Bijlage 2 Onderzoek naar Chinese bedrijven sinds 2007 In opdracht van: WestHolland Foreign Investment Agency 11-11-2013
1. Opdrachtformulering en totstandkoming opdracht ScoutOut is door WFIA benaderd om een analyse uit te voeren van een in opdracht van WFIA uitgevoerd onderzoek door Prisse Consulting naar de door WFIA geassisteerde Chinese bedrijven sinds 2007. De resultaten van het onderzoek heeft ScoutOut geanalyseerd. De focus bij de analyse lag op het waarnemen van trends, verschillen en overeenkomsten tussen de bedrijven geassisteerd in de periodes 2007-2010 en 2011-2013. De onderzoeksgroep waar in dit verslag mee wordt gewerkt zijn de bedrijven die nog aanwezig zijn en ook zijn bereikt. In totaal zijn er van 42 bedrijven gegevens verzameld (periode 1: 16, periode 2: 26). Deze bedrijven is gevraagd hun waardering uit te spreken in een cijfer (1-10) over: het investeringsklimaat, kwaliteit van leven, de service van WFIA en de service van de gemeente. In open vragen werd de bedrijven gevraagd naar hun reden van vestiging, verwachtingen voor de toekomst, of zij verdere assistentie van WFIA wilden ontvangen en of zij de steun van de lokale gemeente waardeerden (zie voor de vragenlijst Annex 1). De bevindingen heeft ScoutOut opgenomen in dit verslag. 2. Onderzoeksresultaten Projecten algemeen Sinds 2007 heeft WFIA 78 bedrijven uit China geassisteerd bij de vestiging in WestHolland. Van deze bedrijven zijn er 16 inmiddels niet meer in de regio gevestigd. Dit komt neer op een succespercentage van 80%. Er wordt in dit verslag een onderscheid gehanteerd tussen twee periodes, namelijk de periode 2007-2010 (periode 1) en de periode 2011-2013 (periode 2). In periode 1 heeft WFIA 47 Chinese bedrijven geassisteerd en in periode 2 waren dat er 31. Van de bedrijven die zich in periode 1 hebben gevestigd in de regio zijn er inmiddels 16 vertrokken. Van de bedrijven die zich in periode 2 hebben gevestigd zijn alle bedrijven nu nog in de regio aanwezig. 16 35 30 25 31 31 20 15 10 16 periode 1 periode 2 aanwezig vertrokken 62 5 0 aanwezig 0 vertrokken 2
Werknemersaantallen In totaal hebben de 42 Chinese bedrijven die aan dit onderzoek hebben meegewerkt op dit moment 286 werknemers in dienst (periode 1: 98, periode 2: 188). Duidelijk blijkt dat de Chinese bedrijven de laatste drie jaar meer werkplekken hebben gecreëerd. Dit is wel voornamelijk te danken aan Huawei Technologies Netherlands B.V., met een totaal aantal werkplekken van 150. Bovendien hebben de bedrijven 109 insourcing werknemers (periode 1: 75, periode 2: 34). In totaal creëren de bedrijven dus werkgelegenheid voor 395 personen (periode 1: 173, periode 2: 222). Aantal werknemers 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal Aantal bedrijven 1 2 9 4 5 13 8 42 Aantal werknemers actueel 3 4 58 33 13 18 157 286 Werknemers insource 1 0 2 73 0 5 26 3 109 De 20 in de regio gevestigde Chinese bedrijven die niet aan het onderzoek hebben deelgenomen vallen hier buiten. Harde cijfers ontbreken, maar de inschatting is dat bij deze bedrijven op dit moment tussen de 40 en 179 personen werkzaam zijn. Waarderingen Het onderzoek bestond voor een gedeelte uit vragen waarin de bedrijven werd gevraagd hun waardering te uiten over het investeringsklimaat, de kwaliteit van leven, de service van WFIA en de service van de gemeente. De bedrijven konden hun waardering uiten in een cijfer tussen 1 10. De uitkomsten van het onderzoek staan weergegeven op de volgende pagina. Onderscheid wordt gemaakt naar periode en naar jaar van vestiging. Investeringsklimaat in de regio WestHolland De bedrijven werd gevraagd hun waardering over het investeringsklimaat uit te spreken, hier worden de specifieke omstandigheden onder verstaan die het vestigen van een bedrijf in de regio bevorderen, zoals belasting, geografische ligging van de regio, kwaliteit van werknemers etc.. De bedrijven uit periode 1 waarderen het investeringsklimaat met een gemiddeld cijfer van een 6,7. De bedrijven uit periode 2 gaven een gemiddeld cijfer van een 8. Geconcludeerd kan worden dat nieuwe investeerders het investeringsklimaat hoger waarderen dan bedrijven die zich tussen 2006 en 2010 hebben gevestigd. Kwaliteit van leven De bedrijven is ook gevraagd om hun waardering uit te drukken over de kwaliteit van leven in de regio. De kwaliteit van leven omvat brede zaken die het leven van een ondernemer en werknemer in de regio bepalen, zoals: infrastructuur, huisvesting, educatie voor kinderen, werkgelegenheid voor partners, politiek klimaat etc. De bedrijven uit periode 2 zijn erg positief over de kwaliteit van leven en waarderen dit met een 9,2. Ook de bedrijven uit periode 1 zijn positief en waarderen de kwaliteit van leven met een 7,9. Desalniettemin is het opmerkelijk te zien dat de bedrijven uit periode 2 gemiddeld de kwaliteit van leven met ruim een punt meer waarderen. Het niveau op het gebied van kwaliteit van leven blijkt in de regio WestHolland bijzonder hoog en ook dusdanig te worden gewaardeerd door de Chinese bedrijven die in dit onderzoek zijn benaderd. 1 Werknemers insource staan niet op de loonlijst van de investeerder maar werken wel voor de organisatie 3
Service WFIA Zoals ook duidelijk blijkt uit de tabel op de volgende pagina wordt de service die WFIA biedt erg gewaardeerd. Zowel in 2007 als in 2010 waarderen de bedrijven de service gemiddeld met een 10. In totaal ligt de gemiddelde waardering door bedrijven die in periode 1 gevestigd zijn op een 8,9 en geven de bedrijven uit periode 2 gemiddeld een 9,5. Gemiddeld wordt de service over de afgelopen 7 jaar gewaardeerd met een ruime 9. Dit toont dat de service van WFIA voor veel bedrijven onmisbaar is. Service gemeente Hierbij gaat het om de dienstverlening van de gemeente op het moment van vestigen. De waardering voor de service van de gemeente is de afgelopen 3 jaar toegenomen. De bedrijven uit periode 1 waarderen de service met een gemiddeld cijfer van een 6,4. De bedrijven uit periode 2 spreken zich met een gemiddelde van een 8,7 aanzienlijk positiever uit. Onderverdeeld naar de jaartallen van vestiging spraken de bedrijven de volgende waarderingen uit: Waarderingen 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal Aantal bedrijven 1 3 9 4 5 13 8 42 Waardering investeringsklimaat 5 6 7 6,7 8,6 7,3 8,7 7,7 Waardering kwaliteit van leven 6 7 8,3 8 9,4 8,9 9 8,8 Waardering service WFIA ten tijde van vestiging Waardering service gemeente ten tijde van vestiging 10 7,5 8,8 9,7 9,6 9,3 10 9,6 5 4 6,8 8 9,4 8,5 8,4 8,1 Open vragen Reden van vestiging De bedrijven is gevraagd naar de reden van hun vestiging. Zij konden kiezen uit 4 redenen voor vestiging: Belastingklimaat, Toegang tot Europese markt, Kwaliteit van leven, Geografische ligging en Kwaliteit van lokale werknemers. Uit het onderzoek komt naar voren dat de drie meest genoemde redenen voor vestiging zijn: het Nederlandse belastingklimaat (27%), de toegang die regio WestHolland biedt tot de Europese markt (27%) en de kwaliteit van leven in de regio (24%) zijn. In de onderstaande pie-chart zijn alle redenen opgenomen. 13% 9% 27% Belastingklimaat Toegang tot Europese markt Kwaliteit van leven 24% 27% Geografische ligging Kwaliteit van lokale werknemers 4
Verwachtingen voor de toekomst Om een goed beeld te krijgen van het toekomstperspectief voor de bedrijven is hun gevraagd naar hun verwachting voor de toekomst. Van de bedrijven uit periode 1 gaf 2/3 aan in de toekomst groei te verwachten. 1/3 van de ondervraagde bedrijven gaf aan stabiel te blijven in de toekomst. Geen van de bedrijven gaf aan de verwachting te hebben te zullen krimpen. Van de bedrijven uit periode 2 sprak 71% de verwachting uit te zullen groeien in de komende jaren, tegenover 29% die stabiel verwachtte te blijven. Ook in deze groep was er geen bedrijf dat dacht te zullen krimpen. Verwachtingen voor de toekomst 29% 33% 67% 71% Stabiel Groei Periode 1 Periode 2 Assistentie WFIA gewenst De bedrijven is gevraagd aan te geven of ze nog verder assistentie van WFIA wensen te krijgen. Van de bedrijven uit periode 1 gaven 7 bedrijven aan dit te wensen en 8 gaven aan hier geen behoefte meer aan te hebben. Van de bedrijven uit periode 2 gaven 12 bedrijven aan graag verdere assistentie van WFIA te wensen, tegenover 7 die dit niet meer nodig hebben. Het blijkt dus dat in de eerste 3 jaar na assistentie de bedrijven nog vaak follow-on contact wensen te hebben. Brengt city government support meer waarde in het vestigen van een onderneming? Alle bedrijven gaven aan dat zij de steun vanuit de lokale overheden waardevol achten voor het vestigen van een onderneming. Er was geen bedrijf dat de meerwaarde van deze steun niet erkende. Dit beeld strookt ook met de hoge waardering (met name in periode 2) die bedrijven uitspraken over de service van de gemeente zoals eerder in dit verslag naar voren kwam. Suggesties Tot slot werd de bedrijven gevraagd suggesties te doen die het proces van vestiging in de regio WestHolland kunnen verbeteren. Hieruit kwam naar voren dat bedrijven voornamelijk de procedure bij de IND verbeterd wensen te zien. Maar liefst 9 bedrijven gaven aan dat de procedure bij de IND beter kan. Ook werd gewezen op het feit dat veel communicatie van lokale gemeentes vaak in het Nederlands is en voor Chinese klanten hierdoor niet altijd makkelijk is te begrijpen. Ook werd gesuggereerd dat de bedrijven graag het proces om een werkvergunning te verkrijgen vereenvoudigd zien. 5
Conclusie Van de 78 Chinese bedrijven die WFIA heeft geassisteerd zijn er inmiddels nog 62 in de regio gevestigd. Dit komt neer op een succespercentage van 80%. De eerste periode (2007-2010) is geheel verantwoordelijk voor het verval. De 16 bedrijven die niet meer gevestigd zijn in WestHolland zijn vertrokken voor 2011. Duidelijk blijkt dat de tweede periode (2011-2013) minder verval laat zien; 100% van de Chinese bedrijven die WFIA sinds 2011 heeft geassisteerd is nog steeds in WestHolland gevestigd. Met betrekking tot de werknemersaantallen constateren we ook een stijgende lijn in periode 2. De bedrijven uit periode 1 bieden op dit moment plek aan 98 werknemers, ten opzichte van 188 voor de bedrijven uit periode 2. Uit de waarderingen die de bedrijven uitspraken zijn waardevolle lessen te trekken. Met betrekking tot het investeringsklimaat kan geconcludeerd worden dat dit goed wordt gewaardeerd (periode 1: 6,7 en periode 2: 8). Het investeringsklimaat blijkt sinds 2011 te zijn verbeterd. Over de meer algemene kwaliteit van leven spraken de bedrijven zich ook erg goed uit: de bedrijven uit periode 1 waardeerden dit met een 7,9 en de bedrijven uit periode 2 met een 9,2. Ook hier blijkt de waardering toegenomen in de laatste jaren. Aangaande de service van WFIA kan gezegd worden dat dit bijzonder goed werd gewaardeerd. De service van WFIA werd in periode 1 gewaardeerd met een 8,9 en over periode 2 met een 9,5. Over de service van de gemeente waren de bedrijven over periode 1 gemiddeld tevreden, zij waardeerden dit met een 6,4. Dit blijkt echter in periode 2 aanzienlijk verbeterd, wat resulteert in een waardering met een 8,7. We zien dus een algemeen beeld ontstaan van meer tevredenheid van de bedrijven die WFIA sinds 2011 heeft geassisteerd. Als redenen voor vestiging kwamen voornamelijk naar voren: het Nederlandse belastingklimaat (27% van de bedrijven), de toegang die regio WestHolland biedt tot de Europese markt (27%) en de kwaliteit van leven in de regio (24%). Er is verder een tendens waar te nemen van vertrouwen in de toekomst, geen van de geassisteerde bedrijven sinds 2007 gaf aan te verwachten te krimpen, 70% van de bedrijven gaf aan te verwachten te zullen groeien en de overige bedrijven gaven aan te verwachten stabiel te blijven. Een meerderheid van de bedrijven gaf tevens aan graag nog follow-on contact en assistentie van WFIA te verkrijgen. Alle bedrijven gaven aan meerwaarde te zien in de steun van de lokale gemeente. Er blijkt tot slot een belangrijke suggestie te zijn voor de toekomst. Maar liefst 9 bedrijven gaf aan de procedure bij de IND te traag te vinden. Deze procedure wensen zij graag verbeterd te zien. 6
ANNEX 1: Vragenlijst Company name: Contactperson: 1) How many employees currently work? Number of employees: Number of outsource employees: Reason if employees are 0: 2) IF APPLICABLE: What was the main reason for choosing West Holland - Tax regulations (corporate tax rates? 30% ruling for expatriates?) - Access to the EU market? - Quality of local work force? - Geographic importance for your company/sector/market? - Quality of life? - Other? 3) How do you feel about West-Holland? Give a mark of the investment climate in WestHolland between 1-10 4) What do you feel about the quality of life/living in West-Holland? Give a mark between 1-10 5) IF APPLICABLE: How did you experience/what do you feel about the support you received from WFIA in setting up your business here? Give a mark between 1-10 6) How did you experience/what do you feel about the support of the municipality? Give a mark between 1-10 7) How often are you in contact with the municipality (if not would you appreciate if the municipality did and how often) 8) What are your expectations for the coming year (years) in West Holland? (Growth, stability, decline/shrinkage?) 9) Do you need any assistance on this matter of the WFIA? 10) Do you think that city government support brings more value into the establishment for foreign investors 11) Do you have any suggestions to improve the process of setting up one s business in West-Holland? 7