Humanisering Waarden Instituties Bachelor-college 2012 Universiteit voor Humanistiek Dr. F. Suarez Professionaliteit 1
Deel A/B Antropologie De Staat De Kerk De Veiligheid De Economie De Rechtstaat De Democratie De Verzorgingsstaat 2
Literatuur - C. von Clausewitz, Vom Kriege. - S. Freud, Zwei künstliche Massen: Kirche und Heer. - R. Moelker en J. Soesters, Het verschijnsel krijgsmacht: ontstaan en functies. 3
Bronnen Carl Schmitt, Politische Theologie, 1922 Ernst Jünger, Der Arbeiter, 1932 Carl von Clausewitz, Vom Krieg, 1832 Raymond Aron, Penser la guerre, 2 vol., 1976 4
Structuur les Wat is een leger? Wat is oorlog? Oorlogstypen Ontstaan ve oorlog Oorlog en noodlot Rechtvaardige oorlog Elementen vd oorlog Indeling vd oorlog Politie Humanisering? 5
Het leger Ontstaan leger en overheid gelijktijdig Jachttroep: leider + hiërarchie Bosvolken defensief // jagers offensief Jagers: territoriale radius Wapens: Primaten/Hominiden Leger = hiërarchisch gestructureerde groep ingericht voor gevechtshandelingen 6
7
Wat is oorlog? Is oorlog alleen binnen de soort? Entomologische wereld Verschil oorlog/jagen? 8
Wat is oorlog? Clausewitz, paradigmatisch: het duel Meer dan twee subjecten (conventie) Slachtoffers? Kwestie leven/dood Doel: onderwerping vd ander (vd wil) 9
Oorlogstypen Externe oorlog/conflict Uitbreiding actieradius Doel: verzorging v groep (zorgen) Doel: Verkenning gebied (weten) Oorzaak: Conflict v belangen (kunnen) Constitutie vh territorium 10
Interne oorlog Oorlogstypen Oorzaak in dierenwereld Oorzaak in mensenwereld Drie begrippen: Rebellie Revolutie Burgeroorlog Verschil revolutie burgeroorlog 11
Oorlogstypen Derde type: Guerrilla oorlog Zowel extern als intern Terrorisme Minderheid destabiliseren Tegen-wil (Chaos) Rebellie maar beperkt (geen revolutie) 12
Oorlogstypen Typen oorlog Externe oorlog Burgeroorlog Guerrilla oorlog 13
Ontstaan oorlog Aangekondigd/onaangekondigd Onaangekondigd: voorspelbaar of niet Aangekondigd: Bedreiging Onderhandeling: Clausewitz (Oorlog als voortzetting politiek) Langdurige spanning Exhibitionisme (Energieverbruik) Koude Oorlog als universeel verschijnsel Drôle de guerre 14
15
Ontstaan oorlog Tussenreflectie humanisering: Bij reële dreiging: exhibitionisme (Koude Oorlog) meest humaan? 16
Oorlog en noodlot Dialoog: Principe van coöperatie Oorlog: Principe van concurrentie Oor-log war Wehr Guerre: ver-warr-ing, tegenstand (deze etymologie = onzeker) Wrijving, doorbreken orde Natuurlijkheid maakt oorlog tot noodlot Noodlottig: Niet echt gewild Noodlottig: honger/overbevolking migratie/nomadisme Noodlottig: interne conflicten gebrek aan mobiliteit, verdeel problemen 17
Oorlog en noodlot Recht op verdediging Eerste oorlogen uit noodlot? Daarna via reflectiefdialogisch vermogen gedragen door de wil Tot 1945 middel vd politiek (Clausewitz) Na 1945 als ultima ratio» Besef oorlog instrumentalisering menselijk leven» Besef wezen vd mens = dialogisch in de strijd verwerkelijkt hij zijn wezen niet 18
Rechtvaardige oorlog 19
Rechtvaardige oorlog Rechtvaardige oorlog Clausewitz: oorlog nooit humaan Rechtvaardige oorlog humane oorlog Rechtvaardig heeft betrekking op 3 elementen Is een oorlog legitiem? Antwoord op vraag waarom. Het leger- en materieelgebruik. Antwoord op vraag waarmee. Motivatie oorlog. Vraag Met wie.» Propaganda, redevoeringen» Mobilisatie vd psyche 20
Elementen Oorlog Elementen oorlog Legitimatie Instrumentarium (Leger/materieel) Motivatie 21
22
Rechtvaardige oorlog Drie niveau s: Is inzet legitiem hangt af idee rechtvaardigheid Volgens Hitler oorlog legitieme actie Tegenwoordig mensenrechten eerbiedigen» (Servië) herstel rechtvaardigheid Juridificering leger/materieel gebruik» Conventie van Geneve (Dunant Rode Kruis)» Moeilijkheid: Noodsituatie (Carl Schmitt) wet opheffen Goede informatievoorziening 23
Momenten oorlog Indeling oorlog Verdediging (gebied, cultuur als vorm vh weten) Aanval (uitbreiding vh kunnen) Mobilisatie (volk Volkssturm) Totaler Krieg: Ernst Jünger/Erich Ludendorff Momenten oorlog Verdediging (defensief) Aanval (offensief) Mobilisatie 24
Volgens Oorzaken Indeling oorlog oorzaken oorlog ideologisch economisch psychologisch 25
Volgens Gevolgen Indeling oorlog gevolgen oorlog apathie/hoop Vernietiging/wederop bouw Trauma/vredeswens
27
28
Politie Hiërarchisch gestructureerde groep ingericht voor bewaken rechtsorde Beveiliging binnenwereld Handhaving rechtsorde» politie onderdeel rechtssysteem» Leger vh staatsapparaat 29
Politie In globale rechtsorde leger wordt politie militarisering vd politie Dreiging» burgeroorlog» guerrilla 30
Humanisering http://www.youtube.com/watch?v=e502au OnLuA http://www.youtube.com/watch?v=jcplrpu qgys 31
Humanisering Humanisering v Oorlog: Letten op aspecten rechtvaardige oorlog Rechtvaardige of humane oorlog niet letterlijk Doel v humanisering? opheffen oorlog» pacifisme als doel» pacifisme als middel 32
Humanisering Is oorlog zelf humaniserend? Humaniseringstappen via oorlog School van Salamanca (Bartolome de las Casas, Luis de Molina, Francisco de Vitoria)» Francisco Suarez: idee algemeen Hof van Justitie (oorlog tussen staten vermijden)» Juridificering/democratisering 33
Humanisering Humanisering via oorlog (meer vb) Boerenopstand 12 artikelen Conflicten + 30 jarige oorlog Grotius Bayle Revolutie 1789 verklaring mensenrechten Slacht Solferino Dunant Rode Kruis WO I pacifistische beweging (in Katholieke kerk heel sterk) WO II UVRM 34
Humanisering Oorlog zelf humaniserend? Wezen vd mens is reflectief-dialogisch Alle leertrekkingen uit oorlog gericht op vermijden oorlog Civilisering oorlog: conventie Geneve 35
Humanisering Kant Zum ewigen Frieden Bond der volkeren Pacifistisch ideaal: Christus Boeddha Als streefideaal Mogelijk: afschaffing buitenland (naar Kants beeld?) dan leger niet meer nodig Des te meer politie nodig Denk aan Freud Thanatossucht 36
Humanisering Geestelijke Begeleiding in leger Morele dimensie los v humanisering Kamaradschaft Trouw (aan leider Freud; onderling) Opoffering Overtuiging (geloof, motivatie) Moralisering vd troep Jan-Hein Mooren: soldaat als moral agent Beheersen groepsprocessen Beheersen morele erosie 37
38
Finis 39