Initiatief voorstel: RIS168266_07-DEC-2009 Een Risk Factory in Den Haag Werkgroep vanuit commissie VBF: Ries Smits Lobke Zandstra Arjan Lakerveld Rachid Guernaoui 1
Initiatiefvoorstel Een Risk Factory in Den Haag Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Samenstelling van de Werkgroep initiatief een Risk Factory in Den Haag 3. Functie van een Risk Factory 4. Doelgroepen 5. Dragers van het initiatief 6. Locatie en start van Risk Factory 7. Financiering 8. Voorstel Ontwerpbesluit Bijlage 1 (separaat bijgevoegd: verslag werkbezoek raadscommissie VBF, 9-10-11 november 2008) 2
1. Inleiding De commissie VBF heeft in november 2008 een werkbezoek gebracht aan de gemeente Edinburgh in Schotland. Het betrof een werkbezoek aan het gemeentebestuur van die stad en het politiekorps. De stad Edinburgh is vergelijkbaar met Den Haag. In Edinburgh is het parlement en de regering van Schotland gehuisvest en ook qua inwonertal is de stad vergelijkbaar met Den Haag. Tussen de politiekorpsen van Den Haag en Edinburgh bestonden al nauwe banden, wat een extra reden was om naar de hoofdstad van Schotland af te reizen. Het oogmerk van het werkbezoek was gelegen in het bestuderen van de condities waaronder het thema veiligheid in de hoofdstad van Schotland wordt ingevuld. Het thema veiligheid geldt niet in eerste instantie het zich teweerstellen en voorkomen van terroristische aanvallen, maar is vooral gericht op sociale veiligheid, het bevorderen van bewonersparticipatie en aanpak van vandalisme en anti-sociaal gedrag. Opvallend in Edinburgh is de nadrukkelijke en vergaande samenwerking tussen politie, brandweer, ambulancediensten met de gemeentelijke diensten en bewoners. Kortom: alle partners, die een rol in het kader van de veiligheid vervullen, worden ingeschakeld. Om een beeld te krijgen van het werkbezoek wordt als bijlage het verslag van dit werkbezoek gevoegd. De deelnemers aan het werkbezoek bezochten daar tevens een locatie waar alle partners op het gebied van de veiligheid in Edinburgh samenwerken in de vorm van een Risk Factory. Een Risk Factory is feitelijk een locatie waarbinnen elf veiligheidsrisicosituaties worden nagebootst en waarbij de bezoekers een interactieve rol vervullen. Het doel is om in het dagelijkse leven de risico s van dit soort gevaren in de samenleving te voorkomen of in ieder geval te verminderen, van bijv. de gevolgen van een brand, de risico s bij verkeers- en electriciteitsveiligheid etc.. De evaluatie van het werkbezoek aan Edinburgh leidde tot de unanieme conclusie van de deelnemers om tot een initiatiefvoorstel te komen dat beoogt om de realisatie van een Risk Factory in Den Haag mogelijk te maken. Deze conclusie werd later gedeeld door de leden van de raadscommissie Veiligheid, Bestuur en Financiën (VBF). 2. Samenstelling van de Werkgroep initiatief een Risk Factory in Den Haag De commissie VBF heeft uit haar midden een werkgroep samengesteld die de opdracht heeft gekregen om een initiatiefvoorstel een Risk Factory in Den Haag voor te bereiden. De samenstelling van de werkgroep is als volgt: Ries Smits, voorzitter Lobke Zandstra Rachid Guernaoui Arjan Lakerveld Kees Stassen, secretaris (griffie). 3
Eén van de simulatie-opstellingen in the Risk Factory 3. Functie van een Risk Factory In een Risk Factory worden onveilige situaties in het verkeer en andere onveilige situaties in het dagelijkse leven zo realistisch mogelijk nagebootst. Bezoekers aan de Risk Factory worden bijvoorbeeld geconfronteerd op de locatie van de Risk Factory met situaties van voorkoming van brand en het omgaan met situaties van een beginnende of doorzettende brand. Door deelname aan het interactieve proces in de Risk Factory moeten de bezoekers leren dit soort situaties in de praktijk te voorkomen of wanneer dit niet mogelijk is door resoluut en adequaat te handelen ervoor te zorgen dat de schade zo beperkt mogelijk blijft. Eenzelfde aanpak wordt voorgestaan bij een aanrijding met de auto, tram of trein. Ook worden risicomomenten gesimuleerd met elektriciteit en verdrinkingsrisico s. (zie bijlage 1 voor de complete lijst van risico s in The Risk Factory Edinburgh) Kortom alle risico s waarmee burgers in de samenleving te maken kunnen krijgen worden gesimuleerd. Oogmerk is dat de deelnemers daaruit lessen trekken voor hun feitelijk gedrag waardoor het aantal slachtoffers ervan zal afnemen. Dit laatste heeft een groot effect op het persoonlijke welbevinden van de individuele burgers en het bespaart grote maatschappelijke kosten voor de overheid zoals het lokale bestuur en de daarmee verbonden veiligheidsdiensten. Zo mogelijk dienen in de Risk Factory ook de risico s van gebruik van drugs evenals het gevaar van loverboys als aandachtspunten te worden meegenomen bij de verdere uitwerking en realisatie van het Risk Factory initiatief. 4
Een andere simulatie: Hoe om te gaan met de electrisch haardroger in een plas water in de badkamer 4. Doelgroepen De Risk Factory zal haar activiteiten vooral moeten richten op jongeren, omdat zij aan het begin staan van een actieve participatie in de samenleving en zij de grootste risicogroep betreffen. De doelgroep jongeren kan het best benaderd worden via het regulier onderwijs. Ook ouderen vormen een doelgroep. Veel ouderen zijn vanwege hun leeftijd, in combinatie met mindere lichamelijke mobiliteit, kwetsbaar voor onveiligheidsituaties. Dit kan verkleind worden door participatie in de Risk Factory. Bij doelgroepen dient ook gedacht te worden aan vrijwilligersorganisaties, bewonersorganisaties, buurtpreventieteams, conciërges, ziekenhuizen, etc. De Risk Factory kan opengesteld worden voor deelnemers en doelgroepen vanuit de regio Haaglanden. 5
Let op: Niet zomaar bouwstellingen beklimmen 5. Dragers van het initiatief De Risk Factory in Edinburgh wordt breed maatschappelijk gedragen. De slagingskans van de Haagse Risk Factory wordt vergroot indien een aantal maatschappelijke en commerciële organisaties het initiatief mede wil dragen. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld de navolgende instanties: - Politie - Brandweer - gezondheidszorg - woningbouwcorporaties - HTM, NS - ENECO - internetbedrijven - telecombedrijven - verzekeringsmaatschappijen 6. Locatie en start van Risk Factory Uiteindelijk dient een locatie te worden gevonden die voor de diverse doelgroepen in de stad gemakkelijk bereikbaar is. Wellicht dat voor de vestiging van de Risk Factory aangesloten kan worden bij bestaande activiteiten van de Brandweer op dit punt of andere organisaties. 6
Een verkennend onderzoek zal moeten aangeven welke locaties in aanmerking komen en welke locatie het meest geschikt is. Om de start van de Risk Factory zo gemakkelijk mogelijk te laten verlopen zal aangesloten worden bij soortgelijke activiteiten die al in de stad plaatsvinden. Milieueducatie van de Dienst Stadsbeheer beschikt over expertise op welke wijze bijvoorbeeld scholen en scholieren betrokken kunnen worden bij educatieve programma s. Deze ervaring kan benut worden bij de realisatie van een Risk Factory. De Brandweer doet veel voorlichting richting jongeren en ouderen op het gebied brandpreventie. De brandveiligheidsadviseurs van de Brandweer bezoeken scholen en geven hun voorlichtingsles in de klassen 4 t/m 8. Vergelijkbare presentaties worden gegeven in zorginstellingen. Ook de werknemers in beide sectoren worden meegenomen in deze voorlichtingsactiviteiten. Wellicht dat ook andere vergelijkbare initiatieven voordelen kunnen opleveren en benut kunnen worden bij de realisatie van ons initiatief. Zo zou aangesloten kunnen worden bij de educatieve tentoonstelling Brandveiligheid kent geen tijd (werktitel), die de Brandweer in samenwerking met het Museon gaat organiseren. Deze is gepland voor april 2011. Een andere simulatie: Wat doe je als de kaars vlam vat in de vitrage bij oma? 7. Financiering De kosten die voortvloeien uit de realisatie van een Risk Factory zullen in kaart moeten worden gebracht. Deze zullen gedragen moeten worden door de deelnemende maatschappelijke organisaties, zowel commercieel als niet-commercieel. Overwogen moet worden om deelnemers een bepaalde financiële bijdrage te laten leveren bij het gebruik maken van de diensten van de Risk Factory. Ook van de gemeente Den Haag zal een belangrijke bijdrage gevraagd worden om de Risk Factory te bekostigen. Meegewogen dient te worden dat bij het realiseren van de doelstellingen van de Risk Factory er per saldo een groot maatschappelijk voordeel behaald 7
zal worden, dat de kosten ervan verre zal overtreffen. Dat neemt niet weg dat een kostenbegroting zal moeten worden gemaakt en dat afhankelijk daarvan bepaald zal moeten worden hoe groot en ambitieus de opzet van de Risk Factory zal moeten zijn. 8. Voorstel Het College van B & W wordt gevraagd aan de hand van bovenstaande opzet met een nadere uitwerking te komen van het voorstel van een Risk Factory en daarbij aan te geven op welke wijze de bekostiging ervan kan worden gerealiseerd. Ontwerpbesluit: De raad van de gemeente Den Haag, Gezien het initiatiefvoorstel The Risk Factory Den Haag van de leden Ries Smits, Lobke Zandstra, Arjen Lakerveld en Rachid Guernaoui Besluit: Het college te verzoeken I. in de eerste twee maanden van 2010 een voorstel aan de raad voor te leggen tot oprichting van een Risk Factory Den Haag, inhoudende een locatie waar risico s en gevaren gesimuleerd kunnen worden op het gebied van huis-, gas-, water-, electriciteit-, bouwterrein-, landelijk terrein -, brand-, openbaar vervoer -, rail-, weg en fiets- en internet veiligheid. Mogelijk uitgebreid op het terreín van drugs en het fenomeen loverboys; II. bij de uitwerking van het bovenstaand voorstel te zorgen dat voor de doelgroep jongeren er een inbedding gerealiseerd wordt in het regulier onderwijs voor een bezoek aan de Risk Factory. Ook andere doelgroepen zoals ouderen, vrijwilligersorganisaties moeten terecht kunnen in de Risk Factory; III voor het voorstel maatschappelijk draagvlak te creëren door maatschappelijke organisaties zoals banken, vervoersbedrijven, woningbouwcorporaties en telecom- en internet bedrijven actief erbij te betrekken; IV een locatie voor de Risk Factory voor te stellen; V bij de uitwerking van het voorstel inzicht te geven in de kosten van het voorstel en voorstellen te doen voor de financiering ervan. Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van De griffier, De voorzitter, 8
BIJLAGE 1 De complete lijst van elf situaties, waarin risico s zich voordoen, die in simulatie nagebootst worden in The Risk Factory Edinburgh: 1. Huis veiligheid 2. Gas veiligheid 3. Water veiligheid 4. Electriciteit - veiligheid 5. Bouwterrein veiligheid 6. Landelijk terrein veiligheid 7. Brand veiligheid 8. Openbaar Vervoer - veiligheid 9. Rail - veiligheid 10. Weg - en fiets veiligheid (denk aan: oa. de dode hoek bij spiegels van vrachtwagens) 11. Internet - veiligheid 9