Evaluatie regionaal jongerenloket Lekstroom: één toegangspoort voor Onderwijs, Werk en Inkomen voor jongeren van 16-27 jaar. 1 Inleiding WIL (Werk & Inkomen Lekstroom) en RMC (Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Voortijdig Schoolverlaten) werken beide met de doelgroep kwetsbare jongeren in de Lekstroomgemeenten. In de dagelijkse samenwerking werd geconcludeerd dat beide organisaties een overlappende doelgroep bedienen, waardoor het efficiënt en effectief is om nauw samen te werken. In het voorjaar 2014 is een verkenning uitgevoerd waarbij gebruik gemaakt is van één toegangspoort voor jongeren voor Onderwijs, Werk & Inkomen: het Jongerenloket. In deze verkenning is gekozen om, in de gedachte van integraal werken in het sociale domein, alle jongeren die zich aandienen te spreken. Jongeren krijgen vanuit WIL en RMC een gezamenlijke intake en diagnose en er wordt samen bepaald welk ondersteuningstraject het best passend is. Belangrijke bevindingen uit de verkenning zijn: Dat de samenwerking tussen de professionals meerwaarde heeft op inhoud, kennisdeling, netwerk en mogelijkheden voor verlening van ondersteuning aan jongeren; Er is inderdaad een flinke overlap in doelgroep. Het betreft hier jongeren van 18-23 jaar zonder startkwalificatie die zich melden bij het jongerenloket. Maar ook vallen veel jongeren buiten de wettelijke doelgroep van het RMC, wellicht zelf 50% tot 70%; Ongeveer de helft van de jongeren heeft een directe uitkeringsvraag, de overige jongeren wensen een andere wijze van ondersteuning; Dat 90% van de jongeren tot 27 jaar die zichzelf melden leerbaar is en (soms op termijn) naar onderwijs begeleid kan worden; Een groot deel van de jongeren heeft problemen op meerdere leefgebieden. De overlap van de doelgroep van WIL en RMC is daarmee duidelijk geworden en gezamenlijk optrekken van beide organisaties zinvol. Binnen het Jongerenloket wordt gezamenlijk bekeken op welke wijze de jongere het snelst naar opleiding en/of werk begeleid kan worden. Hiermee wordt bereikt dat meer jongeren een startkwalificatie halen en/of hun opleidingsniveau verbeteren en wordt voorkomen dat jongeren in de uitkering komen. De gemeenten in de Lekstroom hebben naar aanleiding van de verkenning besloten de doelgroepen van WIL en RMC gelijk te trekken: alle kwetsbare jongeren van 16 tot 27 jaar die een beroep doen op ondersteuning van het jongerenloket. De gemeenten hebben hiermee de doelgroep van het RMC verbreed in leeftijd (van 23 jaar naar 27 jaar) en naar jongeren met een startkwalificatie. Hiervoor zijn voor 2 jaar extra middelen toegekend om de capaciteit uit te breiden met bijna 2 fte voor het ondersteunen van (op basis van de verkenning naar schatting) 300 jongeren buiten de RMC doelgroep per jaar. Het gewenste maatschappelijk effect van de pilot is het op efficiënte en effectieve wijze begeleiden van kwetsbare jongeren tot 27 jaar naar onderwijs, werk of jeugdhulp met als uiteindelijke doel duurzame maatschappelijke participatie. De pilot is mede gestart om de volgende ideeën te toetsen en uit te werken in de praktijk: 1. De resultaten van de verkenning toetsen in een pilotperiode en onderzoeken hoe het maatschappelijke rendement van beide organisaties door de samenwerking vergroot kan worden; 2. Het uitwerken en uitvoeren van de regionale afspraken met het PRO, VSO en Entree onderwijs om jongeren die de school verlaten te ondersteunen naar vervolgonderwijs, werk en/of participatie. 3. De poort van WIL te benutten als vindplaats voor jongeren zonder startkwalificatie, kortom de wettelijke doelgroep van het RMC; 4. De werkgeversdienstverlening van WIL voor een bredere groep (de RMC groep) inzetten voor het vinden van leerwerkbanen, BBL-plaatsen en combinaties van leren en werken. 5. Preventie voor instroom in de uitkering sterker vorm te geven door bij de poort schoolbaarheid en leerbaarheid te bepalen en het bieden van actieve begeleiding naar onderwijs; 6. Het netwerk en de dossier (voor)kennis van het RMC beschikbaar te hebben bij de intake bij de poort van WIL; De pilot kent een sterk onderzoekend karakter, hij begeeft zich op nieuw terrein. Vóór de start van de pilot zijn geen concrete meetpunten gedefinieerd. Terugkijkend op 2015 en 2016 hebben we in de samenwerking tussen de WIL en het RMC in het Regionale Jongerenloket Lekstroom veel bereikt. Er is hard gewerkt aan het goed inregelen van het proces instroom van jongeren met een arbeidsbeperking, afkomstig vanuit het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs. Dat staat en daar zijn we trots op. In de RMC- en arbeidsmarktregio Utrecht staat de succesvolle jongerenaanpak in de Lekstroom inmiddels model voor de 1
overige gemeenten. Ook de onderwijspartners geven herhaaldelijk aan dat in de Lekstroom de samenwerking rondom jongeren en met hen als partner heel goed geregeld is. Met dit evaluatierapport schetsen we een beeld van de dienstverlening en de resultaten van het jongerenloket over de periode augustus 2015 tot november 2016. Het betreft een evaluatie over de eerste anderhalf jaar van de nauwe samenwerking tussen WIL en RMC met als doel: - Bijsturing en herijking van de samenwerking en inzet van beide partijen; - Input leveren voor de doorontwikkeling van het jongerenloket als integrale voorziening op het gebied van onderwijs en participatie voor jongeren in de Lekstroom gemeenten; - Input leveren voor de besluitvorming van de 5 Lekstroom gemeenten over het continueren van de extra middelen voor het RMC en uitbreiding van haar doelgroep met jongeren van 23-27 jaar en jongeren mét startkwalificatie. 2 Eén toegangspoort in Lekstroom voor Onderwijs, Werk en Inkomen Het Jongerenloket is vorm gegeven door twee organisaties: WIL en RMC, ieder op basis van eigen expertise en (wettelijke) taken. Het Jongerenloket is voor de regio Lekstroom dé toegang voor jongeren tot 27 jaar voor tot Scholing (RMC) en werk WIL. Beide organisaties sturen hun eigen mensen aan en de samenwerking is op hoofdlijnen vastgelegd in afspraken en werkprocessen. Wat doet het jongerenloket? 1. Jongeren worden naar onderwijs begeleid als er nog onderwijsmogelijkheden zijn en hun kansen op de arbeidsmarkt daardoor kunnen vergroten. 2. Jongeren worden gestimuleerd en geholpen om werk te zoeken indien scholing geen optie of toegevoegde waarde is. 3. Zijn scholing en/of werk geen optie, dan is zorg de derde optie en schakelt het Jongerenloket instrumentaria en/of partners in voor bijvoorbeeld inkomensverstrekking, schuldhulpverlening, toeleiding naar dagbesteding, jongerenwerk, jeugdzorg, verslavingszorg, etc. De samenwerking met deze partners en doorgeleiding van jongeren is afgelopen jaren sterk verbeterd. De samenwerking in het jongerenloket heeft een stimulerende werking gehad op het stroomlijnen van de bredere samenwerking rondom jongeren in de Lekstroom gemeenten. 3 Hoe werkt het Regionale Jongerenloket? De jongeren komen op 3 verschillende manieren aan bij het jongerenloket: 1. Via inloop op beursvloer bij WIL (vloer 3, stadskantoor Nieuwegein) op initiatief van de jongere of door doorverwijzing van een ketenpartner; 2. Het jongerenloket voert de afspraken uit het regionale convenant arbeidstoeleiding PRO-VSO uit, waardoor alle PRO (Praktijk Onderwijs) en VSO (Voortgezet Speciaal Onderwijs) schoolverlaters meermalen besproken worden tijdens hun laatste schooljaar en ondersteund worden bij hun stap naar vervolgonderwijs en/of werk; 3. Het jongerenloket voert de afspraken uit de regionale samenwerkingsovereenkomst Entree uit, waardoor via casuïstiek besprekingen op overstaptafels jongeren vanuit de Entree opleiding ondersteund worden bij hun stap naar vervolgonderwijs en/of werk. Na de intake in het jongerenloket wordt indien nodig begeleiding gestart en worden instrumenten ingezet van het RMC, de WIL of uit het actieplan jeugdwerkloosheid (zie tekening). Indien in de intake en achterliggende problematiek blijkt, dan wordt direct geschakeld naar ketenpartners. 2
4 Instroom en uitstroom: de cijfers 4.1 Vrije inloop en doorverwijzing ketenpartners Jongeren kunnen elke middag zonder afspraak binnenlopen bij het jongerenloket. Zij worden ontvangen bij de receptie op vloer 3 bij de WIL, waar het fysieke jongerenloket gevestigd is. Er zijn in een jaar tijd zo n 800 jongeren binnengelopen en als bezoeker geregistreerd. Van die 800 schatten we in dat het om zo n 600 unieke meldingen gaat. Deze jongeren zijn allen gesproken aan het jongerenloket, waarna samen met de jongere bepaald is welke route verder gevolgd zou worden. Indien de jongere door het RMC begeleid wordt, dan start het RMC een begeleidingstraject in haar administratie. Indien er een inspanningsplan in het poortproces gemaakt wordt voor de WIL, dan registreert de WIL de jongere in haar administratie. Indien de jongere naar werk zoekt zonder verdere ondersteuningsvraag, geen identiteitsbewijs bij zich heeft of recht heeft op WW, dan worden de gegevens van de jongere conform de nu geldende afspraken in het poortproces van WIL niet geregistreerd. Voor de jongeren die de route richting werk opgaan wordt een inspanningsplan opgesteld. Het inspanningsplan wordt vanuit WIL samen met de jongere opgesteld als er een wettelijke wachttijd, ingesteld door de participatiewet waarin de jongere actief op zoek moet naar mogelijkheden voor school en/of werk, van 4 weken wordt gehanteerd. Als werk objectief gezien op korte termijn geen optie is, dan wordt afgezien van de wachttijd. In het plan is opgenomen welke acties de jongere allemaal onderneemt in de wachttijd. Deze acties zijn gericht op het zoeken naar een geschikte opleiding, naar werk, of de combinatie. WIL zet vanuit het Participatiebudget instrumenten in om de jongeren te laten participeren, betaald of indien nodig eerst onbetaald. Het afgelopen jaar zijn leerwerktrajecten (onder andere Colour Kitchen), BBL-banen, taalwerktrajecten (PAUW en Taalmaatjes), garantiebanen en werkervaringsplekken ingezet. Dit heeft voor 46 van onze jongeren tot uitstroom uit de uitkering geleid. Daarnaast zijn jongeren actief gebleven of geworden en zijn op weg om al werkende een opleiding af te ronden om vanuit die positie aan het werk te gaan. Door de inzet van jobhunters van WIL en vanuit het AJW (zij werken regiobreed vanuit WIL) worden vacatures, stages, leerwerkplekken, etc gezocht om de jongeren duurzaam te plaatsen. Voor 46 jongeren heeft dit in 2016 dus geleid tot uitstroom uit de uitkering. Voor de jongeren bij wie dit niet direct tot uitstroom leidt, verzorgt WIL de uitkering en indien nodig schuldhulpverlening en minimabeleid. In bijgaande tabel is het aantal door het RMC begeleide jongeren opgenomen: 3
Aantal jongeren door RMC in begeleiding genomen Periode 1-8-2015 t/m 1-8-2016 1-8-2016 t/m 31-3-2017 (8 mnd) VSV-ers (<23 jaar) 64 (36%) 234 (38%) 23-27 jaar of 18-23 met sk* 112 (64%) 381 (62%) Totaal 176 (100%) 615 (100%) * sk=startkwalificatie=diploma HAVO/VWO, MBO niv2 of hoger Opvallend is de enorme toename van jongeren bij het jongerenloket die door het RMC ondersteund worden. Deze toename is deels te verklaren doordat het jongerenloket beter gevonden wordt door jongeren uit de regiogemeenten. Vorig schooljaar kwam 48% van de jongeren uit Houten, IJsselstein, Vianen en Lopik, dit schooljaar is hun aandeel 61% van het toegenomen aantal jongeren. Daarnaast zijn mogelijke redenen mond-op-mond reclame door jongeren, meer bekendheid bij ketenpartners, het doelgroepenregister (jongeren die voorzieningen willen moeten zich melden), de steeds beter wordende samenwerking tussen de ketenpartners. Wat ook opvalt is dat de verhouding VSV en niet-vsv ongeveer gelijk is gebleven. Ongeveer de helft van de jongeren die bij het jongerenloket komt is ooit al eens met leerplicht in aanraking gekomen. Daarnaast valt op dat de inzet van het instrument Educatiemeter verdubbeld is ten opzichte van 2015-2016 en er door het RMC veel scholingsadviezen worden gegeven aan de WIL bij een uitkeringsaanvraag. Het uitgangspunt van de begeleiding van het RMC is toeleiding naar school. Deze start met het bespreken van de mogelijkheden en screenen op mogelijke belemmeringen. Gedurende de begeleiding bestaande uit bijvoorbeeld persoonlijke gesprekken, inschakelen netwerk (m.n. in het onderwijs en de jeugdhulp), huisbezoek en afnemen van Educatiemeter wordt duidelijk wat de jongere kan en wil. Het resultaat van de begeleiding kan naast voltijds onderwijs ook zijn een combinatie van leren en werken, werken of een andere vorm van participatie. Van alle jongeren die bij het RMC in begeleiding genomen worden, start ongeveer 20% met een opleiding, krijgt 20% betaald werk, heeft 15% een gemeentelijke uitkering, 5% een Wajong uitkering, heeft 10% een langlopend traject en raakt 30% buiten beeld door leeftijd, verhuizing of geeft tijdens de begeleiding aan dat zij niet verder begeleid willen worden. 4.2 Jongeren in een kwetsbare positie: schoolverlaters PRO/VSO en Entree Door de regionale afspraken (convenant en samenwerkingsovereenkomst RMC regio Utrecht) over de begeleiding van schoolverlaters van het PRO, VSO en de Entree opleiding zijn de medewerkers van het jongerenloket al vroeg in het laatste schooljaar betrokken bij de leerling om te kijken op welke manier de leerling de stap naar vervolgonderwijs, werk of participatie kan maken. Medewerkers van de WIL en het RMC hebben uitstroomgesprekken op de scholen en ondersteunen jongeren met risico op uitval bij de overstap (zie figuur volgende pagina). Van de 75 jongeren uit de Lekstroomgemeenten die het Jongerenloket na het schooljaar 2015-2016 heeft ondersteund, is 55% in het onderwijs gebleven. Van de schoolgaande jongeren is 61% gestart met een Entree opleiding, 12% gestart met MBO niveau 2 opleiding en is 27% op het PRO of VSO gebleven omdat dat de beste optie was. 4
Voor de 34 jongeren met het uitstroomprofiel Werk is WIL er in 2016 in geslaagd om meer dan 50% (18 jongeren) ook daadwerkelijk aan de slag te laten gaan. Daarnaast is er 1 kandidaat richting dagbesteding begeleid, zijn 3 jongeren alsnog een opleiding gaan volgen, zijn er 7 niet meer in beeld, volgen er 6 nog een participatietraject bij WIL en zijn 3 jongeren nog afhankelijk van een uitkering. Van de groep bij WIL is dus slechts 26% nog bij WIL als klant waarvan 67% een traject volgt. Voor de groep die in juli 2017 uitstroomt uit het PRO-VSO zijn WIL en RMC inmiddels de uitstroomgesprekken met scholen en jongeren gestart. Van de groep die reeds is gesproken wordt verwacht dat er in ieder geval 27 jongeren in de route werk naar WIL komt. Voor een derde van deze groep zijn de eerste stappen al genomen wat voor 5 jongeren tot arbeid (eventueel met loonkostensubsidie) en voor 3 jongeren richting een aanvullende opleiding gaat. In één geval zal er uitkering verstrekt gaan worden in verband met een zwangerschap. Voor de overige 16 kandidaten worden de trajecten of accountmanagers ingeschakeld om een baan te vinden. Voor deze kwetsbare en complexe doelgroep wordt dus in veel gevallen het onderwijs vervolgd of daadwerkelijke arbeidsparticipatie bereikt, of worden de trajecten daar naar toe ingezet. Het grootste gedeelte van de groep blijft dus actief en ontwikkeld zich verder naar een meer zelfredzame toekomst. 5 Conclusies en aanbevelingen Het Jongerenloket is een samenwerkingsverband. In dit hoofdstuk zijn de conclusies en aanbevelingen voor het Jongerenloket als geheel opgenomen. In de paragrafen 5.2 en 5.3 is ook voor RMC en WIL afzonderlijk gereflecteerd en zijn aanbevelingen gedaan. Uiteraard beseffen wij dat gemeenten behoefte hebben om een en ander in samenhang te beoordelen, dat is ook de reden van deze gezamenlijke evaluatie. Door de constructie van een samenwerkingsverband blijft het echter ook noodzakelijk om in de eigen bestuurlijke omgeving de evaluatie vast te stellen en besluiten te nemen. 5.1 Conclusies en aanbevelingen Jongerenloket Als partners WIL en RMC zijn we trots op wat we tot nu toe hebben bereikt met het Jongerenloket. Er is nog maar 1 loket voor jongeren waardoor zij eenvoudig en eenduidig toegang hebben tot de dienstverlening van RMC en WIL. Daarnaast hebben we een goede samenwerking met de scholen over een soepele en warme overdracht van onderwijs naar een vervolgopleiding, werk (en inkomen) en dagbesteding (WIL draagt warm over aan gemeente). Dit draagt bij aan de duidelijkheid voor de jongere en zijn sociale omgeving (ouders). Bovendien hebben we voor elkaar gekregen dat er een sluitende aanpak ontstaat doordat de dienstverlening na het gezamenlijke loket ook op elkaar is afgestemd. Het Jongerenloket is een samenwerkingsverband gebaseerd op samenwerkingsafspraken, het is niet een aparte organisatie. De dienstverlening is neergezet en biedt dagelijks de mogelijkheid aan jongeren de regie 5
weer in eigen hand te nemen. Ook de aansluiting op de (Pro-VSO) scholen is tot stand gebracht. Als samenwerkingspartners zijn we echter ook afhankelijk van onze eigen organisatie en bestuurlijke omgeving. Het is duidelijk dat zowel de dagelijkse dienstverlening als de bestuurlijke afstemming (gemeente, Lekstroom en regio Utrecht) vragen om meer samenhang en regie. Dit past ook bij de behoefte van de Lekstroom gemeenten aan meer samenhang tussen de beleidsvelden. Er bestaat behoefte om meer regie aan te brengen, bijvoorbeeld door een coördinator aan te stellen die de dagelijkse dienstverlening aanstuurt, de integraliteit en samenhang bewaakt en stuurt op de bedoeling : jongeren in een kwetsbare positie naar een zelfstandige, zelfredzame toekomst brengen. Hierbij willen we er voor waken dat er toch een aparte entiteit wordt opgetuigd. Een belangrijk element waar de behoefte aan meer regie tot uiting komt is de registratie. Er is geen gezamenlijk registratiesysteem, waardoor het moeizaam is om eenduidige resultaten en cijfers te genereren. Vanaf het moment dat duidelijk is of een jongere zich op opleiding, werk of dagbesteding gaat richten gaat de jongere over naar RMC of WIL en vindt daar verdere registratie plaats binnen de dienstverlening van deze organisaties. Binnen het Jongerenloket is echter ook behoefte aan het beeld hoe de jongeren die bij het jongerenloket zijn binnengekomen, op hun plek zijn gekomen en of ze daar ook duurzaam blijven. Dit beeld is op dit moment nog onvoldoende aanwezig. Daarnaast zien we nog een aantal algemene conclusies: - De samenwerking met sociale teams, jongerenwerk en ketenpartners wordt steeds intensiever. - Het RMC werkt met de verwijsindex en ziet ook meerwaarde als de partners (WIL en ketenpartners) dit ook zouden doen omdat op die manier iedereen duidelijk heeft dat we met risicojongeren bezig zijn. - De intake bij het Jongerenloket is geen integrale intake voor het gehele sociaal domein (9 leefgebieden). Bij de intake wordt echter wel breed gekeken en waar nodig geschakeld met het sociaal team en de ketenpartners zodat een integrale aanpak kan worden gestart. - Jongeren vragen een andere wijze van benaderen en communiceren dan de groep boven 27 jaar. Om de jongere te benaderen en vast te houden moet worden gekeken of intensiever gebruik van email, App, Twitter, Snapchat, LinkedIn kunnen bijdragen aan de dienstverlening aan onze jongeren. - Aan de poort kunnen we onderzoeken of we het gebruik van de 4 weken wachttijd voor jongeren verder kunnen intensiveren. Nu wordt een inspanningsplan opgesteld omdat de jongere zelf actief moet zijn. Ook wordt de jongere voorzien van handvatten hoe hij de zoektijd kan gebruiken, wordt door het RMC bekeken of onderwijs een optie is en krijgt hij ondersteuning indien onderwijs mogelijk blijkt. Het is de moeite waard om te kijken of we deze periode nog effectiever kunnen inzetten door bijvoorbeeld, voor zover mogelijk binnen de regelgeving, actievere begeleiding richting werk. - RMC en het jongerenwerk/sociaal team hebben de afgelopen maanden onderzocht wat het resultaat is van huisbezoek als de jongere niet meer bij het Jongerenloket verschijnt. Het blijkt dat dit een effectieve manier is om de begeleiding van de jongere weer op te pakken of te kunnen constateren dat het goed gaat met de jongere. Graag breiden wij dit uit zodat jongeren niet meer uit beeld kunnen raken. - Tot nu toe richten we ons op plaatsingen richting onderwijs en/ of werk. Het risico op uitval is bij deze jongeren relatief groot. Om de duurzaamheid van plaatsingen te vergroten is het effectiever om te zorgen dat de opleiding of werk behouden wordt dan opnieuw zoeken en matchen. Daarom is het van belang de jongere de eerste 6 maanden te volgen en zo nodig te begeleiden. Voor 2017 is ESF subsidie voor een pilot aangevraagd en toegekend om deze nazorg vanuit het Jongerenloket te gaan testen. 5.2 RMC Het RMC is tevreden met wat er met het jongerenloket is neergezet. De regionale afspraken met het onderwijs lopen goed en de jongeren worden zoveel mogelijk geholpen naar onderwijs, eventueel in combinatie met werk en ondersteuning op het werk. Door de PRO/VSO/Entree schoolverlaters wordt door meer dan 50% van de jongeren de voorkeur gegeven aan vervolgonderwijs. En een fors deel daarvan behaalt een MBO diploma op Entree en/of niveau 2. Uitvallers worden direct bij uitval door het RMC benaderd en geholpen binnen de samenwerking met de WIL en ketenpartners. Daarnaast heeft RMC Lekstroom zitting genomen in toelatingscommissie Entree voor warme overdracht en correcte plaatsing. Het komende schooljaar zal blijken of we voldoende in staat zijn een warme overdracht tot stand te brengen. Jongeren die zichzelf melden bij het loket, komen in principe voor de WIL. Van deze jongeren blijkt ongeveer 35% de wettelijke doelgroep van het RMC en 65% heeft al een startkwalificatie of is tussen de 23-27 jaar. Bij deze jongeren wordt eerst gekeken of zij met onderwijs hun arbeidsmarktpositie en zelfstandigheid kunnen versterken. Het RMC biedt de ondersteuning en begeleiding naar onderwijs en geeft indien nodig een scholingsadvies aan de WIL. De problematiek is veelal complex, soms ligt er bij het RMC al een lang 6
dossier. Ongeveer 50% van de jongeren is in aanraking geweest met leerplicht en/of RMC. Uiteindelijk hervat ongeveer 20% van de jongeren die inlopen alsnog hun schoolcarrière. Deze jongeren komen niet in de uitkering. Via het jongerenloket komt het RMC in persoonlijk contact met een deel van haar wettelijke doelgroep. In schooljaar 2015-2016 waren dat er 64 en in de afgelopen 8 maanden 234 jongeren. Het jongerenloket is een succesvol instrument gebleken voor het in contact komen met (oud) VSV-ers. Het RMC is voor de pilotperiode extra gefinancierd door de gemeenten om ook jongeren te bedienen die hun startkwalificatie al behaald hebben, die het PRO of VSO verlaten en starten met een vervolgopleiding, of die tussen 23-27 jaar oud zijn. In het schooljaar 2015-2016 zijn in totaal 111 jongeren uit de niet-wettelijke doelgroep ondersteund, in de afgelopen 8 maanden van schooljaar 2016-2017 zijn inmiddels 381 jongeren ondersteund. Een mogelijke verklaring is de toename van het aandeel jongeren uit Houten, IJsselstein, Lopik en Vianen: van 48% naar 61%. Aangezien oorspronkelijk uitgegaan was van het ondersteunen van 300 jongeren per jaar buiten de doelgroep, in het eerste jaar dit niet behaald is en in het tweede jaar ruimschoots gehaald zal worden, vraagt het RMC aan de Lekstroom gemeenten om minimaal continuering van de extra inzet op hetzelfde niveau. 5.3 WIL WIL werkt prettig samen met het RMC in het Jongerenloket en deze samenwerking draagt in onze ogen op een positieve wijze bij aan de (sluitende) dienstverlening aan jongeren. De inzet vanuit de WIL is bij de start van het jongerenteam gebaseerd op de wettelijke taken en de bestandsomvang jongeren van WIL. WIL is verantwoordelijk voor de ondersteuning en toeleiding van jongeren naar werk en naar de gemeenten voor dagbesteding. Tevens biedt WIL jongeren inkomensondersteuning voor de periode dat arbeidsparticipatie of onderwijs nog niet gerealiseerd zijn. Ook inkomensondersteunende dienstverlening wordt vanuit WIL verzorgd. Dan gaat het bijvoorbeeld om de uitvoering van het minimabeleid en schuldhulpverlening. De doelgroep van de Participatiewet is vooral voor jongeren uitgebreid met een kwetsbare groep die voorheen op de Wajong (en op het UWV) aangewezen was, maar ook met een toenemende groep statushouders jonger dan 27 jaar en de nuggers 1. Deze groepen worden voor een groot deel gekenmerkt door een complexe en meervoudige problematiek waardoor de behoefte aan ondersteuning en begeleiding bij deze groep groot is. Het met maatwerk op een geschikte plek laten participeren van deze groepen vergt van klant, werkcoach en accountmanager een grotere inzet en aandacht. Dit heeft in 2016 er toe geleid dat de caseload van de werkcoaches en de inzet van participatiemiddelen is toegenomen. Dit wordt nog versterkt door een toenemende instroom. De caseload van de werkcoaches jongeren bedroeg eind 2016 90-100 klanten. Ten opzichte van de start van het Jongerenloket is dit een toename van 25 klanten per werkcoach. Bovendien is de begeleidingsbehoefte per klant hoger dan bij aanvang van het Jongerenteam. Om het evenwicht weer tot stand te brengen moet bekeken worden welke caseload reëel is voor een werkcoach Pro-VSO om de dienstverlening effectief en efficiënt uit te voeren. Voor de komende jaren zal de genoemde verwachte toename van het aantal jongeren, juist de groep kwetsbare jongeren met complexe problematiek) bij WIL bezien moeten worden op de gevolgen voor de formatie. Sinds de start in 2014 is de formatie in de flexibele schil al verhoogd met 2 fte. Daarnaast wordt op dit moment de WIL formatie binnen de begroting structureel uitgebreid met 32 uur voor jongeren. De extra inzet op jongeren heeft sinds de start van het Jongerenloket dus tot een noodzakelijke uitbreiding van 3 fte geleid. Omdat de uitbreiding duidelijk een structureel karakter heeft, lijkt het voor de formatie uit de flexibele schil logisch om dit om te zetten in structurele formatie. Er is immers geen sprake meer van schommelingen in de gevraagde inzet op jongeren. De oorspronkelijke inzet van werkcoaches staat dus structureel niet meer in verhouding tot het toenemende aantal en de toenemende complexiteit van de klanten. Dit leidt nu en in de toekomst tot keuzes over de inzet van instrumenten en personeel. Op dit moment is het gelukt om binnen de bestaande formatie werkcoaches aanvullende capaciteit beschikbaar te stellen voor de jongeren. Om naar de toekomst toe de dienstverlening op hetzelfde niveau te kunnen handhaven is uitbreiding van de formatie gewenst. Als dit niet mogelijk is dan moet onderzocht worden welke keuzes nodig zijn om de dienstverlening binnen de mogelijkheden te houden. 5.4 Samenvattend De samenwerking van WIL en RMC heeft de afgelopen periode veel gebracht. Er is een duidelijke toegang voor jongeren, wat vooral voor deze groep belangrijk is. De samenwerking, taakverdeling en resultaten 1 Niet uitkeringsgerechtigden. Inwoners die wel werkzoekend zijn, maar geen beroep op een inkomensvoorziening kunnen doen. 7
dragen er aan bij dat er een sluitende aanpak voor deze jongeren tot stand is gekomen. Ook de overgang van school naar werk/opleiding/dagbesteding voor ProVSO jongeren is succesvol neergezet. Doorontwikkeling jongerenloket Voor het beter, efficiënter en blijvend ondersteunen van de kwetsbare jongeren tot 27 jaar hebben WIL en RMC de wens het jongerenloket verder te ontwikkelen. Met name door: - Het voeren van één registratie bij binnenkomst van jongeren en over de eindbestemming van de jongere; - Het beter in beeld houden van kwetsbare jongeren die een beroep doen op het jongerenloket, door beter benutten van de 4 weken termijn (meer hands-on en uitbreiden dienstverlening op toeleiding naar werk) en jongeren op te zoeken die uit contact raken, en het verlagen van de kans van radicalisering (vanuit het AJW inzet van een jobhunter); - Coördinatie op de integrale uitvoering door WIL en RMC, met als doel duurzame plaatsing op onderwijs en/of werk, indien nodig met ondersteuning vanuit de wettelijke instrumenten van WIL en/of RMC. Gevraagde besluiten De beide partners hebben de wens om meer integraal te gaan werken en krijgen graag een meer integrale opdracht vanuit de Lekstroom gemeenten, die in de verschillende beleidsgebieden verwerkt is. Er gaat nu veel tijd verloren in afstemming tussen alle gremia: Werk & Inkomen, Onderwijs, WMO en Jeugd. Dit maakt de Lekstroomse jongerenbenadering, welke regionaal en landelijk inmiddels als voorbeeld gezien wordt, kwetsbaar. De gemeenten wordt gevraagd om beide partijen uitdrukkelijk en vroegtijdig te betrekken en mee te laten denken bij het integraler vormgeven van de dienstverlening aan (kwetsbare) jongeren. Om de dienstverlening en resultaten van het Jongerenloket voort te kunnen zetten en verder te ontwikkelen is continuering van de extra middelen voor het RMC noodzakelijk. Gezien de enorme toename van het aantal jongeren dit schooljaar wordt aan de Lekstroom gemeenten gevraagd in ieder geval het huidige investeringsniveau te handhaven. Dit betekent een investering van 167.470 per jaar, verdeeld over de 5 gemeenten naar rato van het aantal jongeren wat in de gemeenten woont. Het RMC verzorgt daarnaast vanuit de rijksmiddelen de inzet op haar wettelijke doelgroep: voortijdig schoolverlaters van 18 tot 23 jaar zonder startkwalificatie. Voor WIL is de toenemende groei van het aantal jongeren en de toenemende complexiteit van de situatie waarin de jongere zit van belang. De formatie die bij aanvang van het jongerenloket is uitgewerkt is niet meer voldoende. Juist door de groei van het bestand en met name van de kwetsbare groep zal voor de korte en de lange termijn de formatie hierop aangepast moeten worden. Anders gaat dit ten koste van de dienstverlening en dus de jongere die minder goed bediend kan worden. Binnen de WIL begroting is uitbreiding met 1 fte voor een werkcoach gerealiseerd. Voor de inzet van de 2 fte vanuit de flexibele schil zal samen met het bestuur van WIL beoordeeld moeten worden of dit gezien het structurele karakter van de groei van het aantal jongeren en de toenemende complexiteit van deze doelgroep voortgezet moet worden. 23 mei 2017 Lazlo van Donkelaar, RMC René Teijema, WIL 8