Uniek partnership borgt de veiligheid van zorg in 100% lean ziekenhuis Energy efficiency door Redactie Dimensions 26-01-2016 Het zorglandschap verandert, en daarmee ook de rol van ziekenhuizen. Met de bouw van een volledig lean ziekenhuis trekt het Zaans Medisch Centrum (ZMC) een belangrijke wissel op de toekomst. Een voor de Nederlandse zorgsector uniek partnerhip borgt de veiligheid van de zorgverlening in het nieuwe complex, zowel in financiële als kwalitatieve zin. Wouter van der Kam, voorzitter van de Raad van Bestuur van het ZMC, verwacht dat de klassieke algemene ziekenhuizen de komende decennia verdwijnen. ᰀ 娀椀攀欀攀渀栀甀椀稀攀渀 worden steeds meer ingebed in regionale netwerken van huisartsen en andere (specialistische) zorgaanbieders. De uitdaging is om binnen dit netwerk een zo goed mogelijk zorgaanbod te leveren. Voor ziekenhuizen betekent dit dat ze zich meer moeten
profileren. Als ZMC richten we ons met name op acute zorgverlening. Snelheid, kwaliteit en continuïteit van dienstverlening staan hierbij centraal. Klassieke algemene ziekenhuizen zullen in de toekomst verdwijnen. Lean in de genen Met het oog op deze ontwikkeling begon het ZMC enkele jaren geleden de lean-managementfilosofie te implementeren. Zorgprocessen worden zo doelmatig en patiëntgericht mogelijk ingericht, om verspilling van tijd, ruimte en arbeidskracht te voorkomen. Volgens bestuurder Martin Borggreve zit lean inmiddels 椀渀 de genen van de medewerkers ᤀ Alle hogere managers hebben een Black Belt behaald en zijn daarmee expert in procesverbetering. Het middenmanagement heeft een Green of een Yellow Belt. Europese primeur Om als ziekenhuis volledig lean te kunnen werken, moet naast de zorgprocessen ook het gebouw voldoen aan de lean-principes. De kroon op het werk is dan ook de nieuwbouw die op het terrein van het ZMC verrijst. Hij vervangt de 45 jaar oude huidige gebouwen en is als eerste ziekenhuis in Europa volledig ontworpen volgens de lean-filosofie. Ziekenhuismedewerkers, patiënten en bezoekers zijn actief bij dit traject betrokken: architectenbureau Mecanoo bouwde de eerste ontwerpen in karton na in een loods, om te kijken of ze aansluiten bij het beoogde zorgproces. Nieuw ZMC is het eerste volledig lean ziekenhuis in Europa. Meer op minder Over iedere vierkante meter is nagedacht. Hierdoor kan het ZMC in de toekomst méér aanbieden op minder ruimte. Met een oppervlakte van 40.000 vierkante meter is de nieuwbouw 15.000 vierkante meter kleiner dan de huidige gebouwen. De beschikbare ruimte wordt evenwel maximaal benut. ᰀ 圀攀 verwachten zelfs van zes naar acht operatiezalen te gaan, aldus Van der Kam. Korte loopafstanden Patiënten, bezoekers en ziekenhuismedewerkers hoeven in de nieuwbouw nooit méér dan 30 meter te lopen. Dit heeft te maken met de slimme positionering van liften, efficiënte looplijnen en de logische indeling van het
gebouw. De spoedeisende hulp, met geïntegreerde huisartsenpost, de radiologieafdeling en de acute opname zitten direct naast elkaar. Als patiënten op de spoedafdeling binnenkomen, kunnen ze meteen door naar de radiologie en vervolgens worden opgenomen. In het huidige ziekenhuis gaat dit traject gepaard met lange loopafstanden. Multi-inzetbaar Het nieuwe ziekenhuis is ontworpen met vooruitziende blik: het gebouw én het zorgpersoneel moeten zich snel kunnen aanpassen aan nieuwe situaties. Flexibiliteit is het codewoord. Ruimtes kunnen, afhankelijk van de behoefte, met minimale inspanningen een nieuwe functie krijgen. Mocht het ziekenhuis bijvoorbeeld in de toekomst extra beeldvormende apparatuur nodig hebben, dan kunnen enkele kantoor- en opslagruimten eenvoudig worden omgebouwd. Verbandkamers worden eenduidig ingericht, waardoor verplegers bij binnenkomst op een afdeling meteen weet waar alles ligt. Ze verspillen geen tijd met zoeken naar materiaal en zijn inzetbaar op verschillende poliklinieken. ᰀ 圀椀氀 je verspilling tegengaan, dan moet je de medewerkers zo breed mogelijk inzetten ᴀⰀ aldus Van der Kam. ᰀ 䐀椀琀 betekent óók dat verplegend personeel veel competenties moeten hebben. We zetten hier al jaren op in, en met de nieuwbouw komt er nog meer structuur in. ᴀ De multiinzetbaarheid van ruimte en medewerkers drukt de kosten voor personeel, energievoorziening en onderhoud een duidelijk bedrijfseconomisch voordeel. Ruimte en personeel zijn flexibel inzetbaar. Uniek partnership De realisatie van het ziekenhuis is des te opmerkelijker aangezien banken onder de huidige economische omstandigheden terughoudend zijn met kredietverlening. Bovendien is het ZMC actief in een sterk concurrerende zorgregio. Door het opzetten van een voor de Nederlandse zorgsector uniek partnership kon het ZMC het vertrouwen van banken winnen. Met zorgverzekeraar ACHMEA is een meerjarencontract afgesloten over het zorgaanbod. Voor de ontwikkeling en bouw is een alliantie gesloten met vastgoedontwikkelaar Vitaal ZorgVast, een dochter van Koninklijke BAM Groep. Na de bouw gaat BAM het ziekenhuis 25 jaar lang beschikbaar houden. Siemens Healthcare levert en onderhoudt als technologiepartner de medische beeldvormende apparatuur. Van der Kam: ᰀ 䐀攀 afspraken die wij met onze partners hebben gemaakt geven banken de zekerheid dat de kosten niet uit de hand zullen lopen.
Bouwen in crisistijd: partnership overtuigde banken om krediet te verlenen. Technologiepartner Siemens Healthcare gaat de komende dertien jaar alle beeldvormende technologie en echografiesystemen op de afdelingen Radiologie en Nucleaire Geneeskunde en in de hartkatheterisatiekamer leveren en onderhouden. Het uitvoeren van upgrades en tussentijdse migraties om de capaciteit en/of functionaliteit van het wagenpark te vergroten, behoort tot de contractmogelijkheden. Daarnaast traint Siemens het medisch personeel dat de apparatuur bedient. Ook hierin is de lean-gedachte meegenomen: door het continu monitoren van het energieverbruik kan Siemens het ziekenhuis adviseren hoe men de apparatuur zo energiezuinig mogelijk inzet. Toekomstgericht Borggreve: ᰀ 匀椀攀洀攀渀猀 is vanaf de eerste tekeningen volledig betrokken bij de nieuwbouw. Op basis van de straling en omvang van onze huidige én toekomstige apparatuur heeft men meegedacht over de meest efficiënte positionering en inrichting van de onderzoeksruimtes. De beeldvormende systemen worden grotendeels vanuit één centrale bedienruimte aangestuurd. Dit levert een ruimtebesparing op. Bij het dimensioneren van de ruimtes voor CT-, MRI- en nucleaire beeldvorming is rekening gehouden met het feit dat deze systemen in de toekomst verder in omvang zullen toenemen. Ruimte voor beeldvormend wagenpark is voorzien op de toekomst. Innovatie en continuïteit De road map die Siemens Healthcare ontwikkelde voor de stapsgewijze vervanging van oudere apparatuur door state-of-the-art technologie houdt het wagenpark financieel beheersbaar en borgt de continuïteit van de diagnostiek. Van der Kam: ᰀ 䐀攀 bedrijfszekerheid en beschikbaarheid van diagnoseapparatuur is van fundamenteel belang in onze zorgverlening. Als apparaten uitvallen, komt de patiëntveiligheid in het gedrang. Dit hebben we meegenomen in onze keuze voor een technologiepartner. Siemens levert als koploper in de medische technologie hoogwaardige apparatuur en kan ons op de hoogte houden van nieuwe technologische ontwikkelingen. Innovatie en continuïteit zijn cruciaal voor de veiligheid van onze dienstverlening, zowel in financiële als kwalitatieve zin.
Innovatie en continuïteit zijn cruciaal voor kwaliteit van zorgverlening. Gebouwmanagement Als technologiepartner van BAM brengt Siemens via de divisie Building Technologies kennis en technologie in op het gebied van brandveiligheid, beveiliging, gebouwautomatisering en energiemanagement. Alle gebouwinstallaties in het nieuwe ziekenhuis zijn geïntegreerd in één gebouwmanagementsysteem. Informatie is centraal beschikbaar, waardoor de installaties zo efficiënt mogelijk kunnen worden ingezet ook dat is lean. Nieuwbouw zal model staan voor andere nieuwe ziekenhuizen. Voorbeeldfunctie Na de zomer wordt het nieuwe ziekenhuis bouwkundig opgeleverd, en vervolgens heeft het ZMC nog zo ᤀ 渀 vier maanden nodig om het in te richten. Rond de jaarwisseling 2016-2017 gaan de deuren open voor patiënten. De officiële oplevering wordt naast een Europese primeur ook een Zaans feestje: architectenbureau Mecanoo geeft het pand een typisch Zaanse uitstraling. ᰀ 䔀攀渀 100% lean ziekenhuis in Zaanse outfit ᴀⰀ besluit Van der Kam, die verwacht dat de nieuwbouw model zal staan voor veel andere nieuwe ziekenhuizen. ᰀ 䐀愀渀欀稀椀樀 de innovatiekracht en kwaliteit die wij samen met onze partners ontplooien, kunnen we patiënten in deze regio snel de zorg bieden die ze nodig hebben. Ik denk dat we deze ontwikkeling de komende jaren in veel meer regio s gaan zien. In Nederland en daarbuiten. https://dimensions.siemens.nl/energy-efficiency/zmc-lean-ziekenhuis/