RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij Het Vianova Plaats : Alphen aan den Rijn BRIN-nummer : 28BJ Onderzoeksnummer : 123358 Datum schoolbezoek : 29 september 2011 Rapport vastgesteld te Zoetermeer op 23 november 2011
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 11 pagina 3 van 11
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 september 2011 een onderzoek uitgevoerd op basisschool het Vianova naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De school bestaat sinds augustus 2006. Het beleid van de inspectie schrijft voor dat een nieuwe school na drie jaar een kwaliteitsonderzoek krijgt. Het Vianova heeft in 2007 een jaarlijks onderzoek gehad en komt nu in aanmerking voor een uitgebreider kwaliteitsonderzoek. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten het 'Schooljaarplan/activiteitenplan schooljaar 2011-2012'. Ook aanvullende vragenlijsten zijn bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen Nova 2/3 (hoogbegaafdengroep), Nova 6/7 (hoogbegaafdengroep), C-groep 3/4, E- groep 7/8, uitstroomgroep 8 Via's en Nova's. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. pagina 5 van 11
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 11
2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2011. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. pagina 7 van 11
Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 8 van 11
2.2 Beschouwing Algemeen beeld Basisschool het Vianova is een school die werkt volgens het fasenonderwijs. Daarbij heeft de school hoogbegaafdengroepen. Leerlingen die het fasenonderwijs volgen heten 'Via's' en leerlingen die in de hoogbegaafdengroepen zitten heten 'Nova's'. Bij het aantreden van de huidige directeur bezochten zo'n zestig leerlingen de school. Inmiddels zitten er meer dan 180 leerlingen op de school, onder wie veel zij-instromers. Alle kwaliteitsaspecten zijn met een voldoende - enkele zelfs met een goed - beoordeeld. Het gaat dan om de opbrengsten, het onderwijsleerproces, de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg. Om deze reden heeft de inspectie basisschool Het Vianova een basisarrangement toegekend. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting De laatste jaren is er op het Vianova veel geïnvesteerd in het uitkristalliseren van het didactisch concept en het vinden van een passend aanbod dat aansluit bij de zeer uiteenlopende onderwijsbehoeften van de leerlingen. Ook heeft de school zich gericht op de praktische groepsindeling die aansluit bij het onderwijsconcept van de school: dit jaar begint de school met een gezamenlijke groep 1, waarna er een opsplitsing plaatsvindt in 'Via's' en 'Nova's' in de groepen 2 tot en met 7. In groep 8 komen de 'Via's' en de 'Nova's' weer bij elkaar in de 'uitstroomgroep'. Het Vianova is een bruisende school met een betrokken directie en een enthousiast team. In de groepen heerst een prettige, open sfeer: alle leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten en zijn goed in staat zelfstandig te werken. Opbrengsten De eindopbrengsten liggen de laatste twee jaar op een voldoende niveau. Of dit geheel en al de verdienste van de school is, is nog niet te zeggen omdat geen enkele leerling de gehele school heeft doorlopen. Ook de tussentijdse resultaten zijn over het geheel genomen voldoende, al blijven de resultaten op het technisch lezen in de groepen 3 en 4 achter. De directie heeft aangegeven dat dit geen onbekend fenomeen is en dat de resultaten in groep 5 weer 'bijtrekken'. Desalniettemin heeft zij maatregelen getroffen om het technisch lezen in de groepen 3 en 4 te versterken. De indicator inzake de sociale competenties van de leerlingen (1.5) heeft de inspectie niet kunnen beoordelen omdat de school niet beschikt over betrouwbare en valide opbrengstgegevens van de leerlingen uit groep 8. De school maakt echter wel gebruik van een beredeneerd aanbod voor de sociaalemotionele ontwikkeling. Onderwijsleerproces Het onderwijsleerproces is over het algemeen voldoende vormgegeven. De school maakt gebruik van een aanbod dat de kerndoelen dekt en dat aan voldoende leerlingen wordt aangeboden tot en met groep 8. De leerkrachten beschikken over voldoende didactische vaardigheden: zij geven duidelijke uitleg en houden de leerlingen betrokken bij de onderwijsactiviteiten. pagina 9 van 11
De indicatoren 5.2 en 5.3 heeft de inspectie met een goed beoordeeld omdat leerkrachten een zodanige (taakgerichte) werksfeer realiseren dat leerlingen zelfstandig en actief aan het werk zijn. Daarbij komt nog dat de leerlingen een lange periode geconcentreerd kunnen werken en daarbij enthousiast blijven. Bij navraag gaven leerlingen aan dat ze precies weten wat ze moeten doen en dat ze zich niet vervelen. Dit biedt leerkrachten gelegenheid om aan kleine groepjes instructie te geven. Het Vianova werkt in de hogere groepen met (per leerling verschillende) weektaken. Ook in de lagere groepen wil de school dag- of weektaken gaan invoeren. Iedere leerling beschikt over een portfolio met werkjes, toetsen en ook met toetsgrafieken zodat zij zelf en hun ouders hun vorderingen kunnen volgen. Een aanscherping hierbij is wellicht nog mogelijk door leerlingen te betrekken bij het stellen van doelen, bij voorbeeld door middel van de vaardigheidsscores die de toetsen uit het leerlingvolgsysteem opleveren. Het moge duidelijk zijn dat de uitwerking van het didactische concept op het Vianova alsmede de diversiteit in aanbod en weektaken bijdraagt aan voldoende afstemming op verschillen tussen leerlingen. Zorg en begeleiding Op het Vianova worden de leerlingen in hun ontwikkeling gevolgd door middel van methodegebonden en methode-onafhankelijke toetsen. In het algemeen signaleert de school tijdig welke leerlingen extra zorg nodig hebben. Als blijkt dat een leerling extra zorg nodig heeft, wordt een handelingsplan opgesteld. De kwaliteit van de plannen is op orde: aan de hand van foutenanalyses worden doelen concreet en meetbaar opgeschreven. Elke zes tot acht weken worden de plannen geëvalueerd. Kwaliteitszorg De onderdelen van de cyclus van kwaliteitszorg op Het Vianova zijn voldoende van kwaliteit (evaluatie resultaten en onderwijsleerproces en borging en verantwoording). Twee onderdelen heeft de inspectie als goed beoordeeld. Het eerste onderdeel betreft indicator 9.1 inzake het inzicht in de onderwijsbehoeften van de leerlingen. De school heeft de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie goed in beeld. Dit blijkt uit de inrichting van het onderwijs en het gedifferentieerde aanbod. De school heeft te maken met veel zij-instromers, die zij relatief makkelijk 'in kan passen'. Het tweede onderdeel betreft indicator 9.4 inzake het planmatig werken aan verbeteractiviteiten. De school is voortdurend bezig haar onderwijs te verbeteren op grond van evaluaties en analyses. Vervolgens worden de verbeteracties planmatig uitgezet in een jaarplan. Dit is een uitgebreid en helder planningsdocument dat de 'werkpunten' voor het komende jaar bevat. Dit plan bevat meetbare doelen, een tijdpad en verantwoordelijke personen en wordt jaarlijks geëvalueerd. In de schoolgids verantwoordt de school zich over wat zij het afgelopen jaar heeft gerealiseerd en is een selectie opgenomen van wat er op de rol staat voor het komende schooljaar. pagina 10 van 11
3 Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan basiisschool het Vianova het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. pagina 11 van 11