Casusbeschrijving GEMEENTE ZORGRIJK Zorgfraude Bij gemeente Zorgrijk komen uiteenlopende signalen en klachten binnen van diverse burgers woonachtig in de gemeente Zorgrijk, waaronder cliënten, familieleden, (ex)-zorgverleners. Het betreft 2 grote zorgaanbieders. Deze 2 zorgaanbieders zijn specialist op het terrein van beschermd wonen en tevens in handen van dezelfde eigenaar, de heer Fiks. De gemeente Zorgrijk ontving de navolgende signalen, betreffende de dienstverlening van de twee zorgaanbieders in de periode vanaf eind 2014 tot op heden. De signalen betreffen zowel de kwaliteit als de rechtmatigheid van de zorg. - Er is geen sprake van dagbesteding en begeleiding van cliënten, terwijl dit wel zou moeten op basis van de afspraken; - Er is sprake van bedreiging van een cliënt, waarbij geld als strafmiddel wordt ingezet; - Cliënten worden geronseld; - Nulurenbriefjes worden (vooraf) getekend; - Er is sprake van ernstige vervuiling in de panden; - Er wordt regelmatig gedeclareerd, terwijl er geen zorg wordt verleend; - DigiD code is in enkele gevallen onder druk afgegeven aan de zorgaanbieder. De zorgaanbieders bieden met name zorg in de vorm van beschermd wonen aan. De cliënten (93 in totaal) worden zowel gepaaid als onder druk gezet. De cliënten worden bijvoorbeeld de eerste twee maanden kosteloos ondergebracht op een woonlocatie. Deze cliënten komen langzamerhand in een afhankelijkheidspositie, waarbij er in enkele gevallen DigiD codes (moeten) worden afgegeven onder druk van de zorgaanbieder. De Gemeente Zorgrijk schakelt het VNG Ondersteuningsteam Fraude signalen (OTF) in voor advies bij het aanpakken van deze malafide zorgaanbieders. Helaas wordt de gemeente Zorgrijk door de actualiteit, negatieve publiciteit en complexiteit van de casus ingehaald, waardoor de gemeente gedwongen is met grote spoed te handelen. Hoofddoel is het bestaande contract van de gemeente met de zorgaanbieders op korte termijn te beëindigen. Daartoe zijn de zorgaanbieders formeel per brief in gebreke gesteld, waarin de zorgaanbieders 2 weken krijgen om alle misstanden te verhelpen. Het blijkt dat deze 2 zorgaanbieders niet alleen zorg verlenen aan cliënten binnen de gemeente Zorgrijk, maar ook aan cliënten van een aantal omliggende gemeenten. De heer Fiks, eigenaar van de zorgaanbieders, ageert flink en dreigt met een juridische procedure.
Indien u OTF-adviseur zou zijn, hoe zou u onderstaande vragen beantwoorden/oppakken? 1. Wat zijn volgens u de prioriteiten (minimaal 3) voor gemeente Zorgrijk? 2. Wat kan de toezichthouder rechtmatigheid Wmo 2015 doen in deze casus? 3. Wat zijn de vervolgacties? 4. Welke onderzoekslijnen kunnen gevolgd worden? 5. Wie betrekt u nog meer bij deze casus? 6. Wie neemt u mee in de interne en externe communicatie? 7. Hoe komt u tot nadere afspraken en besluitvorming? ADVIEZEN ONDERSTEUNINGSTEAM FRAUDESIGNALEN Casus Zorgrijk - Ingebrekestelling (IGS) is overhandigd met 2 weken hersteltermijn; - Vordering binnen 1 week na dagtekening van brief; - Daarbij is gesteld dat de woon- en leefruimte van cliënten hersteld moeten worden aan de daarvoor gestelde eisen; - De bouw- en brandveiligheidseisen van de bij zorgverlener in gebruik zijnde panden dienen gewaarborgd te zijn; - De daartoe geïndiceerde cliënten moeten voorzien worden van dagbesteding en begeleiding dan wel er moet aantoonbaar zijn dat de zorgverlener moeite doet om hiervoor zorg te dragen; - E.e.a. zal ter goedkeuring moeten worden voorgelegd aan de betreffende toezichthouder zorg en gemeente. - Tevens is geëist dat men een overzicht van de geregistreerde klachten en de afhandeling daarvan aanlevert; - Verder aan te leveren: de eventuele registratie van calamiteiten en geweldsincidenten; Duidelijkheid te verschaffen over de gedeclareerde zorg ten aanzien van de op dat moment in een instelling verblijvende cliënt; Vervolgens is de Toezichthouders opdracht gegeven om de navolgende stukken op te vragen: - Zorgplannen van alle cliënten (in de overeenkomst genoemd: individueel ondersteuningsplan); 2
- Clientdossiers; - Verklaringen omtrent Gedrag van alle medewerkers zoals vermeld op de lijst; - Opleidingsplan; - Personeelsdossiers (waaronder: opleidingsgegevens, diplomering, werkinstructies, verdienmodel) - Evaluatie gespreksverslagen met cliënten; - Werkroosters in verband met de 24/7 zorgverlening; - Aanwezigheidslijsten dagbesteding; - Urenstaten cliënten; - Plan van aanpak waarin wordt aangetoond dat het aanbod, de kwaliteit en de mate van zorg voor 2017 op een dusdanig niveau zal worden geleverd, dat hiermee de verplichtingen uit de overeenkomst 2017 zullen worden nagekomen en gewaarborgd. Van belang is uiteindelijk bewijslast te verzamelen om te kunnen aantonen dat deze aanbieders niet conform het contract handelen wat rechtvaardigt om het contract te ontbinden. Vervolgacties: - Gesprekken met cliënten; - Dossiers gevorderd; - Gesprekken met OTF VNG; - Dossiers gescand en geretourneerd; - IGZ toezicht aan zorgaanbieder WLZ cliënten; Opbouw nader onderzoek langs de volgende onderzoekslijnen: - Dossieronderzoek - Zorgplannen - Organisatie eisen - Rechtmatigheid - Relatie onderzoek - Veldonderzoek Aanpak casus in overleg met andere belanghebbende: 3
- Hebben andere gemeenten acties ondernomen? - Uitvraag signalen SVB - Aanspreekpunten toezicht vanuit andere gemeenten - Als er overgegaan wordt tot ontbinding, wat gaan de andere betrokken gemeenten met de cliënten die ondersteuning hebben doen? Tijdspad: - Week 1: - analyse dossiers en vervolg MIA actie - Week 2: - vervolg analyse dossiers en tussenbalans opmaken Gesprekken toezichthouders met: cliënten, (ex-)medewerkers, melders, HKZ, andere organisaties (1 dag instructie, 2 dagen gesprekken) - Week 3: - analyse veldonderzoek, eind van de week wederghoorgesprek eigenaar zorgverleningsbedrijf, voorbereiden consequenties maatregelen, eind vd week besluitvorming maatregelen - Week 4: - maatregelen communiceren naar cliënten, zorgverlener en buitenwereld. Cliënten elders onderbrengen Communicatie: - Cliënten informeren per brief en app - Persbericht, website, intranet - Gemeenteraad informeren - Bewindvoerders informeren Cliënten en anderen die wonen in betreffende panden worden geïnformeerd over het vervolg van de MIA-actie Afspraak/besluitvorming: - Op basis van bevindingen en nader onderzoek moeten maatregelen bepaald worden - Uitgangspunt is dat men gezamenlijk met andere gemeenten het onderzoek verricht - Onderscheid bestuursrechtelijk en civiel rechtelijk traject - Voorstel voor ontbinding van het contract 2016 wordt voorbereid. Mandatering is afgestemd. - Beoordeling contracten 2017 (op basis van uitkomsten onderzoek en verbeterplan) - Juridische ondersteuning. - Eventuele vervolgstappen: terugvordering en strafrechtelijk traject (loopt via OM/RIEC/politie) 4
Uitkomst: Bij het strafrechtelijk traject zijn de gemeenten in het gelijk gesteld. 5
6