Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1988-1989 Rijksbegroting voor het jaar 1989 21 086 Vaststelling van de begroting van de uitgaven en ontvangsten Mobiliteitsfonds Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING 1. Inleiding De reden dat dit wetsvoorstel geen deel uitmaakte van de begrotingsvoorstellen voor 1989, die op de derde dinsdag van september 1988 aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal werden aangeboden, is, dat de Wet op het Mobiliteitsfonds op die datum nog niet in werking was getreden. De totstandbrenging van de wet op het Mobiliteitsfonds (Stb. 1988, 657) vormt een onderdeel van het Bereikbaarheidsplan Randstad. Gedurende de periode van 1989 tot en met 1996 kunnen ten laste van dit fonds aan lagere overheden en openbaar vervoerbedrijven bijdragen in rail- en weginfrastructuur worden verstrekt. In de periode van 1989 tot en met 1995 zal ten behoeve van het Mobiliteitsfonds een tijdelijke toeslag op de motorrijtuigenbelasting worden geheven. De ontvangsten als gevolg van deze tijdelijke verhoging worden - over de hele periode bezien - geraamd op 1050 min. Deze raming kent echter een aantal onzekerheden (groei wagenpark, zwartrijden) waarvan het jaarlijks effect gering is doch over een periode van 7 jaar omvangrijk kan zijn. Daarom wordt vooralsnog voor de totale periode een reserve van 70 min. aangehouden, zodat voor de totale periode vooralsnog wordt uitgegaan van een effectieve bestedingsruimte van 980 min. 2. Beleid Het doel van het Bereikbaarheidsplan Randstad is, om met een gezamenlijke aanpak van het Rijk, de drie Randstadprovincies en de vier grote steden en met een integrale inzet van maatregelen de bereikbaarheid van de Randstad voor het goederenvervoer en het zakelijk personenverkeer veilig te stellen. Deze doelstelling kan als volgt worden uiteengezet: 1. Het oplossen van de files op het hoofdwegennet; 2. Het oplossen van files en knelpunten op het provinciaal en gemeentelijk wegennet, die de bereikbaarheid van de economische centra in de Randstad aantasten; 3. Het realiseren van structurele verbeteringen in de netwerken van Tweede Kamer, vergaderjaar 1988-1989, 21 086, nr. 3 1
het wegverkeer en het openbaar vervoer, voorzover gericht op een ruimtelijk geconcentreerde ontwikkeling van de belangrijkste economische centra; 4. Het, naast deze faciliterende maatregelen, ontwikkelen van een mobiliteitsremmend beleid, met name gericht op het woon-werk-verkeer per auto. Het Mobiliteitsfonds is in het leven geroepen om aan de lagere overheden in de Randstad bijdragen te verstrekken ten behoeve van de projecten vallend onder 2. en 3. Bij de selectie van deze projecten spelen de criteria een rol die genoemd worden in de Wet op het Mobiliteitsfonds en de daarbij behorende bijdrageregeling. Met de verdere uitwerking en regionale coördinatie is een viertal Regionale Stuurgroepen belast, te weten de Regionale Stuurgroepen Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. 3. Stand van zaken uitvoering Bereikbaarheidsplan Gelet op het bepaalde in artikel 25a, vierde lid jo derde lid, onder b van de Wet op de Raad van State is de Raad van oordeel, dat openbaarmaking van het te dezer zake uitgebrachte advies achterwege dient te blijven (z.g. blanco advies) Het selecteren van de in het kader van het Bereikbaarheidsplan uit te voeren infrastructuurprojecten is onderwerp geweest van een in juli 1988 verschenen rapport van de Projectgroep Bereikbaarheidsplan. Het Bestuurlijk Overleg Randstad (BOR) heeft op 15 juli 1988 besloten in principe in te stemmen met het uitgebreide pakket infrastructuurprojecten uit het Projectgroeprapport en elk in eigen kring te pogen de financiering ervan rond te krijgen. Op grond van dit principe-besluit is een aantal acties op gang gekomen die gericht zijn op het tot uitvoering brengen van het pakket infrastructuurprojecten, zodra het formele besluit gevallen is en de financiering rond is. Deze acties zijn gebundeld in een werkprogramma, dat inmiddels door het BOR is vastgesteld. Dit werkplan 1989 bevat een overzicht van de in het uitgebreide pakket geselecteerde projecten, van die projecten die snel opgestart kunnen worden (het «snelstartpakket»), en een overzicht van studieprojecten. Voorts wordt in dit eerste operationele werkplan in het kader van het Bereikbaarheidsplan veel aandacht besteed aan de procedures van indienen, beoordelen, uitvoeren en financieren van projecten. Tweede Kamer, vergaderjaar 1988-1989, 21 086, nr. 3 2
Artikelsgewijze toelichting Toelichting bij wetsartikel 1 (uitgavenbegroting) Artikel 1. Bijdrage aan lagere overheden en openbaar vervoerbedrijven in verband met aanleg infrastructuurprojecten. Grondslag van het artikel en het te voeren beleid In 1989 worden de uitgaven bij dit artikel geraamd op f 128 min. Van dit bedrag is 102,5 min. bestemd voor openbaar-vervoerprojecten en 25,5 min. voor stedelijke/provinciale wegen. De specificatie is als volgt: 1.01 Openbaar vervoerprojecten (in f 1 min) plaats project projectnr. bedrag Interregionaal Amsterdam Rotterdam Den Haag Utrecht NS «oude lijn als nieuw» NS versnelling Zuidelijke Tak NS versnelling Willemstunnel Ringsneltramlijn Sneltram Sloten-MAP Streekvervoer regio Amsterdam Streekvervoer regio Rotterdam Doorstroming openbaar vervoer Tram Plaspoelpolder + tunnel HS Streekvervoer regio Den Haag Bus Uithof Streekvervoer regio Utrecht 500 506 507 300 302 363 364 20,1 13,0 14,0 9,8 1,8 10,4 6,7 8,4 4,4 2,0 381 4,5 7,4 Totaal 102,5 1.02 Stedelijke/provinciale wegen (in f min) Amsterdam Schiphol Rotterdam Den Haag Utrecht T62/T61 A'dam Waterland Stramanweg Gaasperdammerweg/Langbroekdreef Parkeren in centrum Weg langs Schiphol-Oost Optimalisatie centrum R'dam Parkeren Segbroeklaan Binnenring aansluiting A12/T22 24 Oktoberplein Robert Kochplein Stadionlaan 107 1,0 200 1.0 202 1,0 206 1,0 100 2,5 237 0,25 260 2,5 262 1,25 264 9,0 182 0,25 282 2,5 286 0,25 289 3,0 Totaal 25,5 Tweede Kamer, vergaderjaar 1988-1989, 21 086, nr. 3 3
Verplichtingen en uitgaven Opbouw verplichtingenramingen vanaf de vorige ontwerpbegroting ( x f 1 min) t/m 1 986 Stand ontwerpbegroting 1988 Stand ontwerpbegroting 1989 622 117 60 174 7 Relatie verplichtingen en uitgaven (x f 1 min) 1 t/m 1986 Verpl. stand ontwerpbegroting 1989 622 117 60 174 7 uitg. stand 2 ontw. begr. 1989 1987 1988 1989 128 128 1990 97 35 132 1991 111 14 11 136 1992 95 20 19 6 140 1993 62 22 25 35 144 na 1993 129 26 5 133 7 1 Om het risico van het niet volledig uitputten van het fonds te verkleinen wordt gewerkt met een systematiek van overplanning voor de verplichtingen in het eerste deel van het jaar waardoor dit risico wordt beperkt. 2 exclusief eventuele reserveprojecten Opbouw uitgaven vanaf de vorige ontwerp-begroting ( x f 1 min) Stand ontwerpbegroting 1989 128 132 136 140 144 Tweede Kamer, vergaderjaar 1988-1989, 21 086, nr. 3 4
De onderverdeling naar artikelonderdelen van de verplichtingen en uitgaven (x f 1 min) en de economische en de functionele codering Artikelonderdeel Verplichtingen Uitgaven Codering 1987 1988 1989 1987 1988 1989 Econ. Funct. 1.01 Openbaar vervoerprojecten 461 102,5 63.21 05.21 1.02 Stedelijke/provinciale wegen 161 25,5 43.1 05 20 Totaal 622 128 Artikel 2 Nadelig saldo van afgesloten rekeningen Opbouw uitgaven vanaf de vorige ontwerp-begroting ( x f 1 min) Ontw. begr. 1988 Ontw. begr. 1989 - Mem Mem Mem Mem Toelichting bij wetsartikel 2 (Ontvangstbegroting) Artikel 3 Tijdelijke toeslag op de motorrijtuigenbelasting De grondslag van het artikel en het te voeren beleid. De opbrengst van de tijdelijke toeslag wordt geraamd op f 128 min in 1989. Dit bedrag is gebaseerd op de door het CBS bepaalde omvang van het wagenpark per 1 augustus 1988 en een verwachte groei van het wagenpark in 1989 met 2,2%. Ontvangsten Opbouw ontvangsten vanaf de vorige ontwerp-begroting ( x f 1 min) Stand ontwerpbegroting 1989 - - 128 132 136 140 144 Tweede Kamer, vergaderjaar 1988-1989, 21 086, nr. 3 5
De onderverdeling in artikelonderdelen De onderverdeling in artikelonderdelen van de ontvangsten (x f 1 min) en de economische en de functionele codering Artikelonderdeel Ontvangsten Codering 1987 1988 1989 econ. funct. 3 Tijdelijke toeslag op motorrijtuigenbelasting 128 36 05.20 Totaal 128 Artikel 4 Overige ontvangsten Opbouw ontvangsten vanaf de vorige ontwerpbegroting ( x f 1 min) Stand ontwerpbegroting 1989 Mem Mem Mem Mem Mem De onderverdeling in artikelonderdelen van de verplichtir igen en ontvangsten (x f 1mln) en de economische en de function ele codering Artikelonderdeel Ontvangsten Codering 1987 1988 1989 econ. funct. 4 Overige ontvangsten Mem 16.0 05.20 Totaal Mem Artikel 5 Batig saldo van de afgesloten rekeningen Opbouw ontvangsten vanaf de vorige ontwerp begroting ( x f 1 min) Stand ontwerpbegroting 1989 - Mem Mem Mem Mem De Minister van Verkeer en Waterstaat, N. Smit-Kroes Tweede Kamer, vergaderjaar 1988-1989, 21 086, nr. 3 6