
Schaal 2 De heer Piet 3 november De heer Swinkels De werkgroep Swinkels van de 2011 voldeed aan alle criteria. Podium van de werkgroep Aangegeven werd hij Ruchte Podium van de gaat voor 100%, meer Ruchte dan van hem verwacht kan worden als vrijwilliger is hij aanwezig om zijn diensten in te zetten voor de werkgroep Podium. Schaal 3 De heer A.J. van 1 maart Vanwege de jarenlange, De afdeling RBO. de Boogaert 2012 wekelijkse inzet om de kloostertuinen vrijwillig te onderhouden. Schaal 4 Mevrouw Mieke 6 Mieke heeft een De Ruchte Storms september maatschappelijk/cultureel 2014 hart en heeft middels veel energie en tijd ingezet om een belangrijke bijdrage leveren aan de culturele en sociale activiteiten binnen de gemeente Someren. Een hele grote vrijwillige inzet is er voor de Ruchte, vandaar de koppeling van de uitreiking aan het openen van de nieuwe tribune, een bijzondere gebeurtenis bij de Ruchte. Schaal 5 De heer Toon 19 De heer van Maris heeft Familie van Maris december zich 30 jaar ingezet als 2014 jeugdleider bij SV Someren, hij organiseerde 25 keer het E- en F- toernooi en regelt ook de toernooien voor de gehele jeugdafdeling. Daarnaast zet hij zich ook voor vele andere zaken binnen SV Someren in en zet hij 3/11
zich in voor de handbalvereniging. Schaal 6 Mevrouw Lies Verberne 22 december 2015 Mevrouw Verberne doet veel voor de bewoners van SWZ. Samen SWZ boodschappen doen, bewoners begeleiden bij ziekenhuisbezoeken, samen met een bewoner de tuin onderhouden, samen koffie drinken maar ook een luisterend oor zijn. Elke dag is ze aanwezig om zich in te zetten. Schaal 7 De heer Vlemmix 23 september 2016 De heer Vlemmix heeft vanaf de start van het park in Someren-Eind als vrijwilliger het park onderhouden. Hij wordt ook wel de parkwachter genoemd. Coördinator werkgroep park Someren-Eind. Algemene conclusies/ opmerkingen: De mensen die de schaal mochten ontvangen waren allemaal erg enthousiast, vonden het een mooie waardering en waren ook zeer verrast met de nominatie. Door zowel de Heemkundekring als de Werkgroep Podium waren meerdere kandidaten voorgedragen voor een nominatie. Allemaal voldeden ze aan de criteria. Aangezien het om een exclusieve waardering gaat is gekozen voor uitreiking aan één persoon. Het is wel moeilijk om aan de hand van criteria een keus te maken voor nominatie van één vrijwilliger. Het is belangrijk om aandacht te blijven geven aan de mogelijkheid om vrijwilligers te nomineren. Het idee bestaat dat dit niet bij alle vrijwilligersorganisaties bekend is. Publicatie wordt regelmatig in bijvoorbeeld t Contact herhaald. Alleen in de maanden oktober tot en met februari wordt er niet gepubliceerd omdat er anders verwarring kan ontstaan met de Zummerse Mens. Voor verenigingen zelf blijkt het erg lastig te zijn om een keus te maken wie in aanmerking komt voor de waardering. Vaak zijn er binnen de vereniging veel vrijwilligers die allemaal gewaardeerd worden. Verenigingen geven aan het lastig te vinden om één vrijwilliger voor te dragen. Anderen voelen zich dan mogelijk gepasseerd. Dit is dan ook vaak de belanrgijkste reden dat verenigingen geen vrijwilliger voordragen. Er zijn ook diverse aanvragen gedaan maar na bespreking/ behandeling zijn de aanvragen ingetrokken. Bijvoorbeeld omdat bleek dat ook een Koninklijke Onderscheiding een mogelijkheid was gelet op de vele verdiensten of omdat binnen een vereniging bestuurlijk niet goed afgestemd was dat er een aanvraag ingediend was. 4/11
2.2 Collectieve waardering De collectieve waardering is in het leven geroepen omdat elke inzet van een vrijwilliger speciaal is. Hoe groot of klein, hoe lang of kort deze ook is. Om ook deze vrijwilligers te waarderen wordt jaarlijks een groep vrijwilligers in het zonnetje gezet. Doel Jaarlijkse gemeentelijke waardering aan een groep vrijwilligers. Randvoorwaarden/ uitgangspunten - Vrijwilligerswaardering is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de vereniging/ organisatie waar de vrijwilliger actief is. - De gemeente organiseert geen feesten, dat kunnen vrijwilligersorganisaties zelf. - Persoonlijke aandacht staat centraal. - Zowel bekende groepen vrijwilligers, als minder bekende groepen worden in het zonnetje gezet. - Samen met vertegenwoordigers van de doelgroep wordt de waardering vorm gegeven. - Er wordt maatwerk per groep vrijwilligers geleverd. - Doelgroep bestaat zowel uit georganiseerde als niet-georganiseerde vrijwilligers Thema Bij het opstellen van het waarderingsbeleid waren enkele thema s vastgesteld waarbij werd aangesloten bij een landelijk, Europees of mondiaal thema. Vrijwilligers die zich binnen dit thema inzetten werden in het zonnetje gezet. Het aansluiten bij een landelijk of Europees thema heeft voordelen: - er kan meegelift worden met promotiemateriaal/ pr- campagnes - de kans bestaat dat er extra middelen beschikbaar worden gesteld voor activiteiten die in het thema georganiseerd worden. - ook aan minder bekende organisaties wordt gedacht (door het thema wordt je gedwongen creatief te denken). - geen sprake van willekeur (zowel het thema als de vrijwilligers die in het zonnetje worden gezet) - het gehele jaar is er extra aandacht voor een gekozen thema, dit waarderingsmoment sluit daar goed bij aan. Uitvoering De eigenlijke start was al in 2009, toen de vrijwilligers die kinderen veilig laten oversteken van en naar school in het zonnetje werden gezet door de vrijwilligerscentrale samen met Veilig Verkeer Nederland en de politie. 5/11
2010: Vrijwilligers die actief zijn in de bestrijding van sociale uitsluiting. Reden: de Europese Commissie heeft het jaar 2010 benoemd als Europees jaar van de bestrijding van armoede en de sociale uitsluiting. Met name de maatjes zijn in het zonnetje gezet. Maatschappelijke stagiaires helpen mee de maatjes te verwennen met koffie en zelfgemaakte taart 2011: Vrijwilligers die zich internationaal inzetten Reden: de Europese Commissie heeft besloten om 2011 als Europees Jaar voor Vrijwilligerswerk te benoemen. 2012: Vrijwilligers van sportverenigingen Reden: Olympische Zomer Spelen en EK in 2012. 2013: Vrijwilligers die ervoor zorgen dat mensen met een (lichamelijke) beperking kunnen sporten. Reden: Doorloop van het idee van 2012, na gesproken te hebben met sportverenigingen specifiek deze sportvrijwilligers gekozen voor waardering. Blik van waardering 6/11
2014: Vrijwilligers die kinderen laten spelen Reden: Er zijn veel jongeren actief en het verdient waardering dat zoveel jonge mensen zich inzetten voor andere jonge mensen. Daarnaast kon er extra aandacht worden gegeven aan in veilige handen, een landelijke actie om bij vrijwilligersorganisaties het thema veiligheid voor kinderen op de agenda te krijgen. Ook willen we graag aan verschillende doelgroepen en leeftijden aandacht geven. Vrijwilligers lezen de dankbrief van de gemeente. 2015: Vrijwilligers die werken met mensen met een verstandelijke beperking en met mensen met een NAH. Reden: 2015 is het jaar waarin de participatiesamenleving steeds meer zichtbaar wordt en juist voor deze groep mensen verdient de inzet van vrijwilligers extra aandacht. In 2015 is er door de gemeente Someren extra aandacht voor inclusief beleid. 2016: Vrijwilligers in de cultuursector, specifiek toneelverenigingen. Reden: de cultuurnota gemeente Someren werd vastgesteld. De groep cultuur is daarnaast nog niet eerder in het zonnetje gezet. Op de volgende wijze hebben we de waardering ingevuld. Jaar Doelgroep Activiteit Deelnemers 2010 Vrijwilligers die actief zijn in de bestrijding van armoede De maatjes kregen een high tea aangeboden met een fotoshoot. Deelnemers gingen in gesprek over de wensen m.b.t. het maatjesproject In totaal waren er ruim 40 maatjes van de volgende organisaties: Onis Mee Zuid-Oost Brabant 7/11
en sociale uitsluiting, specifiek de maatjes 2011 Vrijwilligers die internationaal actief zijn. of konden vertellen wat hun passie is voor het maatjesschap. Op zaterdag 11 december 2010 kregen alle maatjes een ingelijste foto en vond de aftrap plaats van een fototentoonstelling die op verschillende plaatsen in Asten en Someren te zien is geweest. Deze fotoserie hangt definitief in de Ruchte en bij een huisarts in Asten. Zaterdag 19 maart 2011 (gekoppeld aan NLDOET) was er de feestelijke lunch voor alle organisaties binnen Asten en Someren die internationaal actief zijn. Masleerlingen zorgden voor de ontvangst en brachten de drankjes rond. Een groep inburgeraars van het project Mixen zorgden voor een internationaal buffet. Een presentatie van de verschillende organisaties werd aan ieder getoond, waardoor men ook wist wat er zoal aan internationale organisaties zijn in Asten en Someren. Oro Rode Kruis Kempenhaege SWZ Land van Horne Rode Kruis Savant Parochie O.L. Vrouwe ten Hemelopneming Er waren in totaal ruim 90 vrijwilligers bij de lunch en de presentatie. Van de volgende organisaties aanwezig: Een Aarde Uw lichtje hun lichtje De Wereldwinkel De Wereld aan Tafel Kuljuru Keso Stichting Zanskarscholen Kembe Foundation SC Centaur(handboogvereni ging) Onis, project Mixen 2012 De sportvrijwillige rs die hebben meegedaan aan de actie Sport in de Etalage en die meedoen met het programma Sjors Sportief. De bedoeling was om op dinsdag 26 juni 2012 de vrijwilligers in het zonnetje te zetten die mee hebben gedaan aan Sport in de Etalage en Sjors Sportief. Tijdens deze avond zou er, naast een woord van dank door de wethouders, een uitwisseling over de ervaringen en kansen voor Sport in de Etalage en over de maatschappelijke stages voor het komend seizoen plaatsvinden. Daarnaast werd een sportquiz aangeboden die gericht is op de lokale sportactiviteiten. Sportorganisaties in Someren Vanwege het beperkt aantal aanmeldingen is besloten deze avond 8/11
2013 Vrijwilligers die ervoor zorgen dat iemand met een beperking kan sporten of bewegen. 2014 Vrijwilligers die het mogelijk maken dat kinderen kunnen spelen. niet door te laten gaan. Organisaties die zich aangemeld hadden vonden het jammer maar begrepen de keus. 40 vrijwilligers zijn bezocht met een dankbrief van het college van B & W en een mooie blikje vol koekjes. De vrijwilligerscentrale bezocht alle organisaties met een doos snoepjes voor het bestuur (tijdens een bestuursvergadering) en voor alle vrijwilligers was er een envelop met brief, mooie fotokaart en een medaille van chocolade. 6 organisaties en 2 particulieren zijn bezocht: Werkgroep Scootmobiel Someren, Land van Horne, 2 particulieren, G-badminton, SWZ, d n Hoef en KBO fietsgroep. 24 organisaties die actief zijn, zijn bezocht. 2015 Vrijwilligers voor mensen met een beperking. Aan het einde van het jaar is een E- book met foto s gemaakt over het bezoek aan alle verenigingen. Donderdag 12 maart kregen de vrijwilligers een gezellige avond aangeboden. Men kon elkaar informeel ontmoeten, kennis maken en informatie inwinnen bij de verschillende organisaties over het vrijwilligerswerk. En zich natuurlijk ook inschrijven als nieuwe vrijwilliger. Tijdens die avond zijn er 10 nieuwe mensen aangemeld als vrijwilliger. De Rimboband, die bestaat uit mensen met een beperking, verzorgde een optreden. Later dat jaar hebben dezelfde organisaties de deuren nog eens open gezet voor de buurt. Onis, ORO ( Asten-Someren), SWZ, Kempenhaege Asten/Someren, Tweedelig Asten en Kans Plus 2016 Waarderingse De vrijwilligers worden uitgenodigd Toneelvereniging venement voor een optreden van Rob Speledonckers Someren voor de Scheepers, theateravond in de Toneelvereniging vrijwilligers in Ruchte. Er is veel ruimte om elkaar te Crescendo Someren de ontmoeten en ideeën uit te wisselen. Toneelvereniging de cultuursector, Heidespelers Someren- specifiek de Heide vrijwilligers 9/11
betrokken bij toneel en theater. Toneelvereniging de Kring Someren-Eind Podiumgroep de Ruchte Toneelverenging ProFiel Lierop KBO toneelgroep Someren-Heide Algemene conclusies/ opmerkingen Niet van alle organisaties zijn aanmeldingen voor bijeenkomsten gekomen. Eén organisatie heeft specifiek aangegeven dat zij niet deelnamen omdat zij de vrijwilligers al voldoende waarderen. Deze keus werd natuurlijk gerespecteerd maar in een gesprek is toegelicht dat het specifiek ging om een gemeentelijke waarderingsactie, naast hetgeen organisaties zelf doen. De reacties na de activiteiten waren erg positief. De deelnemers waren erg verrast dat ze in het zonnetje werden gezet. Men gaf aan dat het leuk is iets voor een ander te doen, maar dat de waardering daarvoor ook belangrijk is. Door met andere vrijwilligers in gesprek te gaan die ongeveer hetzelfde werk doen worden goede ervaringen uitgewisseld maar zijn ook al leuke en goede matches ontstaan. Uit de praktijk blijkt dat verenigingen zelf elkaar niet altijd opzoeken maar als er een bindingsactiviteit wordt georganiseerd daar wel positief op gereageerd wordt. de inzet van de Mas-leerlingen is van grote meerwaarde omdat zij op deze manier ook kennis maken met bijvoorbeeld de maatjesprojecten. De fotoshoot werd erg gewaardeerd, mensen vonden het een bijzonder aandenken en waren er trots op dat hun foto s geëxposeerd werden. Het was een originele manier van waarderen. 3. Toekomst We kunnen terugkijken op een mooie waardering van vrijwilligers in Someren. Het doel om meer (gemeentelijke) aandacht te geven aan de inzet door vrijwilligers is zeker geslaagd. De vraag is nu of we verder gaan op de ingeslagen weg of kiezen voor een andere vorm van waardering. 3.1 Vrijwilligersschaal De schaal is een mooie manier om de waardering naar een vrijwilliger uit te spreken. De mensen die de schaal mochten ontvangen waren hier positief over en het gaf een mooie publicatie in de media voor de inzet van vrijwilligers. Aan de andere kant constateren we dat er maar weinig aanvragen zijn en verenigingen het zelf vaak lastig vinden wie ze voor willen dragen. Vooral het passeren van anderen is een reden dat er geen vrijwilligersschaal wordt aangevraagd. De criteria voor beoordeling blijven ook lastig, wanneer is nu iets echt bijzonder. Het is een subjectief criteria wat beoordeling lastig maakt. Voor een individuele waardering is er ook altijd de mogelijkheid om een Koninklijke Onderscheiding aan te vragen. Ook is er de Zummerse Mens. Bij deze twee laatste moet wel de kanttekening worden 10/11
geplaatst dat de criteria veel strenger zijn en niet elke vrijwilliger daarvoor in aanmerking komt. Voorgesteld wordt om te stoppen met het uitreiken van de vrijwilligersschaal. 3.2 Collectieve waardering Terugkijkend was de collectieve waardering een mooie manier om vrijwilligers te waarderen. In de zes jaar tijd hebben we diverse uiteenlopende groepen vrijwilligers kunnen bereiken. Natuurlijk werden lang niet alle vrijwilligers bereikt maar dit zal ook nooit helemaal gerealiseerd kunnen worden. Vrijwilligers komen en gaan en zijn actief op vele terreinen. De waardering heeft er vooral toe geleid dat er meer aandacht is geweest voor het vrijwilligerswerk en dat mede daardoor vrijwilligerswerk toegankelijk is. We kunnen terugkijken op een gevarieerd aanbod. Van diverse sectoren zijn vrijwilligers gewaardeerd. Als we de komende jaren doorgaan wordt de waardering een herhaling voor diverse doelgroepen. Voorgesteld wordt terug te kijken op een mooie manier van waardering maar geen vervolg te geven door jaarlijks één specifieke groep te waarderen. 3.3 Promotie en waardering Stoppen met bovengenoemde vormen van waardering betekent niet dat we vrijwilligers niet waarderen in Someren. Waarderen van vrijwilligers doen we zeker. We stellen subsidie beschikbaar aan verenigingen, bieden een vrijwilligersverzekering aan en financieren de vrijwilligerscentrale die ondersteuning op maat biedt en voortdurend aandacht heeft voor promotie van vrijwilligers in het algemeen en bij specifieke groepen. Deze promotie blijft voor de vrijwilligerscentrale ook een belangrijk aandachtspunt. De promotie kan op verschillende manieren worden vormgegeven en diverse groepen kunnen in de aandacht komen. Voorbeelden van promotiemogelijkheden zijn; de film die momenteel met Siris gemaakt wordt over vrijwilligerswerk in Someren, een ebook over vrijwilligerswerk, fotoserie over maatschappelijke stages of een tentoonstelling in de bibliotheek. Dat is waardering en gelijk aandacht en promotie. Daarnaast blijven we als college verenigingen bezoeken bij recepties voor bijvoorbeeld het vieren van een jubileum. Persoonlijke aandacht vanuit het college van B&W met een woordje waarin de inzet van vrijwilligers gewaardeerd wordt, blijven we geven. Bij deze bezoeken zorgen we voor een passende attentie. Ook nemen we deel aan acties zoals NLDOET waarmee we ook onze bijdrage aan vrijwilligerswerk geven. 11/11