Marco gaat 1 plaats vooruit. Boeren verenigen zich en vormen een drukkingsgroep. Marco gaat 3 plaatsen vooruit

Vergelijkbare documenten
Mirtha Vásquez uitvoerend secretaris en hoofd van de juridische afdeling Grufides lid van de nationale Peruaanse mensenrechtencommissie

Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO

ik deel daar wordt iedereen beter van ict

Een product begint als grondstof en daarna word het verwerkt tot een eindproduct.

De voorstellen van Vivant Beschrijving, kritiek en alternatief

Inhoud. Presentatie Mirtha Vásquez

De kritische consument

Koop Goedkoop. Maakt een eigen woning betaalbaar! Initiatief van woningcorporaties

Lesbrief Kopen en Werken 2 e druk Hoofdstuk 4 Kopen is kiezen 4.1 Contant betalen, betalen met pinpas en betalen met chipknip.

Inhoud. - Er bevinden zich in Zuid-Amerika vele natuurlijke hulpbronnen;

CONCEPT. Venster 1 - Klanten

Grondstof tot nadenken

Dankdag, woensdag 1 november Ouderling van dienst: Piet Jansen Voorganger: ds. Pieter Dekker Organist: Harrie Samsen

Leidraad voor een bezoek

Koop Goedkoop. Maakt een eigen woning betaalbaar! Initiatief van woningcorporaties

1. Print van tevoren de pagina met speelgeld en knip de tientjes uit.

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten

Europa. De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie. Tekst: D66 en Merel van Beeren

Avatar. Filmfiche. onrecht, levenskeuzes, film, ecologie. film binnen, spel best buiten (maar kan ook binnen) 180 minuten (+ 162 minuten film)

Chemische opslag van elektrische energie. Rudi Geerits ON7YT, Elien ON3EZ

Buitenlandse handel. Europese Schoolagenda De volgende pagina s zijn afkomstig uit de Europese Schoolagenda 2009/2010.

Blood in the Mobile. Opdrachtenblad. Regie: Frank Piasecki Poulsen Jaar: 2010 Duur:

Beste leerkracht, laat één van de kinderen deze pancarte voor iedereen voorlezen bij het begin van het spel. BERICHT VAN DE GENTSE POLITIE

Werkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna

POP UP BOERENMARKT. 31 december 2014, Roeselare

Broederlijk Delen vzw. Doelstelling. Activiteiten. In het Zuiden. In Vlaanderen. Thema's. Huidevettersstraat 165

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden.

«Welzijn op het werk of technostress?» Enquête van de studiedienst van het ABVV

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig

Thema 1 Pizzeria. Deel 1 Consumptie

Verkiezingen. Mensen met dezelfde ideeën vormen gemeenten besturen.

de kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding 1

een eigen huis kopen met zekerheid voor nu én later

De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd.

Goede tijden, slechte tijden. Soms zit het mee, soms zit het tegen

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES PRIMAIR ONDERWIJS

Smoothiegoodness De introductie

E-LEARNING. E-learning voor succesvol meten met de qlabs INR meter

je mobieltje is goud waard!

Met 4 op weg. Opdrachten spel

Gebaseerd op ons kunstwerk Puzzelstukken voor een Ommekeer, permanent tentoongesteld in het onthaal van het Sociaal Huis van Erpe-Mere

Bio. (s)maakt het verschil

Landbouwer als. expert. Een landbouwer werkt met kennis van zaken. Daar mag je zeker van zijn. Goed geboerd

HEEL NEDERLAND SAMEN VOORUIT

Werkvel opdracht 9 (Onderhandelingsspel: hoe neem je samen moeilijke besluiten?)

Hoofdstuk De grens over. Wat is export? Wat is import? Vraag1

Drempels verlagen bij inschrijvingen. 8 maart 2018 Vormingstweedaagse VVJ

Umicore Olen. Ontwerp van een vragenlijst

EEN NETWERK VOOR DE RECHTSTREEKSE VERKOOP VAN LOKALE EN HOEVEPRODUCTEN

Bijlage VMBO-GL en TL 2005

DE PVDA WERKT SAMEN MET JOU

Gezondheid & Voeding

Paper Duurzaamheidsvraagstuk

STI B AT. bovenbouw 2008/2009. Docentenkaart 2 (1 van 2) Verwerking

Staking leraren 14 februari Wat vinden ouders?

Het nieuwe "geld", de Bitcoin

UIT externe effecten

Oefenteksten: Probleem-oplossing

Aantal aanwezigen, beschrijving doelpubliek: 15, studenten politieke geografie

7 Tips om je brein te trainen om minder op je mobiel te kijken!

Kenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI

Instructie: Landenspel light

Water en politiek in Palestina

Thema 1 Pizzeria ANTWOORDEN

Op tocht met de New Star. Haal je GSM uit elkaar

Kom eens een huis passen op zaterdag 2 juni

Lang leve DE LEVENSDUUR

LES 2: Klimaatverandering

Examen VMBO-BB. economie CSE BB. tijdvak 2 dinsdag 19 juni uur. Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje.

Rekenen 2. De volgende bedragen zijn exclusief 17,5% BTW. Reken ze om tot bedragen inclusief BTW. a. 150,- b. 300,- c. 250,- d.

2. Wat is de hoofdvraag? Hoe zijn de arbeidsomstandigheden in de kleding- en schoenenindustrie in landen die aan Nederland leveren?

En de boerin uit Namibië? (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig)

Het Jaar van de Vrijwilliger

LES 1: De wereld in verandering

stek: kopen met of zonder korting kopen met terugkoopgarantie

Verkiezingen 2010! Vóór de verkiezingen... Auteur: Stijn Dekelver. parlement. Maar hoe werken die. verplicht naar de stembus.

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

SLA'S & KLANT- TEVREDENHEID.

Factsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade.

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

Informatie over verkopen aan Vidomes. Zo koopt Vidomes de woning weer van u terug

Schooljaar EXAMEN ECONOMIE BEURT 2. Leerkracht: Ann Coemans. Datum:. Lees de vragen aandachtig. Werk verzorgd.

2 Het is ook niet zo dat de Februaristaking die we hier vandaag herdenken een halt heeft kunnen toeroepen aan de deportatie van en de moord op de Jode

Samenvatting Economie Hoofdstuk 4

CPI = 122,5 Wat zegt dit? Hoe bereken je dit? Categorieën Aandeel Prijsstijging Optelling. Voeding 40% 10% Kleding 35% -5% Overig 0 CPI 102,25

Marketingmix vmbo-b34

Eindexamen economie 1-2 vwo II

4.1 De collectieve arbeidsovereenkomst

Veelgestelde vragen anders afval inzamelen in Berg en Dal

Innovatie, modernisering, goede scholing - een land levert dan goede kwaliteit. Afnemers; goede verhouding prijs en kwaliteit

Hoofdstuk 2: Wat produceert een onderneming?

Marketingmix vmbo-b34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Bij de tijd Groep 6 thema 2, les 1 Een middeleeuwse stad Werkblad 1. dit is Joris. hij werkt in de her-berg. hij is blij en voert de kip-pen,

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, par. 2 t/m 9

Het jongerenpack bij uitstek

Wat een vreemde bromfiets!

Drink maar, schat. Ze gaat tegenover me zitten, een frons in haar voorhoofd. Liefje, zeg eens iets. Waar is Sander? Die slaapt nog, ik ben daarnet

Tabel 1: Stellingen Fysieke voorzieningen en Sociale contacten in woonbuurt (%)

Broederlijk Delen komt op voor het recht op voedsel, duurzaam beheer van natuurlijke rijkdommen en vrede

je stek koopgarant & koopcomfort Kopen met of zonder korting en terugkoopgarantie.

Transcriptie:

1 4 7 Marco investeert in materiaal om irrigatiekanalen aan te leggen op zijn landbouwgrond. Kato informeert naar de Fairphone, een Nederlands initiatief dat zo eerlijk mogelijke mobiele telefoons produceert: met grondstoffen uit conflictvrije gebieden, eerlijke lonen voor arbeiders, recycleerbare batterijen, enzovoort. De Chirogroep van Kato organiseert een inzamelactie voor oude gsm s. 2 3 Marco en enkele leden van de boerengemeenschap bekijken samen met Sergio hoe er in hun omgeving aan mijnbouw gedaan kan worden zonder dat dit de belangen van de boeren schaadt. 5 6 Boeren verenigen zich en vormen een drukkingsgroep. Marco gaat 3 plaatsen vooruit 8 9 Marco slaagt erin om zijn eigen land te behouden. Marco gaat 3 plaatsen vooruit Het bedrijf van Sergio ondervindt heel wat hinder door protesterende dorpsbewoners uit de omgeving van een nieuwe mijn. Sergio onderhandelt met de Peruviaanse overheid, waardoor er strengere wetten komen tegen betogers. Betogen wordt verboden. Wie toch betoogt, neemt een groot veiligheidsrisico. De politie krijgt de toestemming om betogers vanaf nu met geweld aan te pakken. Het mijnbouwbedrijf van Sergio kan goedkoop nieuwe grond bemachtigen. Er is een staking naar aanleiding van de bouw van de nieuwe mijn. De camions van het mijnbouwbedrijf van Sergio kunnen maar moeilijk passeren.

3 2 1 Boeren zijn bang en laten minder hun stem horen. Mijnbouwindustrie krijgt minder tegenstand. Op termijn is dat goed voor het mijnbouwbedrijf! De boerenorganisatie zal minder snel geïrrigeerde grond vrijgeven voor mijnbouw. 6 Grondstoffen kunnen goedkoper gedolven worden. De boeren krijgen weinig geld voor hun grond. Marco gaat 3 plaatsen achteruit 5 4 Samen staan de boeren sterker. Ze weten beter hoe ze zich moeten beschermen tegen de negatieve gevolgen van de openpitmijnbouw. Mijnbouwindustrie moet kunnen aantonen dat arbeiders goed betaald worden, dat ze investeert in de ontwikkeling van recycleerbaar materiaal, dat ze overleg organiseert met de boerengemeenschappen, enzovoort. 9 Alle partijen steken veel energie in het staken en het aanpakken van de gevolgen van die stakingen. Sergio 2 plaatsen achteruit Marco 1 plaats achteruit 8 7 Hij verkoopt het niet door aan de mijnbouwindustrie. Sergio gaat 2 plaatsen achteruit De grondstoffen uit de gsm s kunnen opnieuw gebruikt worden, er zijn dus minder nieuwe grondstoffen nodig. Sergio gaat 2 plaatsen achteruit

10 Marco en enkele andere leden van de boerengemeenschap beginnen de waterbronnen in de omgeving van het dorp in kaart te brengen. 11 12 Sergio leidt uit zijn onderzoek af dat de bodem onder het dorp van Marco enorm rijk is aan de mineralen goud en koper. Als de mijn er komt, zal het dorp moeten verdwijnen. Kato beslist om de nieuwe smartphone te kopen. Haar oude telefoon, die nog maar anderhalf jaar oud is, verdwijnt in een lade van haar nachtkastje. 13 16 Kato organiseert met haar Chirogroep een fuif voor het goede doel. De winst gaat volledig naar Broederlijk Delen. Zo ondersteunen ze de plannen van Marco. De plannen van het bedrijf van Sergio worden tenietgedaan. Er komt geen openpitmijn. 14 15 Sergio s bedrijf moet een waterzuiveringsinstallatie aanleggen in een mijn in de buurt. Sergio gaat 1 plaats vooruit 17 18 De gemeenschap van Marco beslist om samen grond aan te kopen. Kato gaat 2 plaatsen vooruit De papa van Kato koopt een zilveren ketting voor haar mama. In een nabijgelegen gebied is er een mijn ingestort. De plaatselijke bevolking protesteert.

12 De grondstoffen van de oude gsm worden niet hergebruikt, er zijn nieuwe grondstoffen nodig en dus verdient de mijnbouw eraan. De kans wordt groter dat Marco zijn grond verliest. Marco gaat 1 plaats achteruit 11 10 Marco s dorp verdwijnt... Een mijnbouwbedrijf zal hun rechten minder snel schenden als het ontdekt dat een gemeenschap haar rechten kent, goed georganiseerd is, en een duidelijk beeld heeft van de mogelijke gevolgen van een mijnbouwproject. 15 14 13 Er is meer zilver nodig. De mijnbouw verdient eraan en zal de boeren extra onder druk zetten om hun grond te verkopen. De landbouwers in de buurt hebben gezuiverd water! De partnerorganisaties zorgen ervoor dat de boeren sterker staan in de onderhandelingen met het mijnbouwbedrijf. Fuiven organiseren is leuk! 18 Het mijnbouwbedrijf moet zich verantwoorden voor de slechte werkomstandigheden. De boerengemeenschap deelt mee in de klappen. Marco gaat 1 plaats achteruit 17 16 Samen staan de boeren sterker. Zo kunnen ze beter weerstaan aan de druk om hun land te verkopen aan de mijnbouwindustrie. Grondstoffen zijn schaarser en duurder. Het water wordt niet vervuild door de mijnbouw.

19 20 21 Marco investeert in een verwerkingsinstallatie voor melkproducten. Hij moet namelijk op zoek naar een nieuwe, financieel interessantere activiteit, omdat zijn landbouwactiviteiten niet genoeg opbrengen (te weinig water om zijn groenten te bevloeien). Sergio onderzoekt of het mogelijk is een waterzuiveringsinstallatie te installeren in de nieuwe mijn. Kato beslist om een nieuwe smartphone te kopen. Haar oude toestel, dat nog maar 1,5 jaar oud is, verkoopt ze aan haar neefje. 22 25 Een lokale organisatie leidt de boerengemeenschap van Marco op, waardoor ze de gevolgen van mijnbouw in hun gebied correct kunnen inschatten. Kato investeert in een stevig hoesje voor haar nieuwe smartphone. 23 24 Het mijnbouwbedrijf van Sergio klaagt een dorpsgenoot van Marco aan die zich heel hard verzet tegen de uitbreiding van een mijn. 26 27 Kato heeft voor haar studie laptop nodig met een groter geheugen. Ze zorgt ervoor dat haar eigen laptop een nieuw leven krijgt door hem weg te geven via Freecycle, een netwerk van mensen die gebruikte spullen gratis doorgeven aan mensen die er nog iets mee kunnen doen. Kato gaat 2 plaatsen vooruit. Kato krijgt een gouden ring van haar liefje. Er wordt een nieuwe ader gevonden in de buurt van Marco s dorp.

21 20 19 Haar neefje koopt geen nieuw toestel, er is dus geen extra vraag naar grondstoffen en geen extra vervuiling van het water. Extra investeringen voor Marco... Marco gaat 1 plaats achteruit Elke stap naar zuiverder water brengt de boerengemeenschap vooruit! 24 23 22 Er is meer goud nodig. De mijnbouw verdient eraan en zal extra druk zetten op de boeren om hun grond te verkopen. De rest van het dorp is bang om kritisch te zijn over de uitbreiding. De mijnbouwindustrie moet meer onderhandelen met de goed geïnformeerde boeren. Dat kost tijd en geld. 27 26 25 De druk op Marco om zijn land te verkopen wordt groter. Er zijn meer grondstoffen om te delven, waardoor de prijs van de grondstoffen daalt. De grondstoffen van de oude laptop kunnen nog dienen, er zijn dus geen nieuwe nodig. Kato betaalt een beetje extra. De kans dat ze sneller een nieuwe smartphone (met nieuwe grondstoffen) nodig heeft, wordt wel kleiner.