Rapportage Inventarisatie woonwensen ouderen Schijndel

Rapportage Inventarisatie woonwensen ouderen Schijndel

Colofon Uitgave van de Stichting Seniorenraad Schijndel. Maart 2017. Copyright Seniorenraad Schijndel. Projectgroep: 'Inventariseren Woonwensen Ouderen 2017' van de commissie: 'Wonen en Veiligheid'. J. Aalders, projectleider. Eric de Goeij, lid. Jan Mettler, data-analist.

Rapportage Inventarisatie Woonwensen Ouderen. Schijndel 2016. INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 1 Inleiding.... 3 Hoofdstuk I. Doel van het onderzoek.... 5 Hoofdstuk II. Opzet inventarisatie woonwensen senioren Schijndel 2016... 6 projectgroep... 6 Vragenlijst... 6 Uitvoering... 7 Hoofdstuk III. Respons op de enquête... 8 Hoofdstuk IV. Analyse van de antwoorden... 10 Blok A Algemeen... 10 Samenstelling huishouden... 10 leeftijdsverdelingen... 11 Huidige woonsituatie.... 16 Verhuiswens.... 21 Blok B U zou willen verhuizen.... 23 Waarom en wanneer verhuizen... 23 ingeschreven als woningzoekende... 26 Inkomens... 28 De gewenste toekomstige woonsituatie... 29 Woning voorwaarden... 33 Voorzieningen... 43 Blok D Geen belangstelling om te verhuizen.... 51 relaties tussen verschillende aspecten.... 58 aantal senioren en type huisvesting... 58 Huidige woonwijk en gewenste woonwijk verhuiswilligen... 58 Gewenste woonwijk verhuiswilligen versus gewenst woningtype... 60 Huidige woon situatie versus gewenste situatie (koop/huur)... 62 Hoofdstuk V. betrouwbaarheidsanalyse... 63 Bronnen van onnauwkeurigheid... 63 Onnauwkeurigheid bij extrapolatie naar de naar totale doelgroep... 65 Hoofdstuk VI. 'Samenvatting en Conclusies'.... 66 algemeen... 66 Huidige woonsituatie... 66 Verhuisgeneigdheid... 67

Woonwensen... 67 Hoofdstuk VII. Aanbevelingen.... 70 algemeen... 70 Resultaten van het onderzoek.... 70 Beleid... 70 eenzaamheid... 71 De inschrijving voor huurwoningen.... 71 Vervolg... 71 Hoofdstuk VIII. Bijlagen... 72 Lijst van figuren... 72 Lijst van tabellen... 74 Aanbiedingsbrief.... 76 Vragenlijst.... 78

INLEIDING. De "Stichting Vernieuwend Ouderenbeleid Schijndel" (VOS) heeft in 2008 de Rapportage Inventarisatie Woonwensen Ouderen Schijndel" uitgebracht. De doelstelling van het project was om te onderzoeken wat inwoners van de kernen Schijndel en Wijbosch van 55 jaar en ouder van belang vinden om op een gezonde wijze in welzijn oud te worden in de eigen leefomgeving. Deze informatie is nog steeds van groot belang in een samenleving waarin de dubbele vergrijzing sterk toeneemt. In de rapportage van 2008 zijn de aanbevelingen opgenomen op basis van het onderzoek, waarin duidelijk naar voren kwam dat wonen en de woonomgeving belangrijke onderwerpen zijn voor senioren, zeker ook voor de jongere senioren. Deze groep denkt al heel duidelijk na over de woonsituatie op latere leeftijd. Men realiseert zich dat veel zaken gaan veranderen en dat wonen op oudere leeftijd er duidelijk anders uit moet gaan zien. De gezinssituatie verandert. De kinderen zijn het huis uit, men krijgt andere behoeften, maar ook andere mogelijkheden. Ook ziet de aankomende oudere wel in dat men met beperkingen te maken kan krijgen. Bovendien is het overheidsbeleid er op gericht dat ouderen zolang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen met naar behoefte aanvullende zorg. In de tussentijd is op verzoek van de (voormalige) gemeente Schijndel de "Stichting Vernieuwend Ouderenbeleid Schijndel"(VOS) opgegaan in de "Stichting Seniorenraad Schijndel" en zijn met de (voormalige) gemeente Schijndel en andere partners convenanten gesloten. Het bouwen van meer appartementen was in 2008 een zeer belangrijke aanbeveling. Uit ons onderzoek bleek dat er behoefte was aan ruim 300 appartementen. We zijn bijzonder verheugd dat deze aanbeveling is overgenomen en dat er de afgelopen jaren heel veel appartementen zijn gebouwd in Schijndel Het appartementencomplex De Lochtenburg in het centrum van Schijndel is daarvan het meest indrukwekkende voorbeeld. Om dat nader te illustreren, is dat complex aan de voorzijde van dit rapport afgebeeld. Verder was ook een van de aanbevelingen om na verloop van een aantal jaren weer een soortgelijk woonwensenonderzoek te houden onder de senioren in Schijndel en Wijbosch want de groei van het aantal senioren neemt toe en dat zal ook de komende tijd nog onverminderd doorgaan en dan is het van groot belang voor het huisvestingsbeleid om te weten hoe de senioren willen wonen en welke voorzieningen zij noodzakelijk vinden. Uit het overleg met de (voormalige) gemeente Schijndel en "Bouwvereniging Huis en Erf" is gebleken dat als de Seniorenraad Schijndel weer een dergelijk onderzoek zou gaan uitvoeren, hij op volledige steun kon rekenen en dat de resultaten bij de beleidsvorming zullen worden betrokken. Omdat de (voormalige) gemeente Schijndel en "Bouwvereniging Huis en Erf" voor het onderzoek geen personele ondersteuning konden vrijmaken, is het onderzoek volledig door de Seniorenraad Schijndel uitgevoerd. Daarvoor is een projectgroep samengesteld uit leden van de "Commissies Wonen en Veiligheid en Welzijn en Dienstverlening" van de "Stichting Seniorenraad Schijndel". De projectgroep heeft daarvoor een plan van aanpak geschreven. In het kader van de voorbereiding van het onderzoek zijn de ( voormalige) gemeente Schijndel, de "Bouwvereniging Huis en Erf" en de KBO's geraadpleegd. De adviezen zijn meegenomen in het onderzoek. Pagina 3 van 88

Wij danken de (voormalige) gemeente Schijndel voor zijn inhoudelijke adviezen en facilitaire ondersteuning en de "Bouwvereniging Huis en Erf" voor de inhoudelijke adviezen. Veel lof en dank gaan naar de vele vrijwilligers, die hun tijd, kennis en kunde beschikbaar hebben gesteld om dit resultaat te bereiken! De projectgroep: J. Aalders, projectleider. Eric de Goeij, lid. Jan Mettler, data-analist. Pagina 4 van 88

Hoofdstuk I. DOEL VAN HET ONDERZOEK. In 2008 heeft Stichting Vernieuwend Ouderenbeleid Schijndel (VOS) de "Rapportage Inventarisatie Woonwensen Ouderen Schijndel" uitgebracht. Zoals hiervoor is opgemerkt was een van de aanbevelingen van dat onderzoek om na verloop van een aantal jaren weer een woonwensenonderzoek te houden, mede in verband met de toenemende vergrijzing. Na ruim 8 jaar is er een nieuw woonwensenonderzoek uitgevoerd onder de zelfstandig wonende senioren in Schijndel en Wijbosch in de leeftijd van 55 jaar en ouder. De resultaten hiervan staan in dit rapport en dat zal worden aangeboden aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Meierijstad, "Bouwvereniging Huis en Erf", "Stichting Seniorenraad Meierijstad", "Woningcorporatie Area" in Veghel, "Woningbouwvereniging Wovesto" in Sint -Oedenrode en de KBO's in Schijndel/Wijbosch. Pagina 5 van 88

Hoofdstuk II. OPZET INVENTARISATIE WOONWENSEN SENIOREN SCHIJNDEL 2016 PROJECTGROEP Voor het onderzoek is een projectgroep samengesteld uit leden van de Commissies Wonen en Veiligheid en Welzijn en Dienstverlening" van de "Stichting Seniorenraad Schijndel". OPZET VAN HET ONDERZOEK. De inventarisatie heeft betrekking op de zelfstandig wonende inwoners van 55 jaar en ouder in Schijndel en Wijbosch. Ouderen woonachtig in een verzorgings- of in een verpleeghuis zijn dus niet in de inventarisatie meegenomen. VRAGENLIJST Een vragenlijst hoefde niet meer 'uitgevonden' te worden. We hebben namelijk de vragenlijst, die in 2008 is gebruikt, als leidraad genomen. Met de input van de (voormalige) gemeente Schijndel en "Bouwvereniging Huis en Erf" is de vragenlijst geactualiseerd. Door middel van een paar proefenquêtes bij onder anders leden van de KBO's, is na gegaan of de vragen begrijpelijk zouden zijn voor de senioren die we wilden enquêteren. Verzenden. In aanbiedingsbrief is uitleg gegeven over het woonwensenonderzoek en in de vragenlijst is een toelichting opgenomen om het beantwoorden van de vragen te vergemakkelijken. De respondenten konden de ingevulde vragenlijst met een bijgevoegde retourenveloppe kosteloos terug sturen. Het was niet mogelijk om de brief en vragenlijst mechanisch in te pakken. Dat moest dus handmatig gebeuren. Gelukkig heeft een aantal vrijwilligers daarbij geholpen. In verband met de privacywetgeving heeft de (voormalige) gemeente Schijndel een adressenbestand gemaakt en de enveloppen geadresseerd en verzonden. Op die manier was de anonimiteit gewaarborgd. In de aanbiedingsbrief is aangegeven wat de aanleiding was voor het houden van een nieuw woonwensenonderzoek, waarbij ook is verwezen naar het woonwensenonderzoek van 2008 en de afspraak met de (voormalige) gemeente Schijndel om na een aantal jaren weer een dergelijk onderzoek te houden. In de begeleidende brief is ook duidelijk gemaakt dat het zeer belangrijk is voor de ouderen om deel te nemen aan dit onderzoek, omdat zij zo hun stem kunnen laten horen. De aanbiedingsbrief en de vragenlijst zijn als bijlagen in deze rapportage opgenomen. De vragenlijst is ingedeeld in vier blokken. Blok A betreft algemene vragen over leeftijd, geslacht, huidige woonsituatie en de wens nu of op termijn te willen verhuizen. Blok B met vragen over toekomstige woonsituatie, redenen en termijn van verhuizing, type woning, wijk, voorzieningen in de buurt, koop of huur, prijsklasse of huurprijs. Blok C bevat vragen over de openbare ruimte. Blok D bevat vragen waarom men geen plannen heeft om te verhuizen en of er behoefte is om de woning aan te passen om daarin te kunnen blijven wonen zolang als dat mogelijk is. Pagina 6 van 88

UITVOERING De projectgroep is in november 2015 van start gegaan. In juli 2016 zijn de vragenlijsten aan alle zelfstandig wonende inwoners van 55 jaar en ouder toegezonden, dat wil zeggen naar alle adressen waar één of meer inwoners van 55 jaar en ouder zelfstandig wonen. Dat betekent dus dat niet iedere inwoner van 55 jaar en ouder individueel heeft kunnen antwoorden, maar dat er één vragenlijst per adres is gezonden. Op 16 juli 2017 is het voornemen om een woonwensenonderzoek te houden bekend gemaakt in en het "Schijndels Weekblad"en "DeMooiSchijndelKrant". Het projectgroep lid Jan Mettler heeft een database opgesteld. De verkregen informatie uit de terugontvangen vragenlijsten is in de ontwikkelde database ingevoerd door een aantal vrijwilligers. Vervolgens heeft Jan Mettler de gegevens geanalyseerd, bewerkt en verwerkt in tabellen en grafieken en daarbij een nadere toelichting gegeven. Aan "Bouwvereniging Huis en Erf" en de gemeente Meierijstad is gevraagd om een reactie te geven op het concept rapport. Het resultaat van het woonwensenonderzoek staat in dit rapport. Pagina 7 van 88

Hoofdstuk III. RESPONS OP DE ENQUÊTE Aantal verzonden formulieren: 5200 (2008: 3706) Aantal onbruikbaar retour: 1 (2008: 15) Aantal ingevuld retour: 2253 (2008:1758) Geeft een respons van 43,3% (2008: 47,4%) alleen bruikbare formulieren Interessant is of de respons verschilt per leeftijdsgroep. Om daarvan een indicatie te verkrijgen zijn op de internetsite van het CBS (centraal bureau voor statistiek) de bevolkingsgegevens van de Schijndelse senioren opgezocht. Vervolgens zijn die vergeleken met de personen die op enigerlei wijze (invuller, partner, inwonende) betrokken zijn bij het onderzoek. Het resultaat is weergegeven in tabel 1 en gevisualiseerd in figuur 1. De percentages geven het aantal senioren aan dat bij dit onderzoek is betrokkenen ten opzichte van het aantal Schijndelse senioren op 1 januari 2016. De groep 50 tot 55 jaar behoort niet tot het onderzoek. aantal senioren betrokken bij het onderzoek leeftijdsklasse informatie van CBS datum 1-01-16 mannen vrouwen totaal totaal % 50 tot 55 jaar 946 978 1924 57 3,0% 2,5% 55 tot 60 jaar 967 918 1885 658 34,9% 29,1% 60 tot 65 jaar 836 787 1623 720 44,4% 37,0% 65 tot 70 jaar 792 760 1552 739 47,6% 39,7% 70 tot 75 jaar 553 560 1113 551 49,5% 41,3% 75 tot 80 jaar 412 455 867 417 48,1% 40,1% 80 tot 85 jaar 240 359 599 258 43,1% 35,9% 85 tot 90 jaar 97 182 279 125 44,8% 37,3% 90 tot 95 jaar 28 80 108 23 21,3% 17,7% 95 jaar of ouder 4 26 30 3 10,0% 8,3% totaal 3929 4127 8056 3494 43,4% 36,1% tabel 1: Responderende senioren per leeftijdsgroep gecorrigeerd % figuur 1: Deelnemers enquête per leeftijdsgroep Pagina 8 van 88

Op de peildatum 1 januari 2016 waren er volgens het CBS in Schijndel 4957 huishoudens van 55 jaar en ouder. Dat is 4,6% minder dan het aantal vragenlijsten dat is verzonden. Het verschil wordt grotendeels veroorzaakt doordat de peildatum van het CBS verschilt met het tijdstip van de enquête. Op de peildatum van het CBS zitten er in de groep van 50 tot 55 jaar 1086 huishoudens. Ongeveer 1/5 deel zou bij de groep kunnen horen die door de gemeente is gehanteerd voor het verzenden van de formulieren. Het aantal senioren ten tijde van de enquête van de Seniorenraad is daardoor ongeveer 20% meer dan op de peildatum van het CBS. Het percentage betrokkenen daardoor ongeveer 5% lager. In tabel 1 zijn de, voor dit effect gecorrigeerde percentage betrokkenen, eveneens vermeld. Uit het onderzoek blijkt een geringe respons in de leeftijdsklasse 50-60 jaar. Daaruit kan worden geconcludeerd dat die leeftijdsgroep nog niet echt bezig is met de huisvesting in de toekomst. Uit het onderzoek komt verder naar voren dat het percentage betrokkenen bij de hogere leeftijdsgroepen terug loopt. Dat is goed te begrijpen omdat in die leeftijdsklassen de vitaliteit het laagst is en de woonproblematiek niet iets is waar ze nog in geïnteresseerd zijn. Ook in Schijndel neemt de vergrijzing sterk toe ten tijde van het onderzoek in 2008 waren er ongeveer 6500 senioren nu zijn dat er op 1 januari 2016 8056 een toename van 23,9% (dubbel) Ook in Schijndel neemt de vergrijzing sterk toe zoals uit het onderzoek blijkt. In 2008 waren er ongeveer 6500 senioren nu zijn dat er op 1 januari 2016: 8056, een toename van 23,9%. Dat blijkt ook uit het aantal vragenvragenlijsten dat is verzonden. In 2008 zijn er 3707 vragenlijsten verzonden naar zelfstandig wonende senioren van 55 jaar en ouder en in 2016 waren dat er 5200. Een toename van ruim 40%. Volgens het CBS zijn er in Schijndel op 1 januari 2016 1619 eenpersoonshuishoudens en 3345 meerpersoons huishoudens.. In vergelijking met de peildatum van het CBS ten opzichte van het tijdstip van de enquête zijn dat respectievelijk 1660 eenpersoonshuishoudens en 3530 meerpersoonshuishoudens; uit de antwoorden blijkt dat er 851 eenpersoonshuishoudens zijn en 1363 meerpersoons huishoudens (zie antwoorden op vraag A1 op bladzijde 10). De respons bij de eenpersoonshuishoudens is dan 51,3% en bij meer persoonshuishoudens 38,6%. vragenlijsten waarin het aantal personen in het huishouden niet is ingevuld zijn buiten beschouwing gelaten Pagina 9 van 88

Hoofdstuk IV. ANALYSE VAN DE ANTWOORDEN BLOK A ALGEMEEN SAMENSTELLING HUISHOUDEN A1 Uit hoeveel personen van 55 jaar of ouder bestaat uw huishouding? Aantal eenpersoons huishoudens: 851 (2008: 578) 37,8% (2008: 32,9%) Aantal tweepersoons huishoudens: 1338 (2008: 1129) 59,4% (2008: 64,2%) Aantal driepersoons huishoudens: 21 (2008:38) 0,9% (2008: 2,2%) Aantal vierpersoons huishoudens: 4 (2008: 7) 0,2% (2008: 0,4%) Aantal vijfpersoons huishoudens: 0 (2008: 6) 0% (2008: 0,3%) Formulieren waarin aantal niet ingevuld: 39 (2008: 0) 1,7% (2008: 0%) Het percentage is berekend ten opzicht van het aantal terug ontvangen formulieren. A2 Geslacht van de invuller: Man: 1330 (2008: 1224) 59,0% (2008: 69,6%) Vrouw: 829 (2008: 515) 36,8% (2008: 29,29%) Geslacht niet ingevuld: 94 (2008: 19) 4,2% (2008: 1,08%) Het percentage is berekend ten opzicht van het aantal terug ontvangen formulieren. Geslacht eenpersoons huishoudens Man: 368 (2008: 234) 43,2% (2008: 40,5%) Vrouw: 440 (2008: 331) 51,7% (2008: 57,3%) Niet ingevuld M of V 43 (2008: 13) 5,1% (2008: 2,3%) Het percentage is berekend ten opzichte van het aantal eenpersoons huishoudens. Geslacht meerpersoons huishoudens Het aantal meerpersoons huishoudens in de respons is 1363 (2008: 1180) dat is 60,5% van de respondenten. Het geslacht van de persoon die bij meerpersoons huishoudens het formulier heeft ingevuld? Man: 948 (2008: 990) 69,6% (2008: 83,9%) Vrouw: 375 (2008: 184) 27,5% (2008: 15,6%) Niet ingevuld M of V: 40 (2008: 6) 2,9% (2008: 0,5%) Het geslacht van de partner bij meerpersoons huishoudens Man: 373 (2008: 183) 27,4% (2008: 15,5%) Vrouw: 930 (2008: 976) 68,2% (2008: 82,7%) Niet ingevuld M of V: 60 (2008: 21) 4,4% (2008: 1,8%) De percentages zijn ten opzicht van het aantal meerpersoons huishoudens. Wat minder relevante gegevens Er zijn 15 huishoudens waarvan de hoofdbewoner geen partner heeft maar wel inwonende. Er zijn 12 respondenten die een eenpersoons huishouden hebben ingevuld maar wel over een partner beschikken (9 met een vrouwelijke partner en 3 met een mannelijke partner). Deze zijn niet meegenomen in het overzicht. Er zijn 33 huishoudens waar de invuller en de partner van het zelfde geslacht zijn (23 mannen en 10 vrouwen). Pagina 10 van 88

LEEFTIJDSVERDELINGEN Leeftijdsverdeling invuller van de vragenlijst (man of vrouw). Onder invuller wordt verstaan degene die het formulier heeft ingevuld. Op 2182 terugontvangen vragenlijsten is de leeftijd van de invuller vermeld. Dat is 96,9% van de respondenten. In tabel 2 zijn de leeftijden van de beantwoorders, in leeftijdsblokken van 5 jaar weergegeven. Daarin staat ook het resultaat van het onderzoek in 2008, figuur 2 geeft deze verdeling van de huidige enquête grafisch weer. leeftijdsklasse 2016 2008 aantal % aantal % invuller jonger dan 55 jaar 16 0,7% 27 1,5% invuller tussen 55-60 jaar 411 18,8% 390 22,2% invuller tussen 60-65 jaar 392 18,0% 397 22,6% invuller tussen 65-70 jaar 447 20,5% 317 18,0% invuller tussen 70-75 jaar 337 15,4% 268 15,2% invuller tussen 75-80 jaar 266 12,2% 199 11,3% invuller tussen 80-85 jaar 193 8,8% 116 6,6% invuller tussen 85-90 jaar 95 4,4% 34 1,9% invuller tussen 90-95 jaar 22 1,0% 9 0,5% invuller van 95 jaar en ouder 3 0,1% 1 0,1% tabel 2: leeftijdsverdeling invuller (man of vrouw) figuur 2: Leeftijdsverdeling invuller (man of vrouw) Enkele kenmerken: Maximum leeftijd invuller: 97 jr. (2008: 98 jr.) Minimum leeftijd invuller: 32 jr. (2008: 52 jr.) Gemiddelde leeftijd invuller: 68,4 jr. (2008: 66,9 jr). Totaal aantal invullers waarvan de leeftijd is vermeld: 2182 (2008: 1758) Pagina 11 van 88

Leeftijdsverdeling partners (man of vrouw). Op 1353 vragenlijsten dat is 60,1% van de respondenten is de leeftijd van de partner vermeld. In tabel 3 zijn de leeftijden van de partners, in leeftijdsblokken van 5 jaar weergegeven. Daarin staat ook het resultaat van het onderzoek in 2008. Het vermelde percentage is ten opzichte van het aantal ingevulde partner leeftijden. figuur 3 geeft deze verdeling van de huidige enquête grafisch weer. leeftijdsklasse 2016 2008 aantal % aantal % partner jonger dan 55 jaar 37 2,7% 65 5,6% partner tussen 55-60 jaar 244 18,0% 298 24,9% partner tussen 60-65 jaar 325 24,0% 309 26,9% partner tussen 65-70 jaar 291 21,5% 228 19,6% partner tussen 70-75 jaar 211 15,6% 153 13,2% partner tussen 75-80 jaar 150 11,1% 85 7,3% partner tussen 80-85 jaar 65 4,8% 29 2,5% partner tussen 85-90 jaar 30 2,2% 3 0,3% partner tussen 90-95 jaar 0 0,0% 0 0,0% partner van 95 jaar en ouder 0 0,0% 0 0,0% tabel 3: leeftijdsverdeling partners (man of vrouw) figuur 3: Leeftijdsverdeling partners (man of vrouw) Enkele kenmerken: Maximum leeftijd partner: 89 jr. (2008: 88 jr.) Minimum leeftijd partner: 48 jr. (2008: 42 jr.) Gemiddelde leeftijd partner: 66,6 jr. (2008: 64 jr). Totaal aantal partners waar van leeftijd is ingevuld: 1353 (2008: 1161) Pagina 12 van 88

Leeftijdsverdeling inwonende (man of vrouw). Op 42 formulieren (1,9% van de respondenten) zijn de leeftijden van 51 inwonende vermeld. In tabel 4 zijn de leeftijden van inwonende, in leeftijdsblokken van 10 jaar weergegeven. Daarin staat ook het resultaat van het onderzoek in 2008. Het vermelde percentage is ten opzichte van het aantal ingevulde leeftijden inwonende. Ffiguur 4 geeft de verdeling van de huidige enquête grafisch weer. leeftijdsklasse 2016 2008 aantal % aantal % inwonende jonger dan 10 jaar 0 0,0% 3 2,7% inwonende tussen 10-20 jaar 6 11,8% 17 15,2% inwonende tussen 20-30 jaar 25 49,0% 46 41,1% inwonende tussen 30-40 jaar 3 5,9% 22 19, 6% inwonende tussen 40-50 jaar 1 2,0% 16 14,3% inwonende tussen 50-60 jaar 7 13,7% 1 0,9% inwonende tussen 60-70 jaar 4 7,8% 2 1,8% inwonende tussen 70-80 jaar 4 7,8% 3 2,7% inwonende tussen 80-90 jaar 0 0,0% 2 1,8% inwonende van 90 jaar en ouder 1 2,0% 0 0,0% tabel 4: Leeftijdsverdeling inwonende figuur 4: Leeftijdsverdeling inwonende (man of vrouw) Enkele kenmerken: Maximum leeftijd inwonende: 92 jr. (2008: 86 jr.) Minimum leeftijd inwonende: 10 jr. (2008: 2 jr.) Gemiddelde leeftijd inwonende: 36,6 jr. (2008: 29,7 jr). Totaal aantal inwonende waarvan leeftijd is ingevuld: 51 (2008: 112) Pagina 13 van 88

Leeftijdsverdeling eenpersoons huishoudens. In tabel 5 zijn de aantallen respondenten uit de eenpersoonshuishoudens per leeftijdsklasse en geslacht vermeld, voor zowel het onderhavige onderzoek als voor het onderzoek in 2008. In tabel 6 is de procentuele verdeling alleenstaande mannen en vrouwen per leeftijdsklasse gegeven. Het percentage is berekend ten opzichte van het totaal aantal alleenstaande respondenten. Respondenten die de vragenlijst onvolledig hebben ingevuld zijn buiten beschouwing gelaten. Ter illustratie is in figuur 5 procentuele leeftijdsverdeling van de alleenstaande mannen en vrouwen per leeftijdsklasse afgebeeld voor zowel het huidige onderzoek als dat uit 2008. Opgemerkt wordt dat evenals in 2008 zijn er aanvankelijk veel meer alleenstaande mannen zijn. Op latere leeftijd is de alleenstaande vrouw in de meerderheid Leeftijds- 2016 2008 klasse man vrouw totaal man vrouw totaal <55 jr. 4 3 7 1 1 2 55-60 jr. 112 65 177 93 34 127 60-65 jr. 60 44 104 29 46 75 65-70 jr. 47 71 118 30 49 79 70-75 jr. 37 61 98 28 59 87 75-80 jr. 44 61 105 24 63 87 80-85 jr. 26 75 101 20 47 67 85-90 jr. 24 42 66 4 21 25 90-95 jr. 10 7 17 2 6 8 >95 jr. 1 1 2 0 0 0 totaal 365 430 795 231 326 557 Gemiddelde 67,4 jaar 71,9 jaar 69,7 jaar 65,5 jaar 71,9 jaar 68,7 jaar leeftijd tabel 5: Leeftijdsverdeling eenpersoonshuishoudens (man of vrouw) Leeftijds- 2016 2008 klasse man vrouw totaal man vrouw totaal <55 jr. 0,5% 0,4% 0,9% 0,2% 0,2% 0,4% 55-60 jr. 14,1% 8,2% 22,3% 16,7% 6,1% 22,8% 60-65 jr. 7,5% 5,5% 13,1% 5,2% 8,3% 13,5% 65-70 jr. 5,9% 8,9% 14,8% 5,4% 8,8% 14,2% 70-75 jr. 4,7% 7,7% 12,3% 5,0% 10,6% 15,6% 75-80 jr. 5,5% 7,7% 13,2% 4,3% 11,3% 15,6% 80-85 jr. 3,3% 9,4% 12,7% 3,6% 8,4% 12,0% 85-90 jr. 3,0% 5,3% 8,3% 0,7% 3,8% 4,5% 90-95 jr. 1,3% 0,9% 2,1% 0,4% 1,1% 1,4% >95 jr. 0,1% 0,1% 0,3% 0,0% 0,0% 0,0% totaal 45,9% 54,1% 100,0% 41,5% 58,5% 100,0% tabel 6: procentuele leeftijdsverdeling eenpersoonshuishoudens (man of vrouw) Pagina 14 van 88

figuur 5: procentuele leeftijdsverdeling eenpersoonshuishoudens (man of vrouw) Leeftijdsverdeling meerpersoons huishoudens. In tabel 7 zijn de aantallen respondenten uit de meerpersoonshuishoudens per leeftijdsklasse en geslacht vermeld, voor zowel het huidige onderzoek als voor het onderzoek in 2008. Het betreft de beantwoorders van het formulier en hun partners. Onvolledig ingevulde vragenlijsten zijn buiten beschouwing gelaten. In tabel 8 is de procentuele verdeling van de mannen en vrouwen per leeftijdsklasse gegeven. Het percentage is berekend ten opzichte van het totaal aantal personen in de groep (samenwonenden partners) De vrouw is vaak wat jonger dan de man waardoor in de lagere leeftijdsklassen er wat meer vrouwen zijn dan mannen. Dit was in 2008 ook het geval. Ter illustratie is in figuur 6 de procentuele leeftijdsverdeling van de mannen en vrouwen per leeftijdsklasse afgebeeld. Leeftijds- 2016 2008 klasse man vrouw totaal man vrouw totaal <55 jr. 12 30 42 2 69 71 55-60 jr. 177 272 449 252 293 545 60-65 jr. 289 292 581 318 309 627 65-70 jr. 308 285 593 241 220 461 70-75 jr. 227 202 429 189 141 330 75-80 jr. 165 127 292 109 87 196 80-85 jr. 91 55 146 42 33 75 85-90 jr. 33 23 56 11 1 12 90-95 jr. 3 1 4 1 0 1 >95 jr. 1 0 1 1 0 1 totaal 1306 1287 2593 1166 1153 2319 Gemiddelde 66,8 jaar 66,8 jaar 66,8 jaar 65,9 jaar 63,8 jaar 65,9 jaar leeftijd tabel 7: Leeftijdsverdeling meerpersoonshuishoudens (man en vrouw) Pagina 15 van 88

0,5% 1,2% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% 1,3% 0,9% % t.o.v. aantal personen 2,1% 3,5% 4,9% 6,8% 6,4% 8,8% 7,8% 10,5% 11,1% 11,3% 11,9% 11,0% Leeftijds- 2016 2008 klasse man vrouw totaal man vrouw totaal <55 jr. 0,5% 1,2% 1,6% 0,1% 3,0% 3,1% 55-60 jr. 6,8% 10,5% 17,3% 10,9% 12,6% 23,5% 60-65 jr. 11,1% 11,3% 22,4% 13,7% 13,3% 27,0% 65-70 jr. 11,9% 11,0% 22,9% 10,4% 9,5% 19,9% 70-75 jr. 8,8% 7,8% 16,5% 8,2% 6,1% 14,2% 75-80 jr. 6,4% 4,9% 11,3% 4,7% 3,8% 8,5% 80-85 jr. 3,5% 2,1% 5,6% 1,8% 1,4% 3,2% 85-90 jr. 1,3% 0,9% 2,2% 0,5% 0,0% 0,5% 90-95 jr. 0,1% 0,0% 0,2% 0,0% 0,0% 0,0% >95 jr. 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% totaal 50,4% 49,6% 100,0% 50,3% 49,7% 100,0% tabel 8: procentuele leeftijdsverdeling meerpersoonshuishoudens (man of vrouw) 14,0% 12,0% huidige onderzoek mannen vrouwen 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% figuur 6: procentuele leeftijdsverdeling meerpersoonshuishoudens (man of vrouw) HUIDIGE WOONSITUATIE. A2. Koop- of huurwoning: < 55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80 80-85 85-90 90-95 >=95 leeftijdsklasse tabel 9 vermeldt het aantal respondenten dat in een koopwoning of in huurwoning woont. De cijfers hebben betrekking op het huidige onderzoek en op dat in 2008. De vermelde percentages zijn ten opzichte van het aantal respondenten. Er is een kleine toename van wonen in een koopwoning waar te nemen. In tabel 10 is het aantal respondenten vermeld dat in een koop of in een huurwoning woont en uitgesplitst naar de groepen eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens. De vermelde percentages zijn ten opzichte van het aantal respondenten in de groep. Vragenlijsten die voor de betreffende vragen onvolledig zijn ingevuld zijn buiten beschouwing gelaten. Opmerkelijk is het grote verschil tussen koop en huurwoningen bij meerpersoonshuishoudens. Pagina 16 van 88

Soort woning 2016 2008 aantal % aantal % koopwoning 1497 65,6% 1118 63,6% huurwoning 652 28,9% 581 33,0% niet ingevuld 122 5,4% 59 3,4% tabel 9: huidige woningsoort nu en 2008 A3 eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens Soort woning 2016 2008 2016 2008 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % koopwoning 442 51,9% 276 47,4% 1016 74,5% 840 71,2% huurwoning 358 42,1% 274 47,8% 284 20,8% 301 25,5% totaal 800 94,0% 550 95,2% 1300 95,4% 1141 96,7% tabel 10: huidige woningsoort een en meerpersoonshuishoudens nu en 2008 Woningtype Op 2215 formulieren (98,3% van de respondenten) is het huidige type woning vermeld. In tabel 11 zijn de antwoorden van zowel de huidige enquête als die van 2008 weergegeven Het vermelde percentage is ten opzichte van het aantal ingevulde vragenlijsten. In figuur 7 zijn deze percentages van de huidige enquête grafisch weergegeven. tabel 12 vermeldt het aantal respondenten per woningtype, gesorteerd naar de groepen eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens voor zowel het huidige onderzoek als dat in 2008. De vermelde percentages zijn ten opzichte van het aantal respondenten in de groep. Vragenlijsten die voor de betreffende vragen onvolledig zijn ingevuld, zijn buiten beschouwing gelaten. Er is een opmerkelijk is toename van wonen in een appartement vooral door eenpersoonshuishoudens. figuur 8 en figuur 9 geven de verdeling aan van het woningtype voor respectievelijk een en meerpersoonshuishoudens uit het huidige onderzoek. Woning type 2016 2008 aantal % aantal % vrijstaande woning 498 22,1% 396 22,5% woning in de rij 609 27,0% 552 31,4% half-vrijstaande woning 603 26,8% 409 23,3% boerderijwoning 34 1,5% 69 3,9% appartement 311 13,8% 175 10,0% aanleunwoning 11 0,5% 6 0,3% seniorenwoning 108 4,8% 110 6,3% mantelzorgwoning 3 0,1% n.v.t. n.v.t. anders 38 1,7% 17 1,7% tabel 11: Type huidige woning nu en 2008 Pagina 17 van 88

figuur 7: Type woning in de huidige situatie eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens Woning type 2016 2008 2016 2008 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % vrijstaande woning 129 15,2% 82 14,2% 366 26,9% 314 26,6% woning in de rij 240 28,2% 188 32,5% 358 26,3% 364 30,8% half-vrijstaande woning 176 20,7% 113 19,6% 416 30,5% 269 25,1% boerderijwoning 13 1,5% 25 4,3% 19 1,4% 44 3,7% appartement 187 22,0% 94 16,3% 120 8,8% 81 6,9% aanleunwoning 11 1,3% 6 1,0% 0 0,0% 0 0,0% seniorenwoning 56 6,6% 51 8,8% 50 3,7% 59 5,0% mantelzorgwoning 2 0,2% 1 0,1% n.v.t n.v.t anders 21 2,5% 6 1,0% 16 1,2% 11 0,9% totaal 835 98,1% 565 97,8% 1346 98,8% 1169 99,1% tabel 12: Huidige woningtype een- en meerpersoonshuishoudens nu en in 2008 figuur 8: woningtype eenpersoonshuishoudens figuur 9: woningtype meerpersoonshuishoudens Pagina 18 van 88

A4 In welke wijk woont U? Op 2217 formulieren (98,4% van de respondenten) is de huidige woonwijk vermeld. In tabel 13 zijn de antwoorden van zowel de huidige enquête als die van 2008 weergegeven Het vermelde percentage is ten opzicht van het aantal respondenten. figuur 10 geeft de geografische spreiding van de respondenten over Schijndel. Om het te vereenvoudigen is een aantal nabijgelegen wijken samengevoegd. In tabel 14 staat het aantal respondenten per woonlocatie, gesplitst in eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens in 2016 en 2008. De vermelde percentages zijn ten opzichte van. het aantal vragenlijsten in de groep. Vragenlijsten die voor dit onderdeel onvolledig zijn ingevuld zijn buiten beschouwing gelaten. Er is een opmerkelijk is verschil in de toename van wonen in het Centrum door vooral eenpersoonshuishoudens. figuur 11 en figuur 12 geven de verdeling naar de woonlocatie voor respectievelijk een en meerpersoonshuishoudens uit het huidige onderzoek. wijk 2016 2008 aantal % aantal % Hoevenbraak 285 12,6% 266 15,1% Hulzebraak 76 3,4% 52 3,0% Bedrijventerrein Rooise Heide 4 0,2% n.v.t. n.v.t. Zuid 365 16,2% 318 18,1% Buitenhagen 2 0,1% n.v.t. n.v.t. Beemd 171 7,6% 188 10,7% Beemd Noord 32 1,4% n.v.t. n.v.t. Zuidoost 205 9,1% 188 10,7% Centrum 613 27,2% 431 24,5% Borne 112 5,0% 77 4,4% Plein 170 7,5% 98 5,6% West 282 12,5% 175 10,0% Boschweg Zuid-West 224 9,9% 222 12,6% Grevekeur 45 2,0% n.v.t. n.v.t. Kleine Borne 1 0,0% n.v.t. n.v.t. Noordwest 270 12,0% 222 12,6% Bedrijventerrein Molendijk 5 0,2% n.v.t. n.v.t. Boschweg Noord/ Oost 240 10,7% 196 11,2% Noordoost 245 10,9% 196 11,2% Wijbosch 122 5,4% 120 6,8% Buitengebied 108 4,8% 90 5,1% Bedrijventerrein Duin I 5 0,2% n.v.t. n.v.t. Bedrijventerrein Duin II 2 0,1% n.v.t. n.v.t. Buiten de kom 115 5,1% 90 5,1% tabel 13: Gedeelte van Schijndel waar de respondenten wonen Pagina 19 van 88

figuur 10: Geografische spreiding van de respondenten over Schijndel eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens woonlocatie 2016 2008 2016 2008 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Zuid 134 15,7% 109 18,9% 224 16,4% 209 17,7% Zuidoost 70 8,2% 55 9,5% 133 9,8% 133 11,3% Centrum 283 33,3% 171 29,6% 326 23,9% 260 22,0% West 88 10,3% 55 9,5% 186 13,6% 112 9,5% Noordwest 96 11,3% 62 10,7% 170 12,5% 160 13,6% Noordoost 85 10,0% 55 9,5% 156 11,4% 141 11,9% Wijbosch 48 5,6% 32 5,5% 69 5,1% 88 7,5% Buiten de kom 34 4,0% 30 5,2% 81 5,9% 68 5,8% totaal 838 98,5% 569 98,4% 1345 98,7% 1171 99,2% tabel 14: Huidige woninglocatie een- en meerpersoonshuishoudens nu en in 2008 figuur 11: woninglocatie eenpersoonshuishoudens figuur 12: woninglocatie meerpersoonshuishoudens Pagina 20 van 88

VERHUISWENS. A5 Vragen over verhuizen. In tabel 15 staat het aantal respondenten met verhuiswens. Daarin staat ook het resultaat van het onderzoek in 2008. De percentages zijn ten opzicht van het totaal aantal respondenten. In tabel 16 staat de verhuiswens per leeftijd klasse. Een leeftijdsklasse omvat een tijdvak van 5 jaar. De cijfers van het onderzoek in 2008 is de som van wil verhuizen en wil verhuizen maar geen aanbod. Er is een afnemende verhuiswens waar te nemen ter illustratie hiervan is in figuur 13 de verhuiswens vergeleken met die van het onderzoek in 2008. In figuur 14 zijn de huidige verhuiswenscijfers per leeftijdsklasse van de beantwoorder van de vragenlijst grafisch weergegeven. Het lijkt alsof de verhuiswens bij de jongere leeftijdsgroep groter is dan bij de oudere leeftijdsgroepen. Maar schijn bedriegt omdat het aantal senioren in de jongere klasse veel groter is dan in oudere. Als de resultaten hiervan worden afgezet tegen de percentages van het aantal senioren in de klasse, zie figuur 15, dan blijken, evenals in 2008, de verhuiswenspercentages per leeftijdsklasse ongeveer gelijk te zijn. Alleen de groep jonger dan 55 jaar wijkt enigszins hiervan af maar is waarschijnlijk te verklaren door het feit dat het aantal respondenten in die groep erg klein is. In tabel 17 is de verhuiswens van de respondenten gesplitst in de groepen eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens in 2016 en 2008. De percentages zijn ten opzichte van aantal respondenten in de groep. Vragenlijsten die op dit onderdeel onvolledig zijn ingevuld zijn buiten beschouwing gelaten. Er kan worden vastgesteld dat er nauwelijks verschil is tussen de groepen. Bij het onderzoek in 2008 is ook de vraag gesteld: Wil wel verhuizen, geen aanbod. In 2008 hebben 269 (15,3%) respondenten dat als antwoord gegeven. Dit antwoord is nu geïnterpreteerd als verhuisbereidheid. Daardoor zijn de antwoorden niet helemaal vergelijkbaar maar verklaart mogelijk wel het hogere aantal niet beantwoorde vragen. verhuiswens 2016 2008 aantal % aantal % wel verhuiswens 515 22,9% 695 39,5% geen verhuiswens 1537 68,2% 1033 58,8% totaal ingevuld 2052 91,1% 1728 98,3% tabel 15: Verhuiswens Respondenten met of zonder nu en 2008 Leeftijds- Met verhuiswens Geen verhuis wens klasse 2016 2008 2016 2008 aantal aantal % aantal % aantal % <55 jr. 3 0,1% 6 0,9% 12 0,5% 7 0,4% 55-60 jr. 101 4,5% 194 11,1% 283 12,6% 277 15,8% 60-65 jr. 90 4,0% 154 8,8% 271 12,0% 225 12,8% 65-70 jr. 106 4,7% 122 7,0% 311 13,8% 180 10,2% 70-75 jr. 73 3,2% 113 6,4% 231 10,3% 148 8,4% 75-80 jr. 71 3,2% 61 3,5% 160 7,1% 101 5,6% 80-85 jr. 40 1,8% 32 1,8% 131 5,8% 61 3,5% 85-90 jr. 15 0,7% 13 0,7% 74 3,3% 16 0,9% 90-95 jr. 2 0,1% 0 0,0% 18 0,8% 4 0,2% >95 jr. 1 0,0% 0 0,0% 2 0,1% 1 0,1% tabel 16: Verhuiswens per leeftijd klasse t.o.v. het aantal respondenten Pagina 21 van 88

eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens verhuiswens 2016 2008 2016 2008 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % wel verhuiswens 192 22,6% 216 37,4% 314 23,0% 479 40,6% geen verhuiswens 581 68,3% 346 59,9% 937 68,7% 687 58,2% totaal ingevuld 773 90,8% 16 97,3% 1251 91,8% 1166 98,8% tabel 17: Verhuiswens van een en meerpersoonshuishoudens nu en 2008 figuur 13: Vergelijking 2016-2008 van respondenten met verhuiswens per leeftijd klasse figuur 14: Verhuiswens per leeftijd klasse van de invuller figuur 15: Verhuiswens beantwoorder in % van het aantal personen in de leeftijd klasse Pagina 22 van 88

BLOK B U ZOU WILLEN VERHUIZEN. WAAROM EN WANNEER VERHUIZEN B1 Binnen welke termijn zou u willen verhuizen? Er zijn 8 respondenten die meerdere antwoorden hebben gegeven op de vraag. In die gevallen is gerekend met de kortste opgegeven termijn. De andere antwoorden zijn buiten beschouwing gelaten en zijn niet meegenomen in de overzichten. In tabel 18 staan de verhuistermijnen en percentages van al terugontvangen vragenlijsten in 2016 en in 2008. De percentages zijn berekend ten opzichte van het totaal aan respondenten respectievelijk 2253 in 2016 en 1758 in 2008. In tabel 19 staat de gewenste verhuistermijn van de respondenten die de verhuiswensvraag positief, negatief dan wel niet hebben beantwoord. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal respondenten in de groep. In tabel 20 staat de gewenste verhuishuistermijn van de respondenten die willen verhuizen gesplitst in een- en meerpersoonshuishoudens in 2016 en 2008. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal huishoudens in de groep. De voor dit onderdeel onvolledig ingevulde vragenlijsten zijn buiten beschouwing gelaten. Het is opgevallen dat eenpersoonshuishoudens kennelijk eerder willen verhuizen. Verhuis termijn 2016 2008 aantal % aantal % Binnen 1-3 jaar. 214 9,5% 229 13,0% Binnen 3-6 jaar. 173 7,7% 201 11,4% 6 jaar of later 191 8,5% 206 11,7% Aantal dat termijn vermeld 515 25,7% 636 36,1% tabel 18: Vermelde verhuistermijnen van alle respondenten Verhuis termijn Verhuiswens positief Verhuiswens negatief Verhuiswens niet ingevuld aantal % aantal % aantal % Binnen 1-3 jaar. 189 36,7% 5 0,3% 20 10,0% Binnen 3-6 jaar. 150 29,1% 11 0,7% 12 6,0% 6 jaar of later 141 27,4% 32 2,1% 18 9,0% Niet ingevuld 35 6,8% 1489 96,9% 151 75,1% Totaal 515 100,0% 1537 100,0% 201 100,0% tabel 19: Gewenste verhuistermijn, gesplitst naar de verhuiswens eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens Verhuis termijn 2016 2008 2016 2008 verhuiswilligen Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Binnen 1-3 jaar. 86 10,1% 89 15,2% 101 7,4% 139 11,8% Binnen 3-6 jaar. 48 5,6% 49 8,5% 97 7,1% 148 12,6% 6 jaar of later 43 5,1% 48 8,3% 98 7,2% 47 4,0% tabel 20: Verhuistermijn wens van een en meerpersoonshuishoudens nu en 2008 Pagina 23 van 88

B2 Verhuisreden. Er mocht meerdere antwoorden gegeven worden. In totaal zijn er 1203 redenen aangegeven om te verhuizen. In 2208 waren dat er 1075. In tabel 21 staat de verdeling over de vragenlijsten. De percentages zijn berekend ten opzichte van aantal respondenten. In tabel 22 staat het aantal redenen om te verhuizen. De percentages zijn berekend ten opzichte van het totaal aantal vermelde redenen. Deze percentages zijn in figuur 16 grafisch weergegeven. Bij de andere redenen werd gevraagd om die te omschrijven. Die zijn samengevat in een negental omschrijvingen. In tabel 23 staan de samenvattingen met daarbij behorende antwoorden. Meestal is het een toelichting of een nadere specificering waarom men de vragenlijst zo heeft ingevuld. In 2008 zijn die omschrijvingen niet nader onderzocht. 2016 2008 aantal % aantal % aantal formulieren met verhuisredenen 593 26,3% 635 36,1%) Eén verhuisreden ingevuld 227 10,1% 305 48,0% Twee verhuisredenen ingevuld 186 8,3% 215 33,9% Drie verhuisredenen ingevuld 130 5,8% 115 18,1% Meer dan 3 verhuisredenen 50 2,2%?? geen verhuisreden ingevuld 1660 73,7% 1123 63,9% wel verhuizen maar geen reden 27 1,2% 73 4,2% niet verhuizen maar wel reden 49 2,2% 4 0,2% tabel 21: Verdeling van de gegeven verhuisredenen over de formulieren verhuisreden 2016 2008 aantal % aantal % Niet tevreden met de huidige woning 28 2,3% 20 1,9% Gezondheidsredenen 192 16,0% n.v.t. n.v.t Wil kleinere woning 279 23,2% 260 24,2% Wil graag gelijkvloers wonen 316 26,3% 411 38,2% Niet tevreden met de huidige buurt 19 1,6% 23 2,1% Onveilig gevoel in de buurt 7 0,6% 7 0,7% Wil graag in de buurt van de kinderen wonen 21 1,7% 28 2,6% Wil graag in de buurt van kleinkinderen wonen 9 0,7% 6 0,6% Woning kan niet worden aangepast 16 1,3% 25 2,3% Te grote tuin 181 15,0% 157 14,6% Te weinig openbare e.a. voorzieningen in de buurt 54 4,5% 57 5,3% Andere reden 81 6,7% 81 7,5% tabel 22: Aantallen aangegeven verhuisredenen Pagina 24 van 88

figuur 16: Redenen om te verhuizen B3 Samenvattende omschrijving aantal % Financieel (huidige woning te duur): 14 17,3% Toelichting waarom een reden is aangegeven: 26 32,1% Wil naar centrum / nabijheid Laverhof: 13 16,0% Huidige woning wordt gesloopt: 2 2,5% Verplicht door scheiding, contracten e.d.: 5 6,2% Men wil gewoon wat anders: 9 11,1% Verhuizing al gepland: 3 3,7% Andere woonvorm (samenwonen, niet met kinderen): 6 7,4% Terug naar geboortestad: 3 3,7% totaal 81 100% tabel 23: samenvatting van de vermelde omschrijving andere reden Woonvoorkeur voor een buurt. Van de 515 respondenten die op vraag A5 hebben geantwoord dat ze willen verhuizen hebben er 467 (90,7%)de vraag over de woonvoorkeur voor een buurt beantwoord. In 2008 waren dat er respectievelijk 695 verhuiswilligen en 630 beantwoorders (90,6%). (Zie ook vraag A5 Vragen over verhuizen. op pagina 21). In tabel 24 staan de aantallen woonvoorkeuren van de verhuiswilligen. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal door verhuiswilligen gegeven woonvoorkeuren Opvallend is de daling van de wens om in een buurt met alleen senioren te wonen. In totaal zijn er 566 vragenlijsten ingevuld waarop de woonvoorkeur voor de buurt is vermeld. Dit wil zeggen dat er 566-467=99 respondenten zijn die de verhuiswens vraag negatief of niet hebben beantwoord hebben maar wel de vraag over de woonvoorkeur. In tabel 25 staan deze antwoorden. De percentages zijn berekend ten opzichte van het totaal aantal woonvoorkeuren (566). Pagina 25 van 88

Woonvoorkeur 2016 2008 aantal % aantal % In een buurt met alleen senioren 74 15,8% 176 28,0% In een buurt met jongeren en ouderen. 182 39,0% 297 47,1% Geen mening 211 45,2% 157 25,0% Aantal dat voorkeur vermeld 467 100% 630 100% tabel 24: woonvoorkeur verhuiswilligen Woonvoorkeur Verhuiswens negatief Verhuiswens niet ingevuld aantal % aantal % In een buurt met alleen senioren 10 1,8% 9 1,6% In een buurt met jongeren en ouderen. 18 3,2% 16 2,8% Geen mening 18 3,2% 28 4,9% Aantal dat voorkeur vermeld 46 8,1% 53 9,4% tabel 25: woonvoorkeur negatieve verhuiswens of niet ingevuld INGESCHREVEN ALS WONINGZOEKENDE B4 Ingeschreven bij Huis en Erf en/ of andere organisatie. Er staan 443 (19,7%) respondenten ergens ingeschreven als woningzoekende. In 2008 waren dat er 495 (28,2%). 9 respondenten waren zowel bij Huis en Erf als bij een andere woning coöperatie ingeschreven. 1 respondent was bij drie organisaties ingeschreven. tabel 26 geeft het aantal inschrijvingen per organisatie. De percentages zijn berekend ten opzicht van aantal inschrijvingen. organisatie aantal percentage woningcorporatie Huis & Erf. 433 95,6% bij een andere woningcorporatie. 15 3,3% bij een andere verhuurorganisatie 5 1,1% tabel 26: Aantal inschrijvingen per organisatie Het vergelijken met 2008 is lastig omdat er toen ook kon worden aangeven of men stond inschreven bij de gemeente Schijndel voor een bouwkavel. Van degenen die willen verhuizen heeft 25,2% (130 respondenten) geantwoord dat zij niet ingeschreven staan voor een woning. Verder heeft 5% (26 respondenten) de vraag niet beantwoord. Van respondenten die aangegeven hebben niet te willen verhuizen staat toch 2,3% (36 respondenten) ingeschreven als woningzoekende. Van de respondenten die de verhuiswens niet hebben beantwoord staat 22,9% (46) ingeschreven, bij Huis en Erf. 7,5% (15) geeft aan niet ingeschreven te zijn. Een aantal respondenten geeft aan niet te willen verhuizen maar staan toch ingeschreven woningzoekende vrijwel altijd bij "Bouwvereniging Huis en Erf". Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat men denkt niet in aanmerking te kunnen komen voor een woning als men niet ingeschreven staat en dat de men denkt dat hoe langer men staat ingeschreven hoe eerder men in aanmerking komt voor een woning. Pagina 26 van 88

B5 Hoelang ingeschreven? inschrijftijd 2016 2008 Aantal % Aantal % 1-3 jaar. 63 14,2% 152 30,7% 3-6 jaar 83 18,7% 147 29,7% 6-9 jaar. 90 20,3% 96 19,4% Groter dan 9 jaar 194 43,8% 88 17,8% Niet beantwoord 13 2,9% 12 2,4% tabel 27: Inschrijftijd respondenten In tabel 27 staat het aantal door de respondenten aangegeven inschrijftijden. De percentages zijn berekend ten opzichte van aantal ingeschrevenen (443). In 2008 is er een onderscheid gemaakt tussen "Bouwvereniging Huis en Erf", de gemeente en de andere organisaties die zich hier mee bezig houden. In deze tabel is dat onderscheid niet gemaakt en zijn de cijfers van de organisaties samengevoegd. In 2016 hebben 4 (0,9%) respondenten wel een inschrijftijd ingevuld maar niet als ingeschrevene. B6: Hoe vaak reageert u per jaar op een aanbod om een huurwoning te huren Reacties op aanbod Aantal % Meer dan 5 keer per jaar 6 1,4% 1-5 keer per jaar 48 10,8% Nog nooit 357 80,6% Niet beantwoord 27 6,1% tabel 28: Reacties op huurwoning aanbod In tabel 28 staat het aantal reacties van de respondenten op een woningaanbod. De percentages zijn ten opzichte van het aantal ingeschrevenen. Vergelijken met 2008 is niet mogelijk omdat toen de vraag niet is gesteld. B7: Bent u bekend met de methode van toewijzing bij woningcorporaties 440 (19,5%) van de respondenten heeft deze vraag beantwoord. In tabel 29 staat het aantal gegeven antwoorden en het bijbehorende percentage. De antwoorden zijn uitgesplitst naar verhuiswens van de respondenten. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal antwoorden op de vraag (440). Van de respondenten met positieve verhuiswens (515) hebben er 157 (30,5%) de vraag niet beantwoord. In tabel 30 staan de antwoorden van de respondenten die ingeschreven staan als woningzoekende (443). De percentages zijn ten opzicht van het aantal ingeschrevenen. bekendheid met toewijzing woning door coöperaties Verhuiswens positief Verhuiswens negatief Verhuiswens niet ingevuld Aantal % Aantal % Aantal % Ja 164 37,3% 15 3,4% 23 5,2% Nee 143 32,5% 17 3,9% 14 3,2% Geen mening 51 11,6% 4 0,9% 9 2,0% tabel 29: Bekendheid met toewijzing woning door coöperaties Pagina 27 van 88

bekendheid met toewijzing woning door coöperaties Aantal % Ja 198 44,7% Nee 163 36,8% Geen mening 60 13,5% Niet ingevuld 22 5,0% tabel 30: Bekendheid ingeschrevene met woningtoewijzing procedure door coöperaties INKOMENS B8: In welke categorie valt uw jaarinkomen 428 (19,0%) van de respondenten heeft deze vraag beantwoord. In tabel 31 staat het aantal antwoorden en het bijbehorende percentage van deze respondenten. De antwoorden zijn uitgesplitst naar verhuiswens. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal antwoorden op de vraag (428). In figuur 17 zijn deze percentages per inkomenscategorie van alle gegeven antwoorden. Deze grafiek geeft een indicatie van de inkomensverdeling van de Schijndelse senioren. Van de respondenten met een positieve verhuiswens (515) hebben er 164 (31,*%) de vraag niet beantwoord. Inkomens categorie Verhuiswens positief Verhuiswens negatief Verhuiswens niet ingevuld Aantal % Aantal % Aantal % tot 22.100 109 25,5% 11 2,6% 13 3,0% tussen 22.100 en 30.000 106 24,8% 13 3,0% 12 2,8% tussen 30.000 en 35.739 65 15,2% 6 1,4% 6 1,4% tussen 35.739 en 39.874 32 7,5% 3 0,7% 3 0,7% tussen 39.874 en 44.360 18 4,2% 0 0,0% 2 0,5% meer dan 44.360 21 4,9% 2 0,5% 6 1,4% tabel 31: Inkomens verdeling respondenten figuur 17: Percentage respondenten per inkomenscategorie Pagina 28 van 88

DE GEWENSTE TOEKOMSTIGE WOONSITUATIE B9 Voorkeur voor huur, koop of mantelzorg. In tabel 32 staan de antwoorden van de respondenten die hun voorkeur hebben gegeven voor huren/kopen of mantelzorgwoning. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal antwoorden (440). In 2008 was de vraag over een mantelzorgwoning niet opgenomen en is een vergelijking met 2016 niet mogelijk. In 2008 kon met ook voor kiezen voor een bouwkavel en dat is hier geïnterpreteerd als voorkeur voor koopwoning. Voorkeur woning 2016 2008 Aantal % Aantal % huur 259 58,9% 227 38,2 koop 148 33,6% 368 34,5 mantelzorg 33 7,5% n.v.t. n.v.t. tabel 32: Voorkeur huur/koop In tabel 33 staat voorkeur voor huren of kopen van de respondenten gerelateerd aan hun verhuiswens. De percentages bij positieve verhuiswens zijn ten opzichte van het aantal respondenten dat wil verhuizen (515). Het vergelijken met 2008 is niet goed mogelijk omdat in 2008 behalve de vraag wel of niet verhuizen ook de vraag wil wel verhuizen maar er is geen aanbod in de vragenlijst stond. Voorkeur woning Verhuiswens positief Verhuiswens negatief Verhuiswens niet ingevuld Aantal % Aantal Aantal huur 220 42,7% 21 18 koop 121 23,5% 11 16 mantelzorg 27 5,2% 3 3 niet ingevuld 147 28,5% 1502 164 tabel 33: Voorkeur huur/koop gerelateerd aan verhuiswens B10 Voorkeur voor bestaande- of nieuwe koopwoning. In tabel 34 staan de antwoorden op de vragen die in 2016 en 2008 zijn gesteld. De percentages zijn berekend ten opzichte van alle respondenten (2016: 2253, 2008:1758). Opmerkelijk is de toename van de voorkeur voor een nieuwe koopwoning. In tabel 35 staan de antwoorden van degenen die willen verhuizen naar een koopwoning. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal verhuiswilligen met koopwens (121) Voorkeur koopwoning 2016 2008 Aantal % Aantal % bestaand 73 3,2% 52 3,0% nieuw 118 5,2% 160 0,9% tabel 34: voorkeur koopwoning alle respondenten Pagina 29 van 88

B11 Voorkeur koopwoning Aantal % bestaand 32 26,4% nieuw 64 52,9% niet ingevuld 25 20,7% tabel 35: voorkeur van verhuiswilligen met koopwens Voorkeur voor bestaande- of nieuwe huurwoning. In tabel 36 staan de antwoorden voor zowel de huidige enquête als die uit 2008. De percentages zijn berekend ten opzichte van alle respondenten (2016: 2253, 2008:1758). Opmerkelijk is de afname van de voorkeur voor een nieuwe huurwoning. In tabel 37 staan de antwoorden van degenen die willen verhuizen naar een huurwoning. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal huishoudens die naar een huurwoning willen verhuizen (220). B12 Voorkeur huurwoning 2016 2008 Aantal % Aantal % bestaand 140 6,2% 138 7,8% nieuw 121 5,4% 265 15,1% tabel 36: voorkeur huurwoning alle respondenten Voorkeur huurwoning Aantal % bestaand 87 39,6% nieuw 66 30,0% niet ingevuld 67 30,4% tabel 37: voorkeur van verhuiswilligen met huurwens Voorkeur voor mantelzorg wonen In tabel 38 staan de antwoorden op deze vraag en op de vraag in het onderzoek in 2008. De percentages zijn berekend ten opzichte van alle respondenten (2016: 2253, 2008:1758). In 2008 is geen vraag opgenomen naar de behoefte aan afzonderlijke mantelzorgwoningen. Daarom kan hier geen vergelijking worden gemaakt tussen beide onderzoeken. Opmerkelijk is de afname van de voorkeur voor het wonen bij een van de kinderen. Voor het afzonderlijk wonen met bijbehorende mantelzorg is kennelijk wel belangstelling. In tabel 39 staan de antwoorden van degen die willen verhuizen naar een mantelzorgwoning. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal verhuiswilligen naar mantelzorgwoning. (27) Voorkeur mantelzorgwoning 2016 2008 Aantal % Aantal % Bij de kinderen 5 0,2% 26 1,5% afzonderlijk 60 2,7% n.v.t. n.v.t. tabel 38: voorkeur mantelzorgwoning alle respondenten Voorkeur mantelzorgwoning Aantal % Bij de kinderen 0 0,0% afzonderlijk 6 22,2% niet ingevuld 21 77,8% tabel 39: voorkeur van verhuiswilligen met huurwens Pagina 30 van 88

B13 Totstandkoming van nieuwe koopwoning. In tabel 40 staan de antwoorden op de vragen die in het onderzoek in 2016 en 2008 zijn gesteld. De percentages zijn berekend ten opzichte van alle respondenten (2016: 2253, 2008:1758). In het onderzoek in 2008 is geen gevraagd gesteld of er belangstelling is voor een bestaande woning en daarom kan hier geen vergelijking tussenbeide onderzoeken worden gemaakt. In tabel 41 staan de antwoorden van degenen die willen verhuizen en daar van afgesplitst degenen die willen verhuizen naar een koopwoning. De percentages zijn berekend ten opzicht van het aantal respondenten in de groep (verhuiswilligen 515, degenen die willen verhuizen naar een koopwoning 101). Opgemerkt moet worden dat niet alle respondenten de vraag goed begrepen hebben want een aantal vragenlijsten bevat 2 of zelfs 3 antwoorden. De som van de weergegeven percentages komt daardoor boven de 100%. In tabel 42 staat het aantal vragenlijsten waarin op de vraag meerdere antwoorden zijn gegeven. Voorkeur 2016 2008 Aantal % Aantal % Zelf ontwerpen en bouwen 34 1,5% 68 3,9% Kant-en-klaar woning 112 5,0% 169 9,6% Een bestaande woning 61 2,7% n.v.t. n.v.t. Geen mening 100 4,4% 70 4% tabel 40: voorkeur totstandkoming nieuwe woning alle respondenten Voorkeur verhuiswilligen verhuiswilligen naar een nieuwe koopwoning Aantal % Aantal % Zelf ontwerpen en bouwen 29 5,6% 17 17,5% Kant-en-klaar woning 97 18,8% 56 57,7% Een bestaande woning 52 10,1% 11 11,3% Geen mening 79 15,3% 17 17,5% Niet ingevuld 292 56,7% 9 9,3% tabel 41: voorkeur totstandkoming nieuwe woning verhuis willigen B14 Aantal Alle respondenten Verhuiswilligen Verhuiswilligen naar een nieuwe koopwoning 1 antwoord 230 191 18 2 antwoorden 34 30 11 3 antwoorden 3 2 1 tabel 42: aantal antwoorden op vraag B13 Welk type huisvesting zou u willen? In tabel 43 staan de woonwensen van zoals die in de vragenlijsten staan en daarvan afgesplitst van degenen die willen verhuizen. Ter vergelijking zijn ook de uitkomsten van het onderzoek in 2008 weergegeven. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal geuite wensen. Ter illustratie zijn in figuur 18 en figuur 19 de wensen van degenen die willen verhuizen grafisch weergegeven. NB. In 2008 is het aantal dat wil verhuizen de som van wil verhuizen en wil verhuizen maar geen aanbod. Pagina 31 van 88

Alle ingevulde formulieren Verhuiswilligen Type woning 2016 2008 2016 2008 aantal % aantal % aantal % aantal % een vrijstaande woning 44 4,7% 48 4,4% 40 5,1% 48 4,5% een half vrijstaande woning 53 5,7% 43 4,0% 46 5,9% 43 4,1% een woning in de rij 27 2,9% 21 1,94% 23 3,0% 21 2,0% een woning in een boerderij 12 1,3% 7 0,7% 10 1,3% 7 0,7% een appartement 255 27,5% 231 21,4% 216 27,8% 224 21,2% een aanleunwoning 73 7,9% 128 11,8% 61 7,8% 127 12,0% een duo-woning 9 1,0% 20 1,9% 8 1,0% 20 1,9% een seniorenwoning 245 26,4% 280 25,9% 200 25,7% 271 25,6% een patiowoning 120 12,9% 173 16,0% 106 13,6% 169 16,0% een woonruimte in een kleinschalig wooncomplex 65 7,0% 112 10,4% 46 5,9% 111 10,5% anders. 25 2,7% 18 1,7% 22 2,8% 17 1,6% Aantal geuite wensen 928 1081 778 1058 tabel 43: Woningtype wensen Er is een toename van de vraag naar appartementen met 24 (255-231). Verder is geconstateerd dat het aantal seniorenhuishoudens dat thans een appartement woont toegenomen met 136 (311-175), zie tabel 11 op pagina 17 Bij de seniorenwoningen is dat geheel anders. Het aantal huishoudens dat in een seniorenwoning woont, is met 2 afgenomen (2016: 108 en 2008: 110 zie eveneens tabel 11 op pagina 17) terwijl ook bij degenen die willen verhuizen de wens naar zulk een woning met 71 is afgenomen. Dat kan verklaard worden omdat er geen of een heel gering aanbod is van seniorenwoningen en er ook geen plannen zijn om in die behoefte te kunnen voorzien. figuur 18: Woningtype wensen van verhuiswilligen Pagina 32 van 88

figuur 19: Verdeling woningtype wensen van verhuiswilligen Op de vraag: een andere vorm van huisvesting. Graag daarvan hier een omschrijving geven. zijn 25 omschrijvingen vermeld, deze zijn als volgt samengevat: 7 hebben de vraag beantwoord met de wens naar een woning met extra service zoals Focus woningen en of het Bekkershuis 3 hebben de vraag beantwoord met de wens afhankelijk is van de gezondheidssituatie. 12 hebben de vraag beantwoord met een aanvulling op de wens(en zoals gelijkvloers, energie neutraal e.d. 3 hebben de vraag beantwoord die zonder betekenis zijn, zoals: weet niet, ja, niet! WONING VOORWAARDEN B15 Aan welke voorwaarden zou een nieuwe woning moeten voldoen? In tabel 44 staan de aantallen gewenste woningvoorwaarden van zowel alle respondenten en daarvan afgesplitst al degenen die willen verhuizen. Van degene die willen verhuizen hebben er 51 (9,9%) de vraag niet beantwoord. Op de vraag uit hoeveel kamers de woning zou moeten bestaan is het aantal keer dat hierop antwoord is gegeven in tabel 44 vermeld. In tabel 44 zijn ook de uitkomsten van het onderzoek in 2008 weergegeven zo kunnen die vergeleken worden met 2016. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal geuite wensen. In figuur 20 staat de verdeling van de aantallen gewenste woning voorwaarden. In tabel 45 staat het aantal gewenste kamers. Ook hier weer een vergelijking met de cijfers uit 2008. De percentages zijn ten opzicht van het aantal antwoorden op de vraag. In figuur 21 staat de verdeling van het aantal gewenste kamers van degene die willen verhuizen in 2016 en 2008. Pagina 33 van 88

Alle ingevulde formulieren Verhuiswilligen Woning voorwaarde 2016 2008 2016 2008 aantal % aantal % aantal % aantal % Alle kamers op de begane grond (gelijkvloers) 366 27,7% 446 26,6% 304 27,2% 430 26,4% Alleen woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer op de 168 12,7% 158 9,4% 140 12,5% 156 9,6% begane grond. (gelijkvloers) U wilt een woning met hoeveel kamers? Aantal hier vermelden 200 15,2% 394 23,5% 181 16,2% 382 23,5% Woning met een kleine tuin. (van 20 tot 60 m2) 171 13,0% 197 11,8% 134 12,0% 192 11,8% Woning met een middelgrote tuin ( van 60 tot 90 m2) 86 6,5% 111 6,6% 78 7,0% 108 6,6% Woning zonder tuin maar met een terras ( circa 9 m2) 115 8,7% 128 7,6% 93 8,3% 126 7,7% Woning met een groot overdekt balkon ( circa 12 m2) 141 10,7% 166 9,9% 125 11,2% 160 9,8% Woning met een middelgroot overdekt balkon (circa 9 m2) 73 5,5% 76 4,5% 62 5,6% 73 4,5% Aantal geuite wensen 1320 1676 1117 1627 tabel 44: Woning voorwaarden Alle ingevulde formulieren Verhuiswilligen Aantal kamers 2016 2008 2016 2008 aantal % aantal % aantal % aantal % 1 kamer 0 0,0% 0 0,0 % 0 0,0% 0 0,0% 2 kamers 29 14,5% 38 9,6% 25 13,8% 37 9,7% 3 kamers 98 49,0% 164 41,6% 88 48,6% 158 41,4% 4 kamers 37 18,5% 157 39,9% 35 19,3% 155 40,6% 5 kamers 23 11,5% 26 6,6% 20 11,0% 23 6,0% meer dan 5 kamers 13 6,5% 9 2,3% 13 7,2% 9 2,4% Aantal geuite wensen 200 394 181 382 tabel 45: Gewenst aantal kamers figuur 20: Verdeling woningvoorwaarden van verhuiswilligen Pagina 34 van 88

figuur 21: Gewenst aantal kamers van verhuiswilligen in 2016 en 2008 Het valt op dat de vraag naar 4 kamerwoningen is gehalveerd (van 39,9% naar 18,5%) en de vraag naar 3 kamerwoningen is gestegen met 8%. B16 Gewenste vloeroppervlak van de woning? In tabel 46 staat de gewenste vloeroppervlakte van alle respondenten en van degene die willen verhuizen. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal gegeven antwoorden. 107 (20,8%) van degene die willen verhuizen hebben de vraag niet beantwoord. 40 van degene die willen verhuizen hebben meer dan 1 antwoord gegeven. Ter vergelijking zijn ook hier de uitkomsten van het onderzoek in 2008 weergegeven. De keuze voor een oppervlakte van 60 m2 was in 2008 niet in de vraag opgenomen maar wel "meer dan 180m 2 In figuur 22 is een verdeling gemaakt van het antwoord dat degenen die willen verhuizen in 2016 en 2008 hebben gegeven op de vraag over de woonoppervlakte van de gewenste woning. Vloeroppervlak Alle ingevulde formulieren Verhuiswilligen 2016 2008 2016 2008 aantal % aantal % aantal % aantal % 60 m 2 of kleiner 26 5,0% n.v.t n.v.t. 24 5,6% n.v.t n.v.t. 61 t/m 80 m 2 111 21,5% 35 6,6% 85 19,9% 34 6,4% 81 t/m 100 m 2 176 34,0% 135 25,4% 146 34,2% 132 24,8% 101 t/m 120 m 2 119 23,0% 143 26,9% 98 23,0% 136 26,9% 121 t/m 140 m 2 55 10,6% 122 22,9% 45 10,5% 120 22,9% 141 t/m 160 m 2 36 7,0% 48 9,0% 33 7,7% 46 8,7% Meer dan 160 m 2 20 3,9% 49 9,2% 20 4,7% 38 9,0% Aantal geuite wensen 517 532 427 516 tabel 46: Gewenst vloer oppervlak Pagina 35 van 88

figuur 22: Gewenst aantal m 2 van verhuiswilligen in 2016 en 2008 Het gewenste vloeroppervlak van de nieuwe woning is afgenomen met ongeveer 10%(*) ten opzichte van 2008. Het gemiddelde gewenste vloeroppervlak is in(2016 100 m2 en in0 2008 110 m 2. De twee uitersten kleiner dan 60m 2 en groter dan 160m 2 zijn in de berekening van dit gemiddelde niet meegenomen. B17 Als u een koopwoning zoekt, wat mag dan de koopprijs zijn? In tabel 47 staat een overzicht van de acceptabele koopprijs voor alle respondenten en, afgesplitst daarvan, voor degenen die willen verhuizen in 2016 en 2008. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal gegeven antwoorden. Van degenen die willen verhuizen hebben 300 (58,3%) respondenten die vraag niet beantwoord. In figuur 23 staat de acceptabele koopprijs van de respondenten uit het huidige onderzoek en uit dat van 2008. De vraag naar een koopwoning is afgenomen (zie tabel 32 op bladzijde 29) en de koopwoning moet ook nog goedkoper zijn. In tabel 48 staat de acceptabele koopprijs voor degenen die belangstelling hebben voor een koopwoning. De percentages zijn ten opzichte van het aantal dat wil verhuizen naar een koopwoning. In figuur 24 staat de verdeling van de acceptabele koopprijs voor degenen die willen verhuizen. De vragenlijsten die onvolledig zijn ingevuld. zijn daarbij buiten beschouwing gelaten. Woningprijs klasse Alle respondenten Verhuiswilligen 2016 2008 2016 2008 aantal % aantal % aantal % aantal % Tot 170.000,00 33 13,0% 8 3,2%. 27 12,9% 8 3,3% Van 170.000,00 tot 200.000,00 56 22,0% 37 15,0% 44 21,0% 35 14,6% Van 200.000,00 tot 250.000,00 81 31,9% 63 25,5% 68 32,4% 62 25,8% Van 250.000,00 tot 300.000,00 54 21,3% 71 28,7% 45 21,4% 69 28,8% Van 300.000,00 tot 400.000,00 25 9,8% 52 21,1% 22 10,5% 50 20,8% Meer dan 400.000,00 5 2,0% 16 1,5% 4 1,9% 16 6,7% Acceptabele koopprijs ingevuld 254 247 210 240 tabel 47: Acceptabele koopprijs Pagina 36 van 88

figuur 23: Acceptabele koopprijs in 2016 en 2008 woningprijs aantal % Tot 170.000,00 8 6,6% Van 170.000,00 tot 200.000,00 22 18,2% Van 200.000,00 tot 250.000,00 42 34,7% Van 250.000,00 tot 300.000,00 28 23,1% Van 300.000,00 tot 400.000,00 8 6,6% Meer dan 400.000,00 2 1,7% Gewenste koopprijs niet ingevuld 11 9,1% Totaal aantal verhuiswilligen naar koopwoning 121 tabel 48: Acceptabele koopprijs voor verhuiswilligen met koopwens figuur 24: Verdeling acceptabele koopprijs voor verhuiswilligen met koopwens B18 Wat mag de hoogte van de (kale) huur per maand zijn? In tabel 49 staat de acceptabele huur van alle respondenten en, daarvan afgesplitst, van degene die willen verhuizen. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal gegeven antwoorden. Van degene die willen verhuizen hebben er 169 (32,8%) de vraag niet beantwoord. In tabel 50 staat de acceptabele huur van degene die willen verhuizen naar een huurwoning. De verdeling daarvan staat in figuur 25. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal dat wil verhuizen naar een huurwoning.. Formulieren waarin betreffende vragen onvolledig zijn ingevuld zijn buiten beschouwing gelaten. In 2008 zijn andere huurklassen gebruikt en met o.a. hogere grenswaarden Deze andere klasse keuze vindt zijn oorzaak in huurverhogingen en wetswijzigingen met betrekking tot huurtoeslag e.d. In tabel 51 staan de huurprijsklassen van 2016 en 2008. In figuur 26 staan de aantallen respondenten per huurprijs klasse van 2016 en 2008. De vraag naar huurwoningen is toegenomen (zie tabel 32 op bladzijde 29) en men wil er ook voor betalen Pagina 37 van 88

Huur klasse Alle ingevulde formulieren Verhuiswilligen aantal % aantal % Minder dan 409,00 80 19,7% 62 18,2% Tussen 409,00 en 586,00 193 47,4% 163 47,9% Tussen 586,00 en 710,00 87 21,4% 77 22,6% Tussen 710,00 tot 900,00 40 9,8% 32 9,4% Meer dan 900,00. 7 1,7% 6 1,8% Acceptabele huurprijs ingevuld 407 340 tabel 49: Acceptabele huurprijs Huur klasse aantal % Minder dan 409,00 37 17,0% Tussen 409,00 en 586,00 101 46,3% Tussen 586,00 en 710,00 51 23,4% Tussen 710,00 tot 900,00 18 8,3% Meer dan 900,00. 3 1,4% Niet ingevuld 8 3,7% totaal 218 tabel 50: Acceptabele huur voor verhuiswilligen met huurwens figuur 25: Verdeling acceptabele huur voor verhuiswilligen met huurwens Huurprijs klasse Huur range 2016 Huur range 2008 1 Minder dan 409,00 minder dan 339 2 Tussen 409,00 en 586,00 tussen 339,00 en 485,00 tussen 485,00 en 520,00 3 Tussen 586,00 en 710,00 tussen 520,00 en 615,00 4 Tussen 710,00 tot 900,00 tussen 615 tot 800 5 Meer dan 900,00. meer dan 800 tabel 51: Verschillen in huurprijsklassen 2016 en 2008 figuur 26: Acceptabel huur in 2016 en 2008 Pagina 38 van 88

B19 Wilt u invloed hebben op benoemde aspecten van de nieuwe woning? Bij deze vraag is getracht inzicht verkrijgen of men zelf invloed wil hebben op een van de volgende aspecten. Men kon op de vraag meerdere antwoorden geven. Alle verkregen antwoorden zijn samengevat in tabel 52 en afgesplitst daarvan de antwoorden van degene die willen verhuizen. Ter vergelijking zijn ook de antwoorden uit het onderzoek van 2008 weergegeven. In het onderzoek in 2008 waren niet dezelfde antwoorden beschikbaar. Twee aspecten van onderzoek in 2016 aangegeven aspecten zijn in 2008 als een antwoord beschouwd en sommige waren geheel niet aanwezig. De procenten in de tabel zijn berekend ten opzichte van het aantal gegeven antwoorden. In tabel 53 staat het aantal vragenlijsten dat meerdere antwoorden bevat. Er zijn 195 respondenten die aangegeven hebben dat ze willen verhuizen naar een nieuwbouwwoning zonder aan te geven of ze een voorkeur hebben voor koop- of huurwoning. In tabel 54 staan de antwoorden van deze groep. De percentages zijn het berekend ten opzichte van het aantal respondenten dat wil verhuizen naar een nieuwbouwwoning. 29 respondenten uit de groep hebben de vraag niet beantwoord. Hoog scoort( bijna 68%) de wens dat de woning geschikt moet blijven voor wonen op oudere leeftijd. Te beïnvloeden aspect nieuwbouwwoning Alle ingevulde formulieren Verhuiswilligen 2016 2008 2016 2008 aantal % aantal % aantal % aantal % de plaats waar de woning wordt gebouwd. 159 17,0% 191 37,5% 136 17,1% 188 37,9% het type woning. 130 13,9% 113 14,2% de architectuur en de indeling van 145 28,4% 140 28,2% 110 11,8% 96 12,1% de woning. dat de woning energiezuinig is. 172 18,4% n.v.t. n.v.t. 145 18,2% n.v.t. n.v.t. dat de woning ook geschikt is daarin te kunnen blijven wonen op oudere leeftijd. 319 34,1% n.v.t. n.v.t. 270 34,0% n.v.t. n.v.t. geen mening. 46 4,9% 174 34,1% 35 4,4% 168 33,9% Aantal antwoorden 936 510 795 496 tabel 52: Aantal bevestigende antwoorden m.b.t. invloed hebben op nieuwbouw aspecten. Aantal antwoorden op formulier Alle formulieren verhuiswilligen 1 160 125 2 89 78 3 50 43 4 23 21 5 70 59 6 1 1 aantal formulieren met antwoord op de vraag 393 327 tabel 53: aantal antwoorden op vraag B19 Pagina 39 van 88

Te beïnvloeden aspect nieuwbouwwoning aantal % de plaats waar de woning wordt gebouwd. 74 34,9% het type woning. 68 32,1% de architectuur en de indeling van de woning. 59 27,8% dat de woning energiezuinig is. 87 41,0% dat de woning ook geschikt is daarin te kunnen blijven wonen op oudere leeftijd. 144 67,9% geen mening. 11 5,2% aantal antwoorden 443 Niet ingevuld 29 13,7% formulieren met 1 antwoord 49 23,1% formulieren met 2 antwoorden 39 18,4% formulieren met 3 antwoorden 32 15,1% formulieren met 4 antwoorden 11 5,2% formulieren met 5 antwoorden 34 16,0% formulieren met 6 antwoorden 1 0,5% aantal formulieren met antwoord op de vraag 166 78,3% tabel 54: Invloed uitoefenen van de groep verhuiswilligen naar nieuwbouwwoning Pagina 40 van 88

B20 Als u wilt verhuizen in welk gedeelte van Schijndel zou u dan willen wonen? In tabel 55 staan de antwoorden op de vraag. De cijfers betreffen alle ingevulde vragenlijsten. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal antwoorden 996 (2008: 1063). In figuur 27 staat een grafische weergave van deze procenten en geeft daarmee een indruk van het gewenste gedeelte van de Schijndel waar men naar toe wil verhuizen. Op de vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. In tabel 56 staat het aantal antwoorden per vragenlijsten daarvan afgesplitst het aantal antwoorden van degene die willen verhuizen. Het maximum aantal antwoorden dan gegeven kon worden was 19. Een vragenlijst bevatte dat aantal en bij een andere vraag stond de opmerking dat er tijdelijk bij de kinderen ingewoond werd. In de relatief nieuwe wijken zoals Buitenhagen en Kleine Borne is geen behoefte om te verhuizen vastgesteld wat voor die wijken logisch is want men woont er pas. wijk 2016 2008 aantal % aantal % Hoevenbraak 60 6,0% 85 8,0% Hulzebraak 34 3,4% 39 3,7% Bedrijventerrein Rooise Heide 2 0,2% n.v.t. n.v.t. Zuid 96 9,6% 124 11,7% Buitenhagen 25 2,5% n.v.t. n.v.t. Beemd 78 7,8% 126 11,9% Beemd Noord 26 2,6% n.v.t. n.v.t. Zuidoost 129 13,0% 126 11,9% Centrum 464 46,6% 508 47,8% Borne 45 4,5% 49 4,4% Plein 61 6,1% 62 5,8% West 106 10,6% 111 10,2 Boschweg Zuid-West 51 5,1% 81 7,6% Grevekeur 3 0,3% n.v.t. n.v.t. Kleine Borne 24 2,4% n.v.t. n.v.t. Noordwest 88 8,8% 81 7,6 Bedrijventerrein Molendijk 1 0,1% n.v.t. n.v.t. Boschweg Noord/ Oost 50 5,0% 53 5,0% Noordoost 51 5,1% 53 5,0% Wijbosch 32 3,2% 30 2,8% Buitengebied 25 2,5% 28 2,6% Bedrijventerrein Duin I 1 0,1% n.v.t. n.v.t. Bedrijventerrein Duin II 1 0,1% n.v.t. n.v.t. Buiten de kom 27 2,7% 28 2.8% tabel 55: Gewenst woonwijk van Schijndel Pagina 41 van 88

Aantal antwoorden Alle Verhuiswillige formulieren Totaal aantal antwoorden 996 834 1 antwoord 346 277 2 antwoorden 120 99 3 antwoorden 60 49 4 antwoorden 25 22 5 antwoorden 9 9 Meer 6 antwoorden 10 9 Maximum aantal antwoorden 19 19 aantal vragenlijsten met antwoord 570 465 tabel 56: aantal antwoorden per formulier naar gewenst woonwijk figuur 27: Verdeling naar gewenst gedeelte van Schijndel Pagina 42 van 88

VOORZIENINGEN B21: Als u wilt verhuizen in welke voorzieningen zouden er op loopafstand moeten zijn? Bij het beantwoorden van de vraag of de genoemde voorzieningen van belang zijn, kon men ook een score van 1 tot 5 geven om daarmee uit te drukken hoe belangrijk men de voorzieningen vindt. Vanaf tabel 57 t/m tabel 65 zijn de antwoorden vermeld voor achtereenvolgens buurtwinkels, medische diensten, openbaar vervoer, persoonlijke verzorging, ontspanning voorzieningen, pinautomaat, vergader/cursusruimte, café/eetgelegenheid en bibliotheek. In de tabellen staan de gegevens uit de onderzoeken van 2016 en 2008. Verder zijn ook de antwoorden van de groep die wil verhuizen van 2016 apart vermeld. De percentages die zijn vermeld zijn berekend ten opzichte van de groep die wil verhuizen (515). Van figuur 28 t/m figuur 36 staat hoe belangrijk men de antwoorden vind. Wat men er van vond in 2008 staat er ook in. Bij de meeste vragen is een marginale daling in belangrijkheid van de voorziening waar te nemen. De verandering in de tijd is erg klein. In figuur 37 staat een overzicht hoe belangrijk de groep die wil verhuizen in 2016 en in 2008 een bepaalde voorziening vindt. Evenals in 2008 scoren buurtwinkels, medische diensten, bank/pinautomaat en openbaar vervoer hoog. buurtwinkels niveau belangrijkheid Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 555 577 497 86,7% 1 15 27 13 2,5% 2 6 8 4 0,8% 3 69 52 60 11,7% 4 97 74 77 15,0% 5 316 416 261 50,7% belangrijk maar niveau niet ingevuld 52? 35 6,8% niet ingevuld 65 12,6% tabel 57: Belangrijkheid buurtwinkels op loop afstand medische diensten niveau belangrijkheid Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 497 514 401 77,9% 1 11 17 9 1,7% 2 22 17 17 3,3% 3 98 74 83 16,1% 4 118 87 95 18,4% 5 213 319 177 34,4% belangrijk maar niveau niet ingevuld 35?* 20 3,9% niet ingevuld 114 22,1% tabel 58: Belangrijkheid medische diensten figuur 28: Belangrijkheidsniveau buurtwinkels op loopafstand. figuur 29: Belangrijkheidsniveau medische diensten. Pagina 43 van 88

openbaar vervoer niveau belangrijkheid Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 371 365 295 57,3% 1 42 44 36 7,0% 2 34 29 28 5,4% 3 90 98 68 13,2% 4 61 57 53 10,3% 5 121 137 99 19,2% belangrijk maar niveau niet ingevuld 23?* 11 2,1% tabel 59: Belangrijkheid openbaar vervoer persoonlijke verzorging niveau belangrijkheid niet ingevuld 220 42,7% Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 321 302 257 49,9% 1 39 51 34 6,6% 2 52 41 42 8,2% 3 93 83 78 15,1% 4 53 52 42 8,2% 5 65 75 53 10,3% belangrijk maar niveau niet ingevuld 19?* 8 1,6% niet ingevuld 258 50,1% tabel 60: Belangrijkheid persoonlijke verzorging ontspanning voorzieningen Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 338 327 272 52,8% niveau belangrijkheid 1 36 37 30 5,8% 2 42 30 31 6,0% 3 98 77 82 15,9% 4 69 70 55 10,7% 5 71 113 60 11,7% belangrijk maar niveau niet ingevuld 22?* 14 2,7% niet ingevuld 243 47,2% tabel 61: Belangrijkheid ontspanning voorzieningen figuur 30: Belangrijkheidsniveau openbaar vervoer. figuur 31: Belangrijkheidsniveau persoonlijke verzorging figuur 32: Belangrijkheidsniveau ontspanning voorzieningen Pagina 44 van 88

pinautomaat Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 430 444 350 68,0% niveau belangrijkheid 1 29 22 23 4,5% 2 25 22 19 3,7% 3 97 79 76 14,8% 4 81 88 70 13,6% 5 163 233 142 27,6% belangrijk maar niveau niet ingevuld 35?* 20 3,9% tabel 62: Belangrijkheid pinautomaat vergader/ cursusruimte niet ingevuld 165 32,0% Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 201 200 161 28,1% niveau belangrijkheid 1 82 76 66 11,5% 2 42 35 36 6,3% 3 48 50 34 5,9% 4 12 25 12 2,1% 5 12 14 10 1,7% belangrijk maar niveau niet ingevuld 5?* 3 0,5% niet ingevuld 412 71,9% tabel 63: Belangrijkheid vergader/cursusruimte café/ eetgelegenheid Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 185 260 145 28,2% niveau belangrijkheid 1 77 53 61 11,8% 2 40 46 34 6,6% 3 42 58 28 5,4% 4 11 49 11 2,1% 5 10 54 8 1,6% belangrijk maar niveau niet ingevuld 154?* 3 0,6% niet ingevuld 370 71,8% tabel 64: Belangrijkheid café/eetgelegenheid figuur 33: Belangrijkheidsniveau pinautomaat figuur 34: Belangrijkheidsniveau vergader/cursusruimte figuur 35: Belangrijkheidsniveau café/eetgelegenheid Pagina 45 van 88

bibliotheek Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % Belangrijk 199 250 156 30,3% niveau belangrijkheid 1 61 54 48 9,3% 2 32 43 27 5,2% 3 56 61 46 8,9% 4 25 38 18 3,5% 5 17 54 12 2,3% belangrijk maar niveau niet ingevuld 88?* 5 1,0% tabel 65: Belangrijkheid bibliotheek 8niet ingevuld 359 69,7% figuur 36: Belangrijkheidsniveau bibliotheek figuur 37: Belangrijkheid voorzieningen verhuiswilligen 2016 Men kon ook antwoord geven op de vraag: andere voorzieningen met de daarbij behorende omschrijving. In tegenstelling tot 2008 is daar slechts sporadisch gebruik van gemaakt. 14 respondenten (2008: 176) hebben hier iets ingevuld Pagina 46 van 88

C1: Indien u wilt verhuizen, welke wensen hebt u ten aanzien van de openbare ruimte? Bij deze vraag kon men antwoord geven hoe belangrijk men een bepaalde voorziening vindt en dat aangeven door middel van een puntenstelsel van 1 tot 5. In tabel 66 t/m tabel 73 zijn de antwoorden op de vragen: voldoende parkeergelegenheid, trottoirs breed genoeg, fietstunnel, park en wandel gelegenheid, openbaar groen, speelgelegenheid, voldoende straatverlichting, toezicht op de openbare ruimt en veiligheid van de openbare ruimte van de onderzoeken in 2016 en 2008. Hierbij wordt opgemerkt dat het aantal respondenten dat in 2008 heeft aangegeven een bepaalde voorziening belangrijk te vinden, maar daarvoor geen score heeft ingevuld niet bekend is. In de tabellen resulteert dat in een vraagteken. Verder zijn de antwoorden van de groep die wil verhuizen apart vermeld. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal respondenten dat wil verhuizen (515). Vanaf figuur 38 t/m figuur 46 staan antwoorden hoe belangrijk men bepaalde voorzieningen vindt. Wat men er van vond in 2008 staat er ook in Uit de antwoorden blijkt dat er sprake is van een lichte daling hoe belangrijk men de wensen met betrekking tot de openbare ruimte vindt. In figuur 47 staat een overzicht van de groep die wil verhuizen en die bepaalde wensen met betrekking tot de openbare ruimte belangrijk vindt. Evenals in 2008 scoren, voldoende parkeergelegenheid, trottoirs breed genoeg voor hulpmiddelen en straatverlichting hoog. Er is nogal negatief geschreven is over de fietstunnel aan de Wijbosscheweg/Structuurweg. Dat komt niet tot uitdrukking gezien de in de lage score. Voldoende parkeergelegenheid Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 501 577 391 75,9% niveau belangrijkheid 1 13 27 10 1,9% 2 11 8 8 1,6% 3 61 52 44 8,5% 4 115 74 93 18,1% 5 260 416 213 41,4% belangrijk maar niveau niet ingevuld 41?* 23 4,5% niet ingevuld 124 24,1% tabel 66: Belangrijkheid voldoende parkeergelegenheid Trottoirs die breed genoeg zijn voor rolstoel, rollator, etc. Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 471 502 365 70,9% niveau belangrijkheid 1 9 20 6 1,2% 2 12 4 6 1,2% 3 61 47 56 10,9% 4 94 72 67 13,0% 5 259 359 208 40,4% belangrijk maar niveau niet ingevuld 36?* 22 4,3% niet ingevuld 150 29,1% tabel 67: Belangrijkheid trottoirs breed genoeg figuur 38: Belangrijkheidsniveau voldoende parkeergelegenheid figuur 39: Belangrijkheidsniveau trottoirs breed genoeg Pagina 47 van 88

Fietstunnel In 2008 niet gevraagd Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 230 n.v.t. 181 35,1% niveau belangrijkheid 1 75 n.v.t. 58 11,3% 2 35 n.v.t. 30 5,8% 3 59 n.v.t. 46 8,9% 4 22 n.v.t. 18 3,5% 5 32 n.v.t. 27 5,2% belangrijk maar niveau niet ingevuld 8 n.v.t. 2 0,4% niet ingevuld 334 64,9% tabel 68:Belangrijkheid fietstunnel Park- en wandelgelegenheid op loopafstand Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 357 430 272 52,8% niveau belangrijkheid 1 9 21 7 1,4% 2 21 16 15 2,9% 3 91 94 71 13,8% 4 82 110 64 12,4% 5 130 189 98 19,0% belangrijk maar niveau niet ingevuld 24?* 17 3,3% niet ingevuld 243 47,2% tabel 69: Belangrijkheid park- en wandelgelegenheid openbaar groen Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 355 364 280 54,4% niveau belangrijkheid 1 12 12 9 1,7% 2 18 17 16 3,1% 3 93 84 73 14,2% 4 101 100 81 15,7% 5 112 151 88 17,1% belangrijk maar niveau niet ingevuld 19?* 13 2,5% tabel 70: Belangrijkheid openbaar groen niet ingevuld 235 45,6% figuur 40: Belangrijkheidsniveau fietstunnel figuur 41: Belangrijkheidsniveau parken wandelgelegenheid figuur 42: Belangrijkheidsniveau openbaar groen Pagina 48 van 88

Speelgelegenheid voor (kleine) kinderen Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 255 265 197 38,3% niveau belangrijkheid 1 47 46 37 7,2% 2 39 29 32 6,2% 3 61 85 48 9,3% 4 50 39 37 7,2% 5 53 66 40 7,8% belangrijk maar niveau niet ingevuld 5?* 3 0,6% niet ingevuld 318 61,7% tabel 71: Belangrijkheid speelgelegenheid Voldoende straatverlichting Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 422 497 329 63,9% niveau belangrijkheid 1 8 13 7 1,4% 2 12 7 7 1,4% 3 56 35 42 8,2% 4 102 93 84 16,3% 5 220 349 175 34,0% belangrijk maar niveau niet ingevuld 24?* 14 2,7% niet ingevuld 186 36,1% tabel 72: Belangrijkheid voldoende straatverlichting Toezicht op de openbare ruimte. Buurtpreventie Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 353 321 274 53,2% niveau belangrijkheid 1 10 11 8 1,6% 2 12 11 8 1,6% 3 61 45 49 9,5% 4 102 84 78 15,1% 5 151 170 121 23,5% belangrijk maar niveau niet ingevuld 17?* 10 1,9% niet ingevuld 241 46,8% tabel 73: Belangrijkheid toezicht op de openbare ruimte figuur 43: Belangrijkheidsniveau speelgelegenheid figuur 44: Belangrijkheidsniveau voldoende straatverlichting figuur 45: Belangrijkheidsniveau toezicht openbare ruimte Pagina 49 van 88

Een veilige openbare ruimte Aantal antwoorden van alle formulieren Verhuiswilligen 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 307 386 243 47,2% niveau belangrijkheid 1 6 11 5 1,0% 2 10 4 8 1,6% 3 38 35 31 6,0% 4 82 81 68 13,2% 5 153 255 121 23,5% belangrijk maar niveau niet ingevuld 18?* 10 1,9% niet ingevuld 272 52,8% tabel 74: Belangrijkheid van een veilige openbare ruimte figuur 46: Belangrijkheidsniveau van een veilige openbare ruimte figuur 47: Belangrijkheid wensen t.a.v openbare ruimte verhuiswilligen 2016 Hier kon men ook antwoord geven op de vraag: "andere wensen" met een nadere toelichting en een score van 1 tot 5. In tegenstelling tot in 2008 is van deze mogelijkheid in 2016 weinig gebruik gemaakt. 38 respondenten (2008: 134) hebben hier iets ingevuld. 2 hebben alleen een cijfer gegeven. (een keer 1 en een keer 3). Verder zijn er 29 omschrijvingen gegeven die in onderstaande 7 teksten zijn samen gevat nl.: 15 keer een nadere toelichting op het gegeven antwoord van vraag B21 of vraag C1. 5 keer een toelichting hoe gevaarlijk de fietstunnel is. 3 keer minder bomen 2 keer het aanleggen van zebrapaden waarvan 1 specifiek toegelicht op de kruising Kluisstraat Hoofdstraat. 1 keer een natuurlijke omgeving 2 keer ruim gemeenschapshuis. 1 keer geluidsoverlast, bij bovenwoning een lift, gemeenschappelijke binnentuin, goede afritten trottoirs voor scootmobiel en bankjes op markante punten. Pagina 50 van 88

BLOK D GEEN BELANGSTELLING OM TE VERHUIZEN. D1: Wat zijn de belangrijkste redenen om niet te verhuizen? Ook bij deze vraag kon men meerdere antwoorden geven. In tabel 75 staan de antwoorden die in 2016 en 2008 zijn gegeven. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal respondenten (2016: 2253, 2008 1758). De respons 2016 is aanmerkelijk hoger dan in 2008. In tabel 76 staan de in 2016 en in 2008 gegeven redenen om niet te verhuizen. De percentages zijn hier berekend ten opzichte van het aantal opgegeven redenen. In figuur 48 is de verdeling grafisch weergegeven. Tevredenheid over woning en buurt zijn de belangrijkste reden om niet te verhuizen. In tabel 77 staan de redenen de redenen die in 2016 zijn gegeven om niet verhuizen. De redenen zijn per groep (verhuiswilligen, niet verhuizers en verhuiswens niet ingevuld) uitgesplitst. De percentaces zijn berekend ten opzicht van het aantal respondenten in de groep. Opvallend is de grote tevredenheid over de huidige woning. Zelfs bij de groep die wil verhuizen is dat ruim 36 %. 2016 2008 aantal % aantal % Aantal redenen aangegeven 4526 2603 Aantal formulieren waarin redenen zijn aangegeven 1858 82,5% 1115 63,4% niet ingevulde formulieren 395 17,5% 643 36,6% tabel 75: Respons op de vraag: Wat zijn de belangrijkste redenen om niet te verhuizen? Redenen on niet te verhuizen 2016 2008 aantal % aantal % U bent tevreden over uw woning 1722 38,0% 1040 40,0% U bent tevreden over uw buurt 1351 29,8% 813 31,2% U wilt in uw wijk blijven wonen omdat uw familie, kennissen er ook wonen Er is geen aanbod van woningen die bij uw woonwensen past U bent tevreden over de voorzieningen in uw buurt. 323 7,1% 178 6,8% 174 3,8% 67 2,6% 804 17,8% 450 17,3% Andere reden. Wilt u die hier omschrijven 152 3,4% 55 2,1% tabel 76: Redenen om niet te verhuizen over alle formulieren Pagina 51 van 88

figuur 48: Verdeling redenen om niet te verhuizen Reden om niet te verhuizen 2016 verhuiswilligen Geen verhuis wens Verhuiswens niet ingevuld aantal % aantal % aantal % U bent tevreden over uw woning 187 36,3% 1388 90,3% 147 73,1% U bent tevreden over uw buurt 140 27,2% 1111 72,3% 100 49,8% U wilt in uw wijk blijven wonen omdat uw familie, kennissen er ook wonen Er is geen aanbod van woningen die bij uw woonwensen past U bent tevreden over de voorzieningen in uw buurt. 47 9,1% 248 16,1% 28 13,9% 74 14,4% 88 5,7% 12 6,0% 82 15,9% 665 43,3% 57 28,4% Andere reden. Wilt u die hier omschrijven 20 3,9% 114 7,4% 18 9,0% Aantal redenen aangegeven 550 3614 362 Aantal vragenlijsten 515 1537 201 niet ingevulde formulieren 279 54,2% 73 4,7% 43 21,4% tabel 77: Redenen om niet te verhuizen per groep formulieren Pagina 52 van 88

Bij het antwoord op de vraag andere redenen kon men ook een bijbehorende omschrijving geven. 152 respondenten (2008: 55) hebben de vraag bevestigend ingevuld. De omschrijvingen zijn samengevat in volgende omschrijvingen: 82 respondenten gaven een nadere toelichting op het gegeven antwoord zoals: ik woon hier al 40 jaar, ik ben pas verhuisd, de woning is al aangepast e.d. 34 respondenten gaven een financiële reden op zoals: de nieuwe huur vaak te hoog, krijg het huidige huis niet verkocht, verhuizen kost geld e.d. 25 respondenten gaven gezondheidsredenen aan zoals: blijven wonen zolang de gezondheid het toelaat, een oude boom verplaatst men niet e.d. 2 respondenten willen niet verhuizen omdat men dicht bij het werk woont. Daarnaast hebben 9 respondenten aangegeven overlast te hebben van: bomen, slecht onderhoud groenvoorziening, verloedering en asielzoekers? Deze hebben de vraag kennelijk niet goed begrepen of hebben de enquête gebruikt om hun ongenoegen te uiten. D2. Als u niet wilt verhuizen, wilt u dan uw woning aanpassen? In tabel 78 staan de antwoorden van de groepen alle respondenten en geen wil om te verhuizen. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal respondenten in de groep. Er is een lichte daling van de wens om de woning niet aan te passen. Mogelijk veroorzaakt doordat veel woningen in de voorbije periode zijn aangepast zoals door een aantal respondenten, bij de toelichting is aangegeven. Verder is er ook een groot aantal (146) van de groep die wil verhuizen die ook wel hun woning willen aanpassen. Alle vragenlijsten Groep niet verhuizen 2016 2008 2016 2008 aantal % aantal % aantal % aantal % Woning aanpassen 771 34,2% 528 30,0% 573 37,3% 474 45,9% Woning niet aanpassen 991 44,0% 515 29,3% 841 54,7% 480 46,5% Niet ingevulde formulieren 491 21,8% 715 40,7% 123 8,0% 79 7,7% tabel 78: Woning aanpassings wensen D3. Welke wensen hebt u t.a.v. het aanpassen van uw woning? Ook bij deze vraag was het, naast de wens voor een bepaalde aanpassing, ook mogelijk een belangrijkheidsniveau aan te geven, via een puntenschaal van 1 tot 5, waarbij 5 heel belangrijk is. In tabel 79 t/m tabel 86 zijn de antwoorden voor achtereenvolgens; badkamer veranderen of aanpassen, verhoogd toilet, extra verhoogd toilet, drempels verwijderen, slaap en badkamer op de begane grond, traplift, bijkeuken voor wasmachine e.d. en uitbreiding woning voor mantelzorg weergegeven. Hierbij wordt opgemerkt dat het aantal respondenten dat in 2008 heeft aangegeven een bepaalde woningaanpassing belangrijk te vinden, maar daarvoor geen score heeft ingevuld, niet bekend is. In de tabellen resulteert dat in een vraagteken. Ook de vraagstelling was in 2008 niet hetzelfde. In 2008 was het uitbreiden van de woning voor bij- of inwoning bij de kinderen een optie. Bij het huidige onderzoek is dat: uitbreiden van de woning voor mantelzorg. Verder staan ook de antwoorden van de groep respondenten die niet overwegen om te verhuizen van 2016 apart vermeld. De percentages weergegeven zijn ten opzichte van het aantal niet verhuizers (1537). In figuur 49 t/m figuur 56 is belangrijkheidsniveau van alle bekende antwoorden van zowel 2016 als van 2008 uitgezet. Er is een marginale stijging ten opzichte van de aanpassingswens waar te Pagina 53 van 88

nemen. De verandering in de tijd is erg klein waarschijnlijk geheel toe te schrijven aan de vergrijzing. In figuur 57 staat het overzicht van het aantal niet verhuizers die bepaalde woningaanpassingen belangrijk vinden. Evenals in 2008 scoren, badkamer aanpassen, traplift en badkamer /slaapkamer op de begane grond, hoog. Het verhoogde toilet is wat minder hoewel het absolute aantal hoger is dan 2018. De badkamer veranderen of aanpassen Aantal antwoorden van alle formulieren Geen verhuiswens 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 431 200 305 19,8% niveau belangrijkheid 1 19 9 12 0,8% 2 14 16 9 0,6% 3 59 32 47 3,1% 4 100 25 78 5,1% 5 197 118 125 8,1% belangrijk maar niveau niet ingevuld 42?* 34 2,2% niet ingevuld 1232 80,2% tabel 79: Belangrijkheid van badkamer aanpassen Verhoogd toilet Aantal antwoorden van alle formulieren Geen verhuiswens 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 276 214 175 11,4% niveau belangrijkheid 1 19 14 10 0,7% 2 15 3 12 0,8% 3 40 31 30 2,0% 4 59 32 31 2,0% 5 105 134 64 4,2% belangrijk maar niveau niet ingevuld 38?* 28 1,8% niet ingevuld 1362 88,6% tabel 80: Belangrijkheid van een verhoogd toilet figuur 49: Belangrijkheidsniveau van aanpassen badkamer figuur 50: Belangrijkheidsniveau van een verhoogd toilet Pagina 54 van 88

Extra verhoogd toilet Aantal antwoorden van alle formulieren Geen verhuiswens 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 133 74 79 5,1% niveau belangrijkheid 1 26 12 14 0,9% 2 10 3 5 0,3% 3 16 9 10 0,7% 4 19 13 9 0,6% 5 42 37 27 1,8% belangrijk maar niveau niet ingevuld 20?* 14 0,9% niet ingevuld 1458 94,9% tabel 81: Belangrijkheid van een extra verhoogd toilet Drempels verwijderen Aantal antwoorden van alle formulieren Geen verhuiswens 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 204 95 127 8,3% niveau belangrijkheid 1 22 12 15 1,0% 2 14 6 9 0,6% 3 33 17 21 1,4% 4 32 16 19 1,2% 5 76 44 44 2,9% belangrijk maar niveau niet ingevuld 27?* 19 1,2% niet ingevuld 1410 91,7% tabel 82: Belangrijkheid van drempels verwijderen Slaap- en badkamer op begane grond Aantal antwoorden van alle formulieren Geen verhuiswens 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 349 201 234 15,2% niveau belangrijkheid 1 23 27 21 1,4% 2 12 11 10 0,7% 3 47 8 32 2,1% 4 66 29 46 3,0% 5 163 126 98 6,4% belangrijk maar niveau niet ingevuld 38?* 27 1,8% niet ingevuld 1303 84,8% tabel 83: Belangrijkheid van slaap- en badkamer op begane grond figuur 51: Belangrijkheidsniveau van een extra verhoogd toilet figuur 52: Belangrijkheidsniveau van drempels verwijderen figuur 53: Belangrijkheidsniveau van slaap- en badkamer op begane grond Traplift Aantal antwoorden van alle formulieren Geen verhuiswens 2016 Pagina 55 van 88

2016 2008 aantal % belangrijk 361 165 260 16,9% niveau belangrijkheid 1 32 12 22 1,4% 2 16 3 10 0,7% 3 54 24 46 3,0% 4 66 15 49 3,2% 5 127 111 86 5,6% belangrijk maar niveau niet ingevuld 66?* 47 3,1% niet ingevuld 1277 83,1% tabel 84: Belangrijkheid van een traplift Bijkeuken voor wasmachine e.d. Aantal antwoorden van alle formulieren Geen verhuiswens 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 148 75 87 5,7% niveau belangrijkheid 1 20 11 14 0,9% 2 13 3 9 0,6% 3 16 15 9 0,6% 4 26 7 13 0,8% 5 50 39 26 1,7% belangrijk maar niveau niet ingevuld 23?* 16 1,0% niet ingevuld 1450 94,3% tabel 85: Belangrijkheid van een bijkeuken voor wasmachine e.d. Uitbreiding woning voor mantelzorg Aantal antwoorden van alle formulieren Geen verhuiswens 2016 2016 2008 aantal % belangrijk 127 67 86 5,6% niveau belangrijkheid 1 21 15 12 0,8% 2 12 2 7 0,5% 3 11 7 9 0,6% 4 20 4 14 0,9% 5 40 39 29 1,9% belangrijk maar niveau niet ingevuld 23?* 15 1,0% niet ingevuld 1451 94,4% tabel 86: Belangrijkheid van uitbreiding woning voor mantelzorg figuur 54: Belangrijkheidsniveau van een traplift figuur 55: Belangrijkheidsniveau van een bijkeuken voor wasmachine e.d. figuur 56: Belangrijkheidsniveau van van uitbreiding woning voor mantelzorg Pagina 56 van 88

figuur 57: Belangrijkheid woningaanpassingen van de niet verhuizers Verder kon men ook de vraag anders aanvinken en daarbij een toelichting geven. Hiervan hebben 203 respondenten gebruik gemaakt. 3 respondenten gaven alleen een cijfer (eenmaal 1, eenmaal 3 en eenmaal 5) om de belangrijkheid aan te geven zonder bijbehorende toelichting. In tabel 87 staan samenvattende toelichtingen en het aantal respondenten dat een dergelijke toelichting gegeven hebben. Samenvattende omschrijving aantal Keuken aanpassen (o.a. kastjes niet hoog) 12 Pas als het nodig is (bijvoorbeeld gezondheid vraag aanpassingen) 21 Woning al aangepast 52 Aanpassingen zijn nog niet van toepassing 17 Toelichting op gegeven antwoorden 49 Toepassen domotica en of andere gespecificeerde automatisering 10 Huis geschikt voor rolstoel / rollator (deuren breed genoeg) 6 Woning specifieke aanpassing (tuinhuisje, dubbelglasramen etc.) 24 tweede toilet boven 9 tabel 87: samenvattende omschrijvingen andere woningaanpassingen Pagina 57 van 88

RELATIES TUSSEN VERSCHILLENDE ASPECTEN. AANTAL SENIOREN EN TYPE HUISVESTING In verband met toenemende vergrijzing en het babyboom effect is het aantal zelfstandig wonende senioren van 55 jaar en ouder sterk toegenomen. In 2008 waren er dat circa 3700 en in 2016 circa 5200. Dat is een toename van 35%. In tabel 88 staan de schattingen per woningtype, berekend uit de resultaten van het onderzoek in 2016. Door het afronden van de berekende aantallen op veelvouden van 10 komt het aantal getelde zelfstandige huishoudens in 2016 uit op 5210 huishoudens. De toename van het aantal zelfstandig wonende senioren dat in een rijtjeshuis woont, blijft achter bij de groei van het aantal zelfstandig wonende senioren. Kennelijk zijn vooral senioren vanuit een rijtjeshuis verhuisd naar een appartement. In het wat duurdere segment van half vrijstaande en vrijstaande woningen is dat anders. De toename is zelfs wat groter dan de toename van het aantal senioren. Het aantal seniorenhuishouden in een appartement is bijna verdubbeld. Het advies van 2008 meer appartementen is duidelijk ter harte genomen. De toename in het aantal aanleunwoningen is geëffectueerd door het gereedkomen hiervan in de Deken Baekershof en Deken Baekersstraat. Het is aannemelijk dat respondenten dat type woning als appartement getypeerd hebben. Het is verder ook aannemelijk dat de toename van het aantal seniorenwoningen zijn oorzaak vindt in het gereedkomen van het project seniorenwoningen aan de Kerkendijk/ Kapelaan Woestenbergstraat. Aantal senioren huishoudens in 2008 Aantal senioren huishoudens in 2016 toename Toename in procenten t.o.v. aantal in 2008 woning type woning in de rij 1160 1410 250 22% half vrijstaande woning 860 1390 330 39% vrijstaande woning 830 1150 320 39% appartement 370 720 350 95% aanleun woning 10 30 20 200% senioren woning 230 250 20 9% ander woontype 190 170-20 -11% onbekend 50 90 40 80% totaal 3700 5210 1310 35% tabel 88 wijziging aantal seniorenhuishouden per woningtype HUIDIGE WOONWIJK EN GEWENSTE WOONWIJK VERHUISWILLIGEN In tabel 89 staat de gewenste woonlocatie ten opzichte van de woonwijk waar de respondenten nu wonen. Duidelijk is geworden dat een groot aantal respondenten in hun huidige wijk willen blijven wonen of anders naar het centrum willen verhuizen. Ter illustratie is in figuur 58 de verdeling van de gewenste woonlocatie naar: eigen wijk, Centrum, Beemd Noord (nabijheid Mgr. Bekkershuis) en elders. Respondenten die al in het centrum wonen en binnen het centrum willen verhuizen zijn ingedeeld bij de wijk Centrum. Bij deze samenvatting zijn onvolledig en foutief ingevulde vragenlijsten buiten beschouwing gelaten. Bij het invullen van de toekomstige woonlocatie mocht de geënquêteerde meerdere antwoorden geven met het gevolg dat het totaal aan gewenste toekomstige woonlocaties groter is dan het aantal dat wil verhuizen. Pagina 58 van 88

Hoevenbraak Hulzebraak Centrum Borne Boschweg Zuid-West Boschweg Noord/ Oost Grevekeur Kleine Borne Buitenhagen Wijbosch Beemd Beemd Noord Plein Buitengebied Duin I Duin II Molendijk Rooise Heide totaal blanco gewenste woonlocatie verhuiswilligen Huidige woonlocatie verhuiswilligen Hoevenbraak 27 4 46 2 1 1 1 1 3 3 10 2 6 0 1 0 0 0 108 9 Hulzebraak 0 7 10 1 1 0 0 1 1 0 1 0 2 0 5 0 0 0 29 1 Centrum 1 2 87 2 1 1 1 2 0 3 3 2 2 0 3 0 0 0 110 8 Borne 0 0 24 14 2 1 0 2 2 1 3 1 1 0 1 0 0 0 52 1 Boschweg Zuid-West 1 1 37 3 17 5 3 3 3 3 2 1 3 0 1 0 0 0 83 6 Boschweg Noord/ Oost 4 4 47 4 9 23 1 4 2 2 6 3 2 1 3 0 0 0 115 4 Grevekeur 1 0 9 1 3 1 1 1 0 0 1 2 2 0 1 0 0 0 23 1 Kleine Borne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Buitenhagen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Wijbosch 4 2 21 2 1 1 2 1 1 13 3 3 2 2 2 1 1 1 63 2 Beemd 4 2 30 1 1 0 1 2 4 1 22 6 1 0 0 0 0 0 75 7 Beemd Noord 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 5 2 Plein 7 4 32 4 0 2 1 3 1 3 9 1 23 0 2 0 0 0 92 6 Buitengebied 0 2 18 3 7 5 0 0 2 0 5 0 2 0 5 0 0 0 49 3 Duin I 0 0 2 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 5 0 Duin II 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Molendijk 1 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 0 Rooise Heide 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 totaal 51 28 369 37 43 40 11 20 20 29 65 23 47 3 24 1 1 1 813 blanco 3 0 7 0 0 0 0 1 0 1 2 1 0 0 0 0 0 0 tabel 89: Huidige woonlocatie t.o.v. gewenste woonlocatie verhuiswilligen figuur 58: Gewenste woonlocatie verhuiswilligen Pagina 59 van 88

woning in de rij half vrijstaande woning vrijstaande woning appartement aanleun woning Senioren woning patiowoning anders totale woning in de rij half vrijstaande woning vrijstaande woning appartement aanleun woning Senioren woning patiowoning anders totale GEWENSTE WOONWIJK VERHUISWILLIGEN VERSUS GEWENST WONINGTYPE In tabel 90 staat het aantal wensen per woningtype en woonlocatie. De onvolledig en foutief ingevulde vragenlijsten zijn buiten beschouwing gelaten. Bij het geven van antwoord op de vraag over de gewenste woonlocatie en het gewenst woningtype kon men meerdere antwoorden geven. Dat heeft tot gevolg dat het aantal wensen groter is dan het aantal dat wil verhuizen. In tabel 91 staat het percentage woonwensen ten aanzien van het woningtype en de woonlocatie. De percentages zijn berekend ten opzichte van het aantal respondenten. Van figuur 59 tot en met figuur 66 staan deze cijfers per woningtype. gewenst woningtype verhuiswilligen gewenste woonlocatie verhuiswilligen Zuid 14 10 7 26 11 42 21 14 145 Zuidoost 7 18 20 46 19 55 35 18 218 Centrum 17 32 30 184 48 158 82 46 597 West 13 15 15 34 7 36 25 19 164 Noordwest 9 7 8 26 10 42 23 11 136 Noordoost 4 4 2 19 5 20 8 9 71 Wijbosch 3 7 7 8 2 11 10 5 53 Buiten de kom 3 3 9 6 3 9 10 8 51 totalen 70 96 98 349 105 373 214 130 1435 tabel 90: aantallen gewenst woningtype per gewenste wijk gewenst woningtype verhuiswilligen gewenste woningwijk verhuiswilligen Zuid 0,6% 0,4% 0,3% 1,2% 0,5% 1,9% 0,9% 0,6% 6,4% Zuidoost 0,3% 0,8% 0,9% 2,0% 0,8% 2,4% 1,6% 0,8% 9,7% Centrum 0,8% 1,4% 1,3% 8,2% 2,1% 7,0% 3,6% 2,0% 26,5% West 0,6% 0,7% 0,7% 1,5% 0,3% 1,6% 1,1% 0,8% 7,3% Noordwest 0,4% 0,3% 0,4% 1,2% 0,4% 1,9% 1,0% 0,5% 6,0% Noordoost 0,2% 0,2% 0,1% 0,8% 0,2% 0,9% 0,4% 0,4% 3,2% Wijbosch 0,1% 0,3% 0,3% 0,4% 0,1% 0,5% 0,4% 0,2% 2,4% Buiten de kom 0,1% 0,1% 0,4% 0,3% 0,1% 0,4% 0,4% 0,4% 2,3% totalen 3,1% 4,3% 4,3% 15,5% 4,7% 16,6% 9,5% 5,8% 63,7% tabel 91: gewenst woningtype versus gewenste wijk in procenten de respons Pagina 60 van 88

figuur 59: Percentage wensen voor een woning in de rij per woonlocatie figuur 60: Percentage wensen voor een half vrijstaande woning per woonlocatie figuur 61: Percentage wensen voor een vrijstaande woning per woonlocatie figuur 62: Percentage wensen voor een apartement per woonlocatie figuur 63: Percentage wensen voor een aanleun woning per woonlocatie figuur 64: Percentage wensen voor een senioren woning per woonlocatie figuur 65: Percentage wensen voor een patiowoning per woonlocatie figuur 66: Percentage wensen voor een andere woning dan hiervoor vermeld per woonlocatie Pagina 61 van 88