SOMT 19 mei 2011 Lien Van Malderen
ACHTERGROND
Achtergrond Beeldvorming Gedurende verschillende decennia in 20e eeuw heerste een stereotiep beeld rond het leven en ouderen: Disengagement theorie: ouderen dienden zich terug te trekken uit maatschappij, terugtrekken uit rollen en relaties (Cumming & Henry, 1961) Levensloop geordend volgens 3 fasen: leren, werken, rusten (Kohli, 1986) Ouderen = beperkingen
Achtergrond Demografische ontwikkelingen Algemeen (WHO, 2002; European Commission, 1999) 60+: o 1970-2025: stijging van 223% o tegen 2025: 1/3 bevolking 80+: o sterkste stijging (dubbele vergrijzing) o 2000-2005: stijging van 25% in België Vanaf 2010: o versterking van het tempo van het verouderingsproces
Achtergrond Demografische ontwikkelingen Arbeidsmarkt (WHO, 2002; European Commission, 1999) 1995-2015 (Europa): o 20-25j: - 20% o 55-64j: + 26% sterke stijging old age dependency ratio (verhouding 60+ tov 15-60j) 2015-2035: pensionering baby-boomers
Achtergrond Demografische ontwikkelingen Zorg (WHO, 2002; European Commission, 1999) de gezondheid van ouderen verbetert toch sterke toename van vraag naar zorg/dienstverlening in komende decennia
Achtergrond Gevolgtrekking Grotere bewustwording in voorbije decennia: nood aan andere kijk op ouderen: o nood aan ouderen in positief en participatorisch daglicht te zien. o kijken naar mogelijkheden en wensen van ouderen
VOORLOPERS ACTIVE AGEING
Voorlopers van Active Ageing Successful Ageing achtergrond: o tegenbeweging disengagement theory (jaren 60) visie: o behoud van het activiteitenpatroon en die waarden die men had tijdens de middelbare leeftijd (40-60j) als men oud is o men dient oud zijn te negeren kritiek: o te idealistisch o onrealistische verwachtingen rond het activiteitenpatroon
Voorlopers van Active Ageing Productive Ageing achtergrond: o toenemende bekommernis rond de gevolgen van verouderende samenleving op de arbeidsmarkt visie: o chronologische leeftijd is geen goede voorspeller voor prestaties o ook ouderen kunnen productief zijn o arbeidsmarkt heeft baat bij het actief blijven v ouderen kritiek: o te enge focus op participatie enkel op arbeidsmartk
Voorlopers van Active Ageing Healthy Ageing achtergrond: o besef dat gezonde ouderen belangrijk zijn voor samenleving visie: o Healthy ageing is the process of optimising opportunities for physical, social and mental health to enable older people to take an active part in society without discrimination and to enjoy an independent and good quality of life (WHO) kritiek: o het verouderingsproces en de levenskwaliteit wordt door meer bepaald, vorm gegeven dan gezondheid en zorg
ACTIVE AGEING
Definities World Health Organisation (WHO): Active Ageing is the process of optimizing opportunities for health, participation and security in order to enhance quality of life as people age (WHO, 2002) Active verwijst naar een voortdurende participatie op het sociale, culturele, economische, spirituele en burgerlijke vlak
Definities World Health Organisation (WHO): Years have been added to life, now we must add life to years
Kenmerken gericht naar alle ouderen gebaseerd op de rechten van ouderen (VN) levensloopperspectief: o ouderen vormen geen homogene groep o individuele diversiteit neemt toe bij stijgende leeftijd o focus op preventie sterk empowerend (o.a. WHO, 2002; Walker, 2002)
Kenmerken situeert zich op micro- en op macroniveau samenwerking en samensmelting op verschillende niveaus: o vraagt sterkere samenwerking op beleidsniveau, vereist de integratie van alle relevante beleidsgebieden o is een multisectorale, multidisciplinaire en gecoördineerde strategie die de participatie en gelijkheid van ouderen promoot o integratie van verschillende levensdomeinen: werk, zorg, vrijetijdsbesteding, sociale contacten, o is intergenerationeel: een samenleving voor alle leeftijden (o.a. WHO, 2002; Walker, 2002)
Determinanten WHO-determinanten (WHO, 2002) cultuur gezondheid en sociale diensten gedrag persoonlijke factoren fysieke omgeving sociale omgeving economische
Determinanten: cultuur & gender Cultuur omringt iedereen beïnvloedt de manier waarop we verouderen Gender in vele samenlevingen kennen vrouwen een lagere status
Determinanten: gezondheid & sociale diensten geïntegreerd, gecoördineerd en kosteneffectief gezondheidspromotie ziektepreventie curatieve diensten: naar continuüm van zorg lange termijnzorg: goed uitgebouwd mentale gezondheidzorg: geïntegreerd in andere zorgvormen
Determinanten: gedrag algemeen: gezonde levensstijl concreet: o afleren tabakgebruik o regelmatige, gematigde fysieke activiteiten o gezond eten oorale gezondheid o beperken alcohol-inname o goed beheer medicatie
Determinanten: persoonlijke factoren biologie en genen o beïnvloeden mee het verouderingsproces psychologische factoren o tegengaan cognitieve achteruitgang o versterken van self-efficacy o versterken van coping
Determinanten: fysieke omgeving leeftijdsvriendelijke omgeving toegankelijk en betaalbaar openbaar vervoer veilige behuizing en buurten tegengaan vallen
Determinanten: sociale omgeving sociale begeleiding o tegengaan eenzaamheid, sociale isolatie o versterken sociale netwerken bestrijden geweld en misbruik o tegengaan ouderenmis(be)handeling o multisectorale en multidisciplinaire benadering educatie en geletterdheid o mogelijkheden tot levenslang leren en intergenerationeel leren
Determinanten: economische verminderen armoede verzekeren sociale bescherming: verzekeringen, pensioenen, mogelijkheden tot waardig werk, waarderen werk
Huidige stand van zaken Beleid centraal agenda-punt op nationaal & internationaal niveau vb van landen met volledig nationaal Active Ageing -beleid o Australië Canada - Nieuw-Zeeland - Verenigd Koninkrijk Zweden - Verenigde staten -
Huidige stand van zaken Beleid Europa zeer sterke focus op Active Ageing o Age-platform (Europese ouderenraad): Active Ageing één vd pijlers o april 2010: European Congress on healthy and Active Ageing for all Europeans o 2012: Europees jaar rond Active Ageing en intergenerationele solidariteit Dient als raamwerk voor: het bewustzijn te vergroten van de bijdragen die ouderen maken in de samenleving beleidsmakers en relevante betrokkenen mobiliseren om Active Ageing te promoten stimuleren tot grotere samenwerking en solidariteit tussen generaties betere jobmogelijkheden en werkcondities te creëren voor ouderen
Huidige stand van zaken Wetenschap zeer sterke stijging aantal studies en wetenschappelijke artikels rond Active Ageing ontstaan van verschillende Active Ageingonderzoeksgroepen
Huidige stand van zaken Algemeen in samenleving Active Ageing komt steeds meer in de algemene aandacht voorbeelden o www.activeageing.org o www.activeageing.co.uk o www.activeageingnetwork.org.au o www.activeageingfestival.com o www.icaa.cc (International Council on Active Ageing)
BEDANKT Bedankt