䜀爀愀琀椀猀氀攀猀瀀愀欀欀攀琀倀愀搀搀攀渀猀琀漀攀氀攀渀

Transcriptie

1 䜀爀愀琀椀猀氀攀猀瀀愀欀欀攀琀倀愀搀搀攀渀猀琀漀攀氀攀渀 漀渀搀攀爀搀攀攀氀甀椀琀栀攀琀戀漀攀欀 ᠠ 䄀氀攀欀椀渀搀攀爀攀渀渀愀愀爀戀甀椀琀攀渀 䄀愀渀最攀戀漀搀攀渀搀漀漀爀䬀一一嘀 ⴀ 唀椀琀最攀瘀攀爀椀樀攀渀愀甀琀攀甀爀猀瘀愀渀栀攀琀戀漀攀欀 ᠠ 䄀氀攀欀椀渀搀攀爀攀渀渀愀愀爀戀甀椀琀攀渀

2 » Het hele jaar door kun je paddenstoelen vinden, alleen in de herfst zie je de meeste ~ Paddenstoelen In de herfst schieten ze massaal uit de grond. Vooral in het bos, maar ook in het park en zelfs in je tuin zijn paddenstoelen te zien. Je vindt ze op bomen, afgevallen takken en bladeren, op uitwerpselen, je kunt het zo gek niet bedenken.» Paddenstoelen hebben altijd iets magisch gehad voor de mens. Vroeger dacht men dat heksen de paddenstoelen tevoorschijn toverden. Omdat heksen padden als huisdier hielden, werd de naam al snel paddenstoel. Als de heksen s nachts in een kring hadden gedanst, stond er de volgende ochtend een heksenkring: een cirkel van paddenstoelen.» Kijk onder de hoed van een paddenstoel met een spiegeltje. Heeft de hoed lamellen of buisjes? Op zoek naar paddenstoelen Paddenstoelen zijn eigenlijk schimmels. Wat je boven de grond ziet, is maar een heel klein stukje van de schimmel. Het zijn opruimers van de natuur. Ze eten afval op uit de bodem, waardoor de grond niet verstikt. Je vindt paddenstoelen meestal op donkere plekken en in vochtige grond. lamellen buisjes Alle kinderen naar buiten! 238 Speuren

3 7 Bij verdere groei breekt het vlies dat de lamellen beschermt. Volgroeide paddenstoel 1 2 De sporen vallen op de grond.»levenscyclus van een paddenstoel 3 Er ontwikkelt zich een zwamvlok met vruchtlichamen. 6 Het vruchtlichaam ontwikkelt zich verder. Er vormt zich een steel. Binnen in het vlies vormt zich het vruchtlichaam. 5 Het breken van het vlies. 4 Hoe fotografeer ik een paddenstoel? Van paddenstoelen kun je mooie foto s maken, als je maar weet hoe. Zo pak je het aan: # De mooiste foto s maak je in de schaduw. # Fotografeer niet bij te veel licht, dan wordt het verschil tussen donker en licht te groot. # Zet je camera eventueel op de tas, om bewogen foto s te voorkomen. # Ga eens op je buik liggen en maak een foto vanaf de grond. # Maak meerdere foto s van de paddenstoel, van alle kanten. Zo weet je zeker dat er een goede foto bij zit. Alle kinderen naar buiten! 239 Speuren

4 » Tip: Bekijk de schimmels met een loep. Hoe groeien schimmels? Een paddenstoel groeit net als alle andere schimmels. Met dit proefje kom je erachter hoe dat gaat. DIT HEB JE NODIG: > 2 sneetjes brood > bord > plastic zakje > water ZOLANG DUURT HET: 4-5 dagen»» De schimmels op brood zijn niet giftig, maar smaken wel vies. Sprenkel over beide sneetjes brood een beetje water. Leg het ene sneetje op het bord, de andere in een plastic zakje dat je dichtknoopt. Wat gaat er gebeuren? Er groeien schimmels! De kans is groot dat er op het sneetje op het bord andere schimmels te zien zijn dan op het sneetje in het zakje. Maak een sporendoos Kun je het je voorstellen? Onder de paddenstoelen zitten miljoenen sporen verstopt. Met het blote oog zijn ze niet te zien, maar in een sporendoos wel. DIT HEB JE NODIG: > schoenendoos > zwarte verf > champignon > zaklantaarn > schaar > vochtig doekje ZOLANG DUURT HET: 2 uur Verf de binnenkant van de doos zwart, ook de deksel. Knip in de zijkant en in de voorkant van de doos een gat. Maak in het midden van de deksel ook een gat, iets kleiner dan de hoed van de paddenstoel. Leg de paddenstoel in het gat en leg in de buurt een vochtig doekje, zodat de hoed niet uitdroogt. Schijn met de zaklantaarn door het gat aan de zijkant en kijk goed door het gat aan de voorkant. Na een tijdje zie je de sporen uit de paddenstoel vallen. Alle kinderen naar buiten! 240 Speuren

5 ZOLANG DUURT HET: 1 dag Maak een sporenfiguur op papier Leg een verse hoed van een paddenstoel op een zwart of wit papier, a ankelijk van de kleur sporen. Om te voorkomen dat de paddenstoel uitdroogt, is het goed er een vochtig doekje bij (niet op!) te leggen. Zet een glas over de hoed van de paddenstoel. Laat dit een dag staan. Neem het glas en de hoed voorzichtig weg. Je sporen guur is klaar.»» Leg een stuk vershoudfolie (doorzichtig) over het figuur, om het langer te bewaren. Door het plastic blijven de sporen op hun plek. Maak een paddenstoelenpaspoort Alle kinderen naar buiten! 241 Speuren

6 »» Tik eens tegen een geweizwam aan. Je ziet een stuifwolk van sporen. Laat een aardappelbovist ontploffen Ze lijken op aardappelen, deze kleine bolletjes op de grond. Zie je een mooie grote bovist? Deze staat op ontploffen. Op die manier verspreidt deze paddenstoel zijn sporen. Help hem hierbij. Stamp er maar met je voet op. Kijk uit, er ontstaat een grote wolk! Maak zelf inkt Van inktzwammen kun je, inderdaad, inkt maken. Vroeger schreef iedereen op die manier zijn brieven. DIT HEB JE NODIG: > kale inktzwammen, die al flink donker zijn > kruidnagels > pan > vergiet > potje ZOLANG DUURT HET: 30 minuten» De kruidnagels zorgen ervoor dat de inkt langer goed blijft.» Doe de inktzwammen samen met de kruidnagels in een pan en breng aan de kook. Er ontstaat een zwarte smurrie. Laat vijf minuten doorkoken en giet af met behulp van een vergiet. De vloeistof is de inkt. Neem een kroontjespen of een satéprikker en schrijven maar!» Doop een vogelveer in de inkt. Ook een manier om te schrijven. Heb je geen inkt, maar wel een veer? Knip het puntje eraf en stop hier een vulling van een pen in.»» Vroeger gebruikten ze ganzenveren als pen. De punt van de veer werd in de inkt gedoopt en men kon schrijven. Ze namen de veren van de linkervleugel, deze buigen zo dat het prettig schrijft als je rechtshandig bent. Alle kinderen naar buiten! 242 Speuren

7 Alle kinderen naar buiten! 243 Speuren

8 De herfst is dé periode om op zoek te gaan naar paddenstoelen. Echt zoeken hoeft niet eens, je ziet ze overal om je heen. Maar wie extra goed oplet zal ook paddenstoelen ontdekken op plekken waar je ze misschien niet verwacht. Op poep bijvoorbeeld, op dood hout of zelfs in bomen. Maak er een spelletje van: wie ziet de meeste paddenstoelen? En kun je ze allemaal herkennen? Paddenstoelen Duivelsei 1» De stinkzwam stinkt met een goede reden. De geur, die lijkt op rottend vlees, trekt vleesvliegen aan die uitgebreid smullen van het slijm van de zwam. In één vleesvliegenpoepje zitten miljoenen stinkzwamsporen! Succes gegarandeerd dus voor de stinkzwam. Je ruikt de grote stinkzwam (1) al van verre. Hou je neus dus open! Kijk onder de hoed van het eekhoorntjesbrood (2). Je ziet allemaal kleine buisjes. 2 De porseleinzwam (4) groeit vooral op takken van beuken. Kijk dus ook eens omhoog. De vliegenzwam (5) leeft op wortels van berken en naaldbomen. 4 let op: de groene knolamaniet (3) is giftig, zelfs dodelijk als je ervan eet. 3 De hoed van de grote parasolzwam (6) kan wel dertig centimeter breed worden. 6 5 Alle kinderen naar buiten! 244 Herkenningskaart

9 q Geschubde Inktzwam 9 Geelwitte russula 8 Honingzwam 7 Gewone zwavelkop w Gewone krulzoom p Berkenzwam e Aardappelbovist t Elfenbankjes r Reuzenbovist u Panteramaniet s Platte tonderzwam y Parelamaniet a Paarse schijnridder i Geweizwam o Kleverig koraalzwammetje d Oesterzwam Alle kinderen naar buiten! 245 Herkenningskaart

10 倀愀搀搀攀渀猀琀漀攀氀攀渀猀瀀攀甀爀瀀愀欀欀攀琀 䴀攀琀搀椀琀瀀愀欀欀攀琀眀漀爀搀琀栀攀琀稀漀攀欀攀渀渀愀愀爀瀀愀搀搀攀渀猀琀漀攀氀攀渀渀漀最氀攀甀欀攀爀 䴀攀琀瘀攀爀愀猀猀攀渀搀攀漀瀀搀爀愀挀栀琀攀渀甀椀琀栀攀琀搀漀攀戀漀攀欀樀攀攀渀洀攀琀搀攀栀愀渀搀椀最攀栀攀爀欀攀渀渀椀渀最猀欀愀愀爀琀欀漀洀樀攀洀攀攀爀漀瘀攀爀瀀愀搀搀攀渀猀琀漀攀氀攀渀琀攀眀攀琀攀渀 嘀攀爀搀攀爀戀攀猀琀愀愀琀栀攀琀瀀愀欀欀攀琀甀椀琀攀攀渀猀瀀椀攀最攀氀琀樀攀 Ⰰ 攀攀渀氀漀攀瀀樀攀 Ⰰ 攀攀渀瀀漀琀氀漀漀搀攀渀搀愀琀愀氀攀猀椀渀攀攀渀栀愀渀搀椀最攀爀甀最稀愀欀 匀瀀攀挀椀愀氀攀愀愀渀戀椀攀搀椀渀最 倀愀搀搀攀渀猀琀漀攀氀攀渀瀀愀欀欀攀琀 瘀愀渀갠㜀 Ⰰ 㤀㔀瘀漀漀爀갠㐀 Ⰰ 㤀㔀 䄀挀琀椀攀挀漀搀攀㨀倀愀搀搀攀渀猀琀漀攀氀 䈀攀猀琀攀氀栀椀攀爀㸀㸀㸀 眀眀眀 搀攀猀瀀攀甀爀稀漀攀欀攀爀猀 渀氀

11 一漀最洀攀攀爀戀甀椀琀攀渀愀挀琀椀瘀椀琀攀椀琀攀渀氀椀最最攀渀漀瀀樀漀甀琀攀眀愀挀栀琀攀渀 Ben je enthousiast geworden en wil je nog meer activiteiten voor buiten? Koop dan Alle kinderen naar buiten! Het grote natuuractiviteitenboek. Met meer dan 500 buitenactiviteiten, interessante weetjes, praktische tips en spannende natuurproefjes. Voor een ultieme natuurbeleving voor kinderen. 匀瀀攀挀椀愀氀攀愀愀渀戀椀攀搀椀渀最 䈀漀攀欀 䜀爀愀琀椀猀䈀氀漀琀攀瘀漀攀琀攀渀欀愀愀爀琀䄀挀琀椀攀挀漀搀攀㨀䈀氀漀琀攀瘀漀攀琀 倀爀椀樀猀갠 㤀 Ⰰ 㤀㔀 䈀攀猀琀攀氀栀椀攀爀㸀㸀㸀 䜀攀攀渀瘀攀爀稀攀渀搀欀漀猀琀攀渀 眀眀眀 愀氀攀欀椀渀搀攀爀攀渀渀愀愀爀戀甀椀琀攀渀 渀氀