HOOFDARTIKEL MARIANNE COOPMAN ALGEMEEN SECRETARIS In de week van 6 oktober vernamen we samen met jou én met stijgende verontwaardiging de maatregelen van de nieuwe federale regering. In combinatie met de talloze ingrepen van de Vlaamse regering vormen ze een verpletterend pakket voor personeelsleden en gezinnen. Eenzijdige maatregelen We wisten dat we voor een bijzonder zware periode van besparingen zouden staan. Maar dat de federale regering zo eenzijdig zou kiezen voor maatregelen die vooral voelbaar zijn voor het personeel, de werklozen en de gezinnen is verpletterend. De kansen voor startende personeelsleden, de lonen, loopbaanonderbrekingen, landingsbanen en pensioenen worden zwaar aangepakt. In vergelijking merken we weinig sociale correcties en minimale maatregelen voor rijken en werkgevers. Het evenwicht is zoek. Startende personeelsleden Onderwijspersoneelsleden starten met versnipperde opdrachten. Het is moeilijk om een voltijdse baan van lange duur te vinden. Ondanks de wens die starters hebben om volwaardig te werken in onderwijs. Noodgedwongen rekenen zij regelmatig en vele jaren op werkloosheidsondersteuning. Die werkloosheidsuitkeringen worden sterk aangepakt en verminderd. Ook het systeem verstrengt drastisch. Dit is nefast. Nog meer kandidaat-leraren zullen kiezen voor een job buiten het onderwijs. In je portefeuille! De afgelopen jaren hebben wij er alles aan gedaan om te voorkomen dat je loon zou worden aangetast. Vandaag ontneemt de federale regering zomaar 2% van je loon via een indexsprong. Dat is ieder jaar en voor de rest van je loopbaan net- to 434 euro per jaar! En dit verlies werkt door tot in je pensioen. De federale regering wil ook verhinderen dat er in cao s voorlopig nog wordt gesproken over loonsverhogingen. Hun argument van een belastingvoordeel van 250 euro, vervalt daarmee in het niets. Loopbaanonderbreking De uitkeringen voor niet-gemotiveerde loopbaanonderbreking worden geschrapt. Gedaan met de deeltijdse loopbaanonderbreking 55+. De leeftijdsgrens verschuift naar minimum 60+. Ook wil de regering het aantal verlofstelsels inperken. Al deze stelsels komen tegemoet aan een reële behoefte om arbeid en gezin te blijven combineren en om langer werken mogelijk te maken. Een ontkenning van de werkelijkheid. Langer werken voor een lager pensioen Tot nu toe vroegen ze ons om langer te werken, nu vragen ze om langer te werken voor minder pensioen! Door te morrelen aan het ambtenarenpensioen zal je pensioen netto met bijna 200 euro verminderen. Los van de andere onzekerheden in de vernieuwde berekeningswijze. Tegelijkertijd verhogen ze het vervroegd pensioen tegen 2018 naar 63 jaar met 41 jaren loopbaanjaren. De wettelijke pensioenleeftijd verhoogt systematisch tegen 2030 naar 67 jaar met 45 loopbaanjaren. In combinatie met de zware werkdruk en niet aangepaste loopbanen is dit gewoon onmogelijk. We staan lijnrecht achter jou Het COV kan en wil niet leven met de gevolgen van deze besparingen en staat lijnrecht achter jou. Samen met de andere ACV-centrales zal het COV de komende weken breed sensibiliseren en campagne voeren over deze regeringsopties. Uitgestoken hand In het regeerakkoord staat dat er ruimte zal zijn voor overleg over de uitwerking van de maatregelen. Toch stellen we ons de vraag of dit reële ruimte biedt voor inhoudelijke onderhandelingen, of alleen een handige stijlformule is. De federale regering zal sterkere garanties op tafel moeten leggen. Acties Het gemeenschappelijk vakbondsfront ACV, ACLVB en het ABVV kondigt een actieplan aan. Het onderwijs wordt bijzonder zwaar geraakt. Deze steen van verpletterende maatregelen kan onze sector niet dragen. We houden ons klaar om tegenwicht te bieden via acties. We rekenen op jou en het hele onderwijsveld. n n Lees meer op blz. 4-10. 6 november: manifestatie ACV- ABVV-ACLVB in Brussel 24 november: staking in de provincies Henegouwen, Luxemburg, Limburg en Antwerpen 1 december: staking in de provincies Namen, Luik, Oost- en West- Vlaanderen 8 december: staking in de provincies Vlaams-Brabant en Waals-Brabant en Brussel 15 december: algemene staking 18 OKTOBER 2014 BASIS 3
ACTUEEL Hilde Lavrysen Ann Huybrechts Welke impact heeft het regeerakkoord van Michel I op je job in het onderwijs, je loopbaan, loon en pensioen? We plozen de maatregelen uit en geven jou een kant-en-klaar overzicht. Je bent pas afgestudeerd of start in het onderwijs De federale regering Michel I wil je deelname aan de arbeidsmarkt aanmoedigen door deze maatregelen: Je werkloosheidsuitkeringen versterkt verminderen overheen de tijd;! Je kansen als onderwijspersoneelslid op een werkloosheidsuitkering slinken aanzienlijk, omdat je uitkering naast deze degressiviteit ook lijdt onder een indexsprong, een berekening op een referteperiode van 12 maanden en een beperking van de welvaartsvastheid. De definitie van passende dienstbetrekking wordt aangepast;! Als starter in het onderwijs is het zeer moeilijk om een voltijdse baan voor langere duur te vinden. Met korte aanstellingen en deeltijdse opdrachten moet je proberen ervaring op te doen. De wetgeving over werkloosheid bepaalt dat je een passende betrekking niet mag weigeren. Als passende betrekking betekent dat je meer en sneller opdrachten buiten het onderwijs moet aannemen, slinken opnieuw je kansen op een volwaardige job in het onderwijs. Ook als je werkzoekend bent in het onderwijs, heb je recht op maatwerk qua begeleiding en ondersteuning, zoals de Vlaamse Regering belooft. Gemeenschapsdienst voor langdurig werkzoekenden;! Hoe gemeenschapsdienst je kan helpen in een traject naar volwaardig werk in het onderwijs is zeer de vraag. Als je onvrijwillig deeltijds werkt, wordt je uitkering na twee jaar gehalveerd. Je krijgt alleen een inschakelingsuitkering met een minimumdiploma en enkel tot je 25 jaar oud bent;! Opnieuw een doodsteek voor het onderwijs, zeker zo lang de Vlaamse Regering geen degelijke maatregelen uitwerkt om starters in het onderwijs aan te trekken en te behouden. Als je ontslagen wordt, ben je verplicht binnen 1 maand na ingang van je opzegperiode je al in te schrijven bij de VDAB (nu is dat binnen 8 dagen na feitelijke werkloosheid);! Nog vóór je job effectief beëindigd is, moet je je al inschrijven als werkzoekend. Dit geeft je een groot risico op vergissingen of vergetelheden. Je wordt aangemoedigd in geografische en professionele mobiliteit! Als je niet het geluk hebt om vlakbij, in je eigen gemeente te werken betekent dit nog meer stilstaan in nog grotere files. Het duwt meer mensen naar jobs waar ze niet voor gestudeerd noch voor gekozen hebben. De federale regering denkt je (terug) aan het werk te krijgen door deze maatregelen: De procedure voor het toekennen van ziekte-uitkeringen verstrengen en vaker en strenger controleren; De zogenaamde administratieve sancties voor arbeidsongeschikten en werkzoekenden versterken;! Als je een tijdelijk contract hebt, geen recht meer hebt op betaald ziekteverlof en dus terugvalt op uitkeringen van het ziekenfonds, zal je met deze controles geconfronteerd worden en mogelijk sneller terug aan het werk gezet worden. Zal elke school de nodige maatregelen treffen om de herinschakeling op maat mogelijk te maken? 4 BASIS 18 OKTOBER 2014
Als je onvrijwillig deeltijds werkt, wordt je uitkering na twee jaar gehalveerd. Opnieuw een doodsteek voor het onderwijs. Hoe ziet je job eruit? De federale regering denkt meer en aantrekkelijker werk mogelijk te maken door deze maatregel: Een lastenverlaging (minder RSZ-bijdragen en bedrijfsvoorheffing) voor de werkgevers invoeren.! Dit verlicht het onderwijsbudget van de Vlaamse Gemeenschap, dat grotendeels uit personeelskosten bestaat. Of zal deze vermindering aan federale inkomsten effect hebben op de verdeling van het budget naar de deelstaten? Onze logische vraag is dan ook dat de Vlaamse overheid de vrijgekomen middelen zal blijven (her)investeren in onderwijs, waar ze vandaan komen en thuishoren. Wat met je loon? De federale regering vindt dat arbeid vooral netto beter verloond moet worden door deze maatregelen: De loonkosten in ons land zo verminderen dat de sinds 1996 bestaande loonkloof met de buurlanden vóór het einde van de legislatuur weggewerkt is. Dit wordt in 2015 en 2016 onder meer concreet mogelijk door een indexsprong in 2015;! Wat betekent een indexsprong voor je nettoloon? Vergelijk hieronder een nettoloon onder de vorige index en de huidige.! Je verliest dus netto 36 euro per maand of 434 euro per jaar. Onze koopkracht wordt kleiner, wat op zijn beurt de economie niet ten goede komt. De automatische loonindexering niet afschaffen maar een mogelijke hervorming ervan ook niet uitsluiten;! De deur blijft open staan om in de loop van de legislatuur de loonindex verder in vraag te stellen en aan te passen. Een verhoging van de forfaitaire aftrek van beroepskosten met 250 euro om het netto-inkomen uit arbeid na belasting te doen stijgen;! Dit zal het inkomensverlies door de indexsprong geenszins goedmaken. Het is trouwens niet enkel de indexsprong die moet gecompenseerd worden - ook de latere effecten over de hele loopbaan. Een verdere periode van loonmatiging in 2015-2016 (of tot zolang de competitiviteit niet hersteld is);! Dit verhindert cao-afspraken over het verhogen van het salaris. Voor onderwijs heeft dit gevolgen voor het vakantiegeld en eindejaarstoelage. In 2014 ontvingen we al, in het kader van besparingen, minder vakantiegeld, met de stellige belofte dat dit later terug hersteld zou worden. Na dit regeerakkoord is dit lang niet meer zeker. Nettoloon voor een beginnende, alleenstaande onderwijzer zonder kinderen ten laste. Vorige index 1,5460 Huidige index 1,6084 Nettoloon 1.498,02 euro 1.534,23 euro Nettoverschil 36,21 euro Nettoverschil op jaarbasis 12 X 36,21euro = 434,52 euro 18 OKTOBER 2014 BASIS 5
Wat betekent een indexsprong voor je nettoloon? Je verliest 36 euro per maand, 434 euro per jaar. De belofte van een verhoging van de koopkracht, een verhoging van het nettosalaris door onder andere een verlaging van bedrijfsvoorheffing en sociale lasten. Zo wil Michel I het verschil tussen een vervangingsinkomen en de laagste inkomens uit arbeid vergroten om werkloosheids- en inactiviteitsvallen weg te werken. Het verschil moet de moeite waard zijn zodat arbeid weer loont;! Op zich is dat een goede zaak, maar hierdoor zullen de RSZ-inkomsten verminderen en zal onze sociale bescherming niet langer behouden worden volgens de huidige normen. In welke mate die lasten worden verlaagd, staat niet vermeld in het regeerakkoord. Een werkbonus voor starters.! Werknemers met een laag inkomen - zoals de startende onderwijzer, kinderverzorger, administratief medewerker - krijgen een werkbonus om hun netto-inkomen te verhogen. Helaas geldt dit niet voor deeltijds werklozen met een inkomensgarantie-uitkering (een bijkomende werkloosheidsuitkering naast het deeltijds salaris). Veel startende onderwijspersoneelsleden zijn in dit geval Hoe ziet het einde van je loopbaan eruit? De federale regering meent meer loopbaanmogelijkheden te bieden door deze maatregelen: Een nieuw loopbaanmodel invoeren met een loopbaanrekening. Dit is een soort spaarrekening waarin je tijd of loon kan sparen, om later op te nemen in de vorm van een verlofstelsel of een vergoeding in-between-jobs als aanvulling op werkloosheidsuitkeringen;! Betekent dit dat je eerst voldoende moet gewerkt hebben om ook maar iets van deeltijdse arbeid te kunnen opnemen? Dit past ook in de overheidsplannen om verschillen in deeltijds werk tussen de privé- en de overheidssector weg te werken. De loopbaanrekening kan zwaar ingrijpen op de mogelijkheden voor loopbaanplanning in het onderwijs. De bestaande thematische verloven, gemotiveerd tijdskrediet en specifieke loopbaanonderbrekingen behouden maar strenger controleren op de motieven;! In het onderwijs kennen we geen thematische verloven en gemotiveerd tijdskrediet. Blijven dan enkel specifieke loopbaanonderbrekingen mogelijk? Gelijkschakeling van deeltijdse arbeidsregelingen in de privésector en de openbare sector tegen 1 januari 2020; 6 BASIS 18 OKTOBER 2014
Een deeltijdse loopbaanonderbreking kan pas vanaf 60 jaar. Hoe is dit te rijmen met de verplichting om langer te werken en met werkbaar werk?! Deze gelijkschakeling kan een zware inperking van de verlofstelsels inhouden of van de aanneembaarheid voor het pensioen van bestaande regelingen (lees meer vanaf blz. 7). Samen met het nieuw loopbaanmodel is dit dubbelop. De uitkeringen voor niet-gemotiveerd tijdskrediet en loopbaanonderbreking schrappen.! Het schrappen van gewone loopbaanonderbreking (zonder motief) beperkt de mogelijkheden om de loopbaan draaglijk te houden en psychosociale of andere (medische) overbelastingsproblemen te vermijden door het een bepaalde periode rustiger aan te doen. Intervenieert de federale overheid hier niet op Vlaamse bevoegdheden in onderwijsloopbanen? De uitzonderlijke landingsbanen tussen 50 en 54 jaar laten uitdoven.! Als je 28 dienstjaren of meer op je teller hebt, vervalt hiermee de mogelijkheid om je opdracht met een vijfde te verminderen vanaf 50 jaar. Vanaf 1 januari 2015 moet je voor een aanvraag voor deeltijdse loopbaanonderbreking minimum 60 (in plaats van nu 55) jaar oud zijn.! Hoe is dit te rijmen met de verplichting om langer te werken en daarbij het werk draaglijker te maken?! Het schrappen en uitdoven van uitkeringen voor loopbaanonderbreking en landingsbanen heeft onmiddellijk effect op jou, want geen uitkering = geen loopbaanonderbreking. De effectieve loopbaanduur geleidelijk verhogen tot een loopbaan van 45 jaar;! Zal er rekening mee gehouden worden dat vele ambten in het onderwijs zwaar zijn? Denken we maar aan de kleuteronderwijzer.! Deze re-integratiemaatregelingen zullen toegepast moeten worden in onderwijs als ze in de welzijnswetgeving worden ingeschreven. Hoe zal de Vlaamse regering dat realiseren, als je weet hoeveel moeite het kostte om de nieuwe maatregelen voor re-integratie in het onderwijs en langdurig verlof voor verminderde prestaties wegens medische redenen in te voeren? En zullen de werkgevers verplicht zijn om deze maatregelen werkelijk toe te passen?! Zal de Vlaamse overheid de kosten van re-integratie dragen als de vrijwillige deeltijdse arbeid grondig afgebouwd wordt en je daarop geen beroep meer kan doen om zelf je situatie leefbaarder te maken?! Wat met maatregelen om minder dan 50% van het werk terug op te nemen? Schoolbesturen staan vaak heel sceptisch tegenover zulke maatregelen met als argument dat daardoor hun school niet meer kan georganiseerd worden. Arbeidsongeschikt? Terug aan het werk De federale regering wil een grondige hervorming van de verzekering voor arbeidsongeschiktheid om de re-integratie van de betrokken werknemers te bevorderen door deze maatregel: Herintegratieprogramma s opzetten voor terugkeer naar het werk. 18 OKTOBER 2014 BASIS 7
Sabrina Janssens - Marc Simoen - Leo Van den Bergh Jeroen Van Esbroeck Wanneer kan je met pensioen gaan? Vandaag kan je ten vroegste met pensioen op de leeftijd van 60 jaar. Het wettelijk pensioen is vastgelegd op 65 jaar. Daar komt verandering in. Stapsgewijs wil de regering de leeftijd van zowel het vervroegd pensioen als de leeftijd van het wettelijk pensioen verhogen. De geplande maatregelen zullen er voor zorgen dat vooral de leeftijd van het vervroegd pensioen bij het overheidspersoneel op korte tijd aanzienlijk hoger wordt. In het regeerakkoord staat dat de diplomabonificatie - studieperiodes die meetellen voor het pensioen - in fases wordt afgeschaft met zes maanden per kalenderjaar vanaf 2015. Voor de meeste mensen met een job in het onderwijs betekent dit langer werken om aan de voorwaarden voor pensioen te voldoen. De wettelijke pensioenleeftijd De wettelijke pensioenleeftijd is 65 jaar. Wie geen 45 loopbaanjaren heeft én 65 jaar is, kan ervoor kiezen om te blijven werken. Voor hen kan het recht op economische werkloosheid en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen toegepast worden, zelfs na de leeftijd van 65 jaar. In 2025 verhoogt de wettelijke pensioenleeftijd naar 66 jaar en in 2030 wordt de wettelijke pensioenleeftijd vanaf 67 jaar. Het vervroegd pensioen Je kan in 2017 pas vanaf de leeftijd van 62,5 jaar met vervroegd pensioen, als je als vastbenoemd personeelslid 41 loopbaanjaren kan bewijzen. In 2018 verhoogt de leeftijd naar 63 jaar. Vanaf 2019 moet je 42 loopbaanjaren kunnen bewijzen. Als je een zogenaamde lange loopbaan hebt, kan je op 60 jaar met vervroegd pensioen na 44 loopbaanjaren en op 61 jaar na 43 loopbaanjaren. De onderhandelde overgangsmaatregelen voor het vervroegd pensioen, onder de vorige regering Di Rupo, blijven gelden tot en met kalenderjaar 2016. Als je vóór eind 2016 voldoet aan de voorwaarden om vervroegd op pensioen te gaan, blijf je het recht op vervroegd pensioen behouden. Als je jarig bent in december en met vervroegd pensioen kan gaan op de eerste dag van de daaropvolgende maand, kan je nog steeds op vervroegd pensioen gaan aan de voorwaarden van dat ogenblik en niet aan de gewijzigde voorwaarden van het volgend kalenderjaar. Als je in 2016 net niet aan de loopbaan- en leeftijdsvoorwaarden voldoet, maar 58 jaar oud bent en onder de oude voorwaarden op één, twee of drie jaar van het vervroegd pensioen stond, zou je in een aantal gevallen drie, vier of vijf jaar langer moeten werken door de nieuwe regelgeving. Dankzij de overgangsmaatregel zal je in dit geval maximaal 2 jaar langer moeten werken. Als je 59 jaar of ouder wordt in 2016 en in deze situatie zit, wordt je aantal bijkomende werkjaren beperkt tot één. Conclusie: Je moet langer werken De 60 jaar vandaag schuift op naar 62, 63, 64, 65 jaar? Er staat in het regeerakkoord geen enkele concrete maatregel om langer werken mogelijk te maken. Maar het is overduidelijk dat een leerkracht basisonderwijs langer zal moeten werken. Want: De gelijkgestelde perioden worden afgeschaft of verminderd. De diplomabonificatie zal uiteindelijk volledig afgeschaft worden. Dat betekent concreet twee jaar langer werken. De tantième 1/55 - de noemer van de loopbaanbreuk - wordt verhoogd naar 1/60. De vroegst mogelijke pensioendatum wordt minder snel bereikt. Hoe wordt je pensioen berekend? De berekening van het pensioen zal in de toekomst gebeuren op basis van het arbeidsinkomen van de hele loopbaan (vandaag: op basis van de gemiddelde wedde van de laatste vijf of tien jaar). Elk jaar aanneembare dienst geeft recht op 1/60 van de gemiddelde wedde. Vandaag is dat 1/55. Dat betekent dat het maximumpensioen pas na een volledige loopbaan van 45 jaar is bereikt. Vandaag is dat 41 jaar en 3 maanden. Er zal onderzocht worden of studieperiodes via een persoonlijke bijdrage kunnen meetellen voor de berekening van het pensioen ter vervanging van de diplomabonificatie. Er volgt een onderzoek op welke manier het pensioen wegens ziekte kan vervangen worden door een arbeidsongeschiktheidsuitkering in het kader van het ziekte- en invaliditeitsstelsel voor werknemers. (lees meer over reintegratie op blz. 7) Conclusie: Je krijgt minder pensioen Het maandelijkse pensioenbedrag van een leerkracht basisonderwijs zal voor een gelijkaardige loopbaan: 50 tot 60 euro netto minder zijn als de diplomabonificatie van 24 maanden niet meer meetelt. Ongeveer 100 euro netto minder zijn als de berekening gebeurt op basis van tantième 1/60 over een loopbaan van 40 jaar. 8 BASIS 18 OKTOBER 2014
En straks: een pensioen met punten De nieuwe regering geeft nu al de aanzet tot een grondige hervorming van de pensioenberekening op lange termijn. Ze voert een puntensysteem in. Uitgangspunt is het rapport van de Commissie Pensioenher vorming 2020-2040. De commissie stelt daarin: om sociale performantie (de voortdurende wisselwerking tussen een aanvaardbaar pensioen en het maatschappelijk draagvlak daarvoor ) en de financiële houdbaarheid van de drie pensioenstelsels (openbare sector, werknemers en zelfstandigen) te kunnen waarborgen op lange termijn, worden best nu al aanpassingsmechanismen vastgelegd. Deze aanpassingsmechanismen kunnen dan later automatisch in werking treden wanneer zou blijken dat de vooropgestelde doelstellingen niet worden bereikt. Het is de bedoeling om, in overleg met de sociale partners en het nog op te richten Nationaal Pensioencomité, nu al de wettelijke basis vast te leggen voor een puntensysteem voor de pensioenberekening. Het systeem zou ten laatste in 2030 in werking treden. Het pensioen wordt dan berekend met deze formule: (het aantal verworven punten tijdens de loopbaan) X (de waarde die aan dat punt wordt gegeven). Het aantal punten wordt bepaald door enerzijds de verhouding van het eigen beroepsinkomen en het gemiddelde beroepsinkomen van de actieve werknemers van de sector waartoe men behoort. En anderzijds de verhouding tussen de lengte van de eigen loopbaan en referentieloopbaan van de eigen sector (het aantal dienstjaren die nodig zijn voor een volledig pensioen). De waarde van het punt wordt vastgelegd op het moment dat het pensioen wordt opgenomen en is in functie van het gemiddelde arbeidsinkomen van de actieven die tot de eigen sector behoren. Conclusie: Een nul voor transparantie Er is geen sprake van performantie of transparantie. Integendeel. De invoering van een puntensysteem maakt het onmogelijk om op voorhand al een inschatting van de waarde van een punt (pensioen) te maken, aangezien het pas bij de opname van het pensioen bekend zal zijn. Concreet? Het wordt nagenoeg onmogelijk om je pensioen en dus je toekomstige levensstandaard in te schatten. Wat telt mee als gelijkgestelde periode? Bij de vaststelling van het pensioen zal er sterker rekening gehouden worden met effectief gepresteerde diensten dan met gelijkgestelde perioden. Er zijn twee criteria voor het al dan niet gelijkstellen van een periode: het al dan niet vrijwillige karakter en de maatschappelijke meerwaarde. De concrete invulling hiervan zal deel uitmaken van het sociaal overleg. Periodes van ziekte, invaliditeit, arbeidsongeschiktheid, arbeidsongeval, beroepsziekte en moederschapsrust blijven volledig gelijkgesteld. De gelijkschakeling voor niet gemotiveerd tijdskrediet en loopbaanonderbreking worden afgeschaft. De gelijkstelling en het recht op gemotiveerd tijdskrediet en loopbaanonderbreking wordt uitgebreid met maximum 12 maanden voor de volgende motieven: om te zorgen voor zijn kind tot de leeftijd van 8 jaar; voor palliatieve zorgen; om een zwaar ziek of gehandicapt gezins- of familielid bij te staan of te verzorgen. Conclusie: Wie kiest, verliest? Wie zal nog voluit durven kiezen voor deeltijds werk als deze keuze tot gevolg heeft dat je langer zal moeten werken en/of minder pensioen krijgt? Wat nog? In het federaal regeerakkoord zijn ook aanpassingen voorzien in de eventuele opbouw van een pensioenbonus en in de cumulatie van een rust- en overlevingspensioen. Uitgestoken hand? Op heel wat plaatsen in het federaal regeerakkoord lezen we dat voor de uitwerking van de pensioenhervorming intensief overleg zal gepleegd worden met de sociale partners. Hervormingen zouden steeds hand in hand gaan met voldoende overgangsperiodes. Overleg over de specifieke aspecten van het overheidspensioen zal gebeuren met de sociale partners van de publieke sector. Maar in het regeerakkoord staat ook zwart op wit dat de regering de specifieke aspecten van het overheidspensioen zal afbouwen of afschaffen. Waar is dan de onderhandelingsmarge? Er staat in het regeerakkoord geen enkele concrete maatregel om langer werken mogelijk te maken. 18 OKTOBER 2014 BASIS 9
Minder werkingsmiddelen Minder personeel Meer werkdruk Loonverlies Werken tot 67 en dan een lager pensioen Verpletterend 10 BASIS 18 OKTOBER 2014