AANTEKENEN TROS Lage Naarderweg 45-47 1217 GN HILVERSUM Datum Onderwerp 23 januari 2003 Keyl / sanctievoornemen Uw kenmerk Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer JuZa-000184-ibo Mevr. mr. L.H. Doorman (035) 7737 751 Hiermee brengen wij u op de hoogte van ons voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete wegens overtreding van de artikelen 52a, eerste lid, en 52, tweede lid, van de Mediawet. 1. Feiten Op 19 en 26 oktober alsmede 30 november 2002 is door u het programmaonderdeel Keyl uitgezonden. Keyl is een praatprogramma waarin presentatrice Catherine Keyl actuele onderwerpen en trends bespreekt en gesprekken heeft met bekende Nederlanders. restaurants Aan het einde van iedere aflevering schotelt Catherine Keyl haar gast en haar publiek een hapje voor. Deze hapjes worden iedere keer door een ander restaurant vervaardigd. Het betreffende restaurant wordt genoemd door de presentatrice en staat vermeld op de aftiteling onder het kopje met dank aan. Op 26 oktober 2002 beëindigt Catherine Keyl de aflevering bijvoorbeeld met het aanbieden van paling in het groen aan haar gast Lonny Geringan. Zij zegt daarbij: dat is Belgisch, het is een soort variatie daarop. Die is gemaakt door Maarten Kamps van Wolfslaar in Breda. Op de aftiteling staat onder het kopje met dank aan : Wolfslaar Restaurant. Op 19 oktober 2002 beëindigt de presentatrice de aflevering met het aanbieden van hapjes aan haar gaste Jetty Mathurin. Zij zegt daarbij: gemaakt door Lai Sin in Driebergen, en die kan heerlijke Chinese gerechten maken. Op de aftiteling staat onder het kopje met dank aan : Lai Sin s Restaurant. boeken In de aflevering van 26 oktober 2002 wordt tijdens een interview met Marjan Berk een ingemonteerde still van 6 seconden getoond van het boek Toen de wereld jong was. Vervolgens houdt de presentatrice, na een tussenshot, het boek 3 seconden in beeld in een medium shot.
In de aflevering van 30 november 2002 wordt tijdens een interview met Peter Boersen een ingemonteerde still van 6 seconden getoond van diens boek Raken we je kwijt. sieraden In de aflevering van 19 oktober 2002 houdt de presentatrice een interview met een sieradenontwerper en zegt daarin ondermeer het volgende: Wij hadden als exportproduct altijd tulpen en kaas, maar daar is nu een heel nieuw product bijgekomen, namelijk: Otazu. Hij maakt geweldig mooie sieraden. ( ) Soms is het gewoon een feest om bij televisie te werken, want ik ben helemaal gek van de sieraden van Otazu ik heb ze zelf ook om en nu ga ik hemzelf ontmoeten. ( ) Als ik je sieraden zie, word ik zo hebberig. Ik wil alles hebben. ( ) Het is bijzonder, levendig, origineel. Het is heel vrouwelijk. 2. Relevante bepalingen Artikel 1, aanhef en onder ll van de Mediawet: ll. sponsoren van een programma-onderdeel: het verstrekken van financiële of andere bijdragen door een overheidsbedrijf of particuliere onderneming die zich gewoonlijk niet bezighoudt met omroepactiviteiten of met de vervaardiging van audiovisuele producties, ten behoeve van de totstandkoming of aankoop van een programma-onderdeel, teneinde de uitzending daarvan als programma-onderdeel te bevorderen of mogelijk te maken; Artikel 52a, eerste en tweede lid, van de Mediawet: 1. Programma-onderdelen van instellingen die zendtijd hebben verkregen worden niet gesponsord. 2. Het eerste lid is niet van toepassing op: a. programma-onderdelen van culturele aard; b. programma-onderdelen, bestaande uit het verslag of de weergave van een of meer sportevenementen of sportwedstrijden; c. programma-onderdelen bestaande uit het verslag of de weergave van evenementen ten behoeve van ideële doeleinden. Artikel 4, eerste lid, van de Beleidsregels sponsoring publieke omroep (BSPO): 1. Onder «sponsoren van een programmaonderdeel», bedoeld in artikel 1, onderdeel ll, van de wet, wordt niet verstaan het verstrekken van een bijdrage die in het programmaonderdeel niet of niet identificeerbaar wordt getoond of vermeld en, a. door een derde in bruikleen is gegeven of, b. in verhouding tot de totale kosten van de totstandkoming of aankoop van het programmaonderdeel van ondergeschikte betekenis is. Artikel 6, eerste lid, van de BSPO: 1. Onder «programmaonderdelen van culturele aard», bedoeld in artikel 52a, tweede lid, onderdeel a, van de wet, wordt verstaan: programmaonderdelen die, aan de hand van het in het kader van de programmavoorschriften voor de betrokken omroep gehanteerde systeem van programma-indeling, zijn ingedeeld als programmaonderdelen van culturele aard. JuZa-000184-ibo blad 2
Artikel 52, tweede lid, van de Mediawet: 2. De programma's als bedoeld in het eerste lid bevatten voorts geen andere reclameuitingen tenzij dit niet vermijdbaar is. Bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald in welke gevallen een reclame-uiting in een programma niet vermijdbaar kan worden geacht, alsmede wanneer het is toegestaan dat programma's reclame-uitingen bevatten. Artikel 28, eerste lid, van het Mediabesluit: 1. In programma-onderdelen van informatieve en educatieve aard zijn vermijdbare reclameuitingen in de vorm van het tonen of vermelden van een product of dienst toegestaan, mits: a. de vertoning of vermelding past binnen de context van het programma; b. de vertoning of vermelding geen afbreuk doet aan de programma-formule of de integriteit van het programma; c. de vertoning of vermelding niet op een overdreven of overdadige wijze plaatsvindt; en d. er geen sprake is van specifieke aanprijzingen van deze producten of diensten. 3. Voorlopig standpunt 3.1 artikel 52a, eerste lid, van de Mediawet Op grond van artikel 1, aanhef en onder ll van de Mediawet, wordt onder sponsoren van een programmaonderdeel verstaan het verstrekken van financiële of andere bijdragen door een overheidsbedrijf of particuliere onderneming die zich gewoonlijk niet bezighoudt met omroepactiviteiten of met de vervaardiging van audiovisuele producties, ten behoeve van de totstandkoming of aankoop van een programmaonderdeel, teneinde de uitzending daarvan als programmaonderdeel te bevorderen of mogelijk te maken. Volgens artikel 4, eerste lid, van de BSPO wordt onder sponsoren van een programmaonderdeel niet verstaan het verstrekken van een bijdrage die in het programmaonderdeel niet of niet identificeerbaar wordt getoond of vermeld en, door een derde in bruikleen is gegeven, of in verhouding tot de totale kosten van de totstandkoming of aankoop van het programmaonderdeel van ondergeschikte betekenis is. Uit de vermelding aan het einde van het programmaonderdeel van de betreffende restaurants leiden wij af dat de betreffende bijdragen om niet ter beschikking zijn gesteld. Doordat de betreffende restaurants in het programmaonderdeel worden vermeld zijn de door hen geleverde bijdragen identificeerbaar getoond en vermeld. Dientengevolge is artikel 4, eerste lid, van de BSPO niet van toepassing. Naar ons oordeel is in casu derhalve sprake van sponsoring. Ingevolge artikel 52a, eerste lid, van de Mediawet mogen programmaonderdelen van publieke omroepinstellingen niet worden gesponsord. In het tweede lid van voornoemd artikel worden ondermeer programmaonderdelen van culturele aard van dit verbod uitgezonderd. Ingevolge artikel 6, eerste lid, van de BSPO worden onder dergelijke programmaonderdelen de programmaonderdelen verstaan die aan de hand van de MJB-indeling zijn ingedeeld als programmaonderdelen van culturele aard. Naar ons oordeel is, gelet op de inhoud van Keyl, in casu geen sprake van een dergelijk programmaonderdeel. JuZa-000184-ibo blad 3
U heeft derhalve naar ons voorlopig oordeel artikel 52a, eerste lid, van de Mediawet overtreden. 3.2 artikel 52, tweede lid, van de Mediawet In de hierboven vermelde, door u uitgezonden, programmaonderdelen wordt de naam van restaurant Lai Sin vermeld. De boeken Toen de wereld jong was, Raken we je kwijt en de sieraden van Otazu worden vermeld en getoond. Deze uitingen zijn voor het gemiddelde publiek duidelijk waarneembaar, op grond waarvan het in staat is het restaurant Lai Sin en de onderscheidenlijke boeken en sieraden te identificeren. Het mag als een feit van algemene bekendheid worden verondersteld dat indien producten of (merk)namen op een min of meer opvallende wijze en niet in negatieve zin worden vermeld in een uitzending doorgaans een deel van het publiek tot aankoop wordt bewogen (zie ook uitspraak RvSt., d.d. 21 augustus 1997, nr. R01.93.2121. Tros Aktua in bedrijf). Het vermelden van de naam van het restaurant Lai Sin en het tonen en vermelden van de boeken Toen de wereld jong was, Raken we je kwijt en de sieraden van Otazu zijn derhalve reclameuitingen in de zin van de Mediawet. Ingevolge artikel 52, tweede lid, van de Mediawet mag het programma van een publieke omroepinstelling geen reclame-uitingen bevatten, tenzij dit niet vermijdbaar is. In de artikelen 27 tot en met 32 van het Mediabesluit is bepaald in welke gevallen een reclame-uiting in een programma niet vermijdbaar kan worden geacht, alsmede wanneer het tonen of vermelden van vermijdbare reclame-uitingen is toegestaan. restaurants Ingevolge artikel 28 van het Mediabesluit zijn vermijdbare reclame-uitingen toegestaan, mits, voor zover hier van belang, er geen sprake is van een specifieke aanprijzing. Door de toevoeging die kan heerlijke Chinese gerechten maken is sprake van een specifieke aanprijzing. Voorts vindt de vermelding, door de toevoeging van de plaatsnaam, op overdadige wijze plaats. De onderhavige reclame-uiting is derhalve een niet-toegestane vermijdbare reclame-uiting. Naar ons voorlopig oordeel heeft u artikel 52, tweede lid, van de Mediawet, overtreden. boeken Ingevolge artikel 28 van het Mediabesluit zijn vermijdbare reclame-uitingen toegestaan, mits, voor zover hier van belang, de vertoning of vermelding niet op overdreven of overdadige wijze plaatsvindt. Het tonen van de boeken Toen de wereld jong was en Raken we je kwijt vindt door het gebruik van een still in combinatie met de duur van de beelden op overdreven en overdadige wijze plaats. De onderhavige reclame-uitingen zijn derhalve niet-toegestane vermijdbare reclame-uitingen. Naar ons voorlopig oordeel heeft u artikel 52, tweede lid, van de Mediawet, overtreden. JuZa-000184-ibo blad 4
sieraden Ingevolge artikel 28 van het Mediabesluit zijn vermijdbare reclame-uitingen toegestaan, mits, voor zover hier van belang, er geen sprake is van een specifieke aanprijzing. Door de mededelingen Hij maakt geweldig mooie sieraden. ( ) Soms is het gewoon een feest om bij televisie te werken, want ik ben helemaal gek van de sieraden van Otazu ( ) Als ik je sieraden zie, word ik zo hebberig. Ik wil alles hebben. ( ) Het is bijzonder, levendig, origineel. Het is heel vrouwelijk. is sprake van specifieke aanprijzingen. De onderhavige reclame-uiting is derhalve een niet-toegestane vermijdbare reclame-uiting. Naar ons voorlopig oordeel heeft u artikel 52, tweede lid, van de Mediawet, overtreden. 4. Sanctievoornemen Op grond van artikel 135, eerste lid, van de Mediawet, kunnen wij u een bestuurlijke boete opleggen bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens de Mediawet. Ingevolge de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 1999 hanteren wij voor de bepaling van de hoogte van de boete vaste berekeningsgrondslagen die met factoren voor de ernst van de overtreding en voor de mate van verwijtbaarheid worden vermenigvuldigd. artikel 52a, eerste lid, van de Mediawet Bij overtreding van het bepaalde in artikel 52a, eerste lid, van de Mediawet geldt voor u als publieke landelijke omroep een berekeningsgrondslag van 9.000,-. Voor de ernst van de overtreding en de mate van verwijtbaarheid zijn wij voornemens geen punten toe te kennen. Er zijn ons hiervoor geen bijzondere feiten of omstandigheden gebleken. Wij zijn derhalve voornemens u een bestuurlijke boete op te leggen van 9.000,- wegens overtreding van artikel 52a, eerste lid, van de Mediawet. artikel 52, tweede lid, van de Mediawet Bij overtreding van het bepaalde in artikel 52, tweede lid, van de Mediawet in een televisieprogramma geldt voor u als publieke landelijke omroep een berekeningsgrondslag van 4.500,-. Voor de ernst van de overtreding zijn wij voornemens 3 punten toe te kennen. Hierbij hebben wij in overweging genomen dat met betrekking tot 3 onderscheidenlijke gevallen artikel 52, tweede lid, van de Mediawet is overtreden. Voor de mate van verwijtbaarheid zijn wij voornemens geen punten toe te kennen. Er zijn ons hiervoor geen bijzondere feiten of omstandigheden gebleken. Wij zijn derhalve voornemens u een boete op te leggen van 13.500,- voor overtreding van artikel 52, tweede lid, van de Mediawet. JuZa-000184-ibo blad 5
Totaal In totaal zijn wij derhalve voornemens u een bestuurlijke boete op te leggen van 22.500,- voor overtreding van de artikelen 52a, eerste lid, en 52, tweede lid van de Mediawet. 5. Hoorzitting Voordat wij een besluit nemen stellen wij u in de gelegenheid uw zienswijze naar voren te brengen. Wij nodigen u daarom uit voor een hoorzitting op donderdag 13 februari 2003 om 13.00 uur bij het Commissariaat voor de Media, aan Hoge Naarderweg 78 te Hilversum. U kunt u tijdens de hoorzitting door derden laten bijstaan of vertegenwoordigen. Het horen zal geschieden door drs. L. van der Meulen, Commissaris Programma Toezicht. Tevens zal van het Commissariaat voor de Media aanwezig zijn mr. L.H. Doorman, jurist. Indien u geen gebruik maakt van de mogelijkheid te worden gehoord, verzoeken wij u dit uiterlijk een week voor de hoorzitting aan ons bekend te maken. Eventuele schriftelijke opmerkingen kunnen tot uiterlijk een week voor de hoorzitting bij het Commissariaat voor de Media worden ingediend. Hoogachtend, Commissariaat voor de Media prof. dr. J.J. van Cuilenburg Voorzitter drs. L. van der Meulen Commissaris JuZa-000184-ibo blad 6