begroting 2010 (inclusief eerste begrotingswijziging)

december 2009 begroting 2010 (inclusief eerste begrotingswijziging) begroting 2010

Begroting 2010 Colofon Uitgave Provincie Noord-Holland Postbus 123 2000 MD Haarlem Tel.: 023 514 31 43 Fax: 023 514 40 40 www.noord-holland.nl post@noord-holland.nl Eindredactie Provincie Noord-Holland Directie Middelen Sector AFD Fotografie Omslag Paul Paris les Images Binnenwerk Provincie Noord-Holland Foto Natura/W. Meinderts Meulenbroek & Mandos Grafische verzorging Thieme GrafiMedia Groep Oplage 650 exemplaren Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend Haarlem, december 2009

2 PrOGrammaBEGrOtinG 2010 Inhoud

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 3 4 1 Begroting in kort bestek 7 2 Programmaplan 8 Programma 1 Bestuur en Burger 15 Programma 2 Bestuur en Andere Overheden 24 Programma 3 Wegen, Verkeer en Mobiliteitsmanagement 38 Programma 4 Openbaar Vervoer 43 Programma 5 Water 64 Programma 6 Milieu 78 Programma 7 Recreatie en Toerisme, Natuur en Landschap 90 Programma 8 Economie en Landbouw 100 Programma 9 Jeugd, Welzijn en Zorg 115 Programma 10 Kunst en Cultuur 126 Programma 11 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting 138 Programma 12 Staf en Ondersteuning 140 Programma 13 Financiering en Algemene Dekkingsmiddelen 142 3 Paragrafen 180 4 Financiële Begroting 197 5 Bijlagen 213 6 meerjarenraming 2010-2013 236 7 Bestuur en Directie 238 8 Feiten en Cijfers 240 9 Waar zijn wij te bereiken? 242 10 Lijst met Gemeenten 244 Volledige inhoudsopgave

4 BEGrOtinG in kort BEstEk

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 5 1.1 Een nieuwe structuur Voor u ligt de geïntegreerde begroting 2010. In deze geïntegreerde begroting 2010 zijn de voorstellen en de maatregelen uit de eerste begrotingswijziging 2010 1 gevoegd bij de beleidsarme begroting 2010. De nieuwe samenstelling van het college van GS medio 2009 is aanleiding geweest om in eerste instantie een beleidsarme begroting 2010 en meerjarenraming 2011-2013 aan Provinciale Staten voor te leggen. De beleidsarme begroting 2010 gaf nog geen inzicht in de nieuwe beleidsontwikkelingen. Tevens waren in de beleidsarme begroting algemene stelposten opgenomen voor het dekken van het begrotingstekort. In de eerste begrotingswijziging 2010 zijn voorstellen voor nieuw beleid en maatregelen voor het dekken van het begrotingstekort opgenomen. In april 2009 hebben Provinciale Staten besloten om de begroting 2010 op te stellen volgens een nieuwe structuur. Deze structuur is een causale cascade van maatschappelijke doelen naar instrumenten. In de geïntegreerde begroting 2010 is dezelfde structuur gehanteerd. Het programmaplan conform de nieuwe opzet is als volgt ingedeeld. Ieder programma kent een aantal vaste paragrafen: Beleidskader: Het beleidskader van elk programma plaatst het programma in het bredere perspectief van Europees-, Rijks-, en Provinciaal beleid. Toelichting op veranderingen in doelen en instrumenten. Prioriteiten voor dit begrotingsjaar: politieke prioriteiten kunnen per begrotingsjaar verschuiven. Omgevingsfactoren: dit zijn factoren die niet door provinciaal beleid te beïnvloeden zijn, maar wel invloed hebben op het behalen van de begrotingsdoelen. Budgettabel: geeft een overzicht van alle lasten en baten binnen het programmahoofdstuk. Toelichting op budgettabel: als er opvallende verschillen zijn tussen de jaren, worden die in dit onderdeel toegelicht. Grafiek verhouding doelen binnen programma: geeft de verhouding weer tussen het saldo voor bestemming tussen de verschillende operationele doelen binnen het programma. Vervolgens wordt het maatschappelijk doel per programma benoemd en wordt het beleidsdoel of de beleidsdoelen uiteengezet en naar de verschillende operationele doelen vertaald. Per operationeel doel zijn instrumenten die nodig zijn om het doel te behalen, ingevuld in een tabel. In deze instrumenten output tabel is ook de te verantwoorden output geformuleerd per instrument. Bij ieder operationeel doel hoort een budget tabel met toelichting. 1.2 autorisatie Provinciale Staten autoriseren de begroting 2010 en de meerjarenraming 2011-2013 op programma niveau. Dit houdt concreet in dat Provinciale Staten niet de financiële tabellen op operationeel doel niveau autoriseren. Deze tabellen zijn, evenals de gegevens over instrumenten en output, ter informatie toegevoegd. 1 In deze begroting zijn verwijzingen opgenomen naar onderliggende documenten. Indien u in de digitale versie van deze begroting de aangegeven link aanklikt, kunt u het onderliggende document raadplegen. de digitale versie van de begroting vindt u op www.noord-holland.nl (www.noord-holland.nl/web/bestuur/financien.htm).

6 1.3 Beleidsaccenten 2010 De financiële situatie waarin de provincie Noord-Holland zich momenteel bevindt is uitzonderlijk, wellicht uniek. Na vele jaren waarin de financiële ruimte aanmerkelijk was en jaarlijks groeide, lijkt nu een periode aangebroken waarin het omgekeerde het geval is. Het samenvallen van de verkoop van Nuon aan Vattenfall, de economische crisis, de vervanging van de opcenten MRB door een nieuwe belasting en vooral de intentie bij het kabinet om de middelen van de provincies sterk af te romen, brengen de exploitatiebegroting van de provincie Noord-Holland in financieel opzicht in zwaar weer. In het licht van de zware financiële opgave kiest ons college van Gedeputeerde Staten voor een duurzaam financieel beleid. Om dit te realiseren hebben we in de eerste begrotingswijziging een combinatie van maatregelen voorgesteld: Een taakstellende bezuinigingsopdracht van 45 miljoen vanaf 2011, en Het toevoegen van een structurele opcentenopbrengst van 41 miljoen door het storten van de beschikbare NUONmiddelen in de reserves EXIN-H en TWIN-H. Niettemin hebben we binnen het financieel kader 2010-2013 financiële ruimte gemaakt voor het uitvoeren van voorstellen Nieuw Beleid. In de eerste begrotingswijzing 2010 is een samenvattend overzicht van de voorstellen Nieuw Beleid 2010 opgenomen. 1.4 saldo Geintegreerde begroting 2010 en meerjarenraming 2010-2013 Het saldo van de geïntegreerde begroting 2010 en de meerjarenraming wordt uitgebreid toegelicht in Hoofdstuk 4, Financiële Begroting. In onderstaande tabel worden de hoofdpunten weergegeven. meerjarenraming 2010-2013 na resultaatberekening Bron: Begroting 2009 2010 2011 2012 2013 Ruimte in MJR bij begroting 2009 4,7-8,9-45,7-34,0- Aanpassingen Lentenota 2009 57,3 103,8 113,9 98,3 saldo na Lentenota 2009 52,6 94,9 68,1 64,3 Technische aanpassingen 0,0- - 5,8- - onvermijdelijke actualiseringen 2,9-0,5 6,4 - Exogene factoren 28,7-37,8-64,5-64,8- ruimte mjr beleidsarme begroting 2010 20,9 57,5 4,3-0,6 Bijstellen baten Bezuinigingsopdracht - 45,0-45,0-45,0- doorlichting Reserves en Voorzieningen 17,3-4,0-3,0-5,0- hogere opcentenopbrengst t.v.v. 41,0-41,0-41,0-41,0- meerjarenraming saldo na verwerking baten 37,4-32,5-84,7-91,6- Bijstellen Lasten Stelpost nieuw Collegeprogramma - - 9,0 9,0 Stelpost macro-economische tegenvallers - - 15,0 20,0 nieuw beleid 2010 25,3 44,4 60,4 62,4 saldo na verwerking lasten 12,1-11,9 0,3-0,2- Egalisatie via saldireserve Storting in de saldireserve 12,1 - - - ontrekking uit de saldireserve - 12,1- - - ruimte mjr geintegreerde begroting 2010 0,0-0,1-0,3-0,2 Bedragen x 1 miljoen. Een positief bedrag is een tekort, een negatief bedrag is een overschot.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 7 PrOGrammaPLan 2

8 PrOGramma 1 BESTUUR EN BURGER

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 9 Beleidskader Creëren van draagvlak, betrokkenheid en vertrouwen bij de burger Transparant, zichtbaar en betrouwbaar functioneren Provinciaal Bestuur Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt nvt nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Implementeren nieuwe begroting. Extern profileren Provinciale Staten. Vergroten kennis en intensiveren contacten in Europa. Voorbereiden activiteiten verkiezingen Provinciale Staten 2011. Omgevingsfactoren De actualiteiten kunnen de bestuurlijke prioriteiten veranderen. Budgettabel (in euro s) Programma 1 Bestuur en Burger Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 2.423.016 817.700 833.900 833.900 833.900 833.900 apparaatskosten 13.300.707 11.204.100 13.068.300 13.631.000 13.613.400 13.765.000 Directe lasten 7.110.186 9.346.500 9.331.900 8.877.100 7.132.500 7.132.500 subtotaal lasten 22.833.908 21.368.300 23.234.100 23.342.000 21.579.800 21.731.400 Baten 289.995-87.400-87.400-87.400-87.400-87.400- resultaat voor bestemming 22.543.913 21.280.900 23.146.700 23.254.600 21.492.400 21.644.000 storting reserves 7.107.740 2.895.100 2.895.100 2.895.100 945.100 945.100 Onttrekking reserves 228.300-3.187.400-2.945.100-2.745.100-945.100-945.100- resultaat na bestemming 29.423.353 20.988.600 23.096.700 23.404.600 21.492.400 21.644.000

10 Toelichting op de Budgettabel De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De overdrachten en de baten blijven gelijk. Vanaf 2012 dalen de directe lasten doordat een post (sponsoring en mediaprogramma) vervalt vanwege het aflopen van het collegeprogramma 2007-2011 waardoor de kasraming uit de reserve afloopt. Vanaf 2012 daalt zowel de storting als de onttrekking aan de reserves. De oorzaak hiervan is dat een post (Sponsoring en Mediaprogramma) van het collegeprogramma 2007-2011 vanaf 2012 komt te vervallen. Grafiek verhouding doelen binnen programma 1.1 maatschappelijk doel Het verhogen van het vertrouwen van de burgers in en het vergroten van het draagvlak voor het provinciaal bestuur 1.1.1 beleidsdoel Het provinciaal bestuur betrouwbaar, klantgericht, zichtbaar en duaal laten functioneren 1.1.1.1 operationeel doel het provinciaal bestuur betrouwbaar en klantgericht laten functioneren instrumenten en Output gepland instrumenten 1.1.1.1.1 instrument Verlenen van vergunningen 1.1.1.1.2 instrument handhaven van beleid 1.1.1.1.3 instrument Afhandelen van bezwaar- en beroepschriften 1.1.1.1.4 instrument Behandelen verzoeken aan de Commissaris van de Koningin om bemiddeling 1.1.1.1.5 instrument uitvoeren beleid Koninklijke onderscheidingen 1.1.1.1.6 instrument Verlenen subsidies Output 92% van de aanvragen voor vergunningen, onttrekkingen en toestemmingen afgehandeld binnen de termijn. handhavingcontroles uitgevoerd conform handhavings uitvoeringsprogramma 2010-2011. handhavingcontroles voor minimaal 90% uitgevoerd conform landelijke sanctiestrategie. 80% van de bezwaar- en beroepschriften van burgers ten aanzien van door het provinciaal bestuur genomen besluiten afgehandeld binnen de termijn. Inspanningen gedaan om bezwaar- en beroepschriften op te lossen op een andere manier dan een juridisch procedure. 100% van de bemiddelingsverzoeken behandeld met de methodiek van hoor en wederhoor. Alle aanvragen afhandelen volgens het automatiseringssysteem daisy (beheersinstrument). Minimaal 95% van de beslissingen op subsidieverzoeken deelverordeningen binnen de termijn genomen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 11 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. 1.1.1.1.4 Van de verzoeken aan de Commissaris van de Koningin om bemiddeling is een geactualiseerde Ao beschrijving (2007) beschikbaar. 1.1.1.1.5 het orde reglement vindt u hier. 1.1.1.1.4 1.1.1.1.5 Wordt niet door de Staten vastgesteld, het betreft een rijkstaak van de Commissaris van de Koningin. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 1.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten 4.367.351 3.483.000 4.291.000 4.475.800 4.470.000 4.519.800 Directe lasten 427.733 1.227.900 665.800 665.800 665.800 665.800 subtotaal lasten 4.795.084 4.710.900 4.956.800 5.141.600 5.135.800 5.185.600 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 4.795.084 4.710.900 4.956.800 5.141.600 5.135.800 5.185.600 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 4.795.084 4.710.900 4.956.800 5.141.600 5.135.800 5.185.600 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering.

12 1.1.1.2 operationeel doel het provinciaal bestuur zichtbaar laten functioneren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 1.1.1.2.1 instrument Bevorderen van de stabiliteit van het bestuur 1.1.1.2.2 instrument Bevorderen gebruik van de handreiking evaluatiegesprek gemeenteraad en burgemeester 1.1.1.2.3 instrument Afleggen ambtsbezoeken van de Commissaris van de Koningin 1.1.1.2.4 instrument Verbeteren zichtbaarheid van de Provincie noord-holland bij relaties en partners 1.1.1.2.5 instrument Vergroten externe zichtbaarheid 1.1.1.2.6 instrument Inzetten proactief persbeleid Output Gebruik maken van burgemeester assesments. Scouten van potentiële kandidaten. 100% van de gemeenten hebben de handreiking ontvangen. Tijdens bijzondere raadsvergaderingen aandacht gevraagd voor de handreiking. Per jaar 20 ambtsbezoeken afgelegd. de houding ten aanzien van relaties en samenwerkende partners is niet reactief, maar pro-actief. Communicatie vormt vanaf het begin een integraal onderdeel van programma s en projecten. Gesponsorde evenementen als platform voor relatiemanagement gebruikt. Jaarprogramma sponsoring uitgevoerd. Jaarprogramma voor internationale marketing en acquisitie uitgevoerd. Activiteiten in het kader van externe betrekkingen uitgevoerd (bestuurlijke evenementen en optredens). Meerjarencampagne zichtbaarheid uitgevoerd (tot de verkiezingen). de voor 2010 geplande activiteiten voor het Mediaprogramma (inkopen programma s bij media) uitgevoerd. Bekendheid en zichtbaarheid van de provincie bij burgers en belanghebbenden onderzocht. Jaarverslag opgesteld en Weblog Commissaris van de Koningin bijgehouden. Woordvoerders zijn afdoende getraind. Journalisten zijn actief benaderd met nieuws, door middel van persberichten, persbriefings / achtergrondgesprekken, een-op-een contacten en persconferenties. 1.1.1.2.7 instrument uitvoeren crisiscommunicatie 1.1.1.2.8 instrument optimaal inzetten communicatiemiddelen Bij 100% van de crises draaiboek en uitgangspunten toegepast. Middelen voor concerncommunicatie in relatie tot de nieuwe website en naar aanleiding van gebruikersonderzoek beoordeeld. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. 1.1.1.2.5 Wij verwijzen naar de website van de provincie noord-holland. de link naar de website vindt u hier. 1.1.1.2.7 de notitie Rijksheren in het crisismanagement, de link naar crisismanagement op de website van de provincie noord-holland en het provinciale coördinatieplan vindt u hier. 1.1.1.2.4. en 2.1.1.1.2 de basis voor deze instrumenten ligt gedeeltelijk in het collegeprogramma. daarin is opgenomen: de acquisitie voor de vestiging van nieuwe bedrijven moet worden gestroomlijnd, waartoe wij het voortouw nemen. Eenmaal gevestigde bedrijven moeten waar mogelijk kunnen rekenen op de steun van de provincie als zij door provinciale of gemeentelijke regelgeving problemen ondervinden bij de bedrijfsuitoefening. daarvoor zullen wij één loket inrichten, dat ook in digitale vorm en meertalig wordt uitgevoerd. Geen. Geen. 1.1.1.2.3 de Commissaris van de Koning houdt contact met gemeenten, om zodoende inzicht te krijgen in de knelpunten die spelen, vragen van gemeenten en burgers te beantwoorden en om feeling met de gemeenschap te houden. de aandachtspunten worden teruggekoppeld aan het college van Gedeputeerde Staten, die de aandachtspunten in behandeling nemen. 1.1.1.2.5 het betreft hier onder andere procedure besluitvorming Provinciale Staten inzichtelijk op internet, openbare vergaderingen op internet te volgen en werkbezoeken.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 13 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 1.1.1.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 1.243.183 3.500 3.500 3.500 3.500 3.500 apparaatskosten 3.711.452 2.525.500 3.646.500 3.803.600 3.798.700 3.841.000 Directe lasten 2.112.437 4.896.100 4.457.200 4.257.200 2.457.200 2.457.200 subtotaal lasten 7.067.072 7.425.100 8.107.200 8.064.300 6.259.400 6.301.700 Baten 42.900-42.900-42.900-42.900-42.900-42.900- resultaat voor bestemming 7.024.172 7.382.200 8.064.300 8.021.400 6.216.500 6.258.800 storting reserves 7.107.740 2.895.100 2.895.100 2.895.100 945.100 945.100 Onttrekking reserves 228.300-3.187.400-2.945.100-2.745.100-945.100-945.100- resultaat na bestemming 13.903.612 7.089.900 8.014.300 8.171.400 6.216.500 6.258.800 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. Vanaf 2012 dalen de directe lasten doordat een post (Sponsoring en Mediaprogramma) vervalt vanwege het aflopen van het collegeprogramma 2007-2011 waardoor de kasraming uit de reserve afloopt. Vanaf 2012 daalt zowel de storting als de onttrekking aan de reserves. De oorzaak hiervan is dat een post (Sponsoring en Mediaprogramma) van het collegeprogramma 2007-2011 vanaf 2012 komt te vervallen. 1.1.1.3 operationeel doel het provinciaal bestuur duaal laten functioneren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 1.1.1.3.1 instrument Implementeren nieuwe programmabegroting 1.1.1.3.2 instrument Extern profileren Provinciale Staten 1.1.1.3.3 instrument Vergroten kennis en intensiveren contacten in Europa door de Werkgroep Europa bestaande uit leden van Provinciale Staten 1.1.1.3.4 instrument Voorbereiden Plan van Aanpak Verkiezingen Provinciale Staten 2011 1.1.1.3.5 instrument Jaarlijks bijdragen aan de Randstedelijke Rekenkamer Output nieuwe format voor de begroting 2010 conform het besluit van Provinciale Staten geïmplementeerd. Implementatie door de klankbordgroep gemonitord. Communicatiebeleidsplan, inclusief inzet middelen en tijdspad vastgesteld. nulmeting met imago onderzoek uitgevoerd. Werkplan Europa 2010 uitgevoerd. Werkplan Europa 2011 vastgesteld. draaiboek verkiezingen Provinciale Staten 2011 gemaakt. onafhankelijke onderzoeken door de Randstedelijke Rekenkamer uitgevoerd.

14 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 1.1.1.3.1 dit is een nieuw instrument. 1.1.1.3.2 dit is een nieuw instrument. 1.1.1.3.3 dit is een nieuw instrument. 1.1.1.3.4 dit instrument keert eens per vier jaren terug. 1.1.1.3.5 dit is een bestaand instrument. Beleidsstukken bij deze instrumenten: 1.1.1.3.1 Begroting 2009. 1.1.1.3.2 hier ligt een besluit van Provinciale Staten aan ten grondslag. 1.1.1.3.3 hier ligt een besluit van de commissie FEPo aan ten grondslag. 1.1.1.3.5 de provincie levert een verplichte bijdrage aan de Randstedelijke Rekenkamer, de link naar de website Randstedelijke Rekenkamer vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: duaal functioneren is vastgelegd in de Wet dualisering Provinciebestuur. duaal Functioneren betekent onder andere dat de externe gerichtheid van de volksvertegenwoordigende rol moet worden versterkt. Zie ook de rapportage van Berenschot: Evaluatie dualisering van 7-7-2005. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 1.1.1.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 1.179.832 814.200 830.400 830.400 830.400 830.400 apparaatskosten 5.221.904 5.195.600 5.130.800 5.351.600 5.344.700 5.404.200 Directe lasten 4.570.016 3.222.500 4.208.900 3.954.100 4.009.500 4.009.500 subtotaal lasten 10.971.752 9.232.300 10.170.100 10.136.100 10.184.600 10.244.100 Baten 247.095-44.500-44.500-44.500-44.500-44.500- resultaat voor bestemming 10.724.657 9.187.800 10.125.600 10.091.600 10.140.100 10.199.600 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 10.724.657 9.187.800 10.125.600 10.091.600 10.140.100 10.199.600 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De overdrachten en de baten blijven gelijk.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 15 PrOGramma 2 BESTUUR EN ANdERE overheden 2

16 Beleidskader De provincie is verantwoordelijk voor het goed functioneren van lokale overheden. Wij streven naar een goede relatie met andere overheden en externe relaties. Wij staan voor een goed functioneren van de lokale overheden. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt nvt nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Behartiging van belangen in Brussel gebaseerd op de prioritaire dossiers uit de Agenda voor de Europese Strategie. Optimaal benutten van Europese subsidieprogramma s als EFRO en Interreg en deze met onze eigen cofinanciering stimuleren. Stimuleren en faciliteren van gemeentelijke herindeling in de provincie Noord-Holland. Stimuleren diversiteit in het openbaar bestuur. Omgevingsfactoren Verschillende partijen op Europees, nationaal en lokaal niveau. Het rijkskader voor gemeentelijke herindelingen. Europese weten regelgeving. Archivering. Crisismanagement. Budgettabel (in euro s) Programma 2 Bestuur en andere overheden Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 2.253.643 41.086.000 38.685.200 38.716.100 2.116.100 1.366.100 apparaatskosten 5.373.768 4.848.100 5.279.900 5.507.100 5.500.000 5.561.400 Directe lasten 1.159.119 1.260.100 1.441.400 1.257.000 781.200 781.200 subtotaal lasten 8.786.531 47.194.200 45.406.500 45.480.200 8.397.300 7.708.700 Baten 858.978-100.000-233.500-150.000-150.000-150.000- resultaat voor bestemming 7.927.553 47.094.200 45.173.000 45.330.200 8.247.300 7.558.700 storting reserves 2.363.000 2.363.000 2.363.000 2.363.000 363.000 363.000 Onttrekking reserves 870.402-4.619.000-2.319.100-2.350.000-750.000- - resultaat na bestemming 9.420.150 44.838.200 45.216.900 45.343.200 7.860.300 7.921.700 Toelichting op de Budgettabel De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De overdrachten dalen vanaf 2012 vanwege het aflopen van het Bestuursakkoord ( 35 miljoen). De directe lasten: In 2010 zijn de directe lasten hoger dan in 2011 vanwege incidenteel nieuw beleid (Bestuurskrachtmeting proces geld en Provinciaal Coördinatiecentrum). Zie eerste begrotingswijziging. Vanaf 2012 komen een aantal posten te vervallen vanwege het aflopen van het collegeprogramma 2007-2011 (Bestuurskracht, Europese projecten). In 2010 zijn de baten incidenteel hoger wegens bijdragen van derden voor het Provinciaal Coördinatiecentrum. Zie eerste begrotingswijziging.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 17 Vanaf 2012 daalt de storting in en de onttrekking aan de reserves. De oorzaak hiervan is dat de post Europses projecten) van het collegeprogramma 2007-2011 vanaf 2012 komt te vervallen. Grafiek verhouding doelen binnen programma 2.1 maatschappelijk doel Waarborgen van een professioneel, sturend en extern georiënteerd middenbestuur 2.1.1 beleidsdoel De provincie beter positioneren en de bestuurskracht van de provincie en haar bestuurlijke partners vergroten 2.1.1.1 operationeel doel Goed bestuur van de lokale overheid waarborgen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 2.1.1.1.1 instrument Stimuleren en faciliteren van debat over bestuurlijk indeling van de regio s 2.1.1.1.2 instrument Financieel toezicht houden 2.1.1.1.3 instrument Burgemeesters- assessments uitvoeren Output debatten in 3 regio s gevoerd. Van 100% van de gemeenten de financiële positie en het financiële proces geanalyseerd. Bij 60% van de burgemeestersbenoemingen assesments gebruikt. Functieonderhoud gepleegd (95% exitgesprekken, 95% evaluatiegesprekken). toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 2.1.1.1.1.2.1.1.1.3 dit zijn bestaande instrumenten. 2.1.1.1.1 de uitvoeringsregeling Bijdrage bestuurskracht en samenwerking noord-holland 2009 vindt u hier. 2.1.1.1.1 de Bijdrage bestuurskracht en samenwerking noord-holland 2009 is, door GS vastgesteld. 2.1.1.1.3 Wordt niet door de Staten vastgesteld, het betreft een Rijkstaak van de commissaris van de Koningin Geen. Geen.

18 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 2.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 62.628 200.000 - - - - apparaatskosten 1.034.633 1.063.200 1.016.500 1.060.300 1.058.900 1.070.800 Directe lasten 92.941 300.700 475.900 375.900 175.900 175.900 subtotaal lasten 1.190.202 1.563.900 1.492.400 1.436.200 1.234.800 1.246.700 Baten 9- - - - - - resultaat voor bestemming 1.190.193 1.563.900 1.492.400 1.436.200 1.234.800 1.246.700 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 1.190.193 1.563.900 1.492.400 1.436.200 1.234.800 1.246.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De directe lasten: In 2010 zijn de directe lasten incidenteel hoger door een raming van nieuw beleid ikv Bestuurskrachtmeting. Zie eerste begrotingswijziging. Vanaf 2012 dalen de lasten voor de post Bestuurskracht vanwege het aflopen van het collegeprogramma 2007-2011 (bestuurskracht). 2.1.1.2 operationeel doel noord-hollandse belangen bij het Rijk en bij de Eu positioneren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 2.1.1.2.1 instrument de ontwikkelingen op de prioritaire dossiers uit de Agenda voor de Europese Strategie bijhouden en indien nodig de inhoud beïnvloeden 2.1.1.2.2 instrument Europese subsidieprogramma s als EFRo en Interrreg optimaal benutten en met eigen cofinanciering stimuleren 2.1.1.2.3 instrument de voor noord-holland prioritaire dossiers van het Rijk volgen Output het goed in kaart hebben gebracht van de relevante Europese dossiers voor de provincie en inbreng terugzien in Europese beleidsvorming. Goedgekeurde EFRo en Interreg projecten in het kader van op West. het goed in kaart hebben gebracht van voor de provincie relevante dossiers van het Rijk en inbreng terugzien in beleidsvorming van het Rijk. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 2.1.1.2.1 2.1.1.2.3 dit zijn bestaande instrumenten. 2.1.1.2.1 2.1.1.2.3 de Agenda voor de Europese Strategie (AES). 2.1.1.2.1 2.1.1.2.3 het besluit 2007-2011 van het college van Gedeputeerde Staten d.d. 4 december 2007. 2.1.1.2.1 2.1.1.2.4 de Agenda voor de Europese Strategie is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 23 op 17-3-2007, agendapunt 8c2. Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 19 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 2.1.1.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 1.244.106 39.689.000 37.469.100 37.500.000 900.000 150.000 apparaatskosten 996.417 803.500 979.100 1.021.100 1.019.800 1.031.200 Directe lasten 476.137 439.300 369.700 369.700 161.500 161.500 subtotaal lasten 2.716.660 40.931.800 38.817.900 38.890.800 2.081.300 1.342.700 Baten 720.854-100.000-150.000-150.000-150.000-150.000- resultaat voor bestemming 1.995.805 40.831.800 38.667.900 38.740.800 1.931.300 1.192.700 storting reserves 2.363.000 2.363.000 2.363.000 2.363.000 363.000 363.000 Onttrekking reserves 854.702-4.589.000-2.319.100-2.350.000-750.000- - resultaat na bestemming 3.504.103 38.605.800 38.711.800 38.753.800 1.544.300 1.555.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De overdrachten dalen vanaf 2012 vanwege het aflopen van het Bestuursakkoord ( 35 miljoen). De directe lasten: vanaf 2012 komt de post Europese projecten uit het collegeprogramma 2007-2011 te vervallen. De baten blijven gelijk. Vanaf 2012 daalt de storting in en de onttrekking aan de reserves. De oorzaak hiervan is dat de post Europese projecten van het collegeprogramma 2007-2011 vanaf 2012 komt te vervallen. 2.1.1.3 operationeel doel Zorg dragen voor een krachtig middenbestuur met minimale bestuurlijke drukte Output gepland en Lasten begroot instrumenten 2.1.1.3.1 instrument Strategisch beleidsonderzoeksprogramma voor 2008-2009 uitvoeren 2.1.1.3.2 instrument Belangen binnen de Randstad behartigen 2.1.1.3.3 instrument Accountmanagement als eerste aanspreekpunt binnen de regio uitvoeren 2.1.1.3.4 instrument Strategische verkenningen uitvoeren 2.1.1.3.5 instrument Invullen ombudsfunctie CvdK Output 100% van het programma uitgevoerd. Afstemming gerealiseerd tussen de 4 Randstadprovincies en de 4 grote steden is gerealiseerd. dossiers waarin samen wordt opgetrokken zijn vastgesteld. onderhouden van een goede relatie met de lokale overheden en met 9 middelgrote steden Werkafspraken gemaakt over gezamenlijke dossiers. 2 strategische verkenningen uitgevoerd. Bemiddeling door de CvdK bij bestuurlijke kwesties. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 2.1.1.3.1 2.1.1.3.4 dit zijn bestaande instrumenten. 2.1.1.3.5 dit is een nieuw instrument 2.1.1.3.2 de Bestuurlijke Strategische Agenda (Archief: 2003/39962). het besluit van het college van gedeputeerde staten d.d. 11 november 2003. 2.1.1.3.1 het strategisch beleidsonderzoeksprogramma 2008-2009 is door de Staten vastgesteld bij de Begroting 2009. Geen. Geen.

20 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 2.1.1.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 915.577 1.092.800 1.109.800 1.109.800 1.109.800 1.109.800 apparaatskosten 1.679.052 1.398.400 1.649.700 1.720.700 1.718.500 1.737.700 Directe lasten 168.916 221.600 222.800 238.400 170.800 170.800 subtotaal lasten 2.763.545 2.712.800 2.982.300 3.068.900 2.999.100 3.018.300 Baten 35.480- - - - - - resultaat voor bestemming 2.728.065 2.712.800 2.982.300 3.068.900 2.999.100 3.018.300 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 2.728.065 2.712.800 2.982.300 3.068.900 2.999.100 3.018.300 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De directe lasten: vanaf 2012 wordt de post Samenwerkingrandstadverband verlaagd. 2.1.1.4 operationeel doel Crisismanagement voorbereiden en coördineren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 2.1.1.4.1 instrument Coördinatie van bovenregionale en regionale crisisbeheersing 2.1.1.4.2 instrument Toezicht houden op crisisbeheersing 2.1.1.4.3 instrument Beheren risicokaart Output Beleidsontwikkeling afgestemd met en door veiligheidspartners. de rampenplannen binnen gestelde termijn van 3 maanden getoetst. 2 á 3 keer bestuurlijk overleg gepleegd met veiligheidspartners. Van 100% van de gemeenten 90% van de risico objecten in de risicokaart opgenomen. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 2.1.1.4.1 2.1.1.4.3 dit zijn bestaande instrumenten. 2.1.1.4.1 de website rampensite vindt u hier. 2.1.1.4.3 de website risicokaart vindt u hier. Geen. Geen. het beheren van de risicokaart gebeurt door middel van de reguliere P&C documenten en weergave risicokaart op internet. Rampenplannen worden getoetst middels de daarvoor geldende wettelijke eisen en toetsingscriteria. Er is bestuurlijk overleg met bestuurders van noord-holland over rampenbestrijding. hierover bestaan geen nota s of PS besluiten.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 21 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 2.1.1.4 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 31.183 104.200 106.300 106.300 106.300 106.300 apparaatskosten 1.202.519 1.272.200 1.181.500 1.232.400 1.230.800 1.244.500 Directe lasten 401.465 273.500 348.000 248.000 248.000 248.000 subtotaal lasten 1.635.167 1.649.900 1.635.800 1.586.700 1.585.100 1.598.800 Baten 102.635- - 83.500- - - - resultaat voor bestemming 1.532.532 1.649.900 1.552.300 1.586.700 1.585.100 1.598.800 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 15.700-30.000- - - - - resultaat na bestemming 1.516.832 1.619.900 1.552.300 1.586.700 1.585.100 1.598.800 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De overdrachten blijven gelijk. De directe lasten zijn in 2010 licht hoger wegens een nieuw beleidsvoorstel (Provinciaal Coördinatiecentrum). Zie eerste begrotingswijziging. De geraamde baten betreffen bijdrage van derden voor de post Provinciaal Coördinatiecentrum. Zie eerste begrotingswijziging. 2.1.1.5 operationeel doel Archieven en informatiebestanden goed (laten) beheren en toegankelijk maken / houden Output gepland en Lasten begroot instrumenten 2.1.1.5.1 instrument Stimuleren dekkingsgraad Regionaal historische Centra (RhC s) 2.1.1.5.2 instrument Wettelijke normen voor archiefruimten en bewaarplaatsen 2.1.1.5.3 instrument Inspectierapport verslagen opstellen/ gesprekken op bestuurlijk en managementniveau Output 100% gemeenten en waterschappen binnen de provincie bij een RhC aangesloten. 100% van de archiefruimten en -bewaarplaatsen voldoen aan wettelijke normen. 7 volwaardige RhC s.

22 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 2.1.1.5.1 2.1.1.5.3 dit zijn bestaande instrumenten. 2.1.1.5.1.2.1.1.5.3 de Jaarverslagen van de provinciale archiefinspectie sinds 1995 en de Cultuurnota s vanaf 1997-2000. 2.1.1.5.1. 2.1.1.5.2 de doelsubsidie aansluiting streekarchieven is door de Staten vastgesteld met besluit in 1997. 2.1.1.5.1. 2.1.1.5.2. de éénmalige financiële bijdragen t.b.v. de bouw van nieuwe Regionaal historische Centra is door de Staten vastgesteld met Voordracht 14, 24 februari 1998. Geen. In de nieuwe cultuurnota 2009-2012 spelen de RhC s een rol als partners van de provincie (programma Vertellen en ontsluiten). de Staten hebben in 1997 de doelsubsidie aansluiting streekarchieven vastgesteld, een stimuleringsregeling voor gemeenten, om zich aan te sluiten bij Regionaal historische Centra of streekarchieven. deze regeling had een horizon tot 2000. Maar ook nu nog stimuleren we deze aansluiting, voor die gemeenten die daar in het verleden geen gebruik van maakten. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 2.1.1.5 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 150 - - - - - apparaatskosten 461.148 310.800 453.100 472.600 472.000 477.200 Directe lasten 19.660 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000 subtotaal lasten 480.958 335.800 478.100 497.600 497.000 502.200 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 480.958 335.800 478.100 497.600 497.000 502.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 480.958 335.800 478.100 497.600 497.000 502.200 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De directe lasten blijven gelijk.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 23 2.1.1.6 operationeel doel Voorkomen van het faciliteren van criminele organisaties instrumenten en Output gepland instrumenten 2.1.1.6.1 instrument Screenen van ondernemingen die inschrijven op een aanbesteding. Output Ca. 80 inschrijvers screenen. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 2.1.1.6.1 dit is een nieuw instrument. 2.1.1.6.1 de wet BIBoB vindt u hier. de Beleidsregel integriteitstoets bij aanbesteden van opdrachten Provincie noord-holland is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht Lentenota 2009. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten Het is dit jaar niet mogelijk gebleken om middelen vanuit de oude Begrotings Structuur te koppelen aan dit Operationeel doel. In de Begroting 20011 zal dit wel het geval zijn.

24 PrOGramma 3 WEGEN, verkeer EN mobiliteitsmanagement FoTo

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 25 Beleidskader Wij realiseren vlot en veilig verkeer door Noord-Holland door te investeren in infrastructuur, door beheer en onderhoud van de provinciale (vaar) wegen en door subsidies aan andere wegbeheerders en aan organisaties op het gebied van verkeer en vervoer. Een vlotte doorstroming van openbaar vervoer, auto en fiets is van belang voor economisch en sociaalmaatschappelijk functioneren van de Noord-Hollandse samenleving, en draagt bij aan een betere leefomgeving. Wij realiseren doorstroming en veiligheid door planvorming, door het bevorderen van het opstellen van verkeer- en vervoerstudies en plannen van en voor specifieke regio s, eigen investeringen en door aanleg, beheer en onderhoud van provinciale infrastructuur. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt operationele doelen 3.1.1.4 PMI 2009 2013 uitvoeren veranderd in PMI 2010-2014 uitvoeren nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar TWIN-H: voordrachten doen aan PS met uitgewerkte projectvoorstellen voor de geprioriteerde projecten. Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) realiseren in Metropool Regio Amsterdam (MRA): verbetering realiseren van doorstroming en stimuleren betrouwbaarheid HOV. Westfrisiaweg: inpassingsplan realiseren. Omgevingsfactoren Wet- en regelgeving (Planwet Verkeer). Ruimtelijke en sociaal-economische ontwikkeling. De partners in de Metropoolregio Amsterdam, het rijk, gemeenten, waterschappen, belangenorganisaties en individuele grondeigenaars.

26 Budgettabel (in euro s) Programma 3 Wegen, Verkeer en mobiliteitsmanagement Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 24.843.252 51.402.400 104.264.600 44.908.700 66.663.700 66.940.900 Overdrachten 41.307.357 33.222.100 29.789.100 23.364.700 23.164.700 19.464.700 apparaatskosten 33.171.640 31.494.300 32.591.900 33.994.800 33.951.700 34.329.200 Directe lasten 124.311.308 90.895.200 94.148.800 66.492.200 55.611.200 58.675.800 subtotaal lasten 223.633.557 207.014.000 260.794.400 168.760.400 179.391.300 179.410.600 Baten 18.802.360-41.995.100-34.226.500-20.746.200-20.623.600-20.623.600- resultaat voor bestemming 204.831.197 165.018.900 226.567.900 148.014.200 158.767.700 158.787.000 storting reserves 31.583.500 11.383.500 8.883.500 7.383.500 7.383.500 1.183.500 Onttrekking reserves 68.198.452-57.516.100-110.880.300-25.761.200-15.758.300-14.052.700- resultaat na bestemming 168.216.245 118.886.300 124.571.100 129.636.500 150.392.900 145.917.800 Toelichting op de Budgettabel De hogere kapitaallasten in 2010 worden veroorzaakt door het direct afschrijven van de geactiveerde EXIN-H projecten (zie eerste begrotingswijziging). Ook is de verwachting dat de investeringen in wegen en vaarwegen stijgen, met als direct gevolg dat de kapitaallasten vanaf 2012 stijgen. De overdrachten in 2013 dalen vanwege het vervallen van overdrachten in het project Fietsinfrastructuur ( 3,7 miljoen) en fietsimpuls (BDU). De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De directe lasten dalen vanaf 2011 door lagere uitgaven voor Bereikbaarheid Kust, Zijtakken Zuidtangent, voor de Uitvoering Masterplan N201, EXIN-H Weginfrastructuur, Reserve Openbaar Vervoer Zuidtangent en uitgaven voor groot onderhoud Vaarwegen. Vanaf 2013 daalt de storting in de reserve vanwege het wegvallen van de storting in de reserve fietsinfrastructuur ( 3,7 miljoen) en de reserve kapitaallasten baggeren ( 5 miljoen). De onttrekking aan de reserves is in 2010 fors hoger dan 2009 en verdere jaren wegens het direct afschrijven van de geactiveerde EXIN-H projecten (zie eerste begrotingswijziging). Grafiek verhouding doelen binnen programma

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 27 3.1 maatschappelijk doel Vlot en veilig verkeer noord-holland stimuleren 3.1.1 beleidsdoel Verkeer- en vervoerplan uitvoeren dat veiligheid en doorstroming verbetert 3.1.1.1 operationeel doel Provinciaal Verkeer- en vervoerplan (PVVP) uitvoeren instrumenten en Output gepland instrumenten 3.1.1.1.1 instrument Invoeren Anders betalen voor Mobiliteit 3.1.1.1.2 instrument Bevorderen van ketenintegratie en mobiliteitsmanagement 3.1.1.1.3 instrument Programma Impuls Fiets uitvoeren 3.1.1.1.4 instrument Stimuleren van hoogwaardig ov 3.1.1.1.5 instrument Managen van het verkeersnetwerk 3.1.1.1.6 instrument Faciliteren en stimuleren van het goederenvervoer 3.1.1.1.7 instrument Faciliteren Bereikbaarheid in de ruimtelijke ontwikkeling Output Pilot met gedifferentieerde tarieven Anders Betalen voor Mobiliteit in de Metropoolregio Amsterdam uitgevoerd. Voorstellen gedaan voor doorgroei naar landelijk eindbeeld Anders Betalen voor Mobiliteit. Rijksfinanciering voor het actieplan Ketenintegratie verkregen. het actieplan Ketenintegratie uitgevoerd. Subsidies aan gemeenten en waterschappen voor het uitbreiden van het fietsnetwerk, het completeren van het netwerk, het verbeteren van de kwaliteit en het realiseren van stallingvoorzieningen bij ovknooppunten uitgevoerd. BuS: onderzocht, uitgewerkt en gerealiseerd van hoogwaardige businfrastructuur. In 2010 verdere uitwerking gericht op realisatie van de vrije hov-baan tussen huizen en hilversum gerealiseerd. In 2010 verdere uitwerking gericht op realisatie van het tracé voor de Zuidtangent in haarlem gerealiseerd. In 2010 verdere uitwerking gericht op realisatie van het tracé voor de vrije ov-baan Velsen-haarlem noord gerealiseerd. Studie naar tracé Zuidtangent tussen haarlem noord en haarlem station gestart. In 2010 besluit genomen vertrammingsopties Zuidtangent. TREIn: Activiteiten verricht, om opdrachtgever van de contractsectorlijnen spoor te worden. de gegevensverwerking uit ndw gerealiseerd. In 2010 Quick Win 1-projecten vaarwegen gemonitord. In 2010 met de uitvoering van Quick Win 2-projecten vaarwegen gestart. Subsidievraag voor Quick Win 3-projecten (indien deze mogelijkheid er komt) ingediend. In 2010 wordt een besluit genomen over vaarwegbeheer. Verdichtingmogelijkheden stationslocaties geïnventariseerd.

28 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 3.1.1.1.1 3.1.1.1.7 dit is een bestaand instrument. 3.1.1.1.1-3.1.1.1.7 het Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan 2007-2013 vindt u hier. 3.1.1.1.1 het Project Anders Betalen voor Mobiliteit vindt u hier. 3.1.1.1.2 het Actieplan Ketenintegratie vindt u hier. 3.1.1.1.3 het Knelpuntrapport van de Fietsersbond en de notitie Impuls Fiets vindt u hier. 3.1.1.1.6 de nota netwerkstrategie vaarwegen en binnenhavens nh vindt u hier. de netwerkstrategie aanvraag WV quick wins, de website Kwaliteitsnet goederenvervoer Randstad, en het Kwaliteitsnet goederenvervoer noordvleugel vindt u hier. Een exemplaar van het kwaliteitsnet is aan te vragen bij de stadsregio Amsterdam. 3.1.1.1.1 3.1.1.1.7 het PVVP is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 67, PS 1 oktober 2007. 3.1.1.1.3 het Knelpuntrapport van de Fietsersbond en de notitie Impuls Fiets zijn besproken in PS commissie WVV d.d. 1 september 2008. het bestedingsplan Impuls Fiets 2008 2009 is door de GS vastgesteld met besluit 2008-70673 d.d. 16 december 2008. 3.1.1.1.6 het netwerkstrategie vaarwegen en binnenhavens nh is door de Staten vastgesteld met Voordracht 79, PS 17 november 2008. het netwerkstrategie aanvraag WV quick wins bijdrage voor projecten ter stimulering van binnenvaart is vastgesteld in PS commissie WVV d.d. 1 september 2008. PVVP staat voor Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan WVV staat voor Wegen, Verkeer en Vervoer GoVERA staat voor Goederenvervoer Randstad 3.1.1.1.2 Besluitvorming vindt plaats bij uitvoering van projecten die deel uitmaken van het Actieplan Ketenintegratie. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 3.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 9.040.100 24.318.300 26.750.100 22.760.200 22.760.200 19.060.200 apparaatskosten 3.064.188 2.320.600 3.010.600 3.140.200 3.136.300 3.171.100 Directe lasten 3.399.403 1.614.100 1.596.200 1.627.200 1.659.200 1.692.200 subtotaal lasten 15.503.691 28.253.000 31.356.900 27.527.600 27.555.700 23.923.500 Baten 6.134.684-19.457.900-19.785.100-17.299.000-17.302.800-17.302.800- resultaat voor bestemming 9.369.007 8.795.100 11.571.800 10.228.600 10.252.900 6.620.700 storting reserves 21.182.058 6.383.500 6.383.500 4.883.500 4.883.500 1.183.500 Onttrekking reserves 4.384.760-5.118.100-7.200.000-5.700.000-5.700.000-2.000.000- resultaat na bestemming 26.166.305 10.060.500 10.755.300 9.412.100 9.436.400 5.804.200

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 29 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De overdrachten in 2013 dalen vanwege het vervallen van overdrachten in het project Fietsinfrastructuur ( 3,7 miljoen). Vanaf 2013 daalt de storting in de reserve vanwege het wegvallen van de storting in de reserve fietsinfrastructuur ( 3,7 miljoen). De baten zijn nagenoeg gelijk over de jaren. 3.1.1.2 operationeel doel Programma Randstad urgent uitvoeren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 3.1.1.2.1 instrument Besluiten nemen over Planstudie Schiphol-Almere (A6-A9) 3.1.1.2.2 instrument Bijdragen aan de ov-terminal en de ontwikkeling van de Zuidas 3.1.1.2.3 instrument Verbeteren bereikbaarheid Schiphol 3.1.1.2.4 instrument Planstudie Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (SAAL) opstellen Output Besluiten in de tracéwetprocedure genomen. Plannen ov-terminal verder uitgewerkt. Staten nader over onze inzet geïnformeerd. In 2010 besluit genomen over de aanpassing van de infrastructuur in het zuidwestelijk grensgebied van noorden Zuid-holland. Met het Rijk over voorbereiding van de planstudie Bereikbaarheid Schiphol Corridor A4-zuid overlegd om planstudie in 2010 te starten. uitwerking van de gekozen ov-tracévariant tussen Amsterdam en Almere. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 3.1.1.2.1 3.1.1.2.4 dit is een bestaand instrument. 3.1.1.2.1 3.1.1.2.4 het Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan 2007-2013 vindt u hier. 3.1.1.2.1 de overeenkomst Regio Rijk, de brief aan BZK, Voordracht 36 en de Aanvullende overeenkomst Regio Rijk. 3.1.1.2.3 het Streekplan noord-holland Zuid vindt u hier. 3.1.1.2.4 de Tussenrapportage 2e fase Planstudie ov Schiphol Amsterdam Almere Lelystad vindt u hier. 3.1.1.2.1 3.1.1.2.4 het PVVP is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 67, PS 1 oktober 2007. 3.1.1.2.2 de Voordracht Extra Investeringsimpuls, ontwikkeling Zuidas gemeente Amsterdam is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 94, PS 17 december 2007. PVVP staat voor Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan. 3.1.1.2.4 de Tussenrapportage 2e fase Planstudie ov Schiphol Amsterdam Almere Lelystad is besproken in de commissie WVV op 19 januari 2009 en komt nog in de GS/PS.

30 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 3.1.1.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten 1.002.311 749.700 984.800 1.027.200 1.025.900 1.037.300 Directe lasten 1.529.411 916.700 825.500 1.661.500 590.000 590.000 subtotaal lasten 2.531.721 1.666.400 1.810.300 2.688.700 1.615.900 1.627.300 Baten 606.036- - - - - - resultaat voor bestemming 1.925.685 1.666.400 1.810.300 2.688.700 1.615.900 1.627.300 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - 235.500-1.071.500- - - resultaat na bestemming 1.925.685 1.666.400 1.574.800 1.617.200 1.615.900 1.627.300 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De directe lasten zijn in 2010 en 2011 hoger dan in de jaren daarna vanwege EXIN-H projecten (deze projecten worden niet meer geactiveerd, zie eerste begrotingswijziging). 3.1.1.3 operationeel doel Regionale studies en uitvoeren projecten Output gepland en Lasten begroot instrumenten 3.1.1.3.1 instrument TWIn-h projecten uitvoeren 3.1.1.3.2 instrument uitvoeren realisatieovereenkomst Integraal Bereikbaarheidsplan hilversum e.o. 3.1.1.3.3 instrument uitvoeren programma s Bereikbaarheid Kust 3.1.1.3.4 instrument doorontwikkelen Zuidtangent Output In 2010 zijn alle ruimtelijke en milieubesluiten genomen om tot realisatie van het tracé over te kunnen gaan. Besluit genomen over inpassingsplan Westfrisiaweg. Tracéstudie uitgewerkt voor de ring Alkmaar. Projectorganisatie ondersteund. Maatregelen uitgewerkt en uitgevoerd. Programma s voor de drie deelgebieden zijn volledig afgerond. het gedeelte van de Zuidtangent in Schiphol-oost, Aalsmeer, en uithoorn uitgewerkt. In 2010 besluit genomen vertrammingsopties Zuidtangent.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 31 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 3.1.1.3.1 3.1.1.3.4 dit is een bestaand instrument. 3.1.1.3.1 3.1.1.3.3 het Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan 2007-2013 vindt u hier. 3.1.1.3.1 het Integraal Bereikbaarheidsplan (IBP) hilversum vindt u hier. 3.1.1.3.2 het Provinciaal Meerjarig Infrastructuurprogramma (PMI) vindt u hier. 3.1.1.3.3 het Collegeprogramma 2007-2011 vindt u hier. het uitvoeringsprogramma Zandvoort Bloemendaal is door de GS vastgesteld met besluit 2004-52546 d.d. 30 november 2004. de financiering van het uitvoeringsprogramma bereikbaarheid kust Bloemendaal-Zandvoort 2005-2007 is door de GS vastgesteld met besluit 2005-38001 d.d. 6 september 2005. over de evaluatie uitvoeringsprogramma Zandvoort - Bloemendaal en bestemming restbudget aan dvm Zuid- Kennemerland is door de GS vastgesteld met besluit 2008-30324 d.d. 3 juni 2008. over maatregelen zomer 2005 in regio Bergen Zijpe is door de GS vastgesteld met besluit 2005-27505 d.d. 21 juni 2005. het uitvoeringsprogramma Bergen Zijpe 2006 2008 is door de GS vastgesteld met besluit 2006-8835 d.d. 21 februari 2006. het Plan van Aanpak Bereikbaarheid Kust Velsen Castricum is door de GS vastgesteld met besluit 2006-6228 d.d. 14 februari 2006. over maatregelen zomer 2006 bereikbaarheid kust Velsen - Castricum is door de GS vastgesteld met besluit 2006-31366 d.d. 20 juni 2006. over uitvoeringsprogramma Velsen - Castricum 2007-2009 is door de GS vastgesteld met besluit 2006-68825 d.d. 19 december 2006. 3.1.1.3.1 3.1.1.3.3 het PVVP is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 67, PS 1 oktober 2007. 3.1.1.3.1 het Integraal Bereikbaarheidsplan (IBP) hilversum is door de PS commissie WVV vastgesteld met besluit PS 12 december 2005. 3.1.1.3.2 het Provinciaal Meerjarig Infrastructuurprogramma (PMI) is aan de PS ter kennisname gebracht per brief 2008-53837. 3.1.1.3.3 de financiering van het uitvoeringsprogramma Zandvoort Bloemendaal (Voordracht 69, PS 6-10-2005 is door de Staten vastgesteld met Voordracht Bereikbaarheid kust besluit PS 6-10- 2005. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 3.1.1.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 2.946.262 8.903.800 2.389.000 404.500 404.500 404.500 apparaatskosten 442.840 108.800 435.100 453.800 453.300 458.300 Directe lasten 403.138 1.275.300 2.000.000 - - - subtotaal lasten 3.792.241 10.287.900 4.824.100 858.300 857.800 862.800 Baten 2.931.594-6.679.100-2.389.000-404.500-404.500-404.500- resultaat voor bestemming 860.647 3.608.800 2.435.100 453.800 453.300 458.300 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - 1.500.000- - - - - resultaat na bestemming 860.647 2.108.800 2.435.100 453.800 453.300 458.300 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De overdrachten en baten zijn gelijk vanaf 2011. In 2008, 2009 en 2010 worden er kosten gemaakt in verband met de inkomsten uit de Rijksbijdrage. De baten zijn hierdoor in deze jaren hoger. Dit geldt ook voor de directe lasten en de overdrachten.

32 3.1.1.4 operationeel doel PMI 2010-2014 uitvoeren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 3.1.1.4.1 instrument uitvoeren Masterplan n201 3.1.1.4.2 instrument opstellen verkenning verkeersafwikkeling in Amstel- en Meerlanden na 2015 (n201+) 3.1.1.4.3 instrument Reconstrueren n240, n241, n243, n205 Output de omlegging van de n201 tussen A4 en n201 Mijdrecht gerealiseerd. In 2010 besluit genomen over de uitkomsten van de verkenning naar de verkeersafwikkeling. Besluit genomen over de reconstructie en financiering n240, n241 n243, n205. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 3.1.1.4.1 3.1.1.4.2 dit zijn bestaande instrumenten. 3.1.1.4.3 dit is een nieuw instrument. 3.1.1.4.4 verwijderd. 3.1.1.4.1 het Collegeprogramma 1999 2003 en de Voordracht Reconstructie n242 vindt u hier. 3.1.1.4.2 de Realisatie overeenkomst n201 vindt u hier. 3.1.1.4.3 het Collegeprogramma 2007-2011 vindt u hier. het ontwikkelen van het Zuidtangent is door de GS vastgesteld met besluit 2004-17559 d.d. 27 april 2004. 3.1.1.4.1 het reconstrueren van n242 en het financiering daarvan is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 21, februari 2003 (notulen). 3.1.1.4.2 het uitvoeren van het masterplan n201 is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 72, 25 oktober 2004. Actualisatie 2009-2013 juni 2009. Vaststelling 2010-2014 november 2009. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 3.1.1.4 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 24.238.541 49.278.500 102.028.000 41.628.600 61.590.700 62.022.400 Overdrachten 29.298.757-650.000 200.000 - - apparaatskosten 9.644.852 8.220.200 9.476.300 9.884.200 9.871.600 9.981.400 Directe lasten 61.120.748 26.004.000 22.368.400 1.712.900 1.481.400 1.473.000 subtotaal lasten 124.302.897 83.502.700 134.522.700 53.425.700 72.943.700 73.476.800 Baten 7.122.073-12.988.100-9.136.100-126.400- - - resultaat voor bestemming 117.180.825 70.514.600 125.386.600 53.299.300 72.943.700 73.476.800 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 44.927.451-23.520.500-78.988.000-240.000-8.400- - resultaat na bestemming 72.253.374 46.994.100 46.398.600 53.059.300 72.935.300 73.476.800

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 33 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De hogere kapitaallasten in 2010 worden veroorzaakt door het direct afschrijven van de geactiveerde EXIN-H projecten (zie eerste begrotingswijziging). Ook is de verwachting dat de investeringen in wegen en vaarwegen stijgen, met als direct gevolg dat de kapitaallasten vanaf 2012 stijgen. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De overdrachten betreffen TWIN-H projecten (zie eerste begrotingswijziging). De directe lasten zijn in 2008, 2009 en 2010 hoger vanwege de uitgaven op de zijtakken Zuidtangent, voor overige uitgaven Zuidtangent en voor uitgaven voor de Uitvoering van Masteplan N201. Vanaf 2011 daalt de raming van deze posten. Daarnaast zijn in 2010 eenmalige uitgaven voor een EXIN-H project weginfrastructuur geraamd. Baten: In 2008, 2009 en 2010 zijn er Rijksbijdragen ontvangen ten behoeve van de Zijtakken Zuidtangent. De onttrekkingen aan reserves zijn in 2010 fors hoger dan in de andere jaren vanwege het direct afschrijven van de geactiveerde EXIN-H projecten (zie eerste begrotingswijziging).

34 3.1.2 beleidsdoel Het beheren en onderhouden van een samenhangend en duurzaam netwerk van wegen en busbanen 3.1.2.1 operationeel doel Provinciale wegen en busbanen voldoen aan de eisen van veiligheid, bereikbaarheid, comfort, aanzien, leefbaarheid en milieu Output gepland en Lasten begroot instrumenten 3.1.2.1.1 instrument uitvoeren jaarprogramma onderhoud provinciale wegen 3.1.2.1.2 instrument Strategisch beheer provinciale wegen en fietspaden 3.1.2.1.3 instrument Strategisch beheer openbaarvervoer 3.1.2.1.4 instrument onderhoud vaste verkeersvoorzieningen 3.1.2.1.5 instrument onderhoud vaste kunstwerken 3.1.2.1.6 instrument onderhoud vaste verhardingen 3.1.2.1.7 instrument onderhoud vast openbaarvervoer 3.1.2.1.8 instrument onderhoud vast landschap en milieu 3.1.2.1.9 instrument Exploitatie voeren van netwerk, materieel en andere voorzieningen. 3.1.2.1.10 instrument onderhoud variabele verkeersvoorzieningen 3.1.2.1.11 instrument onderhoud variabele kunstwerken 3.1.2.1.12 instrument onderhoud variabele verhardingen 3.1.2.1.13 instrument onderhoud variabel openbaarvervoer 3.1.2.1.14 instrument onderhoud variabel landschap en milieu 3.1.2.1.15 instrument onderhoud Zuidtangent 3.1.2.1.16 instrument Verlenen van vergunningen 3.1.2.1.17 instrument uitvoeren van het handhavingsprogramma hup 2010-2011 Output Weginfrastructuur planmatig op basis van trajecten beheerd en onderhouden. Staat van onderhoud aan kwaliteitseisen getoetst. het inzichtelijk hebben en houden van de kwaliteit van de netwerken. het inzichtelijk hebben en houden van de kwaliteit van de netwerken. de verkeersvoorzieningen van de provinciale wegen voldoen aan alle onderhoudsnormen. de bruggen, viaducten en tunnels in de provinciale wegen voldoen aan alle onderhoudsnormen. de verharding van de provinciale wegen voldoen aan alle onderhoudsnormen. het openbaar vervoer voldoen aan alle onderhoudsnormen. het landschap en milieu van de provincie voldoen aan alle onderhoudsnormen. het netwerk, materieel en andere voorzieningen zijn op de juiste manier geëxploiteerd. de verkeersvoorzieningen van de provinciale wegen voldoen aan de functionele eisen. de bruggen, viaducten en tunnels in de provinciale wegen voldoen aan de functionele eisen. de verharding van de provinciale wegen voldoen aan de functionele eisen. het openbaar vervoer voldoet aan de functionele eisen. het landschap en milieu van de provincie voldoen aan de functionele eisen. onvoorzien extra onderhoud gepleegd, en gebreken hersteld. de Zuidtangenttunnel en de Buitenveldertbaantunnel aan de veiligheidseisen in de WARV aangepast. ± 1800 afgehandelde ontheffingaanvragen. Gesurveilleerd langs 227 km vaarwegen en 650 km wegen. 100 controles uitgevoerd op vaarwegen. 100 controles uitgevoerd op wegen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 35 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 3.1.2.1.1 3.1.2.1.2 dit is een bestaand instrument. 3.1.2.1.3 Betreft de uitvoering (going concern) van bevoegd gezagtaken van de Wegenverkeerswet en de Wegenverordening. 3.1.2.1.2 3.1.2.13 en 3.1.2.16 dit is een nieuw instrument. 3.1.2.1.4 dit instrument is verwijderd. 3.1.2.1.1 het Jaarprogramma 2005 en meerjarenprogramma 2005-2009 provinciale weginfrastructuur vindt u hier. 3.1.2.1.2 de overeenkomst onderhoud Zuidtangent opgesteld op 21 december 2001 waarin de provincie de beheerderrol op zich neemt. 3.1.2.1.16 Betreft de uitvoering (going concern) van bevoegd gezagtaken van de Wegenverkeerswet en de Wegenverordening. 3.1.2.1.1 het Jaarprogramma 2005 en meerjarenprogramma 2005 2009 provinciale weginfrastructuur is door de Staten vastgesteld met besluit PS 2005-14 december 2004. Geen. 3.1.2.1.1 het betreft een jaarlijks programma en komt alleen in de staf WVV (niet in PS of PS Commissie). 3.1.2.1.15 3.1.2.1.16 Vergunning- en ontheffingverlening zijn vraaggestuurde processen. de geraamde output is gebaseerd op ervaringscijfers. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 3.1.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 5.038 - - - - - apparaatskosten 12.761.831 10.647.300 12.538.800 13.078.500 13.061.900 13.207.200 Directe lasten 29.051.309 38.659.500 36.266.900 36.266.700 36.266.700 36.266.700 subtotaal lasten 41.818.178 49.306.800 48.805.700 49.345.200 49.328.600 49.473.900 Baten 1.836.518-2.593.000-2.632.400-2.632.400-2.632.400-2.632.400- resultaat voor bestemming 39.981.660 46.713.800 46.173.300 46.712.800 46.696.200 46.841.500 storting reserves 5.401.442 - - - - - Onttrekking reserves 1.448.981-8.502.700- - - - - resultaat na bestemming 43.934.120 38.211.100 46.173.300 46.712.800 46.696.200 46.841.500 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering. De baten en directe lasten blijven ongeveer gelijk. Het betreft onderhoud en beheer aan de wegen.

36 3.1.2.2 operationeel doel Provinciale vaarwegen voldoen aan de eisen van veiligheid, bereikbaarheid, comfort, aanzien leefbaarheid en milieu Output gepland en Lasten begroot instrumenten 3.1.2.2.1 instrument Beheren provinciale vaarwegen 3.1.2.2.2 instrument Strategisch Beheer provinciale vaarwegen 3.1.2.2.3 instrument onderhoud vaste verkeersvoorzieningen 3.1.2.2.4 instrument onderhoud vaste kunstwerken 3.1.2.2.5 instrument onderhoud vast landschap en milieu 3.1.2.2.6 instrument Exploitatie van netwerk, materieel en andere voorzieningen 3.1.2.2.7 instrument Brugbediening realiseren 3.1.2.2.8 instrument onderhouden variabele verkeersvoorzieningen 3.1.2.2.9 instrument onderhouden variabel landschap en milieu 3.1.2.2.10 instrument onderhouden van de oevers en de vaarwegen 3.1.2.2.11 instrument onderhouden van bruggen en sluizen 3.1.2.2.12 instrument uitvoeren vervangingsprogramma kunstwerken 3.1.2.2.13 instrument uitvoeren Baggerprogramma noord-hollandsche vaarwegen 3.1.2.2.14 instrument Verlenen van vergunningen 3.1.2.2.15 instrument handhaven van vergunningen Output Vaarwegen planmatig volgens integrale trajectbenadering onderhouden het inzichtelijk hebben en houden van de kwaliteit van de netwerken de verkeersvoorzieningen van de provinciale vaarwegen voldoen aan alle onderhoudsnormen de bruggen en sluizen in de provinciale vaarwegen voldoen aan alle onderhoudsnormen het landschap en milieu van de provincie voldoen aan alle onderhoudsnormen het netwerk, materieel en andere voorzieningen zijn op de juiste wijze geëxploiteerd. Centrale brugbediening is gerealiseerd de verkeersvoorzieningen van de provinciale vaarwegen voldoen aan de functionele eisen het landschap en milieu van de provincie voldoen aan de functionele eisen de oevers van de vaarwegen voldoen aan de functionele eisen Bruggen en sluizen volgens landelijk geldende onderhoudsniveaus onderhouden Beheerstrategie vanuit planmatig beheer aangepast de bruggen en sluizen in de provinciale vaarwegen voldoen aan de functionele eisen de bodem van de vaarwegen voldoet aan de functionele eisen ± 400 afgehandelde ontheffingaanvragen Toezicht en handhaving conform het handhavingsuitvoeringsprogramma (hup 2009-2011) en de sanctiestrategie uitgevoerd toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 3.1.2.2.1 + 3.1.2.2.10 3.1.2.2.15 dit is een bestaand instrument. 3.1.2.2.2 3.1.2.2.9 dit is een nieuw instrument 3.1.2.2.4 het Meerjaren onderhoudsprogramma kunstwerken noord hollandsch kanaal vindt u hier. 3.1.2.2.5 het Baggerprogramma nh vaarwegen. 3.1.2.2.6 Betreft de uitvoering (going concern) van bevoegd gezagtaken van de Scheepvaartwegenverordening. 3.1.2.2.4 het vervangingsprogramma kunstwerken is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 82, 19 september 2006. 3.1.2.2.5 het uitvoeren van het baggerprogramma nh vaarwegen is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht, 29-10-2006. Ter informatie de brief Ruimte voor bagger en de nota ruimte voor bagger. Geen. 3.1.2.2.1.3.1.2.2.3 dit is een wettelijke taak. Er bestaat geen normkosten systematiek. 3.1.2.2.6 Vergunning- en ontheffingverlening zijn vraaggestuurde processen. de geraamde output is gebaseerd op ervaringscijfers.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 37 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 3.1.2.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 604.712 2.123.900 2.236.600 3.280.100 5.073.000 4.918.500 Overdrachten 17.200 - - - - - apparaatskosten 6.255.617 9.447.700 6.146.300 6.410.900 6.402.700 6.473.900 Directe lasten 28.807.299 22.425.600 31.091.800 25.223.900 15.613.900 18.653.900 subtotaal lasten 35.684.828 33.997.200 39.474.700 34.914.900 27.089.600 30.046.300 Baten 171.454-277.000-283.900-283.900-283.900-283.900- resultaat voor bestemming 35.513.374 33.720.200 39.190.800 34.631.000 26.805.700 29.762.400 storting reserves 5.000.000 5.000.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 - Onttrekking reserves 17.437.261-18.874.800-24.456.800-18.749.700-10.049.900-12.052.700- resultaat na bestemming 23.076.114 19.845.400 17.234.000 18.381.300 19.255.800 17.709.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen vanaf 2011 licht vanwege de indexering. De directe lasten zijn in 2010 en 2011 hoger vanwege verwachte hogere uitgaven uit de reserve groot onderhoud wegen en vaarwegen. De baten blijven gelijk.

38 PrOGramma 4 openbaar vervoer

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 39 Beleidskader Vlot, veilig en betrouwbaar Openbaar Vervoer (OV) door het subsidiëren van OV en het realiseren van flankerend beleid zoals het realiseren van haltes, het implementeren van een Dynamisch Reis Informatie Systeem (DRIS) en het optimaliseren van ketenmobiliteit. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt 4.1.1.1 Voldoende reissnelheid van het ov, stiptheid van de dienstregeling en voldoende sociale veiligheid in het ov voor iedereen. de drie oude doelen zijn aangepast naar één nieuwe doelstelling, omdat financieel gezien er geen onderscheid te maken is naar drie doelstellingen. nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Aanbesteden concessie Gooi- en Vechtstreek Realiseren van haltes op tracé Zuidtangent en van abri s bij de 600 belangrijkste haltes in het concessiegebied. Omgevingsfactoren Wet- en regelgeving (Wet personenvervoer 2000). Demografische en economische ontwikkelingen. Partners in de metropoolregio Amsterdam, Rijk, aangrenzende opdrachtgevers OV, gemeenten, consumentenorganisaties en reizigers. Budgettabel (in euro s) Programma 4 Openbaar Vervoer Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 58.767.773 72.571.100 142.597.900 56.421.800 56.499.000 58.478.700 apparaatskosten 1.255.451 1.785.700 1.233.500 1.286.600 1.285.000 1.299.300 Directe lasten 4.831.246 13.406.600 5.562.800 3.011.800 2.699.200 2.087.200 subtotaal lasten 64.854.471 87.763.400 149.394.200 60.720.200 60.483.200 61.865.200 Baten 52.799.195-67.062.500-51.260.800-47.387.900-47.887.600-50.004.400- resultaat voor bestemming 12.055.275 20.700.900 98.133.400 13.332.300 12.595.600 11.860.800 storting reserves 10.250.042 1.944.800 1.944.800 1.944.800 1.944.800 1.944.800 Onttrekking reserves 5.481.258-13.040.200-89.826.900-1.932.400-1.123.700-374.600- resultaat na bestemming 16.824.060 9.605.500 10.251.300 13.344.700 13.416.700 13.431.000

40 Toelichting op de Budgettabel Een groot deel van de op dit programma geraamde lasten wordt gedekt door bijdragen van het Rijk (circa 45 miljoen). Wij leggen het resterende deel bij om de exploitatie van het openbaar vervoer mogelijk te maken. In de baten en de overdrachten is dit terug te zien. In 2010 zijn de overdrachten hoger dan in de andere jaren door verwachte uitgaven op overdrachten voor EXIN-H projecten Regionet die ontstaan door het niet meer activeren van EXIN-H projecten (zie eerste begrotingswijziging). Daarnaast zijn in 2009 de overdrachten hoger dan in 2011, 2012 en 2013 door verwachte uitgaven vanuit middelen die reeds eerder door het Rijk beschikbaar zijn gesteld (overlopende passiva). De directe lasten dalen vanaf 2010 vanwege de verwachte daling in de kasraming uit de reserve OV. In 2009 zijn extra middelen nodig voor OV onderhoud ( 1,7 miljoen). Tevens worden er hogere kosten verwacht op de exploitatie OV ( 9 miljoen). Hiertegenover staat ook een Rijksbijdrage, per saldo is de eigen bijdrage van de provincie niet hoger of lagere. De onttrekking aan reserves is in 2010 fors hoger dan in andere jaren. Dit wordt veroorzaakt door uitgaven voor EXIN-H projecten Regionet die ontstaan door het niet meer activeren van EXIN-H projecten (zie eerste begrotingswijziging). Grafiek verhouding doelen binnen programma

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 41 4.1 maatschappelijk doel Vlot, veilig en betrouwbaar openbaar vervoer realiseren 4.1.1 beleidsdoel Vlot, veilig en betrouwbaar openbaar vervoer realiseren 4.1.1.1 operationeel doel Vlot en stipt rijdend ov, met voldoende sociale veiligheid voor iedereen, bewerkstelligen instrumenten en Output gepland instrumenten 4.1.1.1.1 instrument ontwikkelen van concessies/contracten 4.1.1.1.2 instrument Invoeren van de ov chipkaart in alle concessies 4.1.1.1.3 instrument Voeren van een ov-tarievenbeleid 4.1.1.1.4 instrument Realiseren van een dynamisch Reis Informatie Systeem (dris). 4.1.1.1.5 instrument Aanbesteden ov Gooi en vechtstreek Output Stiptheid van het busvervoer, vervoer over water en ov-taxi getoetst. Jaarverslagen gepubliceerd van gemonitorde prestaties van concessiehouders per concessie. Bonussen en malussen aan concessiehouders opgelegd. Met consumentenorganisaties en gemeenten overlegt. Veiligheidsbeleid van concessiehouders per concessie voor het openbaar busvervoer, buurtbussen, vervoer over water, de ov-taxi per regio en de Zuidtangent getoetst. op alle concessies en op de hogesnelheidsveerboot reizen met ovchipkaart. Betaald naar gereisde kilometers. differentiatie gerealiseerd naar tijd, plaats en/of doelgroep. Een dynamisch Reis Informatie Systeem gerealiseerd. Een volledig open, vervoerders- en leveranciersonafhankelijk dris op alle Regionet en knooppunthaltes en stations gerealiseerd. Gunningbesluit genomen.

42 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 4.1.1.1.1 ontwikkelen van de concessies/contracten. dit instrument is aangepast, zodat bij dit instrument alle concessies en contracten worden meegenomen. 4.1.1.1.2 en 4.1.1.1.3 Geen veranderingen. 4.1.1.1.5 Monitoren ov - taxi verwijderd. dit instrument is inmiddels opgenomen in instrument 4.1.1.1.1. 4.1.1.1.5 Concessieverlening door middel van Europese aanbestedingen. dit instrument is niet nieuw maar een actualisatie van instrument 4.1.1.1.9. 4.1.1.1.6 Implementeren concessie noord-holland noord verwijderd. dit instrument is verwijderd, omdat implementatie van de concessie noord-holland noord inmiddels heeft plaatsgevonden. 4.1.1.1.7 Implementeren hogesnelheidsveerdienst verwijderd. dit instrument is verwijderd, omdat implementatie van de hogesnelheidsveerdienst inmiddels heeft plaatsgevonden. 4.1.1.1.8 Realiseren proeven gratis reizen is bereikt. 4.1.1.1.9 Aanbesteden ov aangepast naar 4.1.1.1.5 Aanbesteden ov Gooi en Vechtstreek. 4.1.1.1.1.de Achtergrond is terug te vinden in de Concessiedocumenten behorende bij de concessies openbaar vervoer, de contracten voor de ov-taxi en de hogesnelheidsveerdienst. Voorafgaand hieraan zijn de uitgangspunten vastgelegd in Programma s van Eisen waarover eveneens besluitvorming heeft plaatsgevonden. 4.1.1.1.1 4.1.1.1.5 de link naar website van de provincie noord-holland, thema ov vindt u hier. Geen, is bevoegdheid GS, conform wet personenvervoer. Concessies ov is behandeld in de commissie WVV, 8-11-2007. Geen. 4.1.1.1.1 de concessies voor Gooi en Vechtstreek en haarlem/ijmond expireren in de zomer van 2011 respectievelijk 2013. de concessie noord-holland noord expireert in de zomer van 2016. de contracten voor de ov-taxi Gooi en Vechtstreek, Zuid- Kennemerland en noord-holland noord lopen tot of worden verlengd tot 1 januari 2011. het contract voor de hogesnelheidsveerdienst loopt tot 1 januari 2014. Zie ook de organisatie van collectief personenvervoer en de dilemma nota aanbesteding collectief Personenvervoer 2008-2016. 4.1.1.1.2 Men kan inmiddels op alle concessies reizen met de ov-chipkaart. Zodra de ov-chipkaart naar behoren functioneert, kan de strippenkaart worden afgeschaft. 4.1.1.1.3 Met de ov-chipkaart voeren wij voor het eerst regionaal tarievenbeleid. In de gehele noordvleugel geldt een kilometertarief van 10 cent. Vanaf 2010 ontwikkelen wij een tarievenbeleid voor de hele Provincie noord-holland. 4.1.1.1.5 de aanbesteding Gooi- en Vechtstreek, een bevoegdheid van GS, vindt plaats in het 1e kwartaal 2010. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 4.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 58.767.773 72.571.100 142.597.900 56.421.800 56.499.000 58.478.700 apparaatskosten 1.255.451 1.785.700 1.233.500 1.286.600 1.285.000 1.299.300 Directe lasten 4.831.246 13.406.600 5.562.800 3.011.800 2.699.200 2.087.200 subtotaal lasten 64.854.471 87.763.400 149.394.200 60.720.200 60.483.200 61.865.200 Baten 52.799.195-67.062.500-51.260.800-47.387.900-47.887.600-50.004.400- resultaat voor bestemming 12.055.275 20.700.900 98.133.400 13.332.300 12.595.600 11.860.800 storting reserves 10.250.042 1.944.800 1.944.800 1.944.800 1.944.800 1.944.800 Onttrekking reserves 5.481.258-13.040.200-89.826.900-1.932.400-1.123.700-374.600- resultaat na bestemming 16.824.060 9.605.500 10.251.300 13.344.700 13.416.700 13.431.000 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Zie de budgettabel per programma.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 43 PrOGramma 5 WATER 5

44 Beleidskader Het Waterplan 2006-2010 is het strategisch beleidskader, de drie waterschappen, de gemeenten en Rijkswaterstaat. We vinden het belangrijk dat ruimte goed wordt gebruikt en er sprake is van duurzaamheid. Onze wettelijke taken liggen verankerd in de nieuwe Waterwet. Overige taken vinden hun oorsprong in het Nationaal Bestuursakkoord Water. De uitvoering van het waterbeheer ligt grotendeels bij Rijkswaterstaat, de drie waterschappen en de gemeenten. De provincie is uitvoerder voor het grondwaterbeheer, provinciale vaarwegbeheer en de muskusrattenbestrijding, het onderhouden van het provinciale grondwaterkwantiteitsmeetnet en de vergunningverlening voor grondwateronttrekkingen en infiltraties (o.a. voor WKO en drinkwaterwinningen). De provincie is handhaver voor de zwemwaterkwaliteit, toezichthouder voor de waterschappen en toetst de gemeentelijke rioleringsplannen Om in Noord-Holland veilig te kunnen wonen, werken en recreëren, moet ons regionaal watersysteem op orde zijn. Water is medebepalend in de ruimtelijke ordening. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt 5.1.1.1 Plannen en verordeningen uitvoeren. Aangepast. de vorige beschrijving dekte niet de lading van de taken. 5.1.2.1 Toezien op het blijvend op orde houden van de primaire waterkeringen aan de noordzeekust toetsen en waar nodig versterken. Aangepast. Provincie toetst niet de veiligheid en stelt ook niet de dijkverbeteringplannen op, het doel was niet juist beschreven. 5.1.2.2 Toezien op het blijvend op orde houden van de primaire waterkeringen langs het IJssel- en Markermeer. Vervallen: Provincie toetst niet de veiligheid en stelt ook niet de dijkverbeteringplannen op, was dus foute beschrijving. 5.1.2.3 Toezien op het blijvend op orde houden van regionale waterkeringen. Aangepast. Provincie toetst niet de veiligheid en stelt ook niet de dijkverbeteringplannen op, was dus foute beschrijving. 5.1.3.2 Wateroverlast in stedelijk gebied beperken. Verwijderd. Is per 2010 geen taak meer van provincie. 5.2.2.1 Een kosteneffectief oppervlaktewaterkwaliteit grondwatergebruik waarborgen. Verwijderd. Beschrijving was onjuist [grondgebruik ipv grondwatergebruik]. het bijbehorende operationele doel is dan gelijk aan 5.2.1.2 en dubbelop. 5.2.2.4 de buiten zwemwaterlocaties behouden en uitbreiden, met inachtneming van de nieuwe Europese Zwemwaterrichtlijn en tegen maatschappelijk verantwoorde kosten. Aangepast. Aanpassing nodig vanwege nieuwe Europese Zwemwaterrichtlijn. nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Voorbereiden van de realisatie van primair zeewaartse kustverdediging, de Zwakke Schakels Hondsbossche- en Pettemer Zeewering en Duinen in de Kop van Noord-Holland. Functiefaciliteringskaarten ontwikkelen. Verkenning strategische zoetwatervoorziening. Maatschappelijk debat Ruimtelijke kwaliteit Markermeer IJmeer (mede) organiseren. Omgevingsfactoren De zeespiegel zal stijgen als gevolg van de klimaatverandering. De bodem daalt. De verandering van het klimaat veroorzaakt een grotere kans op natte winters, droge zomers en extreme buien. Intensiever ruimtegebruik en de economische waarde van wat beschermd moet worden, leiden tot nieuwe eisen aan het watersysteem.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 45 Budgettabel (in euro s) Programma 5 Water Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 60.486 58.300 56.100 53.900 51.700 49.600 Overdrachten 9.021.362 871.300 2.373.900 123.900 123.900 123.900 apparaatskosten 10.101.464 12.247.300 9.925.000 10.352.200 10.338.800 10.453.900 Directe lasten 1.509.649 2.461.400 3.717.900 3.717.900 3.717.900 2.117.900 subtotaal lasten 20.692.961 15.638.300 16.072.900 14.247.900 14.232.300 12.745.300 Baten 2.311.769-2.306.600-1.829.700-1.850.800-1.873.400-1.896.100- resultaat voor bestemming 18.381.191 13.331.700 14.243.200 12.397.100 12.358.900 10.849.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 8.960.500-750.000-2.250.000- - - - resultaat na bestemming 9.420.691 12.581.700 11.993.200 12.397.100 12.358.900 10.849.200 Toelichting op de Budgettabel De kapitaallasten blijven gelijk. De overdrachten zijn in 2008 hoger, omdat de uitkering aan Primaire Waterkeringen heeft plaats gevonden ( 8,3 miljoen). De hogere overdrachten in 2009 ( 750.000) en 2010 ( 2,2 miljoen) hebben verband met de Tender Water. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten zijn in 2010, 2011 en 2012 hoger dan in 2009 vanwege nieuw beleid voorstellen (Implementatie Kaderrichtlijn Water en Waterplan bestrijding verdroging) (zie eerste begrotingswijziging). De baten stijgen licht vanwege de indexering op belastingen en leges die is toegepast. Grafiek verhouding doelen binnen programma

46 5.1 maatschappelijk doel mens, natuur en bedrijvigheid beschermen tegen water 5.1.1 beleidsdoel Wettelijke taken uitvoeren 5.1.1.1 operationeel doel Reglementen, plannen en verordeningen opstellen en uitoefening toezicht door plannen goed te keuren en beroepszaken af te handelen instrumenten en Output gepland instrumenten 5.1.1.1.1 instrument Implementeren van de Waterwet in provinciaal beleid 5.1.1.1.2 instrument uitvoering Waterplan 2010-2015 5.1.1.1.3 instrument Reglementering waterschappen 5.1.1.1.4 instrument Toezicht houden op waterschappen 5.1.1.1.5 instrument Keuren van de waterbeheersplannen van de waterschappen 5.1.1.1.6 instrument Behandelen van beroepszaken tegen waterschapsbesluiten Output uitvoeringsbesluiten bij de waterverordeningen vastgesteld. uitvoeringsprogramma 2010-2012 vastgesteld Waterweek gerealiseerd Actualisatie van reglementen van waterschappen voor aan PS [bijv. bij nieuwe wetgeving] door GS gesteld. Preventief toezicht houden op de kostentoedelingsverordening van de waterschappen. Repressief toezicht gehouden op alle besluiten van de waterschappen [begroting, jaarrekening etc.]. de waterbeheerplannen 2010-2015 van de hoogheemraadschappen Rijnland en hollands noorderkwartier gekeurd. Partieel herzien van het waterbeheerplan hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht voor de Kaderrichtlijn Water. Beroepszaken afgehandeld. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 5.1.1.1.1-5.1.1.1.2 dit is een bestaand instrument, op grond van nieuwe wetgeving (Waterwet). 5.1.1.1.3 dit is een nieuw instrument. dit instrument was niet opgenomen terwijl dit wel een bestaande taak is. 5.1.1.1.4 dit is een nieuw instrument. dit instrument was niet opgenomen terwijl dit wel een bestaande taak is. 5.1.1.1.5 5.1.1.1.6 dit zijn bestaande instrumenten. Beleidsstukken bij deze instrumenten: 5.1.1.1.1-5.1.1.1.2 de nieuwe Waterwet (inwerking eind 2009). 5.1.1.1.5 de Waterwet en het provinciaal Waterplan. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 5.1.1.1.5 het Waterplan wordt door de Staten vastgesteld met te nemen besluit eind 2009 Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. deze instrumenten, plannen en verordeningen, komen voort uit de nieuwe Waterwet, die eind 2009 in werking treedt. PS neemt eind 2009 een beslissing over deze instrumenten. deze instrumenten bestonden al op grond van de Wet op de waterhuishouding, Grondwaterwet en de Wet op de waterkering, maar worden helemaal nieuw (en integraal) vastgesteld op basis van de nieuwe Waterwet.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 47 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten 300.555 335.100 295.300 308.000 307.600 311.000 Directe lasten 13.699 30.000 16.500 16.500 16.500 16.500 subtotaal lasten 314.254 365.100 311.800 324.500 324.100 327.500 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 314.254 365.100 311.800 324.500 324.100 327.500 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 314.254 365.100 311.800 324.500 324.100 327.500 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast.

48 5.1.2 beleidsdoel Waterkeringen laten voldoen aan de normen 5.1.2.1 operationeel doel de primaire waterkeringen aan de noordzeekust, IJssel- en Markermeer laten voldoen aan de normen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.1.2.1.1 instrument opstellen van een integraal versterkingsplan voor de zwakke schakel in de kop van noord-holland 5.1.2.1.2 instrument Toezien op de veiligheidstoetsing en opstellen van provinciaal veiligheidsverslag 5.1.2.1.3 instrument opstellen van een lange termijn visie kust 5.1.2.1.4 instrument Toezien op het opstellen van een dijkversterkingplan voor de zwakke schakels in de hondsbossche en Pettemer Zeewering 5.1.2.1.5 instrument opstellen uitvoeringsprogramma Kust op Kracht 5.1.2.1.6 instrument Toezien op de veiligheidstoetsing en opstellen van provinciaal veiligheidsverslag 5.1.2.1.7 instrument Toezien op dijkversterkingplannen 5.1.2.1.8 instrument Adviseren over waterveilig bouwen in buitendijkse gebieden van IJssel en Markermeer 5.1.2.1.9 instrument Adviseren over integrale verbetering Afsluitdijk Output het integrale versterkingsplan vastgesteld. Een intentieovereenkomst voor de realisatie van de ruimtelijke bouwstenen gesloten. Een positieve bijdrage aan de ruimtelijke kwaliteit van de maatregelen geborgd. het Provinciaal Veiligheidsverslag opgesteld. Kustvisie in het uitvoeringsprogramma structuurvisie opgenomen. overleg met de waterbeheerders en het Rijk over de voortgang van de knelpunten bij de veiligheidstoetsingen gevoerd het dijkversterkingplan vastgesteld. Inzicht verkregen in ruimtelijke initiatieven in het plan- en studiegebied van de Zwakke Schakels Relatie benoemd tussen ruimtelijke initiatieven en bestaande (provinciale) beleidskaders en stimuleringsprogramma s Prioritering aangebracht aan de hand van de aspecten ruimtelijke kwaliteit, relatie met kust en realiseerbaarheid Voorwaarden geschapen tot realisatie van de geselecteerde ruimtelijke initiatieven Waar nodig de provinciale verordening geactualiseerd. overleg gevoerd met de waterbeheerders en het Rijk over de voortgang van de knelpunten bij de veiligheidstoetsingen. Provinciaal veiligheidsverslag. Startnotities aanvaard en het dijkversterkingplannen gekeurd met aandacht voor: Een goede ruimtelijke inpassing en LnC waarden gewaarborgd. Waar mogelijk gekoppeld aan provinciale doelen. Gemeenten conform onze Structuurvisie en het Waterplan adviseren over waterveilig en innovatief bouwen. In de Stuurgroep deelgenomen. Mede -vormgeven besluitvormingsproces m.e.r. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: 5.1.2.1.1, 5.1.2.1.3, 5.1.2.1.4 dit zijn bestaande instrumenten. 5.1.5.1.2 dit instrument is aangepast. Provincie toetst niet zelf maar ziet toe op de toetsing en stelt daarna daar verslag van op. 5.1.2.1.5 dit instrument is gewijzigd. 5.1.2.1.6 dit instrument is gewijzigd. 5.1.2.1.7 dit instrument is gewijzigd. 5.1.2.1.8 dit instrument is gewijzigd. 5.1.2.1.9 dit is een nieuw instrument. 5.1.2.1.1. en 5.1.2.1.4 Beleidskader (vanuit het Rijk) Planstudie Zwakke Schakels, website Zwakke schakels vindt u hier. 5.1.2.1.2 de Waterwet en het ontwerp Waterplan 2010-2015 vindt u hier. 5.1.2.1.3 de nota Provinciale structuurvisie. 5.1.2.1.7 de Streekplannen noord en zuid vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 5.1.2.1.6 het Waterplan 2006-2010 is door de Staten vastgesteld met besluit op 30 januari 2006. Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. 5.1.2.1.1 en 5.1.2.1.4. het Rijk heeft in het Beleidskader Planstudie Zwakke Schakels het kader van de planstudies aangegeven en de provincie ontvangt plansubsidie voor het opstellen ervan. de staten hebben dan ook nergens een beslissing genomen over dit instrument. Ze worden periodiek geïnformeerd over de stand van zaken. 5.1.2.1.2. de basis ligt in de Wet op de Waterkering waarin staat dat GS toezichthouder is op primaire waterkeringen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 49 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.1.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 8.283.373 - - - - - apparaatskosten 1.014.206 543.900 996.500 1.039.400 1.038.000 1.049.600 Directe lasten 471.924 1.127.500 652.500 652.500 652.500 652.500 subtotaal lasten 9.769.502 1.671.400 1.649.000 1.691.900 1.690.500 1.702.100 Baten 224.980-450.000- - - - - resultaat voor bestemming 9.544.522 1.221.400 1.649.000 1.691.900 1.690.500 1.702.100 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 8.560.500- - - - - - resultaat na bestemming 984.022 1.221.400 1.649.000 1.691.900 1.690.500 1.702.100 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De overdrachten zijn in 2008 hoger, omdat de uitkering aan Primaire Waterkeringen heeft plaats gevonden ( 8,3 miljoen). De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten blijven gelijk. 5.1.2.2 operationeel doel Vervallen 5.1.2.3 operationeel doel de regionale waterkeringen laten voldoen aan de normen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.1.2.3.1 instrument Vaststellen van veiligheidsnormen 5.1.2.3.2 instrument Toetsen van verbeterplannen 5.1.2.3.3 instrument Aanpassen en opstellen technische leidraden, ondersteuning nader onderzoek veenkaden Output Regionale waterkeringen die buitendijkse gebieden beschermd en waterkeringen die grote gebieden in compartimenten verdelen genormeerd. dijkstrekkingen die niet aan de hoogte voldoen moeten verbeterd worden. We toetsen de verbeteringsplannen van de waterschappen en stimuleren integrale aanpak van dijkversterkingen. (Werk met werk maken). Vaststellen leidraden en handreikingen ten behoeve van de toetsing, verbetering en beheer van de regionale keringen. ondersteunen nader onderzoek naar veenkaden.

50 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 5.1.2.3.1 dit is een bestaand instrument. 5.1.2.3.2 dit instrument is nieuw. Provincie toetst niet de kaden zelf maar de verbeteringsplannen. 5.1.2.3.3 dit instrument is nieuw. nieuw beleid vanuit Waterplan 2010-2015 5.1.2.3.2 Toetsen van boezemkaden. dit instrument is verwijderd. Beleidsstukken bij deze instrumenten: 5.1.2.3.1, 5.1.2.3.2, 5.1.2.3.3 in het Waterplan 2010-2015. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 5.1.2.3.1.-5.1.2.3.2.-5.1.2.3.3. het Waterplan 2010-2015,(in ontwerp vastgesteld door GS oktober 2008) en Verordening Waterkeringen West nederland, van kracht per 1-10-2006. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.1.2.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 89 900 900 900 900 900 subtotaal lasten 89 900 900 900 900 900 Baten - 1.400-1.400-1.400-1.400-1.400- resultaat voor bestemming 89 500-500- 500-500- 500- storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 89 500-500- 500-500- 500- Toelichting op het Meerjarenoverzicht 5.1.2.4 operationeel doel Muskusratten bestrijden Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.1.2.4.1 instrument Bestrijden van muskusratten Output Personeelsinzet bestrijding op basis van de evaluatie uit 2008 bepaald. Muskusratten bestreden. de overdracht van de muskusrattenbestrijding aan de waterschappen voorbereid.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 51 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 5.1.2.4.1 dit is een bestaand instrument. 5.1.2.4.1 het Waterplan 2006-2010 vindt u hier 5.1.2.4.1 het Waterplan 2006-2010 is door de Staten vastgesteld met besluit op 30 januari 2006. Geen. het streven is de bestrijdingstaak muskus- en beverratten van de provincie naar de waterschappen over te dragen per 01-01-2011.het is nog niet bekend of de overdracht mee kan gaan in de Invoeringswet van de nieuwe Waterwet of dat het wettelijk ingekaderd wordt via een wetswijziging. de nieuwe Waterwet. het beleid is hervat in het Waterplan 2006-2010 (30-01-2006 vastgesteld) en het nieuwe Waterplan 2010-2015 (wordt in 2009 vastgesteld). uitvoering is gedelegeerd aan GS, PS wordt periodiek geïnformeerd. GS stellen jaarlijkse uitvoeringsprogramma s op. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.1.2.4 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 60.486 58.300 56.100 53.900 51.700 49.600 Overdrachten - 60.100 61.300 61.300 61.300 61.300 apparaatskosten 4.360.063 6.323.000 4.283.900 4.468.300 4.462.600 4.512.200 Directe lasten 498.676 509.800 442.000 442.000 442.000 442.000 subtotaal lasten 4.919.225 6.951.200 4.843.300 5.025.500 5.017.600 5.065.100 Baten 997.249-704.900-704.900-704.900-704.900-704.900- resultaat voor bestemming 3.921.976 6.246.300 4.138.400 4.320.600 4.312.700 4.360.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 3.921.976 6.246.300 4.138.400 4.320.600 4.312.700 4.360.200 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. 5.1.2.5 operationeel doel Beperken gevolgen watercalamiteiten Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.1.2.5.1 instrument ontwikkelen en actualiseren van gebiedsdekkende overstromingskaarten 5.1.2.5.2 instrument hulp verlenen aan de regio bij watercalamiteiten en houden van oefeningen 5.1.2.5.3 instrument Informeren van bewoners over het beschermingsniveau van buitendijks gebied Output Gebiedsdekkende overstromingskaarten in samenwerking met waterbeheerders en aangrenzende provincies gemaakt. Bij ruimtelijke inrichting over waterveiligheid geadviseerd. In het kader van de Europese Richtlijn overstromingsrisico s ingebracht. de aanbevelingen uit de evaluaties van de in 2008 gehouden TMo oefeningen geïmplementeerd in de crisisbeheersplannen van de waterbeheerders. Samen met gemeenten en waterbeheerders de rampenbestrijdingsplannen bij overstromingen geactualiseerd en vastgesteld. Samen met rijk, gemeenten en waterbeheerders een communicatietraject over veiligheid in buitendijks gebied ingegaan.

52 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 5.1.2.5.1.- 5.1.2.5.3 dit zijn bestaande instrumenten. 5.1.2.5.1 het nieuwe nationale Waterplan, de Waterwet (wordt eind 2009 van kracht), de Europese richtlijn overstromingen en de Europese kaderrichtlijn vindt u hier. 5.1.2.5.2 de gemeentewet, de Wet kwaliteitsverbetering rampenbestrijding, de Waterstaatwet 1900 vindt u hier. 5.1.2.5.3 de bestuurlijke afspraak vindt u hier. Geen. Geen. 5.1.2.5.3. Er is een bestuurlijke afspraak die o.a. gemaakt is in het kader van het rapport commissie Veerman. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.1.2.5 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 39.660- - - - - - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 35.410 60.000 85.000 85.000 85.000 85.000 subtotaal lasten 4.250-60.000 85.000 85.000 85.000 85.000 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 4.250-60.000 85.000 85.000 85.000 85.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 4.250-60.000 85.000 85.000 85.000 85.000 5.1.3 beleidsdoel Wateroverlast beperken 5.1.3.1 operationeel doel Wateroverlast in landelijk gebied beperken Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.1.3.1.1 instrument deelnemen aan integrale gebiedsprojecten 5.1.3.1.2 instrument Eventueel subsidiëren van waterberging in het landelijk gebied 5.1.3.1.3 instrument ondersteunen van de waterschappen bij de uitvoering van de maatregelen tegen wateroverlast 5.1.3.1.4 instrument uitvoeringsbesluit van gebiedsnormen wateroverlast Output Plan voor waterberging horstermeerpolder ter voorbereiding op het peilbesluit uitgewerkt. Piek- en seizoensberging in gebiedsuitwerking haarlemmermeer en Bollenstreek opgenomen. Seizoensberging in Amstelgroen opgenomen. Projecten waarbij naast waterberging Rijks- en provinciale ILG-doelen worden gerealiseerd zijn getoetst door de ILG gebiedscommissies en goedgekeurd door GS. uitvoering maatregelen toegezien. Bij knelpunten bemiddeld. op basis artikel over gebiedsnormen in waterverordening bepaald wanneer het watersysteem voor het eerst aan de normen moeten voldoen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 53 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: 5.1.3.1.1. 5.1.3.1.3 Waterplan 2010-2015. 5.1.3.1.4 Waterverordeningen. 5.1.3.1.1-5.1.3.1.3 dit zijn bestaande instrumenten. 5.1.3.1.4 dit is een nieuw instrument. Waterverordeningen, voortkomend uit nieuwe Waterwet 2009. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 5.1.3.1.1. - 5.1.3.1.3 Waterplan 2010-2015 is in ontwerp vastgesteld door GS in oktober 2008 en wordt 22 december 2009 door PS vastgesteld. 5.1.3.1.4. Is in ontwerp maart 2009 door GS vastgesteld. Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.1.3.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten 529.440 714.800 520.200 542.600 541.900 547.900 Directe lasten - - - - - - subtotaal lasten 529.440 714.800 520.200 542.600 541.900 547.900 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 529.440 714.800 520.200 542.600 541.900 547.900 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 529.440 714.800 520.200 542.600 541.900 547.900 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast.

54 5.2 maatschappelijk doel Water optimaal gebruiken 5.2.1 beleidsdoel De hoeveelheid gronden oppervlaktewater optimaliseren 5.2.1.1 operationeel doel het zoetwatertekort in droge tijden verminderen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.2.1.1.1 instrument Bepalen van de strategische zoetwaterbehoefte 5.2.1.1.2 instrument Vastleggen van de regionale verdringingsreeksen bij watertekort 5.2.1.1.3 instrument Actualiseren van alle peilbesluiten per 2010 5.2.1.1.4 instrument Stimuleren afname van zoetwatervraag door zelfvoorzienend worden in watervoorziening van landbouw en bedrijfsleven Output Via functiefaciliteringskaarten met de waterbeheerders de zoetwaterbehoefte in beeld gebracht. Consensus over de regionale verdringingsreeks noord nederland bij betrokken partijen bereikt. (±5) Goedkeuringsverzoeken van peilbesluiten afgehandeld. Tender opengesteld voor subsidie voor zelfvoorzienend worden in watervoorziening van landbouw en bedrijfsleven. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 5.2.1.1.1-5.2.1.1.3 dit is een bestaand instrument. 5.2.1.1.4 dit is een bestaand instrument dat nu voor dit doel wordt ingezet (eerder niet). nieuw beleid vanuit Waterplan 2010-2015. 5.2.1.1.1 de Landelijke droogtestudie / Waterplan 2010-2015 vindt u hier. 5.2.1.1.2 de Waterwet en de Regionale verdringingsreeks Amstelland vindt u hier. 5.2.1.1.3 het Waterplan 2010-2015 vindt u hier. 5.2.1.1.4 het Waterplan 2010-2015 vindt u hier. 5.2.1.1.1 zie hieronder. 5.2.1.1.3 Waterplan 2010-2015 wordt door de Staten vastgesteld met besluit 16 november 2009. Geen. 5.2.1.1.3 het goedkeuren van peilbesluiten is een vraaggestuurd proces. de geraamde output is gebaseerd op ervaringscijfers. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.2.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 2.685 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 subtotaal lasten 2.685 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 2.685 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 2.685 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 55 5.2.1.2 operationeel doel Een kosteneffectieve hoeveelheid oppervlaktewater voor grondgebruik beschikbaar stellen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.2.1.2.1 instrument onderzoeken of het peilbeheer kosteneffectiever kan 5.2.1.2.2 instrument Actualiseren van alle peilbesluiten per 2012 die voldoen aan het provinciale wateren ruimtelijke ordeningsbeleid Output In overleg met de waterschappen het functie faciliteringsniveau inzichtelijk gemaakt met functiefaciliteringskaarten. overleg gevoerd met de waterschappen over de actualisering en kwaliteit van peilbesluiten. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: 5.2.1.2.1 dit is een bestaand instrument. 5.2.1.2.2 dit is een nieuw instrument. nieuw beleid vanuit Waterplan 2010-2015. 5.2.1.2.1 het Waterplan 2006-2010 vindt u hier. 5.2.1.2.2 ontwerp Waterplan 2010-2015 vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 5.2.1.2.1 Waterplan 2006-2010 is door de Staten vastgesteld met besluit 30 januari 2006. Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Functiefaciliteren betekent de juiste hoeveelheid en kwaliteit van water leveren aan een ruimtelijke functie. Met functiefaciliteringskaarten zijn de kosten/baten in beeld te brengen van het waterbeheer. meerjarenoverzicht Baten & Lasten Het is dit jaar niet mogelijk gebleken om middelen vanuit de oude Begrotings Structuur te koppelen aan dit Operationeel doel. In de Begroting 20011 zal dit wel het geval zijn. 5.2.1.3 operationeel doel de grondwaterhoeveelheid in evenwicht houden Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.2.1.3.1 instrument Verlenen van vergunningen voor grondwateronttrekkingen en -infiltratie 5.2.1.3.2 instrument Bestrijden van de verdroging van de natuur 5.2.1.3.3 instrument Monitoren en evalueren van grondwater kwantiteitsbeleid 5.2.1.3.4 instrument uitvoeren van het handhavingsuitvoeringsprogramma hup 2010-2011 Output 50 vergunningaanvragen afgehandeld. Verdroging van natuur, met prioriteit voor gebieden uit de ToP-lijst bestreden. Projecten via het Investeringsbudget Landelijk Gebied gestimuleerd en gesubsidieerd. Metingen met ons provinciale grondwater kwantiteitsmeetnet gedaan. Jaarlijkse controle 15 industriële onttrekkingen. Jaarlijkse controle 15 grote drinkwater onttrekkingen.

56 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 5.2.1.3.1-5.2.1.3.3 dit is een bestaand instrument. 5.2.1.3.4 dit is geen nieuw doel/instrument maar slechts een andere benamingdie beter aansluit. 5.2.1.3.1 Betreft de uitvoering van bevoegd gezagtaken van de Waterwet en de Grondwaterverordening. 5.2.1.3.2. het Waterplan 2006-2010 en het Provinciaal Meerjarenprogramma ILG vindt u hier. 5.2.1.3.3 de Europese kaderrichtlijn en het Waterplan 2006-2010 vindt u hier. 5.2.1.3.1 5.2.1.3.3 de Grondwaterverordening is door de Staten vastgesteld met besluit 29 maart 1999 en het Waterplan 2006-2010 is door de Staten vastgesteld met besluit 30 januari 2006. Geen. Zodra in 2009 de Waterwet van kracht wordt zullen de waterschappen de vergunningverlening en handhaving voor bemalingen en industriële onttrekkingen kleiner dan 150.000 m3 overnemen van de provincie. de verwachting is dat de waterschappen ongeveer 30 aanvragen beoordelen in 2009. 5.2.1.3.1 Vergunning- en ontheffingverlening zijn vraaggestuurde processen. de geraamde output is gebaseerd op ervaringscijfers. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.2.1.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 320.363 400.500 414.000 414.000 414.000 414.000 subtotaal lasten 320.363 400.500 414.000 414.000 414.000 414.000 Baten 6.958- - - - - - resultaat voor bestemming 313.406 400.500 414.000 414.000 414.000 414.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 313.406 400.500 414.000 414.000 414.000 414.000

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 57 5.2.2 beleidsdoel Optimaliseren van de kwaliteit van gronden oppervlaktewater 5.2.2.1 operationeel doel de oppervlaktewaterkwaliteit bevorderen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.2.2.1.1 instrument Monitoring KRW maatregelen 5.2.2.1.2 instrument Toekomst Markermeer IJmeer (TMIJ)) Output de KRW-doelen en de provinciale maatregelen voor oppervlaktewater zijn in het waterplan vastgelegd; de financiering van oppervlaktewatermaatregelen die de provincie neemt/krw proof maken van eigen beleid, zijn in het waterplan vastgelegd; Cofinanciering van maatregelen van derden zijn vastgelegd in het waterplan; In overleg met de uitvoerders van de KRW wordt het toezicht op de uitvoering van de maatregelen bepaald, vastgelegd in het uitvoeringsplan uitvoeringsprogramma Waterplan 2010-2015. Afhankelijk van kabinetsbesluit oktober 2009 (samenhangende besluitvorming Randstad urgent projecten). toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 5.2.2.1.1 dit is een aangepast instrument. de maatregelen worden niet gemonitord maar de voortgang van de uitvoering van de maatregelen, correctere omschrijving. 5.2.2.1.1 het ontwerp Waterplan 2010-2015 vindt u hier. 5.2.2.1.1.- 5.2.2.1.2 Waterplan 2010-2015 en het uitvoeringsprogramma is door de Staten vastgesteld. Geen. om de KRW doelen te bereiken hebben de partners gezamenlijk een maatregelpakket opgesteld. Elke partner is verantwoordelijk voor de uitvoering van zijn deel van het maatregelenpakket. het pakket van de provincie bestaat uit het KRW-proof maken van het eigen beleid, het uitvoeren van onderzoekmaatregelen, het uitvoeren van grondwatermaatregelen en het co-financieren van maatregelen van derden. het uitvoeringsprogramma Waterplan 2010-2015 wordt in de loop van 2009 opgesteld. Samen met het Waterplan wordt het eind van 2009 vastgesteld. de financieringsparagraaf is een integraal onderdeel daarvan. uitvoering van de activiteiten/maatregelen is afhankelijk van de besluitvorming over de financiering. TMIJ: het verwachte vervolg [afhankelijk van kabinetsbesluit en nader te maken afspraken] is: debat ruimtelijke kwaliteit, rijksstructuurvisie Markermeer IJmeer, sectoraal Masterplan natuur provincies noord-holland en Flevoland, inpassingsplannen noord-holland en Flevoland of gecoördineerd en rijkscoördinatieregeling. Instrument was eerder te vinden in programma 11.

58 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.2.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 467.572 750.000 2.250.000 - - - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 61.836 42.400 216.700 216.700 216.700 216.700 subtotaal lasten 529.408 792.400 2.466.700 216.700 216.700 216.700 Baten 43.780-41.000- - - - - resultaat voor bestemming 485.627 751.400 2.466.700 216.700 216.700 216.700 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 400.000-750.000-2.250.000- - - - resultaat na bestemming 85.627 1.400 216.700 216.700 216.700 216.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De hogere overdrachten in 2009 ( 750.000) en 2010 ( 2,2 miljoen) hebben verband met de Tender Water. De directe lasten stijgen vanaf 2010 door nieuw beleid (implementatie Kaderrichtlijn Water). Zie eerste begrotingswijziging. 5.2.2.2 operationeel doel Vervallen 5.2.2.3 operationeel doel de grondwaterkwaliteit bevorderen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.2.2.3.1 instrument Implementeren van de KRW in het provinciale waterplan 5.2.2.3.2 instrument Beschermen van de bronnen voor de drinkwatervoorziening 5.2.2.3.3 instrument Monitoren en evalueren van grondwaterkwaliteitsbeleid 5.2.2.3.4 instrument uitvoeren van de onderzoeksagenda KRW-bloembollen Output de provinciale KRW-maatregelen voor grondwater, de (co) financiering en het toezicht op de uitvoering van maatregelen in het Waterplan vastgelegd. Samen met de waterleidingbedrijven de bescherming van de bronnen voor de drinkwatervoorziening onderzocht. het Masterplan t Gooi uitgevoerd. Metingen gedaan met ons provinciale grondwater kwantiteitsmeetnet. de projectgroep onderzoeksagenda KRW-bloembollen voorgezeten en gefaciliteerd. onderzoek naar herkomst gewasbeschermingsmiddelen in binnenduinrand uitgevoerd.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 59 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 5.2.2.3.1.- 5.2.2.3.4. dit zijn bestaande instrumenten. Beleidsstukken bij deze instrumenten 5.2.2.3.1. het Waterplan 2006-2010 en het SGBP Rijn-West vindt u hier. 5.2.2.3.2.- 5.2.2.3.3. het Provinciaal Milieubeleidsplan en de Provinciale milieuverordening vindt u hier. 5.2.2.3.3 Implementatie van de KRW en GWR in de nederlandse wetgeving per 22-12- 2009. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 5.2.2.3.1 Waterplan 2006-2010 is door de Staten vastgesteld met besluit 30 januari 2006 5.2.2.3.2.- 5.2.2.3.3 Provinciaal Milieubeleidsplan is door de Staten vastgesteld. 5.2.2.3.2-5.2.2.3.3 Provinciale milieuverordening is door de Staten vastgesteld met besluit op 29-3-1999. Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. de grondwatermonitoring voor de KRW zal om de drie jaar plaatsvinden om de toestand van de grondwaterlichamen vast te kunnen stellen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.2.2.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 3.025 - - - - - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 124.721 245.200 1.845.200 1.845.200 1.845.200 245.200 subtotaal lasten 127.746 245.200 1.845.200 1.845.200 1.845.200 245.200 Baten 36.535- - - - - - resultaat voor bestemming 91.211 245.200 1.845.200 1.845.200 1.845.200 245.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 91.211 245.200 1.845.200 1.845.200 1.845.200 245.200 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De hogere directe lasten in 2010, 2011 en 2012 ontstaan door nieuw beleid (Waterplan bestrijding verdroging). Zie eerste begrotingswijziging.

60 5.2.2.4 operationeel doel de buitenzwemwaterlocaties behouden en uitbreiden Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.2.2.4.1 instrument handhaven van de waterkwaliteit van buitenzwemwaterlocaties 5.2.2.4.2 instrument uitbreiden en promoten van buitenzwemwaterlocaties 5.2.2.4.3 instrument Subsidiëren van sanering van de riooloverstorten op het strand bij Wijk aan Zee en Egmond aan Zee 5.2.2.4.4 instrument handhaven van de bestaande officiële zwemlocaties 5.2.2.4.5 instrument Verlenen van ontheffingen aan de houders van zwemgelegenheden Output Toezicht gehouden op veiligheid en hygiëne en handhaving conform het handhavinguitvoeringsprogramma (hup 2009-2011) en de sanctiestrategie uitgevoerd. Jaarlijks veiligheidsonderzoek en inspectie op zwemlocaties gedaan. Acties uit het plan van aanpak Zwemwater in noord-holland uitgevoerd. onderzoek gedaan naar de behoefte aan zwemlocaties in de provincie. Zwemwaterlocaties geïnventariseerd en hierbij publieksparticipatie geregeld, zwemlocaties aangewezen volgens het landelijke protocol aanwijzen en afvoeren en de functiekaart met zwemwateren in regionale wateren vastgesteld. onderzoek naar nieuwe officiële zwemlocaties gedaan. Toezicht gehouden op de sanering van de riooloverstorten op het strand bij Wijk aan Zee en Egmond aan Zee. Burgers over de zwemwaterkwaliteit van locaties geïnformeerd en voorlichting over zwemwater gegeven (internet, teletekst, zwemwaterfolder). onderzoek gedaan naar welke mogelijkheden er bestaan om natuur en zwemwater duurzaam met elkaar te verbinden en kennis ontwikkeld over haalbare inrichtings- en beheersmaatregelen die het zelfreinigend vermogen van oppervlaktewatersystemen versterken. 35 ontheffingaanvragen afgehandeld. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 5.2.2.4.1.2 5.2.2.4.4 dit zijn bestaande instrumenten, echter 5.2.2.4.2. en 5.2.2.4.4. omvatten een uitbreiding van de bestaande taken ten gevolge van de nieuwe Europese Zwemwaterrichtlijn. Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 5.2.2.4.1 het handhavingsuitvoeringsprogramma vindt u hier. 5.2.2.4.2.- 5.2.2.4.4 het Waterplan 2010-2015 vindt u hier. 5.2.2.4.2 het Plan van aanpak Zwemwater in noord-holland. 5.2.2.4.2-5.2.2.4.4 het Waterplan 2010-2015 wordt door de Staten vastgesteld met besluit 16 november 2009. 5.2.2.4.3 Voordracht 15, Subsidieverlening t.b.v. riooloverstorten is door de Staten vastgesteld met besluit 11 februari 2008 zie besluitenlijst en toelichting bij PS voordracht. Geen. het handhavingsuitvoeringsprogramma staat niet online. Een nieuw handhavingsuitvoeringsprogramma komt per 1-1-2010 uit. de verwachting is dat dit programma wel online gepubliceerd wordt. 5.2.2.4.5 ontheffingverlening is een vraaggestuurd proces. de geraamde output is gebaseerd op ervaringscijfers.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 61 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.2.2.4 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 307.052 61.200 62.600 62.600 62.600 62.600 apparaatskosten 1.457.756 1.740.300 1.432.300 1.493.900 1.492.000 1.508.600 Directe lasten - - - - - - subtotaal lasten 1.764.808 1.801.500 1.494.900 1.556.500 1.554.600 1.571.200 Baten 12.130-7.000- - - - - resultaat voor bestemming 1.752.678 1.794.500 1.494.900 1.556.500 1.554.600 1.571.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 1.752.678 1.794.500 1.494.900 1.556.500 1.554.600 1.571.200 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. 5.2.2.5 operationeel doel de samenwerking in de waterketen faciliteren en coördineren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.2.2.5.1 instrument uitvoeren convenant en actieprogramma Samenwerken Waterketen noord-holland 5.2.2.5.2 instrument Toetsen van gemeentelijke rioleringsplannen 5.2.2.5.3 instrument Toetsen van waterbeheerplannen Output het Actieprogramma uitwerking convenant samenwerken waterketen noord-holland uitgevoerd. Gemeenten voor participatie benchmark 2010 uitgenodigd. Verbrede rioleringsplannen aan vooral de financiële criteria in het Waterplan getoetst. de doelmatigheid en klimaatbestendigheid in het stedelijk watermanagement bevorderd. Effecten op watersysteem beheersen en samenwerking bevorderd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 5.2.2.5.1 5.2.2.5.2 dit zijn bestaande instrumenten. 5.2.2.5.3 dit is een nieuw instrument. nieuw beleid vanuit Waterplan 2010-2015. 5.2.2.5.1 het besluit van GS om het Convenant: Samenwerken in de waterketen uit te voeren, vindt u hier. 5.2.2.5.1 het Actieprogramma met GS besluit 2008-29261. 5.2.2.5.1 het Convenant is door Gedeputeerde Staten vastgesteld met besluit 23 oktober 2007 en het Actieprogramma is door de Staten vastgesteld. Geen. Geen.

62 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.2.2.5 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten 944.236 903.600 927.700 967.700 966.400 977.200 Directe lasten - - - - - - subtotaal lasten 944.236 903.600 927.700 967.700 966.400 977.200 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 944.236 903.600 927.700 967.700 966.400 977.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 944.236 903.600 927.700 967.700 966.400 977.200 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. 5.2.2.6 operationeel doel het warmtekoude opslagbeleid voorstellen en uitvoeren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 5.2.2.6.1 instrument Verlenen van Grondwaterwetvergunningen voor warmtekoude opslag 5.2.2.6.2 instrument Vastleggen van warmtekoude opslag beleid in het Provinciaal Milieubeleidsplan 5.2.2.6.3 instrument uitvoeren van het handhavingsuitvoeringsprogramma 2010-2011 Output Vergunningaanvragen afgehandeld. het provinciaal beleid voor warmtekoude opslag in het Waterplan en het Provinciaal Milieubeleidsplan vastgelegd. 40 bestaande en 50 nieuwe warmte-koude opslagen gecontroleerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: 5.2.2.6.1 5.2.2.6.2 dit zijn bestaande instrumenten. 5.2.2.6.3 dit is geen nieuw doel/instrument maar slechts een andere benaming, die beter aansluit 5.2.2.6.1 5.2.2.6.2 de Waterwet, Waterplan 2006-2010 en de Grondwaterverordening. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 5.2.2.6.1 5.2.2.6.2 Waterplan 2006-2010 en het Provinciaal Milieubeleidsplan zijn door de Staten vastgesteld met besluit 30 januari 2006. Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. Vastleggen van het energieopslagbeleid is afhankelijk van een besluit tot bevorderen ervan door Provinciale Staten eind 2008. 5.2.2.6.1 de voorwaarden voor enerieopslag (warmtekoude) worden vastgelegd in een vergunning in het kader van de Waterwet.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 63 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 5.2.2.6 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten 1.495.209 1.686.600 1.469.100 1.532.300 1.530.300 1.547.400 Directe lasten 19.755-35.100 35.100 35.100 35.100 35.100 subtotaal lasten 1.475.454 1.721.700 1.504.200 1.567.400 1.565.400 1.582.500 Baten 990.138-1.102.300-1.123.400-1.144.500-1.167.100-1.189.800- resultaat voor bestemming 485.316 619.400 380.800 422.900 398.300 392.700 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 485.316 619.400 380.800 422.900 398.300 392.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De baten stijgen licht vanwege de indexering op belastingen en leges die is toegepast.

64 PrOGramma 6 milieu

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 65 Beleidskader De combinatie van functies binnen ons grondgebied geeft spanningen op het gebied van leefbaarheid en gezondheid. We vinden het belangrijk dat er zuinig gebruik wordt gemaakt van de ruimte en er sprake is van duurzaamheid. Wij houden in onze afwegingen en besluitvorming over activiteiten waarvoor de provincie bevoegd gezag is dan ook rekening met de gevolgen voor de leefomgeving. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt 6.1.1.1 Bodemverontreiniging voorkomen en aanpakken en aardkundig erfgoed behouden. In dit doel is ook het aspect aardkundig erfgoed behouden toegevoegd. Voorheen ontbrak dit aspect. Aardkundig erfgoed wordt behouden dmv. het beschermen van aardkundige monumenten en door de uitvoering van de Bodemvisie. nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Uitvoering geven aan de Bodemvisie. Opstellen van zonebeheersplannen industrielawaai voor bedrijventerreinen van regionaal belang. Uitvoering geven aan Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Noordvleugel. Invoeren van de Wabo. Inrichten van Omgevingsdiensten. Uitvoeren van de strategie Duurzame energie. Opstellen van beleidskader duurzame ontwikkeling. Omgevingsfactoren Binnen het werkveld milieu hebben we te maken met een aantal autonome ontwikkelingen zoals: de groei van het aantal inwoners van Noord-Holland, economische bedrijvigheid, de groei van de vervoersbewegingen en de klimaatverandering. De ontwikkelingen liggen voor een belangrijk deel buiten de invloedsfeer van de provincie Noord-Holland, maar kunnen wel het milieu beïnvloeden.

66 Budgettabel (in euro s) Programma 6 milieu Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - 900.000 3.400.000 3.400.000 Overdrachten 23.560.770 16.745.300 12.599.700 9.662.100 9.148.700 9.817.900 apparaatskosten 20.647.486 21.209.300 20.286.500 21.159.900 21.132.600 21.367.900 Directe lasten 8.464.132 8.628.600 8.132.100 8.233.000 6.501.200 6.520.000 subtotaal lasten 52.672.388 46.583.200 41.018.300 39.955.000 40.182.500 41.105.800 Baten 21.254.062-10.632.800-11.685.300-11.424.600-11.685.300-11.685.300- resultaat voor bestemming 31.418.326 35.950.400 29.333.000 28.530.400 28.497.200 29.420.500 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 6.918.909-9.621.000-4.382.000-1.798.200-274.100-943.300- resultaat na bestemming 24.499.416 26.329.400 24.951.000 26.732.200 28.223.100 28.477.200 Toelichting op de Budgettabel De kapitaallasten stijgen vanwege nieuw beleid (Participatiefonds Deelnemingen Duurzame Energie). Zie de eerste begrotingswijziging. Vanaf 2011 worden de overdrachten lager doordat de kasraming uit de reserve TWIN-H (verduurzaming) lager worden en doordat er in 2010 eenmalige uitgaven ten laste van de voormalige reserve PAF zijn geraamd. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten zijn lager vanaf 2012 vanwege het vervallen van de post luchtkwaliteit (RSL 1 miljoen) en het vervallen van de kasraming voor bodembescherming. Grafiek verhouding doelen binnen programma

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 67 6.1 maatschappelijk doel Een fysiek veilig, schoon, gezond en klimaatbestendig noord-holland bereiken 6.1.1 beleidsdoel Een schone bodem en een gezonde lucht in een stiller en veiliger noord-holland realiseren 6.1.1.1 operationeel doel Bodemverontreiniging voorkomen en aanpakken en aardkundig erfgoed behouden instrumenten en Output gepland instrumenten 6.1.1.1.1 instrument opstellen van een bodemvisie 6.1.1.1.2 instrument In stand houden van waardevolle bodemkwaliteitsaspecten 6.1.1.1.3 instrument uitvoeren van het meerjarenprogramma Bodemsanering 2005-2009 6.1.1.1.3.a uitvoeren van het meerjarenprogramma Bodemsanering 2010 2014 6.1.1.1.4 instrument Stimuleren van bodemsaneringen in stedelijk gebied en daarbuiten 6.1.1.1.5 instrument uitvoeren van het Provinciaal Baggerprogramma en Provinciaal programma sanering waterbodems 6.1.1.1.6 instrument Bodemsaneringstrategie en uitvoeringsprogramma 2010-2014 Output Visiedocument voor implementatie van bodem in Ro, prioritering ISV en ILG, stimulering WKo gebruikt. 2-3 pilot-projecten gebruik bodeminformatie uitgevoerd. Convenant gesloten met het Rijk. Meerjarenprogramma Bodemsanering opgetseld. Promotie- en acquisitieboek aardkundige monumenten gepubliceerd. Bescherming waardevolle bodemkwaliteitsaspecten verder verankerd in beleid. Grootste gedeelte van het programma uitgevoerd. Verder gaan met uitvoeren (restant) projecten meerjarenprogramma Bodemsanering 2005 2009. Met externe partners en andere overheden nog na 2009 doorlopende saneringsprojecten uit dit programma uitgevoerd. Samen met gemeenten een planning 2010-2014 voor aanpakken van bodemproblemen in het stedelijk gebied gemaakt. In 2010 zal max. 100.000 m3 niet verwerkbare baggerspecie naar het rijksdepot IJsseloog zijn afgevoerd. Met externe partners en andere overheden conform uitvoeringsprogramma saneringsprojecten uitgevoerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 6.1.1.1.1 6.1.1.1.5 dit is een bestaand instrument. 6.1.1.1.6 dit instrument is nieuw. het huidige meerjarenprogramma 2005 t/m 2009 wordt in 2010 vervangen door een nieuwe bodemsaneringstrategie met bijbehorend uitvoeringsprogramma. 6.1.1.1.1. het Meerjarenprogramma Investeringsprogramma Landelijk Gebied (ILG) en Website ILG deel A en deel B vindt u hier. 6.1.1.1.2 het Provinciaal Milieubeleidsplan 2002-2006 vindt u hier. 6.1.1.1.3. het Provinciaal Milieubeleidsplan 2002-2006 en de Wet bodembescherming (laatste herziening 1-1-2006) vindt u hier. 6.1.1.1.4 het Investeringsprogramma Stedelijke Vernieuwing (ISV) en de wet bodembescherming vindt u hier. 6.1.1.1.6 de nieuwe strategie met bijbehorend programma is nog niet vastgesteld. Eind 2009 is besluitvorming in GS voorzien, besluitvorming in PS wordt begin 2010 voorzien. Wel heeft GS in 2008 de Bodemsaneringstrategie 1e stap voor aanpak van gezondheidsrisico s vastgesteld (2008-22610). Geen. Geen. In september 2006 heeft Provinciale Staten besloten tot het verlengen van de geldingsduur van het huidige provinciale milieubeleidsplan tot oktober 2008.

68 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 6.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 973.687 10.742.000 9.750.000 7.386.300 7.147.000 7.147.000 apparaatskosten 5.401.426 4.973.900 5.307.100 5.535.400 5.528.300 5.589.900 Directe lasten 5.956.528 1.392.700 1.234.900 1.502.700 770.900 789.700 subtotaal lasten 12.331.641 17.108.600 16.292.000 14.424.400 13.446.200 13.526.600 Baten 4.742.850-8.124.300-9.504.300-9.243.600-9.504.300-9.504.300- resultaat voor bestemming 7.588.791 8.984.300 6.787.700 5.180.800 3.941.900 4.022.300 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 470.262-5.575.000-3.103.000-1.250.000- - - resultaat na bestemming 7.118.529 3.409.300 3.684.700 3.930.800 3.941.900 4.022.300 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. Vanaf 2011 worden de overdrachten lager doordat de kasramingen uit de reserve TWIN-H (verduurzaming) lager worden en doordat er in 2010 eenmalige uitgaven ten laste van de voormalige reserve PAF zijn geraamd.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 69 6.1.1.2 operationeel doel Luchtverontreiniging, geluidhinder en veiligheidsrisico s verminderen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 6.1.1.2.1 instrument uitvoeren van het Regionaal samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit noordvleugel 6.1.1.2.2 instrument Subsidiëren van de provinciale speerpunten 6.1.1.2.3 instrument uitvoeren van het actieplan geluid 6.1.1.2.4 instrument uitvoeren van provinciale taken kleine luchtvaart 6.1.1.2.5 instrument Beheren van provinciale geluidzones 6.1.1.2.6 instrument Voorbereiden mogelijke herconfiguratie voor Vliegveld hilversum 6.1.1.2.7 instrument opstellen beleidsvisie externe veiligheid 6.1.1.2.8 instrument uitvoeren van de subsidieregeling Programmafinanciering EV-beleid voor andere overheden (2006-2010) 6.1.1.2.9 instrument uitvoeren van de saneringsprojecten uit Besluit Externe Veiligheid inrichtingen (BEVI) en besluit risico s zware ongevallen (BRZo) 6.1.1.2.10 instrument Actualiseren van Wm vergunningen op aspect externe veiligheid 6.1.1.2.11 instrument uitvoeren van het handhavingsuitvoeringsprogramma hup 2010-2011 Output het aantal luchtkwaliteitknelpunten in noord-holland verminderd. Speerpunten stedelijke distributie en milieuzonering en stimuleren van schone wagenparken uitgevoerd. de maatregelen van het in 2009 vastgestelde actieplan geluid uitgevoerd. het betreft met name de toepassing van stil asfalt op de provinciale wegen in lijn met de uitgangspunten zoals opgenomen in het actieplan geluid. de nieuwe taken op het gebied van vergunningverlening en handhaving in lijn met het in 2009/2010 door PS vast te stellen beleidskader regionale luchthavens uitgevoerd. (2009/2010) zonebeheersplannen industrielawaai voor de terreinen van regionaal belang opgesteld. het zonebeheer industrielawaai uitgevoerd. Besluitvorming over het vliegveld op basis van een in 2009 uitgevoerd onderzoek naar de mogelijkheden voor de realisatie van de woonwijk Ter Sype. Beleidsvisie externe veiligheid afgerond en implementatie gestart op het landelijk beleidskader voor het transport van gevaarlijke stoffen geanticipeerd. Regie op hoofdlijnen: Samenwerking op EV-gebied, Jaarverslag 2009 opgesteld, Eindrapportage 2006-2010 Programma 2011-2015 geconstrueerd. Plan van aanpak per saneringsgeval opgesteld. 3 saneringsgevallen opgelost. Fase 1 (2009-2010) afgerond van het saneringsprogramma BEVI. Bestaande Wm-vergunningen op externe veiligheid voor een deel geactualiseerd. 30 BRZo inspecties uitgevoerd.

70 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 6.1.1.2.1-6.1.1.2.5 dit is een bestaand instrument. 6.1.1.2.6 dit instrument is nieuw. 6.1.1.2.7-6.1.1.2.10 dit is een bestaand instrument. 6.1.1.2.8 het uitvoeren van saneringsprojecten doen wij op basis van het in 2009 door GS vastgestelde saneringsprogramma waarin de saneringsprojecten zijn beschreven. 6.1.1.2.1 6.1.1.2.2 het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit noordvleugel, het nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (nsl) en het Provinciaal Milieubeleidsplan 2002-2006 vindt u hier. 6.1.1.2.3 het GS Besluit Actieplan Geluid 3-2-2009, en de Wet Geluidhinder vindt u hier. 6.1.1.2.4 de GS kadernotitie kleine luchthavens en aanbiedingsbrief PS. 6.1.1.2.5 de Provinciale Milieuverordening tranche 5a 10-12-2008 en het Wetsvoorstel Regelgeving burgerluchtvaart en Militaire Luchtvaart (RBML) vindt u hier. 6.1.1.2.8 de VRoM-regeling Programmafinanciering EV-beleid voor andere overheden (2006 2010) vindt u hier; het Provinciaal Milieubeleidsplan 2002-2006, en het rapport van de VRoM inspectie vindt u hier. 6.1.1.2.9 het Saneringsprogramma Bevi vindt u hier. (2009-23485) 6.1.1.2.9 de Wet Milieubeheer vindt u hier. 6.1.1.2.4. GS kadernotitie regionale luchthavens is door cie. RoG vastgesteld. Provinciale Milieuverordening tranche 5a 10-12-2008 is door PS vastgesteld op 22 september 2008. 6.1.1.2.1 Knelpuntkilometers zijn kilometers waar overschrijdingen zijn van de grenswaarde voor no2 of fijn stof. 6.1.1.2.1 het toepasbaarheidsbeginsel en blootstellingcriterium zijn opgenomen in de Regeling Beoordeling Luchtkwaliteit 2007. het toepasbaarheidsbeginsel geeft aan waar wel en waar niet aan de luchtkwaliteitseisen moet worden voldaan. het blootstellingcriterium geeft aan op welke plaatsen niet aan de luchtkwaliteitseisen hoeft te worden voldaan, omdat redelijkerwijs mag worden aangenomen dat mensen er slechts korte tijd verblijven, en er dus geen sprake is van significante blootstelling. 6.1.1.2.9.BEVI staat voor Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen. 6.1.1.2.9. BRZo staat voor Besluit Risico s zware ongevallen. 6.1.1.2.9 Sanering betekent situaties waarbij er sprake is van een overschrijding van de grenswaarde voor het plaatsgebonden risico, door aanwezigheid van een kwetsbaar object in de risicocontour van een inrichting. 6.1.1.2.1 het GS besluit voor het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit noordvleugel is van 11-3-2008 en is geactualiseerd op 19-8-2008. ons RSL komt voort uit het nsl (VRoM). de planning voor vaststelling nsl is medio 2009. 6.1.1.2.2 Tijdens de begrotingsbehandeling van 2007 hebben PS (motie 11-1) besloten om aanvullend op het programma voor de periode 2007 t/m 2011 vijf miljoen euro te reserveren voor het stimuleren van activiteiten die de luchtkwaliteit verbeteren en om ook andere partijen (lokale overheden, marktpartijen) te stimuleren tot het nemen van maatregelen. hiertoe wordt de deelverordening Stimulering verbetering luchtkwaliteit noord-holland 2010 opgesteld. de Eu richtlijn omgevingslawaai is geïmplementeerd in de wet Geluidhinder. In deze wet is opgenomen dat de provincie moet beschikken over een Actieplan Geluid. naar verwachting treedt op 1 november 2009 de wet Regelgeving Burgerluchthavens en Militaire luchthavens in werking, met nieuwe provinciale taken op het gebied van de kleine luchtvaart. de regeling Programmafinanciering EV-beleid voor andere overheden (2006-2010) heeft geleid tot een uitvoeringsprogramma dat door GS is vastgesteld op 17 januari 2006. het Saneringsprogramma BEVI is door GS vastgesteld op 12 mei 2009. Bij de uitvoeringsregelingen kan worden gemeld dat wetgeving is voortgekomen uit de Wet Milieubeheer en het BEVI. het BEVI beoogt risicovolle opslag of verwerking van gevaarlijke stoffen en leefomgeving van elkaar te scheiden. In het BEVI zijn saneringstermijnen vastgelegd voor urgente (2007) en voor niet-urgente sanering (2010/2013). het BRZo richt zich op industriële bedrijven waar grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen verwerkt of opgeslagen kunnen worden, waardoor bij incidenten effecten tot ver buiten deze inrichtingen mogelijk zijn.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 71 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 6.1.1.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 16.857.988 704.200 204.200 204.200 204.200 204.200 apparaatskosten 761.971 973.800 748.700 780.900 779.900 788.500 Directe lasten 598.254 4.154.000 3.059.700 3.199.700 2.199.700 2.199.700 subtotaal lasten 18.218.213 5.832.000 4.012.600 4.184.800 3.183.800 3.192.400 Baten 16.064.583-1.598.800-1.598.800-1.598.800-1.598.800-1.598.800- resultaat voor bestemming 2.153.629 4.233.200 2.413.800 2.586.000 1.585.000 1.593.600 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 3.677.951-1.300.000- - - - - resultaat na bestemming 1.524.322-2.933.200 2.413.800 2.586.000 1.585.000 1.593.600 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten zijn lager vanaf 2012 vanwege het vervallen van de post Luchtkwaliteit (RSL 1 miljoen). 6.1.2 beleidsdoel Een energiebewust en klimaatbestendig noord-holland realiseren 6.1.2.1 operationeel doel duurzaam energiegebruik bevorderen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 6.1.2.1.1 instrument uitvoeren van de subsidieregeling duurzame Energiepaketten 6.1.2.1.2 instrument Vulpuntenregeling uitvoeren 6.1.2.1.3 instrument de PAS en opdrachtverlening uitwerken 6.1.2.1.4 instrument Kennis leveren over de en deze kennis beschikbaar stellen 6.1.2.1.5 instrument internationale beurzen en bijeenkomsten organiseren 6.1.2.1.6 instrument Intensiveren van de samenwerking met de noordelijke provincies binnen Energy Valley 6.1.2.1.7 instrument akkoord over energie tussen Rijk en Provincies 6.1.2.1.8 instrument C0-2 monitor opleveren Output Toepassing van duurzame energiemaatregelen gestimuleerd. Vulpunten gerealiseerd. Programma Leren voor duurzame ontwikkeling voortgezet. de steunpunten natuur- en Milieueducatie gehandhaafd. Meer bedrijven die de toepassen en meer bedrijven die energie besparen. noord-holland neergezet als regio met een uitstekend vestigingsklimaat voor duurzame energie bedrijvigheid. de provincie noord-holland neergezet als koploper op het gebied van duurzame energiebedrijvigheid en met een kenniscluster voor off shore windenergie/duurzame energietechnologie in de kop van noord-holland. de in noord-holland gevestigde bedrijven in deze branche een podium geboden om zich internationaal te presenteren. Meer duurzame energie projecten gerealiseerd. Meer duurzame energie projecten gerealiseerd. door het Co2 servicepunt wordt bijgehouden welke duurzame energie en klimaatprojecten er binnen gemeenten in nh worden uitgevoerd. de eerste monitor zal in oktober 2009 worden opgeleverd. daarna wordt er jaarlijks een overzicht gemaakt.

72 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Geen. Beleidsstukken bij deze instrumenten: 6.1.2.1.1, 6.1.2.1.3, 6.1.2.1.5 6.1.2.1.7. het Collegeprogramma Krachtig in Balans 2007 2011 vindt u hier. 6.1.2.1.2. het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (RSL) vindt u hier. 6.1.2.1.4 het Meerjarenprogramma Energie Efficiëntie 3 vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 6.1.2.1.1, 6.1.2.1.3, 6.1.2.1.5 6.1.2.1.7. Krachtig in balans 2007-2011 is door de Staten vastgesteld. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 6.1.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 1.519.544 539.300 512.800 512.800 512.800 512.800 apparaatskosten 1.333.762 683.700 1.310.500 1.366.900 1.365.100 1.380.300 Directe lasten 3.145 408.000 464.900 308.000 308.000 308.000 subtotaal lasten 2.856.450 1.631.000 2.288.200 2.187.700 2.185.900 2.201.100 Baten 175.173-308.000-308.000-308.000-308.000-308.000- resultaat voor bestemming 2.681.278 1.323.000 1.980.200 1.879.700 1.877.900 1.893.100 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 1.117.522-156.000-156.900- - - - resultaat na bestemming 1.563.756 1.167.000 1.823.300 1.879.700 1.877.900 1.893.100 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 73 6.1.2.2 operationeel doel Ambities ten aanzien van klimaatbestendigheid verankeren in beleid en adequaat reageren op klimaatverandering (adaptie) en tegelijk zoveel mogelijk de oorzaken van klimaatverandering wegnemen (mitigatie) Output gepland en Lasten begroot instrumenten 6.1.2.2.1 instrument uitvoeren actieprogramma Klimaat 6.1.2.2.2 instrument opnemen klimaatbestendigheid in ruimtelijke plannen 6.1.2.2.3 instrument Maken van prestatieafspraken met gemeenten en waterschappen 6.1.2.2.4 instrument Co-2 monitor Output Inzicht gekregen in provinciale klimaatadaptatie opgave. Maatregelen stappenplan klimaatneutrale organisatie uitgevoerd. In 2011 opnieuw een klimaatscan uitgevoerd (provinciale broeikasgasemissies, een energiebalans en een C02 balans). Samen met gemeenten meer energiezuinige openbare verlichting in noord holland gerealiseerd. Klimaatbestendigheid verwerkt in woonvisie en andere kader nota s. Met behulp van de middelen uit Lvdo (zie 6.1.1) divers samenwerkingen opgezet (urgenda, IVn) Werkplan Co2 servicepunt is uitgevoerd Plannen voor TWIn-h investering zelfvoorziening energie (Texel) uitgevoerd. Innovatieve projecten gericht op reductie van Co2 en klimaatbestendige ruimtelijke inrichting gestimuleerd. Klimaatbestendigheid is opgenomen in structuurvisie. Klimaatbestendigheid is verwerkt in woonvisie. klimaat in 2015 in alle ruimtelijke planprocessen volwaardig meegenomen. Gemeenten hebben in 2010 beleidsplannen m.b.t klimaat vastgesteld. Gemeenten en waterschappen zijn door Co2-steunpunt ondersteund bij concrete projecten gericht op onder andere duurzaam bouwen. door het Co2 servicepunt is bijgehouden welke klimaatprojecten er binnen gemeenten in nh worden uitgevoerd en van hoeveel Co-2 reductie sprake is. de eerste monitor zal in oktober 2009 worden opgeleverd. daarna wordt er jaarlijks een overzicht gemaakt. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. 6.1.2.2.1. - 6.1.2.2.4 het actieplan Klimaat (PS december 2007) vindt u hier. 6.1.2.2.1 het werkprogramma Co2 servicepunt. het Actieplan Klimaat is door de Staten vastgesteld in december 2007 met besluit Voordracht 106, agendapunt 11. TWIn-h is door de Staten vastgesteld op 15 december 2008 met besluit Statenvoordracht Investeringsimpuls TWIn-h (voordracht 77A). Geen. Geen.

74 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 6.1.2.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 1.713.287 1.050.000 - - - - apparaatskosten 206.425 159.500 202.800 211.500 211.300 213.600 Directe lasten - - - - - - subtotaal lasten 1.919.712 1.209.500 202.800 211.500 211.300 213.600 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 1.919.712 1.209.500 202.800 211.500 211.300 213.600 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 441.965- - - - - - resultaat na bestemming 1.477.747 1.209.500 202.800 211.500 211.300 213.600 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. 6.1.3 beleidsdoel Een milieubewust noord-holland stimuleren 6.1.3.1 operationeel doel Milieu vroegtijdig in planvorming opnemen en investeringen in milieu stimuleren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 6.1.3.1.1 instrument uitvoeren van de Wet Stad en Milieu 6.1.3.1.2 instrument Stimuleren van Gebiedsgerichte aanpak 6.1.3.1.3 instrument uitvoeren van Milieueffectrapportages 6.1.3.1.4 instrument Realiseren van deelnemingen uit het ontwikkelingsfonds duurzame Energie noord-holland 6.1.3.1.5 instrument Stimuleren van duurzame energietechnologie en duurzame energie-innovatie 6.1.3.1.6 instrument uitvoeren van de Rijksregelingen SLoK en BLoW 6.1.3.1.7 instrument uitvoeren van de subsidieregeling Stimuleren verbetering luchtkwaliteit noord-holland 2008 6.1.3.1.8 instrument uitvoeren van het Rijksprogramma Leren voor duurzame ontwikkeling Output Plannen van gemeenten waarvoor dit aan de orde is zijn aan de wet getoetst. het milieu als onderdeel van het Masterplan noordzeekanaalgebied geintevtariseerd. Milieueffectrapportages opgesteld of getoetst. Jaarlijks 5 deelnemingen gerealiseerd. Ambities uit de duurzame energievisie ten aanzien van windenergie, biomassa en duurzaam bouwen gerealiseerd. Projecten voor EFRo voorgedragen en cofinanciering ter beschikking gesteld. Projecten voor het Waddenfonds voorgedragen en cofinanciering ter beschikking gesteld. Projecten voor Europese en Rijksfondsen voorgedragen en cofinanciering ter beschikking gesteld. Investeringen TWIn h ten aanzien van duurzame energie geconcretiseerd. Cofinancieringen SLoK en BLoW gerealiseerd. Subsidies verleend. diverse projecten opgestart die leerprocessen in de provincie ondersteunen van bedrijven, jongeren en gemeenten. hierbij wordt een combinatie gemaakt met het Co2 servicepunt.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 75 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Geen. 6.1.3.1.1 de interimwet Stad en Milieu vindt u hier. het Provinciaal Milieubeleidsplan 2002-2006 vindt u hier. 6.1.3.1.2 het Collegeprogramma Krachtig in Balans 2007 2011 vindt u hier. 6.1.3.1.3 het (Landelijk) Besluit Milieu effect rapportages (MER) vindt u hier. 6.1.3.1.4 Extra investeringsimpuls 2005 vindt u hier. 6.1.3.1.5 de regeling duurzame energie pakket. 6.1.3.1.6 de BLoW en SLoK vindt u hier 6.1.3.1.7 GS besluit voor Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (19-8- 2008) en de uitvoeringsregeling nsl. 6.1.3.1.8 het Actieprogramma Klimaat (GS december 2007) vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 6.1.3.1.5 is in januari 2008 door de Staten vastgesteld met besluit 2008-55541. Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 6.1.3.1.6 BLoW betekent Bestuursovereenkomst Landelijke ontwikkeling Windenergie en SLoK is een regeling van VRoM. GS voert het MER uit. de BLoW afspraken en de SLoK regeling zijn rijksregelingen. deze benutten wij om extra werkzaamheden van het Co2 servicepunt te kunnen financieren. het ontwikkelingsfonds duurzame Energie noord-holland is een investeringsfonds dat de provincie in staat stelt door deelneming in ondernemingen duurzame energieproductie of technologie te stimuleren. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 6.1.3.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - 900.000 3.400.000 3.400.000 Overdrachten 1.558.665 2.643.600 1.122.100 548.200 274.100 943.300 apparaatskosten 645.450 708.100 634.200 661.500 660.600 668.000 Directe lasten 1.147.913 1.795.000 2.706.100 2.706.100 2.706.100 2.706.100 subtotaal lasten 3.352.028 5.146.700 4.462.400 4.815.800 7.040.800 7.717.400 Baten 132.026-253.000- - - - - resultaat voor bestemming 3.220.001 4.893.700 4.462.400 4.815.800 7.040.800 7.717.400 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 1.211.210-2.387.600-1.122.100-548.200-274.100-943.300- resultaat na bestemming 2.008.791 2.506.100 3.340.300 4.267.600 6.766.700 6.774.100 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De kapitaallasten stijgen vanwege nieuw beleid (Participatiefonds Deelnemingen Duurzame Energie). Zie de eerste begrotingswijziging. De overdrachten zijn ten opzichte van 2010 in 2011 en 2012 lager door een lagere raming van de uitgaven EXIN-H projecten Duurzame Energie. In 2013 nemen de overdrachten weer toe door een raming voor FIN-H projecten Duurzame Energie. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten blijven gelijk. Onttrekking reserves zie overdrachten.

76 6.1.4 beleidsdoel milieuwetten kwalitatief hoogwaardig vergunnen en doelmatig handhaven 6.1.4.1 operationeel doel de taken op gebied van vergunningen en handhaving uit milieuwetten uitvoeren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 6.1.4.1.1 instrument Verlenen van vergunningen en ontheffingen 6.1.4.1.2 instrument uitvoeren van het handhavingsuitvoeringsprogramma hup 2010-2011 Output 850 afgehandelde vergunningen ontheffingaanvragen. 1.700 handhavingsacties afgerond. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. Geen. Geen. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 6.1.4.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 937.599 1.066.200 1.010.600 1.010.600 1.010.600 1.010.600 apparaatskosten 5.273.238 5.896.400 5.181.100 5.404.200 5.397.200 5.457.300 Directe lasten 593.643 676.500 666.500 516.500 516.500 516.500 subtotaal lasten 6.804.480 7.639.100 6.858.200 6.931.300 6.924.300 6.984.400 Baten 139.430-348.700-274.200-274.200-274.200-274.200- resultaat voor bestemming 6.665.051 7.290.400 6.584.000 6.657.100 6.650.100 6.710.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 6.665.051 7.290.400 6.584.000 6.657.100 6.650.100 6.710.200 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 77 6.1.4.2 operationeel doel de invoering van de WABo en omgevingsdiensten voorbereiden Output gepland en Lasten begroot instrumenten 6.1.4.2.1 instrument Voorbereiden van de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) 6.1.4.2.2 instrument Regie voeren op de invoering van omgevingsdiensten 6.1.4.2.3 instrument Als partner opereren in de nog op te stellen businesscases voor de omgevingsdiensten Output Een op de uitvoering van de WABo voorbereide organisatie. draagvlak voor omgevingsdiensten bij gemeenten en concrete initiatieven voor de vorming van omgevingsdiensten verkregen. 3 businesscases in noord- holland uitgevoerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 6.1.4.2.1 dit is een bestaand instrument. 6.1.4.2.2 In plaats van Voorbereiden van de invoering van omgevingsdiensten voeren wij regie op de invoering van omgevingsdiensten. 6.1.4.2.3 dit is een nieuw instrument. de Provincie noord-holland zal als partner deelnemen aan de omgevingsdiensten en zal deelnemen ook qua kosten aan de businessplannen die hiervoor worden opgesteld. Beleidsstukken bij deze instrumenten: nota uitvoeringsorganisaties, 24 maart 2009 GS besluit 2009-14735. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. Geen. 6.1.4.2.2 Zowel vanuit de gemeenten in noord-holland als vanuit het Rijk wordt van de provincie een regierol op dit proces gevraagd. Voor wat betreft de Wabo is de planning invoering per 1-1-2010. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 6.1.4.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten 7.025.214 7.813.900 6.902.100 7.199.500 7.190.200 7.270.300 Directe lasten 164.650 202.400 - - - - subtotaal lasten 7.189.864 8.016.300 6.902.100 7.199.500 7.190.200 7.270.300 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 7.189.864 8.016.300 6.902.100 7.199.500 7.190.200 7.270.300 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - 202.400- - - - - resultaat na bestemming 7.189.864 7.813.900 6.902.100 7.199.500 7.190.200 7.270.300 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast.

78 PrOGramma 7 REcREATiE EN ToERiSmE, NATUUR EN landschap

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 79 Beleidskader Wij hebben de plicht om de landschappelijke verscheidenheid, de biodiversiteit en de recreatie in stand te houden en te versterken. Om de betekenis van natuur en landschap op zich, voor het welbevinden van onze inwoners en voor een internationaal concurrerend vestigingsmilieu. Marktwerking is maar heel beperkt mogelijk. Natuur en landschap strekken zich over gemeentegrenzen uit. Met het Rijk zijn in het kader van het investeringsbudget landelijk gebied uitvoeringsafspraken gemaakt over onder meer de ecologische hoofdstructuur, recreatie om de stad en nationale landschappen Voor dit beleidsveld is daarom een regierol weggelegd voor de provincie. Het areaal natuur neemt de laatste jaren toe, maar de teruggang van het aantal soorten is nog niet gestopt. Er zijn nog steeds te weinig recreatieve voorzieningen voor onze inwoners. Het realiseren van nieuwe recreatiegebieden om de steden en het beter bekend en toegankelijk maken van wat onze provincie al wel biedt kan dit opvangen. Toerisme levert een groeiende directe bijdrage aan onze economie en dus aan de werkgelegenheid. Om onze positie te behouden en te versterken is aandacht nodig voor goede, gezamenlijke promotie en kwaliteitsverbetering en productvernieuwing. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt 7.1.1.1 uitvoering bestuursovereenkomst Investeringsbudget Landelijke Gebied nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Opstellen gebiedsplannen EHS, beheerplannen Natura 2000 en realisatie nieuwe natuur (EHS). Uitvoeren van de robuuste ecologische verbindingen. Implementeren van een nieuw stelsel voor de subsidiëring van natuurbeheer. Beheren van natuur- en recreatiegebieden. Realiseren promotie van onze waterrijke provincie. Verbeteren van de stad-land relatie door nieuwe recreatieve verbindingen. Opstellen van de mid-term review voor het ILG. Omgevingsfactoren Een zomer met slecht weer beïnvloedt het aantal bezoekers van recreatiegebieden en het strandbezoek. Het aantal toeristische overnachtingen is afhankelijk van de conjunctuur. Onze invloed op demografische en economische ontwikkeling is beperkt. Grote delen van het landelijke gebied zullen blijvend onder druk staan van verstedelijking. Wij zijn afhankelijk van de besluitvorming van andere partijen, zoals waterschappen, natuurorganisaties en gemeenten.

80 Budgettabel (in euro s) Programma 7 recreatie en toerisme, natuur en Landschap Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 240.527 7.396.200 211.200 202.400 193.500 184.800 Overdrachten 35.491.698 37.426.500 26.825.800 17.062.100 11.758.200 11.295.200 apparaatskosten 11.216.228 8.634.000 11.074.500 11.548.900 11.534.300 11.662.200 Directe lasten 24.284.368 48.301.100 9.102.800 10.007.100 5.344.500 4.011.800 subtotaal lasten 71.232.819 101.757.800 47.214.300 38.820.500 28.830.500 27.154.000 Baten 32.173.524-45.204.400-643.500-251.000-181.000-11.000- resultaat voor bestemming 39.059.295 56.553.400 46.570.800 38.569.500 28.649.500 27.143.000 storting reserves - 1.200.000-10.115.500 - - Onttrekking reserves 14.740.830-28.859.200-15.119.000-7.542.800-2.243.700-438.300- resultaat na bestemming 24.318.465 28.894.200 31.451.800 41.142.200 26.405.800 26.704.700 Toelichting op de Budgettabel De kapitaallasten in 2009 zijn hoog vanwege de afschrijving op Wieringerrandmeer. Ten opzichte van 2010 nemen de overdrachten in de jaren 2011, 2012 en 2013 af. Dit komt door lagere overdrachten in het kader van voor UNA projecten ILG, ontwikkeling Openluchtrecreatie, FIN-H projecten Gebiedsprogramma s, TWIN-H projecten Realisatie gebiedsprogramma s landelijk gebied en Grondverwerving ILG. Vanaf 2012 worden de overdrachten lager doordat er een post (Waddenfonds) komt te vervallen vanwege het collegeprogramma 2007-2011 en door lagere kasramingen uit reserves. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten zijn in 2009 hoger dan in de jaren daarop, omdat de Rijksbijdrage t.b.v. ILG en de daarmee samenhangende lasten in de jaren volgend op 2009 nog niet zijn geraamd. Hierdoor zijn zowel de baten als de lasten in 2009 (en 2008) hoger dan in de volgende jaren. De directe lasten zijn vanaf 2012 lager vanwege het vervallen van de posten realisatie gebiedsprogramma s midden Noord-Holland en ontwikkeling Natuur (UNA-ILG projecten). In 2011 is incidenteel een post beschikbaar voor Noordboog West. Grafiek verhouding doelen binnen programma

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 81 7.1 maatschappelijk doel realiseren van een ecologisch, recreatief en economisch aantrekkelijk landschap 7.1.1 beleidsdoel integraal ontwikkelen van Landelijk gebied 7.1.1.1 operationeel doel uitvoeren bestuursovereenkomst Investeringsbudget Landelijk Gebied Output gepland en Lasten begroot instrumenten 7.1.1.1.1 instrument uitvoeren van de ILG-gebiedsprogramma s 7.1.1.1.2 instrument uitvoeren van het Projectenprogramma Groene uitweg 7.1.1.1.3 instrument uitvoeren provinciale groenprojecten. Output Twee fietsbruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal in uitvoering genomen. de vaarverbinding naardertrekvaart in uitvoering genomen. de natuurboulevard IJmeer bij Muiden/Muiderberg in uitvoering genomen. de kanoroutes in de Vechtstreek in uitvoering genomen. de horstermeerpolder in uitvoering genomen. de verbreding van de landbouw/agrarische structuurversterking gerealiseerd. Voor Laag holland het project Wormer-Jisperwater gerealiseerd. Met de uitvoering van de projecten Westzaan, Kalverpolder en Zeevang (cofinanciering uit nota Ruimte-middelen) gestart. Bezoekerscentra en aanjagen recreatietransferium Poort van Waterland, samen met de partners geprofessionaliseerd. Businesscase voor drie tot vier nieuwe projecten in Laag holland bij het Rijk voorgedragen. Voor het Groene hart aan de gezamenlijke icoonprojecten gewerkt. Recreatievaart Wachtplaatsen gerealiseerd. Programmacoördinatie tussen IJ en Z en Groene IJmond uitgevoerd. Programmacoördinatie Groene As uitgevoerd. Programmacoördinatie Fort uitermeer uitgevoerd. Programmacoördinatie noord-holland Pad uitgevoerd. Programmacoördinatie Amstel Groen uitgevoerd. diverse Groen-projecten uitgevoerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 7.1.1.1.1.-7.1.1.1.2 dit zijn bestaande instrumenten. 7.1.1.1.3 dit is een nieuw instrument. 7.1.1.1.1.- 7.1.1.1.3. de bestuursovereenkomst 2007-2013 en de uitvoeringsprogramma II Groene uitweg, uitvoeringsprogramma nationaal landschap Laag-holland 2007-2013. 7.1.1.1.1-7.1.1.1.3 de Subsidieverordening ILG is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 46, PS 23-6-2008, uitvoeringsprogramma Groene hart is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 121, PS 2006 Geen. Voor de periode 2007-2013 hebben wij middelen van het Rijk beschikbaar gekregen voor de inrichting van het Landelijk Gebied. ILG-gebiedcommissies adviseren op basis van onze inhoudelijke en financiële kaders. Wij cofinancieren het Projectenprogramma Groene uitweg voor 2008-2010. op verzoek van het Rijk hebben wij uitvoeringsprogramma s opgesteld voor vier nationale Landschappen: Laag holland, Ghart, Stelling van Amsterdam en nieuwe hollandse Waterlinie. Belangrijke onderdelen worden in ILG-verband uitgevoerd.

82 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 7.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - 7.176.100 - - - - Overdrachten 19.462.063 16.094.000 2.386.700 1.245.800 552.400 438.300 apparaatskosten 5.457.522 2.927.200 5.416.500 5.647.300 5.640.200 5.702.500 Directe lasten 20.617.246 39.094.100 3.539.400 2.979.400 2.379.400 2.379.400 subtotaal lasten 45.536.831 65.291.400 11.342.600 9.872.500 8.572.000 8.520.200 Baten 31.281.571-44.557.600- - - - - resultaat voor bestemming 14.255.260 20.733.800 11.342.600 9.872.500 8.572.000 8.520.200 storting reserves - 1.200.000-10.115.500 - - Onttrekking reserves 10.793.330-16.592.200-2.386.700-1.245.800-552.400-438.300- resultaat na bestemming 3.461.930 5.341.600 8.955.900 18.742.200 8.019.600 8.081.900 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De kapitaallasten in 2009 zijn hoog vanwege de afschrijving op Wieringerrandmeer. Ten opzichte van 2010 nemen de overdrachten in de jaren 2011, 2012 en 2013 af. Dit komt door lagere overdrachten in het kader van FIN-H projecten Gebiedsprogramma s. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten zijn in 2009 hoger dan in de jaren daarop, omdat de Rijksbijdrage t.b.v. ILG en de daarmee samenhangende lasten in de jaren volgend op 2009 nog niet zijn geraamd. Hierdoor zijn zowel de baten als de lasten in 2009 (en 2008) hoger dan in de volgende jaren. 7.1.2 beleidsdoel Behouden, versterken en ontwikkelen van het landschap 7.1.2.1 operationeel doel uitvoeren van het beleidskader Landschap en Cultuurhistorie Output gepland en Lasten begroot instrumenten 7.1.2.1.1 instrument Maken van uitvoeringsafspraken Landschap en Cultuurhistorie 7.1.2.1.2 instrument uitvoeren van de subsidieregeling landschapselementen 7.1.2.1.3 instrument Toepassen van de provinciale Landschapsverordening 7.1.2.1.4 instrument Coördineren van de iepziektebestrijding Output uitvoeringsafspraken voor geadopteerde projecten voor het metropolitane landschap uit de noordvleugelconferentie gemaakt en uitgevoerd. 100 projecten voor aanleg of herstel van landschapselementen door particulieren gesubsidieerd (zie ILG 7.1.1). het plaatsen van reclameborden en het aanleggen van woonschepen buiten de bebouwde kom gereguleerd. Afspraken met gemeenten over effectieve iepziektebestrijding gemaakt.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 83 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 7.1.2.1.1.- 7.1.2.1.4. dit zijn bestaande instrumenten. 7.1.2.1.1.- 7.1.2.1.4. het Beleidskader Landschap en Cultuurhistorie vindt u hier. 7.1.2.1.2.- 7.1.2.1.4. beleidsnotitie landschapsverordening is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 43, PS 10-5-2005 en de Subsidieverordening ILG is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 46, PS 23-6-2008. Geen. 7.1.2.1.4 Als het overleg succesvol verloopt, zal in 2009 het convenant met gemeenten en terreinbeheerders om iepziekte te bestrijden worden verlengd. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 7.1.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 19.116-154.700 139.700 467.700 467.700 467.700 apparaatskosten 232.055 521.800 228.000 237.800 237.500 240.200 Directe lasten 260.217 394.100 138.600 138.600 108.600 108.600 subtotaal lasten 473.156 1.070.600 506.300 844.100 813.800 816.500 Baten 6.256-11.000-11.000-11.000-11.000-11.000- resultaat voor bestemming 466.900 1.059.600 495.300 833.100 802.800 805.500 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - 244.800- - - - - resultaat na bestemming 466.900 814.800 495.300 833.100 802.800 805.500 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. 7.1.3 beleidsdoel Vergroten van de biodiversiteit 7.1.3.1 operationeel doel Realiseren van de ecologische hoofdstructuur Output gepland en Lasten begroot instrumenten 7.1.3.1.1 instrument Vaststellen van natuurgebiedspannen (begrenzingenplannen). 7.1.3.1.2 instrument Verwerven en inrichten van grond. 7.1.3.1.3 instrument Stimuleren van particuliere natuurontwikkeling. Output Per regio herziene begrenzingenplannen vastgesteld. uitgevoerd in kader ILG, zie 7.1.1. uitgevoerd in kader ILG, zie 7.1.1.

84 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 7.1.3.1.2-7.1.3.1.3.dit zijn bestaande instrument. 7.1.3.1.1 dit is een gewijzigd instrument. Geen. 7.1.3.1.1.- 7.1.3.1.3 noord-holland natuurlijk is door de Staten vastgesteld met besluit PS 7-6-2005, Voordracht 49, derde nota grondbeleid gegronde ontwikkeling is door de Staten vastgesteld met besluit PS 10-6-2006, de streekplannen voor nh-n en nh-zuid is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 80, PS19-11-2007, Subsidieregeling natuurbeheer(sn) en subsidieregeling agrarisch natuurbeheer (SAn) is door de Staten vastgesteld met besluit GS 2008-64852, 11-11-2008. de vaststelling van de herijking van de EhSis voorzien in de tweede helft 2009. Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Geen. Extra informatie voor kaderstelling of controle: onderdeel van de aankoopstrategieën zijn de robuuste verbindingen van de natte As in de Vechtstreek en Kust-tot-Kust in noord-holland. In deze nieuwe natuurgebiedplannen is de omvorming van Programma Beheer verwerkt. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 7.1.3.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 3.814.605 6.601.900 4.248.800 3.121.500 946.100 771.500 apparaatskosten 47.649 146.200 46.800 48.800 48.800 49.300 Directe lasten 211.384 3.100.000 900.000 2.300.000 1.000.000 - subtotaal lasten 4.073.638 9.848.100 5.195.600 5.470.300 1.994.900 820.800 Baten 44.000- - - - - - resultaat voor bestemming 4.029.638 9.848.100 5.195.600 5.470.300 1.994.900 820.800 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 147.352-4.616.100-2.676.100-4.650.000-1.174.600- - resultaat na bestemming 3.882.286 5.232.000 2.519.500 820.300 820.300 820.800 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Ten opzichte van 2010 nemen de overdrachten in de jaren 2011, 2012 en 2013 af. Dit komt door lagere overdrachten in het kader van Grondverwerving ILG en UNA-projecten Ontwikkeling Natuur. In 2011 is incidenteel een overdracht geraamd voor UNA-projecten ontwikkeling Natuur. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten betreffen ILG-UNA projecten (zie de eerste begrotingswijziging).

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 85 7.1.3.2 operationeel doel de natuur beheren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 7.1.3.2.1 instrument Efficiënter beheren van natuur- en recreatiegebieden. 7.1.3.2.2 instrument Subsidiëren van het beheer. 7.1.3.2.3 instrument Beheren van eigen terreinen. 7.1.3.2.4 instrument Monitoren van de natuurkwaliteit. 7.1.3.2.5 instrument Verlenen en handhaven van vergunningen en ontheffingen. 7.1.3.2.6 instrument Voeren van een soortenbeleid. 7.1.3.2.7 instrument Bieden van ruimtelijke bescherming. 7.1.3.2.8 instrument uitvoeren van het gebiedsprogramma Waddenzeegebied. 7.1.3.2.9 instrument opstellen beheerplannen natura 2009 gebieden 7.1.3.2.10 instrument uitvoering Faunabeheerplan met name door de inzet (subsidiering) van de Faunabeheereenheid Output Mogelijkheden tot verlaging van de beheerskosten door schaalvergroting en samenvoegen van beheersorganisaties onderzocht. de subsidieregeling natuurbeheer uitgevoerd (SnL) (uitvoering in kader ILG, zie 7. 1.1.). Een aanvullende subsidie voor onder andere ondersteuning van vrijwilligers, natuur- en milieueducatie en speciale projecten verleend. Eigen terreinen via PWn conform het meerjarenbeheerplan beheerd. Bestuurlijk en financieel in de Stichting Gooisch natuurreservaat en het overlegorgaan nationale Parken duinen van Texel en Zuid-Kennemerland deelgenomen. Een monitoringsinstrument natuurkwaliteit en een systeem van verantwoording ontwikkeld. 75 aanvragen voor vergunningen en ontheffingen afgehandeld. Conform het handhavingsuitvoeringsprogramma en de landelijke sanctiestrategie gehandhaafd. Projecten die leiden tot verbetering van de biotoop van 25 soorten gesubsidieerd (uitvoering in kader ILG, zie 7.1.1). In de provinciale stuurgroep regie gevoerd over de uitvoering van Rijksen provinciaal weidevogelbeleid. de ruimtelijke bescherming van de EhS, de ecologische verbindingszones en de weidevogelgebieden, inclusief het compensatiebeleid, in de provinciale Structuurvisie opgenomen. Projecten aan het Ro-beleid en de beleidsregel Compensatie natuur en recreatie noord-holland getoetst. Cofinanciering uit het Waddenfonds voor natuurprojecten en duurzame sociaal-economische projecten, inclusief duurzame energie ingezet. Waddenfonds en besluiten over de cofinanciering voor de komende jaren geëvalueerd. Samengewerkt met de partners aan het Beheer- en ontwikkelingsplan Waddengebied. Start met het opstellen van beheerplannen voor de duinengebieden. Vaststellen van de beheerplannen voor de veenweidegebieden en de Vechtplassen. Een planmatig faunabeheer en schadebestrijding. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 7.1.3.2.1.- 7.1.3.2.10 dit zijn bestaande instrumenten. 7.1.3.2.1.-.7.1.3.2.10. het Plan van aanpak natura 2000 (GS 2008) en de handhavings uitvoeringsprogramma vindt u hier. 7.1.3.2.5 Betreft de uitvoering (going concern) van bevoegd gezagtaken in het kader van de Flora- en faunawet, de natuurbeschermingswet en de Landschapsverordening Pn-h 2005. 7.1.3.2.1 7.1.3.2.10 Faunabeheerplan noord-holland 2009. 7.1.3.2.1.-7.1.3.2.8.Beheernota PWn 2003-2013 is door de Staten vastgesteld met besluit PS 2003. nota natuurbeleid is door de Staten vastgesteld met besluit PS 2005, Subsidieregeling natuurbeheer(sn) en subsidieregeling agrarisch natuurbeheer (SAn) is door de Staten vastgesteld met besluit PS 2006, nieuwe beleidsregel door PS, najaar 2009. de EhS in de streekplannen, Globale kaart, Beleidsnota uitvoering Flora en Faunawet is door de Staten vastgesteld met besluit PS 2007. Subsidieverordening ILG is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 46, PS 23-6-2008. FBE noordholland - Beleidsnota FFwet noord-holland Geen. Recreatie, natuur, landschap, cultuurhistorie en water worden op verschillende manieren en door verschillende organisaties,en publiek, beheerd. het is nu vrijwel onmogelijk om op de beheerskosten te sturen. Wij implementeren het flora- en faunabeheer op basis van de in 2009 herziene faunabeheerplannen.

86 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 7.1.3.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 222.027 201.600 192.700 183.900 175.000 166.300 Overdrachten 3.891.179 4.073.600 4.847.700 4.847.700 3.326.900 3.326.900 apparaatskosten 3.280.371 3.583.200 3.223.000 3.361.800 3.357.500 3.394.800 Directe lasten 1.208.873 2.952.200 3.016.200 2.080.500 647.900 315.200 subtotaal lasten 8.602.449 10.810.600 11.279.600 10.473.900 7.507.300 7.203.200 Baten 832.132-582.500-632.500-240.000-170.000- - resultaat voor bestemming 7.770.317 10.228.100 10.647.100 10.233.900 7.337.300 7.203.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - 500.000- - - - - resultaat na bestemming 7.770.317 9.728.100 10.647.100 10.233.900 7.337.300 7.203.200 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. Vanaf 2012 nemen de overdrachten af doordat de post Waddenfondsproject (Collegeprogramma 2007-2011) vervalt en in 2010 en 2011 incidenteel nieuw beleid is geraamd voor Faunabeheer (zie eerste begrotingswijziging). De directe lasten zijn lager vanaf 2012 vanwege het vervallen van de post ontwikkeling natuur ( 300.000) en beheer & onderhoud natuur ( 1 miljoen). 7.1.4 beleidsdoel Waarborgen en promoten recreatieve en toeristische voorzieningen 7.1.4.1 operationeel doel Realiseren recreatieve voorzieningen dicht bij huis Output gepland en Lasten begroot instrumenten 7.1.4.1.1 instrument Aankopen, inrichten en beheren van nieuwe recreatiegebieden conform de RodS opgave uit ILG. 7.1.4.1.2 instrument Subsidiëren van het oplossen van knelpunten in recreatieve routenetwerken. 7.1.4.1.3 instrument Verlenen van openstellingvergoedingen voor boerenlandpaden. Output 70 hectare nieuwe deelgebieden ingericht (uitvoering in kader ILG, zie 7.1.1). 10 knelpunten opgelost (uitvoering in kader ILG zie 7.1.1). 24 kilometer paden extra opengesteld (uitvoering in kader ILG, zie 7.1.1) toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 7.1.4.1.1 7.1.4.1.3 dit zijn bestaande instrumenten. 7.1.4.1.1 7.1.4.1.3 de bestuursovereenkomst 2007-2013 vindt u hier. 7.1.4.1.1 7.1.4.1.3 Agenda Recreatie en Toerisme 2008-2011 is door de Staten vastgesteld met besluit PS 2008, Subsidieverordening ILG is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 46, PS 23-6-2008 Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 87 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 7.1.4.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 4.283.734 5.506.100 10.056.200 1.484.000 516.700 - apparaatskosten 2.001.356 1.260.300 1.966.400 2.051.000 2.048.400 2.071.200 Directe lasten 1.862.993 1.651.900 527.600 1.527.600 227.600 227.600 subtotaal lasten 8.148.083 8.418.300 12.550.200 5.062.600 2.792.700 2.298.800 Baten 9.566-53.300- - - - - resultaat voor bestemming 8.138.518 8.365.000 12.550.200 5.062.600 2.792.700 2.298.800 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 3.800.149-6.406.100-10.056.200-1.484.000-516.700- - resultaat na bestemming 4.338.369 1.958.900 2.494.000 3.578.600 2.276.000 2.298.800 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Ten opzichte van 2010 nemen de overdrachten in de jaren 2011, 2012 en 2013 af. Dit komt door lagere overdrachten in het kader van voor UNA projecten ILG (openlucht recreatie en in het kader van TWIN-H projecten Realisatie gebiedsprogramma s landelijk gebied De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. Directe lasten: In 2011 is incidenteel geld beschikbaar voor Noordboog West ( 1 miljoen). 7.1.4.2 operationeel doel Bestaande recreatiegebieden beheren en ontwikkelen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 7.1.4.2.1 instrument uitwerken van de Strategische visie recreatiegebieden per recreatiegebied. 7.1.4.2.2 instrument Bestuurlijk en financieel deelnemen in recreatieschappen Output Recreatiemonitor recreatiegebieden opgesteld. Strategische visie voor twee gebieden opgesteld. In de exploitatietekorten van zeven recreatieschappen bijgedragen. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 7.1.4.2.1.-7.1.4.2.2 dit zijn bestaande instrumenten. Geen. Agenda Recreatie en Toerisme 2008-2011 is door de Staten vastgesteld met besluit PS, 2008, de Strategische visie recreatieschappen is door de Staten vastgesteld met besluit PS 2005, Gemeenschappelijke regelingen m.b.t. de zeven recreatieschappen is door de Staten vastgesteld met diverse besluiten van verschillende jaren. Geen. Geen.

88 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 7.1.4.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 18.500 18.500 18.500 18.500 18.500 18.500 Overdrachten 4.059.232 4.996.200 5.146.700 5.895.400 5.948.400 6.290.800 apparaatskosten 197.275 195.300 193.800 202.200 201.900 204.200 Directe lasten 123.656 190.200 62.400 62.400 62.400 62.400 subtotaal lasten 4.398.662 5.400.200 5.421.400 6.178.500 6.231.200 6.575.900 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 4.398.662 5.400.200 5.421.400 6.178.500 6.231.200 6.575.900 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - 500.000- - 163.000- - - resultaat na bestemming 4.398.662 4.900.200 5.421.400 6.015.500 6.231.200 6.575.900 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Vanaf 2011 stijgen de overdrachten door hogere ramingen voor Beheer Openluchtrecreatie (zie eerste begrotingswijziging). 7.1.4.3 operationeel doel het waterrijke noord-holland promoten Output gepland en Lasten begroot instrumenten 7.1.4.3.1 instrument uitvoeren van het strategisch uitvoeringsprogramma Marketing en Promotie 2007-2010 7.1.4.3.2 instrument onderzoeken en verbeteren van de efficiency van beheer en innovatie. 7.1.4.3.3 instrument uitvoeren van het programma noord-hollandse ondernemers Recreatie en Toerisme (nort). Output Acties 2010 uitgevoerd. onderzoeken en communicatieplan uitgevoerd. Acties 2010 voor de kwaliteitsverbetering van toeristische accommodaties uit het meerjarenprogramma nort uitgevoerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 7.1.4.3.1.-7.1.4.3.3. dit zijn bestaande instrumenten. Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: 7.1.4.3.1.-7.1.4.3.3. de Agenda Recreatie en Toerisme 2008-2011 de Strategische visie recreatieschappen en het uitvoeringsprogramma Marketing en promotie 2007-2010 vindt u hier. 7.1.4.3.1.-7.1.4.3.3. de Agenda Recreatie en Toerisme 2008-2011 is door de Staten vastgesteld in 2008. Geen. Extra informatie voor kaderstelling of controle: In 2009 wordt een nieuw meerjarenprogramma nort opgesteld 2009-2012.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 89 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 7.1.4.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten - 918.600 918.600 918.600 918.600 918.600 subtotaal lasten - 918.600 918.600 918.600 918.600 918.600 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming - 918.600 918.600 918.600 918.600 918.600 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming - 918.600 918.600 918.600 918.600 918.600

90 PrOGramma 8 ECOnOmiE En LanDBOUW

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 91 Beleidskader De recessie waarin de wereldeconomie zich op dit moment bevindt heeft vanzelfsprekend ook voor Noord-Holland grote gevolgen. Het dempen van de gevolgen van de recessie bepaalt de komende tijd ons economisch beleid in belangrijke mate. Wij beseffen dat onze mogelijkheden beperkt zijn en zetten met name in, op het versneld uitvoeren van grote projecten. De inhoudelijke basis voor het beleid blijven de Economische Agenda en de Agenda Landbouw en Visserij. Wij willen de knelpunten wegnemen die economische ontwikkeling belemmeren, vooral in regionale afstemming, coördinatie en samenwerking. Nadrukkelijke aandacht hebben wij ook voor de beschikbaarheid van bedrijventerreinen, zowel in kwalitatief als kwantitatief opzicht. Dat is immers een voorwaarde voor economische ontwikkeling. Conform het beleid van het Rijk is ook ons uitgangspunt dat hierbij het beslag op nieuwe ruimte zoveel mogelijk dient te worden beperkt. Het noorden heeft een landelijk karakter: Ongeveer 70% van de ruimte wordt in beslag genomen door de landbouw. Non-profit diensten zijn in Noord-Holland Noord sterk vertegenwoordigd, maar zakelijke dienstverlening is ondervertegenwoordigd. De economische groei van de regio schept onvoldoende werkgelegenheid voor de regio, met een grote uitgaande pendel tot gevolg. De opgave voor dit deel van de provincie is meer groei te realiseren. 80% van de werkgelegenheid bevindt zich in het zuiden van Noord-Holland. De financiële en zakelijke dienstverlening zijn hier sterk vertegenwoordigd, en de mainports Schiphol, de Amsterdamse havens en het sierteeltcomplex Aalsmeer bieden veel werkgelegenheid. De opgave voor dit deel van de provincie is het behouden en versterken van de internationale concurrentiepositie. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt 8.1.2.1 Stimuleren van de ruimtelijke-economische ontwikkelingen van de landbouw. 8.1.1.1 Regionale economische samenwerking stimuleren, ook op gebied van innovatie, ondernemerschap en detailhandel. Aangepast. 8.1.2.2 duurzame en biologische landbouw stimuleren (was 8.1.2.3). Aangepast. 8.1.2.3 Aquacultuur ontwikkelingen (was 8.1.2.6) Aangepast. 8.1.1.3 Innovatie en ondernemerschap in het MKB stimuleren. Verwijderd. 8.1.2.1 Stimuleren van de ruimtelijk-economische ontwikkeling van de landbouw. Gewijzigd. 8.1.2.1 (oud) Regionale fundamenten versterken. Verwijderd. 8.1.2.2 (oud) Innovatie en ondernemerschap stimuleren. Verwijderd. 8.1.2.4 (oud) ondernemerschap op het platteland ontwikkelen. Verwijderd. 8.1.2.5 (oud) Versterken agrarische (kavel) structuur. Verwijderd. nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Economische agenda - Regionaal-economisch beleid: regionale samenwerking. Economische agenda - Regionaal-economisch beleid: innovatie, ondernemerschap en detailhandel. Economische agenda - Ruimtelijk-economisch beleid: werklocaties. Agenda Landbouw en Visserij - Ruimtelijk-economisch landbouwbeleid: agro-mainports. Agenda Landbouw en Visserij - Ruimtelijk-economisch landbouwbeleid: plattelandsontwikkeling. Agenda Landbouw en Visserij - Ruimtelijk-economisch landbouwbeleid: bloembollen. Agenda Landbouw en Visserij - Ruimtelijk-economisch landbouwbeleid: agro-mainports. Agenda Landbouw en Visserij - Ruimtelijk-economisch landbouwbeleid: glastuinbouw. Agenda Landbouw en Visserij - Duurzame en biologische landbouw: stimuleren biologische landbouw. Agenda Landbouw en Visserij - Aquacultuur: ontwikkelen aquacultuur.

92 Omgevingsfactoren De provincie is niet in staat de conjunctuur te beïnvloeden. De Nederlandse economie is een zeer open economie en daardoor gevoelig voor internationale ontwikkelingen. De huidige recessie toont dit eens te meer aan. Demografische ontwikkelingen kunnen van grote invloed zijn op de economische ontwikkeling. Een vergrijzende bevolking heeft op termijn gevolgen voor het aanbod op de arbeidsmarkt. Vooral de landbouwsector is gevoelig voor klimatologische omstandigheden. Budgettabel (in euro s) Programma 8 Economie en landbouw Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 221.824 322.400 1.422.400 3.022.400 3.022.400 3.022.400 Overdrachten 14.136.745 23.109.500 35.557.900 21.249.300 9.682.300 4.178.900 apparaatskosten 3.491.146 4.043.400 3.430.200 3.577.600 3.573.200 3.613.100 Directe lasten 1.528.290 7.841.200 6.075.500 5.750.500 3.647.500 3.647.500 subtotaal lasten 19.378.005 35.316.500 46.486.000 33.599.800 19.925.400 14.461.900 Baten 947.628-317.900- - - - - resultaat voor bestemming 18.430.376 34.998.600 46.486.000 33.599.800 19.925.400 14.461.900 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 7.577.071-19.782.000-31.499.000-17.190.400-6.908.400-1.405.000- resultaat na bestemming 10.853.305 15.216.600 14.987.000 16.409.400 13.017.000 13.056.900 Toelichting op de Budgettabel Ten opzichte van 2009 stijgen in 2010 en volgende jaren de kapitaallasten door nieuw beleid (Rentelasten Deelneming SADC en Rentelasten Deelneming ECN Petten). Zie eerste begrotingswijziging. De hogere raming van de overdrachten in 2010 betreft de kasramingen van UNA-projecten voor Regionale Economie (zie de eerste begrotingswijziging). Vanaf 2012 dalen de overdrachten omdat de kasraming voor UNA-Projecten Ruimte voor Bedrijven en de post Landbouw en Visserij (uit het collegeprogramma) komt te vervallen. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten dalen vanaf 2012 door het vervallen van een post uit het collegeprogramma 2007-2011 (Provincie Als Kenniseconomie).

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 93 Grafiek verhouding doelen binnen programma 8.1 maatschappelijk doel Een evenwichtige economische ontwikkeling van economie, landbouw en visserij 8.1.1 beleidsdoel Uitvoeren van de Economische agenda 2008-2011 8.1.1.1 operationeel doel Stimuleren regionale economische samenwerking, ook op gebied van innovatie, ondernemerschap en detailhandel instrumenten en Output gepland instrumenten 8.1.1.1.1 instrument Cofinanciering van regionale economische samenwerkingsverbanden 8.1.1.1.2 instrument Cofinanciering van het ontwikkelingsbedrijf noord-holland noord (nhn) 8.1.1.1.3 instrument Cofinanciering van het Masterplan noordzeekanaalgebied 8.1.1.1.4 instrument Cofinanciering van het programma Pieken in de delta 8.1.1.1.5 instrument Cofinanciering in de Amsterdamse Innovatie Motor en Kenniskring Amsterdam 8.1.1.1.6 instrument uitvoeren van het generieke innovatieprogramma Kansenkanon 8.1.1.1.7 instrument Breednet 8.1.1.1.8 instrument uitvoeren van de provinciale detailhandelsvisie 8.1.1.1.9 instrument Life Science Fonds Amsterdam Output Cofinanciering van de regionale economische samenwerkingsverbanden in Zuid-Kennemerland, Gooi en Vechtstreek, IJmond en Zaanstreek/Waterland verstrekt. Jaarprogramma uitgevoerd. Aan de AvA en REon bestuurlijk deelgenomen. Jaarprogramma uitgevoerd. Aan het bestuursplatform noordzeekanaalgebied bestuurlijk deelgenomen. Jaarprogramma uitgevoerd. Minimaal 5 projecten in noord-holland gehonoreerd. Aan de Algemeen Bestuur van de Kenniskring Amsterdam bestuurlijk deelgenomen. Minimaal 5 projecten kenniseconomie uitgevoerd. 500 technostarters/mkb-ers ondersteund. 62 gemeenten hebben deelgenomen. 500 aansluitingen in noord-holland noord gerealiseerd. Monitor detailhandel uitgevoerd. Provinciaal overleg ingesteld. Regionale adviescommissies detailhandel ingesteld. Startende life science ondernemers in de regio s Groot-Amsterdam en Alkmaar ondersteund.

94 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 8.1.1.1.1 8.1.1.1.3, 8.1.1.1.5 8.1.1.1.7 dit zijn bestaande instrumenten. 8.1.1.1.8 8.1.1.1.10 nieuwe instrumenten. 8.1.1.1.1 8.1.1.1.10 de Economische Agenda 2008-2011 vindt u hier. 8.1.1.1.9 de Provinciale detailhandels- en leisurevisie vindt u hier. 8.1.1.1.1 8.1.1.1.10 de Economische Agenda 2008 2011 is door de Staten vastgesteld met besluit voordracht 32, PS d.d. 21 april 2008. 8.1.1.1.9 de Provinciale detailhandels- en leisurevisie is door de Staten vastgesteld met besluit voordracht 03, PS d.d. 9 februari 2009. 8.1.1.1.10 over LifeScience Fonds Amsterdam is door Staten besloten op 16 maart 2009. Geen. Wij willen partijen samenbrengen en samenwerking stimuleren om economische activiteit op regionaal niveau te bereiken. Wij zoeken de samenwerking met anderen om beleidsmatig maar vooral uitvoerend hetzelfde doel na te streven. Wij willen een MKB dat daadwerkelijk innoveert en dat toegang heeft tot alle benodigde kennis. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 8.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 30.630 130.900 130.900 1.730.900 1.730.900 1.730.900 Overdrachten 2.872.455 3.953.100 3.388.800 1.735.200 1.658.200 1.658.200 apparaatskosten 1.230.410 1.864.700 1.208.900 1.260.900 1.259.300 1.273.400 Directe lasten 931.661 5.741.400 5.049.100 4.849.100 2.811.100 2.811.100 subtotaal lasten 5.065.157 11.690.100 9.777.700 9.576.100 7.459.500 7.473.600 Baten - 85.000- - - - - resultaat voor bestemming 5.065.157 11.605.100 9.777.700 9.576.100 7.459.500 7.473.600 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 48.045-2.949.700-1.730.600-77.000- - - resultaat na bestemming 5.017.112 8.655.400 8.047.100 9.499.100 7.459.500 7.473.600 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Vanaf 2011 stijgen de kapitaallasten door nieuw beleid (Rentelasten Deelneming ECN Petten). Zie eerste begrotingswijziging. Vanaf 2010 dalen de overdrachten door lagere kasramingen voor FINH projecten Regionale economie en Lucht- en Zeehaven regio s. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. De directe lasten dalen vanaf 2012 door het vervallen van een post uit het collegeprogramma 2007-2011 (Provincie Als Kenniseconomie). De overdrachten en de directe lasten dalen vanaf 2012 omdat een aantal posten uit het collegeprogramma komt te vervallen. Het betreft de post voor ruimte voor bedrijven, en RESsen. Deze posten zijn bij het opstellen van het collegeprogramma in de bij behorende reserve gestort. Hiermee samenhangend fluctueert de onttrekking uit de reserves.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 95 8.1.1.2 operationeel doel Tijdig voldoende ruimte beschikbaar stellen voor economische activiteiten Output gepland en Lasten begroot instrumenten 8.1.1.2.1 instrument uitvoeren van de herstructurering en intelligent ruimtegebruik op bedrijventerreinenregeling 8.1.1.2.2 instrument Monitoren van bedrijventerreinen en kantoren 8.1.1.2.3 instrument deelnemen in het Bestuursplatform Schiphol 8.1.1.2.4 instrument Cofinanciering in de ontwikkeling van Amsterdam Connecting Trade 8.1.1.2.5 instrument uitvoeren van het programma Water als Economische drager (WEd) Output 15% ruimtewinst behaald. 10% duurzaamheidsmaatregelen op geherstructureerde bedrijventerreinen doorgevoerd. Jaarlijkse monitoring van bedrijventerreinen en kantoren verzorgd. Monitor Schiphol uitgevoerd. SAdC III geïmplementeerd. ontwikkelingsstrategie REVS gerealiseerd. haalbaarheidsstudie olv gerealiseerd. Europese businesscase hst Cargo gemaakt. Plan van aanpak ACT uitgevoerd. 4 projecten uitgevoerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 8.1.1.2.1 8.1.1.2.5 dit zijn bestaande instrumenten. 8.1.1.2.1 8.1.1.2.5 de Economische Agenda 2008-2011 vindt u hier. 8.1.1.2.1 8.1.1.2.5 de Economische Agenda 2008 2011 is door de Staten vastgesteld met besluit voordracht 32, PS d.d. 21 april 2008. SAdC- Schiphol Area development Company. REVS- Ruimtelijk Economische Visie Schipholregio. Wij willen kwalitatief en kwantitatief tijdig voldoende ruimte beschikbaar stellen voor economische activiteiten en daarbij verantwoord met schaarse ruimte omgaan. Wij willen dat grote werklocaties als Schiphol/AnZKG/Aalsmeer maar ook bedrijventerreinen en kantoorlocaties regionaal afgestemd worden. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 8.1.1.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 191.194 191.500 1.291.500 1.291.500 1.291.500 1.291.500 Overdrachten 9.252.562 16.597.000 29.278.800 15.940.500 7.305.400 2.019.700 apparaatskosten 780.836 1.331.000 767.200 800.100 799.200 808.100 Directe lasten 2.244-424.100 209.100 84.100 19.100 19.100 subtotaal lasten 10.222.347 18.543.600 31.546.600 18.116.200 9.415.200 4.138.400 Baten 944.965-200.000- - - - - resultaat voor bestemming 9.277.383 18.343.600 31.546.600 18.116.200 9.415.200 4.138.400 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 6.538.685-15.887.300-28.729.100-15.390.800-6.690.700-1.405.000- resultaat na bestemming 2.738.698 2.456.300 2.817.500 2.725.400 2.724.500 2.733.400

96 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Ten opzichte van 2009 stijgen in 2010 en volgende jaren de kapitaallasten door nieuw beleid (Rentelasten Deelneming SADC). Zie eerste begrotingswijziging. De hogere raming van de overdrachten in 2010 betreft de kasramingen van UNA-projecten voor Regionale Economie. Zie de eerste begrotingswijziging. Vanaf 2012 dalen de overdrachten omdat de kasraming voor UNA-Projecten Ruimte voor Bedrijven lager wordt. Zie eerste begrotingswijziging. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. 8.1.2 beleidsdoel Uitvoeren van de agenda Landbouw en Visserij 2008-2011 8.1.2.1 operationeel doel Stimuleren van de ruimtelijk-economische ontwikkeling van de landbouw Output gepland en Lasten begroot instrumenten 8.1.2.1.1 instrument ondersteunen agro-mainports noord-holland-noord en greenport Aalsmeer 8.1.2.1.2 instrument Inzetten van regelingen uit het plattelands ontwikkelingsprogramma voor concurrentieversterking door professionalisering 8.1.2.1.3 instrument uitvoeren en cofinanciering van onderzoeken naar bloembollen en KRW 8.1.2.1.4 instrument Subsidiëren van de stichting ter verbetering van de agrarische structuur 8.1.2.1.5 instrument Monitoren Glastuinbouwontwikkelingen Output Agriboard noord-holland noord ingesteld. Gebiedsontwikkeling rond greenport Aalsmeer ter hand genomen. Regeling Jonge Agrariërs uitgevoerd. Twee onderzoeken uit de onderzoeksagenda KRW-Bloembollen uitgevoerd. Subsidie aan stichting ter verbetering van de agrarische structuur voor ruilverkaveling verleend. Monitor glastuinbouw uitgevoerd. Plan voor verspreid glas opgesteld. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 8.1.2.1.1 8.1.2.1.6 dit is een bestaand instrument. 8.1.2.1.7 dit is een nieuw instrument. Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 8.1.2.1.1 8.1.2.1.6 de Agenda Landbouw en Visserij 2008 2011 vindt u hier. 8.1.2.1.1 8.1.2.1.6 de Agenda Landbouw en Visserij 2008 2011 is door de Staten vastgesteld met besluit voordracht 32, PS d.d. 21 april 2008. Geen. 8.1.2.1.1 Wij willen de agrarische marktpositie versterken door ruimte te bieden aan toekomstgericht en duurzaam ondernemerschap, lettend op de maatschappelijke vraag en de marktbehoefte van de ondernemers. 8.1.2.1.2-8.1.2.1.4 Wij voeren een duurzaam landbouwbeleid met daarin aandacht voor de drie P s: Planet: duurzaam en milieuvriendelijk. Profit op economische groei, People: aandacht voor de maatschappelijke functie van de landbouw. 8.1.2.1.6 Kavelruil is een belangrijk instrument dat bijdraagt aan het behoud van een goed economisch rendement van agrarische gebieden en maakt verschuivingen van landbouwactiviteiten naar landschapsbeheer en biodiversiteit mogelijk. Wij stellen met behulp van een subsidie het inmiddels op afstand van de provincie gezette Stivas (Stichting ter verbetering van de agrarische structuur) in staat haar taken te ontplooien.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 97 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 8.1.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 1.662.041 2.013.400 2.844.300 3.527.600 672.700 455.000 apparaatskosten 498.171 714.800 489.500 510.500 509.900 515.600 Directe lasten 16.441 998.600 9.100 9.100 9.100 9.100 subtotaal lasten 2.176.653 3.726.800 3.342.900 4.047.200 1.191.700 979.700 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 2.176.653 3.726.800 3.342.900 4.047.200 1.191.700 979.700 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 990.341-945.000-1.039.300-1.722.600-217.700- - resultaat na bestemming 1.186.312 2.781.800 2.303.600 2.324.600 974.000 979.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Vanaf 2012 dalen de overdrachten door lagere kasramingen voor FINH projecten Landbouw en Visserij (zie eerste begrotingswijziging) en door het wegvallen van een post uit het Collegeprogramma (de post Landbouw en Visserij). De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. 8.1.2.2 operationeel doel duurzame en biologische landbouw stimuleren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 8.1.2.2.1 instrument Stimuleren van de vraag naar biologische en streekproducten Output Imago van de producten verbeterd. Afzet van de producten gepromoot. Kennis uitgewisseld. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 8.1.2.2.1 dit is een bestaand instrument 8.1.2.2.1 de Agenda Landbouw en Visserij 2008-2011 vindt u hier. 8.1.2.2.1 de Agenda Landbouw en Visserij 2008 2011 is door de Staten vastgesteld met besluit voordracht 32, PS d.d. 21 april 2008. Geen. Geen.

98 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 8.1.2.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 349.688 500.000 - - - - apparaatskosten 981.728 132.900 964.600 1.006.100 1.004.800 1.016.000 Directe lasten 505.520 620.000 750.000 750.000 750.000 750.000 subtotaal lasten 1.836.935 1.252.900 1.714.600 1.756.100 1.754.800 1.766.000 Baten 2.664-32.900- - - - - resultaat voor bestemming 1.834.272 1.220.000 1.714.600 1.756.100 1.754.800 1.766.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 1.834.272 1.220.000 1.714.600 1.756.100 1.754.800 1.766.000 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De apparaatskosten stijgen licht vanwege de indexering die is toegepast. 8.1.2.3 operationeel doel Aquacultuur ontwikkelen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 8.1.2.3.1 instrument ondersteunen van aquacultuurprojecten Output Twee aquacultuurprojecten ondersteund. Kenniscluster Agri-board ondersteund. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 8.1.2.3.1 dit is een bestaand instrument. 8.1.2.3.1 oud en 2.1.2.3.3 oud. Vervallen. 8.1.2.3.1 de Agenda Landbouw en Visserij 2008-2011 vindt u hier. 8.1.2.3.1 de Agenda Landbouw en Visserij 2008 2011 is door de Staten vastgesteld met besluit voordracht 32, PS d.d. 21 april 2008. Geen. door dramatische verlaging van de visstand en het bijbehorende visserijverbod stimuleren wij de kweek van vis (alleen wanneer duurzaam aangepakt.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 99 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 8.1.2.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaalslasten - - - - - - Overdrachten - 46.000 46.000 46.000 46.000 46.000 apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 76.912 57.100 58.200 58.200 58.200 58.200 subtotaal lasten 76.912 103.100 104.200 104.200 104.200 104.200 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 76.912 103.100 104.200 104.200 104.200 104.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 76.912 103.100 104.200 104.200 104.200 104.200

100 PrOGramma 9 JEUGd, WElZiJN EN ZoRG

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 101 Beleidskader De Provincie Noord-Holland wil een belangrijke stimulerende rol spelen bij het scheppen van voorwaarden waardoor burgers kunnen (blijven) participeren in de maatschappij. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor uitvoering op lokaal niveau, de provincie richt zich vooral op ondersteuning, ontwikkeling, kennisverspreiding en op de bovenlokale samenhang. In het kader van de Wmo heeft de provincie een ondersteunende functie. De Provincie Noord-Holland wil aansluiten bij de initiatieven van gemeenten en samenleving: overheidsparticipatie. De rol van de provincie op het gebied van welzijn en zorg: verbinder, aanjager, stimulator en initiator. De Provincie Noord-Holland stelt het belang van het kind centraal. Alle kinderen hebben recht op goede ontwikkelings- en ontplooiingsmogelijkheden. Als de primair verantwoordelijke ouders of opvoeders hun verantwoordelijkheid niet kunnen of willen nemen dient jeugdzorg voorhanden te zijn. Er past geen vrijblijvendheid bij het aanpakken van problemen van ouders en kinderen. Hulpverleners moeten risico s voor kinderen expliciet maken en afwegen. Soms is een kinderbeschermingsmaatregel noodzakelijk. De provincie pakt onnodige bureaucratie aan in de jeugdzorg. De provincie werkt samen met alle partijen in de jeugdzorgketen en bevordert samenwerking tussen partijen om tijdig in te grijpen bij problemen en zo nodig tijdig passende zorg te bieden. De provincie werkt samen met de gemeenten aan een goede aansluiting tussen jeugdbeleid en jeugdzorg en ondersteunt gemeenten bij hun preventieve taak. Kinderen moeten zoveel mogelijk in een gezin kunnen opgroeien. Pleegzorgaanbod krijgt daarom voorrang. De provincie zorgt ervoor dat jongeren en ouders tijdig de vereiste zorg krijgen en bestrijdt wachtlijsten. Waar zorg niet meteen voorhanden is, is overbruggingszorg beschikbaar. Zorg wordt zoveel mogelijk dichtbij het kind en zijn leefomgeving in de regio aangeboden. De provincie investeert in jeugdzorgwerkers om te zorgen dat er voldoende en goed gekwalificeerd personeel is. De provincie maakt een omslag naar een nieuw financieringssysteem voor de jeugdzorg en investeert daarvoor o.a. in het verkrijgen van betrouwbare beleidsinformatie. De provincie stelt kaders, is planner en financier van het jeugdzorgaanbod, zorgt voor afstemming met jeugd GGZ en LVG, heeft een bijzondere verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de wettelijke taken van Bureau jeugdzorg en is een slimme aanjager van verbindingen tussen ketenpartners in de jeugdzorg. Veranderingen in doelen nieuw 9.1.1.1 9.1.2.1 9.1.3.1 9.1.4.1 9.1.5.2 aangepast bereikt 9.1.1.1 verwijderd 9.1.1.2 verwijderd 9.1.1.3 gewijzigd in beleidsdoel 9.1.2 9.1.1.4 gewijzigd in beleidsdoel 9.1.3 n.v.t. Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Jeugd (participatie, en kansen bieden): zorgen voor kansen voor alle jeugdigen op allerlei gebieden (in en om huis, school, vrije tijd en arbeidsmarkt) en hen laten participeren aan de samenleving en in de ontwikkeling van het beleid. Ontwikkeling kennisfunctie: voor het succesvol oppakken van maatschappelijke vraagstukken is kennis een belangrijke voorwaarde. Het gaat daarbij zowel om harde, wetenschappelijke als om ervarings- en praktijkkennis. De Provincie wil haar schakel- en makelaarsfunctie hierin verder ontwikkelen, vooral voor gemeenten.

102 Overheidsparticipatie als uitgangspunt: meer vraaggericht werken en aansluiten bij de initiatieven van gemeenten en andere bestuurslagen en maatschappelijke instellingen. Vitale woonomgeving (o.m. MFA s): het optimaliseren van de kwaliteit van wonen en woonomgeving. Een integrale benadering van wonen, welzijn en zorg en goede en goed bereikbare voorzieningen, waaronder Multifunctionele Accommodaties, zijn daarin essentieel. Krimp: de verwachtingen ten aanzien van krimp stellen ons voor de taak beleid hierop te ontwikkelen. Preventie: vroegtijdig opvoeding- en ontwikkelingsproblemen aanpakken. Pleegzorg: opgroeien in een gezin. Kinderen tijdig de vereiste zorg geven. Invoeren van een nieuw financieringssysteem voor de jeugdzorg. Omgevingsfactoren De provincie heeft op het gebied van welzijn en zorg wettelijke taken: Via de Wmo wordt de provincie geacht beleid te voeren met betrekking tot het steunfunctiewerk. De provincie ziet voor zichzelf een rol in het stimuleren en faciliteren van regionale samenwerking en het bijdragen aan vernieuwing van methoden om problemen aan te pakken. De provincie is op grond van de Wet op de jeugdzorg verantwoordelijk voor het plannen en financieren van de jeugdzorg en het maken van afspraken met gemeenten om te zorgen voor aansluiting tussen jeugdzorg en gemeentelijk jeugdbeleid. Budgettabel (in euro s) Programma 9 Welzijn en (Jeugd)Zorg Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 116.288.548 119.363.300 115.189.500 103.828.000 100.726.700 94.310.600 apparaatskosten 4.341.002 4.792.400 4.265.100 4.448.700 4.443.100 4.492.400 Directe lasten 1.627.911 7.040.200 3.650.000 3.031.400 2.531.400 2.531.400 subtotaal lasten 122.257.462 131.195.900 123.104.600 111.308.100 107.701.200 101.334.400 Baten 93.083.089-80.084.400-80.084.400-80.084.400-80.084.400-80.084.400- resultaat voor bestemming 29.174.373 51.111.500 43.020.200 31.223.700 27.616.800 21.250.000 storting reserves - - 500.000 500.000 - - Onttrekking reserves 8.609.816-29.331.100-22.408.400-11.423.600-7.822.300-1.406.200- resultaat na bestemming 20.564.557 21.780.400 21.111.800 20.300.100 19.794.500 19.843.800 Toelichting op de Budgettabel De overdrachten dalen vanaf 2009, vanwege de lagere kasraming uit de reserve EXIN-H en TWIN-H projecten. Voor deze projecten wordt een inschatting gemaakt van de te verwachte uitgaven voor overdrachten. Binnen de overdrachten zijn de uitgaven geraamd die samenhangen met de Rijksbijdrage Jeugdzorg. In 2009 zijn de directe lasten hoger vanwege het toekennen van middelen i.v.m. de problematiek rond Jeugdzorg. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. De baten blijven gelijk, het betreft de Rijksbijdrage voor Jeugdzorg.

Grafiek verhouding doelen binnen programma Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 103

104 9.1 maatschappelijk doel Een vitale sociale samenleving stimuleren waarin alle inwoners van noord-holland kunnen leven als betrokken en zelfstandige mensen 9.1.1 beleidsdoel alle kinderen kunnen gezond opgroeien in een veilige omgeving die hen alle kansen biedt om hun talenten te ontplooien 9.1.1.1 operationeel doel de programmalijn Gezond opgroeien uitvoeren instrumenten en Output gepland instrumenten 9.1.1.1.1 instrument ontwikkelen Jeugdmonitor Instrument 9.1.1.1.2 instrument oprichten webplatform S-tv 9.1.1.1.3 instrument ondersteunen jongereninitiatieven via Jongerenstichting STAd 9.1.1.1.4 instrument uitvoeringsregeling kleinschalige initiatieven bekendmaken via website doen in nh Instrument 9.1.1.1.5 instrument uitvoeringsregeling actief meedoen uitvoeren 9.1.1.1.6 instrument Steunfunctiewerk positieve beeldvorming in praktijk brengen 9.1.1.1.7 instrument Provinciebrede campagne positieve beeldvorming initiëren 9.1.1.1.8 instrument Steunfunctiewerk en Pnh Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) ondersteunen 9.1.1.1.9 instrument Monitoren en evalueren van de aansluiting tussen Bureau Jeugdzorg, ZAT s en CJG s in nh 9.1.1.1.10 instrument ondersteunen en volgen pilots alcohol en drugs (o.a. West-Friesland 9.1.1.1.11 instrument Steunfunctiewerk alcohol en drugs 9.1.1.1.12 instrument uitvoeringsregeling zwerfjongeren 2009-2010 9.1.1.1.13 instrument uitvoeringsregeling opvangvoorzieningen zwerfjongeren (EXIn-h) 9.1.1.1.14 instrument onderzoeken of andere groepen kwetsbare jongeren ook ondersteuning nodig hebben 9.1.1.1.15 instrument Kenniskring Radicalisering 9.1.1.1.16 instrument uitvoeringsregeling actief meedoen 9.1.1.1.17 instrument Steunfunctiewerk radicalisering ondersteunen Output nulmetingen verricht. Jaarlijkse rapportages Jeugd uitgevoerd. Interactieve website ingericht. Jongeren bij de ontwikkeling en uitvoering van provinciaal beleid betrokken. de jongerenstichting STAd naar 1 andere regio uitgerold. Minimaal 5 initiatieven van jongeren door STAd ondersteund. Jongeren hebben hun ideeën binnen de uitvoeringsregeling via de webapplicatie ingediend. Minimaal 5 ideeën gesubsidieerd. de jongeren bij de uitvoering van hun ideeën begeleid. Innovatieve methodes/pilots op het gebied van het betrekken van jongeren bij beleid gesubsidieerd. Jongeren periodiek positief in beeld gebracht. Campagne uitgevoerd. Gemeenten bij het opzetten van een CJG ondersteund. Goede voorbeelden verspreid. Gegevens over kerncijfers en ontwikkeling CJG s verzameld. opdracht tot monitor en evaluatie verleend. Inzicht in succes- en faalfactoren verkregen. Verspreiding en uitwisseling van kennis en ervaring van de pilots en voorbeelden elders uit het (buiten)land gestimuleerd. Minimaal 1 project gericht op een betere aansluiting tussen de organisaties uit de ketens gesubsidieerd. Minimaal 1 project gericht op het vergroten van dagbestedingsactiviteiten voor zwerfjongeren gesubsidieerd. uitvoeringsregeling en programma zwerfjongeren geëvalueerd. Minimaal 1 project gericht op het vergroten van het aanbod opvang en/of doorstroomvoorzieningen voor zwerfjongeren gesubsidieerd. uitvoeringsregeling en programma zwerfjongeren geëvalueerd. onderzoek verricht. Radicalisering in noord-holland in kaart gebracht. Projecten die in noord-holland radicalisering bestrijden gesubsidieerd. Good practices radicalisering verspreid. Professionals bij aanpak radicalisering door minimaal 3 themabijeenkomsten en de oprichting van 2 netwerken ondersteund.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 105 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 9.1.1.1.1-9.1.1.1.17 dit zijn bestaande instrumenten. 9.1.1.1.1 het uitvoeringsprogramma Beleidskader Zorg en Welzijn 2009-2012, en het beleidsprogramma Zorg en Welzijn vindt u hier. 9.1.1.1.1. Beleidskader Zorg en Welzijn is door de Staten vastgesteld met besluit Provinciale Staten 15 december 2008, nr 2008-66433. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 9.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - 3.400.100 3.400.100 3.400.100 3.400.100 apparaatskosten - - - - - - Directe lasten - - 755.800 755.800 755.800 755.800 subtotaal lasten - - 4.155.900 4.155.900 4.155.900 4.155.900 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming - - 4.155.900 4.155.900 4.155.900 4.155.900 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming - - 4.155.900 4.155.900 4.155.900 4.155.900 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Het betreft hier de opdrachten en subsidies voor gezond opgroeien die in het kader van de nieuwe indeling in operationele doelen vanaf 2010 in eerste instantie uitgezuiverd zijn van het totale budget voor Zorg en Welzijn.

106 9.1.2 beleidsdoel alle inwoners van noord-holland kunnen volwaardig actief meedoen en zoveel mogelijk zelfstandig deelnemen aan de samenleving op basis van gelijkwaardigheid en wederzijdse acceptatie 9.1.2.1 operationeel doel de programmalijn Actief meedoen uitvoeren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 9.1.2.1.1 instrument Monitor Arbeidsmarkt en onderwijs Instrument 9.1.2.1.2 instrument uitvoeringsregeling Arbeidsmarkt en onderwijsv 9.1.2.1.3 instrument Subsidie 9.1.2.1.4 instrument het creëren van stageplaatsen in de eigen organisatie 9.1.2.1.5 instrument uitvoeringsregeling vrijwilligerswerk 9.1.2.1.6 instrument uitvoeringsregeling actief meedoen 9.1.2.1.7 instrument Steunfunctiewerk 9.1.2.1.8 instrument uitvoeringsregeling mantelzorg 9.1.2.1.9 instrument Steunfunctiewerk 9.1.2.1.10 instrument uitvoeringsregeling actief meedoen 9.1.2.1.11 instrument Steunfunctiewerk 9.1.2.1.12 instrument Amendement A8-22 9.1.2.1.13 instrument Subsidie aan Zorgbelang nh, Samenwerkende Bonden voor ouderen (SBo nh) en APCP 9.1.2.1.14 instrument Steunfunctiewerk 9.1.2.1.15 instrument uitvoeringsregeling jeugdsportfonds nh Output Monitor Arbeidsmarkt en onderwijs geactualiseerd. Minimaal 4 projecten op aansluiting van onderwijstypen gesubsidieerd. Minimaal 100 schoolverlaters hebben een werken/ of startkwalificatie behaald. Minimaal 5 projecten op het gebied van bestrijding laaggeletterdheid gesubsidieerd. Maatschappelijke stages gestimuleerd en gefaciliteerd. Projecten gericht op het vervullen van stageplekken in sectoren met personeelstekorten gesubsidieerd. 2 projecten gericht op de begeleiding van stagiaires gesubsidieerd. Minimaal 3 regionale projecten waardoor de schoolkeuze van jongeren ten gunste van technische beroepen en zorgsector wordt beïnvloedt, gesubsidieerd. Stichting herstelling gesubsidieerd. 2 % stageplaatsen op VMBo en MBo niveau binnen de eigen formatie en bij organisaties gerealiseerd. 60 projecten op het gebied van het werven en behouden van vrijwilligers en de kwaliteitsverbetering van het vrijwilligerswerk gesubsidieerd. Implementatie van nieuwe methoden en technieken op het gebied van het werven en behouden van vrijwilligers gesubsidieerd. Regionale steunpunten vrijwilligerswerk geadviseerd. Minimaal 5 projecten die leiden tot verbetering van de mantelzorg gesubsidieerd. Good practices op het gebied van mantelzorg verspreid. Projecten gericht op de aanpak van eergerelateerde geweld gesubsidieerd. Projecten gericht op de aanpak van ouderenmishandeling gesubsidieerd. Projecten gericht op de bestrijding van discriminatie, waaronder homodiscriminatie gesubsidieerd. Advies- en Steunpunten huiselijk Geweld en centrumgemeenten (incl. hoorn) ondersteund. Ervaringen van pilots en good practices die in noord-holland en elders hebben plaatsgevonden ondersteund. Gemeenten bij de uitvoering van hun antidiscriminatiebeleid ondersteund. Kennisfunctie voor homo-emancipatie ontwikkeld. In 2 van de 9 grotere gemeenten het homo-emancipatiebeleid gestimuleerd. het project homo in de hooiberg uitgevoerd. Projecten gericht op de aanpak van eergerelateerd geweld gesubsidieerd. Subsidies verleend. de positie van de zorgvrager versterkt. Projecten gericht op de bestrijding van overgewicht ondersteund. Regionale huizen voor de sport tot stand gebracht. Regionale gemeentelijke samenwerking in de sport versterkt. het provinciaal Jeugdsportfonds opgericht. 8 gemeenten van een lokaal Jeugdsportfonds voorzien. Gemeenten bij het realiseren van sportaccommodaties met (inter) nationale uitstraling ondersteund.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 107 9.1.2.1.16 instrument Subsidie-instrument 9.1.2.1.17 instrument uitvoering startnotitie Topsport in nh 9.1.2.1.18 instrument Steunfunctiewerk 9.1.2.1.19 instrument opdrachtverlening 9.1.2.1.20 instrument Subsidie Projecten gericht op het realiseren van sportaccommodaties met (inter) nationale uitstraling gesubsidieerd. Benodigde acties ter stimulering van een topsportklimaat gekoppeld aan de ambities van de olympische spelen 2028 geïnventariseerd. Gemeenten en instellingen bij de ontwikkeling van het Wmo beleid en Wmo participatie ondersteund. de Wmo kennisbank in de bredere provinciale kennisfunctie ontwikkeld en geïntegreerd. Subsidie aan Sensoor verleend. Sensoor is 7 dagen per week, 24 uur per dag als laagdrempelige hulp bereikbaar gesteld. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 9.1.2.1.1-9.1.2.1.20. dit zijn bestaande instrumenten. 9.1.1.1.1 het uitvoeringsprogramma Beleidskader Zorg en Welzijn 2009-2012, en het beleidsprogramma Zorg en Welzijn vindt u hier. 9.1.1.1.1 Beleidskader Zorg en Welzijn is door de Staten vastgesteld met besluit Provinciale Staten 15 december 2008, nr 2008-66433. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 9.1.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 9.226.665 15.374.200 16.839.600 9.092.300 7.116.700 3.845.400 apparaatskosten 4.341.002 4.792.400 4.265.100 4.448.700 4.443.100 4.492.400 Directe lasten 187.986 1.824.700 1.142.000 918.700 418.700 418.700 subtotaal lasten 13.755.653 21.991.300 22.246.700 14.459.700 11.978.500 8.756.500 Baten 113.690-114.400-114.400-114.400-114.400-114.400- resultaat voor bestemming 13.641.963 21.876.900 22.132.300 14.345.300 11.864.100 8.642.100 storting reserves - - 500.000 500.000 - - Onttrekking reserves 7.154.267-14.201.000-14.573.700-6.603.100-4.127.500-856.200- resultaat na bestemming 6.487.695 7.675.900 8.058.600 8.242.200 7.736.600 7.785.900 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De overdachten stijgen sterk in 2009 en 2010, vanwege de hogere kasraming uit de reserve EXIN-H en TWIN-H projecten. Vanaf 2011 nemen ze i.v.m. lagere prognose uit de reserves sterk af.

108 9.1.3 beleidsdoel Een passend huis voor iedereen in een aangename omgeving met voldoende zorg en dienstverlening in de buurt en met de mogelijkheid voor iedereen om sociale netwerken te onderhouden 9.1.3.1 operationeel doel de programmalijn Vitaal wonen uitvoeren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 9.1.3.1.1 instrument uitvoeringsregeling WWZ breed 9.1.3.1.2 instrument Steunfunctiewerk - WWZ Instrument 9.1.3.1.3 instrument Pilot WWZ 9.1.3.1.4 instrument Kenniskringen WWZ en/of kenniscentrum WWZ 9.1.3.1.5 instrument Pilots participatie jongeren in inrichtingsproject in groengebied 9.1.3.1.6 instrument subsidie project Werkplaats Sint Pancras 9.1.3.1.7 instrument Steunfunctiewerk- dorps-, wijkraden, dorpshuisbesturen en leefbaarheid 9.1.3.1.8 instrument uitvoeringsregeling multifunctionele accommodaties 9.1.3.1.9 instrument Steunfunctiewerk multifunctionele accommodaties 9.1.3.1.10 instrument uitvoeringsregeling kleinschalig wonen 9.1.3.1.11 instrument Kenniscentrum kleinschalig wonen 9.1.3.1.12 instrument Experts en deskundigenpool opplussen en domoticagebruik 9.1.3.1.13 instrument Monitor zorgwoningen Output Minimaal 2 gemeenten bij WWZ projecten gesubsidieerd. Vraag van gemeenten verkend. Gemeenten vraaggericht met kennis en advies gesteund. Pilot in het kader van experimentenprogramma IPo-SEV uitgevoerd. Kenniskring heeft plaatsgevonden en/of kenniscentrum is vormgegeven. opdrachten pilots participatie jongeren in inrichtingsproject in groengebied verleend. Pilots uitgevoerd. het project een nieuw hart voor Sint Pancras ondersteund. Tenminste 20 dorps- / wijkraden en 40 dorpshuisbesturen door een steunfunctie-instelling geholpen. de ervaringen van landelijke gemeenten met projecten rond de leefbaarheid en bereikbaarheid voorzieningen naar stedelijke regio s en gemeenten overgedragen. Minimaal 5 gemeenten voor het ontwikkelen van een multifunctionele accommodatie gesubsidieerd. Minimaal 5 kleine kernen bij de ontwikkeling van een multifunctionele accommodatie vraaggericht ondersteund. 4 projecten gericht op kleinschalig wonen voor diverse doelgroepen gesubsidieerd. Kennis rondom kleinschalig wonen uitgewisseld. Expert en deskundigenpool ingezet. Monitor zorgwoningen t.b.v. individuele gemeenten en regionale en provinciale woonvisies op lokaal niveau uitgevoerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 9.1.3.1.1-9.1.3.1.13 dit zijn bestaande instrumenten. Beleidsstukken bij deze instrumenten: 9.1.1.1.1. het uitvoeringsprogramma Beleidskader Zorg en Welzijn 2009-2012, en het beleidsprogramma Zorg en Welzijn vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 9.1.1.1.1. Beleidskader Zorg en Welzijn is door de Staten vastgesteld met besluit Provinciale Staten 15 december 2008, nr 2008-66433. Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 109 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 9.1.3.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - 10.265.700 3.400.100 3.400.100 3.400.100 3.400.100 apparaatskosten - - - - - - Directe lasten - 1.042.800 125.900 125.900 125.900 125.900 subtotaal lasten - 11.308.500 3.526.000 3.526.000 3.526.000 3.526.000 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming - 11.308.500 3.526.000 3.526.000 3.526.000 3.526.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - 500.000- - - - - resultaat na bestemming - 10.808.500 3.526.000 3.526.000 3.526.000 3.526.000 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De overdrachten en lasten dalen sterk vanaf 2010 door de uitzuivering van budgetten Zorg en Welzijn naar de andere operationele doelen. 9.1.4 beleidsdoel ruimte scheppen voor innovatie en voor gebiedsgericht maatwerk en benutting van het maatschappelijk potentieel en hiermee meer vraaggericht aansluiten bij initiatieven vanuit de regio 9.1.4.1 operationeel doel Ruimte geven aan initiatieven die vraagstukken met een regionale of bovenlokale uitstraling aanpakken Output gepland en Lasten begroot instrumenten 9.1.4.1.1 instrument uitvoeringsregeling stimulering maatschappelijke ontwikkeling Output Minimaal 5 initiatieven gericht op het aanpakken van maatschappelijke problemen van gemeenten en overige partijen gesubsidieerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 9.1.4.1.1. dit is een bestaand instrument. 9.1.4.1.1 het uitvoeringsprogramma Beleidskader Zorg en Welzijn 2009-2012, en het beleidsprogramma Zorg en Welzijn vindt u hier. 9.1.4.1.1 Beleidskader Zorg en Welzijn is door de Staten vastgesteld met besluit Provinciale Staten 15 december 2008, nr 2008-66433. Geen. Geen.

110 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 9.1.4.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten - - 906.700 906.700 906.700 906.700 apparaatskosten - - - - - - Directe lasten - - - - - - subtotaal lasten - - 906.700 906.700 906.700 906.700 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming - - 906.700 906.700 906.700 906.700 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming - - 906.700 906.700 906.700 906.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Het betreft hier de subsidies voor SMO die in het kader van de nieuwe indeling in operationele doelen vanaf 2010 in eerste instantie uitgezuiverd zijn van het totale budget voor Zorg en Welzijn. 9.1.5 beleidsdoel alle kinderen goede ontwikkelingen ontplooiingsmogelijkheden bieden 9.1.5.1 operationeel doel Preventie: vroegtijdig opvoeding- en ontwikkelingsproblemen aanpakken Output gepland en Lasten begroot instrumenten 9.1.5.1.1 instrument Afspraken maken met gemeenten over verantwoordelijkheden bij aansluiting lokaal jeugdbeleid jeugdzorg 9.1.5.1.2 instrument Afspraken maken met gemeenten en Bureau Jeugdzorg over de afstemming tussen de Centra voor Jeugd en Gezin, de zorgstructuur en Bureau Jeugdzorg. 9.1.5.1.3 instrument Afspraken maken met gemeenten over gezamenlijke projecten als implementatie risicosignaleringssysteem, bemoeizorg en opvoedingsondersteuning 9.1.5.1.4 instrument de provincie zorgt dat het overleg van Bureau jeugdzorg met gemeenten, onderwijs en politie over de invulling van de schakelfunctie resulteert in concrete afspraken Output Afspraken met gemeenten over verantwoordelijkheden bij aansluiting lokaal jeugdbeleid jeugdzorg gemaakt. Afspraken met gemeenten en Bureau jeugdzorg over afstemming tussen de Centra voor Jeugd en Gezin, de zorgstructuur en Bureau Jeugdzorg gemaakt. Afspraken met gemeenten over gezamenlijke projecten als implementatie risicosignaleringssysteem, bemoeizorg en opvoedingsondersteuning gemaakt. Concrete afspraken over de schakelfunctie door Bureau jeugdzorg, gemeenten, onderwijs en politie gemaakt. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: 9.1.5.1.1-9.1.5.1.4 dit zijn bestaande instrumenten. Beleidsstukken bij deze instrumenten: 9.1.5.1.1.- 9.1.5.1.4. het Beleidskader Jeugdzorg 2009-2012 vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 9.1.5.1.1.- 9.1.5.1.4. Beleidskader Jeugdzorg is door de Staten vastgesteld met besluit Provinciale Staten 17 november 2008, nr 2008-58854. Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 111 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 9.1.5.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 1.158.782 1.691.300 1.482.300 1.482.300 1.482.300 1.482.300 apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 743.076 4.020.000 1.469.000 1.069.000 1.069.000 1.069.000 subtotaal lasten 1.901.858 5.711.300 2.951.300 2.551.300 2.551.300 2.551.300 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 1.901.858 5.711.300 2.951.300 2.551.300 2.551.300 2.551.300 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 231.653-3.404.000-400.000- - - - resultaat na bestemming 1.670.204 2.307.300 2.551.300 2.551.300 2.551.300 2.551.300 Toelichting op het Meerjarenoverzicht In 2009 zijn de directe lasten hoger vanwege de extra middelen die zijn toegekend voor bureau Jeugdzorg. De overdrachten zijn geraamd voor o.a. aansluiting met gemeentelijk beleid Jeugdzorg. 9.1.5.2 operationeel doel Pleegzorg: opgroeien in een gezin Output gepland en Lasten begroot instrumenten 9.1.5.2.1 instrument Prioriteit geven aan pleegzorgaanbod Instrument 9.1.5.2.2 instrument Gebruik maken van Eigen Kracht Conferenties en Familienetwerkberaad 9.1.5.2.3 instrument oprichten noodfonds om pleegouders financieel en (im)materieel te steunen. Output Pleegzorgaanbod bij uitbreiding of verandering jeugdzorgaanbod prioriteit gegeven. Eigen Kracht Conferenties en Familienetwerkberaad functionerend gemaakt. noodfonds pleegzorg opgericht en pleegouders gesteund. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 9.1.5.2.1.-9.1.5.2.3 dit is een bestaand instrument. 9.1.5.2.1-9.1.5.2.3 het Beleidskader Jeugdzorg 2009-2012 vindt u hier. 9.1.5.2.1.-9.1.5.2.3. Beleidskader Jeugdzorg is door de Staten vastgesteld met besluit Provinciale Staten 17 november 2008, nr 2008-58854. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten Het is dit jaar niet mogelijk gebleken om middelen vanuit de oude Begrotings Structuur te koppelen aan dit Operationeel doel. In de Begroting 20011 zal dit wel het geval zijn.

112 9.1.5.3 operationeel doel Kinderen tijdig de vereiste zorg geven Output gepland en Lasten begroot instrumenten 9.1.5.3.1 instrument Passende jeugdzorg aanbieden zo dichtbij mogelijk in de regio 9.1.5.3.2 instrument Verkorten van de wachttijden tot een aanvaardbaar niveau 9.1.5.3.3 instrument Instellingen de wachtlijsten laten monitoren 9.1.5.3.4 instrument Jeugdzorginstellingen direct actie laten ondernemen als kinderen risico lopen 9.1.5.3.5 instrument Beschikbaar stellen van overbruggingszorg 9.1.5.3.6 instrument Investeren in Bureau Jeugdzorg om ziekteverzuim en personeelsverloop terug te dringen en de bedrijfsvoering te verbeteren. 9.1.5.3.7 instrument Aanbieden van alle functies van Bureau Jeugdzorg in regionale kantoren 9.1.5.3.8 instrument Werkzaamheden van Bureau Jeugdzorg en ketenpartners in de regio laten aansluiten 9.1.5.3.9 instrument uitvoeren pilot nieuwe zorgaanbieder op basis van gedaan onderzoek. 9.1.5.3.10 instrument de 5 belangrijkste bureaucratische knelpunten identificeren in de relatie provincie-instellingen en instellingen-cliënten 9.1.5.3.11 instrument Prestatieafspraken maken over samenwerking in de jeugdzorgketen: tussen BJZ en CJG, BJZ en zorgaanbieders, tussen zorgaanbieders onderling, in de pleegzorg en tussen provinciale jeugdzorg en AWBZ-zorg 9.1.5.3.12 instrument uitvoering geven aan het Lange Termijn huisvestingsplan voor de jeugdzorg 9.1.5.3.13 instrument uitvoeren van het projectplan investeren in de jeugdzorgwerker en innovatie in de jeugdzorg Output Passende jeugdzorg zo dichtbij mogelijk in de regio is beschikbaar. de wachttijden tot een aanvaardbaar niveau verkort. Wachtlijsten door instellingen gemonitord. Jeugdzorginstellingen hebben actie direct ondernomen. overbruggingszorg beschikbaar gesteld. het verbeterplan van Bureau jeugdzorg om ziekteverzuim en personeelsverloop terug te dringen en de bedrijfsvoering te verbeteren voor jaarschijf 2010 uitgevoerd. Bureau Jeugdzorg heeft aan zijn plan om alle functies in regionale kantoren aan te bieden uitvoering gegeven. de werkzaamheden van Bureau Jeugdzorg en ketenpartners in de regio aangesloten. de pilot nieuwe zorgaanbieder uitgevoerd. de 5 belangrijkste bureaucratische knelpunten in de relatie provincieinstellingen en instellingen-cliënten geïdentificeerd. Prestatie afspraken over samenwerking in de jeugdzorgketen: tussen BJZ en CJG, BJZ en zorgaanbieders, tussen zorgaanbieders onderling, in de pleegzorg en tussen provinciale jeugdzorg en AWBZ-zorg gemaakt. het Lange Termijn huisvestingsplan voor de jeugdzorg uitvoering gegeven. het projectplan investeren in de jeugdzorgwerker en innovatie in de jeugdzorg uitvoering gegeven. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 9.1.5.3.1. 9.1.5.3.12 dit zijn bestaande instrumenten. 9.1.5.3.1-9.1.5.3.12 het Beleidskader Jeugdzorg 2009-2012 vindt u hier. 9.1.5.3.1.- 9.1.5.3.12 Beleidskader Jeugdzorg is door de Staten vastgesteld met besluit Provinciale Staten 17 november 2008, nr 2008-58854. 9.1.5.3.6 Provinciale Staten hebben hierover besloten met het vaststellen van de Lentenota 2009. 9.1.5.3.12 Provinciale Staten hebben besloten over de investering in de accommodaties jeugdzorg in het kader van de TWIn-h in 2009. 9.1.5.3.13 Provinciale Staten hebben besloten over de investering in de jeugdzorgwerker en innovatie in de jeugdzorg in het kader van de TWIn-h in 2009. Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 113 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 9.1.5.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 95.769.833 92.032.100 89.160.700 85.546.500 84.420.800 81.276.000 apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 373.198 152.700 157.300 162.000 162.000 162.000 subtotaal lasten 96.143.031 92.184.800 89.318.000 85.708.500 84.582.800 81.438.000 Baten 92.969.154-79.970.000-79.970.000-79.970.000-79.970.000-79.970.000- resultaat voor bestemming 3.173.877 12.214.800 9.348.000 5.738.500 4.612.800 1.468.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 1.223.895-11.226.100-7.434.700-4.820.500-3.694.800-550.000- resultaat na bestemming 1.949.981 988.700 1.913.300 918.000 918.000 918.000 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Voor zowel de baten als de overdrachten geldt dat het hier om de uitgaven en inkomsten inzake de Rijksbijdrage Jeugdzorg gaat. 9.1.5.4 operationeel doel Een nieuw financieringsysteem voor de jeugdzorg invoeren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 9.1.5.4.1 instrument Maken van vraag- en aanbodanalyse 9.1.5.4.2 instrument Inzetten van het simulatiemodel in de beleidscyclus 9.1.5.4.3 instrument uitvoeren van de afspraken met het Instellingenberaad over aanleveren gegevens voor kwartaalrapportages en ad hoc rapportages 9.1.5.4.4 instrument Kiezen van instrumenten voor krijgen van inzicht in trends en prognoses in de jeugdzorg 9.1.5.4.5 instrument uitvoeren van het implementatieplan voor het nieuwe financieringsstelsel 9.1.5.4.6 instrument Maken van afspraken met het Instellingenberaad over het nieuwe financieringsstelsel 9.1.5.4.7 instrument Vaststellen van een Sturingsvisie jeugdzorg en aanpassen van de subsidieverordening en de uitvoeringsregeling Output Vraag en aanbodanalyse gemaakt. het simulatiemodel in de beleidscyclus ingezet. de afspraken met het Instellingenberaad over aanleveren gegevens voor kwartaalrapportages en ad-hoc rapportages gemaakt. Instrumenten voor krijgen van inzicht in trends en prognoses in de jeugdzorg gekozen. het implementatieplan voor het nieuwe financieringsstelsel uitgevoerd. Afspraken met het Instellingenberaad over het nieuwe financieringsstelsel gemaakt. Een Sturingsvisie jeugdzorg vastgesteld en de subsidieverordening en de uitvoeringsregeling aangepast.

114 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 9.1.5.4.1-9.1.2.5.6 dit zijn bestaande instrumenten. 9.1.5.4.7 dit is een gewijzigd instrument. 9.1.5.4.1-9.1.5.4.7 het Beleidskader Jeugdzorg 2009-2012 vindt u hier. 9.1.5.4.1.- 9.1.5.4.7 Beleidskader Jeugdzorg is door de Staten vastgesteld met besluit Provinciale Staten 17 november 2008, nr 2008-58854. 9.1.5.4.1-9.1.5.4.4 Provinciale Staten hebben besloten te investeren in de verbetering van de beleidsinformatie jeugdzorg t.b.v. het plannen van het zorgaanbod en het monitoren van prestatieafspraken met jeugdzorginstellingen in het kader van de TWIn-h in 2009. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten Het is dit jaar niet mogelijk gebleken om middelen vanuit de oude Begrotings Structuur te koppelen aan dit Operationeel doel. In de Begroting 20011 zal dit wel het geval zijn.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 115 PrOGramma 10 kunst EN cultuur 10

116 Beleidskader Cultuur is een belangrijke voorwaarde voor een goed vestigingsklimaat in de provincie. Culturele en cultuurhistorische waarden bepalen de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit van de provincie. Wij willen met cultuur en cultuurhistorie een mooiere provincie bieden om in te wonen, te werken en te recreëren. Met ons cultuurbeleid sluiten wij aan op de activiteiten van het Rijk en de gemeenten. De rol van de provincie is afwisselend die van aanjager, facilitator en partner voor de ontwikkelingen op bovenlokaal niveau. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt 10.1.2.2 gewijzigd nvt Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Richten van ons cultuurbeleid voor de periode 2009-2012 op drie thema s: Levend Verleden, Genieten en Meedoen en Mooi Noord-Holland. Binnen het thema Levend Verleden behouden en vergroten van de toegankelijkheid van het Noord-Hollands erfgoed voor latere generaties door digitalisering. Binnen het thema Genieten en Meedoen aandacht geven aan kinderen en jongeren van 4-18 jaar en hen zoveel mogelijk met cultuur in aanraking brengen, zodat zij later zelf keuzes maken. Met de voorbeeldprojecten van Mooi Noord-Holland laten zien hoe cultuur meerwaarde geeft aan ruimtelijke en landschappelijke inrichting van de provincie. Herstructureren van de provinciale uitvoeringsorganisaties voor kunst- en erfgoededucatie tot één organisatie voor kunst-, erfgoed- en media-educatie. Herijken van de lijst van gebouwde monumenten die zijn beschermd op basis van de Monumentenverordening Noord-Holland. Omgevingsfactoren Op het gebied van media, archeologie, monumenten en bibliotheken heeft de provincie wettelijke taken. Wij hebben een beperkte invloed op cultuurdeelname. Budgettabel (in euro s) Programma 10 kunst, Cultuur en Educatie Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 244.900 236.100 227.200 218.400 209.500 200.700 Overdrachten 37.289.617 47.492.400 39.841.600 40.924.000 37.459.600 33.144.000 apparaatskosten 4.837.450 4.237.300 4.752.900 4.957.500 4.951.200 5.006.400 Directe lasten 1.235.587 2.072.000 1.942.600 1.798.200 1.698.200 1.698.200 subtotaal lasten 43.607.554 54.037.800 46.764.300 47.898.100 44.318.500 40.049.300 Baten 4.431.905-2.971.200-114.300-114.300-114.300-114.300- resultaat voor bestemming 39.175.649 51.066.600 46.650.000 47.783.800 44.204.200 39.935.000 storting reserves 1.009.800 1.059.700 989.900 989.900 989.900 989.900 Onttrekking reserves 6.058.880-14.519.500-11.098.100-12.036.100-8.471.700-4.156.100- resultaat na bestemming 34.126.569 37.606.800 36.541.800 36.737.600 36.722.400 36.768.800

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 117 Toelichting op de Budgettabel De lagere uitgaven op overdrachten in 2010 en verder ten opzichte van 2009 zijn te verklaren door lagere uitgaven ten laste van de EXIN-H reserve voor projecten op de onderdelen cultureel erfgoed en bibliotheekwerk en door lager uitgaven ten laste van de UNA reserve voor projecten op het onderdeel Cultuur en cultureel erfgoed. Ook is er vanaf 2010 minder geraamd voor Genieten en Meedoen. In 2009 een incidentele overdracht voor de post Welzijn geraamd. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van indexering. De baten zijn in 2009 hoger dan in de volgende jaren, vanwege ontvangen Rijksbijdragen in 2008 en 2009. Grafiek verhouding doelen binnen programma

118 10.1 maatschappelijk doel Ontwikkelen en toegankelijk maken van de culturele en cultuurhistorische waarden van de Provincie noord-holland 10.1.1 beleidsdoel stimuleren gemeenten en scholen cultuurbeleid en cultuureducatiebeleid te ontwikkelen om cultuurdeelname te bevorderen 10.1.1.1 operationeel doel Meer mensen van kunst en cultuur laten profiteren instrumenten en Output gepland instrumenten 10.1.1.1.1 instrument uitvoeren van het programma Leren en ontdekken. 10.1.1.1.2 instrument uitvoeren van het programma doen en ontplooien. 10.1.1.1.3 instrument uitvoeren van het programma Verbinden en Promoten. Output Aan 7 steunfuncties voor kunsteducatie en aan Bureau Erfgoededucatie activiteitensubsidie verleend. 20 samenwerkingsprojecten van noord-hollandse scholen en culturele instellingen gesubsidieerd. 50 kleinschalige cultuureducatieve activiteiten van noord-hollandse scholen gesubsidieerd. 75 theatervoorstellingen voor kinderen en jongeren in noord-holland gesubsidieerd. 2 provinciale voorbeeldprojecten cultuureducatie gesubsidieerd. Aan Steunfunctie de Kunst activiteitensubsidie verleend. 20 projecten van amateurinitiatieven en gemeenten gesubsidieerd. 2 provinciale voorbeeldprojecten amateurkunst gesubsidieerd. 20 projecten voor marketing, promotie en programmering van noordhollandse culturele instellingen gesubsidieerd. Festival Karavaan gesubsidieerd. Aan steunfunctie Kunst en Cultuur noord-holland activiteitensubsidie verleend. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. 10.1.1.1.1.-10.1.1.1.1.3. de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart vindt u hier. 10.1.1.1.1.-10.1.1.1.1.3. de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart is door de Staten vastgesteld met besluit 2008-49103 d.d. 17-11-2008. Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 119 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 10.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 10.386.810 14.893.900 14.057.500 11.375.000 9.838.200 8.515.000 apparaatskosten 2.114.999 1.813.500 2.078.000 2.167.500 2.164.700 2.188.900 Directe lasten 159.995 165.900 1.587.100 1.587.100 1.587.100 1.587.100 subtotaal lasten 12.661.804 16.873.300 17.722.600 15.129.600 13.590.000 12.291.000 Baten 1.074.161-1.424.500- - - - - resultaat voor bestemming 11.587.644 15.448.800 17.722.600 15.129.600 13.590.000 12.291.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 2.247.547-4.386.900-5.715.800-3.033.300-1.496.500-173.300- resultaat na bestemming 9.340.097 11.061.900 12.006.800 12.096.300 12.093.500 12.117.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De overdrachten dalen vanaf 2010 omdat voor het onderdeel Genieten en Meedoen minder middelen beschikbaar zijn. Vanaf 2011 dalen de overdrachten omdat er minder middelen ten laste van de EXIN-H voor het onderdeel Cultuur beschikbaar worden gesteld. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. Voor advisering met betrekking tot cultuur zijn vanaf 2010 meer middelen beschikbaar. 10.1.1.2 operationeel doel Realiseren van een goed en toegankelijk netwerk van bibliotheekvoorzieningen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 10.1.1.2.1 instrument Verlenen van subsidie aan ProBiblio. 10.1.1.2.2 instrument uitvoeren collectieplan. Output 2 fysieke uitpunten in bibliotheken gerealiseerd. 1 nieuwe bibliotheekvoorziening in een kleine kern gerealiseerd. nulmeting voor uitwisseling van media tussen leden van verschillende bibliotheken in de Provincie noord-holland uitgevoerd en op basis daarvan output 2010 bepaald. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Geen. 10.1.1.2.1-10.1.1.2.3 de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 10.1.1.2.1-10.1.1.2.3 de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart is door de Staten vastgesteld met besluit 2008-49103 d.d. 17-11-2008. Geen. Geen.

120 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 10.1.1.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 7.162.062 5.713.600 3.846.000 3.599.700 3.531.300 3.337.800 apparaatskosten 222.595 602.100 218.700 228.100 227.900 230.400 Directe lasten 98.441 4.600 - - - - subtotaal lasten 7.483.098 6.320.300 4.064.700 3.827.800 3.759.200 3.568.200 Baten 2.365.540-304.600- - - - - resultaat voor bestemming 5.117.558 6.015.700 4.064.700 3.827.800 3.759.200 3.568.200 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 710.693-1.330.700-508.200-261.900-193.500- - resultaat na bestemming 4.406.866 4.685.000 3.556.500 3.565.900 3.565.700 3.568.200 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Het betreft hier de uitgaven voor het bibliotheekwerk. Vanaf 2010 zijn er minder middelen beschikbaar. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. 10.1.1.3 operationeel doel Een onafhankelijk, gevarieerd en hoogwaardig regionaal media-aanbod waarborgen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 10.1.1.3.1 instrument Subsidiëren van RTV-nh. Output Een gemiddeld dagbereik (kijkcijfers) van 16% gerealiseerd. Een radiomarktaandeel (luistercijfers) van 12,5% gerealiseerd. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. 10.1.1.3.1. de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart vindt u hier. 10.1.1.3.1. de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart is door de Staten vastgesteld met besluit 2008-49103 d.d. 17-11-2008. Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 121 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 10.1.1.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 14.045.231 15.642.500 14.642.500 14.642.500 14.642.500 14.642.500 apparaatskosten 42.014 207.600 41.300 43.100 43.000 43.500 Directe lasten - - - - - - subtotaal lasten 14.087.245 15.850.100 14.683.800 14.685.600 14.685.500 14.686.000 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 14.087.245 15.850.100 14.683.800 14.685.600 14.685.500 14.686.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 14.087.245 15.850.100 14.683.800 14.685.600 14.685.500 14.686.000 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Het betreft de uigaven voor RTV- Noord-Holland. 10.1.2 beleidsdoel Cultuurhistorische waarden behouden, ontwikkelen en toegankelijk maken 10.1.2.1 operationeel doel noord-hollands erfgoed behouden en promoten Output gepland en Lasten begroot instrumenten 10.1.2.1.1 instrument uitvoeren van het programma Bewaren en Beheren. 10.1.2.1.2 instrument uitvoeren van het programma Vertellen en ontsluiten. Output 25 provinciaal beschermde monumenten in goede staat van onderhoud gebracht. Behoud en brede publieke toegankelijkheid van 2 rijks en/of provinciaal beschermde monumenten van bedrijf en techniek en 3 rijks en/ of provinciaal beschermde monumenten van religieus erfgoed gesubsidieerd (uit TWIn-h). Plan van Aanpak herijking provinciale monumentenlijst uitgevoerd. nuwendoorn na restauratie ten bate van publieke toegankelijkheid opgeleverd. Gebiedprogramma oer-ij: 3 archeologische terreinen beschermd en kansen in Groetpolder-de Gouw onderzocht. Plan van Aanpak project Culturele Biografie uitgevoerd. 1 project Immaterieel erfgoed uitgevoerd. Effectiviteit erfgoedinstellingen door het subsidiëren van 10 projecten verbeterd. Vanuit het archeologisch depot aan 3 tentoonstellingen meegewerkt, 30 vondsten gerestaureerd en 10 in bruikleen afgegeven. definitief ontwerp voor het nieuwe archeologische depot afgerond en uitvoering gestart.

122 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Geen. 10.1.2.1.1.-10.1.1.2 de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart vindt u hier. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 10.1.2.1.1.-10.1.1.2. de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart is door de Staten vastgesteld met besluit 2008-49103 d.d. 17-11-2008. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 10.1.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 244.900 236.100 227.200 218.400 209.500 200.700 Overdrachten 4.444.577 9.272.400 6.235.600 9.921.800 7.807.500 6.338.700 apparaatskosten 2.457.842 1.614.100 2.414.900 2.518.800 2.515.600 2.543.600 Directe lasten 857.273 671.600 111.100 111.100 111.100 111.100 subtotaal lasten 8.004.592 11.794.200 8.988.800 12.770.100 10.643.700 9.194.100 Baten 274.399-112.200-114.300-114.300-114.300-114.300- resultaat voor bestemming 7.730.193 11.682.000 8.874.500 12.655.800 10.529.400 9.079.800 storting reserves 1.009.800 1.059.700 989.900 989.900 989.900 989.900 Onttrekking reserves 2.950.746-7.101.900-3.879.700-7.565.900-5.451.600-3.982.800- resultaat na bestemming 5.789.247 5.639.800 5.984.700 6.079.800 6.067.700 6.086.900 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De hogere overdrachten in 2011 betreffen hogere uitgaven ten laste van de Reserve TWIN-H voor het onderdeel Cultureel Erfgoed en incidentele uitgaven voor ten laste van de Reserve UNA voor het onderdeel Cultureel Erfgoed. Zie eerste begrotingswijziging. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. 10.1.2.2 operationeel doel Versterken van de ruimtelijke kwaliteit in noord-holland door de inzet van culturele en cultuurhistorische waarden Output gepland en Lasten begroot instrumenten 10.1.2.2.1 instrument uitvoeren van het programma ontwikkelen en Beleven. Output Cultuurhistorische informatiekaart afgerond. Cultuurhistorisch loket bij 60% van de gemeenten en actief benaderen 40 gemeenten bekendgemaakt. Cultuurhistorisch adviezen over in totaal 50 provinciale en externe ruimtelijke plannen verstrekt. Programma dijken voor de Westfrieseomringdijk, de noorder IJ, de zeedijken en de Wierdijk gestart.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 123 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. 10.1.2.2.1. de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart vindt u hier. 10.1.2.2.1. de Cultuurnota 2009-2012, Cultuur op de Kaart is door de Staten vastgesteld met besluit 2008-49103 d.d. 17-11-2008. Geen. Geen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 10.1.2.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 1.130.999 470.000 310.000 310.000 310.000 310.000 apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 66.675 1.029.900 - - - - subtotaal lasten 1.197.674 1.499.900 310.000 310.000 310.000 310.000 Baten 717.805-1.129.900- - - - - resultaat voor bestemming 479.869 370.000 310.000 310.000 310.000 310.000 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - - - - - - resultaat na bestemming 479.869 370.000 310.000 310.000 310.000 310.000 Toelichting op het Meerjarenoverzicht Het betreft de overdrachten voor Geldstroom BKV.

124 10.1.2.3 operationeel doel de Stelling van Amsterdam cultuurhistorisch en landschappelijk behouden en recreatief ontwikkelen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 10.1.2.3.1 instrument Versterken van de ruimtelijke samenhang en landschappelijke herkenbaarheid. 10.1.2.3.2 instrument Verzorgen van marketing en communicatie. 10.1.2.3.3 instrument Economisch benutten van de stelling. 10.1.2.3.4 instrument Bevorderen van recreatie en toeristische ontwikkeling. 10.1.2.3.5 instrument Restaureren van de stelling. Output Aan de voorbereiding van minimaal 2 grote gebiedsprojecten (Geniepark haarlemmermeer en Groene oostrand Beverwijk) bijdrage verleend. 1e fase herstel Schansen in Weesp uitgevoerd. het provinciaal Beeldkwaliteitsplan Stelling van Amsterdam in een verordening in het kader van de structuurvisie doorvertaald. Voorjaarsevenement (Groene Stelling) en Stellingmaand uitgevoerd. Minimaal 8 infopanelen bij onderdelen van de Stelling geplaatst. Project met gemeente Amsterdam en gemeente Beemster om tot een gezamenlijk Werelderfgoed Bezoekerscentrum te komen gestart. de samenwerking met Stichting Cultureel Erfgoed nh betreffende communicatie/marketing Stelling van Amsterdam geëvalueerd. Fort bij nekkerweg tot hotel/wellness centrum ingericht. Economische ontwikkeling (nieuwe functie eventueel gecombineerd met restauratie) van het Vuurtoreneiland bij durgerdam, het Fort Benoorden Spaarndam, het Fort bij Krommeniedijk, het Fort bij Aalsmeer en het terrein rondom het Fort uitermeer voorbereid. Kustbatterij diemerdam tot recreatieve pleisterplaats ingericht. de uitvoering van een derde bezoekerscentrum in de Westzijde van de Stelling gestart. de bezoekerscentra op Fort Pampus en Fort nekkerweg ingericht. Eind 2010 is minimaal 1 bezoekerscentrum operationeel gemaakt. Plan van aanpak voor de recreatieve voorzieningen binnen de Stelling van Amsterdam gemaakt. het ontwikkelen van kano- en ruiterroutes langs de Stelling van Amsterdam gestart. Een Fortenspel uitgevoerd. Bouw Waterpaviljoen (tentoonstellingsruimte) bij Muiderslot gestart. Fase 1 en 3 van de restauratie bij Fort bij Penningsveer afgerond. Restauratie damsluis hoofddorp afgerond. Restauratie Kustbatterij diemerdam afgerond. Restauratie Fort bij nekkerweg afgerond. herstel van resterende lekkages dak Pampus afgerond. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. 10.1.2.3.1.-10.1.2.3.5 het uitvoeringsprogramma Stelling van Amsterdam 2009-2013 vindt u hier. 10.1.2.3.1.-10.1.2.3.5 het uitvoeringsprogramma Stelling van Amsterdam 2009-2013 is door de Staten vastgesteld op 29 juni 2009). Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 125 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 10.1.2.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 119.937 1.500.000 750.000 1.075.000 1.330.100 - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 135.265 200.000 244.400 100.000 - - subtotaal lasten 255.202 1.700.000 994.400 1.175.000 1.330.100 - Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 255.202 1.700.000 994.400 1.175.000 1.330.100 - storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 149.894-1.700.000-994.400-1.175.000-1.330.100- - resultaat na bestemming 105.308 - - - - - Toelichting op het Meerjarenoverzicht Het betreft het project Stelling van Amsterdam.

126 1PrOGramma 11 RUimTEliJkE ordening EN volkshuisvesting

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 127 Beleidskader Er zijn meer ruimteclaims in Noord-Holland dan dat er ruimte te verdelen is, daarom zullen er duidelijke keuzes moeten worden gemaakt. Ruimtelijke opgaven overstijgen steeds vaker het niveau van gemeenten of regio s en komen nadrukkelijker op het terrein van de provincie te liggen. Op 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking getreden. In het kader van deze wet is de Provinciale Structuurvisie opgesteld: een strategisch beleidsdocument met onze ruimtelijke doelen en prioriteiten. De nieuwe wet vraagt van de provincie een proactieve rol ter realisering van de provinciale belangen zoals die in de structuurvisie zijn verantwoord. Om deze te kunnen vervullen, hebben wij meer en andere instrumenten in handen gekregen. Voor een aantal ontwikkelingen zullen wij het instrument inpassingsplan inzetten. Veranderingen in doelen nieuw aangepast bereikt nvt doelen 11.1.1.2 gewijzigd onderzoek naar de haalbaarheid van verplaatsing van Circuit Zandvoort is afgerond. Prioriteiten voor dit begrotingsjaar Uitvoeringsprogramma Structuurvisie opgesteld. De gebiedsontwikkelingsprojecten Wieringerrandmeer, Wonen in het Groen Heiloo-Limmen, Westflank Haarlemmermeer en Bloemendalerpolder. Ontwikkeling Schiphol binnen de door het Rijk bepaalde milieugrenzen. Versterking van het provinciale grondbeleid. Realiseren van voldoende woningbouw. Zuinig ruimtegebruik. Tegengaan van veronachtzaming van het landschap. Behoud van industrieel erfgoed. Terughoudendheid met bouwen in het IJmeer, Markermeer en IJsselmeer. (Mede) Leidend in de samenwerking in de Metropoolregio Amsterdam. Omgevingsfactoren Het beleid en de wetgeving van het Rijk, bijvoorbeeld de Nota Ruimte, de nieuwe Wro, de Grondexploitatiewet en de Woningwet. Europese regelgeving zoals Natura 2000 en wetgeving op het gebied van luchtkwaliteit zijn ook afhankelijkheden. Bovenregionaal beleid, zoals het programma Randstad Urgent (RU) en het Ontwikkelingsbeeld Metropoolregio Amsterdam 2040. Gemeenten hebben hun eigen beleidsvrijheid. Marktpartijen en maatschappelijke organisaties die hun eigen belangen en werkwijze hebben. Demografische, sociaal-culturele, technologische, economische en klimatologische ontwikkelingen.

128 Budgettabel (in euro s) Programma 11 ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - 300.000 600.000 600.000 600.000 600.000 Overdrachten 47.635.847 35.490.000 16.298.800 18.778.000 8.799.200 6.086.200 apparaatskosten 10.570.916 8.581.000 10.386.100 10.833.300 10.819.500 10.939.800 Directe lasten 3.838.008 8.308.100 5.501.100 5.789.900 5.039.900 5.039.900 subtotaal lasten 62.044.771 52.679.100 32.786.000 36.001.200 25.258.600 22.665.900 Baten 23.212.208-21.056.600-3.502.100-3.502.100-3.502.100-3.502.100- resultaat voor bestemming 38.832.563 31.622.500 29.283.900 32.499.100 21.756.500 19.163.800 storting reserves 1.179.800 1.303.900 947.400 785.500 785.500 785.500 Onttrekking reserves 22.481.927-17.187.900-10.212.600-12.941.800-2.713.000- - resultaat na bestemming 17.530.436 15.738.500 20.018.700 20.342.800 19.829.000 19.949.300 Toelichting op de Budgettabel De overdrachten dalen omdat de overdrachten voor Stedelijke vernieuwing afnemen. Voor 2010 en 2011 is de daling minder sterk dan de jaren erna. In 2009 is een incidentele last voor locatiesubsidies kleine stadsgewesten geraamd. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. De directe lasten dalen vanaf 2010 omdat in 2009 hogere uitgaven zijn verwacht vanuit de reserve UNA. De baten dalen vanaf 2010 vanwege een lagere Rijksbijdrage voor ISV. De onttrekking uit de reserve Stedelijke vernieuwing daalt, omdat de verwachte uitgaven voor Stedelijke Vernieuwing ook lager zijn. Grafiek verhouding doelen binnen programma

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 129 11.1 maatschappelijk doel ruimte bieden voor wonen, werken, infrastructuur, natuur en vrije tijd 11.1.1 beleidsdoel Beleid voor ruimtelijke ordening maken en uitvoeren 11.1.1.1 operationeel doel Beleid Ro actief uitvoeren en ondersteunen instrumenten en Output gepland instrumenten 11.1.1.1.1 instrument uitvoeren van uitvoeringsprogramma Structuurvisie. 11.1.1.1.2 instrument Bijdragen aan metropoolregio Amsterdam 11.1.1.1.3 instrument Bijdragen aan de ontwikkeling van Schiphol 11.1.1.1.4 instrument Voeren van een maatschappelijk debat ruimtelijke kwaliteit Blauwe hart (IJmeer Markermeer) 11.1.1.1.5 instrument Begeleiden ruimtelijke voornemens en plannen van gemeenten Output hoofdbelangen voor het uitvoeringsprogramma vastgesteld. op regioniveau en richting rijk van de majeure ruimtelijke opgaven gecoördineerd. Besluiten conferentie MRA-1 van 9 april 2009 in een plan van aanpak richting conferentie MRA-2 eind 2010 omgezet. Conferentie MRA-2 in december georganiseerd. Verstedelijkingsafspraken met het Rijk in de gebiedsagenda s (naast MRA ook noord-holland-noord; in samenhang met elkaar) gerealiseerd. Secretariaat Bestuurs Forum Schiphol en Bestuurlijke Regie Schiphol verzorgd. Langetermijnvisie in gezamenlijk traject lange termijn met Rijk ingebracht. Convenanten omgevingskwaliteit uitgevoerd. Met de ontwikkeling van hinderbeperkende maatregelen geholpen. Aan de oprichting stichting omgevingskwaliteit meegewerkt. Aan de kosten voor stichting omgevingskwaliteit bijgedragen. Project Quality of life in airport regions uitgevoerd. op 3 en 4 december 2009 Qlair -conferentie georganiseerd. Afhankelijk van het kabinetsbesluit in oktober (RAAM brief) mbt TMIJ (Toekomst Markeermeer IJmeer) de output voor 2010 bepaald. Provinciaal belang in gemeentelijke ruimtelijke planfiguren gewaarborgd. Juridisch instrumentarium Wet ruimtelijke ordening (zienswijzen, reactieve aanwijzingen, inpassingplannen) ingezet.

130 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 11.1.1.1.1 11.1.1.1.5: dit zijn bestaande instrumenten 11.1.1.1.1. het GS besluit Plan van Aanpak n Wro, agendapunt 15 en de Ruimtelijke verordening vindt u hier. 11.1.1.1.3. oprichting van de Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS), GS besluit 1-5-2001 agendapunten 5, Contouren notitie Visie middellange en zeer lange termijn voor de luchthaven Schiphol en omgeving, GS besluit 20-12-2005 agendapunt 10, oprichting Stichting Bevordering kwaliteit omgeving Schipholregio, GS besluit 9-10-2007 agendapunt 8 en de Globale verkenning voor de lange termijn, GS besluit 13-2-2007 agendapunt 3, vindt u hier. 11.1.1.1.4. het GS besluit van 19-6-2007, agendapunt 2 Behoud door ontwikkeling voor hele Ijsselmeergebied vindt u hier. het GS besluit van 15-4-2008 Toekomstperspectief Markermeer/Ijmeer, agendapunt 3 vindt u hier. 11.1.1.1.5 de Wet ruimtelijke ordening vindt u hier. 11.1.1.1.1.Ruimtelijke verordening is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 110, PS 15-12-2008 en de Kaderstellende notitie Sturingsfilosofie is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht nwro, PS 17-3-2008..11.1.1.1.3 Visie middellange en zeer lange termijn voor de luchthaven Schiphol is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 110, PS 27-11-2006 en de oprichting van de stichting Bevordering kwaliteit omgeving Schiphol is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 70, PS 1-10-2007, agendapunt 18. 11.1.1.1.5 de Lentenota 2008 is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht 48, PS 26-6-2008. Geen. Vanuit de structuurvisie zijn nog geen instrumenten of beleidsnota s vast gesteld. het overgangsdocument vervat de oude streekplannen, die natuurlijk wel weer andere beleidsnota s hebben geoperationaliseerd,met name beleidskader Landschap en Cultuurhistorie. Wat dan weer instrumenteel is vertaald in BKP s, regionale woonvisies en regionale bedrijventerreinenvisies. Taskforce Ruimtewinst en Strandzonering zijn instrumenten die vanuit PS (via moties) op initiatief van de staten zijn opgericht. 11.1.1.1.5 de Wet ruimtelijke ordening biedt ons de mogelijkheid om provinciale belangen en doelstellingen te borgen in gemeentelijke plannen. Wij vullen dat in m.b.v. de provinciale sturingsfilosofie; vooral door in een zo vroeg mogelijk stadium in overleg te treden met gemeenten (proactie) over hun ruimtelijke voornemens in relatie tot provinciale belangen/doelstellingen. op die wijze proberen wij de inzet van juridische instrumenten, zoals zienswijzen, reactieve aanwijzingen e.d., te voorkomen. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 11.1.1.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 223.412 83.900 84.100 84.100 84.100 84.100 apparaatskosten 1.994.180 764.600 1.959.300 2.043.700 2.041.100 2.063.800 Directe lasten 1.986.941 1.958.600 1.941.100 1.973.900 1.973.900 1.973.900 subtotaal lasten 4.204.533 2.807.100 3.984.500 4.101.700 4.099.100 4.121.800 Baten 111.821- - - - - - resultaat voor bestemming 4.092.713 2.807.100 3.984.500 4.101.700 4.099.100 4.121.800 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - 200.000- - - - - resultaat na bestemming 4.092.713 2.607.100 3.984.500 4.101.700 4.099.100 4.121.800

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 131 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De overdrachten blijven gelijk. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. De directe lasten blijven gelijk. 11.1.1.2 operationeel doel Bij Gebiedsontwikkelingsprojecten vanuit het provinciaal belang proactieve rol spelen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 11.1.1.2.1 instrument uitvoeren van het Strategisch grondbeleid 11.1.1.2.2 instrument Regie voeren over het project Westflank-haarlemmermeer 11.1.1.2.3 instrument uitvoeren van Gebiedsontwikkeling Bloemendalerpolder 11.1.1.2.4 instrument uitvoeren van het project Wieringerrandmeer 11.1.1.2.5 instrument uitwerken gebiedsvisie en ontwikkelstrategie Schipholdriehoek 11.1.1.2.6 instrument Mede ontwikkelen inrichtingsvarianten van het project Crailo 11.1.1.2.7 instrument Versterken van de samenwerking en bewaken van de ambitie in het rood voor groen voorbeeldproject Wonen in het Groen. Trekker voor de uitvoering van de groene kant van de gebiedsontwikkeling 11.1.1.2.8 instrument Mede ontwikkelen inrichtingsvarianten van maatschappelijk en economisch hergebruik van het hembrugterrein. Output Strategische grondposities tijdig ingenomen (kansen benut). Anticiperend, gronden tijdig aangekocht. overeenkomsten voor gebiedsontwikkelingen die van provinciaal belang zijn met ontwikkelaars gesloten. In de exploitatie en ontwikkeling van projecten deelgenomen en sturing gegeven c.q. regie gevoerd. Condities voor aankopen voor ontwikkelingsbedrijven vastgesteld. In veenweidegebieden de beheergrondbank toegepast. Projectregie tot en met de fase Masterplan gevoerd. Masterplan voor (deel)gebied(en) opgesteld. Publiek-publieke en publiek-private overeenkomsten afgesloten. Besluitvorming over een Samenwerkingsovereenkomst en een Masterplan voor de Integrale gebiedsontwikkeling Bloemendalerpolder afgerond. Een ontwerp-inpassingsplan in procedure gebracht. de uitvoeringstructuur voorbereid. Voor het oprichten van een Gemeenschappelijke Exploitatie Maatschappij (GEM) voorbereidingen getroffen. na oprichting GEM actieve grondverwerving gestart Een ontwerp-inpassingsplan in procedure gebracht. Voor het vestigen van het provinciaal voorkeursrecht aansluitend op het reeds gevestigde gemeentelijk voorkeursrecht voorbereidingen getroffen. Integrale gebiedsontwikkeling van de Schipholdriehoek op basis van de in 2009 opgestelde gebiedsvisie voortgezet overeenkomst met geselecteerde marktpartij gesloten. Inpassingsplan Crailo voorbereidt. nadere overeenkomst Financiële Afspraken deel 2 afgesloten. Realisatieovereenkomst met RWS t.b.v. een aansluiting op de A9 afgerond. deel van de groene projecten uitgevoerd. Bedrijvigheid in combinatie met maatschappelijke, recreatieve en woonfuncties bepleit. de samenwerking tussen het GoB, de gemeenten Zaanstad, Amsterdam en de provincie voortgezet.

132 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 11.1.1.2.1-11.1.1.2.8 dit is een bestaand instrument 11.1.1.2.5 dit is een gewijzigd instrument 11.1.1.2.1 de 3e nota Grondbeleid Gegronde ontwikkeling vindt u hier. 11.1.1.2.2 de nota Gebiedsuitwerking haarlemmermeer - Bollenstreek, de Startovereenkomst Gebiedsuitwerking haarlemmermeer de Bestuursovereenkomst Westflank haarlemmermeer en het programma van eisen. 11.1.1.2.3 het streekplan noord-holland Zuid vindt u hier. de streekplanuitwerking Bloemendalerpolder en KnSF terrein is door GS vastgesteld met besluit op 19 december 2006. 11.1.1.2.4 Informatie over Streekplan noord-holland noord - partiële herziening - Wieringerrandmeer vindt u hier. 11.1.1.2.5 Streekplan noord-holland Zuid in afwachting Structuurvisie. het Publiek kader Schipholdriehoek voor de gebiedsvisie Schipholdriehoek is door GS vastgesteld d.d. 21-04-09. Eind 2009 wordt de definitieve gebiedsvisie verwacht. 11.1.1.2.6 de achtergronden van Crailo zijn te vinden in het streekplan noord-holland Zuid. 11.1.1.2.7 de intentieovereenkomst, de Bestuursovereenkomst, het Ruimtelijke Plan Landelijk Gebied en de nadere overeenkomst Financiële Afspraken deel 1. 11.1.1.2.8 het GS besluit ontwikkelingsrichting hembrug. 11.1.1.2.1 de 3e nota Grondbeleid is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht, PS 10-7-2006. 11.1.1.2.2 de nota Gebiedsuitwerking haarlemmermeer - Bollenstreek is door de Staten vastgesteld met PS besluit d.d. 24-4-2006. 11.1.1.2.3 het streekplan noord-holland Zuid is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht,PS 17-2-2003. 11.1.1.2.4 over het Wieringerrandmeer hebben de Staten op 17-3-2008 een besluit genomen Voordracht 25. Geen. In de begroting 2010 is ook meer informatie te vinden over Grondbeleid in de verplichte paragraaf. meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 11.1.1.2 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - 300.000 600.000 600.000 600.000 600.000 Overdrachten 14.955.446 5.300 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 apparaatskosten 1.618.227 4.938.400 1.589.900 1.658.400 1.656.300 1.674.700 Directe lasten 842.264 4.390.300 3.135.000 3.135.000 2.635.000 2.635.000 subtotaal lasten 17.415.937 9.634.000 7.824.900 7.893.400 7.391.300 7.409.700 Baten 215.517- - - - - - resultaat voor bestemming 17.200.420 9.634.000 7.824.900 7.893.400 7.391.300 7.409.700 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves 895.015-2.203.700- - - - - resultaat na bestemming 16.305.405 7.430.300 7.824.900 7.893.400 7.391.300 7.409.700 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De kapitaallasten blijven gelijk. Vanaf 2010 betreffen de overdrachten een bijdrage aan Zeestad (Den Helder). Zie eerste begrotingswijziging. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. De directe lasten dalen vanaf 2010 omdat in 2009 hogere uitgaven zijn verwacht vanuit de reserve UNA.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 133 11.1.1.3 operationeel doel hoge ruimtelijke kwaliteit en efficiënt en multifunctioneel ruimtegebruik stimuleren Output gepland en Lasten begroot instrumenten 11.1.1.3.1 instrument handhaven kwaliteitsrichtlijnen gemeentelijke Beeldkwaliteitsplannen 11.1.1.3.2 instrument Inzet van een Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK) 11.1.1.3.3 instrument Mede ontwikkelen inrichtingsvarianten van het project Waterlands Wonen 11.1.1.3.4 instrument ondersteunen van gemeenten met de Task Force Ruim-tewinst (TFR) 11.1.1.3.5 instrument Stimuleren en ondersteunen stedelijk vernieuwingsprojecten una/isv 11.1.1.3.6 instrument deelnemen in het Platform Ruimte voor wonen en werken in de IJmond. Output Kwaliteitsrichtlijnen voor beeldkwaliteitsplannen voor noord-holland gehandhaafd. de totstandkoming van gemeentelijke en provinciale gestimuleerd. Majeure ruimtelijke projecten van verschillende sectoren ondersteund. Contacten met kennisinstellingen onderhouden onderzoeksopdrachten uitgezet. het maatschappelijk veld bij het provinciale ruimtelijke kwaliteitsstreven betrokken. Wat wij aan ruimtelijke kwaliteit doen zichtbaar gemaakt. In Zeevang een Beeldkwalitietsplan voor de bufferwoningen opgesteld. Gespreid bouwen met behoud van kwetsbare landschappelijke en cultuurhistorische-waarden. Pilot Waterlands Wonen uitgewerkt (kwaliteitseisen, evaluatiemomenten etc.) drie gemeenten door efficiënt en meervoudig ruimtegebruik aan ruimtewinst geholpen Met de assists onze rol als kennismakelaar vervuld. Stedelijke vernieuwingsprojecten ondersteund en gestimuleerd. Een beleidskader voor ISV 3 maken en uitvoeren. Ruimte voor woningen en bedrijven in combinatie met milieumaatregelen ontwikkeld conform intentieovereenkomst Ruimte voor wonen en werken in de IJmond

134 toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 11.1.1.3.1 2.11.1.1.3.5 dit is een bestaand instrument. 11.1.1.3.6 dit is een gewijzigd instrument. 11.1.1.3.1 het ontwikkelingsbeeld noord-holland noord, en de Beeldkwaliteitplannen vindt u hier. 11.1.1.3.4 de nota voortgang Toekomst Taskforce Ruimtewinst (TFR). 11.1.1.3.3 Streekplan noord-holland Zuid en Streekplanuitwerking Waterlands Wonen vindt u hier. 11.1.1.3.5 het beleidskader voor una-isv en una ISV2 aanvragen vindt u hier. het beleidskader voor besteding van rijksgeld voor stedelijke vernieuwing: ISV 1 en het beleidskader voor ISV 2. na 2009: het beleidskader voor besteding van rijksgeld voor stedelijke vernieuwing: ISV3. 11.1.1.3.1 Kwaliteitsrichtlijnen Beeldkwaliteitplannen is door de Staten geëvalueerd en behandeld in PS commissie RoG, 25 januari 2007 ter informatie: vraag 26, 2005. 11.1.1.3.4 Bij de najaarsnota 2008 is door de Staten extra middelen ter beschikking gesteld t.b.v. de TFR. 11.1.1.3.3 Streekplan noord-holland Zuid is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht, PS 17-2-2003 en Streekplanuitwerking Waterlands Wonen is door de Staten vastgesteld met Besluit Voordracht 104, PS 15-12-2005. 11.1.1.3.5 over una-isv is door de Staten vastgesteld met de volgende besluiten: una ISV1, PS 2005, una ISV2 1e tranche, PS 2006, una ISV2 2e tranche, PS 2007, P-ISV, PS 2008 en TWIn-h, PS 2008. over ISV (besteding rijksgeld) hebben de Staten de volgende besluiten vastgesteld: Provinciale ISV, PS 2004 en ISV 1, PS 2000. 11.1.1.3.6 over de Intentieverklaring Ruimte voor wonen en werken in de IJmond zijn de Staten ingelicht. Geen. 11.1.1.3.1 Met ingang van de nwro hebben de streekplannen, in afwachting van de nieuwe structuurvisie, de status van structuurvisie gekregen. dit bestaande beleid is opgenomen in de provinciale verordening ruimtelijke ordening 2009 (de overgangsverordening), vastgesteld 15 december 2008, in werking getreden 1 januari 2009. 11.1.1.3.5 In 2010 begint een nieuwe periode voor rijksgeld stedelijke vernieuwing die duurt tot 2014. Een beleidskader voor besteding hiervan wordt gemaakt en wordt gevolgd door PS besluiten over dit instrument. Verder is in 2008 besloten om nogmaals 10 mln provinciaal geld te besteden aan stedelijke vernieuwing met het accent op badplaatsen en stationsgebieden. om hier uitvoering aan te geven wordt in 2009 een beleidskader gemaakt en vervolgens een besluit genomen over de te ondersteunen projecten. 11.1.1.3.6 de provincie noord holland heeft in haar streekplan een woningbouwtaakstelling voor de IJmond van 4000 woningen opgenomen tot 2010. daarnaast lag er in het zelfde streekplan een zoekopdracht voor 40 ha bedrijfsterrein. Tegelijkertijd kondigde Corus aan haar productie te willen verhogen van 6,5 miljoen ton staal op jaarbasis naar 8 miljoen ton staal. de milieu-impact van de grote industrie- en de havengebonden activiteiten kunnen conflicteren met een gezonde en veilige woonomgeving. Andersom geldt dat woningbouwplannen bedrijfsontwikkelingen kunnen belemmeren. om een zorgvuldige afweging bij ruimtelijke ontwikkelingen te kunnen maken hebben de volgende partijen met elkaar bekeken waar toekomstige mogelijkheden liggen en ook waar niet: - Provincie noord holland - Gemeenten Velsen, Beverwijk en heemskerk - Corus - Kamer van Koophandel Amsterdam - Federatie de ondernemende IJmond deze afwegingen zijn neergelegd in de intentieovereenkomst Ruimte voor wonen en werken in de IJmond. de in de intentieovereenkomst afgesproken onderzoeken en ruimtelijke plannen zijn in uitvoering en deels al uitgevoerd.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 135 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 11.1.1.3 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 32.390.944 34.246.600 13.714.700 16.193.900 6.215.100 3.502.100 apparaatskosten 6.320.956 2.660.400 6.210.500 6.477.800 6.469.600 6.541.500 Directe lasten 744.697 1.284.200 200.000 456.000 206.000 206.000 subtotaal lasten 39.456.597 38.191.200 20.125.200 23.127.700 12.890.700 10.249.600 Baten 22.884.870-21.056.600-3.502.100-3.502.100-3.502.100-3.502.100- resultaat voor bestemming 16.571.727 17.134.600 16.623.100 19.625.600 9.388.600 6.747.500 storting reserves 1.179.800 1.303.900 947.400 785.500 785.500 785.500 Onttrekking reserves 21.586.912-13.430.000-10.212.600-12.941.800-2.713.000- - resultaat na bestemming 3.835.385-5.008.500 7.357.900 7.469.300 7.461.100 7.533.000 Toelichting op het Meerjarenoverzicht De overdrachten dalen omdat de overdrachten voor Stedelijke vernieuwing dalen. Dit geldt ook voor de verwachte kasraming uit de reserve Stedelijke Vernieuwing. In 2009 is een incidentele last voor locatiesubsidies kleine stadsgewesten geraamd. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. De directe lasten dalen vanaf 2010 omdat in 2009 incidentele uitgaven zijn geraamd voor Strategische beleidsontwikkeling een Realisatie Ruimtelijke beleid. De baten dalen vanaf 2010 vanwege een lagere Rijksbijdrage voor ISV. De onttrekking uit de reserve Stedelijke vernieuwing daalt, omdat de verwachte uitgaven voor Stedelijke Vernieuwing ook lager zijn. 11.1.1.4 operationeel doel Locaties voor not in my backyard (nimby)-projecten met bovenlokale functies vinden Output gepland en Lasten begroot instrumenten 11.1.1.4.1 instrument Zoeken naar durfsportlocaties en een motorcrossterrein Output In de stuurgroep die gericht is op de realisatie van een motorcrossterrein in de Wieringermeer deelgenomen. de combinatie met micro light aircraft (MLA), 4x4 en karten mogelijkheid onderzocht. toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: 11.1.1.4.1 dit is een bestaand instrument. 11.1.1.4.2 dit is een verwijderd instrument. Geen. Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: 11.1.1.4.1 Motie 2-1 is door de Staten aanvaard met besluit PS agendapunt 7A, 4-7-2005 Ter informatie vraag 56. Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: Geen. Geen.

136 meerjarenoverzicht Baten & Lasten Het is dit jaar niet mogelijk gebleken om middelen vanuit de oude Begrotingsstructuur te koppelen aan dit Operationeel doel. In de Begroting 2011 zal dit wel het geval zijn. 11.1.2 beleidsdoel Voldoende huisvesting voor alle noord-hollanders nastreven 11.1.2.1 operationeel doel Voldoende en op de behoefte toegesneden huisvesting waarborgen Output gepland en Lasten begroot instrumenten 11.1.2.1.1 instrument Stimuleren van de kwantitatieve woningbouwproductie door een Aanjaagteam wonen 11.1.2.1.2 instrument Regisseren van Regionale woonvisies c.q. regionale actieprogramma s 11.1.2.1.3 instrument Toezicht houden op huisvesting statushouders Output Waar de woning productie achterblijft extra gestimuleerd. de woonmonitor aan de zorgmonitor gekoppeld. Afspraken en actieplannen uit de woonvisies via de jaarlijkse woningbouwmonitor gehandhaafd en gemonitord. Gemaakte woningbouwafspraken met regio s en stedelijke gebieden financieel afgewikkeld. Extra aandacht voor bouwen voor starters en senioren gestimuleerd. de regionale beschrjiving van de verschillende regio s afgerond. het realiseren van de regionale actieprogramma s door de provincie gefaciliteerd de bouw van duurzame, energiezuinige en levens-loopbestendige woningen gestimuleerd. de jaarlijkse woonmonitor uitgebracht. Achterstanden in de wettelijke taakstelling per gemeente voor de huisvesting van statushouders geminimaliseerd. de toezichthoudende taak wordt consequent aangepakt volgens een nog op te stellen plan van aanpak (tweede helft 2009). toelichting Veranderingen in deze instrumenten: Beleidsstukken bij deze instrumenten: Beslissingen van de Staten over deze instrumenten: Betekenis van gebruikte termen en afkortingen: Extra informatie voor kaderstelling of controle: 11.1.2.1.1 11.1.2.1.3 dit is een bestaand instrument. In 2009 wordt een provinciale woonvisie opgesteld (deel A). de woonvisie beslaat de periode 2010 2020. In de woonvisie wordt een invulling gegeven aan de kwalitatieve aspecten van het beleidsveld wonen. Vervolgens worden per regio de provinciale woonvisie nader uitgewerkt, specifiek en concreet voor de betreffende regio (deel B). In de regionale actieprogramma s worden de regionale uitgangspunten vertaald naar een concreet regionaal woningbouwprogramma 2010 2015 (deel C) 11.1.2.1.1 het Plan van aanpak Versnellen woningbouwproductie noord-holland vindt u hier. Er wordt een koppeling gemaakt met de provinciale Structuurvisie 11.1.2.1.2 het ontwikkelingsbeeld noord-holland noord vindt u hier. 11.1.2.1.1 het instellen van het Aanjaag Team Wonen, intensivering Aanjaag team is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht, PS 2004 en motie A6-12 ( 250.000) 17-11-2008 is door de Staten vastgesteld met besluit Voordracht, PS 2008. 11.1.2.1.2 het ontwikkelingsbeeld noord-holland noord is door de Staten vastgesteld met Voordracht 69 d.d. 17 augustus 2004, PS besluit d.d. 25 oktober 2004. 11.1.2.1.2 Kadernotitie provinciale woonvisie: 8 juni 2009 in cie RoG en 22 juni 2009 in PS ; 11.1.2.1.3 over het plan van aanpak de provincie treedt in de plaats van de gemeente voor de huisvesting van statushouders (GS 2008-69751) zijn de staten ingelicht Geen. Geen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 137 meerjarenoverzicht Baten & Lasten (in euro s) Operationeel doel 11.1.2.1 Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten - - - - - - Overdrachten 66.045 1.154.200 - - - - apparaatskosten 637.553 217.600 626.400 653.400 652.500 659.800 Directe lasten 264.106 675.000 225.000 225.000 225.000 225.000 subtotaal lasten 967.704 2.046.800 851.400 878.400 877.500 884.800 Baten - - - - - - resultaat voor bestemming 967.704 2.046.800 851.400 878.400 877.500 884.800 storting reserves - - - - - - Onttrekking reserves - 1.354.200- - - - - resultaat na bestemming 967.704 692.600 851.400 878.400 877.500 884.800 Toelichting op het Meerjarenoverzicht In 2009 is een eenmalige overdracht voor het stimuleren van woningbouwproductie geraamd. De apparaatskosten stijgen licht vanwege de toepassing van de indexering. Directe lasten: In 2009 is een voormalig een post voor het Toepassen Utrechts model geraamd.

138 2PrOGramma 12 STAf EN ondersteuning

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 139 Budgettabel (in euro s) Programma 12 staf en Ondersteuning Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 5.810 - - - - - Overdrachten 95.476-41.400 41.400 41.400 41.400 41.400 apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 875.155-608.500 614.400 614.400 614.400 614.400 subtotaal lasten 964.821-649.900 655.800 655.800 655.800 655.800 Baten 1.924.955-591.200-606.300-621.300-637.100-653.400- resultaat voor bestemming 2.889.776-58.700 49.500 34.500 18.700 2.400 storting reserves - 7.000.000 - - - - Onttrekking reserves - 2.639.200- - - - - resultaat na bestemming 2.889.776-4.419.500 49.500 34.500 18.700 2.400 Toelichting op de Budgettabel In het overzicht Staf en Ondersteuning zijn de lasten weergegeven betreffende het voormalig personeel (wachtgeld e.d.) bijdragen in de kosten voormalig personeel gesubsidieerde instellingen en de kosten voor de eigendommen niet voor de openbare dienst bestemd, zoals dienstwoningen. De baten worden gevormd in verband met de huuropbrengsten van provinciale gebouwen, waaronder de winkels van het Houtpleingebouw en de opbrengsten van leveringen en diensten aan personeel en derden.

140 3PrOGramma 13 financiering EN AlGEmENE dekkingsmiddelen

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 141 Budgettabel (in euro s) Programma 13 Financiering & algemene Dekkingsmiddelen Jaarrekening Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot 2008 2009 2010 2011 2012 2013 kapitaallasten 888.419 - - - - - Overdrachten - - - - - - apparaatskosten - - - - - - Directe lasten 18.992.388 42.726.873 3.977.900 4.352.700 31.186.700 41.053.900 subtotaal lasten 19.880.807 42.726.873 3.977.900 4.352.700 31.186.700 41.053.900 Baten 412.435.225-805.911.769-411.538.600-399.508.900-384.449.900-385.803.900- resultaat voor bestemming 392.554.418-763.184.896-407.560.700-395.156.200-353.263.200-344.750.000- storting reserves 158.575.656 545.378.238 348.319.900 165.673.400 3.417.800 144.396.600 Onttrekking reserves 107.279.263-3.200.000-9.396.600- - 9.396.600- resultaat na bestemming 341.258.026-214.606.658-59.240.800-238.879.400-349.845.400-209.750.000- Toelichting op de Budgettabel In het overzicht Financiering en algemene dekkingsmiddelen zijn de lasten en baten weergegeven welke niet in de programma s en in het overzicht Staf en Ondersteuning zijn opgenomen. De hoge lasten in 2009 zijn veroorzaakt door de vorming van een voorziening Garanties i.v.m. overname Nuon. In deze voorziening is een bedrag van 36,6 miljoen gestort. Dit betreft het bedrag van de opbrengst van de verkoop van de aandelen Nuon die volgens afspraak op een derden rekening zijn gestort (zgn. Escrowrekening) voor eventuele claims onder de garanties. Vanaf 2012 stijgen de directe lasten door een stelpost collegeprogramma en een stelpost macro-economische tegenvallers. De hoge baten in 2009 worden veroorzaakt door de verkoop van de aandelen Nuon.

142 ParaGraFEn

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 143 3.1 inleiding In de paragrafen lichten wij de beleidslijnen toe van beheersmatige aspecten met grote financiële invloed, met grote politieke betekenis of aanzienlijk belang voor de realisatie van beleidsprogramma s. Het gaat om de volgende verplichte paragrafen: Provinciale heffingen. Weerstandsvermogen en Risicomanagement. Onderhoud kapitaalgoederen. Financiering. Verbonden partijen. Grondbeleid. Bedrijfsvoering. Naast de bovenstaande paragrafen hebben wij de paragraaf Extra investeringsimpuls Noord-Holland toegevoegd. 3.2 Weerstandsvermogen inleiding Met de paragraaf weerstandsvermogen doet de provincie verslag van de risico s die zij loopt bij de uitvoering van de beleidsdoelstellingen genoemd in de programmabegroting of die zij heeft opgelopen tijdens de beleidsbepaling in vorige jaren. Deze paragraaf bevat minimaal een uiteenzetting van de wettelijk verplichte onderdelen: a het beleid inzake de weerstandscapaciteit en de risico s; b een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; c een inventarisatie van de risico s. Wij presenteren buiten deze wettelijke vereisten onderdeel d. Hierin gaan wij in op de confrontatie tussen de risico s en de bepaalde en beschikbare weerstandscapaciteit. Ook trekken wij conclusies ten aanzien van het weerstandsvermogen. 3.2.1 Het beleid inzake de weerstandscapaciteit en de risico s In de kadernota Weerstandsvermogen en Risicomanagement (PS 01/10/07) is het provinciaal beleid over dit onderwerp opgenomen. De provincie stelt hierin vier hoofdkaders vast, te weten: 1 weerstandscapaciteit; 2 inventarisatie risico s en waardering van risico s; 3 confrontatie risico s en weerstandscapaciteit; 4 informatievoorziening. Met behulp van de handreiking Weerstandsvermogen en Risicomanagement geven Gedeputeerde Staten vorm en inhoud aan dit risicomanagementbeleid, dat Provinciale Staten heeft vastgesteld.

144 Doelstelling van de kadernota is om alle uitgangspunten te bepalen die de provincie in staat stelt een goed risicomanagementbeleid te voeren. De veelheid van aandachtspunten en spelregels is in de kadernota dus beperkt tot de afspraken die tussen Provinciale Staten en ons college zijn gemaakt en die zijn gekoppeld aan de eerdergenoemde hoofdkaders. Dit stelt Provinciale Staten in staat een uitspraak te doen over de minimale hoogte van het weerstandsvermogen. Deze uitspraak luidt: Het weerstandsvermogen bedraagt minimaal 1 tot 1,5 keer de hoogte van de geïnventariseerde risico s Het weerstandsvermogen dat hier wordt bedoeld is de dynamische weerstandscapaciteit. De berekening daarvan is opgenomen onder 3.2.2. Bij de geïnventariseerde risico s gaat het om het netto risicobedrag. De berekening daarvan is opgenomen in 3.2.3 en 3.2.4. Wanneer risico s geëffectueerd worden, verliest de provincie inkomsten of zal de provincie moeten betalen. In zo n geval wordt de financiële positie van de provincie aangetast en moeten maatregelen worden genomen om de gewenste situatie weer te bereiken, al dan niet op langere termijn. Het volgende is van toepassing met betrekking tot risicobeheer: 1 Allereerst worden tijdig beheersmaatregelen genomen. 2 Indien beheersmaatregelen niet werken, wordt de saldireserve aangesproken. Om risico s uit de paragraaf weerstandsvermogen te dekken wordt in de saldireserve 25% van de algemene dekkingsmiddelen (renteresultaat, Provinciefonds, dividenden en opcenten motorrijtuigenbelasting) gereserveerd en in de reserve Grondbeleid een bedrag dat overeenkomt met 25% van het budget voor anticiperende grondaankopen. 3 Indien de saldireserve niet toereikend is, moeten Gedeputeerde Staten een bezuinigingsvoorstel formuleren. 4 In het geval bezuinigingsvoorstellen niet leiden tot oplossing, dienen Gedeputeerde Staten een voorstel te formuleren om de belastingen te verhogen. In alle gevallen waarbij de financiële positie van de provincie wordt aangetast, dient het dynamisch weerstandsvermogen weer op peil te worden gebracht door middel van een herstelplan dat bij de voordracht wordt bijgesloten. Toekomst weerstandsvermogen en risicomanagement Wij zijn van plan risicomanagement binnen de provincie Noord-Holland uit te breiden naar identificatie en beheersing van niet-financiële risico s. Wij willen daardoor het risicobewustzijn vergroten en de effectiviteit van risicomanagement binnen de organisatie verhogen. Wij werken aan een verbetering van de informatievoorziening, een vereenvoudiging van de risicoregistratie en borging van de kadernota weerstandsvermogen. 3.2.2 Een inventarisatie van de weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit betreft het vermogen om calamiteiten en financiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van de bestaande taken. Dit vermogen is het geheel van middelen en mogelijkheden binnen de financiële positie van de provincie die wij als vrij aanwendbaar aanmerken. Het gaat dus om vrij aanwendbare middelen waar geen enkele verplichting tegenover mag staan en om mogelijk alsnog te genereren inkomsten. Overeenkomstig het BBV maken we bij de opbouw en samenstelling van de weerstandscapaciteit onderscheid tussen incidentele en structurele componenten. Met het vaststellen van de kadernota Weerstandsvermogen en Risicomanagement is bepaald hoe deze capaciteit is samengesteld. De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit de saldireserve en de reserve Grondbeleid. De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit de onbenutte belastingcapaciteit, het bedrag onvoorzien en de meerjarige begrotingsruimte. De provincie hanteert het dynamisch weerstandsvermogen om te bepalen in hoeverre de risico s zijn afgedekt. Dynamisch (meerjarig) omdat wij vooral geïnteresseerd zijn in hoeverre we structureel risico s kunnen afdekken anders dan incidenteel (statisch weerstandsvermogen). In het laatste geval zijn de mogelijkheden voor risicodekking direct uitgeput indien de incidentele capaciteit volledig wordt ingezet. Volgens de doorrekening van de financiële positie beschikt de provincie Noord-Holland bij het samenstellen van deze jaarrekening over de volgende aanwendbare reservebestanddelen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 145 tabel 1: Berekening weerstandscapaciteit (in miljoenen euro s) Begroting raming raming raming Dynamisch 2010 2011 2012 2013 incidentele capaciteit Saldireserve 525 Reserve grondbeleid 7 Totale incidentele capaciteit 532 133,0 structurele capaciteit onbenutte belastingcapaciteit 136 136 136 102,0 onvoorzien 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 Meerjarenbegrotingsruimte 0,1 0,3 0,2 0,2 Totale structurele capaciteit 1,2 137,3 137,5 137,4 103,4 Dynamische weerstandscapaciteit 236,4 Toelichting op tabel 1: Saldireserve De hoogte van de saldireserve bedraagt minimaal 25% van de structurele algemene dekkingsmiddelen en dient toereikend te zijn om de risico s van de exploitatie te kunnen afdekken. Het bedrag dat daar bovenop in de reserve aanwezig is, wordt beschouwd als het surplus van de algemene reserve, dat vrij beschikbaar is. Reserve Grondbeleid De omvang van deze reserve dient minimaal 25% van het budget voor anticiperende grondaankopen te zijn. De reserve Grondbeleid is uitsluitend bestemd voor dekking van risico s die aan de exploitatie van grond zijn gelieerd. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit wordt meerjarig berekend. Elk jaar wordt van de onbenutte belastingcapaciteit van de drie jaren volgend op het begrotingsjaar het gemiddelde berekend voor vier jaar (incl. het begrotingsjaar). De onbenutte belastingcapaciteit over het huidige begrotingsjaar wordt niet meegenomen, omdat het wettelijk niet toegestaan is de belastingen gedurende het begrotingsjaar te verhogen. Het resultaat voegen wij toe aan het overzicht van het dynamisch weerstandsvermogen. Onvoorzien Het bedrag aan onvoorzien is een begrotingspost ter dekking van relatief kleine lasten die bij het opstellen van de begroting 2010 niet konden worden voorzien. Meerjarenbegrotingsruimte De meerjarige begrotingsruimte is onderdeel van de berekening van de structurele weerstandscapaciteit. Elk jaar wordt van de meerjarige begrotingsruimte van de drie jaren volgend op het begrotingsjaar het gemiddelde berekend voor vier jaar (inclusief het begrotingsjaar). De begrotingsruimte in het begrotingsjaar zelf wordt namelijk verrekend met de saldireserve. Het resultaat voegen wij toe aan het overzicht van het dynamisch weerstandsvermogen. Dynamisch weerstandsvermogen Het dynamisch weerstandsvermogen bepaalt de mate waarin tegenvallers opgevangen kunnen worden zonder dat dit consequenties heeft voor meerdere begrotingsjaren. Dit wordt berekend door het gemiddelde over vier jaar van de minimale incidentele weerstandscapaciteit vermeerderd met de gemiddelde structurele weerstandscapaciteit in de meerjarenbegroting.

146 3.2.3 Een inventarisatie van de risico s groter of gelijk aan 2 miljoen, inclusief toelichting In het systeem van risicomanagement dat wij hanteren worden risico s onderscheiden en gerubriceerd in zes soorten. Opgeteld levert dit het brutorisicobedrag. Vervolgens wordt aan elk risico een gewichtsfactor toegekend, afhankelijk van de kans dat het risico zich zal voordoen en het effect dat het risico heeft op het vermogen. De optelling van de resultaten is het nettorisicobedrag. Dit is het bedrag dat ten minste gedekt moet worden door de dynamische weerstandscapaciteit. Na verloop van tijd ontstaat inzicht op welke nader gespecificeerde gebieden de risico s zich ontwikkelen. Door de nadere specificatie van risico s is het beter mogelijk beheersmaatregelen te clusteren. Het betreft de volgende gebieden met de daarbij behorende totaalbedragen: tabel 2 risico-inventarisatie (in euro s) Begroting rekening Begroting 2009 2008 2010 A. Juridische risico's 28.864.606 29.820.000 38.220.000 B. Beleidsrisico's 6.600.000 6.600.000 6.600.000 C. Bedrijfsvoeringsrisico's 700.000 700.000 100.000 d. Financiële risico's 89.900.000 152.300.000 149.800.000 E. Grondexploitatierisico's 6.000.000 9.550.000 21.000.000 F. Risico's Verbonden Partijen 40.039.900 40.039.900 16.600.000 Brutorisicobedrag 172.104.506 239.009.900 232.320.000 Het grote verschil tussen het bruto risicobedrag in de begroting 2009 en de begroting 2010 kan worden verklaard door een forse toename van de financiële risico s. Het betreft hier het risico van het verlies van uitgezette deposito s. De stijging van de juridische risico s en de grondexploitatierisico s kan worden verklaard door respectievelijk het nieuwe risico BEVI en een toename van het risicobedrag voor het project Bloemendalerpolder. De daling van de risico s gerelateerd aan verbonden partijen, wordt veroorzaakt door het vervallen van het risico DarwinD en het lager waarderen van het risico dividenduitkering als gevolg van de verkoop van de aandelen Nuon. Hieronder lichten wij alleen de risico s toe met een bedrag hoger dan 2 miljoen. De overige risico s worden wel in de berekening van het weerstandsvermogen betrokken en centraal binnen de risicodatabase gemonitord. a Juridische risico s De risico s die hier worden benoemd zijn juridisch van aard. Het totaalbedrag van deze geïnventariseerde brutorisico s bedraagt 38,2 miljoen. a.1 kustplaatsen Landelijk is er veel onduidelijkheid over ieders verantwoordelijkheid voor stormschade in de buitendijkse gebieden van de kustplaatsen. Dit geldt ook voor het Kennemerstrand met het bebouwde gebied rondom de jachthaven Seaport Marina. Waar zaken nog niet wettelijk zijn geregeld, lopen wij het risico dat schadeclaims worden ingediend. De kans daarop is gering, want de kans op stormschade is ca. 1/500 per jaar. Alleen wanneer sprake is van onrechtmatig handelen (verwijtbaar gedrag) en bij nadeelcompensatie en planschade, kan de provincie aansprakelijk worden gesteld. De financiële gevolgen daarvan zijn op voorhand moeilijk te kwantificeren, maar kunnen variëren van enkele tienduizenden euro s bij beperkte schade tot meer dan een miljard euro bij complete verwoesting van het buitendijkse gebied. Een en ander is afhankelijk van de zwaarte van de storm, de omvang van de schade en de toerekening daarvan aan anderen, zoals Rijk, gemeente, eigenaren en bewoners. Als de storm- en overstromingsschade in buitendijks gebied van de Noord-Hollandse kustplaatsen groter is dan enkele (tientallen) miljoenen, moet er al snel een volledig beroep worden gedaan op het Rijk. De regering zal dan waarschijnlijk de Wet tegemoetkoming schade bij rampen en zware ongevallen (Wts) van toepassing verklaren. Als we hiervan uitgaan, zou de maximale financiële consequentie voor de provincie bepaald kunnen worden op ca. 15 miljoen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 147 a.2 saneringsprogramma BEVi In oktober 2004 is het Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen (Bevi) van kracht geworden. Bevi bevat milieukwaliteitseisen om voldoende afstand te bewaren tussen risicovolle inrichtingen en kwetsbare objecten. Met de inwerkingtreding van de Bevi is het externe veiligheidsbeleid voor inrichtingen wettelijk vastgelegd. Een van de verplichtingen uit het Bevi is het uitvoeren van saneringen in het kader van plaatsgebonden risico. Indien als gevolg van de sanering het bedrijf onevenredige last ondervindt, dan kan het bedrijf onder bepaalde strikte voorwaardeneen schadevergoeding aanvragen bij de Provincie Noord-Holland. Wanneer de minister van VROM instemt met de toekenning, dan zijn de kosten echter voor rekening van het ministerie. GS lopen dus een financieel risico ter hoogte van de te betalen schadevergoeding als het ministerie van VROM niet instemt met de te betalen schadevergoeding. Naast claims die samenhangen met bovenmatige maatregelen, kunnen ook claims optreden ten gevolge van planschade. Indien het oplossen van een saneringssituatie plaatsvindt door het aanpassen van het bestemmingsplan, dan kan het bedrijf, onder bepaalde strikte voorwaarden, op grond van de planschaderegeling in de Wro, een schadevergoeding aanvragen. Bij aanspraak op de planschade is in eerste instantie de gemeente schadevergoedingsplichtig. Aanpassing van het bestemmingsplan vanuit het saneringsprogramma vindt echter plaats op verzoek van de provincie om toekomstige saneringen te voorkomen. Mochten er claims worden ingediend, dan moeten schadebedragen van 5 miljoen in het kader van bovenmatige maatregelen, dan wel 5 miljoen in het kader van planschade niet worden uitgesloten. De kans van optreden van één van de risico s is overigens klein. Het project loopt tot 31 december 2013. a.3 Verkeerde Wet milieubeheer-procedure en fouten bij Wm-procedure Tijdens het vooroverleg van een Wm-procedure wordt bepaald welke procedure wordt gevolgd. De gemaakte keuze kan fout zijn. Tijdens de procedure kunnen ook fouten gemaakt worden (voorbeelden zijn verkeerde publicatie, verkeerde adressenlijsten en dergelijke). De kans daarop is klein, maar de provincie loopt het risico dat vergunningen op grond van de Wet milieubeheer om formele redenen bij de Raad van State worden vernietigd. Mogelijk risicogevolg: bedrijven kunnen schadeclaims indienen en er wordt afbreuk gedaan aan het imago van de provincie. In voorkomende gevallen kunnen schadeclaims oplopen tot een bedrag van ca. 3 miljoen. a.4 Beoordeling gemeentelijke plannen Diverse factoren kunnen een zorgvuldige naleving van de wettelijke beoordelingsbepalingen in de weg staan. Hierdoor kan de provincie bij de beoordeling van gemeentelijke plannen fouten maken of niet tijdig en/of juist handelen. Van de mogelijke gevolgen zijn de juridisch/financiële het meest relevant. De kans daarop is gemiddeld. Eventuele schadeclaims kunnen oplopen tot zo n 4,5 miljoen. a.5 schadeclaim in verband met goedkeuring bestemmingsplan koepelbesluit Vanwege de ruimtelijke beperkingen van het Koepelbesluit en de vernietiging van dit besluit door de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State kunnen wij door gedupeerde projectontwikkelaars aansprakelijk worden gesteld voor het feit dat zij hun oorspronkelijke plannen niet meer kunnen verwezenlijken. In 2001 heeft een projectontwikkelaar reeds een pro-formaschadeclaim ingediend. Het aantal nog in te dienen claims door anderen is niet bekend. Door recente ontwikkelingen en door het verstrijken van de tijd neemt de kans op meer claims echter af tot beneden gemiddeld. Niettemin blijft het risico van claims hoger dan 2,5 miljoen bestaan. De verwachte expiratiedatum van het risico is augustus 2011. B Beleidsrisico s De risico s die hier worden benoemd zijn risico s die gepaard gaan met de specifieke beleidskeuzes van de provincie. Het totaalbedrag aan deze geïnventariseerde brutorisico s bedraagt 6,6 miljoen. B.1 Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer Met ingang van begrotingsjaar 2005 is de regelgeving inzake de Brede Doeluitkering (BDU) Verkeer en Vervoer in werking getreden en is er vanaf het uitkeringsjaar 2005 één gebundelde subsidiestroom vanuit het Ministerie van Verkeer en Waterstaat voor het verkeers- en vervoerbeleid. De voeding voor de subsidies die verstrekt worden voor de programma s kleine infrastructuur en gedragsbeïnvloeding is grotendeels afkomstig uit de BDU. Daarnaast is het programma kleine infrastructuur aangevuld met provinciale middelen. Bij de verplichtingen die opgenomen zijn onder het onderdeel Kleine infrastructuur zijn ook meerjarenverplichtingen opgenomen. Provinciale Staten hebben in 2004 besloten dat wij meerjarige financiële toezeggingen binnen dit programma kunnen aangaan. Provinciale Staten hebben besloten dat bij het vervallen van de rijksuitkering deze toezeggingen gedekt worden tot een bedrag van 5 miljoen per jaar. Het risico voor de provincie is dus maximaal 5 miljoen per jaar. Wij waarderen de kans dat dit risico zich voordoet in combinatie met het effect gemiddeld.

148 C Bedrijfsvoeringsrisico s De risico s die tot deze categorie behoren gaan gepaard met de bedrijfsvoering van de provincie. Er zijn geen afzonderlijke risico s groter dan of gelijk aan 2 miljoen te melden. Het totaalbedrag aan geïnventariseerde brutorisico s gelieerd aan de bedrijfsvoering is 100.000 (zie tabel 3.). D Financieringsrisico s De risico s die tot deze categorie behoren, zijn risico s die gepaard gaan met de financiering van provinciaal beleid. Het totaalbedrag aan deze geïnventariseerde brutorisico s bedraagt 149,8 miljoen. D.1 Project Wieringerrandmeer Het project Wieringerrandmeer is door besluitvorming in Provinciale Staten een nieuwe fase ingegaan. Hiermee zijn eerdere risico s komen te vervallen, maar treden er ook nieuwe op. Deze risico s vallen uiteen in vier categorieën: risico s met betrekking tot een garantstelling, risico s met betrekking tot afkoopsommen en ten slotte risico s met betrekking tot bijdragen door derden en maatschappelijke opbrengsten. De Samenwerkingsovereenkomst Wieringerrandmeer (SOK) bepaalt dat de provincie Noord-Holland voor een bedrag van 30 miljoen een garantstelling zal afgeven ten behoeve van een bancaire financiering aan de Grondexploitatiemaatschappij. Daarnaast bepaalt de SOK dat de kosten van beheer na oplevering voor rekening van de publieke partijen komen. Voor een deel van de gronden zal overdracht naar de gemeenten plaatsvinden. Voor overdracht naar andere publieke eindgebruikers (bijvoorbeeld Staatsbosbeheer en het hoogheemraadschap) zullen wellicht eenmalige afkoopsommen moeten worden betaald. Deze komen dan voor onze rekening. In de tweede helft van 2007 zijn gesprekken gevoerd met de toekomstige beheerders. Uit deze gesprekken en een analyse is voortgekomen wie wat wil beheren en onder welke voorwaarden. Op basis hiervan gaan wij er vooralsnog van uit dat het totaalbedrag aan eenmalige afkoopsommen dat wij aan de toekomstige beheerders zullen moeten betalen, tussen de 15 miljoen en 30 miljoen ligt. Met een bedrag van 20 miljoen wordt rekening gehouden. Wij zullen ons inspannen om voor een bedrag van 24,5 miljoen aan bijdragen door derden binnen te halen. Hierbij is te denken aan subsidies van het Rijk of Europa. Daarnaast spannen wij ons in om voor een bedrag van 12 miljoen aan maatschappelijke opbrengsten te realiseren. Het risico bestaat uit het niet of gedeeltelijk realiseren van deze doelstellingen. Wij waarderen de kans dat deze risico s zich voordoen in combinatie met het effect redelijk hoog. De verwachte expiratiedatum van de risico s ligt tussen 2017 en 2032. D2 Deposito s De provincie heeft medio 2008 deposito s tot een bedrag van 78 miljoen geplaatst bij Landsbanki in IJsland. De rating van de bank voldeed op het moment van plaatsing aan de Wet fido. De looptijd van de deposito s is inmiddels verstreken en Landsbanki blijkt niet aan zijn financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Het is onzeker welk gedeelte van de vordering uiteindelijk nog kan worden geïnd. Omdat inmiddels bekend is dat de waarde van de bezittingen van Landsbanki kleiner is dan het totaal aan vorderingen van de preferente crediteuren, waartoe Noord-Holland behoort, betekent dit dat wij niet het gehele bedrag terug zullen ontvangen. Op basis van de nu bekende gegevens, schatten wij in dat wij 80% van de 78 miljoen terug kunnen ontvangen, dat wil zeggen 62,4 miljoen.(dit bedrag is meegenomen in de berekening voor het benodigde weerstandvermogen.) De overige 20% ( ad. 15,6 miljoen) van de uitgezette deposito s hebben wij afgewaardeerd. Omdat de overige crediteuren in beroep zullen gaan tegen de positie van de preferente crediteuren, bestaat het risico dat wij minder dan 62,4 miljoen terug zullen krijgen. Omdat het risico niet voor het gehele bedrag even groot is, hebben wij dit bedrag opgesplitst in twee keer 31,2 miljoen, waarbij voor de eerste helft de kans dat het risico zich voordoet als redelijk hoog wordt aangemerkt en voor de tweede helft als gemiddeld. De provincie heeft in samenwerking met andere gedupeerde mede-overheden een advocatenkantoor ingeschakeld om een zo groot mogelijk gedeelte van de uitgezette middelen terug te krijgen. Wij waarderen de kans dat een deel van de vordering niet wordt geïnd als redelijk hoog. De verwachte expiratiedatum van het risico ligt, als gevolg van de mogelijk nog in te stellen procedures voor de IJslandse rechter, op medio 2010.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 149 E Grondexploitatierisico s De risico s die tot deze categorie behoren, hebben een relatie met het grondbeleid dat is verwoord in de paragraaf grondbeleid. Het totaalbedrag aan deze geïnventariseerde brutorisico s bedraagt 21 miljoen. E.1 Bloemendalerpolder De risico s met betrekking tot de Bloemendalerpolder vallen uiteen in drie categorieën: (rest)verwervingen Voor de (rest)verwervingen is afgesproken dat het financieel risico voor de gezamenlijke partijen is. Vooralsnog wordt er vanuit gegaan dat het mogelijk is om de (rest)verwervingen binnen de daarvoor geraamde bedragen gedaan kunnen worden. Of de taakstellende bezuiniging van 9 mln. geheel gerealiseerd kan worden is echter niet zeker. Indien het niet mogelijk blijft de taakstelling te realiseren betekent dit een afname van het positief projectsaldo van 9 mln. naar 0 mln. Uitgaande dat de taakstelling naar Weesp ( 3 mln.) gestand wordt gedaan betekent het daarmee een negatief saldo van 3 mln. Dit resultaat komt voor 50% voor rekening van publieke partijen. Een risicovoorziening van 1,5 mln. is daarmee verantwoord. Grondbank GS hebben 12 mei 2009 besloten de haalbaarheid te verkennen van een provinciale grondbank voor de Bloemendalerpolder. De grondbank is in beginsel risicoloos voor de provincie. Met private partijen worden dermate sluitende afspraken gemaakt dat het risico nihil is. Mocht om een reden het risico toch bij de provincie komen is het risico als volgt te bepalen. De totale inbreng en verwerving bedraagt 111,5 mln. voor 261 ha. ( 42,73 per m2). De verkoop bij executie zonder enige woonbestemming bedraagt ongeveer 16,5 mln. ( 6 per m2). Het totale maximale risico bedraagt derhalve 95 mln. De kans van optreden is echter gering (de provincie heeft immers al besloten tot het opstellen van een inpassingsplan). Bij een kans van optreden van 10% moet een risico-voorziening getroffen worden van 9,5 mln. Groen-blauwe exploitatie Voor de groen-blauwe exploitatie is dit voorjaar een meer uitgebreide risicoberekening gemaakt (zie bijlage). Op basis van de situatie dat 80% van de risico s zich voordoen zou een risicovoorziening getroffen moeten worden van 21,8 mln. Hiertegenover staan echter ook een aantal (reële) kansen van externe dekkingsmiddelen en een goed kans van slagen van de deal met RWS. Een nu op te nemen risicovoorziening voor het onderdeel groen-blauwe exploitatie zou derhalve niet meer dan 10,0 mln. moeten bedragen. F risico s Verbonden Partijen De provincie voert in bepaalde gevallen beleidsdoelstellingen uit met behulp van samenwerkingsverbanden. Wanneer er sprake is van een financieel én een bestuurlijk belang voor de provincie en wanneer het samenwerkingsverband wordt verzelfstandigd in een publiek- of privaatrechtelijk rechtspersoon, wordt dit samenwerkingsverband betiteld als verbonden partij. In deze rubriek worden die risico s met betrekking tot de verbonden partijen benoemd waarvoor de provincie aansprakelijk is. Het totaalbedrag aan deze geïnventariseerde brutorisico s bedraagt 16,6 miljoen. F.1 reservering investeringsfonds ro noordzeekanaalgebied nv (ron) Ten behoeve van de uitvoering van het Masterplan Noordzeekanaalgebied is de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Noordzeekanaalgebied (RON) opgericht, met als kerntaak de ontwikkeling en herstructurering van bedrijventerreinen in het Noordzeekanaalgebied. Om de RON hierbij te faciliteren heeft de provincie een investeringskrediet van 6,8 miljoen beschikbaar gesteld voor projecten van de RON. Dit krediet plus verschuldigde rente moet de RON terugbetalen uit de resultaten van de investeringsprojecten. Door middel van besluit nummer 111 is op 7 november 2006 nogmaals een krediet van 6,8 miljoen beschikbaar gesteld door de provincie. Omdat echter nooit 100% vaststaat dat de projecten van de RON voldoende opleveren, bestaat een risico dat de RON niet in staat zal zijn de door provincie verstrekte kredieten ad 13,6 miljoen (volledig) af te lossen. Wij nemen dit gehele bedrag op als risico. F.2 Dividenduitkering In de begroting 2010 is de dividenduitkering geraamd op 2,9 miljoen Wij zien de dividenduitkering als een brutorisico. Omdat de dividendinkomsten onderdeel uitmaken van onze structurele dekkingsmiddelen, reserveren we volgens besluitvorming van Provinciale Staten 25% van de geraamde dividendinkomsten als onderdeel van de saldireserve. Tegelijkertijd nemen wij voor hetzelfde bedrag een nettorisico op in de risicodatabase. Dit houdt dus in

150 dat wij het risico afdekken dat 25% van de geraamde brutodividendinkomsten niet tot uitkering komt. Zie ook paragraaf Verbonden Partijen. 3.2.4 Vervallen risico s Binnen deze rubriek wordt alleen gerapporteerd over vervallen risico s boven het bedrag van 2 miljoen. Over de overige vervallen risico s wordt binnen de ambtelijke organisatie gerapporteerd. Ten opzichte van het laatste rapportagemoment (jaarrekening 2008, besluitvorming in juni 2009), zijn er twee vervallen risico s te rapporteren. Warvw Sinds 1 mei 2006 is de Warvw (Wet aanvullende regels veiligheid wegverkeerstunnels) van kracht. De provincie Noord-Holland is beheerder van twee operationele tunnels: de Zuidtangenttunnel onder de A4 en de tunnel onder de Buitenveldertbaan op Schiphol (hiervan is Schiphol eigenaar). Deze tunnels moeten voldoen aan de geldende veiligheidseisen. Er zullen nog nader te bepalen investeringen nodig zijn om aan de eisen te voldoen. Dit is een risico voor de provinciale begroting, omdat hiervoor nog geen financiële dekking aanwezig is. Wij waarderen de kans dat deze risico s zich voordoen in combinatie met het effect redelijk hoog. Dit risico is komen te vervallen omdat de dekking hiervoor is gevonden in verschillende begrotingsposten. Op dit moment worden activiteiten op gebied van tunnelveiligheid uitgevoerd. Inkoop en aanbestedingszaken Alle Europese aanbestedingen worden door of onder toezicht van inkoop begeleid. Niettemin bestaat altijd het risico dat Europese aanbestedingsregels niet correct worden opgevolgd. De provincie loopt dan het risico juridisch en/of financieel onrechtmatig te zijn in haar handelingen. Het risicobedrag wordt geschat op 10% van de gemiddelde aanbesteding van werken ad 20 miljoen. De aanbestedingsprocedures binnen de provincie zijn de afgelopen jaren op orde gebracht en geborgd. Dit komt ook naar voren in de rechtmatigheidsrapportages. Wij voorzien derhalve geen risico meer op het terrein van Europese aanbestedingen. 3.2.5 risico s < 2 miljoen Vanwege het vaststellen van de rapportagegrens van 2 miljoen wordt over de volgende risico s niet extern gerapporteerd. Deze risico s worden wél betrokken bij het bepalen van het risicoprofiel en de ratio weerstandsvermogen. De risico s worden op directieniveau bewaakt en op concernniveau geconsolideerd.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 151 tabel 3 risico's < 2 mln. (in euro s) Omschrijving risicobedrag (bruto) Juridische risico s: het Landelijk Faunafonds 1.000.000 herstructering Steunfunctie-instellingen Kunst- en erfgoededucatie 1.000.000 Steunfunctie-instellingen Welzijn & Sport 600.000 Schadeclaim bij toepassing Bestuursdwang 500.000 Invoering Cultuurnota 500.000 Programma Leader 400.000 Financiële rechtmatigheid verlening subsidies 250.000 Flexibiliseren subsidierelatie steunfunctieinstellingen 250.000 Claims i.v.m. verleggen van kabels en leidingen bij reconstructie van wegwerken 120.000 Monumentenwacht 100.000 Beleidsrisico's: Realisatie van de zuiden oosttak van de Zuidtangent 1.500.000 optimum II 100.000 Bedrijfsvoeringsrisico's: Beveiliging provinciale gebouwen 100.000 Financieringsrisico's: Provinciaal garantiebeleid instellingen voor gezondheidszorg 900.000 totaal 7.320.000 3.2.6 Confrontatie tussen risico s en weerstandscapaciteit Nadat risico-inventarisatie heeft plaatsgevonden, volgt het proces van risico s waarderen. Gedurende dit proces schatten wij per risico in wat de kans is dat een risico tot negatieve financiële gevolgen leidt en tevens waarderen wij de grootte van het risicobedrag. Beide waarderingen worden gedaan volgens een schaalindeling die loopt van 1 tot 10. Bij het berekenen van het verwachte effect van een risico wordt het gemiddelde genomen van de waardering van de kans en het gevolg. De uitkomst van deze berekening beschouwen wij als een percentage van het risicobedrag dat minimaal in de saldireserve gereserveerd moet worden. Deze berekening wordt voor elk risico herhaald en tezamen vormen al deze bedragen het netto risicobedrag. tabel 4 risico-inventarisatie (netto) ( in euro s) Begroting rekening Begroting 2009 2008 2010 Brutorisicobedrag 172.104.506 239.009.900 232.320.000 % minimaal te reserveren 55,25% 60,42% 60,56% nettorisicobedrag 95.092.278 144.399.975 140.695.000 Wij maken de risico s netto, omdat de kans dat alle risico s zich zouden voordoen in één collegeperiode, laat staan begrotingsjaar, nagenoeg nihil is. De risico s worden op verschillende momenten actueel en er worden beheersingsmaatregelen getroffen. Het is dus niet nodig het brutobedrag te reserveren. Door het proces van risicowaardering komen wij tot de conclusie dat wij ermee kunnen volstaan minimaal 60,6 % van het totale bruto risicobedrag te reserveren in de weerstandscapaciteit. De uitkomst van deze berekening ( 141 miljoen) relateren wij aan het begrotingstotaal, waardoor wij een risicoprofiel voor de huidige begroting kunnen bepalen. tabel 5 risicoprofiel (in euro s) Begroting rekening Begroting 2009 2008 2010 nettorisicobedrag 95.092.278 144.399.975 140.695.000 Begrotingstotaal na resultaatbestemming 698.182.100 698.182.100 736.129.300 Provinciaal risicoprofiel 13,62% 20,68% 19,11%

152 Conclusies over het weerstandsvermogen In totaal gaat het om 25 risico s. Er zijn vijf risico s uit de vorige rapportage (jaarrekening 2008) komen te vervallen. De risico s hebben mogelijk financiële consequenties. Het totaal aan gekwantificeerde financiële tegenvallers dat daaruit kan voortvloeien, bedraagt maximaal 232 miljoen. Dit is enigszins afgenomen ten opzichte van de jaarrekening 2008, met als belangrijkste oorzaak het vervallen van het risico DarwinD en het lager waarderen van het risico dividenduitkering, als gevolg van de verkoop van de aandelen Nuon. Hierbij wordt opgemerkt dat niet alle risico s voor het volledige bedrag en binnen één jaar tot uiting zullen komen. Dat hangt af van de verwachte afwikkelingsdatum, het feitelijk risicoverloop en het effect van de ingezette beheersmaatregelen. Er zijn immers maatregelen getroffen om de desbetreffende risico s te verkleinen en hun gevolgen te beperken. Het na beschouwing te relativeren bedrag, zijnde het netto risicobedrag ( 141 miljoen) in relatie tot het financieel weerstandsvermogen dat daarvoor nodig is, geeft aan dat de hierboven berekende dynamische weerstandscapaciteit ( 236 miljoen) ruimschoots toereikend is ter afdekking van de financiële gevolgen van de geïnventariseerde risico s die zich kunnen voordoen. Het dynamisch weerstandsvermogen berekenen wij op 1,7 (236/141). Dit is een waarde die boven de minimale bandbreedte ligt van 1,0 tot 1,5. Hierbij moet worden opgemerkt dat de hoogte van het weerstandsvermogen sterkt wordt beïnvloed door de gelden die zijn verkregen door de verkoop van de aandelen Nuon. Doordat deze middelen in de saldireserve zijn gestort, tellen deze mee in de berekening van het weerstandsvermogen. Wanneer de Nuon-gelden buiten beschouwing worden gelaten, ligt het weerstandsvermogen beduidend lager. Zoals blijkt uit tabel 6, is de berekende dynamische weerstandscapaciteit dan 137 miljoen. Het dynamisch weerstandsvermogen berekenen wij dan op 1 (137/141). Dit is een waarde die aan de onderkant ligt van de minimale bandbreedte van 1,0 tot 1,5. tabel 6: Berekening weerstandscapaciteit (exclusief de nuon-gelden) (in miljoenen euro s). Begroting raming raming raming 2010 2011 2012 2013 Dynamisch Incidentele capaciteit Saldireserve 128 Reserve grondbeleid 7 Totale incidentele capaciteit 135 33,8 Structurele capaciteit onbenutte belastingcapaciteit 136 136 136 102,0 onvoorzien 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 Meerjarenbegrotingsruimte 0,1 0,3 0,2 0,2 Totale structurele capaciteit 1,2 137,3 137,5 137,4 103,4 dynamische weerstandscapaciteit 137,2 Voorziening financiële risico s Als onderdeel van ons provinciaal risicomanagementbeleid houden wij een voorziening aan ten behoeve van risico s waarvan wij met vrij grote zekerheid kunnen verwachten dat die voor de provincie in de toekomst een uitgavenpost zullen gaan vormen en waarvan de hoogte redelijkerwijze valt te benaderen. Hier is bijvoorbeeld sprake van bij een (voorlopige) rechterlijke uitspraak in ons nadeel. Op dit moment voorzien wij geen risico s die met vrij grote zekerheid tot besteding zullen komen. Derhalve zijn er geen middelen gereserveerd in deze voorziening. De voeding van de voorziening wordt vanwege de gevoeligheid van de informatie te allen tijde behandeld via de besloten agenda in de commissie Fepo (Financiën, Europa, Personeel en Organisatie). Een onttrekking uit deze voorziening wordt te allen tijde door middel van een bestuurlijke rapportage verantwoord.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 153 3.3 Onderhoud kapitaalgoederen 3.3.1 algemeen De provincie beheert wegen, fietspaden, openbaar vervoerinfrastructuur, vaarwegen en gebouwen. Onderdeel van dit beheer is de wettelijke zorgplicht om deze kapitaalgoederen volgens afgesproken kwaliteitseisen in stand te houden door middel van onderhoud en vervanging. Dit is nodig om de functionaliteit en kwaliteit van deze kapitaalgoederen op peil te houden en kapitaalvernietiging te voorkomen. instandhouding begroot in 2010 Bedrag in Wegen (incl.groen) 26.950.100 openbaar vervoerinfrastructuur 0 Vaarwegen 9.647.800 Gebouwen groot onderhoud 385.000 Gebouwen regulier (incl. tuinen) 420.000 totaal 37.402.900 De bedragen voor de gebouwen zijn begrepen in de budgetten van de materiële apparaatskosten, terwijl de bedragen voor (groot) onderhoud en vervanging van wegen en vaarwegen zijn terug te vinden op een aantal productgroepen binnen het programma wegen, verkeer en mobiliteitsmanagement van de begroting 2010. De instandhouding van de provinciale infrastructuur en gebouwen is daarmee een veelomvattende en verantwoordelijke taak. 3.3.2 infrastructuur Om op adequate wijze invulling te geven aan deze instandhoudingstaak is een planmatige en gestructureerde aanpak nodig, die in de kern bestaat uit drie niveaus: Kaderstelling. Deze kaders bestaan uit weten regelgeving, beleid en daarvan afgeleide normen en richtlijnen, die leidend zijn voor de instandhoudingstaak. De kwaliteitsafspraken ten aanzien van de wegen, die zijn gekoppeld aan de normkostensystematiek, maken bijvoorbeeld onderdeel uit van een dergelijk kader. Een dergelijk kader wordt vastgelegd in beheer- en instandhoudingsplannen en vastgesteld door het bestuur. De kaderstelling vindt eenmaal per 4 jaar plaats. Maatregelprogrammering. Dit betreft een meerjarig programma voor de te nemen instandhoudingsmaatregelen (vast en variabel onderhoud en vervanging). De vastgestelde kaders zijn hiervoor een belangrijke basis. Daarnaast is hiervoor inzicht in de aard, omvang en actuele kwaliteit van de te beheren infrastructuur nodig. De maatregelprogrammering wordt elk jaar geactualiseerd. Uitvoering. Jaarlijks dient de betreffende jaarschijf van het meerjarige maatregelprogramma efficiënt te worden voorbereid en uitgevoerd. Het in 2005 vastgestelde plannings- en bekostigingssysteem (Nota Plannings- en bekostigingssysteem onderhoud infrastructuur) sluit aan bij deze aanpak. De uitvoering van dit gestructureerde proces behoeft optimalisatie. Met deze optimalisatie wil de provincie bereiken dat bestaande knelpunten in het proces worden opgelost en tegelijkertijd beter wordt ingespeeld op het centraal stellen van de mobiliteitsbehoefte van de gebruiker: Vlot en veilig van A naar B. De komende jaren staan in het teken van deze optimalisatie. Hiervoor is een actieprogramma in ontwikkeling. Daarbij geldt de volgende ordening van de infrastructuur in netwerken en objectsoorten als uitgangspunt:

154 netwerk Objectsoorten Wegen Verhardingen Kunstwerken Verkeersvoorzieningen (bebording, verkeersregelinstallaties, verlichting etc.) Landschap en milieu Vaarwegen oevers Bodems Kunstwerken Verkeersvoorzieningen Landschap en milieu Fietspaden openbaar vervoerinfrastructuur dezelfde objectsoorten als bij Wegen dezelfde objectsoorten als bij Wegen, met als aanvulling de objectsoort haltevoorzieningen. Het genoemde actieprogramma zet op hoofdlijnen in op de volgende onderdelen: Het opstellen van beheer- en instandhoudingsplannen Zoals eerder vermeld vormen deze het beheerkader. In deze plannen wordt onder meer het volgende vastgelegd: relevante weten regelgeving; vigerend beleid; maatschappelijke ontwikkelingen; vertaling van dit alles in eisen, normen en richtlijnen ten aanzien van de infrastructuur en het beheer daarvan. Voor alle vier de netwerken wordt een beheerplan gemaakt en voor de verschillende objectsoorten instandhoudingsplannen. Het beheerplan fietspaden is gereed en de beheerplannen Openbaar Vervoer en Wegen zijn eind 2009 gereed. Het beheerplan vaarwegen zal in het eerste kwartaal 2010 gereed zijn. Naast het gereed komen van de beheerplannen zal de Normkostensystematiek en de daaraan verbonden kwaliteitsniveaus eind 2009 opnieuw worden vastgesteld. Dit is met name voor het Openbaar Vervoer van belang, omdat hier nog geen vaststelling van het kwaliteitsniveau heeft plaats gevonden. Als zodanig wordt er beheerd op de afgesproken kwaliteitsniveaus, zodat voorkomen wordt dat er functieverlies ontstaat, waardoor extra kosten moeten worden gemaakt om dit in te lopen, of dat er door achterstallig onderhoud schadeclaims binnenkomen. Het actualiseren en completeren van alle relevante areaalgegevens (aard, omvang en kwaliteit) De basis van beheer is een volledig en actueel bestand met relevante gegevens over het te beheren areaal. Deze gegevens betreffen onder meer de aard en omvang (hoeveelheden als bijvoorbeeld m2 verharding) van het areaal en de actuele kwaliteit van de verschillende netwerken en objecten. Waar gegevens op dit moment ontbreken of onvoldoende actueel zijn, worden ze gecompleteerd en geactualiseerd. Op basis van de geactualiseerde areaalgegevens zullen de uitbreidingen van het areaal worden geïnventariseerd en samen met de normkostensystematiek eind 2009 worden vastgesteld. Het aanschaffen en implementeren van een integraal geautomatiseerd beheersysteem Een geautomatiseerd en integraal beheersysteem is onmisbaar om de areaalgegevens actueel te houden, te raadplegen en te gebruiken ten behoeve van onder meer planningen en kostenberekeningen. Daarnaast is een dergelijk systeem van groot belang voor een efficiënte informatievoorziening richting het bestuur, de gebruikers van de infrastructuur en andere belanghebbenden. Een dergelijk integraal systeem is nog niet beschikbaar, maar zal naar verwachting eind 2009 worden aangeschaft en in 2010-11 worden ingericht. Hiermee wordt geborgd dat de gegevens actueel zijn en blijven. Het verbeteren van de maatregelprogrammering Tot op heden wordt de programmering van grootschalig onderhoud primair gestuurd door de technische noodzaak. In 2008 is gestart met deze optimalisatieslag en in 2009-10 zal verdere optimalisatie plaats hebben. Door het centraal stellen van de gebruiker wordt het steeds belangrijker om de verkeershinder door infrastructuurprojecten zo veel mogelijk te beperken. De programmering van de maatregelen wordt de komende jaren geoptimaliseerd door de diverse versnipperde maatregelen te bundelen per infrastructuurtraject en door verder vooruit te kijken. Het verbeteren van de productie van de voorbereiding en uitvoering van maatregelen De concrete productie in de vorm van voorbereiding en uitvoering van maatregelen wordt de komende jaren verder geoptimaliseerd. In 2008 is het projectmatig werken geïmplementeerd. In 2009-2010 zal deze werkwijze verder worden versterkt.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 155 Om het instandhoudingsproces te optimaliseren en dit actieprogramma te realiseren is een versterking van de beheerorganisatie nodig. Deze versterking bestaat uit het optimaliseren van de relevante werkprocessen, het verbeteren van de personele bezetting en opleiding en training. In 2008 is gestart met het opbouwen van een beheerorganisatie. Deze is voornamelijk bemand met externe inhuur om van de kennis en kunde van externe partijen gebruik te maken. Het jaar 2009 wordt gebruikt om eigen provinciale medewerkers op hetzelfde kennis en kunde niveau te brengen. Eind 2009 zal de beheerorganisatie met interne medewerkers zijn gevuld en in 2010 operationeel zijn. De middelen voor deze doorontwikkeling van de beheerorganisatie zijn bij de Lentenota van 2009 aangevraagd. Wegen Provinciale Staten hebben in 2003 een onderhoudsnorm voor de provinciale wegen en fietspaden vastgesteld. De keuze is bepaald aan de hand van onderstaande tabel: Beleidsthema Beleidsprofiel r++ r+ r r- Veiligheid Kans op ongevallen geminimaliseerd Kans op ongevallen klein Kans op ongevallen klein Kans op ongevallen klein Bereikbaarheid Bereikbaarheid niet in het geding Bereikbaarheid niet in het geding Bereikbaarheid niet in het geding Bereikbaarheid beperkt minder Comfort Zeer comfortabel Comfortabel Comfortabel Enigzins oncomfortabel Aanzien Zeer verzorgde uitstraling Verzorgde uitstraling Redelijk verzorgde uitstraling Matige uitstraling Leefbaarheid Leefbaarheid niet in het geding Leefbaarheid niet in het geding Leefbaarheid niet in het geding Leefbaarheid beperkt minder Milieu Belasting op milieu zo beperkt mogelijk Belasting op milieu lager dan de wettelijke eisen Belasting op milieu conform de wettelijke eisen Belasting op milieu conform de wettelijke eisen Op basis van bovenstaande beleidsprofielen hebben Provinciale Staten in 2003 de kwaliteitsnormen voor de wegen bepaald op de volgende niveaus: R voor de stroomwegen; de kwaliteit is conform wat in Nederland gangbaar is. De weggebruiker zal geen infrastructuur tegenkomen die hem in negatieve zin opvalt. R- voor de overige provinciale wegen; Het kwaliteitsniveau is zo minimaal mogelijk. In ieder geval wordt voldaan aan alle wettelijke vereisten en richtlijnen en zijn aansprakelijkheidstellingen als gevolg van gebrekkig onderhoud niet aan de orde. R+ voor de milieuaspecten; De onderhoudsaspecten die een relatie hebben met het milieu worden zodanig uitgevoerd dat voldaan wordt aan de doelstellingen uit het provinciaal milieubeleidsplan. Begin 2010 zullen de kwaliteitsniveaus worden geëvalueerd. Fietspaden Voor de kwaliteitsnormering van de fietspaden wordt gebruik gemaakt van dezelfde tabel als opgenomen bij de wegen. PS hebben R+ als kwaliteitsnorm voor de fietspaden vastgesteld. Met het gereed komen van het beheerplan fietspaden is de informatie inzichtelijk welke financiële middelen nodig zijn. Openbaar vervoerinfrastructuur Ook voor de kwaliteitsnormering van de openbaarvervoer infrastructuur (Zuidtangent) wordt gebruik gemaakt van de tabel als opgenomen bij de wegen. Momenteel wordt onderhouden op R-, maar PS heeft nog geen kwaliteitsnormering vastgesteld. In lijn met het hoogwaardig karakter van deze openbaar vervoer verbinding is R+ als kwaliteitsnorm vereist. Aandachtspunten zijn daarbij vooral milieu, comfort en aanzien. Naast de kwaliteitsnormering is het vandalisme en de daaruit voortvloeiende kosten een aandachtspunt. Deze kosten worden niet gedekt met de normkostensystematiek.

156 De Zuidtangent is relatief nieuw openbaar vervoer met bijbehorende infrastructuur. Grootschalig onderhoud kon niet worden verwacht vóór 2011. De laatste jaren komen echter regelmatig onverwachte en ernstige gebreken aan het licht die leiden tot onvoorzien extra onderhoud. Het gaat om onder meer de daken van de abri s, scheurvorming van de rijbaan, defecte grondspotverlichting en problemen met de wapening van sommige perronvloeren. Herstel van de (nu bekende) gebreken vindt plaats in 2008 en 2009. Sinds 1 mei 2006 is de WARVW (Wet Aanvullende Regels Veiligheid Wegverkeerstunnels) van kracht. De provincie Noord-Holland is beheerder van een operationele tunnel: de Abdij tunnel onder de A4. De tunnel onder de Buitenveldertbaan is in beheer bij Schiphol. Voor de Abdij tunnel zijn extra maatregelen nodig om aan de nieuwe wetgeving en de daaraan verbonden veiligheidseisen te voldoen. Er zullen nog nader te bepalen investeringen nodig zijn. Dit is een risico voor de provinciale begroting, omdat hiervoor nog geen financiële dekking aanwezig is. Vaarwegen Ten aanzien van de vaarwegen worden nog geen integrale en eenduidige kwaliteitsnormen gehanteerd. Op de volgende onderdelen zijn echter wél kwaliteitsnormen beschikbaar: Het onderhoud aan de oevers van de vaarwegen vindt plaats conform de in 2004 vastgestelde strategie van Risico Gestuurd Beheer. Daarbij worden uitsluitend oevers vervangen die een gevaar voor de functie als vaarweg, waterkering en andere opleveren. Het onderhoud aan de bruggen en sluizen wordt uitgevoerd op basis van de beheerstrategie zoals die in 2006 is vastgesteld voor de bruggen en sluizen in het Noordhollandsch Kanaal. De onderhoudsmaatregelen zijn vooral bepaald op basis van algemeen landelijk geldende onderhoudsniveaus voor bruggen en sluizen. In de beheer- en instandhoudingsplannen, die de komende jaren opgesteld gaan worden, worden deze normen zo nodig aangepast aan nieuwe ontwikkelingen. Het groot onderhoud aan de vaarwegen wordt daarbij gebaseerd op een integrale trajectbenadering: per traject worden streefbeelden opgesteld en op basis daarvan wordt voor elke brug, sluis of oever een instandhoudingsplan gemaakt meerjarenprogramma s opgesteld. Deze worden voor een periode van zes jaar uitgewerkt en komen tot stand door een integrale clustering van beheer- en onderhoudsmaatregelen. Daarbij is uitgangspunt dat een ernstige hinder voor de vaarweggebruiker op een bepaald traject tot maximaal eens in de zes jaar beperkt blijft. Oevers In 2001 heeft voor het Noordhollandsch Kanaal de afronding plaats gevonden van het meerjarenprogramma vervanging oevers 2004-2009. De financiering daarvan, omvang ca. 38 miljoen, was geregeld via de afkoopsom van het Rijk voor de onderhoudskosten van het Noordhollandsch Kanaal dat in 1995 van het Rijk is overgenomen. Het noodzakelijke programma van vervanging van oevers vanaf 2010 staat onder grote druk vanwege de te beperkte budgetten. Voorstellen voor eventuele herprioritering van het programma met aanduiding van risico s, maakt onderdeel uit van het op te stellen beheerplan vaarwegen dat gereed is in najaar 2009 en begin 2010 in PS wordt besproken. Bodems In december 2003 heeft PS het Baggerprogramma Noord-Hollandse Vaarwegen vastgesteld. In 2009 is gestart met het Noordhollandsch Kanaal: Alkmaar (saneringslocatie), Hoornse Vaart te Alkmaar (deels saneringslocatie) en Noordhollandsch Kanaal: Akersloot Amsterdam, die wij in 2010 gaan afmaken. Op basis van een actualisatie worden de komende jaren de volgende trajecten aangepakt: Broekervaart en Trekvaart, Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder en de Amstel. Voor alle genoemde trajecten is een krediet beschikbaar van 30 miljoen. Daarnaast is in voorbereiding genomen de Westfriesche Vaart tussen Kolhorn en Medemblik vanwege klachten van aanliggende bedrijven. Vooralsnog zijn er geen middelen in de begroting opgenomen om tot uitvoering van het baggeren van de Westfriesche Vaart over te gaan. De werkzaamheden worden in goede samenwerking met Rijkswaterstaat, gemeenten en waterschappen uitgevoerd. Het maatschappelijk effect is gesaneerde vaarwegen die voldoen aan nautische, hydraulische en milieutechnische normen. Kunstwerken Het onderhoud aan de bruggen en sluizen voeren wij uit op basis van een beheerstrategie die is gebaseerd op algemeen landelijk geldende onderhoudsniveaus voor bruggen en sluizen. Deze beheerstrategie wordt de komende jaren, op basis van nieuw ontwikkelde inzichten, opnieuw beschouwd en indien nodig aangepast. Voor 2010 zien wij een

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 157 intensivering van het noodzakelijke onderhoud aan vooral de beweegbare bruggen, veroorzaakt door het steeds intensievere wegverkeer. De budgetten voor het uitvoeren van het onderhoud aan de beweegbare bruggen zijn echter niet toereikend. Voorstellen tot aanpassing van de budgetten of het stellen van prioriteiten worden gedaan in het beheerplan vaarwegen. Vervangingsprogramma Kunstwerken In eerdere begrotingsprogramma s is aangegeven dat veel provinciale bruggen en sluizen stammen uit de jaren 30 van de vorige eeuw. Hierdoor bereiken zij de komende jaren het einde van de levensduur. Dit houdt in dat instandhouding met de gebruikelijke maatregelen van onderhoud niet meer mogelijk is, maar vervanging van de gehele constructie nodig is. Hiervoor zijn in de provinciale begroting tot op heden geen middelen opgenomen. Om die reden hebben wij in september 2006 besloten tot een vervangingsprogramma kunstwerken ter omvang van 20 miljoen. Bij de Lentenota 2008 is voor een 2e tranche een bedrag vrijgemaakt van in totaal 29 miljoen, waarvan het programma in 2009 is vastgesteld. De uitvoering van het programma is inmiddels in volle gang. In de 2e tranche is de complete vervanging van onder andere de Vechtbrug en de Bosrandbrug opgenomen. Met de behandeling van de begroting van 2011 wordt een verdere uitwerking opgesteld van te vervangen beweegbare kunstwerken in de komende jaren. Verkeersvoorzieningen Het beheer en onderhoud van de verkeersvoorzieningen is goed op orde. Het benodigde onderhoud en vervanging wordt bekostigd uit de budgetten voor vast onderhoud vaarwegen. Landschap en Milieu Het beheer en onderhoud van het onderdeel Landschap en Milieu is grotendeels op orde. Er bestaat een noodzaak voor verdere intensivering van de aanleg van natuurvriendelijke oevers in kader van de Kaderrichtlijn Water. Daarnaast is er de noodzaak tot het beter monitoren en onderhouden van bestaande natuurvriendelijke oevers. Een verdere uitwerking daarvan wordt gegeven in het beheerplan vaarwegen. De benodigde vervangingen worden bekostigd uit de budgetten voor vast onderhoud vaarwegen. 3.3.3 Gebouwen Door de sector Facilitaire Dienstverlening van de Directie Middelen worden panden beheerd voor de huisvesting van medewerkers, alsmede panden die verhuurd worden (winkels Houtplein). Paviljoen Welgelegen; Dreef 1, de dokterswoning; Dreef 3; Houtplein 33 (incl. winkels); Zijlweg (incl. Schoonzichtlaan 2 en 8); Florapark 5 en 6; Frederikspark 10 en 12; Paviljoenslaan 3, 5, 7/9. Het onderhoud van Welgelegenstraat 3 (dienstwoning) en Mercurius (Wormer) wordt uit de directe budgetten betaald. Meerjarenonderhoudsplan Het onderhoud kan worden gesplitst in planmatig onderhoud en niet planmatig onderhoud. Vanaf 2003 wordt er gewerkt met een meerjaren onderhoudsplan voor het exterieur van de gebouwen in beheer bij de sector Facilitaire Dienstverlening. In principe vindt er om de drie jaar een herinspectie plaats, waarna de onderhoudswerkzaamheden en de bedragen worden aangepast. De laatste herinspectie heeft in 2007 plaatsgevonden. Hoewel de verwachting is, dat in 2010 kantoor Houtplein gerenoveerd wordt, en gebouw A van het Dreefcomplex gesloopt en herbouwd zal worden, is de verwachting dat de kosten voor planmatig onderhoud toch nog op een bedrag van 385.000 geraamd moeten worden. Hierin is dan een bedrag geraamd van 50.000 voor het huurdersonderhoud van een tijdelijk kantoorpand. Inhoud van onderhoudsplan Het meerjaren onderhoudsplan houdt in al het planmatig bouwkundig onderhoud aan de buitenzijde van een gebouw,

158 schilderwerk, daken, goten enz. maar ook terreinvoorzieningen (hekwerk, bestrating, enz). Ook vervanging van CV installaties is opgenomen in het plan. Hoewel er geen definitief plan is vastgesteld voor het onderhoud van het interieur, is aan de hand van ramingen een overzicht samengesteld van de hiervoor benodigde budgetten voor de panden in beheer bij Directie Middelen. Overig onderhoud Het niet planmatig onderhoud bestaat uit een bedrag van 175.000 voor de kleinere onderhoudscontracten b.v. zonwering, CV s, automatische deuren enz., een bedrag van 65.000 voor het onderhoud aan de tuinen en een bedrag van 175.000 voor dagelijks klein onderhoud. De totale kosten voor niet planmatig onderhoud komen daarmee op jaarbasis op ca. 420.000.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 159 3.4. Financiering 3.4.1 inleiding Op grond van de Wet financiering decentrale overheden (Fido) is deze paragraaf een verplicht onderdeel van de provinciale begroting geworden. Een andere verplichting van genoemde wet is het opstellen van een financieringsstatuut. De provincie heeft dit statuut opgenomen in de Verordening financieel beheer. De herziening van de verordening werd door provinciale staten vastgesteld bij statenbesluit van 3/10 juli 2006, voordracht nummer 59. In 2008 is de voorbereiding gestart voor een volgende herziening van de verordening. Op grond van genoemde wet en de daarop gebaseerde regelingen zijn normen vastgesteld voor de hoogte van de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Voor de provinciale overheden geldt voor 2009 een kasgeldlimiet van 7% over het totaal van de begroting. Voor wat betreft het renterisico geldt voor de provincies een percentage van 20. Het renterisico op de vaste schuld in een jaar wordt als volgt berekend: de som van het bedrag aan herfinanciering en het bedrag aan renteherziening op de vast schuld mag niet meer bedragen dan 20% van het totaal aan uitstaande geldleningen. Tevens is aangegeven dat het uitzetten van tijdelijk overtollige middelen op prudente wijze dient te geschieden. Daarbij mogen geen overmatige risico s worden gelopen. Voor het beleggen van middelen mogen in het algemeen alleen financiële instellingen als tegenpartij optreden. Die instellingen dienen wel ten minste een A-rating te bezitten. Op 15 juni 2009 hebben Provinciale Staten ingestemd met de aanbevelingen in het rapport Triple-R = regels, rendement, risico. Gedeputeerde Staten hebben de uitwerking en implementatie van deze aanbevelingen ter hand genomen. 3.4.2 algemene ontwikkelingen In 2009 is er sprake van een recessie. De kredietcrisis laat zijn sporen na op de gelden kapitaalmarkt. Dit zorgt voor een fluctuerende rentevergoeding op de gelden kapitaalmarkt. Voor de geldmarkt (3-maands deposito) wordt een vergoeding van 2% (vorig jaar 4%) verwacht. 3.4.3 risicobeheer Op grond van de Handreiking Treasury, afkomstig van het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties, dient in de financieringsparagraaf ingegaan te worden op de volgende zaken: de risico s met betrekking tot rente, krediet, liquiditeit, koers, debiteuren en valuta. Tevens op het feit dat de uitvoering van de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient, het beheer prudent is, of voldaan wordt aan de kasgeldlimiet en of voldaan wordt aan de renterisiconorm. De maat voor het renterisico op de vlottende schuld is de kasgeldlimiet. Uit hoofde van de Wet Fido wordt als grondslag genomen de omvang van de jaarbegroting per 1 januari. De grondslag voor 2010 bedraagt 736,1 mln. Vervolgens wordt de toegestane omvang van de kasgeldlimiet bepaald. Uitgaande van het percentage van 7 betekent dit een kasgeldlimiet van 51.529.051 voor 2010. Dit betekent dat in enig kwartaal in 2010 deze limiet niet mag worden overschreden. Op basis van de huidige depositopositie zal dit naar onze mening niet aan de orde zijn. Met de aanwezige middelen kunnen de geplande investeringen 2010 volgens het PMI 2008-2013, de uitgaven 2010 zoals opgenomen in de plannen voor FINH, UNA en EXIN H en de overige investeringen worden gefinancierd. De maat voor het renterisico op de vaste schuld (zowel opgenomen als uitgezette) is de renterisiconorm. De renterisiconorm is een bij ministeriële regeling aangegeven percentage van 20% over de stand van de vaste schuld per 1 januari van enig begrotingsjaar. De verkregen renterisiconorm wordt vergeleken met dat deel van de vaste schuld dat in het begrotingsjaar voor renteherziening in aanmerking komt vermeerderd met het bedrag van herfinanciering. In oktober 2007 is een annuïtaire lening opgenomen van 50.000.000,- tegen 4,779% met een looptijd van 25 jaar en met een rentevaste periode van 25 jaar. Hier is dus geen sprake van renteherziening. De aflossing in 2010 bedraagt 1,185 miljoen.

160 In het kader van de inwerkingtreding van het Besluit Begroting en Verantwoording 2004 (BBV) is volgens artikel 36 een vastgestelde balansindeling van de financiële vaste activa vereist, te weten: a kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen; b leningen aan woningbouwverenigingen, gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen; c overige langlopende leningen d overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer; e bijdragen aan activa in eigendom van derden. Voor onderdeel a. wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden partijen. Begin boekjaar aflossing/ verstrekking Einde boekjaar b. Leningen verstrekt aan deelnemingen 20 mln. -4 mln. 16 mln. c. overige langlopende leningen 18 mln. +6 mln. 24 mln. d. overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer 3 mln. 3 mln. totaal 41 mln. +2 mln. 43 mln. De leningen vermeld onder b. betreffen leningen die verstrekt zijn uit hoofde van de publieke taak, te weten: NUON 3,5 mln., PWN 1,2 mln., Polanenpark B.V (voormalig Rottepolderpark) 14,4 mln. en Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord i.o. 0,9 mln. Totaal afgerond 20 mln. per begin van het boekjaar 2010. De onder c. vermelde overige langlopende leningen zijn op basis van bestuurlijke besluitvorming verstrekt aan Coöperatieve Visafslag Den Oever 0,1 mln.; gemeente Purmerend 6,8mln.; Investeringsmaatschappij Noordzeekanaal gebied C.V. 9,8 mln. en leningen in verband met wonen in het groen 1 mln.totaal afgerond 18 miljoen aan het begin van het boekjaar. De onder d. vermelde overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer zijn uitgezet bij BNG FIDO Optimaal Select Meewind Voor de komende vier jaar vallen verstrekte leningen en uitzettingen als volgt vrij: 2010 4,2 mln., 2011 4,3 mln., 2012 0,2 mln., 2013 en 5,2 mln. In totaal 13,9 mln. Deze bedragen kunnen bij terugontvangst worden aangewend voor de financiering van provinciale investeringen. 3.4.3.1 Garanties De door de provincie gegarandeerde leningen, welke grotendeels door de gezondheidssector bij institutionele vermogensverschaffers zijn opgenomen, komen uit op 16,8 miljoen. Als gevolg van aflossingen daalt dit laatste bedrag naar 15 miljoen ultimo 2010. Ten slotte heeft de provincie aan het begin van het begrotingsjaar nog aan andere garantieverplichtingen tegenover derden een bedrag van 52,6 miljoen uitstaan, t.w. Het Nationaal Groenfonds 8,1 miljoen, Darwind B.V. 8,5 miljoen (deze garantieverplichting is in het staat 5.6: Staat van Garantieverplichtingen opgenomen maar zal niet worden geëffectueerd), Seawind Capital Partners B.V. 1miljoen, Gem B.V. (ontwikkeling Wieringerrandmeer) 3 miljoen en Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord 5 miljoen. 3.4.3.2 derivaten Van derivaten (dit zijn afgeleide financiële producten, zoals opties en termijncontracten) maakt de provincie geen gebruik. Valuta Daar de provincie geen financiële activa in vreemde valuta bezit, kent de provincie geen valutarisico.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 161 3.4.3.3 Liquiditeiten Gelet op de huidige omvang van de bij (financiële) instellingen gestalde deposito s en andere kortlopende vorderingen, te weten 1 miljard 32 miljoen per juli 2009, worden er in 2010 geen liquiditeitsprobleem verwacht. Het bedrag van 1 miljard 32 miljoen is inclusief een bedrag van 222,3 mln. (ultimo 2008 inclusief rente) welk ontvangen is van derden en bestemd voor de reconstructie van de N201. De rentebaten van laatstgenoemd bedrag worden toegevoegd aan het project N201. De deposito s voldoen alle aan de ratingeisen die gesteld zijn in de Wet Fido. In het kader van het relatiebeheer zijn bovengenoemde deposito s bij een tweetal verschillende instellingen ondergebracht.

162 3.5 Bedrijfsvoering 3.5.1 missie De missie van de provincie Noord-Holland is het leveren van een concrete bijdrage aan de kwaliteit van de Noord-Hollandse samenleving op alle terreinen van de publieke dienstverlening. 3.5.2 Doel van de ambtelijke organisatie De ambtelijke organisatie ondersteunt het College bij het uitvoeren van het collegeprogramma. De afnemers zijn burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en medeoverheden. De ambtelijke organisatie is hiervoor slagvaardig en professioneel ingericht. 3.5.3 Organisatie Hoofdstructuur van de organisatie Ambtelijke organisatie Politieke organisatie Directie Beleid Provinciale Staten Commissaris van de Koningin en Gedeputeerde Staten Kabinet Algemeen Directeur/ Provinciesecretaris Directie SHV Concern Controlling Directie B&U Statengriffie Directie Middelen 3.5.4 Planning en Control Voor sturing en beheersing van de primaire en van de ondersteunende processen zijn er in de organisatie specifieke planningen control instrumenten. Deze instrumenten geven invulling aan de door Provinciale Staten vastgestelde planning en controlcyclus. Daarin neemt de begroting een centrale plaats in. Het verder vergroten van de toegankelijkheid, inzichtelijkheid en bruikbaarheid van de begroting heeft al langer de aandacht van het bestuur. Provinciale Staten stellen prijs op een (digitale) rapportagecyclus planning en control waarmee ze haar kaderstellende en controlerende rol in het duale bestel beter kan vervullen. Provinciale Staten wensen rapportages die handiger zijn in het dagelijks gebruik en die belangstellende burgers meer inzicht in de beleidsprogramma s geven. Om dit te realiseren hebben Provinciale Staten hebben op 20 april 2009 besloten tot het stapsgewijs initiëren van een aantal verbetervoorstellen op het vlak van eenduidigheid en transparantie van de planning en controldocumenten. De aanpak is gestart met het herijken van de opzet van het programmaplan voor de begroting 2010. Deze herijkte opzet zal in de cyclus 2010 ook in de overige planning en controldocumenten toegepast worden. 3.5.5 rechtmatigheid In ons collegeprogramma Krachtig, in balans is opgenomen dat rechtmatig handelen een regulier onderdeel wordt in alle relevante procedures en dat een rechtmatigheidverklaring in de toekomst geen bijzonder issue meer is Om dat te realiseren is elk jaar een intern controleplan Rechtmatigheid opgesteld. Uitvoering van dat plan heeft ertoe bijgedragen dat over de jaarstukken 2006, 2007 en 2008 door de accountant een goedkeurende rechtmatigheidverklaring is afgegeven. Wij durven de stelling aan dat de hiervoor genoemde doelstelling uit ons collegeprogramma daarmee is gerealiseerd. De Rekeningencommissie heeft eind 2008 besloten dat er, vanwege de geboekte successen en de structurele borging van de benodigde maatregelen, geen noodzaak meer is tot het opstellen van een jaarlijks Plan van Aanpak en van een driemaandelijkse voortgangsrapportage aan die commissie. Wij beseffen dat blijvende aandacht voor interne controle, met name op het gebied van subsidieverlening en van

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 163 inkoop en aanbesteden, de beste garantie is om onrechtmatig handelen te voorkomen danwel tijdig te herstellen. Ons college meent dat in het recente verleden adequate maatregelen zijn genomen voor de borging. Bovendien zijn werkafspraken gemaakt in samenwerking met de directiecontrollers, voor het driemaandelijks uitvoeren van steekproeven (verbijzonderde interne controles) bij subsidieverlening en inkoop en aanbesteden. Over de uitkomst van die steekproeven wordt gerapporteerd aan de desbetreffende directeur. Eventuele herstelacties kunnen op basis daarvan ondernomen worden. De steekproeven zullen ook de basis blijven vormen voor de beoordeling van de accountant aan het eind van het jaar. Het college meent dat met deze procedureafspraken de interne controle op rechtmatigheid zodanig is geborgd dat rechtmatig handelen de norm binnen de organisatie is geworden. Daarnaast zal, net als in 2009, in 2010 aandacht besteed worden worden aan de Treasuryfunctie, alsmede aan de rechtmatigheidaspecten bij het personeelsproces. 3.5.6 Ondersteunende bedrijfsvoeringsprocessen Wat willen we bereiken? Doelstelling Wij zorgen ervoor dat de ondersteunende processen in de organisatie bijdragen aan het rechtmatig, doeltreffend en doelmatig realiseren van de concerndoelstellingen. We doen dat aan de hand van dienstverleningsafspraken, waarbij niet het aanbod aan ondersteuning centraal staat maar de vraag van de interne klanten. Ons ultieme doel is een tevreden klant die de ondersteunende processen ook daadwerkelijk als ondersteunend ervaart. De investering van de afgelopen jaren om dienstverlening in samenhang aan te bieden draagt hier aan bij. Speerpunten 2010 Speerpunt 1: het ontwikkelen en implementeren van structurele dienstverleningsafspraken. In 2010 zetten wij in op het afronden van de structurele dienstverleningsafspraken met de klanten, voor zover de dienstverlening dit structurele karakter mogelijk maakt. Hiervoor streven wij naar het verder transparant maken van de aard, de omvang en de kwaliteit en dienstverlening. Het doel is de verwachtingen ten aanzien van onze dienstverlening voor de klanten inzichtelijk te maken. Het uitgangspunt van onze dienstverlening blijft: Gestandaardiseerd waar mogelijk, maatwerk waar nodig. Speerpunt 2: het realiseren van tijdelijke huisvesting voor het provinciaal apparaat en het treffen van de definitieve voorbereiding voor de renovatie van het Houtplein en de Dreef. Het doel is de komende jaren de locatie Houtplein en de locaties naast Paviljoen Welgelegen volledig te renoveren. De locatie Houtplein wordt ingericht volgens een flexibel werkomgevingconcept. Hierin moet ook de volledige directie B&U (op dit moment op de Zijlweg gehuisvest) kunnen worden ondergebracht. De definitieve besluitvorming over de tijdelijke en de definitieve huisvesting van het provinciale apparaat vindt in het najaar van 2009 in uw staten plaats. Wat gaan we daarvoor (meer) doen? Prestaties/resultaten Speerpunt 1: het ontwikkelen en implementeren van structurele dienstverleningsafspraken. Om het bovenstaande te realiseren voeren we vernieuwingen door in onze producten en wijze van dienstverlening: 1 Wij operationaliseren onze dienstverlening naar activiteiten. 2 Wij beschrijven deze activiteiten, inclusief de omvang (productie) en de kwaliteit van deze activiteiten. 3 Wij beschrijven/actualiseren zonodig de onderliggende processen, die aan de activiteiten zijn gerelateerd. 4 Wij inventariseren de vraag van de klant, stemmen de vraag en het aanbod op elkaar af en evalueren de geleverde diensten met de klant. Speerpunt 2: het realiseren van tijdelijke huisvesting voor het provinciaal apparaat en het treffen van de definitieve voorbereiding voor de renovatie van het Houtplein en de Dreef. 1 Wij realiseren een tijdelijke huisvesting voor het provinciaal apparaat. Hierbij dragen wij zoveel mogelijk zorg voor huisvesting dichtbij het bestuur voor de functies, waarvoor dat van toepassing is. 2 Wij ronden het definitief ontwerp af voor zowel de locatie Houtplein als de locatie de Dreef en treffen alle noodzakelijke voorbereidingen voor de daadwerkelijke start van de uitvoering van beide renovaties in 2010.

164 3.6 Verbonden Partijen 3.6.1 inleiding Artikel 9 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten schrijft voor dat de jaarrekening een paragraaf verbonden partijen bevat. Onder een verbonden partij wordt verstaan: een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de provincie een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Een financieel belang bestaat uit het door ons ter beschikking gesteld bedrag dat we niet kunnen verhalen indien de verbonden partij failliet gaat of het bedrag waarvoor we aansprakelijk zijn indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Een bestuurlijk belang is zeggenschap, hetzij door vertegenwoordiging in het bestuur, hetzij door stemrecht. De verbonden partijen van de provincie Noord-Holland bestaan uit de provinciale deelnemingen, de gemeenschappelijke regelingen waaraan we deelnemen en een tweetal rechtspersonen waarmee een financieel belang en een bestuurlijk belang is gemoeid. Op onze internetsite staat een overzicht van provinciale verbonden partijen. 3.6.2 Wijzigingen verbonden partijen in 2008 In het afgelopen jaar heeft een aantal wijzigingen plaatsgevonden op het gebied van de verbonden partijen: Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord (NHN) is opgericht op 2 februari 2007. Begin 2008 heeft de gemeente Heiloo besloten alsnog toe te treden. De provincie heeft extra aandelen genomen teneinde het 50% aandelenbezit in stand te houden. Polanenpark: De statutaire naam Rottepolderpark BV is gewijzigd in Polanenpark BV Daarnaast is de rechtsvorm van de samenwerking veranderd; de BV-vorm is omgezet naar de rechtsvorm van een commanditaire vennootschap. Ontwikkelingsfonds Duurzame Energie Noord-Holland (ODENH): Het in 2006 aangekochte belang in Darwind is in 2008 verkocht door ODENH. De aandelen in de NV Luchtvaartterrein Texel zijn in 2008 verkocht aan de gemeente Texel; De NV Landelijke Bouwkunst West-Friesland is in 2008 geliquideerd. 3.6.3 Opbrengsten en lasten deelnemingen in relatie tot de begroting In 2008 ontvingen wij 50,3 miljoen aan dividend. Ten opzichte van 2007 ( 47,3 miljoen) betekent dit een lichte stijging. Dit wordt vooral veroorzaakt door een stijging bij Nuon. Een aanzienlijk deel van de ontvangen dividenden gebruiken we als algemeen dekkingsmiddel. Voor 2009 wordt een vergelijkbaar bedrag aan dividendopbrengsten verwacht als in 2007 en 2008. Een verantwoording van de deelnemingen in SADC en Zeehaven IJmuiden vindt u in het hoofdstuk Economie en landbouw (programma 8) van de jaarrekening. De rentelasten van beide deelnemingen worden ten laste van dit hoofdstuk gebracht. Onze bijdragen aan de recreatieschappen zijn opgenomen in programma 7: Recreatie, Toerisme, Natuur en Landschap. De bijdragen van de provincie aan het Interprovinciaal Overleg zijn opgenomen in programma 2: Bestuur en andere overheden. 3.6.4 Leningen en garantstellingen verstrekt aan provinciale deelnemingen We hebben aan verschillende deelnemingen een geldlening verstrekt. Aan (de rechtsvoorganger van) NUON hebben we een geldlening verstrekt die in 2010 afloopt. Op 31 december 2008 is het restantbedrag 6.982.000. Aan PWN hebben we leningen verstrekt met eind 2008 een restschuld van 2.087.000. PWN zal de laatste leningen in 2012 geheel aflossen. Aan Recreatie Noord-Holland is een leningfaciliteit verstrekt van 880.000. Van deze lening heeft RNH tot op heden geen gebruik gemaakt. Aan Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord (NHN) is een leningfaciliteit verstrekt van 750.000, bedoeld voor participatie in een Startersfonds. Tevens is de oprichting voorzien, samen met private partijen, van een participatiefonds ten behoeve van het middenen kleinbedrijf. Aan de provincie is gevraagd de rol van waarborg op zich te nemen voor de kapitaalsinbreng door NHN. Wij zullen een garantstelling ad 5.000.000 afgeven. De bancaire lening en bijbehorende garantstelling zijn eind 2008 nog niet geëffectueerd. In 2007 is aan NHN een kredietfaciliteit van maximaal 275.000 verstrekt. Eind 2008 was de schuld 137.000. Met Polanenpark is een leningsovereenkomst aangegaan voor een maximum bedrag van 23 miljoen. Eind 2008 bedroeg de schuld van de vennootschap 18.383.000. Gezien het feit dat de uitgifte van terreinen vermoedelijk in 2009 zal starten, valt te verwachten dat de beschikbare kredietruimte ruimschoots voldoende is en dat de uitstaande schuld vanaf 2009 zal dalen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 165 Ten behoeve van de commanditaire vennootschap Investeringsmaatschappij Noordzeekanaalgebied (vallende onder de NVO) is de kredietruimte 13.613.000. De kredieten worden opgenomen door de RON, ten behoeve van investeringen in bedrijventerreinen. Eind 2008 bedroeg de totale schuld 7.861.000 (vóór rentebijschrijving). 3.6.5 invulling aandeelhouders- en commissarisrol Ten aanzien van de invloed op de deelnemingen zijn we in 2003 gestart met het nader uitdiepen van de aandeelhoudersrol en het benoemen of voordragen van externe commissarissen. In 2005 hebben Provinciale Staten gesproken over de specifieke verdeling van bevoegdheden binnen de diverse vennootschappen. In 2009 zal een kadernota verbonden partijen worden aangeboden. In deze kadernota zullen de afspraken worden vastgelegd tussen Provinciale Staten en ons college over de rolverdeling bij de deelnemingen. Ons college is op grond van de Provinciewet bevoegd te besluiten tot privaatrechtelijke rechtshandelingen van de provincie, dus ook tot het beschikken over de aandelen en het uitoefenen van aandeelhoudersrechten. Daarbij geldt dat wij Provinciale Staten vooraf informatie geven als zij daarom verzoeken of wanneer de uitoefening van de aandeelhoudersrechten ingrijpende gevolgen voor de provincie kan hebben. Het stemrecht op grond van de aandeelhoudersrelatie wordt uitgeoefend door een lid van ons college op basis van een plenair collegebesluit. Bij de belangrijke deelnemingen worden de vergaderingen van aandeelhouders bezocht. De informatieverstrekking vanuit de deelneming vindt plaats door verzending van jaarstukken, begrotingen, notulen etc. Wij hebben ervoor gekozen om de belangen van de provincie bij de deelnemingen primair via de aandeelhoudersrol te behartigen. Wij zijn van mening dat dit uit vennootschapsrechtelijk oogpunt de voorkeur verdient. Dat betekent dat in de Raden van Commissarissen van de provinciale deelnemingen in principe geen leden van ons college worden benoemd. De aandeelhoudersrol is geplaatst in de portefeuille van de gedeputeerde die ook belast is met het beleidsveld. Om het benodigde contact met de belangrijkste deelnemingen (NUON, Afvalzorg, PWN) te hebben, worden door het jaar heen verschillende afstemmingsoverleggen gehouden tussen de portefeuillehouder en bestuurders van de onderneming. Diverse deelnemingen (NUON, PWN, Afvalzorg) vallen onder het structuurregime. Wij maken ons sterk voor optimale benutting van de zeggenschap bij de vennootschappen waarin wij deelnemen. Wij streven naar goede afstemming met de andere aandeelhouders in een vennootschap. Wij informeren Provinciale Staten over de ontwikkelingen bij de deelnemingen bij de jaarstukken en de begroting. Daarbuiten informeren wij Provinciale Staten actief als daar aanleiding toe is. 3.6.6 Visie op deelnemingen Wij streven ernaar een financieel en bestuurlijk belang te houden in die organisaties waarmee het publiek belang is gediend. Ten aanzien van de nieuwe deelnemingen kiest ons college in een tweetal gevallen voor een participatie in een andere rechtspersoon. Ten eerste kan sprake zijn van het bewust plaatsen van activiteiten buiten de provinciale organisatie. Voorbeelden van dergelijke verzelfstandigingen uit het verleden zijn Nuon, PWN, Afvalzorg en Recreatie Noord-Holland. Ten tweede kan sprake zijn van (ontwikkelings)activiteiten die gezamenlijk met andere publieke of private partijen worden uitgevoerd. Voorbeelden hiervan zijn Schiphol Area Development Company, Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord, Zeestad en Polanenpark. In alle gevallen wordt periodiek de beleidsmatige afweging gemaakt om betrokken te blijven of te zijn bij activiteiten die de deelneming verricht. In de nieuwe kadernota verbonden partijen zal dit proces verder worden uitgewerkt. Naast de specifieke beleidsdoelstellingen kunnen als algemene kaders voor de deelnemingen worden genoemd: bescherming consumentenbelangen, goed ondernemingsbestuur, goed werkgeverschap, solide financiële verhoudingen, een verantwoorde dividendopbrengst en een transparante bedrijfsvoering. De financiële risico s voor de provincie zijn ten aanzien van de deelnemingen in principe beperkt tot het bedrag van het aandelenkapitaal en tot eventueel verstrekte geldleningen. Het grootste deel van het aandelenkapitaal is afgedekt door middel van de op de balans opgenomen Reserve Eigen Kapitaal.

166 3.6.7 Ontwikkelingen bij de deelnemingen Naar hun aard kunnen de deelnemingen worden onderscheiden in een categorie (voormalige) nutsbedrijven, regionale ontwikkelingsmaatschappijen, beleggingen en overig. De deelnemingen in de (voormalige) nutsbedrijven (NUON, PWN inclusief WRK, Afvalzorg) zijn vanuit historisch oogpunt ontstaan. Regelmatig wordt beoordeeld of aanhouding van de belangen nog een provinciaal belang dient. De belangrijkste ontwikkeling bij Nuon was de splitsing van het energiebedrijf. De splitsingswetgeving heeft geleid tot duidelijkheid omtrent de juridische structuur van de energiebedrijven. Nuon heeft haar activiteiten gesplitst in een netwerkbedrijf en een productie- en leveringsbedrijf en medio 2009 is besloten tot gefaseerde verkoop van het productie- en leveringsbedrijf aan Vattenfall. Wij zien de drinkwatervoorziening, net als de rijksoverheid, als een publieke taak en wij hebben geen voornemen onze deelneming in PWN te verminderen. Met de Raad van Commissarissen en de bestuurder van PWN voeren wij regelmatig overleg over de toekomststrategie. Ten aanzien van Afvalzorg hebben Provinciale Staten uitgesproken dat de activiteiten van deze vennootschap een publiek belang dienen. Uitbreiding van de activiteiten van Afvalzorg buiten het gebied van Noord-Holland en Flevoland (de huidige aandeelhouders) achten wij niet uitgesloten, mits in principe de decentrale overheden in het betreffende gebied daarvoor tot de vennootschap toetreden. Noord-Holland zal echter altijd een bepalende meerderheid in de vennootschap willen hebben. Vooralsnog zijn er geen concrete mogelijkheden tot uitbreiding en richt Afvalzorg zich met name op verdere verbetering van haar eigen bedrijfsprocessen. Ten aanzien van de ontwikkelingsvennootschappen (SADC, RON, NHN, Polanenpark, ODENH, Zeestad) kunnen sociaal-economische motieven worden aangevoerd voor de diverse participaties. Zolang de doelstelling van de desbetreffende ontwikkelingsmaatschappij actueel is, blijft de provincie vanuit dat oogpunt in principe deelnemen, tenzij nieuwe ontwikkelingen tot andere keuzes leiden. De deelnemingen met een beleggingskarakter in de Bank Nederlandse Gemeenten en de Nederlandse Waterschapsbank dienen geen direct provinciaal belang, maar worden aangehouden vanwege het geringe risico en het hoge rendement. Ons belang in Luchtvaartterrein Texel is in 2008 verkocht aan de gemeente Texel. Landelijke Bouwkunst West Friesland is medio 2008 geliquideerd. Van het oorspronkelijk door de provincie gestorte bedrag ad 45.378 is 39.157 terugbetaald. De aandelen in de Oost-Indiëvaarder Amsterdam zijn ooit verkregen als relatiegeschenk en dienen geen provinciaal belang. Gezien het te verwaarlozen belang worden ze aangehouden. Recreatie Noord-Holland heeft als doel het beheren en onderhouden van gebieden van een zestal recreatieschappen waarin de provincie deelneemt, welke taak voorheen werd uitgevoerd door de provinciale onderafdeling Groenbeheer. Alle aandelen zijn bij de provincie geplaatst. Ten behoeve van het Wieringerrandmeerproject zal de provincie in 2009 gaan participeren in een tweetal vennootschappen. 3.6.8 Overige verbonden partijen De gemeenschappelijke regeling Schadeschap Luchthaven Schiphol dient ter afstemming van belangen tussen de diverse overheden in de regio. Ook is de provincie actief in een zestal recreatieschappen in het kader van landschapsbeheer en het creëren van recreatievoorzieningen. De provincie is lid van de vereniging Interprovinciaal Overleg, het IPO. Hiervan kunnen alleen de Nederlandse provincies lid worden. Met deze samenwerking wordt beoogd de condities waaronder provincies werken te optimaliseren en provinciale vernieuwingsprocessen te stimuleren.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 167 Het fonds nazorg gesloten stortplaatsen provincie Noord-Holland is op grond van de Wet milieubeheer tot stand gekomen als publiekrechtelijk rechtspersoon. Doel is het beheren van de gelden in het fonds opdat deze gelden worden gebruikt ter dekking van de kosten van de gesloten stortplaatsen. Deelnemingen nominaal belang % Belang (bestuurlijk) Publiek doel Wijziging 2008 Ontvangen dividend in 2007 Geraamd dividend in 2008 Ontvangen dividend in 2008 stand leningen eind 2008 1 nv nuon 65.868.747 9,2 Stemrecht AVA, benoeming commissarissen Energievoorziening 33.109.000 15.000.000 41.993.000 6.982.000 2 nv Provinciaal Waterleidingbedrijf noord-holland - PWn 6.806.703 100 Stemrecht AVA, benoeming commissarissen drinkwatervoorziening en natuurbeheer 883.000 477.000 911.000 2.087.000 3 nv Watertransportmaatschap pij Rijn Kennemerland - WRK 22.689 50 Stemrecht AVA drinkwatervoorziening 4 nv Afvalzorg holding 14.294.077 90 Stemrecht AVA, benoeming commissarissen Efficiënt gebruik stortplaatsen 6.250.000 1.112.000 6.300.000 5 nv Schiphol Area development Company - SAdC 2.479.464 18,1 Stem-recht AVA, voordracht 1 commis-saris Ruimtelijke inrichting Schipholgebied 128.000 6 nv Regionale ontwikkelingsmaatschappij voor het noordzeekanaalgebied - Ron 317.646 13,3 Stemrecht AVA, voordracht 1 commissaris ontwikkeling noordzeekanaalgebied 7 nv Recreatie noord holland Rnh 370.000 100 Stemrecht AVA, bindende voordracht voorzitter RvC Beheer en onderhoud recreatiegebieden 8 nv ontwikkelingsbedrijf noord-holland noord - nhn 27.000 50 Stemrecht AVA, voordracht voorzitter RvC ontwikkeling economie bijplaatsen aandelen 137.000 9 nv Zeehaven IJmuiden 408.402 8,4 Benoeming lid administratiekantoor Visserijbelangen 10 Polanenpark C.V. 7.200 40 Stemrecht AVA ontwikkeling bedrijventerrein omzetting in cv 18.383.000 11 BV ontwikkelingsfonds duurzame Energie noord-holland - odenh 18.000 100 Stemrecht AVA Stimulering duurzame energie en ontwikkeling economie 12 BV Zeestad 9.000 50 Stemrecht AVA Stadsvernieuwing den helder 13 CV Zeestad 6.900.000 49 Via BV Stadsvernieuwing den helder 14 nv Luchtvaartterrein Texel 12.252 5,1 Stemrecht AVA, lidmaatschap RvB Geen Verkoop aandelen 15 nv ontwikkelingsmaatschappij noord-holland - nvo 45.378 100 Stemrecht AVA, benoeming directie Verbetering economie noordholland 7.861.000 16 nv Bank nederlandse gemeenten - BnG 17 nv nederlandse Waterschapsbank 1.525.875 1,1 Stemrecht AVA Belegging 6.567.000 1.172.000 1.068.000 11.845 0,2 Stemrecht AVA Belegging 515.000 52.000 71.000 18 BV Financieringsmaatschappij voor Regionale ontwikkeling van noord-holland - Firon 18.605 100 Stemrecht AVA ontwikkeling economie Momenteel geen activiteiten 19 nv Landelijke bouwkunst West-Friesland 20 nv oostindiëvaarder Amsterdam 45.378 21,3 Stemrecht AVA Geen Geliquideerd 45 Stemrecht AVA Geen Kan worden afgestoten

168 Gemeenschappelijke regelingen Doel 1 Schadeschap Luchthaven Schiphol Bevordering afwikkeling schadevergoedingen uitbreiding Schiphol 2 Recreatieschap Spaarnwoude Beheer recreatiegebied 3 Groengebied Amstelland Beheer recreatiegebied 4 Recreatieschap het Twiske Beheer recreatiegebied 5 Recreatieschap Geestmerambacht Beheer recreatiegebied 6 Landschap Waterland Beheer recreatiegebied 7 Recreatiegebied Alkmaarder- en uitgeestermeer Beheer recreatiegebied Privaatrechtelijke rechtspersonen Doel 1 Interprovinciaal overleg (vereniging IPo) Belangenbehartiging provincies Publiekrechtelijk rechtspersoon Doel 1 Fonds nazorg gesloten stortplaatsen provincie noord-holland Beheer fonds ten behoeve van de nazorg stortplaatsen

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 169 3.7 Grondbeleid 3.7.1 algemeen Op 10 juli 2006 is door uw Staten de nota Gegronde Ontwikkeling, Naar een actief en versterkt grondbeleid bij de provincie Noord-Holland vastgesteld. Deze nota is de opvolger van de Nota Grondbeleid uit 1994 en de Tweede Nota Grondbeleid Met beide benen op de grond uit 2001 en is daarmee te beschouwen als de derde nota grondbeleid. De nota Gegronde Ontwikkeling bouwt voort op de instrumenten die in beide andere nota s zijn ontwikkeld, zoals taakgebonden en anticiperende aankopen. In de nota wordt daarnaast nadrukkelijk ingezet op het verder uitwerken van de actieve rol van de provincie wat betreft grondbeleid en het verder uitwerken en actualiseren van instrumenten en budgetten die daar bij horen. Nieuw zijn vooral strategisch en exploiterend grondbeleid en een duidelijke verruiming van het kunnen aankopen op onteigeningsbasis. 3.7.2 Uitgangspunten voor actief grondbeleid Voor de uitvoering van provinciaal beleid heeft de provincie de keuze om de realisatie over te laten aan andere partijen, zoals gemeenten en marktpartijen, of om de regie zelf ter hand te nemen. Voorop staat dat de provincie de uitvoering zoveel mogelijk over laat aan andere partijen die via de ruimtelijke ordening e.d. in staat zijn om de doelen te kunnen realiseren. De provincie kan ook kiezen voor een actieve rol wat betreft regie en grondbeleid. De nieuwe nota noemt de uitgangspunten wanneer sprake kan zijn van een actief grondbeleid: 1 Projecten moeten een hoge prioriteit en een bovenlokale en/of regionale schaal hebben. 2 Provinciale regievoering is noodzakelijk om: a samen met de betrokken gemeenten tot oplossingen te komen; b (al dan niet risicodragend) commitment te verkrijgen van andere publieke partijen. c maatschappelijk relevante maar commercieel niet aantrekkelijke doelen veilig te stellen. 3 De toegevoegde waarde van de provincie is kwalitatief en kwantitatief meetbaar. 4 Het perspectief op haalbaarheid van het in samenhang realiseren van diverse doelen is aanwezig. 5 De provincie zet erop in om, waar passend, private partijen te interesseren voor het gezamenlijk met de overheden realiseren van doelen. 6 Er is geen sprake van concurrentievervalsing en ongeoorloofde staatssteun. 7 Er is sprake van een businesscase en afdekking van financiële risico s in het geval dat de provincie risicodragend participeert. 3.7.3 taakgebonden aankopen De taakgebonden verwervingen vinden plaats voor concrete provinciale plannen. Dit betreft de aankopen voor infrastructurele werken uit het Meerjarenprogramma Infrastructuur (PMI) en de aankopen voor natuur en recreatie in het kader van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Voor alle aankopen voor infrastructuur gelden uitgangspunten ten aanzien van prijsvorming, schadeloosstelling en nadeelcompensatie. Hiertoe is een regeling in verband met nadeelcompensatie voor claims van tracégedupeerden vastgesteld. Met in achtneming van de algemene uitgangspunten vraagt iedere transactie maatwerk, rekening houdend met de specifieke feiten en omstandigheden. Zolang er nog geen definitief besluit tot uitvoering van het plan is genomen, maar de taakgebonden verwervingen wel zijn gestart, vormt de vrije verkoopwaarde het uitgangspunt. Daarbij speelt het plaatselijk prijsniveau een belangrijke rol. Naast de vermogensschade kan een vergoeding worden geboden voor verhuis- en herinrichtingskosten en voor aankoopkosten van een vervangende onroerende zaak (taxatieen makelaarskosten, notariskosten e.d.). Als concreet tot de uitvoering van een plan is besloten vindt de verwerving plaats tegen vergoeding op onteigeningsbasis. Indien op deze basis niet tot aankoop kan worden gekomen, wordt vervolgens de onteigening in gang gezet. De bekostiging van grondverwerving vindt plaats vanuit de projectbudgetten voor de uit te voeren infrastructuurplannen. In 2009 zijn voor diverse plannen in het kader van het PMI weer grondaankopen aan de orde. In financiële zin zijn de aankopen voor de omlegging van de N201 nog steeds de belangrijkste. Voor de ontwikkeling van het Wieringerrandmeer gaan de taakgebonden aankopen ten behoeve van de GEM in medio 2009 van start. Dit betreft zowel in omvang als geld een omvangrijk verwervingsproject. Voor recreatie en natuur dient in het kader van het ILG in totaal nog circa 7.000 ha te worden verworven, waarvan in de periode 2007-2013 bijna 3.700 ha. De prijsstelling, de keuze van het aankoopinstrument en de overige flankerende maatregelen, zoals aankoop en sloop van gebouwen wordt wat betreft natuur en recreatie bepaald in het Aankoopstrategieplan. In dit plan wordt de verwervingsopgave en de tijd waarin deze gerealiseerd moet zijn, afgezet

170 tegen de mogelijkheden die de verschillende aankoopinstrumenten bieden. Belangrijk uitgangpunt daarbij is dat de aankopen geen prijsverstorende werking hebben op de grondmarkt. Daarom staat verwerving op vrijwillige basis tegen de vigerende bestemming en daarbij behorende verkeerswaarde voorop. In tegenstelling tot de afgelopen jaren zal er meer via onteigening, dan wel volledige schadevergoeding op onteigeningsbasis, gekocht moeten worden om de verwervingsdoelen op tijd te kunnen realiseren. Mede hiertoe is op basis van de nota Gegronde Ontwikkeling een ruimere toepassing van het instrument onteigening mogelijk. Tot nu toe was dat vooral beperkt tot infrastructurele projecten. De bekostiging van grondverwerving vindt plaats vanuit de middelen die provincie van het Rijk heeft verkregen in het kader van het ILG. Indicatief gaat het daarbij wat betreft grondverwerving om circa 18,5 miljoen. 3.7.4 anticiperende aankopen Kenmerk van anticiperende aankopen is dat deze worden gedaan met het oog op het waarmaken van provinciale doelen en het realiseren van plannen die in ontwikkeling maar nog niet in uitvoering zijn. Gronden worden aangekocht tegen marktwaarde. De risico s van dergelijke aankopen zijn gelegen in een daling van de marktwaarde en de hoogte van de eigenaars- en rentelasten in de periode van eigendom. Nadere afspraken en regels zijn neergelegd in de nota Financiële spelregels anticiperende grondaankopen. Voor anticiperend grondbeleid is inmiddels een krediet van 95 mln. gevoteerd, waarvan per 31 december 2008 nog 31.665.383 beschikbaar was. Het krediet is een revolving fund, omdat de gronden bij doorgang van het beoogde plan ten laste komen van het planbudget. Het krediet wordt dan voor hetzelfde bedrag aangezuiverd. In het kader van de nota Gegronde Ontwikkeling is besloten tot een verruiming van het anticiperende grondbeleid, door de tijdhorizon op te rekken naar 5 tot 10 jaar en in het begin aan te kopen op basis van huidige (agrarische) verkeerswaarde en in een later stadium over te kunnen gaan tot aankopen op basis van onteigening. 3.7.5 Projecten In maart 2008 is de samenwerkingsovereenkomst bekrachtigd voor het project Wieringerrandmeer. Uw Staten hebben er hun goedkeuring aan gegeven. Provinciale Staten hebben in 2005 voor de anticiperende aankopen Wieringerrandmeer een zelfstandig projectkrediet van 25 mln. beschikbaar gesteld. Het saldo per 31 december 2008 van dit projectkrediet bedroeg per 31 december 2007 nog 7.176.114. Vanuit het krediet anticiperend grondbeleid is naast deze aankopen ook anticiperend grond aangekocht voor een bedrag van circa 2 mln. In de loop van 2008 is voor een bedrag van circa 9,8 miljoen bijna 60 hectare grond verworven ten behoeve van het project Jaagweg (dit project heet inmiddels Distriport). Dit is een toekomstig bedrijventerrein waar ten behoeve van een effectieve realisering van de provinciale doelstellingen de provincie gronden heeft overgenomen van private partijen. De provincie zal de gronden overdragen aan een samenwerkingsverband van die private partijen met het ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland-Noord. Het risico van de inmiddels geëffectueerde aankopen (112,5 ha) is nihil omdat, bij onverhoopt niet doorgaan van de samenwerking, de private partijen de afname van de gronden (inclusief bijkomende kosten) garanderen. Voor het project Crailo te Bussum, Hilversum en Laren is de voormalige Palmkazerne aangekocht van de Dienst der Domeinen voor een bedrag van 29,5 miljoen. Voor de ontwikkeling van dit project wordt in de eerste helft van 2009 een Europese aanbestedingsprocedure gevolgd. Daarnaast zijn er onderhandelingen gaande voor gronden in de Bloemendalerpolder te Muiden en Weesp. Deze zullen naar verwachting in 2010 doorlopen, ofwel tot onteigeningsprocedures leiden. Bij de besluitvorming over dergelijke concrete aankopen, waarmee een substantieel beslag op het beschikbare krediet zal ontstaan, worden per transactie de risico s in beeld gebracht.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 171 3.7.6 strategische aankopen Strategische aankopen is een nieuw instrument. Deze kunnen worden gedaan indien het voor de hand ligt (gelet op beleidskaders, algemeen geformuleerde doelen) dat zich in het betreffende gebied op enig moment ontwikkelingen zullen voordoen waarvoor grondbezit erg belangrijk is. De doelen zijn bekend maar er is nog geen sprake van planvorming. De aan te kopen gronden kunnen daarbij ook voor ruiling worden ingezet; ruiling is een hulpmiddel voor een effectieve allocatie van de gronden op de juiste plek. Vroegtijdig strategisch aankopen heeft als voordelen dat: er ruimschoots tijd beschikbaar is om aankopen te doen voordat alle gronden nodig zijn voor de uitvoering; er een evenwichtige spreiding over de jaren kan zijn; de grondmarkt niet overmatig wordt belast met overheidsaankopen; er gekocht kan worden op basis van verkeerswaarde passend bij de huidige bestemming; het innemen van strategische grondposities de provinciale regie ondersteunt; de financiële lasten over de jaren zijn gespreid; kansen voor aankoop op de grondmarkt tijdig kunnen worden benut. Voorwaarden zijn dat: Het risico wordt geschat in relatie tot de verwachtingen van de te behalen doelen op langere termijn dan wel te behalen winst. Strategisch aankopen mag niet leiden tot aankopen zonder onderliggend doel. Een belangrijk verschil tussen strategische en anticiperende aankopen is dat de termijn van strategische aankopen langer kan zijn (meer dan 10 jaar) en dat er bij strategische aankopen wel een doel is maar nog geen plan. In het kader van deze begroting hebben uw Staten een krediet (ook een revolving fund) ter beschikking gesteld van 15 mln. voor strategische aankopen. 3.7.7 Exploiterende aankopen Ook een nieuw instrument is exploiterende aankopen. Exploiterend grondbeleid wordt in uitzonderlijke gevallen opgepakt. Bijvoorbeeld de aankoop, inrichting en uitgifte van gronden van een bedrijventerrein is bij uitstek een taak van de gemeenten en marktpartijen. Als deze er niet uitkomen kan de provincie deze taak op zich nemen. De provincie kan dan gronden aankopen die zijn bedoeld voor het (mede) exploiteren (bouwrijp maken en uitgeven). De provincie is dan (mede) risicodragend in het exploiteren van de aangekochte gronden. Hierbij wordt veelal samengewerkt tussen partijen. Belangrijke drijfveer voor de provincie is het voldoende grip kunnen houden op de ontwikkeling van een gebied om hiermee het voor de provincie te bereiken einddoel beter te kunnen garanderen. Van exploiterende aankopen is er één in uitvoering, te weten het voormalige Rutteterrein. Het Rutteterrein is in 2006 aangekocht ten behoeve van de ontwikkeling van het bedrijfsterrein Rottepolderpark (nu genaamd bedrijventerrein PolanenPark) en ingebracht in een door de provincie en de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude opgerichte besloten vennootschap. Deze vennootschap waartoe inmiddels ook Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Noordzeekanaalgebied N.V. en Schiphol Area Development Company N.V. als aandeelhouders zijn toegetreden - is verantwoordelijk voor de grondexploitatie en uitgifte. Bij de ontwikkeling van bedrijventerrein Distriport in de gemeente Koggenland bestaat het voornemen om de aangekochte gronden in te brengen in een grondexploitatiemaatschappij. Het exploiterend aankopen en het al dan niet risicodragend deelnemen in grondexploitaties wordt in praktijk gebracht in concrete projecten. 3.7.8 risico s De risico s van de anticiperende, strategische en exploiterende grondaankopen zijn met name gelegen in het niet doorgaan van plannen ten behoeve waarvan is aangekocht, de eigenaarslasten, rentebijschrijvingen en een daling van de marktwaarde van de aangekochte gronden. Als voorgenomen plannen geen doorgang vinden, moeten de onroerende zaken tegen marktwaarde worden verkocht. Voor eventuele verliezen en niet te compenseren rentelasten is een risicoreserve grondbeleid aanwezig die per 31 december 2008 nog een omvang had van 7.0650148. Bij de besluitvorming over deze transacties worden de risico s concreet in beeld gebracht. Daarbij zullen risico s: zoveel mogelijk moeten worden ingeperkt; in verhouding moeten zijn met de beoogde beleidsopbrengst; moeten passen binnen de risicoreserve.

172 Risico s kunnen onder meer worden beperkt door te kiezen van samenwerking met andere (overheids- of private) partners. Het uiteindelijke grondexploitatierisico ligt dan bij de besloten vennootschap waarin de provincie deelneemt. 3.7.9 Grondbank In 2005 is besloten tot de instelling van een Grondbank Laag Holland. Binnen deze grondbank zijn twee verschillende en los van elkaar staande instrumenten te onderkennen. Het betreft een beheergrondbank en een ruilgrondbank, welke onderstaand uiteengezet worden. Voor de beheergrondbank is een overeenkomst beheergrondbank Laag-Holland tussen het ministerie van LNV en de provincie Noord-Holland ondertekend, ingaande 23 juni 2006. De doelstelling is om de karakteristieke kenmerken van het landschap te behouden door middel van het faciliteren van duurzaam beheer van landbouwgronden door agrariërs. Een en ander te realiseren door verwerving, exploitatie en verpachting van gronden aan agrariërs in de meest kwetsbare delen van het Nationaal Landschap Laag Holland en de Beemster. Als startkapitaal heeft het Rijk (eenmalig) in het kader van het Uitvoeringscontract Landelijk Gebied 0,75 mln. beschikbaar gesteld. Vanuit de provincie wordt voor zover nodig elk jaar een bedrag van 1,25 mln. beschikbaar gesteld. Het voordeel voor agrariërs is dat de vergroting van het bedrijfsoppervlak positief bijdraagt aan het bedrijfsrendement. Voor de beheergrondbank zijn met DLG afspraken gemaakt over de verwerving en exploitatie van de grondbank. Uit de eerste resultaten van de evaluatie (2009) van het instrument blijkt dat inmiddels 99 hectare in dit kader is verworven en verpacht aan agrariërs. De provincie besluit over de toewijzing van de pacht aan agrariërs; de verpachting geldt voor een periode van 11 jaar en 11 maanden. 3.7.10 Provinciaal grondbedrijf Er zijn aanvullende functionaliteiten nodig (planeconomisch, juridisch, risicobeoordeling, financiële inrichting van de administratie) om de opgaven van de provincie ten aanzien van grondbeleid waar te kunnen maken. In de nota Gegronde Ontwikkeling is vastgesteld dat daarvoor op dat moment de oprichting van een grondbedrijf niet nodig is. In het Collegeprogramma 2007-2010 is hiervoor het volgende opgenomen: Wij onderzoeken de invoering van een provinciaal grondbedrijf in relatie tot de nieuwe Wro en de nota Gegronde Ontwikkeling. Het handelen met grond moet geen doel op zichzelf zijn, maar een hulpmiddel. Inmiddels hebben wij besloten (december 2007) om geen Grondbedrijf maar wel een nieuwe sector Gebiedsontwikkeling en Grond op te richten. Deze sector is gestart op 1 oktober 2008. In de meeste gevallen zal de provincie bij het ontwikkelen van terreinen samenwerken met andere partijen. Daarvoor is wel de expertise nodig om effectief in de betreffende trajecten te kunnen participeren. In 2007 is aanvullende expertise aangetrokken in de vorm van een planeconoom en een strategisch jurist gebiedsontwikkeling. Voor overige functies is de werving van personeel nog gaande. 3.7.11 Verantwoording van Gs aan Ps Over de taakgebonden en andere verwervingen rapporteren wij jaarlijks aan uw Staten. In de jaarverslagen wordt ingegaan over de uitvoering van het grondbeleid, de besteding van de beschikbare kredieten, de geleverde beleidsprestaties, de kosten van grondverwerving en bijkomende kosten zoals aankoop en sloop van gebouwen, als ook de risico s inzake de anticiperende, strategische en exploiterende verwervingen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 173 3.8 Provinciale heffingen 3.8.1 inleiding Belastingheffing is bedoeld ter financiering van collectief tot stand gebrachte voorzieningen. Bij de voortbrenging van overheidsvoorzieningen beschikken lagere overheden over veel mogelijkheden om eigen beleid te kunnen voeren, mede omdat het profijt van veel voorzieningen in ruimtelijke zin beperkt is tot het grondgebied van die lagere overheid. Een eigen belastinggebied leidt tot het kunnen maken van een scherpere afweging van de baten van overheidsvoorzieningen tegen de aan burgers en bedrijven op te leggen lasten en dient dan ook in het proces van besluitvorming daarover een eigen plaats te hebben. In het duale stelsel normeren en controleren provinciale staten. Doel van deze paragraaf is uw staten in staat te stellen beleidslijnen op diverse onderdelen vast te stellen en te controleren. In het collegeprogramma 2007-2011 is in het financieel kader aangegeven dat het uitgangspunt een structureel sluitende begroting is, waarbij de inkomsten (Provinciefonds, opcenten motorrijtuigenbelasting, dividenden, rentebaten) als algemeen dekkingsmiddel het kader vormen voor de uitgaven. In de huidige begroting en meerjarenraming is gerekend met 2% volumegroei bij de opcenten. Wij adviseren uw staten om deze groei, gezien de economische situatie en de beleidsmaatregelen gericht op de bevordering van zeer zuinige auto s, voorlopig op 0% te stellen. De financiële ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat wij u in deze begroting een aantal dekkingsvoorstellen voorleggen. Daartoe behoort niet het verhogen van de opcenten. In aanvullende afspraken op de bestaande bestuursakkoorden zijn staatssecretaris Bijleveld (BZK) en onder andere het IPO het eens geworden over de gevolgen van de economische situatie en van het aanvullende beleidsakkoord van het kabinet voor de onderlinge financiële verhoudingen. Afgesproken werd dat medeoverheden proberen te vermijden dat de lokale lasten in 2009 en 2010 stijgen. Ook in de aanvullende accenten Kort en Krachtig op het collegeprogramma 2007-2011 Krachtig in balans is het uitgangspunt om een sluitende begroting te realiseren door bij voorkeur niet de burgers van Noord-Holland extra te belasten, maar door minder uit te geven. 3.8.2 Wat zijn lokale lasten? Lokale lasten zijn inkomsten voor de provincie die verkregen worden via publiekrechtelijke regels. Het zijn voornamelijk belastingen en heffingen die de provincie op grond van wettelijke bepalingen heft van haar inwoners en in mindere mate van het bedrijfsleven. Deze kunnen worden onderscheiden in: 1 Belastingen: uitvoering van collectieve vormen van dienstverlening in het algemeen belang, maar ook publiek - individuele vormen van dienstverlening zonder een duidelijke relatie tussen dienstverlening en belasting - algemeen dekkingsmiddel: Opcenten op de hoofdsom van de motorrijtuigenbelasting; 2 Heffingen: - uitvoering van publiekrechtelijke dienstverlening: Grondwaterheffing, Ontgrondingenheffing en Nazorgheffing gesloten stortplaatsen; 3 Retributies: - individuele dienstverlening van typische overheidsdiensten van publiekrechtelijke aard: Leges (in de Provinciewet rechten genoemd). 3.8.3 Beleidsmatige aspecten van lokale lasten 3.8.3.1 Profijt en belastingdruk Hoewel het profijtbeginsel zich sterker manifesteert bij heffingen dan bij belastingen dient opgemerkt te worden dat een aanzienlijk deel van de Noord-Hollandse burgers en het bedrijfsleven niet betrokken wordt in de opcentenheffing. Verhoging van het opcententarief draagt bij aan een sterkere financiële druk op de groep wél belastingplichtigen en veroorzaakt meer discrepantie tussen betalende en niet-belastingbetalende burgers en bedrijfsleven. 3.8.3.2 Besteedbaar inkomen/lastendruk Belastingheffing heeft direct invloed op het besteedbaar inkomen van de burger. Wettelijk mogen wij geen onderscheid tussen inwoners of bedrijven aanbrengen. Het inkomensbeleid is een primaire verantwoordelijkheid van het rijk. Gelet op de geringe financiële invloed en op de groep van belastingplichtigen, heeft de opcentenheffing nauwelijks tot geen relatie met sociale aspecten en armoedebeleid. Niettemin hebben provinciale belastingen invloed op de collectieve lastendruk, zij het in zeer geringe mate. Zij zijn dus mede bepalend voor de omvang van het besteedbaar inkomen.

174 3.8.3.3 Legitimering overheidsoptreden Wat krijgt de burger terug voor de betaling aan de provincie? Er moet sprake zijn van een zeker evenwicht tussen het ervaren van overheidsoptreden en de hoogte van het te betalen bedrag. In de Provinciewet staat dat provinciale opcenten tot een bepaalde limiet geheven mogen worden en dat leges maximaal kostendekkend mogen zijn. De opbrengsten van de heffingen zijn bij speciale wetten aan limieten gebonden. Een provincie mag dus uit heffingen en leges geen winst maken: er mogen geen baten toevloeien naar de algemene middelen. Bij overtreding hiervan kan de rechter de desbetreffende heffingsverordening onverbindend verklaren. 3.8.3.4 Toekomst provinciaal belastinggebied Het Kabinet en Tweede Kamer hebben besloten tot invoering van een kilometerheffing. In het op 4 juni 2008 gesloten bestuursakkoord is vastgelegd dat de provincies na het verdwijnen van de motorrijtuigenbelasting (MRB) een eigen belastinggebied houden. Tussen de Minister van Binnenlandse Zaken en het IPO was afgesproken om uiterlijk in 2010 tot definitieve afspraken te komen over de aard van de nieuwe provinciale belasting. Uitgangspunt is dat de provincies een belastinggebied behouden. De keuze welk belastinggebied dat moet worden is nu nog niet opportuun. Wel ligt de ingezetenenheffing het meest voor de hand. Het moge duidelijk zijn dat er bij de keuze voor elke andere belastingvorm dan voortzetting van de huidige opcentenheffing sprake kan zijn van een forse verschuiving in individuele lastendruk binnen maar vooral tussen de huidige groep belastingplichtigen en degenen die thans nog niet in de opcentenheffing worden betrokken. Mocht invoering van de kilometerprijs gaan plaatsvinden, dan is het een harde eis van de Tweede Kamer dat dit de gemiddelde automobilist niets meer gaat kosten. In dat geval worden de aanschafbelasting BPM en MRB inclusief opcenten op termijn afgeschaft. Daarmee wordt de Kamer volgens de provincies een verkeerd beeld voorgespiegeld, aangezien de opbrengst van de opcenten in de kilometerheffing begrepen zal worden en de burger daarnaast, dus extra, geconfronteerd gaat worden met een nieuwe provinciale belasting, wat tot lastenverzwaring leidt. Wij zullen, zoals gebruikelijk, uw staten tijdig informeren over verdere ontwikkelingen of indien de raming van de belastingopbrengst in betekenende mate afwijkt van de huidige raming. In het kader van het Belastingplan 2008 heeft de Tweede Kamer besloten tot halvering van de MRB voor zeer zuinige auto s die ook op de opcenten van toepassing is. In het Belastingplan 2009 is met ingang van 1 april 2009 de belasting voor deze categorie voertuigen nogmaals gehalveerd, tot thans een kwart van de oorspronkelijke heffingsgrondslag. In het Belastingplan 2010 wordt zelfs voorgesteld vanaf 1 april 2010 geen MRB meer te heffen voor deze categorie voertuigen. Dit betekent een (vooralsnog geringe) krimp van de belastingcapaciteit voor de provincies die aanzienlijk kan toenemen indien massaal tot aanschaf van zeer zuinige auto s wordt overgegaan. 3.8.4 Opcenten motorrijtuigenbelasting 3.8.4.1 Bestemming opcenten De opbrengst van de opcentenheffing is algemeen dekkingsmiddel. In de beleidsarme begroting 2010 werd er vanuit gegaan dat een gedeelte van de opbrengst een geoormerkte bestemming zou krijgen ten behoeve van de Extra Investeringsimpuls Noord-Holland (EXIN-H) en de Tweede Investeringsimpuls Noord-Holland (TWIN-H). In de eerste begrotingswijziging 2010 is aan uw Staten voorgesteld om van de in de periode 2009 tot en met 2015 beschikbaar komende NUON-middelen 765 miljoen te storten in EXIN-H en TWIN-H. Daardoor is de geoormerkte jaarlijkse afdracht van de opbrengst van 14,7 provinciale opcenten naar deze bestemmingsreserves niet meer nodig. Het als algemeen dekkingsmiddel beschikbare deel van de opcentenheffing neemt daarmee met 41 miljoen toe van 143,2 miljoen naar 184,2 miljoen. De toename kan groter zijn, doch dat wordt bij Lentenota aan uw Staten voorgelegd in samenhang met de raming van de (wellicht lager) uitvallende opbrengst opcenten. Ook zal aan de hand van een actualisering van de nog geplande uitgaven voor de twee investeringsimpulsen in de Lentenota 2010 nader worden vastgesteld of de bedragen in beide fondsen toereikend zijn voor zowel de aflossing van de reeds geactiveerde uitgaven als de financiering van de toekomstige bestedingen. Het thans geldende tarief van 67,9 opcenten is vastgesteld bij besluit van uw staten van 10 november 2008, nr. 77 (Provinciaal blad 2008/127). Er wordt in deze begroting geen aanpassing van het tarief voorgesteld.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 175 3.8.4.2 noord-hollandse opcentenheffing interprovinciaal vergeleken Door opcententarieven interprovinciaal te vergelijken en het percentage te nemen over het jaarlijks wettelijk vastgesteld maximum aantal opcenten dat provincies mogen heffen, ontstaat inzicht in de onderlinge tariefverschillen en in de (on)benutte belastingcapaciteit. Het maximum aantal opcenten dat geheven mag worden is 111,9 per 1 april 2009 en 116,7 vanaf 1 april 2010. Hierbij wordt aangetekend dat de provinciale opcententarieven voor 2010 voorlopige zijn en nog vastgesteld dienen te worden door hun besturen. naam provincie tarief opcenten 2009 Voorlopig tarief 2010 maximumtarief 2009 / 2010 % benut 2009 / 2010 Friesland 80,4 81,7 111,9/116,7 71,8/70,0 Groningen 79,1 79,1 111,9/116,7 70,7/67,8 drenthe 81,0 82,3 111,9/116,7 72,4/70,5 overijssel 78,5 79,7 111,9/116,7 70,2/68,3 Flevoland 71,6 75,8 111,9/116,7 64,0/65,0 Gelderland 82,7 82,7 111,9/116,7 73,9/70,9 utrecht 72,6 72,6 111,9/116,7 64,9/62,2 noord-holland 67,9 67,9 111,9/116,7 60,7/58,2 Zuid-holland 95,0 95,0 111,9/116,7 84,9/81,4 noord-brabant 71,6 71,6 111,9/116,7 64,0/61,4 Zeeland 69,3 69,3 111,9/116,7 61,9/59,4 Limburg 82,0 82,0 111,9/116,7 73,3/70,3 Gemiddeld 77,6 78,3 111,9/116,7 69,4/67,1 Noord-Holland blijft de provincie met het laagste opcententarief. 3.8.4.3 onbenutte belastingcapaciteit Het maximum aantal opcenten dat provincies mogen heffen is 111,9 per 1 april 2009 en 116,7 vanaf 1 april 2010 tot en met 31 maart 2011. Eén opcent genereert in 2010 voor Noord-Holland circa 2,8 miljoen aan opbrengst. De onbenutte belastingcapaciteit bedraagt in 2010 133,3 miljoen.

176 3.8.5 Overige heffingen 3.8.5.1 uitwerking van het provinciale beleid (rechten en heffingen) Een beleid gericht op kostendekking vergt inzicht in de kostenstructuur en de wijze van kostentoerekening. Dit beleid richt zich op de heffingen en rechten waarvoor wettelijk is vastgelegd dat de provincie slechts bepaalde respectievelijk de volledige kosten in de heffingstarieven mogen doorberekenen en daarop geen winst mogen maken. Dit dient dan ook te beginnen met een adequate kostenbeheersing. Daarnaast dient er een concrete kostentoerekening aanwezig te zijn. Als leidraad voor de kostenberekening van rechten geldt de in juli 2007 door het Ministerie van Binnenlandse Zaken opgestelde Handreiking Kostentoerekening leges en tarieven. Met het financiële systeem SAP, het tijdschrijven en het maken van kostenberekeningen zijn de instrumenten daartoe voorhanden. In het vorige collegeprogramma werd aangegeven dat leges in eerste instantie kostendekkend worden gemaakt door kostenverlaging. Dit gebeurt door het optimaliseren van efficiency en in tweede instantie door inkomstenverhoging. Dit houdt in dat nog niet kostendekkende legestarieven daarnaar opgetrokken worden en dat tarieven die meer dan kostendekkend blijken te zijn, verlaagd worden tot op maximaal kostendekkend niveau. 3.8.5.2 Legesheffing Leges, ook rechten of retributies genoemd, zijn betalingen die de overheid krachtens algemene regels vordert ter zake van een concrete door haar in haar functie als zodanig individueel bewezen dienst. Er is sprake van een dienst indien degene te wiens behoeve de handeling wordt verricht rechtstreeks en in overheersende mate een individueel belang heeft bij deze handeling. Daarmee onderscheiden de retributies zich van belastingen. Zuiver publiekrechtelijke handelingen van de overheid, zoals het verlenen van vergunningen of ontheffingen zijn diensten in deze zin. Naar verwachting treedt per 1 juli 2010 de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in werking. Op grond van hoofdstuk 3 van het Besluit omgevingsrecht (Bor) zijn wij bevoegd te beslissen op een aanvraag. Vanaf dat moment kunnen provincies omgevingsvergunningen afgeven voor onder andere bouwen, slopen, gebruik en andere aangelegenheden. Invoering van de Wabo leidt tot een omvangrijke aanpassing van zowel legesverordening als tarieventabel voor 2010. Ook zal per 1 januari 2010 de Waterwet in werking treden. Deze wetswijziging heeft gevolgen voor de tariefbepalingen die thans nog gebaseerd zijn op de Grondwaterwet. De totale opbrengst van de leges wordt voor 2010 vooralsnog geraamd op 582.000. De meest recente legesverordening is vastgesteld bij statenbesluit van 12 december 2005, nummer 76 (Provinciaal blad 2005/103) en de vigerende Tarieventabel 2008 bij statenbesluit van 19 november 2007, nummer 64 (Provinciaal blad 2007/73). 3.8.5.3 nazorgheffing gesloten stortplaatsen In de zogenaamde Leemtewet is op 1 april 1998 een regeling in de Wet milieubeheer opgenomen (artikelen 15.44, 15.45 en 15.47) over de nazorg van operationele stortplaatsen. Dit zijn stortplaatsen waar het storten van afvalstoffen niet vóór 1 september 1996 is beëindigd. In deze wet is bepaald dat de provincies bestuurlijk en financieel ervoor verantwoordelijk zijn dat deze stortplaatsen na sluiting geen nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaken. Daartoe dient eeuwigdurende nazorg plaats te vinden. Dit houdt in dat maatregelen genomen dienen te worden om bodembeschermende voorzieningen op gesloten stortplaatsen in stand te houden, te onderhouden, te herstellen en eventueel te vervangen. Voorts dienen de bodembeschermende voorzieningen regelmatig geïnspecteerd en de bodem onder de stortplaats onderzocht te worden. Ter bestrijding van deze kosten is een nazorgheffing ingesteld die wordt geheven van de exploitanten van operationele stortplaatsen. De opbrengst van de heffing, berekend via een IPO rekenmodel per stortplaats, wordt in het uitsluitend voor nazorg bestemde Nazorgfonds gestort. Het Nazorgfonds is een bij wet vastgestelde rechtspersoon. In het Nazorgfonds wordt een zodanig kapitaal opgebouwd, dat uit het rendement daarvan de eeuwigdurende nazorg gefinancierd kan worden. Het Nazorgfonds bevatte per 1 januari 2009 circa 31,5 miljoen. In 2009 wordt 290.551 aan nazorgheffing opgelegd. Per 1 januari 2010 zal het saldo van de reserve geopende stortplaatsen circa 33 miljoen omvatten, inclusief rentebaten. De verordening Nazorgheffing is vastgesteld bij statenbesluit van 29 maart 1999, nummer 19 (Provinciaal blad 1999/25), de meest recente tarieventabel bij statenbesluit van 17 november 2008, nummer 81 (Provinciaal blad 2009/1). 3.8.5.4 Grondwaterheffing In december 2009 treedt de Waterwet in werking. Tot nu toe kent artikel 48 van de grondwaterwet aan gedeputeerde staten de bevoegdheid toe om bij wijze van een provinciale belasting een heffing in te stellen wegens het onttrekken van grondwater. De heffing is bestemd ter bestrijding van een groot deel van de ten laste van de provincie komende kosten die zijn

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 177 verbonden aan het grondwaterbeheer. Nu de wettelijke grondslag voor de grondwaterheffing gebaseerd wordt op de Waterwet zal de verordening in zijn geheel vervangen worden. De kosten-batenverhouding wordt bij balansvoorziening geregeld. Dit betekent dat een heffingsoverschot, veelal veroorzaakt door eenmalige grote grondwateronttrekkingen, in de voorziening wordt gestort en dat een heffingstekort uit de voorziening gedekt wordt. Hiermee wordt ook voorkomen dat het heffingstarief onnodig fluctueert. Heffingplichtig worden de onttrekkers van 12.000 (was 10.000) m³ of meer grondwater per heffingsjaar. Het tarief zal met 5,2% verhoogd worden tot 0,0085 (thans 0,00808) per m³ onttrokken grondwater. De noodzakelijke tariefverhoging is het gevolg van het geleidelijk teruglopen van de voorziening tot nihil. Het tarief van de heffing is overigens vele jaren ongewijzigd gebleven. Voor 2010 wordt een opbrengst geraamd van circa 0,8 miljoen. De vigerende Grondwaterheffingsverordening is vastgesteld bij statenbesluit van 8 december 1997, nummer 65 (Provinciaal blad 1997/75). Het huidige tarief bij statenbesluit van 6 november 2000, nummer 78 (Provinciaal blad 2000/63). 3.8.5.5 ontgrondingenheffing De Ontgrondingenwet zorgt voor een afweging van alle bij een ontgronding betrokken belangen. In artikel 21f van de Ontgrondingenwet werd de provincies de mogelijkheid geboden om de kosten van planvorming, coördinatie en informatie voor 50% te verhalen op de houders van ontgrondingenvergunningen. Met het vervallen van artikel 7b van de Ontgrondingenwet per 1 januari 2009 is ook de heffingsgrondslag, genoemd in artikel 2 van de Heffingsverordening ontgrondingen Noord-Holland 2001 komen te vervallen. Slechts de kosten met betrekking tot schadevergoedingen en die van onderzoek naar het verband tussen een ontgronding en schade aan onroerende zaken en de bepaling van de omvang van de schade kunnen ingevolge artikel 21f Ontgrondingenwet nog uit de heffing bestreden worden. Gelet op de mogelijkheid tot schadeverhaal op de veroorzaker ervan (de vergunninghouder) en het verwachte maar ook zeer geringe aantal schadeclaims richting provincie tot nu toe, zal worden voorgesteld om met ingang van 1 januari 2010 de Heffingsverordening Ontgrondingen in te trekken. Deze intrekking zal aan uw Staten worden voorgesteld samen met een aanpassing van de Ontgrondingenverordening Noord-Holland. Hierbij zal tevens voorgesteld worden om eventuele schadeclaims en onderzoek naar de grond daarvan te dekken vanuit de algemene middelen. De thans vigerende Heffingsverordening ontgrondingen Noord-Holland 2001 is vastgesteld bij statenbesluit van 6 november 2000, nummer 79 (Provinciaal blad 2000/64).

178 3.9 Extra investeringsimpuls noord-holland Provinciale Staten hebben in het begrotingsdebat 2005 (15 november 2004) de uitgangspunten voor een Extra Investeringsimpuls Noord-Holland vastgesteld. Provinciale Staten willen een zeer krachtige investeringsimpuls geven op een aantal gebieden, met name mobiliteit, economie in Noord-Holland-Noord en zorg. 3.9.1 Extra investeringsimpuls Openbaar vervoerinfrastructuur Voor het Regionetproject worden in de regio s Haarlem-IJmond en Gooi en Vechtstreek doorstromingsmaatregelen genomen, in nauw overleg met de betrokken gemeenten. De voortgang in de projecten loopt voorspoedig. Het budget is nagenoeg uitgeput. Als vervolg op de overeenkomst tussen Amsterdam, Rijk, Provincie NH en Stadsregio Amsterdam van 31 januari 2006 hebben PS in december 2007 besloten 75 miljoen beschikbaar te stellen in de vorm van subsidie aan de ontwikkeling van het Zuidasdok. Daarbij is benadrukt dat de voorwaarden waaronder de provincie haar bijdrage toezegt zeer specifiek zijn gekoppeld aan de kwaliteit van de openbaar vervoerknoop en dat de bijdrage pas beschikbaar komt als er een definitief prospectus c.a. door Stad en Staat is vastgesteld. Begin 2009 hebben Rijk en gemeente besloten het veilingproces vanwege veranderde marktomstandigheden te beëindigen. Daarmee is evenwel het Zuidas Dokmodel nog niet van de baan. Rijk en gemeente hebben nog niet besloten over het vervolgproces maar onderzoek naar alternatieven en haalbaarheid daarvan is gaande. Eind 2009 moet er meer duidelijkheid zijn en kan getoetst worden of inhoudelijk aan de provinciale voorwaarden is voldaan en of er voldoende zekerheden zijn ingebouwd om de provinciale subsidie in 2010 beschikbaar te stellen. Uw staten hebben ten behoeve van het westelijk gedeelte van de Zuidtangent (tot Haarlem Centraal Station) een bedrag gereserveerd in de Extra Investeringsimpuls. De gemeente Haarlem heeft eerder besloten af te zien van bovengrondse oplossingen. In nauwe samenwerking met de gemeente Haarlem is een haalbaarheidsonderzoek (technisch en financieel) uitgevoerd naar een ondertunneling van de Zuidtangent. In het vervolg hierop is besloten ook te kijken naar alternatieven, waaronder deels ondergrondse varianten. Uit beide onderzoeken blijken er kansen te liggen voor een kwaliteitsimpuls in het Openbaar Vervoer, gecombineerd met een ruimtelijk-economische impuls voor de stad Haarlem. Besluitvorming over het vervolgonderzoek wordt verwacht 3.9.2 Extra investeringsimpuls Weginfrastructuur Over driekwart van het programma heeft uw staten al een besluit genomen. De projecten N201, Mediapark Hilversum, Zuidelijke Randweg Zaanstad, Oostweg Haarlem en de Omlegging A9 te Badhoevedorp lopen volgens (tijd)schema. Voor het verkeersmanagement A8/A9 is in 2007 de studie afgerond. Wij verwachten daarover (na overleg met de gemeente) in september 2009 voorstellen aan uw staten te kunnen voorleggen. Voor wat betreft de Westfrisiaweg: wij hebben in mei 2008 de zogenaamde MIRT planstudie voorgelegd aan de Minister en gevraagd om de rijksbijdrage. In 2010 zal het Inpassingsplan procedureel worden afgerond. Uitgangspunt is nog steeds dat begin 2011 met de uitvoering wordt gestart. 3.9.3 Extra investeringsimpuls Duurzame energie Vanuit EXIN-H is 10 miljoen euro beschikbaar gesteld voor realisatie van diverse duurzame energie initiatieven. In 2009 zijn diverse duurzame energie initiatieven die vanuit het EXIN-H zijn gefinancierd afgerond. Zo zijn de subsidies voor de activiteiten van het Kenniscentrum Duurzame Energie en voor de Stichting Duurzaam Texel vastgesteld en afgehandeld. Eind 2008 is de tweede fase van het Facility Center Duurzame Energie opgeleverd. Midden 2009 is de aanbesteding van het laatste deel, de startersunits, gestart. Hiervoor is nog een bedrag van 500.000 gereserveerd. Een deel van dit bedrag zal als voorschot nog in 2009 worden besteed. De verwachting is dat begin 2010 de startersunits worden opgeleverd waarna het restant kan worden uitbetaald. De Deelverordening Duurzame Energiepakket Noord-Holland is geheel verplicht. In 2010 zal het merendeel van de nog lopende projecten binnen deze deelverordening worden afgerond waarna vaststelling en afhandeling kan plaatsvinden. Het budget dat gereserveerd is voor Windpark Wieringermeerdijk zal in 2010 deels worden ingezet ter ondersteuning van de realisatie van dit windpark. Daarnaast zal een deel van dit budget worden ingezet ter ondersteuning van de realisatie van het Windpark Wieringermeer en diverse andere windparkinitiatieven die in voorbereiding zijn.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 179 3.9.4 Extra investeringsimpuls Zorg, Welzijn en sociaal-culturele infrastructuur Zorg en welzijn De focus ligt in 2010 op: De afronding van de 6 Wonen welzijn zorg projecten in het landelijk gebied: de subsidie is in 2009 voor het laatste jaar verleend. Naar verwachting zullen projecten nog doorlopen in 2010. De focus zal liggen op de kennisoverdracht vanuit deze WWZ-voorbeeldgemeenten naar de rest van de provincie. De deelverordening mantelzorg is sinds 2005 in uitvoering; vanaf 2007 op een nieuwe leest geschoeid. Eind 2009 is een notitie gepresenteerd waarin teruggekeken is op de regeling in de afgelopen jaren. De Uitvoeringsregeling mantelzorg is ook in 2010 van kracht. In 2010 wordt u een voorstel gedaan over de uitvoering in 2011/2012. In 2010 zijn tenminste 5 projecten gesubsidieerd die leiden tot vernieuwing of verbetering van de mantelzorg. Jeugdzorg In 2010 ligt de focus op: De gelden uit de Extra Investeringimpuls worden in de Jeugdzorg ingezet voor het wegwerken van de wachtlijsten in de Jeugdzorg en voor het verbeteren van de aansluiting van de jeugdzorg en het gemeentelijk jeugdbeleid, waaronder de implementatie van een risicosignaleringssysteem. Voor beide onderwerpen zijn projectplannen in uitvoering in 2010. In 2009 nemen Gedeputeerde Staten nog een besluit over een extra uitbreiding van het zorgaanbod om het in het Bestuursakkoord IPO-Rijk 2008-2009 afgesproken doel te bereiken. Het doel is het hebben weggewerkt van de wachtlijsten per 31 december 2009 (bij een vastgesteld groeipercentage van de vraag). De extra zorgplaatsen die in 2009 zijn gecreëerd voor het wegwerken van de wachtlijsten zullen ook in 2010 nog in uitvoering zijn. Het project Transferium (zorgaanbod voor jongeren met ernstige gedragproblematiek) zal volgens planning in 2010 geopend worden. Het projectplan is in uitvoering. Voor de realisatie van het project Verbetering spreiding speciaal onderwijs is in 2010 een projectplan in uitvoering. Provinciale Staten hebben in 2009 besloten om 3.623.000 van de eenmalige investeringsbijdrage voor Bureau jeugdzorg N-H te dekken uit de resterende middelen van EXIN-H en FIN-H in productgroep Zorg (861) en Sociaal beleidskader (803). De middelen worden in 2010 ingezet om o.a. ziekteverzuim en personeelverloop terug te dringende en de bedrijfsvoering sterk te verbeteren. Sociaal-culturele infrastructuur In 2010 ligt de focus op: Wat betreft de projecten Verbetering van museumaanbod en Verbetering en uitbreiding van theaters en podia zijn de beschikbare budgetten helemaal besteed. Wel moeten nog enkele projecten worden gerealiseerd. Het gaat hierbij om het Stedelijk Museum Amsterdam en De Nollen Den Helder die volgens de planning in 2010 worden gerealiseerd. De oplevering van het Museaal Centrum in Bergen wordt in 2011 verwacht. Wat betreft de podia is het de bedoeling dat het Cultuurcentrum in Hoofddorp in 2010 wordt geopend. Realisatie van YXIE in Alkmaar wordt in 2012 verwacht. Op basis van de door GS op 21 april 2009 vastgestelde nota Uitvoeringsprogramma Stelling van Amsterdam 2009-2013 (door uw staten vast te stellen op 29 juni 2009), zullen in 2010 EXIN-H-middelen worden ingezet voor de realisatie van de bezoekerscentra, verdere ontwikkeling van wandel- fiets- kano- en ruiterroutes en een bijdrage aan de voorbereiding van minimaal twee grote gebiedsprojecten. Ook worden enkele objecten gerestaureerd en worden middelen ingezet voor marketing en communicatie. In januari 2008 hebben uw staten ingestemd met ons voorstel om het EXIN-H budget van 3,5 miljoen voor het industrieel erfgoed te verlagen met 1,75 miljoen ten bate van het religieus erfgoed. In november 2008 is u een selectie van religieus erfgoed voorgelegd op basis waarvan wij de 1,75 miljoen in 2009 en 2010 geheel willen inzetten. Tegelijkertijd is u voorgelegd hoe wij de resterende 1,75 miljoen voor het industrieel erfgoed in 2009 willen inzetten. Dit bedrag zal in 2009 en 2010 geheel worden besteed aan drie projecten, zijnde gemaal Cruquius te Haarlemmermeer, Hembrugterein te Zaanstad en Sugar City te Halfweg. Naar verwachting is het beschikbaar budget voor het project Behoud en beheer archeologie in 2009 helemaal besteed. Sinds april 2006 is de Deelverordening en nu de Uitvoeringsregeling Infrastructuur bibliotheekwerk NH van kracht met een looptijd tot 2010. In dit kader worden ook in 2010 door de verschillende basisbibliotheken in Noord-Holland projecten ingediend.

180 FinanCiëLE BEGrOtinG

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 181 4.1 inleiding Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor (artikel 7, lid 3) dat de financiële begroting dient te bestaan uit het overzicht van baten en lasten en toelichting, en een uiteenzetting van de financiële positie (inclusief toelichting). Overzicht van baten en lasten (BBV artikel 17, lid a en b), inclusief overzicht geraamde resultaatbestemming per programma, (BBV artikel 17, lid c t/m e). Toelichting op het overzicht van baten en lasten, (BBV artikel 19, lid a). Uitgangspunten voor de ramingen (BBV artikel 19, lid b). Uiteenzetting van de financiële positie (BBV artikel 20, lid 1). Financieel kader en nieuw beleid 2009 (BBV artikel 18). Overzicht van de geraamde incidentele baten en lasten (BBV artikel 19, lid c). Overzicht arbeidskosten gerelateerde verplichtingen (BBV artikel 20, lid 2a). Investeringen en financiering (BBV artikel 20, lid b en c). Stand en het verloop van reserves en voorzieningen (BBV artikel 20, lid d en e). Meerjarenraming (BBV artikel 21 en 22). EMU saldo (afspraak Ministerie BZK en IPO).

182 4.2 Overzicht van baten en lasten, en toelichting In deze geïntegreerde begroting 2010 zijn de voorstellen en de maatregelen uit de eerste begrotingswijziging 2010 gevoegd bij de beleidsarme begroting 2010. Inclusief toevoegingen aan voorzieningen en exclusief toevoegingen en onttrekkingen aan reserves, ontstaat inzicht in het resultaat vóór bestemming. Dit is financieel gezien het resultaatbepalende gedeelte. Hierna dienen de bedragen die worden toegevoegd of onttrokken aan de reserves te worden opgenomen in het overzicht. De som van deze twee bedragen is het resultaat na bestemming van reserves. In de onderstaande tabellen wordt in één oogopslag duidelijk tot welk bedrag per programma ons College door uw Staten wordt geautoriseerd uitgaven te doen. Programma's Jaarrekening 2008 Begroting inclusief wijzigingen 2009 Lasten Baten saldo Lasten Baten saldo Bestuur en Burger 22.833.908 289.995-22.543.913 21.368.300 87.400-21.280.900 Bestuur en andere overheden 8.786.531 858.978-7.927.553 47.194.200 100.000-47.094.200 Wegen, verkeer en mobiliteitsmanagement 223.633.557 18.802.360-204.831.197 207.014.000 41.995.100-165.018.900 openbaar Vervoer 64.854.471 52.799.195-12.055.275 87.763.400 67.062.500-20.700.900 Water 20.692.961 2.311.769-18.381.191 15.638.300 2.306.600-13.331.700 Milieu 52.672.388 21.254.062-31.418.326 46.583.200 10.632.800-35.950.400 Recreatie, toerisme en natuur en landschap 71.232.819 32.173.524-39.059.295 101.757.800 45.204.400-56.553.400 Economie en Landbouw 19.378.005 947.628-18.430.376 35.316.500 317.900-34.998.600 Welzijn en (Jeugd)Zorg 122.257.462 93.083.089-29.174.373 131.195.900 80.084.400-51.111.500 Kunst en Cultuur 43.607.554 4.431.905-39.175.649 54.037.800 2.971.200-51.066.600 Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting 62.044.771 23.212.208-38.832.563 52.679.100 21.056.600-31.622.500 Staf en ondersteuning 964.821-1.924.955-2.889.776-649.900 591.200-58.700 Financiering en Algemene dekkingsmiddelen 19.880.807 412.435.225-392.554.418-42.726.873 805.911.769-763.184.896- Specificatie Financiering en Algemene dekkingsmiddelen Renteresultaat - 49.308.767-49.308.767- - 34.838.500-34.838.500- Provinciefonds - 131.463.421-131.463.421- - 137.587.900-137.587.900- Dividenden - 50.343.811-50.343.811- - 34.000.000-34.000.000- Opcenten motorrijtuigenbelasting - 177.334.329-177.334.329- - 188.000.000-188.000.000- Stelposten - 1.657.479-1.657.479-5.910.500 2.750.000-3.160.500 Overige baten en lasten 19.880.807 2.327.419-17.553.389 36.816.373 408.735.369-371.918.996- Subtotaal 19.880.807 412.435.225-392.554.418-42.726.873 805.911.769-763.184.896- totaal van de programma's - resultaat voor bestemming 730.910.412 664.524.895-66.385.517 843.925.273 1.078.321.869-234.396.596- mutatie reserves per programma Bestuur en Burger 7.107.740 228.300-6.879.440 2.895.100 3.187.400-292.300- Bestuur en andere overheden 2.363.000 870.402-1.492.598 2.363.000 4.619.000-2.256.000- Wegen, verkeer en mobiliteitsmanagement 31.583.500 68.198.452-36.614.952-11.383.500 57.516.100-46.132.600- openbaar Vervoer 10.250.042 5.481.258-4.768.783 1.944.800 13.040.200-11.095.400- Water - 8.960.500-8.960.500- - 750.000-750.000- Milieu - 6.918.909-6.918.909- - 9.621.000-9.621.000- Recreatie, toerisme en natuur en landschap - 14.740.830-14.740.830-1.200.000 28.859.200-27.659.200- Economie en Landbouw - 7.577.071-7.577.071- - 19.782.000-19.782.000- Welzijn en (Jeugd)Zorg - 8.609.816-8.609.816- - 29.331.100-29.331.100- Kunst en Cultuur 1.009.800 6.058.880-5.049.080-1.059.700 14.519.500-13.459.800- Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting 1.179.800 22.481.927-21.302.127-1.303.900 17.187.900-15.884.000- Staf en ondersteuning - - - 7.000.000 2.639.200-4.360.800 Financiering en Algemene dekkingsmiddelen 132.365.165 107.279.263-25.085.902 545.378.238 3.200.000 548.578.238 Mutatie reserves - - - - 142.279.042-142.279.042- Totaal mutatie reserves per programma - Resultaatbestemming 185.859.047 257.405.610-71.546.563-574.528.238 340.131.642-234.396.596 resultaat na bestemming 916.769.459 921.930.505-5.161.046-1.418.453.511 1.418.453.511-0

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 183 Begroting 2010 Begroting 2011 Begroting 2012 Begroting 2013 Lasten Baten saldo Lasten Baten saldo Lasten Baten saldo Lasten Baten saldo 23.234.100 87.400-23.146.700 23.342.000 87.400-23.254.600 21.579.800 87.400-21.492.400 21.731.400 87.400-21.644.000 45.406.500 233.500-45.173.000 45.480.200 150.000-45.330.200 8.397.300 150.000-8.247.300 7.708.700 150.000-7.558.700 260.794.400 34.226.500-226.567.900 168.760.400 20.746.200-148.014.200 179.391.300 20.623.600-158.767.700 179.410.600 20.623.600-158.787.000 149.394.200 51.260.800-98.133.400 60.720.200 47.387.900-13.332.300 60.483.200 47.887.600-12.595.600 61.865.200 50.004.400-11.860.800 16.072.900 1.829.700-14.243.200 14.247.900 1.850.800-12.397.100 14.232.300 1.873.400-12.358.900 12.745.300 1.896.100-10.849.200 41.018.300 11.685.300-29.333.000 39.955.000 11.424.600-28.530.400 40.182.500 11.685.300-28.497.200 41.105.800 11.685.300-29.420.500 47.214.300 643.500-46.570.800 38.820.500 251.000-38.569.500 28.830.500 181.000-28.649.500 27.154.000 11.000-27.143.000 46.486.000-46.486.000 33.599.800-33.599.800 19.925.400-19.925.400 14.461.900-14.461.900 123.104.600 80.084.400-43.020.200 111.308.100 80.084.400-31.223.700 107.701.200 80.084.400-27.616.800 101.334.400 80.084.400-21.250.000 46.764.300 114.300-46.650.000 47.898.100 114.300-47.783.800 44.318.500 114.300-44.204.200 40.049.300 114.300-39.935.000 32.786.000 3.502.100-29.283.900 36.001.200 3.502.100-32.499.100 25.258.600 3.502.100-21.756.500 22.665.900 3.502.100-19.163.800 655.800 606.300-49.500 655.800 621.300-34.500 655.800 637.100-18.700 655.800 653.400-2.400 3.977.900 411.538.600-407.560.700-4.352.700 399.508.900-395.156.200-31.186.700 384.449.900-353.263.200-41.053.900 385.803.900-344.750.000- - 33.019.100-33.019.100- - - - - 31.219.100-31.219.100- - 30.239.100-30.239.100- - 137.511.600-137.511.600- - - - - 102.540.900-102.540.900- - 101.474.900-101.474.900- - 12.139.900-12.139.900- - - - - 9.439.900-9.439.900- - 10.839.900-10.839.900- - 190.500.000-190.500.000- - - - - 190.500.000-190.500.000- - 190.500.000-190.500.000-3.797.900 20.050.000-16.252.100-4.172.700-4.172.700 31.006.700 50.750.000-19.743.300-40.873.900 52.750.000-11.876.100-180.000 18.318.000-18.138.000-180.000-180.000 180.000-180.000 180.000-180.000 3.977.900 411.538.600-407.560.700-4.352.700-4.352.700 31.186.700 384.449.900-353.263.200-41.053.900 385.803.900-344.750.000-836.909.300 595.812.400-241.096.900 625.141.900 565.728.900-59.413.000 582.143.100 551.276.100-30.867.000 571.942.200 554.615.900-17.326.300 2.895.100 2.945.100-50.000-2.895.100 2.745.100-150.000 945.100 945.100- - 945.100 945.100- - 2.363.000 2.319.100-43.900 2.363.000 2.350.000-13.000 363.000 750.000-387.000-363.000-363.000 8.883.500 110.880.300-101.996.800-7.383.500 25.761.200-18.377.700-7.383.500 15.758.300-8.374.800-1.183.500 14.052.700-12.869.200-1.944.800 89.826.900-87.882.100-1.944.800 1.932.400-12.400 1.944.800 1.123.700-821.100 1.944.800 374.600-1.570.200-2.250.000-2.250.000- - - - - - - - - - - 4.382.000-4.382.000- - 1.798.200-1.798.200- - 274.100-274.100- - 943.300-943.300- - 15.119.000-15.119.000-10.115.500 7.542.800-2.572.700-2.243.700-2.243.700- - 438.300-438.300- - 31.499.000-31.499.000- - 17.190.400-17.190.400- - 6.908.400-6.908.400- - 1.405.000-1.405.000-500.000 22.408.400-21.908.400-500.000 11.423.600-10.923.600- - 7.822.300-7.822.300- - 1.406.200-1.406.200-989.900 11.098.100-10.108.200-989.900 12.036.100-11.046.200-989.900 8.471.700-7.481.800-989.900 4.156.100-3.166.200-947.400 10.212.600-9.265.200-785.500 12.941.800-12.156.300-785.500 2.713.000-1.927.500-785.500-785.500 - - - - - - - - - - - - 348.319.900-348.319.900 165.673.400 9.396.600-156.276.800 3.417.800-3.417.800 144.396.600 9.396.600-135.000.000-305.000.000-305.000.000- - 147.056.100-147.056.100- - - - - 134.999.900-134.999.900-366.843.600 607.940.500-241.096.900-192.650.700 252.174.300-59.523.600-15.829.600 47.010.300-31.180.700-150.608.400 168.117.800-17.509.400-1.203.752.900 1.203.752.900- - 817.792.600 817.903.200-110.600-597.972.700 598.286.400-313.700-722.550.600 722.733.700-183.100-

184 4.2.1 Uitgangspunt voor de ramingen Voor een toelichting op de gronden waarop de ramingen zijn gebaseerd, wordt verwezen naar de toelichting op de uitgangspunten voor de ramingen in paragraaf 4.3.1. 4.2.2 incidentele baten en lasten In bijlage 5.8 worden de incidentele baten en lasten voor de jaren 2010-2013 weergegeven. 4.2.3 Verklaring van aanmerkelijke verschillen In onderstaande tabel zijn de lasten en baten per programma voor Rekening 2008, Begroting 2009 na Lentenota en de geïntegreerde begroting 2010 opgenomen. Vervolgens zijn conform de BBV vereisten de aanmerkelijke verschillen tussen Rekening 2008 en geïntegreerde begroting 2010 en tussen Begroting 2009 na Lentenota en geïntegreerde begroting 2010 op hoofdlijnen toegelicht. Omdat het BBV geen aanwijzing geeft wat een aanmerkelijk verschil precies inhoudt, is bij de verklaring van de aanmerkelijke verschillen uitgegaan van een verschil groter dan 5% van het programmatotaal van geïntegreerde begroting 2010. Ook zijn verschillen kleiner dan 1 miljoen niet toegelicht. De verschillen op de dekkingsmiddelen worden ook niet nader toegelicht omdat deze al zijn toegelicht in het programmaplan (progamma 13). Lasten per Programma rekening 2008 Begroting 2009 Begroting 2010 Verschil t.o.v. rekening 2008 Verschil t.o.v. Begroting 2009 Bestuur en burger 22.833.908 21.368.300 23.234.100 1.465.608-1.865.800 Bestuur en andere overheden 8.786.531 47.194.200 45.406.500 38.407.669 1.787.700- Wegen, verkeer en mobiliteitsmanagement 223.633.557 207.014.000 260.794.400 16.619.557-53.780.400 openbaar Vervoer 64.854.471 87.763.400 149.394.200 22.908.929 61.630.800 Water 20.692.961 15.638.300 16.072.900 5.054.661-434.600 Milieu 52.672.388 46.583.200 41.018.300 6.089.188-5.564.900- Recreatie, toerisme en natuur en landschap 71.232.819 101.757.800 47.214.300 30.524.981 54.543.500- Economie en Landbouw 19.378.005 35.316.500 46.486.000 15.938.495 11.169.500 Welzijn en (Jeugd)Zorg 122.257.462 131.195.900 123.104.600 8.938.438 8.091.300- Kunst en Cultuur 43.607.554 54.037.800 46.764.300 10.430.246 7.273.500- Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting 62.044.771 52.679.100 32.786.000 9.365.671-19.893.100- Staf en ondersteuning 964.821-649.900 655.800 1.614.721 5.900 Financiering en Algemene dekkingsmiddelen 19.880.807 42.726.873 3.977.900 22.846.066 38.748.973- Specificatie Financiering en Algemene dekkingsmiddelen Renteresultaat - - - - - Provinciefonds - - - - - Dividenden - - - - - Opcenten motorrijtuigenbelasting - - - - - Stelposten - 5.910.500 3.797.900 5.910.500 2.112.600- Overige baten en lasten 19.880.807 36.816.373 180.000 16.935.566 36.636.373- Subtotaal 19.880.807 42.726.873 3.977.900 22.846.066 38.748.973- totaal van de Lasten 730.910.412 843.925.273 836.909.300 113.014.861 7.015.973-

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 185 Baten per Programma rekening 2008 Begroting 2009 Begroting 2010 Verschil t.o.v. rekening 2008 Verschil t.o.v. Begroting 2009 Bestuur en Burger 289.995-87.400-87.400-202.595 - Bestuur en andere overheden 858.978-100.000-233.500-758.978 133.500- Wegen, verkeer en mobiliteitsmanagement 18.802.360-41.995.100-34.226.500-23.192.740-7.768.600 openbaar Vervoer 52.799.195-67.062.500-51.260.800-14.263.305-15.801.700 Water 2.311.769-2.306.600-1.829.700-5.169 476.900 Milieu 21.254.062-10.632.800-11.685.300-10.621.262 1.052.500- Recreatie, toerisme en natuur en landschap 32.173.524-45.204.400-643.500-13.030.876-44.560.900 Economie en Landbouw 947.628-317.900- - 629.728 317.900 Welzijn en (Jeugd)Zorg 93.083.089-80.084.400-80.084.400-12.998.689 - Kunst en Cultuur 4.431.905-2.971.200-114.300-1.460.705 2.856.900 Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting 23.212.208-21.056.600-3.502.100-2.155.608 17.554.500 Staf en ondersteuning 1.924.955-591.200-606.300-1.333.755 15.100- Financiering en Algemene dekkingsmiddelen 412.435.225-805.911.769-411.538.600-393.476.544-394.373.169 Specificatie Financiering en Algemene dekkingsmiddelen Renteresultaat 49.308.767-34.838.500-33.019.100-14.470.267 1.819.400 Provinciefonds 131.463.421-137.587.900-137.511.600-6.124.479-76.300 Dividenden 50.343.811-34.000.000-12.139.900-16.343.811 21.860.100 Opcenten motorrijtuigenbelasting 177.334.329-188.000.000-190.500.000-10.665.671-2.500.000- Stelposten 1.657.479-2.750.000-20.050.000-1.092.521-17.300.000- Overige baten en lasten 2.327.419-408.735.369-18.318.000-406.407.950-390.417.369 Subtotaal 412.435.225-805.911.769-411.538.600-393.476.544-394.373.169 totaal van de Baten 664.524.895-1.078.321.869-595.812.400-413.796.974-482.509.469 Verklaring verschillen rekening 2008, Begroting 2009 na Lentenota en Begroting 2010 Algemeen Over het algemeen kan over de aanmerkelijke verschillen tussen de jaarrekening 2008, de begroting 2009 (na Lentenota) en de geïntegreerde begroting 2010 worden opgemerkt dat er in veel gevallen sprake is van meerdere oorzaken die uiteindelijk leiden tot een verschil, zoals; mutaties in de kasraming van reserves als gevolg van (bijvoorbeeld) het later afrekenen van subsidies/aanvragen van voorschotten door subsidieontvangers, en vertraging in projecten. mutaties in de raming van begrotingsposten gerelateerd aan de voortgang in projecten/declaratiegedrag van leveranciers mutaties in de financieringslasten gerelateerd aan de voortgang in projecten budgetmutaties (intensiveringen/extensiveringen) met een incidenteel karakter cq. ongelijkmatig verloop tussen de jaren. voorstellen voor nieuw beleid (mutaties in) specifieke uitkeringen van het Rijk verschuivingen van budgetten uit administratief technische overwegingen raming van de uitgaven uit voormalige voorzieningen (conform aangepaste eisen van het BBV) In het programmaplan zijn de verschillen op programmaniveau en operationeel doelniveau toegelicht. Apparaatskosten De verschillen op de apparaatskosten (ten opzichte van 2009) worden, naast de jaarlijkse indexering, onder andere verklaard door een tijdelijke uitbreiding van de formatie voor de periode van het collegeakkoord. Daarnaast worden de kapitaalslasten ieder jaar hoger, wat een doorwerking heeft op het beschikbare apparaatskosten budget.

186 4.3 Uiteenzetting financiële positie en toelichting In deze paragraaf volgt een uiteenzetting van de financiële positie, aangevuld met een samenvatting van de posten die uiteindelijk leiden tot een geïntegreerde begroting 2010 voor het jaar 2010 en doorwerking hebben in de meerjarenbegroting 2011-2013. De stelpost dekking begrotingstekort welke bij de beleidsarme begroting was opgenomen om de begroting voor 2010 sluitend te maken, is bij de eerste begrotingswijziging verdeeld. De geïntegreerde begroting 2010 is sluitend. In de Voorjaarsnota 2009 van het Rijk is aangekondigd dat er een structurele korting op het provinciefonds doorgevoerd gaat worden. Het Rijk heeft de intentie om het provinciefonds te korten met 300 miljoen. Voor Noord-Holland betekent dit een korting van ca. 35 miljoen. Deze korting is vanaf 2011 in de ramingen verwerkt. 4.3.1 Uitgangspunten van de ramingen Uitgangspunt voor de ramingen in de geïntegreerde begroting is de kaderbrief 2010, onderdeel van de Lentenota 2009, door uw Staten vastgesteld op 22 juni 2009. Vanuit de kaderbrief zijn deze beleidsarme begroting en de eerste begrotingswijziging opgesteld. De geïntegreerde begroting 2010 is samengesteld uit de beleidsarme begroting 2010 en de eerste begrotingswijziging 2010, zoals deze door Provinciale Staten zijn vastgesteld. In de geïntegreerde begroting 2010 is tevens rekening gehouden met recente ontwikkelingen vanuit de circulaire provinciefonds van juni 2009, andere exogene ontwikkelingen en enkele technisch administratieve aanpassingen. Op het begrotingsresultaat voor het jaar 2010 e.v. zijn autonome ontwikkelingen bij de uitvoering van de programma s van toepassing en zijn tevens compensaties voor prijsstijgingen doorgerekend. Indexeringen Op basis van het vigerende beleid zijn bij vaststelling van de Lentenota 2009 de volgende jaarlijkse stijgingspercentages vastgesteld voor de opstelling van de begroting 2010 en de meerjarenraming 2011-2013. Omschrijving index Begroting 2010 Tekort- en budget subsidies Geen 0% Beheer- en onderhoud (vaar)wegen GWW index 5% Bijdragen recreatieschappen Consumenten prijs index 1,9% Materiële apparaatskosten Consumenten prijs index 1,9% Materiële directe lasten Consumenten prijs index 1,9% Salariskosten CAo lonen 2% Rente De rentelasten in de geintegreerde begroting 2010 zijn gebaseerd op de in meerjarenraming verwerkte ontwikkeling van de financieringsbehoefte en van de eigen financieringsmiddelen. Voor 2010 is rekening gehouden met een rente voor verstrekte langlopende leningen van diverse percentages (zie bijlage 5.2), voor opgenomen langlopende leningen van 4,8%, voor liquide middelen van 0,9%, voor investeringen en deelnemingen van gemiddeld 4% In de jaren 2011 tot en met 2013 wordt vooralsnog uitgegaan van gelijkblijvende rentetarieven. Salarissen De structurele salariskosten zijn gebaseerd op een toegestane formatiesterkte na de Lentenota 2009 op basis van een 36-urige werkweek. In de jaren 2011 tot en met 2013 wordt vooralsnog uitgegaan van een jaarlijkse stijging van 2% voor loonsverhogingen en stijging van werkgeverslasten. Voor materiële apparaatskosten wordt gerekend met 1,9% stijging, op basis van het consumenten prijs indexcijfer. Uitkering Provinciefonds De raming van de uitkering uit het provinciefonds 2010 tot en met 2013 is gebaseerd op accrescijfers en uitgangspunten opgenomen in de (gerectificeerde) circulaire provinciefonds van 23 juni 2009. In het geactualiseerde financieel kader ten behoeve van de begroting 2010 is rekening gehouden met een korting van 35 miljoen vanaf 2011. In de Lentenota 2009 was nog rekening gehouden met een uiteindelijke korting van 75 miljoen.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 187 Opcenten motorrijtuigenbelasting In overeenstemming met de actuele beleidslijn is voor de periode 2010 tot en met 2013 rekening gehouden met gelijkblijvende inkomsten uit opcenten motorrijtuigenbelasting op basis van 0% volumegroei per jaar. Dit komt voort uit de huidige economische recessie en de discussie over rekeningrijden. Dit zet de opbrengsten uit het provinciale belastinggebied onder druk. Dividenden Bij de Lentenota 2009 is vooralsnog uitgegaan van een naar beneden bijgestelde raming in verband met het vervallen van de dividend inkomsten NUON (vanwege de verkoop van NUON). Bij het financieel kader van de begroting 2010 is een aangepaste raming voorgesteld vanwege de uitkering van NUON over het nog niet uitgekeerde bedrag. Hierdoor is de raming van de dividenden t.ov. de Lentenota 2009 naar boven bijgesteld. Voor de raming van de overige dividendopbrengsten is voor 2010 en volgende jaren vooralsnog uitgegaan van de prognose opgenomen in het collegeprogramma. Kapitaalslasten In de ramingen van de kapitaallasten is rekening gehouden met de investeringen op basis van de meerjarige investeringsprogramma s PMI, UNA, FINH, EXIN-H en TWIN-H. Activeren, waarderen en afschrijvingen Op grond van de verordening Financieel Beheer (2006) hanteert de provincie Noord-Holland primair de lineaire afschrijvingsmethode. Daar waar de annuïtaire methode de voorkeur geniet wordt dit specifiek bij de beschikbaarheidstelling van het kapitaalkrediet besloten. 4.3.2 Opbouw van het saldo van de begroting In onderstaande tabel zijn de financiële gevolgen van het bestaande en het nieuwe beleid dat in de programma s is opgenomen, verwerkt in het saldo op de begroting in 2010 en in de meerjarenraming 2011-2013. In de onderstaande tabel wordt de beginstand begroting 2009 weergeven, en de besluiten die zijn genomen bij de Lentenota 2009. stand meerjarenraming 2010 2011 2012 2013 MJR begroting 2009 4,7-8,9-45,7-34,0- Verwerking stelposten Lentenota 2009 Stelpost Cultuurnota 2009 e.v. 1,1 1,1 1,1 - Stelpost vitale meerjarenram.2008-2011 3,0 3,0 3,0 - Stelpost bijdrage bestuursakk. 2009-2011 25,0 25,0 - - Stand na verwerking stelposten (+ is een tekort) Lentenota 2009 24,4 20,1 41,7-34,0- Verwerking Claims Lentenota 2009 onvermijdelijke claims - - - - Claims met prioritering hoog - - - - Subtotaal Claims - - - - Verwerking scenario's Lentenota 2009 Renteresultaat 7,7 6,6 2,9 2,9 Raad Financiele Verhoudingen - 44,0 79,0 79,0 Provinciefonds 1,4 1,4 1,4 1,4 Motorrijtuigenbelasting 4,1 7,8 11,5 - Aanpassing overig dividend - - - - dividendopbrengsten 15,0 15,0 15,0 15,0 Totalen 28,2 74,8 109,8 98,3 onvoorzien - - - - ruimte in mjr na aanpassing (+ is een tekort) 52,6 94,9 68,1 64,3 Bedragen in miljoenen euro. Een positief bedrag is een tekort, een negatief bedrag is een overschot.

188 Toelichting ontwikkelingen Lentenota 2009 Bij de Lentenota is de prognose voor de uitkering uit het Provinciefonds geactualiseerd naar aanleiding van de maartcirculaire 2009 en de Voorjaarsnota Rijk 2009. De raming van de inkomsten uit Motorrijtuigenbelasting (MRB) is geactualiseerd en aangepast aan een gelijkblijvende omvang van het opcentenplechtige voertuigenpark. Het renteresultaat is naar beneden bijgesteld vanwege de ontwikkelingen rondom de economische recessie. In de beleidsarme begroting 2010 zijn na behandeling van de Lentenota 2009 de volgende aanpassingen en correcties gedaan: stand meerjarenraming na Lentenota 2009 2010 2011 2012 2013 Ruimte in MJR (+ is een tekort) 52,6 94,9 68,1 64,3 technische aanpassingen na Lentenota 2009 RSL onterecht in 2012 opgenomen (753206) - - 1,0- - Co financiering Waddenfonds (762307) - - 0,8- - Beheer en onderhoud natuurgebieden (76205) - - 1,0- - Administratieve aanpassing reserve ouderenvoorziening 0,0- - - - Stelpost vitale meerjarenraming 2008-2011 > 2012 onterecht in saldo - - 3,0- - opgenomen Subtotaal 0,0- - 5,8- - Onvermijdelijke actualiseringen / correcties na Lentenota 2009 Wierringerandmeer (actualisering kapitaalslasten) 0,1 0,1 0,1 - Aquaduct n201(actualisering kapitaalslasten) - - 0,7 - Vaarwegen (actualisering kapitaalslasten) 0,5-0,5-0,1 - Reserve Groot onderhoud 1,0 0,3 3,8- - Stelpost prijsstijgingen 0,4 - - - Leges (vervallen 743152) 0,0 0,0 0,0 - dotatie voorziening pensioenen GS 1,1 0,8 0,9 - Aanpassing PMI conform Statenbesluit (730801) 5,0-0,3-8,3 - Subtotaal 2,9-0,5 6,4 - Exogene factoren Junicirculaire 2009: Aanpassing Provinciefonds 1,4-8,7-40,8-39,7- Mutatie raming Renteresultaat cf. herberekening juni '09 18,2-18,5-17,2-17,2- uitkering nuon - dividend/rente over niet uitgekeerd bedrag 9,2-10,6-6,5-7,9- Stelpost dekking begrotingstekort 20,9-57,5-4,3- - stand na verwerking posten (+ is een tekort) 0,0 0,0 0,0 0,6- Bedragen in miljoenen euro. Een positief bedrag is een tekort, een negatief bedrag is een overschot. De saldi (tekorten) in de jaren 2010 2013 zijn als stelpost dekking begrotingstekort opgenomen. Deze stelpost is bij de eerste begrotingswijziging 2010 ingevuld. Zie de toelichting op de eerste begrotingswijziging. Toelichting technische aanpassingen na Lentenota 2009 Regionaal Samenwerkingprogramma Luchtkwaliteit (RSL): betreft een correctie op de meerjarenraming in verband met het opstellen van de technische begroting 2010. Het begrote bedrag was onterecht opgenomen in begrotingsjaar 2012. Cofinanciering Waddenfonds: betreft een correctie op de meerjarenraming in verband met het opstellen van de technische begroting 2010. Het begrote bedrag was onterecht opgenomen in begrotingsjaar 2012. Beheer en onderhoud natuurgebieden: betreft een correctie op de meerjarenraming in verband met het opstellen van de technische begroting 2010. Het begrote bedrag was onterecht opgenomen in begrotingsjaar 2012. Kasraming reserve ouderenvoorziening: betreft een correctie op de meerjarenraming in verband met het opstellen van de technische begroting 2010. Het begrote bedrag was onterecht opgenomen in begrotingsjaar 2012. Stelpost vitale meerjarenraming: betreft een correctie op de meerjarenraming in verband met het opstellen van de technische begroting 2010. Het begrote bedrag was onterecht opgenomen in begrotingsjaar 2012.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 189 Onvermijdelijke actualiseringen na Lentenota 2009 Wieringerrandmeer: betreft een actualisatie van de kapitaalslasten. Aquaduct N201: betreft een actualisatie van de kapitaalslasten. Vaarwegen: betreft een actualisatie van de kapitaalslasten. Reserve Groot Onderhoud: betreft een actualisatie van de ramingen van de ontrekkingen Groot onderhoud. Leges: de leges zijn komen te vervallen. Dotatie voorziening GS: betreft de actualisatie van de pensioenverplichting aan de gedeputeerde staten leden. Aanpassing PMI: betreft een actualisatie van het PMI conform statenbesluit op 22 juni 2009. Exogene factoren Provinciefonds conform junicirculaire 2009: de junicirculaire laat voor de komende jaren een dalende lijn zien voor wat betreft de uitkering provinciefonds. In de Lentenota 2009 is de raming Provinciefonds naar beneden bijgesteld conform het rapport van de Raad voor Financiële Verhoudingen. De korting voor alle provincies is in dat rapport gesteld op ca 600 miljoen. Dit hield voor Noord-Holland een korting in op het provinciefonds oplopend tot ca 79 miljoen. Deze korting is vooralsnog bij de junicirculaire 2009 terug gedraaid tot een bedrag van ca. 300 miljoen. Voor Noord-Holland betekent dit een korting van 35 miljoen. Zie onderstaande tabel voor een nadere detaillering 2010 2011 2012 2013 Accres cf juni circulaire 0,48% 0,48% Memorie Memorie uitkering cf junicirculaire 136,4 101,4 101,4 101,4 Raming Lentenota 2009 135,0 92,7 60,7 60,7 Verschil 1,3 8,7 40,7 39,7 Bedragen x 1 miljoen Renteresultaat: op basis van de actuele liquiditeitspositie, de actuele renteontwikkelingen en de interne regels over afschrijvingen en rente zijn de rentebaten opnieuw berekend. De raming van rentebaten kunnen hierdoor ca 18 miljoen hoger worden bijgesteld. De stelpost dekkingstekort is bij de eerste begrotingswijziging 2010 ingevuld. Zie de toelichting op de eerste begrotingswijziging. Toelichting ontwikkelingen eerste begrotingswijziging 2010 In onderstaand meerjarig financieel kader 2010-2013 wordt de beginstand van de beleidsarme (technische) begroting 2010 weergegeven en zijn de financiële gevolgen van de eerste begrotingswijziging 2010 samengevat. meerjarenraming 2010-2013 2010 2011 2012 2013 Ruimte MJR beleidsarme begroting 2010 20,9 57,5 4,3-0,6 Bijstellen baten Bezuinigingsopdracht - 45,0-45,0-45,0- doorlichting Reserves en Voorzieningen 17,3-4,0-3,0-5,0- hogere opcentenopbrengst t.o.v. meerjarenraming 41,0-41,0-41,0-41,0- Saldo na verwerking baten 37,4-32,5-84,7-91,6- Bijstellen Lasten Stelpost nieuw Collegeprogramma - - 9,0 9,0 Stelpost macro-economische tegenvallers - - 15,0 20,0 nieuw beleid 2010 25,3 44,4 60,4 62,4 Saldo na verwerking lasten 12,1-11,9 0,3-0,2- Egalisatie via saldireserve Storting in de saldireserve 12,1 - - - ontrekking uit de saldireserve - 12,1- - - ruimte mjr geintegreerde begroting 2010 0,0-0,1-0,3-0,2 Bedragen in miljoenen euro. Een positief bedrag is een tekort, een negatief bedrag is een overschot.

190 Toelichting op bijstellen baten Taakstellende bezuinigingsopdracht Voor het sluitend maken van de meerjarenraming 2010-2013 hebben wij een combinatie van maatregelen uitgewerkt. Eén van deze maatregelen is een taakstellende bezuinigingsopdracht voor een bedrag van 45 miljoen vanaf 2011. Bij Lentenota 2010 zullen wij gedetailleerde bezuinigingsvoorstellen ter besluitvorming aan uw Staten voorleggen. Doorlichting reserves en voorzieningen In de Verordening Financieel Beheer is vastgelegd dat Gedeputeerde Staten eenmaal in de vier jaar een Nota reserves en voorzieningen ter vaststelling aan Provinciale Staten voorleggen. De geactualiseerde Nota reserves en voorzieningen en de bijbehorende doorlichting zullen wij in december 2009 aan uw Staten voorleggen. Op basis van de bekende resultaten van de doorlichting kunnen de genoemde bedragen vrijvallen naar de algemene middelen. Hogere opcentenopbrengst t.v.v. meerjarenraming Door het storten van de benodigde Nuon-middelen ( 765 miljoen) in de reserves EXIN-H 1 en TWIN-H 2 valt de opcentenopbrengst van 14,7 opcenten, 41 miljoen structureel, vrij naar de algemene middelen. Toelichting op bijstellen lasten Stelpost Collegeprogramma 2011-2015 In de meerjarenraming reserveren we, door een stelpost, vrije ruimte voor het uitvoeren van de beleidsaccenten uit het collegeprogramma 2011-2015. Stelpost macro-economische tegenvallers De geraamde provinciale inkomsten kunnen op middellange termijn lijden onder de gevolgen van de economische crisis en de aangekondigde rijksbezuinigingen. We streven naar behoedzaamheid in de meerjarige financiële positie van de provincie Noord-Holland door het opnemen van een stelpost macro-economische tegenvallers in de meerjarenraming. Nieuw beleid 2010 In de eerste begrotingswijziging (paragraaf 3.3) is een gedetailleerd overzicht van de voorstellen Nieuw beleid 2010 opgenomen. EXIn-h 1 In 2005 hebben uw Staten een extra investeringsimpuls van 500 miljoen besloten. de benodigde EXIn-h middelen werden als volgt gedekt: 145 miljoen uit vrij beschikbare una middelen en 615 miljoen (afschrijvingen en rentelasten) door een opcentenverhoging (10.7 opcenten). door een storting van 289 miljoen in de reserve EXIn-h is het volledige investeringsbedrag gedekt. hierdoor is het niet meer nodig de investeringen te activeren en kunnen de al geactiveerde investeringen in 1 keer worden afgeschreven. TWIn-h 2 In 2008 hebben uw Staten een tweede investeringsimpuls van 450 miljoen besloten. de benodigde TWIn-h middelen werden als volgt gedekt: 300 miljoen vrijvallende middelen wegens een beperking van de voeding van EXIn-h en 468,4 miljoen door een bijkomende opcentenverhoging (4 opcenten). Samengevat een bedrag van 768,4 miljoen (afschrijvingen en rentelasten) voor investeringen TWIn-h. door een storting van 476 miljoen in de reserve TWIn-h is het volledige investeringsbedrag gedekt. hierdoor is het niet meer nodig de investeringen te activeren en kunnen de al geactiveerde investeringen in één keer worden afgeschreven.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 191 nummer Progr. subproduct naam/ omschrijving 2010 2011 2012 2013 nr. BW-10-01-01 1 Accountantscontrole fractiebijdragen 20.800-20.800-20.800-20.800- BW-10-01-02 1 Provinciale Staten (duoleden) 100.000 100.000 100.000 100.000 BW-10-01-03 1 Kabinetszaken, aanpassing Prins Bernhard Cultuurfonds 42.900-42.900-42.900-42.900- BW-10-01-04 1 Kabinetszaken, aanpassing Prins Bernhard Cultuurfonds 33.800-33.800-33.800-33.800- BW-10-02-05 2 Interprovinciaal overleg (IPo) 200.000 200.000 200.000 200.000 BW-10-02-06 2 App.kst.in de loop van het jaar ontstaan (BIBoB) 334.840 334.840 334.840 334.840 BW-10-02-07 2 Bestuurskrachtmeting procesgeld (Gooi&Vechtstreek, Kop/West Friesland) 100.000 - - - BW-10-02-32 2 Provinciaal Coordinatie centrum (PCC) (Kenniskaarten) 83.500- - - - BW-10-02-33 2 Provinciaal Coordinatie centrum (PCC) (Kenniskaarten) 100.000 - - - BW-10-03-08 3 ov. beheer en onderhoud prov.wegen (indexatie) 2.200.000 2.200.000 2.200.000 2.200.000 BW-10-03-09 3 Vast onderhoud (indexatie) 1.100.000 1.100.000 1.100.000 1.100.000 BW-10-03-45 3 Indexering variabel onderhoud wegen en vaarwegen 4.690.000 4.690.000 4.690.000 4.690.000 BW-10-03-52 3 Programma investeren en beheren wegen, vaarwegen en kunstwerken 8.000.000 25.000.000 25.000.000 BW-10-04-34 4 Exploitatie openbaar vervoer (hov Almere-Amsterdam) - - 200.000 800.000 BW-10-04-35 4 Exploitatie openbaar vervoer (hov Almere-Amsterdam) - - 200.000-800.000- BW-10-05-36 5 Activiteiten rond waterkwaliteit 216.667 216.667 216.667 216.667 BW-10-05-42 5 Waterplan: bestrijding verdroging 1.600.000 1.600.000 1.600.000 BW-10-05-46 5 Zwakke schakels 500.000 500.000 BW-10-06-10 6 Luchtmeetnetten (fijnstof metingen) 92.800 92.800 92.800 92.800 BW-10-06-30 6 App.kst.in de loop van het jaar ontstaan (Luchtkwaliteit, afval en chemie) 123.600 123.600 123.600 123.600 BW-10-06-37 6 Milieubeleidplan, projecten en comm. 550.000 550.000 550.000 550.000 BW-10-06-47 6 Investeringsprogramma duurzame energie 1.400.000 1.400.000 BW-10-06-48 6 Investeringsprogramma duurzaam klimaat 600.000 600.000 BW-10-06-55 6 Participatiefonds deelnemingen duurzame Energie 900.000 3.400.000 3.400.000 BW-10-07-11 7 ILG-P Recreatieschappen (beheerskosten) 854.000 1.438.000 1.734.000 1.996.346 BW-10-07-12 7 Realisatie gebiedsprogr. midden nh (Stichting landschap noord-holland, opdrachten) 188.000 438.000 - - BW-10-07-13 7 uitvoeringsregeling nat. Landschap Laag holland (subsidie) 100.000 100.000 - - BW-10-07-26 7 ILG-R St.nat. Landschap Laag holl. (subs) - - 62.000-62.000- BW-10-07-43 7 Landschapsontwikkeling 2.000.000 2.000.000 2.000.000 2.000.000 BW-10-07-53 7 Procesgeld groen projecten 560.000 BW-10-07-56 7 Faunabeheer 750.000 750.000 BW-10-08-14 8 deelname Life Science Fonds 100.000 100.000 100.000 100.000 BW-10-08-40 8 deelneming SAdC - rentelasten 1.100.000 1.100.000 1.100.000 1.100.000 BW-10-08-49 8 Promotiecampagne biologische landbouw 750.000 750.000 BW-10-08-50 8 Beleidsuitvoering RES 2.000.000 2.000.000 BW-10-08-51 8 uitvoering RES programma's 1.658.200 1.658.000 BW-10-08-54 8 deelneming ECn Petten - rentelasten 1.600.000 1.600.000 1.600.000 BW-10-09-27 9 Beleidskader Jeugdzorg (Bureau Jeugdzorg) 1.000.000 - - BW-10-10-15 10 Genieten & Meedoen - Leren en ontdekken (cultuurparticipatie) 1.066.000 1.066.000 1.066.000 BW-10-10-16 10 Genieten & Meedoen - Leren en ontdekken (cultuurparticipatie)/ Provinciefonds September 2008 circulaire 1.066.000-1.066.000-1.066.000- BW-10-11-17 11 Rentelasten GEM Wierringerrandmeer 400.000 400.000 400.000 400.000 BW-10-11-39 11 Beleidsuitvoering wonen/invest. Zeestad 2.500.000 2.500.000 2.500.000 2.500.000 BW-10-11-41 11 Procesgeld gebiedsontwikkeling en gebiedsgerichte projecten 2.500.000 2.500.000 2.000.000 2.000.000 BW-10-12-18 12 Vm.pers.gesubs.instellingen (subs) 79.400-79.400-79.400-79.400- BW-10-12-19 12 Voorm. personeel gesubs. Instellingen 144.300-144.300-144.300-144.300- BW-10-12-20 12 Voormalig provinciaal personeel 161.400-161.400-161.400-161.400- BW-10-12-21 12 nazorg en afwikk.vliegramp Waddenzee 19.000-19.000-19.000-19.000- BW-10-12-22 12 Leveringen aan pers. en aan derden (derving inkomsten repro en catering) 49.700 49.700 49.700 49.700 BW-10-12-23 12 Leveringen aan pers. en aan derden (derving inkomsten repro en catering) 65.100 65.100 65.100 65.100 BW-10-13-24 13 ICT Beheer Pnh (E-provincie) 784.000 754.000 754.000 754.000 BW-10-13-25 13 Sector ICT Regie (formatie) 717.279 717.279 717.279 717.279 BW-10-13-38 13 huisvesting - - 1.254.000 4.545.000 BW-10-13-31 13 Procesgeld deelnemingen 180.000 180.000 180.000 180.000 BW-10-13-44 13 Begroting nieuwe stijl 638.000 BW-10-14-28 14 Reserve Mobiliteitsfonds A6-A9-7.900.000 - - BW-10-14-29 14 Reserve Mobiliteitsfonds A6-A9-2.215.500 - - Leeswijzer: negatieve bedragen (-) is inleveren of inkomsten; positieve bedragen (+) is extra uitgave

192 Toelichting op bijstellen egalisatie via reserve Egalisatie via saldireserve In 2010 wordt een geoormerkt bedrag van 12,05 miljoen in de saldireserve gestort ter dekking van het geprognosticeerde tekort in de begroting 2011. 4.3.3 Jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen In dit voorgeschreven onderdeel van de financiële begroting wordt inzicht geboden in de verplichtingen die de provincie heeft ten aanzien van arbeidskosten, die jaarlijks een beslag leggen op de begroting. Onderstaand overzicht laat zien welke arbeidskostengerelateerde verplichtingen binnen de begroting zijn te onderscheiden. Omschrijving 2010 2011 2012 2013 Vakantiedagen 1.400 1.400 1.400 1.400 Wachtgelden en aanvullende uitkeringen invaliditeit 108 99 85 16 Werkloosheidsuitkeringen - als gevolg van reorganisatie 2003 225 200 175 155 - overige werkeloosheidsuitkeringe 100 70 70 70 Vroegpensioen (FPU) - FPu+ provincies 168 158 144 117 - Reorganisatiekosten pensioenopbouw 47 7 0 0 - Reorganisatiekosten aanvulling suppletie 1.346 1.197 905 496 - outsourcingkosten pensioenopbouw 2 0 0 0 - outsourcingkosten aanvulling suppletie 177 168 140 73 totaal 3.526 3.268 2.870 2.327 Bedragen x 1.000,- Wachtgelden en aanvullende uitkeringen invaliditeit Het betreft hier de voormalige medewerkers die op dit moment nog via de personeels-en salarisadministratie maandelijks een uitkering ontvangen. De Statenleden zijn buiten beschouwing gelaten conform artikel 44, lid 3, van het BBV. Werkloosheidsuitkeringen Het betreft hier voormalig medewerkers die op dit moment maandelijks een uitkering ontvangen van het UWV en/of Loyalis. FPU+provincies Het betreft hier provinciale medewerkers die gebruik maken van deeltijd FPU op basis van de Regeling FPU+provincies. Reorganisatie kosten pensioenopbouw Het betreft hier voormalige provinciale medewerkers die na boventalligheid gebruik hebben gemaakt van het FPU-arrangement uit het Sociaal Plan 2003-2007. Deze medewerkers hebben nog een voortzetting van pensioenopbouw. De kosten hiervan worden maandelijks door de Provincie rechtstreeks aan het ABP betaald. Reorganisatie kosten aanvulling suppletie Het betreft hier voormalige provinciale medewerkers die na boventalligheid gebruik hebben gemaakt van het FPU-arrangement uit het Sociaal Plan 2003-2007. Deze medewerkers krijgen een suppletie op hun reguliere FPU. De kosten hiervan worden maandelijks door de Provincie rechtstreeks aan het ABP betaald. Outsourcing kosten pensioenopbouw Het betreft hier voormalige provinciale medewerkers die als gevolg van Outsourcing gebruik hebben gemaakt van het FPU-arrangement uit het Sociaal Plan 2003-2007. Deze medewerkers hebben nog een voortzetting van pensioenopbouw. De kosten hiervan worden maandelijks door de Provincie rechtstreeks aan het ABP betaald.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 193 Outsourcing kosten aanvulling suppletie Het betreft hier voormalige provinciale medewerkers die als gevolg van Outsourcing gebruik hebben gemaakt van het FPU-arrangement uit het Sociaal Plan 2003-2007. Deze medewerkers krijgen een suppletie op hun reguliere FPU. De kosten hiervan worden maandelijks door de Provincie rechtstreeks aan het ABP betaald. 4.3.4 investeringen In dit overzicht is de stand van de investeringen per 1 januari 2010 opgenomen evenals de mutaties in deze boekwaarden die leiden tot de boekwaarde van de investeringen ultimo 2010. Omschrijving Vermoedelijk stand per 31-12-2009 Vermeerderingen 2010 Verminderingen 2010 afschrijvingen 2010 Vermoedelijk stand per 31-12-2010 Zie specificatie in bijlage Activa Immateriële activa - - - - - 5.1 Materiële activa: a. Investeringen met economisch nut b. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut 159.205.947 62.314.000 29.767.000 3.254.560 188.498.387 5.1 274.345.428 174.180.000 116.077.000 29.319.179 303.129.249 5.1 Subtotaal materiële activa 433.551.375 236.494.000 145.844.000 32.573.739 491.627.636 Financiële vaste activa: a. deelnemingen 62.891.955 - - - 62.891.955 5.1 b. Bijdrage aan activa in eigendom van derden Subtotaal financiële vaste activa 62.614.422 - - 62.614.422 0-5.1 125.506.377 - - 62.614.422 62.891.955 totaal activa 559.057.752 236.494.000 145.844.000 95.188.162 554.519.591 De boekwaarde van de activa neemt per saldo toe met 4,5 miljoen. Meer informatie over financiële activa is terug te vinden in de paragrafen Financiering en Verbonden partijen van hoofdstuk 3 en in de bijlagen 5.2, 5.3 en 6.5. 4.3.5 Financiering In onderstaand overzicht verschaffen wij u inzicht in de financiële positie voor wat betreft de financiering. Omschrijving Vermoedelijk stand per 31-12-2009 Vermeerderingen 2010 Verminderingen 2010 afschrijvingen 2010 Vermoedelijk stand per 31-12-2010 Zie specificatie in bijlage Algemene reserves 579.498.847 30.374.100 305.000.000-304.872.947 5.4 Bestemmingsreserves 461.065.994 336.469.500 302.940.500-494.594.994 5.4 Voorzieningen 59.599.117 1.580.000 21.518.000-39.661.117 5.4 opgenomen langlopende leningen 47.788.484-1.185.641-46.602.843 5.5 totaal passiva 1.147.952.441 368.423.600 630.644.141-885.731.900 4.3.6 stand en verloop van reserves en voorzieningen De detailinformatie over de ontwikkeling van reserves en voorzieningen wordt kortheidshalve verwezen naar bijlagen 5.4 en 6.3

194 4.4 meerjarenraming De meerjarenraming bevat een raming van de financiële gevolgen voor de drie jaren volgend op het begrotingsjaar 2010, waaronder de baten en de lasten van het bestaande en het nieuwe beleid dat in de programma s is opgenomen. In de meerjarenraming is voor de doorwerking van het collegeprogramma 2007-2011 een stelpost opgenomen in de jaren 2012 en 2013. In hoofdstuk 6 - Meerjarenraming 2010-2013 besteden we aandacht aan de investeringen, de financiering, de stand en het verloop van de reserves en de voorzieningen. In Hoofdstuk 6 zijn de volgende overzichten opgenomen: Meerjarenraming per programma; Meerjarenraming kapitaallasten; Meerjarenraming reserves en voorzieningen; Meerjarenraming bestemmingsreserve FINH; Meerjarenraming bestemmingsreserve UNA; Meerjarenraming bestemmingsreserve EXIN-H.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 195 4.5 EmU saldo Om zicht te hebben op het EMU-saldo van de lokale overheid, zijn provincies en gemeenten met ingang van de begroting 2006 verplicht om de berekening van het EMU-saldo in de begroting op te nemen. Daarbij moet naast de berekening van het begrotingsjaar, ook de berekening van het voorafgaande jaar en het jaar volgend op het begrotingsjaar worden opgenomen. Hiervoor wordt onderstaand model gebruikt. Verklaringen over aanmerkelijke verschillen met vorig of voor vorig begrotingsjaar zijn als toelichting bij de tabel gevoegd. Onderdeel Omschrijving 2008 2009 *) 2010 2011 +1 Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c) 66.386-234.397 241.097-59.413- +2 afschrijvingen ten laste van de exploitatie 70.864 42.331 95.188 25.970 +3 Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie -4 Uitgaven aan investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd +5 De in mindering op onder 4 bedoelde investeringen gebrachte ontvangen bijdragen van het rijk, de provincies, de Europese Unie en overigen +6a Verkoopopbrengsten uit desinvesteringen in (im) materiële vaste activa (tegen verkoopprijs) -6b Boekwinst op desinvesteringen in (im)materiële vaste activa -7 Uitgaven aan aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. 12.250 37.1767 1.580 1.335 129.785-164.611-236.494-197.671-18.960 44.760 145.844 145.190 - - - - - - - - - - - - +8a Verkoopopbrengsten van grond (tegen verkoopprijs) - - - - -8b Boekwinsten op grondverkopen - - - -9 Betalingen ten laste van de voorzieningen 15.226-5.931-21.518-11.295- -10 Betalingen die niet via de exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen e.d.) worden gebracht en die nog vallen onder één van de andere genoemde posten - - - - -11 Boekwinst bij verkoop van deelnemingen en aandelen 382.300- - - Berekend EmU-saldo 109.323-194.176-256.497-95.884- *) 2009 t/m de Lentenota Het EMU-saldo betreft het (gecorrigeerde) saldo van de baten en lasten van een overheid. De wijze van berekening is voorgeschreven vanuit de Europse Unie. Basis voor de berekening is het exploitatiesaldo vóór onttrekking en toevoeging aan reserves. Door een hoge opbrengst van de verkoop van NUON-aandelen zal in 2009 sprake zijn van een hoog positief exploitiesaldo. Voor de berekening van het EMU-saldo heeft dit evenwelgeen gevolgen, omdat de boekwinst als een nagatieve factor bij de berekening wordt beschouwd(onderdeel 11). Een factor welke het EMU-tekort verkleint betreft de afschrijvingen. Afschrijvingen vormen wel een last op de exploitatiebegroting, maar verkleinen het EMU-tekort ten opzichte van hetexploitatietekort. De piek in de afschrijvingen in 2008 wordt met name veroorzaakt door hoge incidentele afschrijvingslasten m.b.t. het project N201 (zowel UNA als EXIN-H). De piek in de afschrijvingen in 2010 is met name een gevolg van vervroegde afschrijvingen op investeringen gedekt uit de reserves EXIN-H en TWIN-H. Een factor welke een negatief effect op het EMU-saldo heeft betreft de investeringsuitgaven welke op de balans worden geactiveerd. Het betreft met name wegeninvesteringen. De van derden ontvangen bijdragen hebben een positief effect op het EMU-saldo. De sterk stijgende bijdragen vanaf 2009 houden verband met bijdragen i.v.m. het project N201. Tenslotte speelt nog een rol de storting en onttrekking aan voorzieningen. De stortingen hebben een positief effect op het EMU-saldo en de onttrekkingen een negatief effect. Op

196 grond van aangepaste regelgeving van het Besluit BBV worden doeluitkeringen van rijk en derden niet meer in een voorziening gestort. De betreffende lasten lopen vanaf 2008 rechtstreeks via de exploitatiebegroting. Alleen de voorzieningen gevoed uit de eigen provinciale middelen blijven in stand.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 197 BiJLaGEn 5

198 5.1 staat van geactiveerde investeringen / deelnemingen Dienstjaar 2009 Oorspronkelijk Oorspronkelijk bedrag van de investeringen begin 2009 Vermeer deringen in 2009 Vermin deringen in 2009 Oorspronkelijk bedrag van de investeringen eind 2009 Vermeer deringen in 2010 Vermin deringen in 2010 1. Immateriële activa a. kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en disagio: - - - - - - Subtotaal a. immateriële activa - - - - - - b. kosten van onderzoek en ontwikkeling: - - - - - - Subtotaal b. immateriële activa - - - - - - totaal immateriële activa - - - - - - 2. Materiële vaste activa a. investeringen met een economisch nut - - - - - - Krediet voor anticiperende grondaankopen 1 62.774.944 30.566.000 3.080.000 90.260.944 20.763.000 29.767.000 (incl.rentebijschrijving) 0 0 0 0 0 0 Gronden etc.wierringerrandmeer 1 17.823.885 7.176.115-25.000.000 - - Strategisch grondbeleid - 7.000.000-7.000.000 8.000.000 - Wimmenummerduinen 2.942.897-2.942.897 - - houtpleincomplex te haarlem - - - - - - * Aankoop kantorencomplex en winkelruimten 28.815.044-28.815.044 - - * optimalisering kantorencomplex houtplein 7.115.426 - - 7.115.426 - - * Renovatie en uitbreiding houtpleincomplex - 9.785.000-9.785.000 25.241.000 - Renovatie Paviljoen Welgelegen 1 13.334.715 4.613.100-17.947.815 - - Rentebijschrijving renovatie Paviljoen Welgelegen 543.513 308.672-852.185 - - nieuwbouw dreefcomplex - 2.734.000-2.734.000 8.310.000 - Beveiliging bestuurscentrum dreef 3 en houtpleingebouw 408.402 - - 408.402 - - onderkomens muskusrattenvangers 874.006 - - 874.006 - - Restauratie en inrichting gebouw Mercurius te Wormer als archeologisch depot 2.949.571 - - 2.949.571 - - Meubilair CBd 680.506 680.506 - - Subtotaal a. investeringen met economisch nut 138.262.909 62.182.887 3.080.000 197.365.796 62.314.000 29.767.000 b. Investeringen in openbare ruimte met een maatschappelijk nut - - - - - - Provinciale wegen 553.338.365 74.051.000 41.680.000 585.709.365 167.670.000 116.077.000 - - - - - - Achterstallig onderhoud vaarwegen 8.572.909 pm - 8.572.909 pm - Baggerkrediet - 10.570.000-10.570.000 6.510.000 - Aquaduct n201 - - - - - - Projecten waarvan de kapitaallasten ten laste worden gebracht van de reserve TWInh - - - - - - Projecten waarvan de kapitaallasten ten laste worden gebracht van de reserve EXInh 4.332.615 4.825.000-9.157.615 - - Subtotaal b. investeringen in openbare ruimte met een maatschappelijk nut 566.243.889 89.446.000 41.680.000 614.009.889 174.180.000 116.077.000 totaal materiële vaste activa 704.506.798 151.628.887 44.760.000 811.375.685 236.494.000 145.844.000 3. Financiële vaste activa a. deelnemingen n.v. Bank nederlandse Gemeenten 1.525.875 - - 1.525.875 - - nederlandse Waterschapsbank n.v. 11.845 - - 11.845 - - n.v. ontwikkelingsmaatschappij noord-holland 45.378 - - 45.378 - - n.v. PWn Waterleidingbedrijf noord-holland 6.806.703 - - 6.806.703 - - n.v. nuon Energy 61.962.205-30.013.800 31.948.405 - - n.v. nuon, uitbr.aandelen ivm.conversie lening 3.906.542-3.906.542 - - - n.v. Afvalzorg noord-holland 14.294.078 - - 14.294.078 - - FIRon B.V.: 18.605 - - 18.605 - - Schiphol Area development Company n.v.: - - - - - * deelname aandelenkapitaal 2.287.052 - - 2.287.052 - - * idem,uitbreiding aandelenkapitaal 796.721 - - 796.721 - - Regionale ontwikkelingsmaatschappij noordzeekanaalgebied n.v. (Ron) 317.646 - - 317.646 - - Zeehaven IJmuiden n.v. 408.402 - - 408.402 - - n.v. oostindiëvaarder "Amsterdam" 45 - - 45 - - n.v. Groenbeheer 370.000-370.000 - - Polanenpark B.V. 7.200 - - 7.200 - - ontwikkelingsbedrijf noord-holland noord n.v. 27.000 - - 27.000 - - ontwikkelingsfonds duurzame Energie B.V. (oden) 18.000 - - 18.000 - - Zeestad Beheer B.V. 9.000 - - 9.000 - - B.V. Kapitaaldeelname Wierringerandmeer i.o. - 4.000.000-4.000.000 - - Subtotaal a. deelnemingen 92.812.297 4.000.000 33.920.342 62.891.955 - - b. Bijdragen aan activa in eigendom van derden: - - - - - - Project diemervijfhoek 821.342 364.040 364.040 821.342 - - Projecten waarvan de kapitaallasten ten laste worden gebracht van de reserve EXInh 2 56.789.782 9.115.240-65.905.022 - - Subtotaal b. bijdragen aan activa in eigendom van derden 57.611.124 9.479.280 364.040 66.726.364 - - totaal geactiveerde investeringen 854.930.219 165.108.167 79.044.382 940.994.004 236.494.000 145.844.000

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 199 Dienstjaar 2010 Oorspronkelijk Percentage renteper- totaal van de afschrijvingen Boekwaarde Boekwaarde Gemiddelde toegerekende totaal van de toelichting bedrag van de afschrijving centage afschrijvingen 2010 per 1-1-2010 per boekwaarde rentelasten kapitaallasten investeringen aan het begin 31-12-2010 eind 2010 van 2010 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 81.256.944-4,00 - - 90.260.944 81.256.944 85.758.944 3.363.000 3.363.000 activering rentekosten 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 25.000.000-0,00 25.000.000 memorie - - - - - product 603 22 afschrijving t.l.v. Reserve una 15.000.000-4,00 - - 7.000.000 15.000.000 11.000.000 600.000 600.000 product 913 04 2.942.897 4 7,50 1.883.507 117.700 1.059.390 941.690 1.000.540 75.000 192.700 product 624 21 - - 0,00 - - - - - - - - 28.815.044 40jr/ann 4,50 3.308.268 418.100 25.506.776 25.088.676 25.297.726 1.147.800 1.565.900 apparaatskosten 7.115.426 13jr/ann 4,25 3.214.033 584.500 3.901.393 3.316.893 3.609.143 165.800 750.300 idem 35.026.000 4 n.b. - - 9.785.000 35.026.000 22.405.500 871.000 871.000 activering rentekosten 18.800.000-3,71 1.880.000 1.880.000 16.920.000 15.040.000 15.980.000 592.900 2.472.900 apparaatskosten - - 0,00 - - - - - - - - 11.044.000 2,5 n.b. - - 2.734.000 11.044.000 6.889.000 268.000 268.000 activering rentekosten 408.402 15jr/ann 7,00 327.329 39.200 81.073 41.873 61.473 5.700 44.900 apparaatskosten 874.006 3 1/3 7,50 499.595 29.100 374.411 345.311 359.861 27.000 56.100 product 423 20 2.949.571 4 7,50 1.434.571 118.000 1.515.000 1.397.000 1.456.000 109.200 227.200 product 832 81 680.506 15jr/ann 6,50 612.546 67.960 67.960-33.980 4.410 72.370 apparaatskosten 229.912.796 - - 38.159.849 3.254.560 159.205.947 188.498.387 173.852.167 7.229.810 10.484.370 - - - - - - - - - - - - 637.302.365 4 div 337.131.722 19.002.600 248.577.643 281.168.043 264.872.843 12.505.900 31.508.500 producten 308 01,21 en 29 - - - - - - - - - - activering rentekosten ( 1.011.600) 8.572.909 4 div 2.291.783 342.920 6.281.126 5.938.206 6.109.666 304.810 647.730 product 338 20 17.080.000 10 4,00-1.057.000 10.570.000 16.023.000 13.296.500 531.900 1.588.900 produkt 338 28 (t.l.v. Reserve kap.lst.) - 4 5,00 - - - - - - - - - - 5,00 - - - - - - - div.productnrs. 9.157.615 4 5,00 240.956 8.916.659 8.916.659 0-4.458.330-8.916.659 product 308 05 (t.l.v. EXInh) 672.112.889 - - 339.664.461 29.319.179 274.345.428 303.129.249 288.737.339 13.342.610 42.661.789-902.025.685 - - 377.824.310 32.573.739 433.551.375 491.627.636 462.589.506 20.572.420 53.146.159-1.525.875 - - - - 1.525.875 1.525.875 1.525.875 - - - 11.845 - - - - 11.845 11.845 11.845 - - - 45.378 - - - - 45.378 45.378 45.378 - - - 6.806.703 - - - - 6.806.703 6.806.703 6.806.703 - - - 31.948.405 - - - - 31.948.405 31.948.405 31.948.405 - - - - - - - - - - - - - - 14.294.078 - - - - 14.294.078 14.294.078 14.294.078 - - - 18.605 - - - - 18.605 18.605 18.605 - - - - - - - - - - - - - - 2.287.052-6,20 - - 2.287.052 2.287.052 2.287.052 142.000 142.000 product 714 02 796.721-6,20 - - 796.721 796.721 796.721 49.500 49.500 product 714 02 317.646-0,00 - - 317.646 317.646 317.646 - - - 408.402-7,50 - - 408.402 408.402 408.402 30.900 30.900 product 714 01 45-0,00 - - 45 45 45-370.000-5,00 - - 370.000 370.000 370.000 18.500 18.500 product 614 20 7.200-0,00 - - 7.200 7.200 7.200 - - - 27.000-0,00 - - 27.000 27.000 27.000 - - - 18.000-0,00 - - 18.000 18.000 18.000 - - - 9.000-0,00 - - 9.000 9.000 9.000 - - - 4.000.000-3,71 - - 4.000.000 4.000.000 4.000.000 148.400 148.400 product 916 07 62.891.955 - - - - 62.891.955 62.891.955 62.891.955 389.300 389.300 - - - - - - - - - - - - 821.342 - - 821.342 - - - - - - product 604 (t.l.v. FInh) 65.905.022 4 5,00 3.290.600 62.614.422 62.614.422 0-31.307.211-62.614.422 product 308 05 (t.l.v. EXInh) 66.726.364 - - 4.111.942 62.614.422 62.614.422 0-31.307.211-62.614.422-1.031.644.004 - - 381.936.252 95.188.162 559.057.752 554.519.591 556.788.672 20.961.720 116.149.882 -

200 5.2 staat van verstrekte langlopende geldleningen en overige uitzettingen met een rentetypische looptijd > 1 jaar Dienstjaar 2010 Omschrijving Oorspronkelijk bedrag van de geldlening (evt. maximum) Datum en nummer besluit van Provinciale c.q. Gedeput. staten Leningen aan deelnemingen nuon 45.378.000 21-12-1995; 83 n.v. PWn 22.235.200 div. Recreatie noord-holland n.v. 880.000 29-06-2004;2749 Polanenpark B.V. 23.000.000 17-01-2006;502 ontwikkelingsbedr.nh noord 1 750.000 begroting 2007 ontwikkelingsbedr.nh noord 2 275.000 19-11-2007; 79 Subtotaal 92.518.200 Overige langlopende leningen Coöperatieve Visafslag den oever 226.900 21-12-1993; 21 Gemeente Purmerend 6.806.700 13-01-1997; 6 Investeringsmij. nzk C.V. 13.606.700 17-02-03;22/27-11-06;111 Leningen i.v.m. wonen in 't groen heiloo/limmen 1.350.000 begroting 2007 Gemeente Wieringen, voorfin.bijdr.proj.wierringerrandmeer 2.500.000 17-03-2008; 25 Gemeente Wieringermeer, voorfin.bijdr.proj.wierringerrandmeer 2.500.000 17-03-2008; 25 Subtotaal 26.990.300 Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van 1 jaar en langer: BnG FIdo optimaal Select Meewind 2.500.000 9-12-2008; 59991 Subtotaal 2.500.000 totaal 124.508.500

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 201 rente percentage restant bedrag van de lening per 1 januari 2010 Bedrag van de in de loop van 2010 te verstrekken leningingen Bedrag van de rente of het rentebestanddeel Bedrag van de aflossing of het aflossings bestanddeel restantbedrag van de lening of voorschot per 31 december 2010 div. 3.492.293-184.024 3.492.293 0- div. 1.197.980-80.723 689.746 508.234 - - - - - div. 14.380.335-719.017-14.380.335 4,000 750.000 - - - 750.000 275.000-11.000-275.000 20.095.607-994.764 4.182.038 15.913.569 4,25 81.512-3.464 25.000 56.512 4,000 6.806.703 - - - 6.806.703 var. 9.815.265 343.534 355.558-10.158.799 4,000 1.000.000 1.000.000 - - 2.000.000 4,744-2.500.000 - - 2.500.000 4,000-2.500.000 - - 2.500.000 17.703.480 6.343.534 359.022 25.000 24.022.014 2.500.000 - - - 2.500.000 2.500.000 - - 2.500.000 40.299.088 6.343.534 1.353.786 4.207.038 42.435.583

202 5.3 investeringskredieten Categorienummer Omschrijving van de investeringsuitgaven a. Investeringen met een economisch nut: Gronden en terreinen Besluit van provinciale staten (begrotingswijziging) 4201 Krediet voor anticiperende grondaankopen 1 10-12-2001; 66 Krediet voor anticiperende grondaankopen 2 25-06-2007;50 Krediet voor anticiperende grondaankopen 3 njn 2008 4600 Rentebijschrijving 2008 anticiperende grondaankopen 8201 Verkoop van gronden 8230 huren subtotaal anticiperende grondaankopen 4201 Gronden etc.wierringerrandmeer 1 30-05-2005;35 subtotaal Gronden etc. Wierringerrandmeer 4201 Strategisch grondbeleid begroting 2007 subtotaal strategisch grondbeleid * Renovatie en uitbreiding houtpleincomplex n.t.b. Rentebijschrijving renovatie en uitbreiding houtpleincomplex Subtotaal Renovatie en uitbreiding Houtpleincomplex nieubouw dreef n.t.b. Rentebijschrijving nieuwbouw dreef Subtotaal nieuwbouw Dreef Vervang.nieuwbouw provinciehuis tbv. gunning bouw parkeergarage 19-04-2004;92 subtotaal gunning bouw parkeergarage 4600 Rentebijschrijving vervangende nieuwbouw begroting 2008 4210 Renovatie Paviljoen Welgelegen 1 19-06-2006;56 4231 Renovatie Paviljoen Welgelegen 2 VJB 2007 4210 Renovatie Paviljoen Welgelegen 3 njn 2008 4600 Rentebijschrijving renovatie Paviljoen Welgelegen subtotaal renovatie Paviljoen Welgelegen b. Investeringen in openbare ruimte met een maatschappelijk nut: Grond-/weg-/waterbouwkundige werken: div. Provinciale wegen en vaarwegen diverse 4600 Rentebijschrijvingen 8411 Bijdragen van derden subtotaal Grond-/weg-/waterbouwkundige werken 4210 Aquaduct n201 begroting 2007 Subtotaal aquaduct N201 4210 Baggerkrediet begroting 2007 subtotaal baggerkrediet Zie noot Projecten waarvan de kapitaallasten ten laste worden gebracht van de reserve EXInh diverse 3. Financiele vaste activa a. kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen: e. bijdragen aan activa in eigendom van derden: 4411 Project diemervijfhoek VJB 2000/nJB 2005 8411 Bijdrage andere participanten VJB 2000/nJB 2005 subtotaal bijdrage aan activa in eigendom van derden e. bijdragen aan activa in eigendom van derden: Zie noot Projecten waarvan de kapitaallasten ten laste worden gebracht van de reserve EXInh 2 diverse totaal noot: miv 2010 worden projecten niet meer geactiveerd maar rechtstreeks tlv de reserve gebracht. VJB = Voorjaarsbericht njb = najaarsbericht.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 203 totaal krediet te besteden vanaf 2009 Vermoedelijke uitgaven in de begrotingsjaren 2009 2010 nog te besteden in de volgende dienstjaren 27.200.000 32.225.056 27.568.000 17.400.000 12.742.944-32.800.000 - - - - 35.000.000 - - - - - - 2.998.000 3.363.000 6.361.000- - - 3.080.000-29.767.000-32.847.000 - - - - - 95.000.000 32.225.056 27.486.000 9.004.000-13.743.056 25.000.000 7.176.115 7.176.115-0- 25.000.000 7.176.115 7.176.115-0- 15.000.000 15.000.000 7.000.000 8.000.000-15.000.000 15.000.000 7.000.000 8.000.000 - - 9.593.000 24.370.000 33.963.000-192.000 871.000 1.063.000- - 9.785.000 25.241.000 35.026.000-2.680.000 8.042.000 10.722.000-54.000 268.000 322.000-2.734.000 8.310.000 11.044.000-1.200.000 1.200.000 - - 1.200.000 1.200.000 1.200.000 - - 1.200.000 - - 16.500.000 4.121.771 4.613.100-491.329-1.500.000 - - 800.000 800.000 800.000-308.672-308.672-18.800.000 4.921.771 4.921.772-1- 999.726.212 845.951.151 74.051.000 166.658.400 605.241.751 1.011.600 1.011.600- - 41.680.000-116.077.000-157.757.000 999.726.212 845.951.151 32.371.000 51.593.000 761.987.151 8.150.000 8.150.000 - - 8.150.000 8.150.000 8.150.000 - - 8.150.000 30.283.200 30.283.200 10.570.000 6.510.000 13.203.200 30.283.200 30.283.200 10.570.000 6.510.000 13.203.200 13.674.981 9.940.538 4.825.000-5.115.538 1.955.000 364.041 364.040 - - 1.133.658-364.041-364.040- - - 821.342 - - - - 96.026.480 84.236.697 9.115.240-75.121.457 1.303.682.215 1.039.084.528 115.984.127 90.650.000 832.450.401

204 5.4 staat van reserves en voorzieningen Dienstjaar 2009 nummer naam van de reserve of voorziening saldo bij de aanvang van het dienstjaar (op kasbasis) algemene reserves 510010 708001 Saldireserve 134.164.229 510020 708002 Eigen kapitaal wegens deelnemingen 88.950.123 totaal algemene reserves 223.114.351 Bestemmingsreserves 520010 708003 Reserve Investeringen noord-holland 18.241.760 520020 708005 Reserve voor BTW-afdrachten 3.228.232 510080 708006 Reserve uitgestelde intenties 12.554.400 510060 708007 Reserve Grondbeleid 7.065.148 510070 708008 Reserve una 135.496.926 520012 708010 Reserve EXInh 124.380.415 520090 708011 Reserve ILG 56.513.439 520120 708012 ReserveTWInh - 520190 708013 Reserve huisvesting - 520170 708101 Reserve ontwikkelingssamenwerking 386.886 520704 708103 Reserve Cofinanciering Europese projecten 9.326.689 520160 708104 Reserve revolving fund acquisitie 5.763.165 520150 708105 Reserve sponsering mediapr 1.344.575 520301 708301 Reserve Kleine infrastructuurprojecten 5.887.275 520330 708302 Reserve Mobiliteitsfonds 40.900.000 520340 708303 Reserve openbaar vervoerprojecten 29.339.058 520335 708304 Reserve Groot onderhoud wegen en vaarwegen 95.317.769 520337 708305 Reserve kapitaalbijdragen baggeren 10.000.000 520336 708306 Reserve fietsinfrastructuur 1.255.000 520601 708601 Reserve Grondverwerving en inrichting natuurgebieden 2.505.074 520610 708603 Reserve ontwikkeling openluchtrecreatie 4.889.784 520702 708703 Reserve herstructurering bedrijfsterreinen 2.377.633 520830 708801 Reserve Monumenten (Mr. F.J. Kranenburg monumentenfonds) 1.661.150 520850 708803 Reserve Jeugdsportfonds - 520930 708901 Reserve Stedelijke vernieuwing 9.172.800 708009 Reserve afwikkeling opheffing fondsen - specificatie hieronder 5.446.715 520510 750105 Reserve opgeheven fondsen (Provinciaal Afvalstoffenfonds) 4.795.548 760358 Reserve opgeheven fondsen (afwikkeling PAF) - 520710 771052 Reserve opgeheven fondsen (Fonds economische ontwikkeling) 393.448 520730 773352 Reserve opgeheven fondsen (Fonds verbetering agrarische structuur) 164.288 520870 786157 Reserve opgeheven fondsen (Reserve ouderenvoorzieningen) 93.432 totaal Bestemmingsreserves 583.053.894 totaal algemene reserves en Bestemmingsreserves 806.168.245 Voorzieningen 530030 Voorziening Verlofsparen en arbeidsmarkttoelagen 99.692 530070 Voorziening Go gelden 1.753.671 530100 Voorziening Kosten reorganisatie 9.210.175 530110 Voorziening Pensioenen leden GS 7.959.804 530335 Voorziening Groot onderhoud wegen en vaarwegen 7.370.128 530430 Voorziening Bijdrage diffuse bronnen 41.105 Voorziening garanties i.v.m. overname nuon - 530440 Voorziening Grondwaterheffing 160.745 530610 Voorziening Mainport/Groen 1.043.695 totaal voorzieningen 27.639.016 totaal algemene reserves, Bestemmingsreserves en Voorzieningen 833.807.261

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 205 Dienstjaar 2010 storting Onttrekking saldo op het eind van het dienstjaar (op kasbasis) storting Onttrekking einde van het dienstjaar 2010 saldo op het eind van het dienstjaar (op kasbasis) 421.454.738 31.149.900-524.469.067 30.374.100 305.000.000-249.843.167-33.920.342-55.029.781 - - 55.029.781 421.454.738 65.070.242-579.498.847 30.374.100 305.000.000-304.872.947-9.279.800-8.961.960-7.158.000-1.803.960-3.200.000-28.232 - - 28.232-12.554.400- - - - - - - 7.065.148 - - 7.065.148 22.500.000 48.032.600-109.964.326-40.734.000-69.230.326 24.995.700 81.341.500-68.034.615 155.500.000 180.408.500-43.126.115 45.527.800 8.695.000-93.346.239 7.445.800 2.750.000-98.042.039 30.900.000 5.824.400-25.075.600 155.000.000 13.597.900-166.477.700 7.000.000-7.000.000 - - 7.000.000-239.000-147.886-69.100-78.786 2.363.000 4.350.000-7.339.689 2.363.000 2.250.000-7.452.689 1.095.100 945.100-5.913.165 1.095.100 945.100-6.063.165 1.800.000 1.800.000-1.344.575 1.800.000 2.000.000-1.144.575 1.183.500 2.204.300-4.866.475 1.183.500 2.000.000-4.049.975 1.200.000 40.347.000-1.753.000-438.300-1.314.700 1.944.800 17.043.500-14.240.358 1.944.800 9.764.800-6.420.358-22.337.300-72.980.469-22.586.000-50.394.469 5.000.000 1.062.800-13.937.200 2.500.000 1.588.900-14.848.300 5.200.000 2.887.800-3.567.200 5.200.000 5.200.000-3.567.200 - - 2.505.074 - - 2.505.074-2.142.000-2.747.784-2.142.000-605.784-200.000-2.177.633-200.000-1.977.633 1.059.700 1.052.600-1.668.250 989.900 982.800-1.675.350 - - - 500.000-500.000 1.303.900 7.000.000-3.476.700 947.400 7.115.100-2.691.000- - 2.522.300-2.924.415-1.010.000-1.914.415 2.275.000-2.520.548 803.000-1.717.548 20.000-20.000- - 20.000-128.000-265.448 128.000-137.448 45.000-119.288 45.000-74.288 54.300-39.132 34.000-5.132 153.073.500 275.061.400-461.065.994 336.469.500 302.940.500-494.594.994 574.528.238 340.131.642-1.040.564.841 366.843.600 607.940.500-799.467.941 memorie memorie 99.692 memorie memorie 99.692 516.600 memorie 2.270.271 526.900 memorie 2.797.171 memorie 4.200.000-5.010.175 memorie 2.500.000-2.510.175 738.700 646.400-8.052.104 1.053.100 700.000-8.405.204 memorie memorie 7.370.128 memorie memorie 7.370.128-41.105- - memorie memorie - 36.636.000-36.636.000-18.318.000-18.318.000 memorie memorie 160.745 memorie memorie 160.745-1.043.695- - memorie memorie - 37.891.300 5.931.200-59.599.117 1.580.000 21.518.000-39.661.117 612.419.538 346.062.842-1.100.163.958 368.423.600 629.458.500-839.129.058

206 5.5 staat van langlopende leningen Lening nummer Oorspronkelijk bedrag Datum en nummer besluit ged.staten rente % Vervaldagen Rente aflossing 2007.01 50.000.000 15-08-2007;46830 4,7790 1 /10 1 /10 totaal 50.000.000 Lening nummer Oorspronkelijk bedrag Datum en nummer besluit ged.staten rente % Vervaldagen Rente aflossing 2007.01 50.000.000 15-08-2007;46830 4,7790 1 /10 1 /10 totaal 50.000.000 Lening nummer Oorspronkelijk bedrag Datum en nummer besluit ged.staten rente % Vervaldagen Rente aflossing 2007.01 50.000.000 15-08-2007;46830 4,7790 1 /10 1 /10 totaal 50.000.000 Lening nummer Oorspronkelijk bedrag Datum en nummer besluit ged.staten rente % Vervaldagen Rente aflossing 2007.01 50.000.000 15-08-2007;46830 4,7790 1 /10 1 /10 totaal 50.000.000

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 207 restantschuld per 1 januari Bedrag van de in de loop van het jaar opgenomen leningen totaal rente aflossingsbedrag restantschuld per 31 december 2010 Laat-ste jaar afloss. Lopende rente 2010 2010 2010 2010 2010 2010 47.788.484 0 2.269.646 1.185.641 46.602.843 2032 556.787 47.788.484 0 2.269.646 1.185.641 46.602.843 556.787 restantschuld per 1 januari Bedrag van de in de loop van het jaar opgenomen leningen totaal rente aflossingsbedrag restantschuld per 31 december 2010 Laat-ste jaar afloss. Lopende rente 2011 2011 2011 2011 2011 2011 46.602.843 0 2.212.307 1.242.303 45.360.540 2032 541.945 46.602.843 0 2.212.307 1.242.303 45.360.540 541.945 restantschuld per 1 januari Bedrag van de in de loop van het jaar opgenomen leningen totaal rente aflossingsbedrag restantschuld per 31 december 2010 Laat-ste jaar afloss. Lopende rente 2012 2012 2012 2012 2012 2012 45.360.540 0 2.152.228 1.301.673 44.058.867 2032 526.393 45.360.540 0 2.152.228 1.301.673 44.058.867 526.393 restantschuld per 1 januari Bedrag van de in de loop van het jaar opgenomen leningen totaal rente aflossingsbedrag restantschuld per 31 december 2010 Laat-ste jaar afloss. Lopende rente 2013 2013 2013 2013 2013 2013 44.058.867 0 2.089.278 1.363.879 42.694.988 2032 510.098 44.058.867 0 2.089.278 1.363.879 42.694.988 510.098

208 5.6 staat van garantieverplichtingen Dienstjaar 2010 Gevallen van gemeenschappelijke waarborging van de lening nummer Oorspronkelijk bedrag Doel van de geldlening Door wie de geldlening is aangegaan namen van andere waarborgende lichamen % of deel gewaarborgd provincie Datum van het besluit Prov. staten c.q. Ged. staten 2009 * 1.530.000 1ste fase nieuwbouw en renovatie psych. centrum St.Geestelijke 100 29-10-1979;080 Gezondheidszorg nh-noord 2010 * 1.531.508 nieuwbouw en renovatie psych.centrum idem 100 29-10-1979;080 2011 * 2.467.430 2e fase nieuwbouw en renovatie psych. centrum idem 100 18-01-1982;005 2012 * 3.403.352 Idem idem 100 18-01-1982;005 2013 * 2.382.346 Idem idem 100 18-01-1982;005 10003 * 10.096.610 2e fase zwakzinnigeninrichting Kadijkerkoog dr. M.J. 100 04-12-1978;099 Prinsenstichting 10004 * 3.333.016 3e fase zwakzinnigeninrichting Kadijkerkoog idem 100 19-05-1980;019 10005 * 1.713.156 laatste fase Kadijkerkoog idem 100 14-11-1983;074 17003 2.495.791 Bouw en inrichting verpleeghuis Amstelrade Mytyl Stichting Gem. Amsterdam / 50 09-04-1973;033 Amstelrade Amstelveen 17004 2.044.298 2e fase bouw en inrichting Amstelrade idem Gem. Amsterdam / 50 09-04-1973;033 Amstelveen 20003 * 110.386 Bouw verpleegtehuis Magnushof Zr. Kueter Stichting/ 100 02-07-1969;092 Magnushof 20004 * 257.569 Idem idem 100 10-01-1972;222 20005 * 171.709 Idem idem 100 10-01-1972;222 24001 * 3.781.532 uitbreiding Lindendael Westfriese Zorggroep 100 19-11-1984;077 de omring 24002 * 3.403.352 uitbreidings- en herstructueringswerken idem 100 19-11-1984;077 27001 * 3.374.310 Bouw verpleeghuis heemswijk Stichting heemswijk 100 15-06-1981;036 27002 * 3.403.352 Idem idem 100 15-06-1981;036 30002 * 431.091 diverse investeringen Recreatieschap Alkm. 100 13-12-1993;078 uitgeester Meer 37001 * 1.724.365 Aanleg ontsluitingsweg T106 Schiphol Area 100 11-12-1995;066 development Company n.v. te Schiphol - 26.719 hypothecaire geldleningen i.v.m. aankoop of div. Ambtenaren 100 22-10-1963;XXIX bouw woonhuis totaal 47.681.892 Bij de met * aangeduide nummers van de borgstellingen is ten behoeve van de provincie zekerheid gevestigd op het onderpand. de met # gemerkte aflossingen betreft het aflossingesbestanddeel van de annuïteit.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 209 restantbedrag van de lening aan het begin van het dienstjaar 2010 restantbedrag van de lening aan het einde van het dienstjaar 2010 Datum van het besluit koninklijke Goedkeuring rente percentage totaal Gewaarborgd door provincie te waarborgen in 2009 totaalbedrag gewone en buitengewone aflossing totaal Gewaarborgd door provincie 27-02-1980;048 4,40 935.000 935.000 85.000 850.000 850.000 27-02-1980;048 5,65 935.921 935.921 85.084 850.837 850.837 17-05-1982;006 5,20 1.106.089 1.106.089 85.084 1.021.005 1.021.005 17-05-1982;006 5,72 1.588.231 1.588.231 113.445 1.474.786 1.474.786 17-05-1982;006 6,25 1.191.173 1.191.173 79.412 1.111.761 1.111.761 31-01-1979;009 7,75 2.524.153 2.524.153 252.415 2.271.738 2.271.738 21-08-1980;170 7,15 1.410.122 1.410.122 128.193 1.281.929 1.281.929 05-12-1997;97-3 6,06 535.362 535.362 107.072 428.290 428.290 08-10-1973;005 6,45 382.374 191.187 173.992 # 208.382 104.191 08-10-1973;005 6,80 825.708 412.854 134.978 # 690.730 345.365 29-09-1969;010 4,00 55.197 55.197 18.397 36.800 36.800 30-03-1972;016 4,00 110.397 110.397 36.792 73.605 73.605 30-03-1972;016 4,00 73.588 73.588 24.530 49.058 49.058 10-01-1985;012 6,20 1.323.535 1.323.535 189.077 1.134.458 1.134.458 10-01-1985;012 5,90 1.361.340 1.361.340 170.168 1.191.172 1.191.172 30-09-1981;002 8,35 1.396.257 1.396.257 116.356 1.279.901 1.279.901 30-09-1981;002 8,35 1.474.786 1.474.786 113.445 1.361.341 1.361.341 25-02-1994; 4,52 96.995 96.995 21.555 75.440 75.440-7,91 55.988 55.988 55.988 # 0 0 - div. 19.220 19.220-19.220 19.220 17.401.436 16.797.395-1.990.983 15.410.453 14.960.897 Staat van andere garantieverplichtingen dienstjaar 2010 naam rechtspersoon inhoud garantieverplichting Looptijd Provinciaal aandeel in procenten Provinciaal aandeel in euro's het nationaal Groenfonds uitvoering van het natuurbeleid - 6,20 1) 8.060.254 Seawind Capital Partners BV. kredietfaciliteit t.b.v.meerwind Paraplufonds 2 jaar 80 1.000.000 GEM B.V. kredietfaciliteit tbv.uitvoering SoK (Samenwerkingsovereenkomst)Wierringerandmeer t/m 2032 100 30.000.000 ontwikkelingsbedrijf noordholland noord kapitaalinbreng voor participatiebedrijf t/m 2020 80 max. 5.000.000 totaal 44.060.254 1) Rente en aflossing komen t.l.v. van de van het rijk te ontvangen zgn. convenantsgelden.

210 5.7 Overzicht renteresultaat en de kapitaalslasten Categorie Omschrijving Uitgaven c.q. lasten inkomsten c.q. baten A. Renteresultaat 4500 Rente van opgenomen kasgeld en van andere kortlopende schulden 8500 Rente van verstrekt kasgeld, van in rekening-courant uitstaande gelden en van andere kortlopende verplichtingen 12.353.441 4500 Rente van opgenomen langlopende geldleningen 2.269.646 8600 Rentederving op verstrekte achtergestelde lening aan de gemeente Purmerend (tbv.stadsverwarming) 8600 Rentederving op te verwachten verstrekte renteloze leningen en/of voorfinancieringen : 272.300 347.500 - Leningen i.vm. Wonen in 't groen 67.500 -ontwikkelingsmij n-h noord inz. MKB 30.000 -Gemeente Wieringen en Wieringermeer inzake deelname in GEM (Wierringerrandmeer) 250.000 8500 Rente van verstrekte langlopende geldleningen (zie Bijlage 5.2) 1.353.786 Subtotaal 2.269.646 14.327.027 8600 doorberekende rente aan kostenplaatsen, functies en activa (zie specificatie onder B1.) 20.961.720 4600 Bijdrage aan hf0 productgroep 011 wegens voordelig renteresultaat over het totaal financieringsmiddelen 33.019.100 totaal 35.288.746 35.288.746 B. Kapitaallasten B1. Rente 4600 op kostenplaatsen (apparaatskosten) en producten 15.448.120 4600 Geactiveerde rentekosten 5.513.600 totaal rentelasten 20.961.720 B2. Afschrijvingen 4600 op kostenplaatsen (apparaatskosten) en producten 95.188.162 totaal afschrijvingen 95.188.162 totaal te verdelen kapitaallasten 116.149.881

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 211 5.8 Overzicht specificatie incidentele baten en lasten nr. begroting Programma Omschrijving Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 160 97 1. Bestuur en burger Reserve sponsoring en mediaprogramma 2.000.000 1.800.000 131 01 2. Bestuur en andere overheden Samenwerking in Randstadverband 51.000 66.300 131 11 2. Bestuur en andere overheden Bijdrage bestuursakkoord 35.000.000 35.000.000 302 52 3. Wegen, verkeer en mob. Man. Reserve fietsinfrastructuur 5.200.000 3.700.000 3.700.000 303 02 3. Wegen, verkeer en mob. Man. Bereikbaarheid kust 2.000.000 303 03 3. Wegen, verkeer en mob. Man. overige activiteiten mobiliteitsmanagement 303 03 3. Wegen, verkeer en mob. Man. Rijksbijdrage bereikbaarheid Mediapark hilversum 303 52 3. Wegen, verkeer en mob. Man. Subsidie bereikbaarheid Mediapark hilversum 537.100 1.447.400-1.447.400 308 26 3. Wegen, verkeer en mob. Man. Zijtakken Zuid Tangent 12.250.000 200.000 308 26 3. Wegen, verkeer en mob. Man. Zijtakken Zuid Tangent; bijdragen overheden/derden 9.136.100- -126.400 401 01 5. Water Zwakke schakels 500.000 500.000 431 50 5. Water Res. ILG Tender water 2.250.000 520 21 6. Milieu Res. ILG Anna's hoeve 500.000 750.000 533 06/07 6. Milieu Investeringsprogramma duurzame energie 2.000.000 2.000.000 554 51 6. Milieu Regie handhaving samenwerking 150.000 603 03 7. Recr. En toer, natuur en landsch. Real.gebiedspr. Midnh 500.000 500.000 603 16 7. uitv. Reg. nat. Landsch. Laag holland 100.000 100.000 604 02 7. Recr. En toer, natuur en landsch. noordboog West 1.000.000 614 22 7. Recr. En toer, natuur en landsch. Recreatieve verbindingen 300.000 300.000 623 03 7. Recr. En toer, natuur en landsch. natuuronderhoud landschap 732.500 374.000 16.000 623 08 7. Recr. En toer, natuur en landsch. Cofinanciering Waddenfondsprojecten 750.000 750.000 623 16 7. Recr. En toer, natuur en landsch. onderzoek en advisering natuur 272.900 122.900 143.700 625 03 7. Recr. En toer, natuur en landsch. Landschapsprijs 30.000 30.000 710 01 8. Economie en landbouw netwerk/kenniseconomie/innovatie 2.200.000 2.000.000 710 51 8. Economie en landbouw uitvoering RES programma's 1.658.200 1.658.200 714 08 8. Economie en landbouw Werkstad A4 125.000 733 07 8. Economie en landbouw Promotiecampagne biologische landbouw 750.000 750.000 733 79 8. Economie en landbouw uitvoeren subsidies landbouw/visserij 1.000.000 1.000.000 050 82 13. Fin. En dekkingsmiddelen Stelpost vitale meerjarenraming 3.000.000- -3.000.000-3.000.000 050 83 13. Fin. En dekkingsmiddelen Stelpost opvangen macro-economische tegenvallers 081 05 13. Fin. En dekkingsmiddelen onttrekking aan Reserve aan Reserve sponsoring en mediaprogramma 10.000.000 10.000.000 10.000.000 2.000.000- -1.800.000 083 02 13. Fin. En dekkingsmiddelen Storting in Reserve Mobiliteitsfonds 1.200.000 083 06 13. Fin. En dekkingsmiddelen onttrekking aan Resserve fietsinfrastructuur 5.200.000- -3.700.000-3.700.000 088 01 13. Fin. En dekkingsmiddelen Storting in reserve jeugdsportfondsen 500.000 500.000 saldo incidentele lasten/baten 63.220.600 54.475.000 7.159.700 -

212 5.9 Overzicht baten en lasten gespecificeerd naar soort Lasten/uitgaven rekening 2008 Begroting 2009 Begroting 2010 apparaatskosten 118.307.258 113.076.900 116.293.900 goederen en diensten 110.102.795 189.559.100 139.922.300 overdrachten (wo. subsidies) 388.080.901 428.231.300 460.634.700 kapitaalslasten 26.505.218 59.715.400 106.781.500 toevoegingen aan reserves 212.069.538 574.528.238 366.843.600 toevoegingen aan voorzieningen - 1.053.100 overige lasten (incl.stelposten) 29.712.144 16.706.200 12.223.800 totaal lasten/uitgaven 884.777.854 1.381.817.138 1.203.752.900 Baten/inkomsten rekening 2008 Begroting 2009 Begroting 2010 beschikking over reserves 257.405.610 303.495.269 607.940.500 uitkering provinciefonds 131.463.421 137.587.900 137.511.600 specifieke uitkeringen 244.609.042 269.201.700 179.619.100 belastingopbrengsten (opc.mrb) 177.334.329 188.000.000 190.500.000 overige leges en heffingen 1.551.822 2.160.200 3.567.900 goederen en diensten 4.296.698 412.533.569 39.454.800 dividenden/winstuitkeringen 50.343.811 34.000.000 12.139.900 overige baten (incl.stelposten) 22.934.166 34.838.500 33.019.100 totaal baten/inkomsten 889.938.899 1.381.817.138 1.203.752.900 (* in 2008 zijn als gevolg van wijzigingen in het Bbv een flink aantal voorzieningen opgeheven en zijn de bestedingen ten laste van de vooruitontvangen rijksbijdragen verantwoord onder de overdrachten saldo (+/+ Overschot -/- tekort) 5.161.045 - -

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 213 meerjarenraming 2010-2013 6

214 6.1 meerjarenraming per programma 1 Bestuur en burger (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 9.533.201 10.164.200 10.165.800 9.711.000 7.966.400 7.966.400 Subtotaal operationele kosten 9.533.201 10.164.200 10.165.800 9.711.000 7.966.400 7.966.400 Apparaatskosten 13.300.707 11.204.100 13.068.300 13.631.000 13.613.400 13.765.000 Baten 289.995-87.400-87.400-87.400-87.400-87.400- Resultaat voor bestemming 22.543.913 21.280.900 23.146.700 23.254.600 21.492.400 21.644.000 Storting reserves 7.107.740 2.895.100 2.895.100 2.895.100 945.100 945.100 onttrekking reserves 228.300-3.187.400-2.945.100-2.745.100-945.100-945.100- resultaat na bestemming 29.423.353 20.988.600 23.096.700 23.404.600 21.492.400 21.644.000 2 Bestuur en andere overheden (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 3.412.762 42.346.100 40.126.600 39.973.100 2.897.300 2.147.300 Subtotaal operationele kosten 3.412.762 42.346.100 40.126.600 39.973.100 2.897.300 2.147.300 Apparaatskosten 5.373.768 4.848.100 5.279.900 5.507.100 5.500.000 5.561.400 Baten 858.978-100.000-233.500-150.000-150.000-150.000- Resultaat voor bestemming 7.927.553 47.094.200 45.173.000 45.330.200 8.247.300 7.558.700 Storting reserves 2.363.000 2.363.000 2.363.000 2.363.000 363.000 363.000 onttrekking reserves 870.402-4.619.000-2.319.100-2.350.000-750.000- - resultaat na bestemming 9.420.150 44.838.200 45.216.900 45.343.200 7.860.300 7.921.700 3 Wegen verkeer en mobiliteitsmanagement (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 190.461.917 175.519.700 228.202.500 134.765.600 145.439.600 145.081.400 Subtotaal operationele kosten 190.461.917 175.519.700 228.202.500 134.765.600 145.439.600 145.081.400 Apparaatskosten 33.171.640 31.494.300 32.591.900 33.994.800 33.951.700 34.329.200 Baten 18.802.360-41.995.100-34.226.500-20.746.200-20.623.600-20.623.600- Resultaat voor bestemming 204.831.197 165.018.900 226.567.900 148.014.200 158.767.700 158.787.000 Storting reserves 31.583.500 11.383.500 8.883.500 7.383.500 7.383.500 1.183.500 onttrekking reserves 68.198.452-57.516.100-110.880.300-25.761.200-15.758.300-14.052.700- resultaat na bestemming 168.216.245 118.886.300 124.571.100 129.636.500 150.392.900 145.917.800

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 215 4 Openbaar vervoer (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 63.599.019 85.977.700 148.160.700 59.433.600 59.198.200 60.565.900 Subtotaal operationele kosten 63.599.019 85.977.700 148.160.700 59.433.600 59.198.200 60.565.900 Apparaatskosten 1.255.451 1.785.700 1.233.500 1.286.600 1.285.000 1.299.300 Baten 52.799.195-67.062.500-51.260.800-47.387.900-47.887.600-50.004.400- Resultaat voor bestemming 12.055.275 20.700.900 98.133.400 13.332.300 12.595.600 11.860.800 Storting reserves 10.250.042 1.944.800 1.944.800 1.944.800 1.944.800 1.944.800 onttrekking reserves 5.481.258-13.040.200-89.826.900-1.932.400-1.123.700-374.600- resultaat na bestemming 16.824.059 9.605.500 10.251.300 13.344.700 13.416.700 13.431.000 5 Water (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 10.591.497 3.391.000 6.147.900 3.895.700 3.893.500 2.291.400 Subtotaal operationele kosten 10.591.497 3.391.000 6.147.900 3.895.700 3.893.500 2.291.400 Apparaatskosten 10.101.464 12.247.300 9.925.000 10.352.200 10.338.800 10.453.900 Baten 2.311.769-2.306.600-1.829.700-1.850.800-1.873.400-1.896.100- Resultaat voor bestemming 18.381.191 13.331.700 14.243.200 12.397.100 12.358.900 10.849.200 Storting reserves - - - - - - onttrekking reserves 8.960.500-750.000-2.250.000- - - - resultaat na bestemming 9.420.691 12.581.700 11.993.200 12.397.100 12.358.900 10.849.200 6 milieu (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 32.024.902 25.373.900 20.731.800 18.795.100 19.049.900 19.737.900 Subtotaal operationele kosten 32.024.902 25.373.900 20.731.800 18.795.100 19.049.900 19.737.900 Apparaatskosten 20.647.486 21.209.300 20.286.500 21.159.900 21.132.600 21.367.900 Baten 21.254.062-10.632.800-11.685.300-11.424.600-11.685.300-11.685.300- Resultaat voor bestemming 31.418.326 35.950.400 29.333.000 28.530.400 28.497.200 29.420.500 Storting reserves - - - - - - onttrekking reserves 6.918.909-9.621.000-4.382.000-1.798.200-274.100-943.300- resultaat na bestemming 24.499.416 26.329.400 24.951.000 26.732.200 28.223.100 28.477.200

216 7 recreatie, natuur en landschap (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 60.016.592 93.123.800 36.139.800 27.271.600 17.296.200 15.491.800 Subtotaal operationele kosten 60.016.592 93.123.800 36.139.800 27.271.600 17.296.200 15.491.800 Apparaatskosten 11.216.228 8.634.000 11.074.500 11.548.900 11.534.300 11.662.200 Baten 32.173.524-45.204.400-643.500-251.000-181.000-11.000- Resultaat voor bestemming 39.059.295 56.553.400 46.570.800 38.569.500 28.649.500 27.143.000 Storting reserves - 1.200.000-10.115.500 - - onttrekking reserves 14.740.830-28.859.200-15.119.000-7.542.800-2.243.700-438.300- resultaat na bestemming 24.318.465 28.894.200 31.451.800 41.142.200 26.405.800 26.704.700 8 Economie en landbouw (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 15.886.859 31.273.100 43.055.800 30.022.200 16.352.200 10.848.800 Subtotaal operationele kosten 15.886.859 31.273.100 43.055.800 30.022.200 16.352.200 10.848.800 Apparaatskosten 3.491.146 4.043.400 3.430.200 3.577.600 3.573.200 3.613.100 Baten 947.628-317.900- - - - - Resultaat voor bestemming 18.430.376 34.998.600 46.486.000 33.599.800 19.925.400 14.461.900 Storting reserves - - - - - - onttrekking reserves 7.577.071-19.782.000-31.499.000-17.190.400-6.908.400-1.405.000- resultaat na bestemming 10.853.305 15.216.600 14.987.000 16.409.400 13.017.000 13.056.900 9 Welzijn en (jeugdzorg) (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 117.916.460 126.403.500 118.839.500 106.859.400 103.258.100 96.842.000 Subtotaal operationele kosten 117.916.460 126.403.500 118.839.500 106.859.400 103.258.100 96.842.000 Apparaatskosten 4.341.002 4.792.400 4.265.100 4.448.700 4.443.100 4.492.400 Baten 93.083.089-80.084.400-80.084.400-80.084.400-80.084.400-80.084.400- Resultaat voor bestemming 29.174.373 51.111.500 43.020.200 31.223.700 27.616.800 21.250.000 Storting reserves - - 500.000 500.000 - - onttrekking reserves 8.609.816-29.331.100-22.408.400-11.423.600-7.822.300-1.406.200- resultaat na bestemming 20.564.557 21.780.400 21.111.800 20.300.100 19.794.500 19.843.800

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 217 10 kunst, cultuur en educatie (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 38.770.104 49.800.500 42.011.400 42.940.600 39.367.300 35.042.900 Subtotaal operationele kosten 38.770.104 49.800.500 42.011.400 42.940.600 39.367.300 35.042.900 Apparaatskosten 4.837.450 4.237.300 4.752.900 4.957.500 4.951.200 5.006.400 Baten 4.431.905-2.971.200-114.300-114.300-114.300-114.300- Resultaat voor bestemming 39.175.649 51.066.600 46.650.000 47.783.800 44.204.200 39.935.000 Storting reserves 1.009.800 1.059.700 989.900 989.900 989.900 989.900 onttrekking reserves 6.058.880-14.519.500-11.098.100-12.036.100-8.471.700-4.156.100- resultaat na bestemming 34.126.569 37.606.800 36.541.800 36.737.600 36.722.400 36.768.800 11 ruimtelijke ordening en volkshuisvesting (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 51.473.855 44.098.100 22.399.900 25.167.900 14.439.100 11.726.100 Subtotaal operationele kosten 51.473.855 44.098.100 22.399.900 25.167.900 14.439.100 11.726.100 Apparaatskosten 10.570.916 8.581.000 10.386.100 10.833.300 10.819.500 10.939.800 Baten 23.212.208-21.056.600-3.502.100-3.502.100-3.502.100-3.502.100- Resultaat voor bestemming 38.832.563 31.622.500 29.283.900 32.499.100 21.756.500 19.163.800 Storting reserves 1.179.800 1.303.900 947.400 785.500 785.500 785.500 onttrekking reserves 22.481.927-17.187.900-10.212.600-12.941.800-2.713.000- - resultaat na bestemming 17.530.436 15.738.500 20.018.700 20.342.800 19.829.000 19.949.300 12 staf en ondersteuning (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 964.821-649.900 655.800 655.800 655.800 655.800 Subtotaal operationele kosten 964.821-649.900 655.800 655.800 655.800 655.800 Apparaatskosten - - - - - - Baten 1.924.955-591.200-606.300-621.300-637.100-653.400- Resultaat voor bestemming 2.889.776-58.700 49.500 34.500 18.700 2.400 Storting reserves - 7.000.000 - - - - onttrekking reserves - 2.639.200- - - - - resultaat na bestemming 2.889.776-4.419.500 49.500 34.500 18.700 2.400

218 13 Financiering en algemene dekkingsmiddelen (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - - Lasten 19.880.807 42.726.873 3.977.900 4.352.700 31.186.700 41.053.900 Subtotaal operationele kosten 19.880.807 42.726.873 3.977.900 4.352.700 31.186.700 41.053.900 Apparaatskosten - - - - - - Baten 412.435.225-805.911.769-411.538.600-399.508.900-384.449.900-385.803.900- Resultaat voor bestemming 392.554.418-763.184.896-407.560.700-395.156.200-353.263.200-344.750.000- Storting reserves 158.575.656 545.378.238 348.319.900 165.673.400 3.417.800 144.396.600 onttrekking reserves 107.279.263-3.200.000-9.396.600- - 9.396.600- resultaat na bestemming 341.258.026-214.606.658-59.240.800-238.879.400-349.845.400-209.750.000-14 mutaties reserves (in euro s) rekening 2008 Begroting 2009 Begroot 2010 Begroot 2011 Begroot 2012 Begroot 2013 nieuw beleid - - - - - Lasten 574.528.238 366.843.600 192.650.700 15.829.600 150.608.400 Subtotaal operationele kosten - 574.528.238 366.843.600 192.650.700 15.829.600 150.608.400 Apparaatskosten - - - - - Baten 340.131.642-607.940.500-252.174.300-47.010.300-168.117.800- Resultaat voor bestemming - 234.396.596 241.096.900-59.523.600-31.180.700-17.509.400- Storting reserves 26.210.491- onttrekking reserves 142.279.042-305.000.000-147.056.100-134.999.900- resultaat na bestemming 26.210.491-92.117.554 546.096.900-206.579.700-31.180.700-152.509.300-

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 219 6.2 Overzicht van de in de meerjarenraming verwerkte kapitaalslasten 2010-2013 nummer product Omschrijving 2010 2011 2012 2013 a: apparaatskosten Aankoop houtpleincomplex en winkelruimten 1.565,9 1.565,9 1.565,9 1.565,9 Achterstallig groot onderhoud houtpleincomplex 750,3 750,3 750,3 750,3 Renovatie en uitbreiding houtpleincomplex (* (* 1.254,0 5.016,0 Renovatie Paviljoen Welgelegen 2.472,9 2.403,1 2.333,4 2.263,6 nieuwbouw dreefcomplex (* (* (* 476,0 Aankoop meubilair kantoorgebouw dreef 3 72,4 Beveiliging dreef 3 en houtpleincomplex 44,9 44,8 totaal a 4.906,4 4.764,1 5.903,6 10.071,8 B: Directe kosten 308.01 Aanleg van provinciale wegen 28.163,6 31.295,3 33.525,5 33.971,2 308.05 EXInh-projecten welke geactiveerd zijn 71.531,1 308.21 Reconstructie n242 (afschrijving ineens) 2.333,3 2.333,3 2.333,3 2.333,3 308.27 Aquaduct n201 (* 731,9 717,9 338.20 Achterstallig onderhoud vaarwegen 647,7 630,4 613,1 595,8 338.28 Baggerkrediet 1.588,9 2.649,7 4.459,9 4.322,7 423.20 onderkomens muskusrattenvangers 56,1 53,9 51,7 49,6 614.20 deelneming in het aandelenkapitaal van de n.v. Groenbeheer 18,5 18,5 18,5 18,5 624.21 de Wimmenummerduinen 192,7 183,9 175,0 166,3 714.01 deelneming in het aandelenkapitaal van de Zeehaven IJmuiden n.v. 714.02 deelneming in het aandelenkapitaal van de n.v. Schipholontwikkelingsmaatschappij (SAdC) 30,9 30,9 30,9 30,9 191,5 191,5 191,5 191,5 832.81 Provinciaal archeologisch centrum Mercurius 227,2 218,4 209,5 200,7 913.04 Krediet strategisch grondbeleid 600,0 600,0 600,0 600,0 916.07 deelneming in het aandelenkapitaal van de B.V. Kapitaaldeelname Wieringerrandmeer 148,4 148,4 148,4 148,4 div.nrs TWInh-projecten welke geactiveerd zijn 0,0 totaal B 105.729,9 38.354,2 43.089,2 43.346,8 C: te activeren rentekosten totaal C 5.513,6 4.850,9 4.601,0 memorie totaal a + B + C 116.149,9 47.969,2 53.593,8 53.418,6 * rentekosten worden geactiveerd, te weten: krediet anticiperende grondaankopen 3.363,0 krediet renovatie en uitbr.houtplein 871,0 krediet nieuwbouw dreefcomplex 268,0 bouwrente wegeninvesteringen 1.011,6

220 6.3 Ontwikkeling van de stand van reserves en voorzieningen Dienstjaar 2010 naam van de reserve of voorziening stand per 1-1-2010 storting Onttrekking algemene reserves 510010 708001 Saldireserve 524.469.067 30.374.100 305.000.000-510020 708002 Eigen kapitaal wegens deelnemingen 55.029.781 - - totaal algemene reserves 579.498.847 30.374.100 305.000.000- Bestemmingsreserves - 520010 708003 Reserve Investeringen noord-holland 8.961.960-7.158.000-520020 708005 Reserve voor BTW-afdrachten 28.232 - - 510080 708006 Reserve uitgestelde intenties - - - 510060 708007 Reserve Grondbeleid 7.065.148 - - 510070 708008 Reserve una 109.964.326-40.734.000-520012 708010 Reserve EXInh 68.034.615 155.500.000 180.408.500-520090 708011 Reserve ILG 93.346.239 7.445.800 2.750.000-520120 708012 ReserveTWInh 25.075.600 155.000.000 13.597.900-520190 708013 Reserve huisvesting 7.000.000 - - 520170 708101 Reserve ontwikkelingssamenwerking 147.886-69.100-520704 708103 Reserve Cofinanciering Europese projecten 7.339.689 2.363.000 2.250.000-520160 708104 Reserve revolving fund acquisitie 5.913.165 1.095.100 945.100-520150 708105 Reserve sponsering mediapr 1.344.575 1.800.000 2.000.000-520301 708301 Reserve Kleine infrastructuurprojecten 4.866.475 1.183.500 2.000.000-520330 708302 Reserve Mobiliteitsfonds 1.753.000-438.300-520340 708303 Reserve openbaar vervoerprojecten 14.240.358 1.944.800 9.764.800-520335 708304 Reserve Groot onderhoud wegen en vaarwegen 72.980.469-22.586.000-520337 708305 Reserve kapitaalbijdragen baggeren 13.937.200 2.500.000 1.588.900-520336 708306 Reserve fietsinfrastructuur 3.567.200 5.200.000 5.200.000-520601 708601 Reserve Grondverwerving en inrichting natuurgebieden 2.505.074 - - 520610 708603 Reserve ontwikkeling openluchtrecreatie 2.747.784-2.142.000-520702 708703 Reserve herstructurering bedrijfsterreinen 2.177.633-200.000-520830 708801 Reserve Monumenten (Mr. F.J. Kranenburg monumentenfonds) 1.668.250 989.900 982.800-520850 708803 Reserve Jeugdsportfonds - 500.000-520930 708901 Reserve Stedelijke vernieuwing 3.476.700 947.400 7.115.100-708009 Reserve afwikkeling opheffing fondsen - specificatie hieronder 2.924.415-1.010.000-520510 750105 Reserve opgeheven fondsen (Provinciaal Afvalstoffenfonds) 2.520.548-803.000-760358 Reserve opgeheven fondsen (afwikkeling PAF) 20.000- - - 520710 771052 Reserve opgeheven fondsen (Fonds economische ontwikkeling) 265.448-128.000-520730 773352 Reserve opgeheven fondsen (Fonds verbetering agrarische structuur) 119.288-45.000-520870 786157 Reserve opgeheven fondsen (Reserve ouderenvoorzieningen) 39.132-34.000- totaal Bestemmingsreserves 461.065.994 336.469.500 302.940.500- totaal algemene reserves en Bestemmingsreserves 1.040.564.841 366.843.600 607.940.500- Voorzieningen - 530030 Voorziening Verlofsparen en arbeidsmarkttoelagen 99.692 memorie memorie 530070 Voorziening Go gelden 2.270.271 526.900 memorie 530100 Voorziening Kosten reorganisatie 5.010.175 memorie 2.500.000-530110 Voorziening Pensioenen leden GS 8.052.104 1.053.100 700.000-530335 Voorziening Groot onderhoud wegen en vaarwegen 7.370.128 memorie memorie 530430 Voorziening Bijdrage diffuse bronnen - - - 0 Voorziening garanties i.v.m. overname nuon 36.636.000-18.318.000-530440 Voorziening Grondwaterheffing 160.745 memorie memorie 530610 Voorziening Mainport/Groen - - - totaal voorzieningen 59.599.117 1.580.000 21.518.000- totaal algemene reserves, Bestemmingsreserves en Voorzieningen 1.100.163.958 368.423.600 629.458.500-

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 221 Dienstjaar 2011 Dienstjaar 2012 Dienstjaar 2013 stand per 1-1-2011 storting Onttrekking stand per 1-1-2012 storting Onttrekking stand per 1-1-2013 storting Onttreking stand per 1-1-2014 249.843.167 18.555.600 147.056.100-121.342.667 - - 121.342.667 9.396.600 135.000.000-4.260.733-55.029.781-9.396.600-45.633.181 - - 45.633.181-9.396.600-36.236.581 304.872.947 18.555.600 156.452.700-166.975.847 - - 166.975.847 9.396.600 144.396.600-31.975.847 1.803.960-3.050.600-1.246.640- - 413.600-1.660.240- - 900.000-2.560.240-28.232 - - 28.232 - - 28.232 - - 28.232 - - - - - - - - - - 7.065.148 - - 7.065.148 - - 7.065.148 - - 7.065.148 69.230.326-32.047.500-37.182.826-10.895.000-26.287.826-1.205.000-25.082.826 43.126.115 108.000.000 11.264.400-139.861.715-4.651.000-135.210.715 39.000.000 43.300-174.167.415 98.042.039 4.117.800 750.000-101.409.839 3.417.800-104.827.639 - - 104.827.639 166.477.700 35.000.000 12.645.300-188.832.400-10.852.500-177.979.900 96.000.000 4.579.400-269.400.500 7.000.000 - - 7.000.000 - - 7.000.000 - - 7.000.000 78.786 - - 78.786 - - 78.786 - - 78.786 7.452.689 2.363.000 2.350.000-7.465.689 363.000 750.000-7.078.689 363.000-7.441.689 6.063.165 1.095.100 945.100-6.213.165 945.100 945.100-6.213.165 945.100 945.100-6.213.165 1.144.575 1.800.000 1.800.000-1.144.575 - - 1.144.575 - - 1.144.575 4.049.975 1.183.500 2.000.000-3.233.475 1.183.500 2.000.000-2.416.975 1.183.500 2.000.000-1.600.475 1.314.700 10.115.500 438.300-10.991.900-438.300-10.553.600-438.300-10.115.300 6.420.358 1.944.800 1.972.400-6.392.758 1.944.800 1.132.100-7.205.458 1.944.800 374.600-8.775.658 50.394.469-16.100.000-34.294.469-5.590.000-28.704.469-7.730.000-20.974.469 14.848.300 2.500.000 2.649.700-14.698.600 2.500.000 4.459.900-12.738.700-4.322.700-8.416.000 3.567.200 3.700.000 3.700.000-3.567.200 3.700.000 3.700.000-3.567.200 - - 3.567.200 2.505.074 - - 2.505.074 - - 2.505.074 - - 2.505.074 605.784-51.700-554.084 - - 554.084 - - 554.084 1.977.633-200.000-1.777.633-200.000-1.577.633-200.000-1.377.633 1.675.350 989.900 982.800-1.682.450 989.900 982.800-1.689.550 989.900 982.800-1.696.650 500.000 500.000-1.000.000 - - 1.000.000 - - 1.000.000 2.691.000-785.500 2.663.800-4.569.300-785.500-3.783.800-785.500-2.998.300-1.914.415-110.000-1.804.415 - - 1.804.415 - - 1.804.415 1.717.548-1.717.548-1.717.548-1.717.548 20.000- - 20.000- - 20.000- - 20.000-137.448 77.000 214.448-214.448-214.448 74.288 33.000 107.288 - - 5.132-5.132-5.132-5.132 494.594.994 174.095.100 95.721.600-572.968.494 15.829.600 47.010.300-541.787.794 141.211.800 23.721.200-659.278.394 799.467.941 192.650.700 252.174.300-739.944.341 15.829.600 47.010.300-708.763.641 150.608.400 168.117.800-691.254.241 99.692 memorie memorie 99.692 memorie memorie 99.692 memorie memorie 99.692 2.797.171 537.500 memorie 3.334.671 548.200 memorie 3.882.871 559.200 memorie 4.442.071 2.510.175 memorie 1.400.000-1.110.175 memorie 1.100.000-10.175 memorie memorie 10.175 8.405.204 798.300 700.000-8.503.504 853.700 700.000-8.657.204 853.700 700.000-8.810.904 7.370.128 memorie memorie 7.370.128 memorie memorie 7.370.128 memorie memorie 7.370.128 - - - - - - - - - - 18.318.000-9.159.000-9.159.000 - - 9.159.000 - - 9.159.000 160.745 memorie memorie 160.745 memorie memorie 160.745 memorie memorie 160.745 - - - - - - - - - - 39.661.117 1.335.800 11.259.000-29.737.917 1.401.900 1.800.000-29.339.817 1.412.900 700.000-30.052.717 839.129.058 193.986.500 263.433.300-769.682.258 17.231.500 48.810.300-738.103.458 152.021.300 168.817.800-721.306.958

222 6.4 meerjarenoverzicht bestemmingsreserves 6.4.1 meerjarenoverzicht bestemmingsreserves FinH Projectnummer Omschrijving van de investeringen Ontvanger Voordrachtnummer Besluit van Provinciale staten Projecten Eerste investeringsprogramma 11 hollands Bloementuin (uitbreiding Bollenareaal) - 1998-09 09-03-1998 b. Realiseren infrastructuur holl. Bloementuin deelverordening - - c. Plaatsing uit binnenduinrand (hollandse. Bloementuin) - - - 14 herstructurering glastuinbouw: d. Ambitieus inrichtingsplan Glastuinbouwgebied het Grootslag Gemeenten Wervershoof en Andijk 2002-39 13-05-2002 Subtotaal 11 en 14 - Projecten Overgangsprogramma 1998 26 hal openbaarvervoer-corridor, deel a gemeente Alkmaar 1998-84 14-12-1998 30 oude Rijkswerf te den helder gemeente den helder 1998-88 14-12-1998 Subtotaal 26 en 30 Projecten investeringsprogramma 1999 33 Verbetering Vaarwegen de Zaan gemeente Zaanstad 1999-79 13-12-1999 44 duurzaam bedrijfsterrein de Trompet (heemskerk) gemeente heemskerk 1999-84 13-12-1999 Subtotaal 26 t/m 46 Projecten begroting 2000 57 Landschapspark Assumburg/oud haerlem gemeente heemskerk 2000-35 15-05-2000 Subtaal 57 Projecten begroting 2001 67 Zeehaven IJmuiden diverse locaties Zeehaven IJmuiden n.v. 2000-55 13-11-2000 70 Restwarmteproject hvc huisvuilcentrale Alkmaar 2001-34 21-05-2001 73 Landinrichtingsprojecten 2001-2004 deelverordening 2001-40 22-05-2001 B. deelprojecten Landinrichting deelverordening a. deelverordening - b. Subsidie buiten verordening - Waterbeheersing heemskerk-beverwijk - Marquette (gewijzigd plan project 26) - 80 Subsidies duurzame-energiepakket n-h 2001-2005 (2.) deelverordening 2001-45 22-05-2001 a. uitvoering deelverordening t/m 2005 - b. uitvoering deelverordening 2006 - c. uitvoering deelverordening 2007 - Subtotaal 67 t/m 80 Begrotingsjaar 2003 90 Groen- en waterplan IJmondgemeenten:(deelverordening) deelverordening 2002-70a 18-11-2002 Subtotaal 90 Begroting 2005 75 b. WRV Geestmerambacht: overige deelprojecten Recreatieschap Geestmerambacht 2005-33 4-7-2005 104 Kleinschalig woonvormen voor mensen met dementie deelverordening 2005-33 4-7-2005 105 duurzame Energieprojecten Amsterdam: hr-avi Amsterdam gemeente Amsterdam 2005-54 21-9-2005 106 duurzame Energieprojecten Amsterdam: Parkstad Amsterdam gemeente Amsterdam 2005-54 21-9-2005 Subtotaal 75, 104 t/m 106 Begroting 2007 107 b. Projecten uitvoeringprogram warmte/koude opslag nh 2007-2006-127 29-1-2007 Subtotaal 107 totaal FinH

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 223 motie 55-33 maximaal krediet restantkrediet per 1-1-2010 Uitgaven 2010 Uitgaven 2011 Uitgaven 2012 Uitgaven 2013 Uitgaven volgende dienstjaren Productnummer - - - - - - - 733.55 4.229.575 1.926.610 700.000 1.008.883 217.727 - - 733.55 680.670 680.670-680.670 - - - 733.55 733.55 1.471.630 294.326 294.326 - - - - 733.55-6.381.876 2.901.607 994.326 1.689.553 217.727 - - - 4.878.138 1.369.696 1.369.696 - - - - 343.51-8.667.202 952.939 952.939 - - - - 710.53-13.545.340 2.322.635 2.322.635 - - - - - 816.804 281.923 281.923 - - - - 338.50-1.134.451 389.237 162.347 226.890 - - 0 715.50 1.951.255 671.160 444.270 226.890 - - 0-2.745.370 676.133 676.133 - - - - 623.52 2.745.370 676.133 676.133 - - - - RES 2.948.438 649.687 649.687 - - - - 714.52 de 626.670 125.334 - - - - 125.334 533.51 - - - - - - - - 603 LI - - - - - - - 603.51-820.585 261.506 87.169 116.225 58.112 - - 603.51 - - - - - - - - 603.51-634.000 634.000 507.200 126.800 - - - 603.51 de - - - - - - 533.51-199.675 45.045 15.015 20.020 10.010 - - 533.51-683.179 231.763 77.255 103.006 51.502 - - 533.51-246.689 20.182 6.728 8.970 4.484 - - 533.51 6.159.236 1.967.518 1.343.054 375.021 124.109-125.334-4.487.075 1.974.443 1.354.016 564.457 55.970 - - 603.51-4.487.075 1.974.443 1.354.016 564.457 55.970 - - GI 815.000 163.000-163.000 - - - 614.53 SI 460.000 - - - - - - 861.55 de 2.750.000 550.000 - - - 550.000-533.51 de 1.750.000 350.000 - - - 350.000-533.51 5.775.000 1.063.000-163.000-900.000 - - 485.010 71.152 23.718 31.623 15.811 - - 533.51 485.010 71.152 23.718 31.623 15.811 - - 41.530.161 11.647.647 7.158.152 3.050.544 413.617 900.000 125.334

224 6.4.2 meerjarenoverzicht bestemmingsreserves Una Projectnummer Omschrijving van de investeringen Ontvanger Voordrachtnummer Begroting 2003 6 ISV-programma noord-holland 2002-2004 - 2003-8 - Productiehallen hilversum Gemeente hilversum - - Productiehallen den helder Gemeente den helder - - Productiehallen Zaanstad Inverdan Gemeente Zaanstad - Subtotaal Begroting 2003 Begroting 2004 - uitvoering deelverordening hirb 2006 - - - uitvoering deelverordening hirb 2007 - - 12 Vernieuwingsimpuls openluchrecreatie deelverordening 2003-91 - Verplichte middelen 1e en 2e tranche - - - Verplichte middelen 3e tranche - - - uitvoering deelverordening 2007 - - - uitvoering deelverordening 2008 - - 10 c. deelproject Soc. Cult. Infrastructuur: EBh-project haarlem Gemeente haarlem 2003-95 10 e. deelproject Soc. Cult. Infrastructuur: Proj.plan Sportinfrastr. nh Sportservice noord-holland 2003-95 Subtotaal Begroting 2004 Begroting 2005 14 a. Water als Ec. drager: deelproject Ansjoviskade te niedorp Gemeente niedorp 2004-108 - 2. oplossen knelpunten in beheer/inrichting natuurgebieden diverse rechtspersonen 2005-33 - a. Verbrakking polder Westzaan - - 15 ISV-programma noord-holland 2005-2010 - - - a. Task Force Ruimtewinst (inclusief prijzengeld ad 100.000) - 2005-33 10 g. deelproject Soc. Cult. Infrastructuur: Stadschouwburg haarlem Gemeemte haarlem 2005-41 14 b. Water als Ec. drager: deelproject Aanleg haven Schelphoek hoorn Gemeente hoorn 2005-65 Subtotaal Begroting 2005 Begroting 2006 2 2c. natuurbrug Laarderhoogt (Realisatie EhS) Staat der nederlanden (RWS n-h) 2006-6 2 2d. Ecoduct n417 eigen activa 2006-49 - 2e. Ecoduct Zandvoortselaan Gemeente Zandvoort 2006-49 - 2f Bezoekerscentrum duinen noordkop Gemeente den helder 2006-49 15 ISV-programma noord-holland 2005-2009 - - - b. Projectsubsidies aan gemeenten - 2006 (1e tranche una ISV 2) - 2006-45 14 e. Water als Ec. drager: deelproject Stimulering Kleine waterrecreatie - 2006-86 - 1. Praamplein, Kolenhaven, Van Cleefkade Gemeente Aalsmeer - 14 f. Water als Ec. drager: deelproject bedrijventerrein Lagedijk Gemeente Schagen 2006-87 14 g. Water als Ec. drager: deelproject haven den helder gemeente den helder 2006-103 14 i. Water als Ec. drager: deelproject Bedrijventerrein de Grote hout gemeente Velsen 2006-116 14 j. Water als Ec. drager: deelproject Toeristen over water Enkhuizen gemeente Enkhuizen 2006-88 14 k. Water als Ec. drager: deelproject Centrale afstandbedienbare bruggen Zaan gemeente Zaanstad 2006-104 Subtotaal Begroting 2006 Begroting 2007 15 ISV-programma noord-holland 2005-2009 - - - c Projectsubsidies aan gemeenten - 2007 (2e tranche una ISV 2) - 2006-45 - d. Restant middelen una ISV 2-2006-45 14 l. Water als Ec. drager: deelproject Westerdokseiland Amsterdam gemeente Amsterdam 2007-60 14 m. Water als Ec. drager: deelproject Tweede Vaarheul Wijdemeren gemeente Wijdemeren 2007-107 Subtotaal Begroting 2007 Begroting 2008 14 uitvoeringsprogramma 2008 Water als Economische drager - 2008-48 - c. Voorbereidingskosten una WEd 2008-2011 Intern krediet 2008-48 11 uitvoeringsprogramma hirb 2008 - - 14 n. Water als Ec. drager: deelproject Vooroevers Medemblik gemeente Medemblik 2008- - 3e. nieuwe informatievoorziening npzk - - Subtotaal Begroting 2008 Begroting 2009 14 uitvoeringsprogramma 2009 1e tender Water als Economische drager - - 14 uitvoeringsprogramma 2009 2e tender Water als Economische drager - - 11 uitvoeringsprogramma hirb 2009-1e tender - - 11 uitvoeringsprogramma hirb 2009-2e tender - - Subtotaal Begroting 2009 totaal Una

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 225 Besluit van Provinciale staten maximaal krediet restantkrediet per 1-1-2010 Uitgaven 2010 Uitgaven 2011 Uitgaven 2012 Uitgaven volgende dienstjaren Productnummer 13-01-2003 - - - - - - 934.51-6.300.000 980.000-980.000 - - 934.51-4.800.000 560.000 430.000 130.000 - - 934.51-6.500.000 650.000 650.000 - - - 934.51 17.600.000 2.190.000 1.080.000 1.110.000 - - 16.283.999 9.469.217 3.371.394 3.428.973 2.368.850-715.51 6.024.222 4.316.110 639.317 2.704.089 972.704-715.51 8-12-2003 - - - - - 613.54 2.647.502 1.333.206 1.333.206 - - - 3.150.729 1.411.934 1.201.773 140.107 70.054-5.134.523 4.110.481 3.188.106 816.482 105.893-1.546.830 839.927 430.782 68.465 340.680 0-080.08 12-1-2004 1.400.000 1.130.540-1.130.540-0 832.54 12-01-04 1.500.000 300.000 300.000 - - - 803.56 37.687.805 22.911.414 10.464.578 8.288.656 3.858.181 0 31-1-2005 815.200 815.200 815.200 - - - 710.54 4-7-2005 - - - - - - 623.06 1.300.000 1.200.000 400.000 400.000 400.000-623.06 - - - - - - 914.05 4-7-2005 723.000 250.000-250.000 - - 914.05 4-7-2005 2.000.000 815.803 815.803 - - 0 831.59 31-10-2005 1.750.000 750.000 750.000 - - - 710.54 6.588.200 3.831.003 2.781.003 650.000 400.000 0 27-02-06 3.000.000 3.000.000 500.000 1.900.000 600.000-623.06 03-07-06 1.500.000 1.500.000-1.500.000 - - 623.21 03-07-06 1.650.000 1.650.000 800.000 850.000 - - 623.53 03-07-06 900.000 414.597 240.000-174.597-623.53 - - - - - 934.52 10-07-06 23.001.266 10.679.022 1.517.478 6.688.547 2.472.997-934.52 03-10-06 - - - - - - 710.54 293.244 293.244 293.244 - - - 710.54 1.700.000 731.197 731.197 - - - 710.54 17-11-06 6.675.000 1.091.840 1.091.840 - - - 710.54 18-12-06 1.160.639 851.135 619.008 232.127 - - 710.54 03-10-06 1.962.000 1.059.769 1.059.769 - - 0 710.54 17-11-06 1.490.750 298.150 298.150 - - - 710.54 43.332.899 21.568.955 7.150.686 11.170.674 3.247.594 0 - - - - - - - 934.52 10-07-06 3.874.514 2.969.472 500.000 2.229.472 240.000-934.52 10-07-06 2.907.381 2.907.381 - - - 2.907.381 934.52 01-10-07 1.975.500 1.965.500 1.080.400 885.100 - - 710.54 17-12-07 547.500 547.500 438.000 109.500 - - 710.54 9.304.895 8.389.853 2.018.400 3.224.072 240.000 2.907.381 16-06-08 2.920.000 1.920.000 1.920.000 - - - 710.54 16-06-08 160.000 130.000 65.000 65.000 - - 710.04 4.259.480 3.918.210 1.213.096 1.321.385 483.729-715.51 17-11-08 1.959.000 1.994.389 792.755 797.755 398.878 0-710.54 15-12-08 300.000 60.000 60.000 - - - 623.53 9.598.480 8.022.599 4.050.851 2.184.140 882.607 0-00-01-00 2.920.000 1.920.000 1.000.000 920.000 - - 710.54 00-01-00 6.798.072 6.798.072 5.438.458-1.359.614-710.54 5.580.605 4.656.869 2.750.000 1.500.000 406.869-715.51 7.500.000 7.500.000 4.000.000 3.000.000 500.000-715.51 22.798.677 20.874.941 13.188.458 5.420.000 2.266.483-146.910.956 87.788.765 40.733.976 32.047.542 10.894.865 2.907.382

226 6.4.3 meerjarenoverzicht bestemmingsreserves EXin-H Projectnummer Omschrijving van de investeringen Ontvanger Voordrachtnummer Begroting 2005 2 Aanvalsplan Wachtlijsten Jeugdzorg - 2005-33 3 Aansluiting gemeentelijk jeugdbeleid 2005-2005-33 Restant middelen Motie - 4 Wijksteunpunten Breed 2005-2008 deelverordening 2005-33 5 A. Mantelzorg - 1e tranche deelverordening 2005-33 1. Mantelzorg Algemeen - - 2. deelverordening Mantelzorg 2005-2008 - a/b. deelverordening Mantelorg 2005/2006 - c. deelverordening Mantelorg 2007-6 Breedtesport (Sportinfrastructuur ) Sportservice noord-holland 2005-33 7 dorpswinkels (voorheen hart winkels) - 2005-33 a. deelverordening dorpswinkes 2007-2009 - - b. Projecten buiten verordening - - 8 Zorgaanbod voor jongeren met ernstige gedragsproblematiek (het Transferium) Stichting Parlan 2005-33; 2008-9 Aansluiting met gemeentelijk jeugdbeleid 2006-2010 - 2005-33 12 Behoud en beheer archeologie - 2005-33 Totaal Voorbereidingskrediet EXInh Subtotaal Begroting 2005 Begroting 2006 10 Verbetering museumaanbod - 2005-73 c. Stedelijk Museum te Amsterdam (inclusief 1,6 miljoen budget Voorjaarsnota 2005) Gemeente Amsterdam - 15 dvo Groot onderhoud dorpshuizen noord-holland 2006-2009 - 2005-87 16 Investeren in basisbibliotheken - 2005-86 a. dvo Investeren in basisbibliotheken - - c. ontwikkeling Expertisecentrum biblioth.voorz. Kleine kernen PSo-Probiblio - 17 WonenPlus noord-holland 2006-2007 - 2005-84 b. dvo Wonen Plus deelverordening - 18 Windenergiepark Wieringermeerdijk: a. opdrachtverlening Provincie (de-01) - 2005-89 Windenergiepark Wieringermeerdijk: b. subsidie opstellen windplan Wieringermeer (de-01) gemeente Wieringermeer - 19 dvo duurzame Energiepakketten / Co2-Servicepunt (de-02) deelverordening 2005-88 a. uitvoering dvo duurzame Energiepakketten deelverordening - 21 Realisatie Facility Center voor maakindustrie de-technieken (de-04) Stichting ATo 2006-8 42 Regionet Korte Termijn Bus 1e tranche: - 2006-15 b. uitvoering project bustoerit en vluchtstrookgebruik A27 Eigen activa provincie 0 3. Busbaan Velsertraverse-station Beverwijk Gemeente Velsen 0 43 Regionet Korte Termijn Bus 2e tranche: - 2006-108 uitvoeringskosten gemeenten: - 0 3. Muiden: aanpassen haltes P+R Gemeente Muiden 0 4. naarden: drie kuispunten Gemeente naarden 0 7. Bussum: kruising Brinklaan-Brediusweg Gemeente Bussum 0 11. heerhugowaard: haltes hal-ov corridor Gemeenten heerhugowaard 0 25 Kleinschalige woonvormen voor mensen met dementie - 2005-33 a. 1. uitvoering deelverordening 2006 - - a. 2. uitvoering deelverordening 2007 - - a. 3. uitvoering deelverordening 2008 - - a. 4. uitvoering deelverordening 2009 - - 26 Voorbeeldprojecten WWZ in kleine kernen - 2005-61 a. Zes projecten WWZ in landelijk gebied gemeenten 2005-61 b.voorbeeldprojecten WWZ LG Kenniscentrum, monitoring en evaluatie opdrachtverlening - c. Kenniskring Muiden - - 28 opvang zwerfjongeren en daken thuislozen - - b. uitvoering projectplan Zwerfjongeren 2007-2010 - 2006-117 11 Vergroting bekendheid en publieksbereik erfgoed oprichting Erfgoedhuis (CC1) - 2006-84 a. Activiteiten 2006 / 2007Stichting Kunst en Cultuur noord-holland Stichting Kunst en Cultuur noord-holland - b. Activiteiten 2006 Stichting Cultureel Erfgoed noord-holland Stichting Cultureel Erfgoed noord-holland - 27 ondersteuningsprogramma Wmo noord-holland 2007 2008 2006-120 a. wmo-verordening gemeenten - b. wmo-databank - - Subtotaal Begroting 2006

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 227 Besluit van Provinciale staten maximaal krediet restantkrediet per 1-1-2010 Uitgaven 2010 Uitgaven 2011 Uitgaven 2012 Uitgaven 2013 Uitgaven volgende dienstjaren Productnummer 4-7-2005 10.300.000 2.961.260 400.000 - - - 2.561.260 881.06 4-7-2005 - - - - - - - 881.53 4.515 4.515 4.515 - - - - 881.53 4-7-2005 9.371.119 6.856.887 5.828.288 974.111 54.488 - - 861.56 - - - - - - - 861.05 23.336 - - - - - - 861.05 - - - - - - - 861.56 677.774 27.383 7.192 9.588 10.603 - - 861.56 371.100 51.342 17.097 22.795 11.450 - - 861.56 4-7-2005 1.000.000 320.000 120.000 120.000 80.000 - - 803.57 4-7-2005 - - - - - - - 803.57 4-7-2005; 22-9-2008 306.145 43.099 14.366 19.155 9.578-0- 803.57 125.000 66.582 66.582 - - - - 803.57 8.413.697 2.197.397 690.700 1.506.697 - - - 88153 4-7-2005 2.974.080 1.193.165 889.970 163.792 139.402-0 88153 4-7-2005 1.200.000 87.200 87.200 - - - - 832.09 3.495.600 2.620.139 433.257 200.000 55.034-1.931.848 38.262.365 16.428.968 8.559.167 3.016.138 360.555-4.493.108 31-10-05 - - - - - - - 831.57-3.000.000 600.000 600.000 - - - - 831.57 12-12-2005 2.500.000 589.897 122.258 163.009 304.630 - - 803.57 12-12-2005 - - - - - - - 841.54 3.712.619 868.338 412.949 261.917 193.473 - - 841.54 250.000 95.246 95.246 - - - - 841.54 12-12-2005 - - - - - - - 861.56-527.256 27.219 8.777 11.703 6.739 - - 861.56 12-12-2005 345.000 156.873 156.873 - - - - 533.03-55.000 11.000 11.000 - - - - 533.52 12-12-2005 - - - - - - - 533.52-2.150.000 1.108.652 488.440 384.586 192.293 43.333 0 533.52 27-2-2006 2.500.000 500.000 500.000 - - - - 533.52 27-03-06 - - - - 300.000 237.677 237.677-343.24 1.400.000 355.020 355.020-343.52 27-11-06 - - 343.52 - - 343.52 485.000 114.340 114.340-343.52 388.172 350.172 350.172-343.52 175.000 95.000 95.000-343.52 2.678.800 901.555 901.555-343.52 4-7-2005 - - - - - - - - 1.080.200 158.436 52.812 70.416 35.208 - - 861.56 851.000 153.180 51.060 68.080 34.040 - - 861.56 940.000 169.200 56.400 75.200 37.600 - - 861.56 1.080.000 311.400 103.800 138.400 69.200 - - 861.56 - - - - - - - 861.56 31-10-2005 3.200.000 522.121 174.041 232.054 116.026 - - 861.56-336.375 143.306 143.306 - - - - 861.05 24.625 24.625 19.700-4.925 - - 861.56 - - - - - - - - 861.56 18-12-2006 750.000 604.424 300.000 304.424 - - - 861.56 30-10-2006 - - - - - - - 832.59 58.000 - - - - - - 832.59 1.049.500 209.900 209.900 - - - - 832.59 18-12-2006 629.371 75.406 16.710 45.056 13.640 - - 861.56 100.000 80.000 80.000 - - - - 861.05 30.565.918 8.462.987 5.657.034 1.754.845 1.007.775 43.333 0

228 Projectnummer Omschrijving van de investeringen Ontvanger Voordrachtnummer Begroting 2007 43 Verkeersmanagement A8-A9: optimalisering van de VRI s Eigen activa provincie 2007-32 42 Regionet Korte Termijn Bus 4 e tranche: 2007-79 haltevoorziening station hilversum Gemeente hilversum 44 Zuidas Amsterdam Zuidas onderneming 2007-94 30 olympisch Gebied Amsterdam Gemeente Amsterdam 2006-128 31 Theaters en Podia 2007-2007-4 b. Cultuurgebouw haarlemmermeer gemeente haarlemmermeer - 10 Verbetering museumaanbod - projecten 2007-2007-10 k. Museaal Centrum voor Kunst en Cultuur Bergen gemeente Bergen - l. Museum de nollen R.W. van de Wint Stichting de nollen - 29 Stelling van Amsterdam: co-financiering rijksbudget ILG - 2007-39 5 B. Mantelzorg - 2008-2010 (2e tranche) deelverordening 2007-75 Subtotaal Begroting 2007 Begroting 2008 34 Jaar van het Religieus Erfgoed: ToP 14 Religieuze monumenten (CC9) - 2008-3 35 Verbetering spreiding Speciaal onderwijs - 2008-48 a. bouw speciaal onderwijsvoorziening hilversum gemeente hilversum - b. bouw speciaal onderwijsvoorziening den helder gemeente den helder - 28 opvang zwerfjongeren en daken thuislozen - - c. daken thuislozen project "Wonen met Begeleiding" Stichting de Witte Roos 2008-36 nieuwbouw hospices noord-holland 2008-2008- a. hospice het Thuis van Leeghwater Beemster Stichting Vrienden van hospice Bardo - b. hospice Bardo haarlemmermeer Beemster Stichting hospice het Thuis van Leeghwater - 45 c. Westfrisiaweg - krediet grondaankopen 2008 Eigen activa provincie 42 Regionet Korte Termijn Bus 5 e tranche: 1. haltevoorzieningen Regionet lijn 100 huizen Gemeente huizen 42 Regionet Korte Termijn Bus 6e tranche: 47 dvm Zuid-Kennemerland Eigen activa provincie 37 oplossen Knelpunten huisvesting Jeugdzorg 2008- a. onderzoek b. Projectsubsidies 38 olympisch Plan 2028 (op2028) - 2008-88 39 Industrieel Erfgoed nzkg - - 1. hembrug terrein - - 2. Stoomgemaal de Cruquius - - 3. CSM-terrein - - Subtotaal Begroting 2008 Begroting 2009 31 d. Centrum voor Woord, Beeld en Geluid (Lucebert/Provadja) te Alkmaar; - - 42 Regionet Korte Termijn Bus 7e tranche: a. Gemeenten 1. Busstation Carpool Gemeente Blaricum 2. Busstation Tergooi ziekenhuis Gemeente Blaricum 3. halte Regionet P+R Gooimeer Gemeente naarden 4. haltes Regionet P+R Muiden Gemeente Muiden 5. doorstromingsmaatregelen n208-afrit Santpoortse dreef Gemeente Velsen b. Provincie 1. halte Regionet P+R Gooimeer Eigen activa Provincie 2. n527-a1 Crailoseweg Eigen activa Provincie 3. A 208 oostbaan Velserbroeksedreef- A22 Eigen activa Provincie 43 uitvoering maatregelen dynamisch verkeersmanagement A8/A9 Eigen activa provincie 2009-55 45 b. Westfrisiaweg - 4e aanvullend voorbereidingskrediet 2008 Eigen activa provincie 2009-34 40 Sportaccommodaties met internationale allure: Pim Mulier honkbalstadion - - 41 Investeringen Bureau Jeugdzorg - - c. hospices Zaanstreek te Krommenie Beemster - Subtotaal Begroting 2009 totaal EXin-H

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 229 Besluit van Provinciale staten maximaal krediet restantkrediet per 1-1-2010 Uitgaven 2010 Uitgaven 2011 Uitgaven 2012 Uitgaven 2013 Uitgaven volgende dienstjaren Productnummer 29-05-07 535.500 235.500 235.500-307.23 19-11-07 - - 343.52 295.859 59.172 59.172-343.52 17-12-07 75.000.000 75.000.000 75.000.000-343.52 29-1-2007 500.000 - - - - - - 803.57 19-2-2007 - - - - - - - 831.57-1.500.000 1.500.000 1.500.000 - - - - 831.57 19-2-2007 - - - - - - - 831.57-1.800.000 1.260.000 900.000 360.000 400.000 - - 831.57-400.000 400.000 400.000 - - - - 831.57 25-06-07 3.200.000 2.305.063 500.000 725.000 1.080.063 - - 832.53 19-11-2007 1.500.000 803.232 480.013 189.886 133.333 - - 861.56 84.731.359 81.562.967 79.074.685 1.274.886 1.613.396 0 0 11-02-08 2.436.500 1.087.064 420.688 502.584 163.792 - - 832.59 16-6-2008 - - - - - - - - - 1.790.000 1.790.000 1.432.000-358.000 - - 88153-669.373 121.840 97.472-24.368 - - 88153 - - - - - - - - 861.56 17-11-2008 125.000 25.000 25.000 - - - - 861.56 17-11-2008 - - - - - - - - 125.000 25.000 25.000 - - - - 861.56 97.009 19.402 19.402 - - - - 861.56 5.000.000 3.880.612 2.000.000 1880611,79 308.29 - - 343.52 1.800.000 800.000 800.000-343.52 - - 343.52 621.481 621.481 621.481-343.52 22-9-2008 150.000 - - - - - - 881.06 436.303 90.011 90.011 - - - - 88153 17-11-2008 1.000.000 1.000.000 500.000 500.000 - - - 803.03 15-12-08 - - - - - - - 832.59 15-12-08 700.000 140.000 140.000 - - - - 832.59 15-12-08 300.000 60.000 60.000 - - - - 832.59 15-12-08 145.682 29.136 29.136 - - - - 832.59 16.089.348 9.882.546 6.453.190 2.883.196 546.160 0 0-1.250.000 1.250.000-1.000.000 250.000 - - 831.57-343.52 - - 343.52 900.000 900.000 900.000-343.52 264.000 264.000 264.000-343.52 130.000 130.000 130.000-343.52 110.000 110.000 110.000-343.52 200.000 200.000 200.000-343.52 - - 343.52 130.000 130.000 130.000-343.24 100.000 100.000 100.000-343.24 181.000 181.000 181.000-343.24 28-92009 3.771.500 1.071.500 1.071.500 22-05-09 4.000.000 3.910.913 3.910.913 4.222.000 4.222.000 3.377.600 844.400 - - - 803.57 3.623.000 2.623.000 1.400.000 600.000 623.000 - - 881.53 113.317 22.663 22.663 - - - - 861.56 18.994.817 15.115.075 10.726.175 3.515.900 873.000 0 0 188.643.807 131.452.543 110.470.251 12.444.965 4.400.885 43.333 4.493.109

230 6.4.4 meerjarenoverzicht bestemmingsreserves twin-h Omschrijving van de investeringen Bijdrage twin-h restantkrediet per 1-1-2010 thema WEGinFrastrUCtUUr Voorbereidingskrediet WI 2009 (VK-WI) 1.000.000 850.000 thema OV-inFrastrUCtUUr Voorbereidingskrediet ov 2009 (VK=oV) 1.000.000 950.000 thema soci-ult. infrastructuur (sc) SC1.1 Personeel 2.000.000 1.920.000 SC1.2 Beleidsinformatie 3.000.000 2.760.000 SC1.3 huisvesting 4.000.000 3.850.000 SC1.4 Arbeidsmarkt en onderwijs 1.000.000 609.600 SC2.a Stelling van Amsterdam: Proces- en comm.kosten 1.000.000 1.000.000 SC2.a Stelling van Amsterdam: uitvoeringsprogramma 9.000.000 9.000.000 SC4.1 Multifunctionele accommodaties 6.000.000 5.200.000 SC4.2 Kleinschalig wonen voor doelgroepen 1.625.000 1.545.000 SC4.3 Pilot projecten WWZ 2.000.000 1.760.000 SC4.4 hospices 2010-2012 375.000 375.000 SC5.1 Musea en archieven 4.693.000 4.193.000 SC5.2 Monumenten 5.000.000 4.500.000 thema VErDUUrZaminG (V) V4.1 IJtochtkader 2.000.000 - V4.2 Gasfabriekterrein Alkmaar 450.000 - V4.3 Gasfabriekterrein hilversum 250.000 - V4.4 Bodemsanering overige projecten 2.300.000 2.300.000 thema GrOEn GR/4 Soc. Ec. Vitaliteit: Projecten 2009 1.106.800 581.360 GR/4 Soc. Ec. Vitaliteit: Projecten 2010 1.586.200 1.586.200 OVEriGE PrOJECtEn Museumstoomtram hoorn Medemblik 614.000 - totaal 50.000.000 42.980.160

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 231 Uitgaven 2010 Uitgaven 2011 Uitgaven 2012 Uitgaven 2013 Uitgaven volgende dienstjaren Productnummer 650.000 200.000 - - - 308.45 950.000 - - - - 343.49 820.000 400.000 700.000 - - 881.49 960.000 750.000 750.000 270.000 30.000-1.050.000 1.400.000 1.100.000 280.000 20.000-297.600 154.800 131.000 26.200-803.49-250.000 250.000 250.000 250.000 832.49 2.500.000 3.000.000 2.500.000 1.000.000 832.49 1.400.000 1.500.000 1.900.000 400.000-861.49 280.000 440.000 510.000 310.000 5.000 861.49 430.000 570.000 640.000 120.000-861.49 200.000 150.000 25.000 - - 861.49 1.500.000 1.673.250 846.500 173.250-831.49 1.500.000 1.750.000 1.000.000 250.000-832.49 - - - - - 521.49 - - - - - 521.49 - - - - - 521.49 1.800.000 500.000 - - - 521.49 491.360 90.000 - - - 604.49 1.268.960 317.240 - - - 604.49 - - - - - 831.49 13.597.920 12.645.290 10.852.500 4.579.450 1.305.000 -

232 6.5 staat van investeringen en financiering Dienstjaar 2010 Omschrijving activa 1. Immateriële activa 2. Materiële activa: a. Investeringen met economisch nut b. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Subtotaal materiële activa 3. Financiële vaste activa: a. deelnemingen b. Bijdrage aan activa in eigendom van derden Subtotaal financiële vaste activa 4. Verstrekte langlopende leningen totaal activa Financiering Passiva 6. Algemene reserves 7. Bestemmingsreserves 8. Voorzieningen 9. opgenomen langlopende leningen totaal passiva Overschot aan financieringsmiddelen Dienstjaar 2011 Omschrijving activa 1. Immateriële activa 2. Materiële activa: a. Investeringen met economisch nut b. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Subtotaal materiële activa 3. Financiële vaste activa: a. deelnemingen b. Bijdrage aan activa in eigendom van derden Subtotaal financiële vaste activa 4. Verstrekte langlopende leningen totaal activa Financiering Passiva 6. Algemene reserves 7. Bestemmingsreserves 8. Voorzieningen 9. opgenomen langlopende leningen totaal passiva Overschot/tekort aan financieringsmiddelen

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 233 Vermoedelijk stand per 31-12-2009 Vermeerderingen 2010 Verminderingen 2010 afschrijvingen 2010 Vermoedelijk stand per 31-12-2010 Zie specificatie in bijlage - - - - - 5.1 159.205.947 62.314.000 29.767.000 3.254.560 188.498.387 5.1 274.345.428 174.180.000 116.077.000 29.319.179 303.129.249 5.1 433.551.375 236.494.000 145.844.000 32.573.739 491.627.636 62.891.955 - - - 62.891.955 5.1 62.614.422 - - 62.614.422 0-5.1 125.506.377 - - 62.614.422 62.891.955 40.299.088 6.343.534 4.207.038-42.435.583 5.2 599.356.840 242.837.534 150.051.038 95.188.162 596.955.174 579.498.847 30.374.100 305.000.000-304.872.947 5.4 461.065.994 336.469.500 302.940.500-494.594.994 5.4 59.599.117 1.580.000 21.518.000-39.661.117 5.4 47.788.484-1.185.641-46.602.843 5.5 1.147.952.441 368.423.600 630.644.141-885.731.900 mutatie -259.818.875 548.595.601 288.776.726 Vermoedelijk stand per 31-12-2010 Vermeerderingen 2011 Verminderingen 2011 afschrijvingen 2011 Vermoedelijk stand per 31-12-2011 Zie specificatie in bijlage - - - - - 188.498.387 44.821.000 54.426.000 3.232.873 175.660.514 303.129.249 152.850.100 90.764.000 22.736.920 342.478.429 491.627.636 197.671.100 145.190.000 25.969.793 518.138.943 62.891.955-9.396.590-53.495.365 0- - - - 0-62.891.955-9.396.590-53.495.365 42.435.583 1.355.558 4.351.722-39.439.419 596.955.174 199.026.658 158.938.312 25.969.793 611.073.727 304.872.947 18.555.600 156.452.700-166.975.847 6.3 494.594.994 174.095.100 95.721.600-572.968.494 6.3 39.661.117 1.335.800 11.259.000-29.737.917 6.3 46.602.843-1.242.303-45.360.540 885.731.900 193.986.500 264.675.603-815.042.797 mutatie -84.807.656 288.776.726 203.969.070

234 Dienstjaar 2012 Omschrijving activa 1. Immateriële activa 2. Materiële activa: a. Investeringen met economisch nut b. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Subtotaal materiële activa 3. Financiële vaste activa: a. deelnemingen b. Bijdrage aan activa in eigendom van derden Subtotaal financiële vaste activa 4. Verstrekte langlopende leningen totaal activa Financiering Passiva 6. Algemene reserves 7. Bestemmingsreserves 8. Voorzieningen 9. opgenomen langlopende leningen totaal passiva tekort aan financieringsmiddelen Dienstjaar 2013 Omschrijving activa 1. Immateriële activa 2. Materiële activa: a. Investeringen met economisch nut b. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Subtotaal materiële activa 3. Financiële vaste activa: a. deelnemingen b. Bijdrage aan activa in eigendom van derden Subtotaal financiële vaste activa 4. Verstrekte langlopende leningen totaal activa Financiering Passiva 6. Algemene reserves 7. Bestemmingsreserves 8. Voorzieningen 9. opgenomen langlopende leningen totaal passiva tekort aan financieringsmiddelen

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 235 Vermoedelijk stand per 31-12-2011 Vermeerderingen 2012 Verminderingen 2012 afschrijvingen 2012 Vermoedelijk stand per 31-12-2012 Zie specificatie in bijlage - - - - - 175.660.514 7.962.000-3.236.600 180.385.914 342.478.429 64.198.000 44.444.000 25.998.010 336.234.419 518.138.943 72.160.000 44.444.000 29.234.610 516.620.333 53.495.365 - - - 53.495.365 0- - - - 0-53.495.365 - - - 53.495.365 39.439.419 1.368.002 206.512-40.600.909 611.073.727 73.528.002 44.650.512 29.234.610 610.716.607 166.975.847 - - - 166.975.847 6.3 572.968.494 15.829.600 47.010.300-541.787.794 6.3 29.737.917 1.401.900 1.800.000-29.339.817 6.3 45.360.540-1.301.673-44.058.867 815.042.797 17.231.500 50.111.973-782.162.325 mutatie -32.523.352 203.969.070 171.445.718 Vermoedelijk stand per 31-12-2012 Vermeerderingen 2013 Verminderingen 2013 afschrijvingen 2013 Vermoedelijk stand per 31-12-2013 Zie specificatie in bijlage - - - - - 180.385.914 1.566.000-5.792.200 176.159.714 336.234.419 63.420.000 63.420.000 26.465.320 309.769.099 516.620.333 64.986.000 63.420.000 32.257.520 485.928.813 53.495.365-9.396.590-44.098.775 0- - - - 0-53.495.365-9.396.590-44.098.775 40.600.909 1.380.883 5.281.512-36.700.280 610.716.607 66.366.883 78.098.102 32.257.520 566.727.868 166.975.847 9.396.600 144.396.600-31.975.847 6.3 541.787.794 141.211.800 23.721.200-659.278.394 6.3 29.339.817 1.412.900 700.000-30.052.717 6.3 44.058.867-1.363.879-42.694.988 782.162.325 152.021.300 170.181.679-764.001.945 mutatie 25.828.360 171.445.718 197.274.077

236 BEstUUr En DirECtiE

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 237 Provinciale staten Provinciale staten tellen 55 leden, verdeeld over 10 fracties. De zetelverdeling voor de periode2007-2011 is als volgt: VVD 13 PvdA 11 CDA 10 SP 9 Groenlinks 4 D66 2 Partij voor de Dieren 2 Christen Unie-SGP 2 Ouderenpartij N-H/VSP 1 Fractie Braam 1 Provinciale staten leden per november 2009 De met * aangegeven leden zijn fractievoorzitter De met # aangegeven leden zijn fractiesecretaris PvdA Ajouaau, N. (Naima) PvdA Akkaya, S. (Songul) VVD Bijl-Baerselman de, I.S. (Ingrid) # GroenLinks Binnema, H.A. (Harmen) * PvdA Blokker, G. (Greet) SP Boelhouwer, C. (Carlien) SP Bos, H.K. (Harald) Braam Braam, C.J. (Cheryl) * GroenLinks Breunissen, K.W.C. (Klaas) CDA Broekhoven, C (Cees) CDA Bruins Slot, J.P.H. (Johan) * ONH/VSP Bruystens P.J. (Piet) * VVD Butter, D.J. (Dick) CDA Diest van, C.P.J. (Cornelis) CDA Eelman - van t Veer, N.D.K. (Nel) D66 Geldhof, ing. J. (Joke) * SP Gersteling, F.J. (Fred) VVD Gör, K. (Koksal) SP Graaf de, R.J. (Richard) VVD Grave-Verkerk de, D.G.M. (Dorienke) # SP Gunster, K.F. (Klaas) VVD Harteveld, N. (Nico) GroenLinks Heijst van, A.P. (Anna) # CDA Herbeck, C.M. (Claudia) VVD Hoog, P.A.M. (Ariane) CU-SGP Kardol, J.A. (Johan) * VVD Kirch-Voors, P.E. (Petra) PvdA Klomp, L.S.(Liesje) PvdA Knook, M.T.J.(Maud) VVD Kraak, A.F., (Dré) VVD Loggen, C.J. (Cees) * PvdA Massom, G. (Gohdar) PvdA Meché van der, A.P. (Ton) CDA Nagel, A.M. (Maaike) PvdD Oeveren van, R.E. (Rob) * PvdA Oortgiesen, A. (Alwin) PvdD Poelgeest van, P. (Peter) SP Putters, H. (Bert) CU/SGP Roetman, A. (Ab) VVD Run van, J.J.W (Jan) CDA Schraal, drs. M. (Meino) # SP Smits, L.A. (Louise) # CDA Stevens, mr. C.C.L.M. (Casper) PvdA Stil-Kimman, Y. (Yolanda) VVD Straaten, van J.P.M. (Hans) PvdA Talsma, T.P.J. (Tjeerd) * GroenLinks Ulzen, van O.(Onno) VVD Vis, R.E. (Ruben) SP Vries de, A. A. (Ake) PvdA Wagemaker, E.P. (Ed) SP Wellink, D.C.J.M. (Dago) * VVD Wieringa, L. (Lars) CDA Wilms, F.F.J. ( Fer) D66 Yurkadul, Z. (Zafer) CDA Zeeman, A.(Aagje) Gedeputeerde staten Commissaris van de Koningin Mr. H.C.J.L. Borghouts Gedeputeerden E. Post J.H.M. Bond L. Driessen Drs. R. Kruisinga Drs. B. Heller R. Meerhof Drs. S. Baggerman De directie Haro Oppenhuis de Jong Algemeen directeur Nico Bot Directeur Subsidies, Handhaving, Vergunningen Annemieke van Dam Directeur Middelen Chris de Vries Directeur Beheer en Uitvoering Tjeerd Kampstra Directeur Beleid

238 FEitEn En CiJFErs

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 239 inwoners en oppervlakte Aantal inwoners: 2.646.445 (2009) Aantal woningen: 1.207.610 (2009) Oppervlakte land in vierkante kilometers: 2.671 (2009) Aantal inwoners per vierkante kilometers: 991 (2009) Aantal inwoners per vierkante kilometers: 983 (2008) Lengte van de kustlijn (in kilometers): 260 (2009) Gemeenten en waterschappen Aantal gemeenten: 60 (2009) Aantal waterschappen: 3 (2008) Bedrijfsleven Bedrijventerreinen (Bruto opp. in hectares): 12.122 (2008) Bruto binnenlands product (in mln. euro s): 101.982 (2007) Aantal (bedrijfs-)vestigingen: 204.117 (2008) waaronder in landbouw en visserij: 6.958 (2008) waaronder in industrie en bouwnijverheid: 31.066 (2008) waaronder in commerciële dienstverlening: 125.915 (2008) waaronder in niet-commerciële diensverlening: 40.178 (2008) Aantal actieve buitenlandse ondernemingen: 1.382 (2007) Wegen en Verkeer Wegennetwerk (kilometers): 13.123 (2008) Aantal geregistreerde personenauto s: 1.100.253 (2009) Aantal geregistreerde bedrijfsvoertuigen: 271.468 (2009) Aantal geregistreerde motorfietsen: 92.615 (2009) Aantal opcenten op de motorrijtuigenbelasting: 67,9 (2009) arbeidsmarkt Aantal werkenden: 1.364.278 (2008) waaronder in landbouw en visserij: 25.625 (2008) waaronder in industrie en bouwnijverheid: 177.720 (2008) waaronder in commerciële dienstverlening: 746.575 (2008) waaronder in niet-commerciële diensverlening: 414.358 (2008) Aantal werkzoekenden: 77.162 (2008) toerisme Aantal musea: 218 (2009) Aantal buitenlandse bezoekers aan Amsterdam (per jaar): 3.664.000 (2008)

240 Waar ZiJn WE te BErEikEn?

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 241 Bezoekadres Dreef 3 in Haarlem Postadres Postbus 123, 2000 MD HAARLEM www.noord-holland.nl post@noord-holland.nl

242 0LiJst met GEmEEntEn

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 243 a Aalsmeer Alkmaar Amstelveen Amsterdam Andijk Anna Paulowna B Beemster Bennebroek Bergen Beverwijk Blaricum Bloemendaal Bussum C Castricum D Den Helder Diemen Drechterland E Edam-Volendam Enkhuizen H Haarlem Haarlemmerliede en Spaarnwoude Haarlemmermeer Harenkarspel Heemskerk Heemstede Heerhugowaard Heiloo Hilversum Hoorn Huizen k Koggenland L Landsmeer Langedijk Laren m Medemblik Muiden n Naarden Niedorp P Purmerend s Schagen Schermer Stede Broec t Texel U Uitgeest Uithoorn V Velsen W Waterland Weesp Wervershoof Wieringen Wieringermeer Wijdemeren Wormerland G Graft-De Rijp O Oostzaan Opmeer Ouder-Amstel Z Zaanstad Zandvoort Zeevang Zijpe

244 4 1 Begroting in kort bestek nhoud 5 1.1 Inleiding 5 1.2 Autorisatie 6 1.3 Beleidsaccenten 2010 6 1.4 Saldo Lentenota 2009 en meerjarenraming 2010-2013 7 2 Programmaplan 8 Programma 1 Bestuur en burger 9 Beleidskader 9 Veranderingen in doelen 9 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 9 Omgevingsfactoren 9 Budgettabel 10 Toelichting op de Budgettabel 10 Grafiek verhouding doelen binnen programma 10 1.1 maatschappelijk doel Het verhogen van het vertrouwen van de burgers in en het draagvlak voor het provinciaal bestuur. 10 1.1.1 beleidsdoel Het provinciaal bestuur betrouwbaar, klantgericht, zichtbaar en duaal laten functioneren. 10 1.1.1.1 operationeel doel Het provinciaal bestuur betrouwbaar en klantgericht laten functioneren. 10 instrumenten en Output gepland 10 1.1.1.1.1 instrument Verlenen van vergunningen 10 1.1.1.1.2 instrument Handhaven van beleid 10 1.1.1.1.3 instrument Afhandelen van bezwaar- en beroepschriften 10 1.1.1.1.4 instrument Behandelen verzoeken aan de Commissaris van de Koningin om bemiddeling 10 1.1.1.1.5 Instrument Uitvoeren beleid Koninklijke onderscheidingen 10 1.1.1.1.6 instrument Verlenen subsidies 11 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 11 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 12 1.1.1.2 operationeel doel Het provinciaal bestuur zichtbaar laten functioneren. 12 Output gepland en Lasten begroot 12 1.1.1.2.1 instrument Bevorderen van de stabiliteit van het bestuur

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 245 12 1.1.1.2.2 instrument Bevorderen gebruik van de Handreiking evaluatiegesprek gemeenteraad en burgemeester 12 1.1.1.2.3 instrument Afleggen ambtsbezoeken van de Commissaris van de Koningin 12 1.1.1.2.4 instrument Verbeteren zichtbaarheid van de Provincie Noord-Holland bij relaties en partners 12 1.1.1.2.5 instrument Vergroten externe zichtbaarheid 12 1.1.1.2.6 instrument Inzetten proactief persbeleid 12 1.1.1.2.7 instrument Uitvoeren crisiscommunicatie 12 1.1.1.2.8 instrument Optimaal inzetten communicatiemiddelen 13 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 13 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 13 1.1.1.3 operationeel doel Het provinciaal bestuur duaal laten functioneren. 13 Output gepland en Lasten begroot 13 1.1.1.3.1 instrument Implementeren nieuwe programmabegroting 13 1.1.1.3.2 instrument Extern profileren Provinciale Staten 13 1.1.1.3.3 instrument Vergroten kennis en intensiveren contacten in Europa door de Werkgroep Europa bestaande uit leden van Provinciale Staten 13 1.1.1.3.4 instrument Voorbereiden Plan van Aanpak Verkiezingen Provinciale Staten 2011 13 1.1.1.3.5 instrument Jaarlijks bijdragen aan de Randstedelijke Rekenkamer 14 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 14 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 15 Programma 2 Bestuur en andere overheden 16 Beleidskader 16 Veranderingen in doelen 16 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 16 Omgevingsfactoren 16 Budgettabel 16 Toelichting op de Budgettabel 17 Grafiek verhouding doelen binnen programma 17 2.1 maatschappelijk doel Waarborgen van een professioneel, sturend en extern georiënteerd middenbestuur

246 17 2.1.1 beleidsdoel De provincie beter positioneren en de bestuurskracht van de provincie en haar bestuurlijke partners vergroten. 17 2.1.1.1 operationeel doel Goed bestuur van de lokale overheid waarborgen. 17 Output gepland en Lasten begroot 17 2.1.1.1.1 instrument Stimuleren en faciliteren van debat over bestuurlijk indeling van de regio s 17 2.1.1.1.2 instrument Financieel toezicht houden 17 2.1.1.1.3 instrument Burgemeesters- assessments uitvoeren 18 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 18 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 18 2.1.1.2 operationeel doel Noord-Hollandse belangen bij het Rijk en bij de EU positioneren 18 Output gepland en Lasten begroot 18 2.1.1.2.1 instrument De ontwikkelingen op de prioritaire dossiers uit de Agenda voor de Europese Strategie bijhouden en indien nodig de inhoud beïnvloeden 18 2.1.1.2.2 instrument Europese subsidieprogramma s als EFRO en Interrreg optimaal benutten en met eigen cofinanciering stimuleren 18 2.1.1.2.3 instrument De voor Noord-Holland prioritaire dossiers van het Rijk volgen 19 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 19 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 19 2.1.1.3 operationeel doel Zorg dragen voor een krachtig middenbestuur met minimale bestuurlijke drukte 19 Output gepland en Lasten begroot 19 2.1.1.3.1 instrument Strategisch beleidsonderzoeksprogramma voor 2008-2009 uitvoeren 19 2.1.1.3.2 instrument Belangen binnen de Randstad behartigen 19 2.1.1.3.3 instrument Accountmanagement als eerste aanspreekpunt binnen de regio uitvoeren 19 2.1.1.3.4 instrument Strategische verkenningen uitvoeren 19 2.1.1.3.5 instrument Invullen ombudsfunctie CvdK 20 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 20 Toelichting op het Meerjarenoverzicht

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 247 20 2.1.1.4 operationeel doel Crisismanagement voorbereiden en coördineren 20 Output gepland en Lasten begroot 20 2.1.1.4.1 instrument Coördinatie van bovenregionale en regionale crisisbeheersing 20 2.1.1.4.2 instrument Toezicht houden op crisisbeheersing 20 2.1.1.4.3 instrument Beheren risicokaart 21 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 21 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 21 2.1.1.5 operationeel doel Archieven en informatiebestanden goed (laten) beheren en toegankelijk maken / houden 21 Output gepland en Lasten begroot 21 2.1.1.5.1 instrument Stimuleren dekkingsgraad Regionaal Historische Centra (RHC s) 21 2.1.1.5.2 instrument Wettelijke normen voor archiefruimten en bewaarplaatsen 21 2.1.1.5.3 instrument Inspectierapport verslagen opstellen/ gesprekken op bestuurlijk en managementniveau 22 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 22 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 23 2.1.1.6 operationeel doel Voorkomen van het faciliteren van criminele organisaties 23 Instrumenten en Output gepland 23 2.1.1.6.1 instrument Screenen van ondernemingen die inschrijven op een aanbesteding. 23 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 24 Programma 3 Wegen, Verkeer en mobiliteitsmanagement 25 Beleidskader 25 Veranderingen in doelen 25 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 25 Omgevingsfactoren 26 Budgettabel 26 Toelichting op de Budgettabel 26 Grafiek verhouding doelen binnen programma 27 3.1 maatschappelijk doel Vlot en veilig verkeer Noord- Holland stimuleren. 27 3.1.1 beleidsdoel Verkeer- en vervoerplan uitvoeren dat veiligheid en doorstroming verbetert.

248 27 3.1.1.1 operationeel doel Provinciaal Verkeer- en vervoerplan (PVVP) uitvoeren 27 Instrumenten en Output gepland 27 3.1.1.1.1 instrument Invoeren Anders betalen voor Mobiliteit 27 3.1.1.1.2 instrument Bevorderen van ketenintegratie en mobiliteitsmanagement 27 3.1.1.1.3 instrument Programma Impuls Fiets uitvoeren 27 3.1.1.1.4 instrument Stimuleren van hoogwaardig OV 27 3.1.1.1.5 instrument Managen van het verkeersnetwerk 27 3.1.1.1.6 instrument Faciliteren en stimuleren van het goederenvervoer 27 3.1.1.1.7 instrument Faciliteren Bereikbaarheid in de ruimtelijke ontwikkeling 28 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 29 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 29 3.1.1.2 operationeel doel Programma Randstad Urgent uitvoeren 29 Output gepland en Lasten begroot 29 3.1.1.2.1 instrument Besluiten nemen over Planstudie Schiphol-Almere (A6-A9) 29 3.1.1.2.2 instrument Bijdragen aan de OV-terminal en de ontwikkeling van de Zuidas 29 3.1.1.2.3 instrument Verbeteren bereikbaarheid Schiphol 29 3.1.1.2.4 instrument Planstudie Schiphol-Amsterdam-Almere- Lelystad (SAAL) opstellen 30 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 30 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 30 3.1.1.3 operationeel doel Regionale studies en uitvoeren projecten 30 Output gepland en Lasten begroot 30 3.1.1.3.1 instrument TWINH projecten uitvoeren 30 3.1.1.3.2 instrument Uitvoeren realisatieovereenkomst Integraal Bereikbaarheidsplan Hilversum e.o. 30 3.1.1.3.3 instrument Uitvoeren programma s Bereikbaarheid Kust 30 3.1.1.3.4 instrument Doorontwikkelen Zuidtangent 31 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 31 Toelichting op het Meerjarenoverzicht

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 249 32 3.1.1.4 operationeel doel PMI 2010-2014 uitvoeren 32 Output gepland en Lasten begroot 32 3.1.1.4.1 instrument Uitvoeren Masterplan N201 32 3.1.1.4.2 instrument Opstellen verkenning verkeersafwikkeling in Amstel- en Meerlanden na 2015 (N201+) 32 3.1.1.4.3 instrument Reconstrueren N240, N241, N243, N205 32 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 33 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 34 3.1.2 beleidsdoel Het beheren en onderhouden van een samenhangend en duurzaam netwerk van wegen en busbanen. 34 3.1.2.1 operationeel doel Provinciale wegen en busbanen voldoen aan de eisen van veiligheid, bereikbaarheid, comfort, aanzien, leefbaarheid en milieu. 34 Output gepland en Lasten begroot 34 3.1.2.1.1 instrument Uitvoeren jaarprogramma onderhoud provinciale wegen 34 3.1.2.1.2 instrument Strategisch beheer provinciale wegen en fietspaden 34 3.1.2.1.3 instrument Strategisch beheer openbaarvervoer 34 3.1.2.1.4 instrument Onderhoud vaste verkeersvoorzieningen 34 3.1.2.1.5 instrument Onderhoud vaste kunstwerken 34 3.1.2.1.6 instrument Onderhoud vaste verhardingen 34 3.1.2.1.7 instrument Onderhoud vast openbaarvervoer 34 3.1.2.1.8 instrument Onderhoud vast landschap en milieu 34 3.1.2.1.9 instrument Exploitatie voeren van netwerk, materieel en andere voorzieningen. 34 3.1.2.1.10 instrument Onderhoud variabele verkeersvoorzieningen 34 3.1.2.1.11 instrument Onderhoud variabele kunstwerken 34 3.1.2.1.12 instrument Onderhoud variabele verhardingen 34 3.1.2.1.13 instrument Onderhoud variabel openbaarvervoer 34 3.1.2.1.14 instrument Onderhoud variabel landschap en milieu 34 3.1.2.1.15 instrument Onderhoud Zuidtangent 34 3.1.2.1.16 instrument Verlenen van vergunningen 34 3.1.2.1.17 instrument Uitvoeren van het handhavingsprogramma HUP 2010-2011 35 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten

250 35 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 36 3.1.2.2 operationeel doel Provinciale vaarwegen voldoen aan de eisen van veiligheid, bereikbaarheid, comfort, aanzien leefbaarheid en milieu. 36 Output gepland en Lasten begroot 36 3.1.2.2.1 instrument Beheren provinciale vaarwegen 36 3.1.2.2.2 instrument Strategisch Beheer provinciale vaarwegen 36 3.1.2.2.3 instrument Onderhoud vaste verkeersvoorzieningen 36 3.1.2.2.4 instrument Onderhoud vaste kunstwerken 36 3.1.2.2.5 instrument Onderhoud vast landschap en milieu 36 3.1.2.2.6 instrument Exploitatie van netwerk, materieel en andere voorzieningen 36 3.1.2.2.7 instrument Brugbediening realiseren 36 3.1.2.2.8 instrument Onderhouden variabele verkeersvoorzieningen 36 3.1.2.2.9 instrument Onderhouden variabel landschap en milieu 36 3.1.2.2.10 instrument Onderhouden van de oevers en de vaarwegen 36 3.1.2.2.11 instrument Onderhouden van bruggen en sluizen 36 3.1.2.2.12 instrument Uitvoeren vervangingsprogramma kunstwerken 36 3.1.2.2.13 instrument Uitvoeren Baggerprogramma Noord- Hollandsche vaarwegen 36 3.1.2.2.14 instrument Verlenen van vergunningen 36 3.1.2.2.15 instrument Handhaven van vergunningen 37 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 37 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 38 Programma 4 Openbaar Vervoer 39 Beleidskader 39 Veranderingen in doelen 39 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 39 Omgevingsfactoren 39 Budgettabel 40 Toelichting op de Budgettabel 40 Grafiek verhouding doelen binnen programma 41 4.1 maatschappelijk doel Het realiseren van vlot, veilig en betrouwbaar openbaar vervoer.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 251 41 4.1.1 beleidsdoel Het realiseren van vlot, veilig en beschikbaar openbaar vervoer. 41 4.1.1.1 operationeel doel Het realiseren van voldoende reissnelheid van het OV, stiptheid van de dienstregeling en voldoende sociale veiligheid in het OV voor iedereen. 41 Instrumenten en Output gepland 41 4.1.1.1.1 instrument Ontwikkelen van concessies/contracten 41 4.1.1.1.2 instrument Invoeren van de OV chipkaart in alle concessies 41 4.1.1.1.3 instrument Voeren van een OV-tarievenbeleid 41 4.1.1.1.4 instrument Realiseren van een Dynamisch Reis Informatie Systeem (DRIS). 41 4.1.1.1.5 instrument Aanbesteden OV Gooi en vechtstreek 42 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 42 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 43 Programma 5 Water 44 Beleidskader 44 Veranderingen in doelen 44 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 44 Omgevingsfactoren 45 Budgettabel 45 Toelichting op de Budgettabel 45 Grafiek verhouding doelen binnen programma 46 5.1 maatschappelijk doel Mens, natuur en bedrijvigheid beschermen tegen water 46 5.1.1 beleidsdoel Wettelijke taken uitvoeren 46 5.1.1.1 operationeel doel Reglementen, plannen en verordeningen opstellen en uitoefening toezicht door plannen goed te keuren en beroepszaken af te handelen 46 Instrumenten en Output gepland 46 5.1.1.1.1 instrument Implementeren van de Waterwet in provinciaal beleid 46 5.1.1.1.2 instrument Uitvoering Waterplan 2010-2015 46 5.1.1.1.3 instrument Reglementering waterschappen 46 5.1.1.1.4 instrument Toezicht houden op waterschappen

252 46 5.1.1.1.5 instrument Keuren van de waterbeheersplannen van de waterschappen 46 5.1.1.1.6 instrument Behandelen van beroepszaken tegen waterschapsbesluiten 47 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 47 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 48 5.1.2 beleidsdoel Waterkeringen voldoen aan de normering 48 5.1.2.1 operationeel doel Toezien op het blijvend op orde houden van de primaire waterkeringen aan de Noordzeekust, IJssel- en Markermeer, toetsen en waar nodig versterken 48 Output gepland en Lasten begroot 48 5.1.2.1.1 instrument Opstellen van een integraal versterkingsplan voor de zwakke schakel in de kop van Noord-Holland 48 5.1.2.1.2 instrument Toezien op de veiligheidstoetsing en opstellen van provinciaal veiligheidsverslag 48 5.1.2.1.3 instrument Opstellen van een lange termijn visie kust 48 5.1.2.1.4 instrument Toezien op het opstellen van een dijkversterkingplan voor de zwakke schakels in de Hondsbossche en Pettemer Zeewering 48 5.1.2.1.5 instrument Opstellen uitvoeringsprogramma Kust op Kracht 48 5.1.2.1.6 instrument Toezien op de veiligheidstoetsing en opstellen van provinciaal veiligheidsverslag 48 5.1.2.1.7 instrument Toezien op dijkversterkingplannen 48 5.1.2.1.8 instrument Adviseren over waterveilig bouwen in buitendijkse gebieden van IJssel en Markermeer 48 5.1.2.1.9 instrument Adviseren over integrale verbetering Afsluitdijk 49 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 49 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 49 5.1.2.2 operationeel doel Vervallen 49 5.1.2.3 operationeel doel Toezien op het blijvend op orde houden van regionale waterkeringen 49 Output gepland en Lasten begroot 49 5.1.2.3.1 instrument Vaststellen van veiligheidsnormen

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 253 49 5.1.2.3.2 instrument Toetsen van verbeterplannen 49 5.1.2.3.3 instrument Aanpassen en opstellen technische leidraden, ondersteuning nader onderzoek veenkaden 50 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 50 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 50 5.1.2.4 operationeel doel Bestrijden muskusratten 50 Output gepland en Lasten begroot 50 5.1.2.4.1 instrument Bestrijden van muskusratten 51 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 51 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 51 5.1.2.5 operationeel doel Beperken gevolgen watercalamiteiten 51 Output gepland en Lasten begroot 51 5.1.2.5.1 instrument Ontwikkelen en actualiseren van gebiedsdekkende overstromingskaarten 51 5.1.2.5.2 instrument Hulp verlenen aan de regio bij watercalamiteiten en houden van oefeningen 51 5.1.2.5.3 instrument Informeren van bewoners over het beschermingsniveau van buitendijks gebied 52 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 52 5.1.3 beleidsdoel Wateroverlast beperken 52 5.1.3.1 operationeel doel Wateroverlast in landelijk gebied beperken 52 Output gepland en Lasten begroot 52 5.1.3.1.1 instrument Deelnemen aan integrale gebiedsprojecten 52 5.1.3.1.2 instrument Eventueel subsidiëren van waterberging in het landelijk gebied 52 5.1.3.1.3 instrument Ondersteunen van de waterschappen bij de uitvoering van de maatregelen tegen wateroverlast 52 5.1.3.1.4 instrument Uitvoeringsbesluit van gebiedsnormen wateroverlast 53 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 53 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 54 5.2 maatschappelijk doel Water optimaal gebruiken 54 5.2.1 beleidsdoel De hoeveelheid gronden oppervlaktewater optimaliseren

254 54 5.2.1.1 operationeel doel Het zoetwatertekort in droge tijden verminderen 54 Output gepland en Lasten begroot 54 5.2.1.1.1 instrument Bepalen van de strategische zoetwaterbehoefte 54 5.2.1.1.2 instrument Vastleggen van de regionale verdringingsreeksen bij watertekort 54 5.2.1.1.3 instrument Actualiseren van alle peilbesluiten per 2010 54 5.2.1.1.4 instrument Stimuleren afname van zoetwatervraag door zelfvoorzienend worden in watervoorziening van landbouw en bedrijfsleven 54 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 55 5.2.1.2 operationeel doel Een kosteneffectieve hoeveelheid oppervlaktewater voor grondgebruik beschikbaar stellen 55 Output gepland en Lasten begroot 55 5.2.1.2.1 instrument Onderzoeken of het peilbeheer kosteneffectiever kan 55 5.2.1.2.2 instrument Actualiseren van alle peilbesluiten per 2012 die voldoen aan het provinciale wateren ruimtelijke ordeningsbeleid 55 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 55 5.2.1.3 operationeel doel De grondwaterhoeveelheid in evenwicht houden 55 Output gepland en Lasten begroot 55 5.2.1.3.1 instrument Verlenen van vergunningen voor grondwateronttrekkingen en -infiltratie 55 5.2.1.3.2 instrument Bestrijden van de verdroging van de natuur 55 5.2.1.3.3 instrument Monitoren en evalueren van grondwater kwantiteitsbeleid 55 5.2.1.3.4 instrument Uitvoeren van het handhavingsuitvoeringsprogramma HUP 2010-2011 56 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 57 5.2.2 beleidsdoel Optimaliseren van de kwaliteit van gronden oppervlaktewater

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 255 57 5.2.2.1 operationeel doel De oppervlaktewaterkwaliteit bevorderen 57 Output gepland en Lasten begroot 57 5.2.2.1.1 instrument Monitoring KRW maatregelen 57 5.2.2.1.2 instrument Toekomst Markermeer IJmeer (TMIJ)) 58 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 58 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 58 5.2.2.2 operationeel doel Vervallen 58 5.2.2.3 operationeel doel De grondwaterkwaliteit bevorderen 58 Output gepland en Lasten begroot 58 5.2.2.3.1 instrument Implementeren van de KRW in het provinciale waterplan 58 5.2.2.3.2 instrument Beschermen van de bronnen voor de drinkwatervoorziening 58 5.2.2.3.3 instrument Monitoren en evalueren van grondwaterkwaliteitsbeleid 58 5.2.2.3.4 instrument Uitvoeren van de onderzoeksagenda KRW-bloembollen 59 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 59 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 60 5.2.2.4 operationeel doel De buitenzwemwaterlocaties behouden en uitbreiden, met inachtneming van de nieuwe Europese Zwemwaterrichtlijn en tegen maatschappelijk verantwoorde kosten. 60 Output gepland en Lasten begroot 60 5.2.2.4.1 instrument Handhaven van de waterkwaliteit van buitenzwemwaterlocaties 60 5.2.2.4.2 instrument Uitbreiden en promoten van buitenzwemwaterlocaties 60 5.2.2.4.3 instrument Subsidiëren van sanering van de riooloverstorten op het strand bij Wijk aan Zee en Egmond aan Zee 60 5.2.2.4.4 instrument Handhaven van de bestaande officiële zwemlocaties 60 5.2.2.4.5 instrument Verlenen van ontheffingen aan de houders van zwemgelegenheden 61 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 61 Toelichting op het Meerjarenoverzicht

256 61 5.2.2.5 operationeel doel De samenwerking in de waterketen faciliteren en coördineren 61 Output gepland en Lasten begroot 61 5.2.2.5.1 instrument Uitvoeren convenant en actieprogramma Samenwerken Waterketen Noord-Holland 61 5.2.2.5.2 instrument Toetsen van gemeentelijke rioleringsplannen 61 5.2.2.5.3 instrument Toetsen van waterbeheerplannen 62 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 62 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 62 5.2.2.6 operationeel doel Het warmtekoude opslagbeleid voorstellen en uitvoeren 62 Output gepland en Lasten begroot 62 5.2.2.6.1 instrument Verlenen van Grondwaterwetvergunningen voor warmtekoude opslag 62 5.2.2.6.2 instrument Vastleggen van warmtekoude opslag beleid in het Provinciaal Milieubeleidsplan 62 5.2.2.6.3 instrument Uitvoeren van het Handhavingsuitvoeringsprogramma 2010-2011 63 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 63 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 64 Programma 6 milieu 65 Beleidskader 65 Veranderingen in doelen 65 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 65 Omgevingsfactoren 66 Budgettabel 66 Toelichting op de Budgettabel 66 Grafiek verhouding doelen binnen programma 67 6.1 maatschappelijk doel Een fysiek veilig, schoon, gezond en klimaatbestendig Noord-Holland bereiken 67 6.1.1 beleidsdoel Een schone bodem en een gezonde lucht in een stiller en veiliger Noord-Holland realiseren. 67 6.1.1.1 operationeel doel Bodemverontreiniging voorkomen en aanpakken en aardkundig erfgoed behouden. 67 Instrumenten en Output gepland 67 6.1.1.1.1 instrument Opstellen van een bodemvisie

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 257 67 6.1.1.1.2 instrument In stand houden van waardevolle bodemkwaliteitsaspecten 67 6.1.1.1.3 instrument Uitvoeren van het meerjarenprogramma Bodemsanering 2005-2009 67 6.1.1.1.4 instrument Stimuleren van bodemsaneringen in stedelijk gebied en daarbuiten 67 6.1.1.1.5 instrument Uitvoeren van het Provinciaal Baggerprogramma en Provinciaal programma sanering waterbodems 67 6.1.1.1.6 instrument Bodemsaneringstrategie en uitvoeringsprogramma 2010-2014 68 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 68 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 69 6.1.1.2 operationeel doel Luchtverontreiniging, geluidhinder en veiligheidsrisico s verminderen 69 Output gepland en Lasten begroot 69 6.1.1.2.1 instrument Uitvoeren van het Regionaal samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Noordvleugel 69 6.1.1.2.2 instrument Subsidiëren van de provinciale speerpunten 69 6.1.1.2.3 instrument Uitvoeren van het actieplan geluid 69 6.1.1.2.4 instrument Uitvoeren van provinciale taken kleine luchtvaart 69 6.1.1.2.5 instrument Beheren van provinciale geluidzones 69 6.1.1.2.6 instrument Voorbereiden mogelijke herconfiguratie voor Vliegveld Hilversum 69 6.1.1.2.7 instrument Opstellen beleidsvisie externe veiligheid 69 6.1.1.2.8 instrument Uitvoeren van de subsidieregeling Programmafinanciering EV-beleid voor andere overheden (2006-2010) 69 6.1.1.2.9 instrument Uitvoeren van de saneringsprojecten uit Besluit Externe Veiligheid inrichtingen (BEVI) en besluit risico s zware ongevallen (BRZO) 69 6.1.1.2.10 instrument Actualiseren van Wm vergunningen op aspect externe veiligheid 69 6.1.1.2.11 instrument Uitvoeren van het handhavingsuitvoeringsprogramma HUP 2010-2011

258 71 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 71 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 71 6.1.2 beleidsdoel Een energiebewust en klimaatbestendig Noord-Holland realiseren 71 6.1.2.1 operationeel doel Duurzaam energiegebruik bevorderen 71 Output gepland en Lasten begroot 71 6.1.2.1.1 instrument Uitvoeren van de subsidieregeling Duurzame Energiepaketten 71 6.1.2.1.2 instrument Vulpuntenregeling uitvoeren 71 6.1.2.1.3 instrument de PAS en opdrachtverlening uitwerken 71 6.1.2.1.4 instrument Kennis leveren over DE en deze kennis beschikbaar stellen 71 6.1.2.1.5 instrument internationale beurzen en bijeenkomsten organiseren 71 6.1.2.1.6 instrument Intensiveren van de samenwerking met de noordelijke provincies binnen Energy Valley 71 6.1.2.1.7 instrument akkoord over energie tussen Rijk en Provincies 71 6.1.2.1.8 instrument C0-2 monitor opleveren 72 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 72 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 73 6.1.2.2 operationeel doel Ambities ten aanzien van klimaatbestendigheid verankeren in beleid en adequaat reageren op klimaatverandering (adaptie) en tegelijk zoveel mogelijk de oorzaken van klimaatverandering wegnemen (mitigatie). 73 Output gepland en Lasten begroot 73 6.1.2.2.1 instrument Uitvoeren actieprogramma Klimaat 73 6.1.2.2.2 instrument Opnemen klimaatbestendigheid in ruimtelijke plannen 73 6.1.2.2.3 instrument Maken van prestatieafspraken met gemeenten en waterschappen 73 6.1.2.2.4 instrument CO-2 monitor 74 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 74 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 74 6.1.3 beleidsdoel Een milieubewust Noord-Holland stimuleren.

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 259 74 6.1.3.1 operationeel doel Milieu vroegtijdig in planvorming opnemen en investeringen in milieu stimuleren. 74 Output gepland en Lasten begroot 74 6.1.3.1.1 instrument Uitvoeren van de Wet Stad en Milieu 74 6.1.3.1.2 instrument Stimuleren van Gebiedsgerichte aanpak 74 6.1.3.1.3 instrument Uitvoeren van Milieueffectrapportages 74 6.1.3.1.4 instrument Realiseren van deelnemingen uit het Ontwikkelingsfonds Duurzame Energie Noord- Holland 74 6.1.3.1.5 instrument Stimuleren van duurzame energietechnologie en duurzame energie-innovatie 74 6.1.3.1.6 instrument Uitvoeren van de Rijksregelingen SLOK en BLOW 74 6.1.3.1.7 instrument Uitvoeren van de subsidieregeling Stimuleren verbetering luchtkwaliteit Noord-Holland 2008 74 6.1.3.1.8 instrument Uitvoeren van het Rijksprogramma Leren voor Duurzame Ontwikkeling 75 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 75 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 76 6.1.4 beleidsdoel Milieuwetten kwalitatief hoogwaardig vergunnen en doelmatig handhaven. 76 6.1.4.1 operationeel doel De taken op gebied van vergunningen en handhaving uit milieuwetten uitvoeren. 76 Output gepland en Lasten begroot 76 6.1.4.1.1 instrument Verlenen van vergunningen en ontheffingen 76 6.1.4.1.2 instrument Uitvoeren van het handhavingsuitvoeringsprogramma HUP 2010-2011 76 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 76 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 77 6.1.4.2 operationeel doel De invoering van de WABO en omgevingsdiensten voorbereiden. 77 Output gepland en Lasten begroot 77 6.1.4.2.1 instrument Voorbereiden van de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)

260 77 6.1.4.2.2 instrument Regie voeren op de invoering van omgevingsdiensten 77 6.1.4.2.3 instrument Als partner opereren in de nog op te stellen businesscases voor de omgevingsdiensten 77 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 77 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 78 Programma 7 recreatie en toerisme, natuur en Landschap 79 Beleidskader 79 Veranderingen in doelen 79 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 79 Omgevingsfactoren 80 Budgettabel 80 Toelichting op de Budgettabel 80 Grafiek verhouding doelen binnen programma 81 7.1 maatschappelijk doel Realiseren van een ecologisch, recreatief en economisch aantrekkelijk landschap. 81 7.1.1 beleidsdoel Integraal ontwikkelen van Landelijk gebied. 81 7.1.1.1 operationeel doel Uitvoeren bestuursovereenkomst Investeringsbudget Landelijk Gebied. 81 Output gepland en Lasten begroot 81 7.1.1.1.1 instrument Uitvoeren van de ILGgebiedsprogramma s 81 7.1.1.1.2 instrument Uitvoeren van het Projectenprogramma Groene Uitweg 81 7.1.1.1.3 instrument Uitvoeren provinciale groenprojecten. 82 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 82 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 82 7.1.2 beleidsdoel Behouden, versterken en ontwikkelen van het landschap. 82 7.1.2.1 operationeel doel Uitvoeren van het beleidskader Landschap en Cultuurhistorie. 82 Output gepland en Lasten begroot 82 7.1.2.1.1 instrument Maken van uitvoeringsafspraken Landschap en Cultuurhistorie 82 7.1.2.1.2 instrument Uitvoeren van de subsidieregeling landschapselementen

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 261 82 7.1.2.1.3 instrument Toepassen van de provinciale Landschapsverordening 82 7.1.2.1.4 instrument Coördineren van de iepziektebestrijding 83 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 83 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 83 7.1.3 beleidsdoel Vergroten van de biodiversiteit. 83 7.1.3.1 operationeel doel Realiseren van de ecologische hoofdstructuur. 83 Output gepland en Lasten begroot 83 7.1.3.1.1 instrument Vaststellen van natuurgebiedspannen (begrenzingenplannen). 83 7.1.3.1.2 instrument Verwerven en inrichten van grond. 83 7.1.3.1.3 instrument Stimuleren van particuliere natuurontwikkeling. 84 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 84 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 85 7.1.3.2 operationeel doel De natuur beheren 85 Output gepland en Lasten begroot 85 7.1.3.2.1 instrument Efficiënter beheren van natuur- en recreatiegebieden. 85 7.1.3.2.2 instrument Subsidiëren van het beheer. 85 7.1.3.2.3 instrument Beheren van eigen terreinen. 85 7.1.3.2.4 instrument Monitoren van de natuurkwaliteit. 85 7.1.3.2.5 instrument Verlenen en handhaven van vergunningen en ontheffingen. 85 7.1.3.2.6 instrument Voeren van een soortenbeleid. 85 7.1.3.2.7 instrument Bieden van ruimtelijke bescherming. 85 7.1.3.2.8 instrument Uitvoeren van het gebiedsprogramma Waddenzeegebied. 85 7.1.3.2.9 instrument Opstellen beheerplannen Natura 2009 gebieden 85 7.1.3.2.10 instrument Uitvoering Faunabeheerplan met name door de inzet (subsidiering) van de Faunabeheereenheid 86 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 86 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 86 7.1.4 beleidsdoel Waarborgen en promoten recreatieve en toeristische voorzieningen. 7.1.4 beleidsdoel Waarborgen en promoten recreatieve en toeristische voorzieningen

262 86 7.1.4.1 operationeel doel Realiseren recreatieve voorzieningen dicht bij huis. 86 Instrumenten en Output gepland 86 7.1.4.1.1 instrument Aankopen, inrichten en beheren van nieuwe recreatiegebieden conform de RodS opgave uit ILG. 86 7.1.4.1.2 instrument Subsidiëren van het oplossen van knelpunten in recreatieve routenetwerken. 86 7.1.4.1.3 instrument Verlenen van openstellingvergoedingen voor boerenlandpaden. 87 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 87 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 87 7.1.4.2 operationeel doel Bestaande recreatiegebieden beheren en ontwikkelen 87 Output gepland en Lasten begroot 87 7.1.4.2.1 instrument Uitwerken van de Strategische visie recreatiegebieden per recreatiegebied. 87 7.1.4.2.2 instrument Bestuurlijk en financieel deelnemen in recreatieschappen 88 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 88 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 88 7.1.4.3 operationeel doel Promoten van het waterrijke Noord- Holland. 88 Output gepland en Lasten begroot 88 7.1.4.3.1 instrument Uitvoeren van het strategisch uitvoeringsprogramma Marketing en Promotie 2007-2010 88 7.1.4.3.2 instrument Onderzoeken en verbeteren van de efficiency van beheer en innovatie. 88 7.1.4.3.3 instrument Uitvoeren van het programma Noord- Hollandse Ondernemers Recreatie en Toerisme (NORT). 89 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 89 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 90 Programma 8 Economie en Landbouw 91 Beleidskader 91 Veranderingen in doelen 91 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 92 Omgevingsfactoren

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 263 92 Budgettabel 92 Toelichting op de Budgettabel 93 Grafiek verhouding doelen binnen programma 93 8.1 maatschappelijk doel Een evenwichtige economische ontwikkeling van economie, landbouw en visserij 93 8.1.1 beleidsdoel Uitvoeren van de Economische agenda 2008-2011 93 8.1.1.1 operationeel doel Stimuleren regionale economische samenwerking, ook op gebied van innovatie, ondernemerschap en detailhandel. 93 Instrumenten en Output gepland 93 8.1.1.1.1 instrument Cofinanciering van regionale economische samenwerkingsverbanden 93 8.1.1.1.2 instrument Cofinanciering van het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord (NHN) 93 8.1.1.1.3 instrument Cofinanciering van het Masterplan Noordzeekanaalgebied 93 8.1.1.1.4 instrument Cofinanciering van het programma Pieken in de Delta 93 8.1.1.1.5 instrument Cofinanciering in de Amsterdamse Innovatie Motor en Kenniskring Amsterdam 93 8.1.1.1.6 instrument Uitvoeren van het generieke innovatieprogramma Kansenkanon 93 8.1.1.1.7 instrument Breednet 93 8.1.1.1.8 instrument Uitvoeren van de provinciale detailhandelsvisie 93 8.1.1.1.9 instrument Life Science Fonds Amsterdam 94 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 94 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 95 8.1.1.2 operationeel doel Tijdig voldoende ruimte beschikbaar stellen voor economische activiteiten 95 Output gepland en Lasten begroot 95 8.1.1.2.1 instrument Uitvoeren van de herstructurering en intelligent ruimtegebruik op bedrijventerreinenregeling 95 8.1.1.2.2 instrument Monitoren van bedrijventerreinen en kantoren

264 95 8.1.1.2.3 instrument Deelnemen in het Bestuursplatform Schiphol 95 8.1.1.2.4 instrument Cofinanciering in de ontwikkeling van Amsterdam Connecting Trade 95 8.1.1.2.5 instrument Uitvoeren van het programma Water als Economische Drager (WED) 95 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 96 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 96 8.1.2 beleidsdoel Uitvoeren van de agenda Landbouw en Visserij 2008-2011 96 8.1.2.1 operationeel doel Stimuleren van de ruimtelijkeconomische ontwikkeling van de landbouw 96 Output gepland en Lasten begroot 96 8.1.2.1.1 instrument Ondersteunen agro-mainports Noord- Holland-Noord en greenport Aalsmeer 96 8.1.2.1.2 instrument Inzetten van regelingen uit het plattelands ontwikkelingsprogramma voor concurrentieversterking door professionalisering 96 8.1.2.1.3 instrument Uitvoeren en cofinanciering van onderzoeken naar bloembollen en KRW 96 8.1.2.1.4 instrument Subsidiëren van de stichting ter verbetering van de agrarische structuur 96 8.1.2.1.5 instrument Monitoren Glastuinbouwontwikkelingen 97 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 97 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 97 8.1.2.2 operationeel doel Duurzame en biologische landbouw stimuleren 97 Output gepland en Lasten begroot 97 8.1.2.2.1 instrument Stimuleren van de vraag naar biologische en streekproducten 98 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 98 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 98 8.1.2.3 operationeel doel Aquacultuur ontwikkelen 98 Output gepland en Lasten begroot 98 8.1.2.3.1 instrument Ondersteunen van aquacultuurprojecten 99 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 100 Programma 9 Jeugd, Welzijn en Zorg 101 Beleidskader

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 265 101 Veranderingen in doelen 101 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 102 Omgevingsfactoren 102 Budgettabel 102 Toelichting op de Budgettabel 103 Grafiek verhouding doelen binnen programma 104 9.1 maatschappelijk doel Een vitale sociale samenleving stimuleren waarin alle inwoners van Noord-Holland kunnen leven als betrokken en zelfstandige mensen. 104 9.1.1 beleidsdoel Alle kinderen kunnen gezond opgroeien in een veilige omgeving die hen alle kansen biedt om hun talenten te ontplooien 104 9.1.1.1 operationeel doel De programmalijn Gezond opgroeien uitvoeren 104 Instrumenten en Output gepland 104 9.1.1.1.1 instrument Ontwikkelen Jeugdmonitor Instrument 104 9.1.1.1.2 instrument Oprichten webplatform S-tv 104 9.1.1.1.3 instrument Ondersteunen jongereninitiatieven via Jongerenstichting STAD 104 9.1.1.1.4 instrument Uitvoeringsregeling kleinschalige initiatieven bekendmaken via website Doen in NH Instrument 104 9.1.1.1.5 instrument Uitvoeringsregeling actief meedoen uitvoeren 104 9.1.1.1.6 instrument Steunfunctiewerk positieve beeldvorming in praktijk brengen 104 9.1.1.1.7 instrument Provinciebrede campagne positieve beeldvorming initiëren 104 9.1.1.1.8 instrument Steunfunctiewerk en PNH Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) ondersteunen 104 9.1.1.1.9 instrument Monitoren en evalueren van de aansluiting tussen Bureau Jeugdzorg, ZAT s en CJG s in NH 104 9.1.1.1.10 instrument Ondersteunen en volgen pilots alcohol en drugs (o.a. West-Friesland 104 9.1.1.1.11 instrument Steunfunctiewerk alcohol en drugs 104 9.1.1.1.12 instrument Uitvoeringsregeling zwerfjongeren 2009-2010 121

266 104 9.1.1.1.13 instrument Uitvoeringsregeling opvangvoorzieningen zwerfjongeren (EXINH) 104 9.1.1.1.14 instrument Onderzoeken of andere groepen kwetsbare jongeren ook ondersteuning nodig hebben 104 9.1.1.1.15 instrument Kenniskring Radicalisering 104 9.1.1.1.16 instrument Uitvoeringsregeling actief meedoen 104 9.1.1.1.17 instrument Steunfunctiewerk radicalisering ondersteunen 105 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 105 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 106 9.1.2 beleidsdoel Alle inwoners van Noord-Holland kunnen volwaardig actief meedoen en zoveel mogelijk zelfstandig deelnemen aan de samenleving op basis van gelijkwaardigheid en wederzijdse acceptatie. 106 9.1.2.1 operationeel doel De programmalijn Actief meedoen uitvoeren 106 Output gepland en Lasten begroot 106 9.1.2.1.1 instrument Monitor Arbeidsmarkt en Onderwijs Instrument 106 9.1.2.1.2 instrument Uitvoeringsregeling Arbeidsmarkt en Onderwijs 106 9.1.2.1.3 instrument Subsidie 106 9.1.2.1.4 instrument Het creëren van stageplaatsen in de eigen organisatie 106 9.1.2.1.5 instrument Uitvoeringsregeling vrijwilligerswerk 106 9.1.2.1.6 instrument Uitvoeringsregeling actief meedoen 106 9.1.2.1.7 instrument Steunfunctiewerk 106 9.1.2.1.8 instrument Uitvoeringsregeling mantelzorg 106 9.1.2.1.9 instrument Steunfunctiewerk 106 9.1.2.1.10 instrument Uitvoeringsregeling actief meedoen 106 9.1.2.1.11 instrument Steunfunctiewerk 106 9.1.2.1.12 instrument Amendement A8-22 106 9.1.2.1.13 instrument Subsidie aan Zorgbelang NH, Samenwerkende Bonden voor Ouderen (SBO NH) en APCP 106 9.1.2.1.14 instrument Steunfunctiewerk 106 9.1.2.1.15 instrument Uitvoeringsregeling jeugdsportfonds Nh 107 9.1.2.1.16 instrument Subsidie-instrument 107 9.1.2.1.17 instrument Uitvoering startnotitie Topsport in NH

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 267 107 9.1.2.1.18 instrument Steunfunctiewerk 107 9.1.2.1.19 instrument Opdrachtverlening 107 9.1.2.1.20 instrument Subsidie 107 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 107 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 108 9.1.3 beleidsdoel Een passend huis voor iedereen in een aangename omgeving met voldoende zorg en dienstverlening in de buurt en met de mogelijkheid voor iedereen om sociale netwerken te onderhouden. 108 9.1.3.1 operationeel doel De programmalijn Vitaal wonen uitvoeren 108 Output gepland en Lasten begroot 108 9.1.3.1.1 instrument Uitvoeringsregeling WWZ breed 108 9.1.3.1.2 instrument Steunfunctiewerk - WWZ Instrument 108 9.1.3.1.3 instrument Pilot WWZ 108 9.1.3.1.4 instrument Kenniskringen WWZ en/of kenniscentrum WWZ 108 9.1.3.1.5 instrument Pilots participatie jongeren in inrichtingsproject in groengebied 108 9.1.3.1.6 instrument subsidie project Werkplaats Sint Pancras 108 9.1.3.1.7 instrument Steunfunctiewerk- dorps-, wijkraden, dorpshuisbesturen en leefbaarheid 108 9.1.3.1.8 instrument Uitvoeringsregeling multifunctionele accommodaties 108 9.1.3.1.9 instrument Steunfunctiewerk multifunctionele accommodaties 108 9.1.3.1.10 instrument Uitvoeringsregeling kleinschalig wonen 108 9.1.3.1.11 instrument Kenniscentrum kleinschalig wonen 108 9.1.3.1.12 instrument Experts en deskundigenpool opplussen en domoticagebruik 108 9.1.3.1.13 instrument Monitor zorgwoningen 109 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 109 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 109 9.1.4 beleidsdoel De provincie wil ruimte scheppen voor innovatie en voor gebiedsgericht maatwerk en benutting van het maatschappelijk potentieel. De provincie wil hiermee meer vraaggericht aansluiten bij initiatieven vanuit de regio.

268 109 9.1.4.1 operationeel doel De provincie geeft ruimte aan initiatieven die vraagstukken met een regionale of bovenlokale uitstraling aanpakken en passen binnen de doelstellingen van het programma zorg en welzijn 2009-2012. 109 Output gepland en Lasten begroot 109 9.1.4.1.1 instrument Uitvoeringsregeling stimulering maatschappelijke ontwikkeling 110 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 110 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 110 9.1.5 beleidsdoel Alle kinderen goede ontwikkelingen ontplooiingsmogelijkheden bieden 110 9.1.5.1 operationeel doel Preventie: vroegtijdig opvoeding- en ontwikkelingsproblemen aanpakken. 110 Output gepland en Lasten begroot 110 9.1.5.1.1 instrument Afspraken maken met gemeenten over verantwoordelijkheden bij aansluiting lokaal jeugdbeleid jeugdzorg 110 9.1.5.1.2 instrument Afspraken maken met gemeenten en Bureau Jeugdzorg over de afstemming tussen de Centra voor Jeugd en Gezin, de zorgstructuur en Bureau Jeugdzorg. 110 9.1.5.1.3 instrument Afspraken maken met gemeenten over gezamenlijke projecten als implementatie risicosignaleringssysteem, bemoeizorg en opvoedingsondersteuning 110 9.1.5.1.4 instrument De provincie zorgt dat het overleg van Bureau jeugdzorg met gemeenten, onderwijs en politie over de invulling van de schakelfunctie resulteert in concrete afspraken 111 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 111 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 111 9.1.5.2 operationeel doel Pleegzorg: opgroeien in een gezin. 111 Output gepland en Lasten begroot 111 9.1.5.2.1 instrument Prioriteit geven aan pleegzorgaanbod Instrument 111 9.1.5.2.2 instrument Gebruik maken van Eigen Kracht Conferenties en Familienetwerkberaad

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 269 111 9.1.5.2.3 instrument Oprichten Noodfonds om pleegouders financieel en (im)materieel te steunen. 112 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 112 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 112 9.1.5.3 operationeel doel Kinderen tijdig de vereiste zorg geven. 112 Output gepland en Lasten begroot 112 9.1.5.3.1 instrument Passende jeugdzorg aanbieden zo dichtbij mogelijk in de regio 112 9.1.5.3.2 instrument Verkorten van de wachttijden tot een aanvaardbaar niveau 112 9.1.5.3.3 instrument Instellingen de wachtlijsten laten monitoren 112 9.1.5.3.4 instrument Jeugdzorginstellingen direct actie laten ondernemen als kinderen risico lopen 112 9.1.5.3.5 instrument Beschikbaar stellen van overbruggingszorg 112 9.1.5.3.6 instrument Investeren in Bureau Jeugdzorg om ziekteverzuim en personeelsverloop terug te dringen en de bedrijfsvoering te verbeteren. 112 9.1.5.3.7 instrument Aanbieden van alle functies van Bureau Jeugdzorg in regionale kantoren 112 9.1.5.3.8 instrument Werkzaamheden van Bureau Jeugdzorg en ketenpartners in de regio laten aansluiten 112 9.1.5.3.9 instrument Uitvoeren pilot nieuwe zorgaanbieder op basis van gedaan onderzoek. 112 9.1.5.3.10 instrument De 5 belangrijkste bureaucratische knelpunten identificeren in de relatie provincieinstellingen en instellingen-cliënten 112 9.1.5.3.11 instrument Prestatieafspraken maken over samenwerking in de jeugdzorgketen: tussen BJZ en CJG, BJZ en zorgaanbieders, tussen zorgaanbieders onderling, in de pleegzorg en tussen provinciale jeugdzorg en AWBZ-zorg 112 9.1.5.3.12 instrument Uitvoering geven aan het Lange Termijn Huisvestingsplan voor de jeugdzorg 112 9.1.5.3.13 instrument Uitvoeren van het projectplan investeren in de jeugdzorgwerker en innovatie in de jeugdzorg 113 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten

270 113 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 113 9.1.5.4 operationeel doel Invoeren van een nieuw financieringssysteem voor de jeugdzorg. 113 Output gepland en Lasten begroot 113 9.1.5.4.1 instrument Maken van vraag- en aanbodanalyse 113 9.1.5.4.2 instrument Inzetten van het simulatiemodel in de beleidscyclus 113 9.1.5.4.3 instrument Uitvoeren van de afspraken met het Instellingenberaad over aanleveren gegevens voor kwartaalrapportages en ad hoc rapportages 113 9.1.5.4.4 instrument Kiezen van instrumenten voor krijgen van inzicht in trends en prognoses in de jeugdzorg 113 9.1.5.4.5 instrument Uitvoeren van het implementatieplan voor het nieuwe financieringsstelsel 113 9.1.5.4.6 instrument Maken van afspraken met het Instellingenberaad over het nieuwe financieringsstelsel 113 9.1.5.4.7 instrument Vaststellen van een Sturingsvisie jeugdzorg en aanpassen van de subsidieverordening en de uitvoeringsregeling 114 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 115 Programma 10 kunst en Cultuur 116 Beleidskader 116 Veranderingen in doelen 116 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 116 Omgevingsfactoren 116 Budgettabel 117 Toelichting op de Budgettabel 117 Grafiek verhouding doelen binnen programma 118 10.1 maatschappelijk doel Ontwikkelen en toegankelijk maken van de culturele en cultuurhistorische waarden van de Provincie Noord-Holland. 118 10.1.1 beleidsdoel Stimuleren gemeenten en scholen cultuurbeleid en cultuureducatiebeleid te ontwikkelen om cultuurdeelname te bevorderen. 118 10.1.1.1 operationeel doel Meer mensen van kunst en cultuur laten profiteren. 118 Instrumenten en Output gepland

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 271 118 10.1.1.1.1 instrument Uitvoeren van het programma Leren en Ontdekken. 118 10.1.1.1.2 instrument Uitvoeren van het programma Doen en Ontplooien. 118 10.1.1.1.3 instrument Uitvoeren van het programma Verbinden en Promoten. 119 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 119 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 119 10.1.1.2 operationeel doel Realiseren van een goed en toegankelijk netwerk van bibliotheekvoorzieningen. 119 Output gepland en Lasten begroot 119 10.1.1.2.1 instrument Verlenen van subsidie aan ProBiblio. 119 10.1.1.2.2 instrument Uitvoeren collectieplan. 120 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 120 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 120 10.1.1.3 operationeel doel Een onafhankelijk, gevarieerd en hoogwaardig regionaal media-aanbod waarborgen. 120 Output gepland en Lasten begroot 120 10.1.1.3.1 instrument Subsidiëren van RTV-NH.> 121 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 121 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 121 10.1.2 beleidsdoel Cultuurhistorische waarden behouden, ontwikkelen en toegankelijk maken. 121 10.1.2.1 operationeel doel Noord-Hollands erfgoed behouden en promoten 121 Output gepland en Lasten begroot 121 10.1.2.1.1 instrument Uitvoeren van het programma Bewaren en Beheren. 121 10.1.2.1.2 instrument Uitvoeren van het programma Vertellen en Ontsluiten. 122 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 122 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 122 10.1.2.2 operationeel doel Versterken van de ruimtelijke kwaliteit in Noord-Holland door de inzet van culturele en cultuurhistorische waarden. 122 Output gepland en Lasten begroot 122 10.1.2.2.1 instrument Uitvoeren van het programma Ontwikkelen en Beleven.

272 123 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 123 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 124 10.1.2.3 operationeel doel De Stelling van Amsterdam cultuurhistorisch en landschappelijk behouden en recreatief ontwikkelen. 124 Output gepland en Lasten begroot 124 10.1.2.3.1 instrument Versterken van de ruimtelijke samenhang en landschappelijke herkenbaarheid. 124 10.1.2.3.2 instrument Verzorgen van marketing en communicatie. 124 10.1.2.3.3 instrument Economisch benutten van de stelling. 124 10.1.2.3.4 instrument Bevorderen van recreatie en toeristische ontwikkeling. 124 10.1.2.3.5 instrument Restaureren van de stelling. 125 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 125 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 126 Programma 11 ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 127 Beleidskader 127 Veranderingen in doelen 127 Prioriteiten voor dit begrotingsjaar 127 Omgevingsfactoren 128 Budgettabel 128 Toelichting op de Budgettabel 128 Grafiek verhouding doelen binnen programma 129 11.1 maatschappelijk doel Ruimte bieden voor wonen, werken, infrastructuur, natuur en vrije tijd 129 11.1.1 beleidsdoel Beleid voor Ruimtelijke ordening maken en uitvoeren 129 11.1.1.1 operationeel doel Een daadkrachtige rol in de uitvoering 129 Instrumenten en Output gepland 129 11.1.1.1.1 instrument Uitvoeren van Uitvoeringsprogramma Structuurvisie. 129 11.1.1.1.2 instrument Bijdragen aan metropoolregio Amsterdam 129 11.1.1.1.3 instrument Bijdragen aan de ontwikkeling van Schiphol 129 11.1.1.1.4 instrument Voeren van een maatschappelijk debat ruimtelijke kwaliteit Blauwe Hart (IJmeer Markermeer) 129 11.1.1.1.5 instrument Begeleiden ruimtelijke voornemens en plannen van gemeenten 130 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 273 131 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 131 11.1.1.2 operationeel doel Proactieve rol bij Gebiedsontwikkelingsprojecten vanuit het provinciaal belang. 131 Output gepland en Lasten begroot 131 11.1.1.2.1 instrument Uitvoeren van het Strategisch grondbeleid 131 11.1.1.2.2 instrument Regie voeren over het project Westflank- Haarlemmermeer 131 11.1.1.2.3 instrument Uitvoeren van Gebiedsontwikkeling Bloemendalerpolder 131 11.1.1.2.4 instrument Uitvoeren van het project Wieringerrandmeer 131 11.1.1.2.5 instrument Uitwerken gebiedsvisie en ontwikkelstrategie Schipholdriehoek 131 11.1.1.2.6 instrument Mede ontwikkelen inrichtingsvarianten van het project Crailo 131 11.1.1.2.7 instrument Versterken van de samenwerking en bewaken van de ambitie in het rood voor groen voorbeeldproject Wonen in het Groen. Trekker voor de uitvoering van de groene kant van de gebiedsontwikkeling 131 11.1.1.2.8 instrument Mede ontwikkelen inrichtingsvarianten van maatschappelijk en economisch hergebruik van het Hembrugterrein> door middel van de vastgestelde provinciale Ontwikkelingsvisie Hembrugterrein 132 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 132 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 133 11.1.1.3 operationeel doel Hoge ruimtelijke kwaliteit en efficiënt en multifunctioneel ruimtegebruik stimuleren 133 Output gepland en Lasten begroot 133 11.1.1.3.1 instrument Handhaven kwaliteitsrichtlijnen gemeentelijke Beeldkwaliteitsplannen 133 11.1.1.3.2 instrument Inzet van een Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK) 133 11.1.1.3.3 instrument Mede ontwikkelen inrichtingsvarianten van het project Waterlands Wonen 133 11.1.1.3.4 instrument Ondersteunen van gemeenten met de Task Force Ruim-tewinst (TFR)

274 133 11.1.1.3.5 instrument Stimuleren en ondersteunen stedelijk vernieuwingsprojecten UNA/ISV 133 11.1.1.3.6 instrument Deelnemen in het Platform Ruimte voor wonen en werken in de IJmond. 135 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 135 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 135 11.1.1.4 operationeel doel Het vinden van locaties voor Not in my backyard (Nimby)-projecten met bovenlokale functies 135 Output gepland en Lasten begroot 135 11.1.1.4.1 instrument Zoeken naar durfsportlocaties en een motorcrossterrein 136 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 136 11.1.2 beleidsdoel Wij maken ons sterk voor voldoende huisvesting voor alle Noord-Hollanders 136 11.1.2.1 operationeel doel Voldoende en op de behoefte toegesneden huisvesting waarborgen 136 Output gepland en Lasten begroot 136 11.1.2.1.1 instrument Stimuleren van de kwantitatieve woningbouwproductie door een Aanjaagteam wonen 136 11.1.2.1.2 instrument Regisseren van Regionale woonvisies c.q. regionale actieprogramma s 136 11.1.2.1.3 instrument Toezicht houden op huisvesting statushouders 137 Meerjarenoverzicht Baten & Lasten 137 Toelichting op het Meerjarenoverzicht 138 Programma 12 staf en Ondersteuning 139 Budgettabel 139 Toelichting op de Budgettabel 140 Programma 13 Financiering en algemene dekkingsmiddelen 141 Budgettabel 141 Toelichting op de Budgettabel 142 3 Paragrafen 143 3.1 Inleiding 143 3.2 Weerstandsvermogen 153 3.3 Onderhoud Kapitaalgoederen 159 3.4 Financiering 162 3.5 Bedrijfsvoering

Begroting 2010 Provincie Noord-Holland 275 164 3.6 Verbonden Partijen 169 3.7 Grondbeleid 173 3.8 Provinciale heffingen 178 3.9 Extra investeringsimpuls Noord-Holland 180 4 Financiële Begroting 181 4.1 Inleiding 182 4.2 Overzicht van baten en lasten, en toelichting 186 4.3 Uiteenzetting financiële positie en toelichting 194 4.4 Meerjarenraming 195 4.5 EMU saldo 197 5 Bijlagen 198 5.1 Staat van geactiveerde investeringen / deelnemingen 200 5.2 Staat van verstrekte langlopende geldleningen en overige uitzettingen met een rentetypische looptijd > 1 jaar 202 5.3 Investeringskredieten 204 5.4 Staat van reserves en voorzieningen 206 5.5 Staat van langlopende leningen 208 5.6 Staat van garantieverplichtingen 210 5.7 Overzicht renteresultaat en de kapitaalslasten 211 5.8 Overzicht specificatie incidentele baten en lasten 212 5.9 Overzicht baten en lasten gespecificeerd naar soort 213 6 meerjarenraming 2010-2013 214 6.1 Meerjarenraming per programma 219 6.2 Overzicht van de in de meerjarenraming verwerkte kapitaalslasten 2010-2013 220 6.3 Ontwikkeling van de stand van reserves en voorzieningen 222 6.4 Meerjarenoverzicht bestemmingsreserves 222 6.4.1 Meerjarenoverzicht bestemmingsreserves FINH 224 6.4.2 Meerjarenoverzicht bestemmingsreserves UNA 226 6.4.3 Meerjarenoverzicht bestemmingsreserves EXIN-H 230 6.4.4 Meerjarenoverzicht bestemmingsreserves TWIN-H 232 6.5 Staat van investeringen en financiering 236 7 Bestuur en Directie 238 8 Feiten en Cijfers 240 9 Waar zijn we te bereiken? 242 10 Lijst met Gemeenten

HAARLEM, december 2009