Themasessie 2: Fietsen brengt op Voordelen en risico s van fietsen voor de gezondheid Luc Int Panis (VITO/UH) Brugge 24 maart 2014 25/03/2014 1
Agenda (en conclusies)» Is fietsen gezond? (ja, meestal wel)» Enkele resultaten van het SHAPES project» Blootstelling van fietsers aan luchtvervuiling» Recente metingen van persoonlijke blootstelling aan luchtvervuiling (blootstelling aan verkeersemissies is belangrijk) (vooral voor fietsers door snellere ademhaling) (gezondheid???)» Kosten van kleine fietsongevallen in (SHAPES) (zelfs kleine ongevallen zijn belangrijker risico dan luchtvervuiling)» Wat brengt het op ( )?» HEAT (WHO)» Beleidsinstrumenten voor de toekomst: PASTA 7FP 25/03/2014 2
Het leidt geen twijfel dat fietsen gezond is. 25/03/2014 3
Of toch niet altijd? 25/03/2014 4
25/03/2014 5
Korte blootstelling in de stad: Effect op de longen Walking in Oxford street vs Hyde park 25/03/2014 6 McCreanor et al. New Engl J Med. 2007
25/03/2014 7
Hoge UFP concentraties op het fietspad van de Wetstraat Nabij park (Louisa Square, KDG laan) Drukke Wetstraat (street canyon) Rustige straat (Jozef II straat) 25/03/2014 8
Blootstelling op het fietspad ~ ligging tov de rijweg 25/03/2014 9
Ademhaling is belangrijker dan de concentraties Fiets Auto Men Women tidal volume goes up 2.768 2.546 breath rate accelerates 1.549 1.567 Volume increase 4.5 4.0 25/03/2014 10
UFP dosis per minuut: altijd hoger voor fietsers UFP deposited in lungs per minute Millions 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Brussels LLN Mol inhaled dose/min Bike avg DF=0.83 inhaled dose/min Car avg DF=0.63 inhaled dose/min Car individual DF Is een korte blootstelling (~20 minuten) belangrijk voor de totale blootstelling? 25/03/2014 11
Persoonlijke blootstelling aan roet 25/03/2014 12
Persoonlijke blootstelling aan roet Black Carbon ng/m³ 25/03/2014 13
Persoonlijke blootstelling aan roet 6% van de tijd in transport => kwart van de totale blootstelling één derde van de dagelijkse dosis 25/03/2014 14
Het SHAPES/PM²TEN gezondheidsexperiment Op zoek naar kleine fysiologische effecten» Fietspad naast de Ring in Antwerpen» Fietsersbrug over de Ring 25/03/2014 15
o.a. klein effect op witte bloedcellen http://www.ehjournal.net/content/9/1/64 Differences in clinical endpoints per location Endpoint ring Clean room Difference P-value Difference P-value Log Exhaled NO, ppb -2.9% (-3.0% to -2.7%) 0.04-3.3% (-3.1% to 3.5%) 0.63 Log PFA closure time, s 0.028 (-0.0035 to 0.060) 0.09 0.022 (-0.0045 to 0.048) 0.11 Log Il-6, pg/ml 0.070 (-0.031 to 0.17) 0.18-0.015 (-0.095 to 0.064) 0.71 Clara cell protein, µg/l 2.8% (-8.0% to 13.7%) 0.61 2.7% (-6.6% to 11.7%) 0.58 Leukocyte counts, per µl 1.3% (-2.0% to 4.6%) 0.44 2.5% (-1.1% to 6.1%) 0.19 Neutrophil counts, per µl 4.6% (0.51% to 13.1%) 0.03 2.4% (-2.3% to 7.2%) 0.33 Percentage neutrophils, % 3.9% (1.5% to 6.2%) 0.003 0.22% (-1.8% to 2.2%) 0.83 Subclinical responses in healthy cyclists briefly exposed to traffic-related air pollution: an intervention study Lotte Jacobs, Tim S Nawrot, Bas de Geus, Romain Meeusen, Bart Degraeuwe, Alfred Bernard, Muhammad Sughis, Benoit Nemery, Luc Int Panis Environmental Health 2010 9:64 25/03/2014 16
Hoger gezondheidsrisico voor fietsers? 25/03/2014 17
Conclusies luchtvervuiling» PM10, PM2.5 en UFP hebben effecten op de gezondheid (fietsers en niet fietsers)» Blootstelling/Dosis fietsers is 5 tot 10 keer hoger (op hetzelfde traject)» Kleine fysiologische effecten gevonden (door betere methodologie)» bij veel lagere & kortere blootstelling dan andere studies» veel sneller na blootstelling dan andere studies» Exhaled NO» Aantal en %neutrofielen stijgt» Geen toename van BDNF» Belang van deze resultaten voor gezondheid?» Communicatie? 25/03/2014 18
Ongevallen % Fietspendelaars Ongevalsrisico (#ongevallen per 100.000 minuten) Greg # ongevallen: zeer slecht of niet gekend # fiets kilometers: onbekend Risico: onbekend Risicofactoren? 25/03/2014 19
Risico op klein fietsongeval 25/03/2014 20
Kosten van fietsongevallen in SHAPES weight Avg. cost ( ) CI_low ( ) CI_high ( ) NO_I 22.4% 295 157 476 LIGHT_I 47.5% 322 244 411 ABI_ST 25.7% 820 588 1089 ABI_LT 4.4% 9348 3764 17425 minor accident 100% 841 579 1205 Risico op klein fietsongeval is 155 per miljoen gefietste kilometers (één ongeval om de 6500 km) Risico op een letsel is 121 per miljoen gefietste kilometers (één letsel om de 8300 km) Gemiddelde kost van een klein fietsongeval is 841 euro (0.125 euro/ km) Totale kost van kleine fietsongevallen (België) is tussen 57 and 183 miljoen 25/03/2014 21
Conclusie» Uit de literatuur blijkt dat fietsen gezonder is dan niet fietsen. Indien het de fysieke activiteit van sedentaire mensen verhoogd» Luchtvervuiling» Blootstelling kan gedurende korte tijd heel hoog zijn» Er zijn fysiologische veranderingen waar te nemen» Wetenschappelijk interessant» Mogelijk negatieve gezondheidseffecten op langere termijn Beleid gericht op reductie van blootstelling» Ongevallen» Risico op een klein ongeval is veel groter dan gedacht (zelfs bij ervaren fietsers)» De kosten zijn hoog => kosten efficiënt beleid is mogelijk» Safety in numbers effect ook voor onervaren fietsers? Omzichtig gefaseerd beleid 25/03/2014 22
Verder onderzoek» Wereld gezondheidsorganisatie: HEAT» Tool waarmee stads- en verkeersplanners zelf de gezondheidsbaten van fietsmaatregelen kunnen berekenen» http://www.euro.who.int/heat» Veel factoren zijn nog onbekend» Meer fietsen = meer fysieke activiteit?» Ongevalsrisico per kilometer?» Effecten van luchtvervuiling (op fietsers/anderen)?» Klimaat, files,» PASTA 7FP (2013-2017)» Dataverzameling in Antwerpen en 6 andere Europese steden» Start in Antwerpen voorzien zomer 2014 25/03/2014 23
Bedankt voor uw aandacht! 25/03/2014 luc.intpanis@vito.be luc.intpanis@uhasselt.be https://www.researchgate.net/profile/luc_int_panis/