RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK School : De Toermalijn Plaats : Arnhem BRIN-nummer : 15XH Onderzoeksnummer : 104068 Datum schoolbezoek : 18 maart 2008 Concept datum : 21 mei 2008 Datum vaststelling : 4 september 2008
RAPPORT VAN BEVINDINGEN School : De Toermalijn Plaats : Arnhem BRIN-nummer : 15XH Onderzoeksnummer : 104068 Datum uitvoering onderzoek : 18 maart 2008 Datum conceptrapport van bevindingen: 21 mei 2008 Datum vaststelling rapport: : 4 september 2008 Postregistratienummer : H2691144 1. Aanleiding tot het onderzoek In september 2007 vond een overleg plaats tussen het schoolbestuur van de Toermalijn en de onderwijsinspectie. In dat overleg werden door de inspectie risico s gesignaleerd voor de kwaliteit van het onderwijs aan deze school. Naar aanleiding van het onderzoek heeft een nadere uitwisseling van gegevens plaatsgevonden tussen schoolbestuur en inspectie. Op basis van het gevoerde gesprek en de ontvangen gegevens heeft de inspectie het noodzakelijk geoordeeld een eigen kwaliteitsonderzoek bij de school te verrichten. Dit onderzoek heeft plaatsgevonden op 18 maart jl. Het onderzoek omvatte een viertal klassenbezoeken bij beide vestigingen van de school, gesprekken met docenten, intern begeleider en met de directie. Dat laatste gesprek vond plaats in aanwezigheid van een vertegenwoordiger van het bestuur. Bij haar onderzoek heeft de inspectie gebruik gemaakt van de door de school beschikbaar gestelde documenten en de beschikbare gegevens met betrekking tot eind- en tussenopbrengsten. 2. Bevindingen Tekortkomingen Bij de vestiging Brabantweg zijn de volgende tekortkomingen vastgesteld Opbrengsten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het einde van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Primair proces 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 11.3 De school voert de zorg planmatig uit. 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na. Kwaliteitszorg 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. N.B.: Bij de vestiging Venlosingel zijn van de bovenstaande criteria alleen 11.4 en 1.4 als onvoldoende beoordeeld. Onderdelen die als voldoende zijn beoordeeld voor de vestigingen Brabantweg en Venlosingel Opbrengsten 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
Primair proces 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aan geboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 3.5 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle wijze met elkaar omgaan. 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. 9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en ontwikkeling van de leerlingen. 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de leerlingen. Kwaliteitszorg 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 3. Onderbouwing bevindingen Algemeen In 2005 verrichtte de inspectie een periodiek kwaliteitsonderzoek bij basisschool De Toermalijn. Dit leidde tot het oordeel dat de kwaliteit van het onderwijs zwak was. Knelpunten werden vooral vastgesteld bij de kwaliteitszorg, de zorg en het leerstofaanbod. Het onderzoek dat in maart 2008 is verricht leidt tot verschillende conclusies voor de twee vestigingen. Bij de vestiging Venlosingel zijn geen ernstige tekortkomingen vastgesteld, de kwaliteit van deze vestiging beoordeelt de inspectie als voldoende. De vestiging Brabantweg vertoont wel tekortkomingen. De kwaliteit van deze vestiging is zwak. De inspectie heeft kunnen vaststellen dat er de afgelopen jaren op beide vestigingen veel inspanningen zijn verricht om het onderwijs te verbeteren. Er zijn een reeks van vernieuwingen doorgevoerd in het onderwijsaanbod, in het bijzonder in het aanbod voor de kleutergroepen en het aanbod voor technisch en begrijpend lezen. Ook op het gebied van de zorg zijn verbeteringen doorgevoerd, in het bijzonder door de gehele systematiek daarvoor verder uit te werken en coachingsbijeenkomsten te beleggen om leerkrachten te helpen bij de ontwikkeling van hun vaardigheden op dit gebied. Verder is op het gebied van de kwaliteitszorg belangrijke vooruitgang is geboekt. Er is sprake van een regelmatige evaluatie van het bereikte schoolklimaat, onder meer met behulp van ouderevaluaties en gesprekken met leerlingen. Ondanks die verbeteringen zijn de opbrengsten op de vestiging Brabantweg achtergebleven bij de norm. De inspectie heeft kunnen vaststellen dat de mindere opbrengsten bij deze vestiging samengaan met knelpunten in het didactisch handelen en de zorg aan individuele leerlingen.
Opbrengsten De uitkomsten van de CITO-eindtoets liggen voor de vestiging Venlosingel in het lopende schooljaar precies op het gemiddelde van de groep van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. De uitkomsten van de CITO-eindtoets bij de vestiging Brabantweg liggen evenwel beduidend onder het gemiddelde van vergelijkbare scholen; dat geldt zowel voor het lopende als het afgelopen schooljaar. Uit de gegevens over de CITO-eindtoets blijkt dat zowel bij de taalonderdelen als bij de rekenen-wiskunde onderdelen de prestaties achterblijven bij vergelijkbare scholen. Recente gegevens met betrekking tot de tussenopbrengsten geven niet aan dat reeds vroeg in de schoolloopbaan achterstanden zijn opgelopen. De tegenvallende eindresultaten van de vestiging Brabantweg in de jaren 2007 en 2008 leiden tot een oordeel onvoldoende op dit criterium. De inspectie houdt verder rekening met het feit dat de school alle leerlingen aan de toets laat deelnemen en ook met het feit dat het leerlingenaantal gering is, waardoor toevallige factoren een relatief grote invloed hebben op het eindresultaat. Didactisch handelen De inspectie heeft vastgesteld dat in de lessen op de Brabantweg regelmatig te weinig structuur wordt aangebracht en mede als gevolg daarvan de instructie en verwerking niet wordt aangepast aan de mogelijkheden en behoeften van de individuele leerlingen. Doordat een deel van de leerkrachten het doel en de opbouw van de les niet expliciteren bieden zij de kinderen (en zichzelf) te weinig structuur voor de verwerking van de lesstof. Ook ontbreekt een duidelijke afsluiting en samenvatting van het geleerde. Dit gebrek aan structuur leidt vervolgens ook tot het ontbreken van handvatten voor de bepaling op welke wijze individuele leerlingen het lesdoel het beste kunnen realiseren, met als gevolg dat zowel bij de instructie als bij de verwerking te weinig wordt gedifferentieerd, ook daar waar de leermiddelen daar uitstekende mogelijkheden voor aanreiken. Zorg en begeleiding Een tweede knelpunt op de vestiging Brabantweg vormt de planmatige uitvoering van de zorg. Daarbij zijn enkele tekorten vastgesteld. Allereerst zijn de omschrijvingen van de leerproblemen onvoldoende uitgewerkt in de handelingsplannen waarmee ze te weinig operationele betekenis krijgen. Verder is de continuïteit in de zorg niet gewaarborgd omdat er geen vaste routines zijn die ertoe leiden dat direct na afronding van een handelingsplan besluiten worden genomen over een mogelijk vervolg. Tot slot blijkt er soms onvoldoende tijd te zijn voor en consequente uitvoering van het grote aantal handelingsplannen. De school heeft ervoor gekozen geen aparte Remedial Teacher in te zetten. In combinatie met de geconstateerde wijze van lesgeven (met een overwegend centrale aanpak en lange instructies) leidt dit ertoe dat er te weinig ruimte overblijft voor een systematische uitvoering van de handelingsplannen. Verschillen tussen de vestigingen Hoewel het beleid voor beide vestigingen zoveel mogelijk eensluidend wordt geformuleerd en de regelingen en afspraken goeddeels identiek zijn, liggen vooral bij de wijze van lesgegeven verschillen tussen de beide vestigingen. De leerkrachten op de Venlosingel slagen erin voldoende structuur in de lessen aan te brengen, daarmee de instructie kort en effectief te houden en voldoende tijd over te houden voor de uitvoering van handelingsplannen. Bij de vestiging Brabantweg slaagt een deel van de leerkrachten daar niet in. 4. Analyse Bij haar conclusie ten aanzien van de kwaliteit van het onderwijs op basisschool de Toermalijn maakt de inspectie een onderscheid naar de twee vestigingen van de school. De kwaliteit van het onderwijs op de vestiging Brabantweg is zwak, de kwaliteit van het onderwijs op de vestiging Venlosingel is voldoende. Het verschil in de beide beoordelingen wordt in eerste instantie bepaald door het verschil in opbrengsten. De opbrengsten bij de vestiging Brabantweg lagen de afgelopen twee jaar onder de norm. De opbrengsten op de Venlosingel waren het afgelopen jaar voldoende nadat ook daar in voorafgaande jaren onvoldoende opbrengsten waren gerealiseerd.
Naast het verschil in opbrengsten zijn er ook verschillen in de kwaliteit van het didactisch handelen en in de uitvoering van de zorg. Op die beide onderdelen is de kwaliteit op de vestiging Brabantweg onvoldoende. Op beide onderdelen biedt de vestiging Venlosingel wel voldoende kwaliteit. Van de zijde van de school is aangegeven dat een samenloop van omstandigheden bij de inzet van personeel er toe kan hebben bijgedragen dat leerkrachten op de Brabantweg minder routine hebben opgebouwd in het geven van onderwijs aan de hen toegewezen groepen. Dit kan naar het oordeel van de inspectie een plausibele verklaring opleveren. Het leidt evenwel niet tot een ander oordeel. Wel tot een duidelijke aanwijzing voor de richting waarin de school zal moeten zoeken voor een oplossing van de geconstateerde problemen. Opvallend is verder dat ondanks de regelmatige interne gesprekken over opbrengsten de lage scores van de Brabantweg bij de CITO-eindtoets nog niet verankerd in het bewustzijn van de teamleden. 5. Vervolg De kwaliteit van het onderwijs bij de vestiging Brabantweg beoordeelt de inspectie als zwak. Op grond van dit oordeel zal voor deze vestiging de komende periode sprake zijn van een aangepast toezichtsarrangement. Bij dit toezichtsarrangement ziet de inspectie ondermeer toe op het nakomen van de prestatieafspraken die met het bestuur zullen worden gemaakt. Deze prestatieafspraken dienen ertoe dat de opbrengsten weer op een aanvaardbaar niveau zullen komen, en richten zich op die onderdelen waar de grootste knelpunten zijn vastgesteld: het didactisch handelen en de zorg en begeleiding. De inhoud van de prestatieafspraken is vastgelegd in de aanbiedingsbrief bij het concept van dit rapport. De kwaliteit van het onderwijs aan de vestiging Venlosingel is van voldoende kwaliteit. Deze vestiging ontvangt een basisarrangement.