Algemene informatie Het vak cardiologie Cardiologie houdt zich bezig met hartziekten in de breedste zin van het woord. Hoewel atherosclerotische hartziekten, zoals het acute hartinfarct, het meest bekend en berucht zijn als manifestatie, zijn er nog vele andere klinische uitingsvormen van hartziekten. Denk hierbij aan hartfalen, aan ritmestoornissen, aan aangeboren hartafwijkingen, klepafwijkingen en afwijkingen van de hartspier zelf, de cardiomyopathieen. Jong of oud, hartziekten kunnen bijna iedereen, op ieder moment en op vrijwel iedere leeftijd, treffen. De emotionele lading die samenhangt met het gegeven dat het leven niet verenigbaar is met een slecht hart leidt voor de meeste mensen al of niet terecht - tot bijzondere associaties met dit orgaan. Hoe dan ook, het hart blijft bijzonder, en de speurtocht naar de oorzaken en de beste behandelingen van hartziekten het vak cardiologie - is een boeiend proces. Cardiologie heeft daarnaast vele raakvlakken met andere disciplines: vanzelfsprekend met de anatomie en fysiologie, maar ook met biochemie en farmacologie en in toenemende mate met genetica. Binnen de cardiologie ontstaan bovendien steeds meer deelspecialismen, zoals bijvoorbeeld de interventiecardiologie en elektrofysiologie, waarbij handvaardigheid een belangrijke rol speelt. Het zich uitbreidende vakgebied stelt steeds meer eisen aan samenwerking, zowel binnen de discipline cardiologie, maar ook daarbuiten. Cardiologen werken binnen hun eigen discipline samen met verpleegkundigen en gespecialiseerd paramedisch personeel, en daarbuiten vooral met cardiothoracale chirurgen, met internisten en vasculair specialisten, en met geriaters en genetici, om de belangrijkste te noemen. Kan ik cardioloog worden? Het bovenstaande maakt duidelijk aan welke eisen je moet voldoen om succesvol als cardioloog te kunnen werken. Allereerst moet je het prettig vinden om met mensen om te gaan. Dat betreft dan natuurlijk in eerste instantie de patiënten die onder je hoede staan en die recht hebben op goede en met empathie gegeven cardiologische zorg. Je moet daarnaast ook plezier beleven en energie ontlenen aan het samenwerken met andere collegae (artsen en verpleegkundigen). Het uitoefenen van het vak cardiologie vereist betrokkenheid en inzet, psychologisch, intellectueel en fysiek. Psychologisch kan het vak zwaar zijn omdat je te maken krijgt met patiënten met vaak acute ernstige en mogelijke zelfs fatale ziekten. Intellectuele bagage is nodig vanwege de grote verscheidenheid aan ziekten, en de veelheid aan diagnostische en therapeutische technieken en de snelle ontwikkelingen daarin. Fysiek moet je in goede conditie zijn omdat de uitoefening van het vak niet beperkt blijft tot de doordeweekse werkdag, maar ook doorgaat in de nacht en in het weekend. Je kunt het er niet even bij doen, een goede uitoefening van het vak vereist volledige overgave en inzet. De opleiding Het schakeljaar wordt vormgegeven door de afdeling cardiologie van het Erasmus MC. Deze afdeling is onderdeel van Opleidings- en Onderwijs Regio Zuid-West Nederland, en werkt daartoe samen met de afdelingen cardiologie van het Sint Franciscus Gasthuis, het Maasstad Ziekenhuis te Rotterdam, het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht en het Amphia Ziekenhuis te Breda. Studenten in het schakeljaar hebben echter alleen te maken met de afdeling cardiologie van het Erasmus MC. De afdeling heeft een volledige opleidingsbevoegdheid. Het dedicated schakeljaar in de cardiologie In het Erasmus MC is op dit moment één opleidingsplaats (van de in totaal zes) beschikbaar voor de deelnemers aan het dedicated schakeljaar. Dit betekent dat er twee, maximaal drie studenten toegelaten zullen worden tot het schakeljaar. 1
Het dedicated schakeljaar voor coassistenten cardiologie bestaat uit het masteronderzoek, het keuzecoschap (3 tot 6 weken) en het oudste coschap (12 weken). Het schakeljaar wordt gevolgd in het Erasmus MC. De opleiding bestaat uit de volgende onderdelen: 6 weken stage op de Medium Care Unit. 6 weken stage op de Spoedeisende Hulp (SEH). 6 weken stage op de polikliniek. De stages kunnen worden ingekort als het coschap minder dan 18 weken omvat. De coassistent wordt begeleid door de supervisoren en/of de medisch coördinatoren van de betreffende afdelingen. Dat zijn: Voor de MCU: Dr. K.M. Akkerhuis Voor de ICCU: dr. L. Jewbali en Dr. E. Dubois Voor de polikliniek: Dr. M. Michels Daarnaast geldt dat de opleider en plaatsvervangend opleider cardiologie aanspreekpunt blijven, en dat in de praktijk ook de AIOS van de betreffende afdeling een grote rol zullen spelen bij de dagelijkse begeleiding. Op de afdeling zal de coassistent worden ingezet bij het visitelopen, en geleidelijk krijgt hij of zij de verantwoordelijkheid voor een nader vast te stellen aantal opgenomen patiënten. De werkzaamheden op de SEH staan in het teken van de diagnostiek en behandeling van spoedeisende cardiologische patiënten. Tijdens de polikliniek staat de beoordeling van patiënten die met enige spoed gezien moeten worden centraal, en mogelijk aanvullende diagnostiek en/of therapeutische modaliteiten. De coassistent is verplicht bij te wonen en actief te participeren in de diverse besprekingen (o.a. multidisciplinair overleg, patiënt besprekingen, interne-cardiologische overdracht). Tijdens de klinische stage zal de coassistent competenties ontwikkelen gericht op het niveau van een AIOS cardiologie na drie (3) maanden opleiding. In het algemeen betekent dit dat de coassistent in staat moet zijn visite te lopen op een cardiologische afdeling onder supervisie, eenvoudige consulten op de SEH zelfstandig en op de polikliniek zelfstandig te kunnen uitvoeren. Klinisch redeneren is een belangrijke te ontwikkelen competentie, evenals samenwerken en communicatie. Achterin dit document wordt een overzicht gegeven van de verschillende De coassistent houdt een portfolio bij om de voortgang te documenteren. De coassistent volgt het onderwijs conform het protocol van het lokale opleidingsplan. Deelname DOO (Discipline overstijgend onderwijs) waar van toepassing Deelname regionale onderwijs en refereeravonden Participatie in overige (cursorisch) onderwijsmomenten Actieve deelname aan overdracht momenten (in de ochtend om 08.15 uur, in de middag om 16.45 uur) en overige patiënt besprekingen (meestal op woensdagmiddag) 2
Deelname aan onderwijs. Het onderwijs is doorgaans als volgt geroosterd: Maandag: staflunch 0m 12.30 uur met lezing door AIOS Dinsdag morgen na de overdracht: algemeen onderwijs (bijvoorbeeld Journal Club) Donderdag tussen de middag: thematisch onderwijs Masteronderzoek Het masteronderzoek moet voldoen aan de daarvoor gestelde eisen. Het onderwerp wordt gekozen in overleg met de opleider, waarbij een brede interesse wordt gestimuleerd. Het masteronderzoek moet leiden tot zichtbare competentieontwikkeling, o.a. op het gebied kennis en wetenschap. Het onderzoek moet bij voorkeur zijn uitgevoerd vóór de start van het schakeljaar, zodat de hiermee samenhangende competentie-ontwikkeling goed kan worden gemonitord. Eventueel kan van deze eis worden afgeweken als het keuzeonderzoek op een andere afdeling is uitgevoerd. In dat geval wordt het elders verrichte masteronderzoek door de opleider beoordeeld op onderwerp en inhoud, en de voortgang van de student tegen het licht van zijn competentieontwikkeling. De opleider kan op basis hiervan besluiten dat het masteronderzoek meetelt voor het dedicated schakeljaar cardiologie. Onderwerpen voor het masteronderzoek zijn te vinden in het jaarverslag en op de website van de afdeling cardiologie (http://www.erasmusmc.nl/cardiologie/research/) en dat van de cardiovasculaire onderzoekschool (COEUR, www.coeur.nl). Voorbeelden van onderwerpen en deelgebieden van mogelijke projecten: Medische technologie Klinische epidemiologie Interventiecardiologie Elektrofysiologie Aangeboren hartafwijkingen Cardiomyopathieen en hartfalen Diagnostiek coronairlijden en hartinfarct Beoordeling en toetsing Toetsing vindt plaats door middels van zogenaamde KPB s, Korte Praktijk Beoordelingen. De Korte Praktijk Beoordeling (KPB) werd eerder aangeduid als de Korte Klinische Beoordeling (KKB). Omdat niet alleen klinische situaties zich lenen voor een beoordeling is gekozen voor de term korte praktijkbeoordeling. De KPB is een formulier dat gebruikt kan worden bij een observatie van de coassistent (en AIOS) bij een handeling in de praktijk. Het kan gaan om een vaardigheid, een (deel van) het lichamelijk onderzoek, een slecht nieuws gesprek, een ingreep, een anamnese, het houden van een referaat etc. Op het formulier staan verschillende competentiedomeinen genoemd waarop de AIOS beoordeeld kan worden. Meestal kondigt een staflid tevoren aan dat een bepaalde gelegenheid zal worden gebruikt voor een KPB maar ook de AIOS kan hierover afspraken maken en het gebeurt ook zonder dit vooraf is aangekondigd. Het staflid zal een observatie uitvoeren en daarop aansluitend feedback geven. 3
KPB s moeten gemaakt worden van een patiënt met: Angina pectoris Hartinfarct Hartfalen Klepafwijking Boezemfibrilleren Een aangeboren hartafwijking Een voorbeeld KPB formulier is als bijlage aan dit document toegevoegd. De coassistent houdt een portfolio bij om zijn of haar voortgang te documenteren. Dit papieren portfolio zal omvatten een overzicht van de stages, het gevolgde onderwijs, het aantal patiënten, de KPB s, eventuele Critical Appraised Topics (zie hieronder) die de coassistent heeft gehouden over een bijzondere patiënt, en de verschillende stage gesprekken / beoordelingen. Een critically appraised topic of CAT is een systematische samenvatting van de resultaten van een klein aantal studies over een onderwerp uit de dagelijkse praktijk. Andere benamingen: best evidence topic (BET), of critically appraised literature (CAL). De CAT bevat maximaal 1000 woorden. Een CAT is de beschrijving van het resultaat van drie stappen ingebed in een patiënten casus: 1. Het vertalen van de vraag in een goed gestructureerde vraag van het PICO formaat (P = patiënt of populatie, I = interventie, C = comparison, O = outcome) 2. Het verrichten van een zoekactie naar relevante literatuur 3. Het kritisch evalueren van de gevonden relevante studies. Voor een CAT is één gevonden systematic review voldoende, of twee gewone artikelen (niet reviews). De eindebeoordeling van het dedicated schakeljaar wordt gegeven door de door opleider of lid opleidingsgroep en kan als volgt luiden: a. Onvoldoende voor de eisen voor het basisartsexamen. b. Voldoende voor eisen basisartsexamen, maar niet voldaan aan de eisen van het schakeljaarprogramma: de kandidaat krijgt wel zijn basisartsdiploma, maar komt niet in aanmerking voor opleidingsplek noch voor verkorting opleiding. c. Voldoende voor het schakeljaarprogramma: kandidaat komt in aanmerking voor een (gereserveerde) opleidingsplek en voor eventueel korting op de opleidingsduur. d. Indien er meerdere kandidaten zijn die aan eis c. voldoen dan bepalen de opleiders en opleidersgroep wie het meest geschikt is en krijgt deze de gelabelde opleidingsplek (en de andere(n) een certificaat). Namens de opleidingsgroep, Prof.dr. J.W. Deckers, opleider cardiologie Dr. T.W. Galema, plaatsvervangend opleider 4
Informatie en sollicitatie Sollicitatie brieven kunt u richten en versturen aan: dedicatedschakeljaar@erasmusmc.nl t.a.v. mevrouw drs. M.S. Beekman- Evers Postbus 2040 3000 CA Rotterdam Het sollicitatieformulier zal per 1 september via de webpagina http://www.erasmusmc.nl/geneeskunde/master/dedicatedschakeljaar/ beschikbaar komen 5