JAARSTUKKEN 2012 versie 1.1



Vergelijkbare documenten
JAARVERSLAGGEVING 2011 versie 1.0

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

Algemeen Bestuur. De commissie heeft geadviseerd het voorstel door te geleiden voor besluitvorming in het Algemeen Bestuur

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

algemeen bestuur (financiële producten) Beraadslagen en besluiten Nee

JAARSTUKKEN 2014 versie 1.0

2e wijziging programmabegroting

ALGEMENE VERGADERING. Relevante kaders Waterschapswet Waterschapsbesluit. Lelystad, 7 mei het college van Dijkgraaf en Heemraden,

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

Beheerbegroting. Versie: D&H 29 Oktober Inclusief verplichte bijlagen en overige uitvoeringsinformatie

Jaarrapport Noordelijk Belastingkantoor. Jaarrapport, controleverklaring en accountantsverslag

Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen. 9 december Commissie Water & Wegen. Datum vergadering CHI. 16 december 2015

1. Voorstel aan commissie

Exclusief kwijtschelding/ oninbaar. Watersysteem Zuiveren

A L G E M E E N B E S T U U R

Datum: 4 juli 2014 Agendapunt: 4 Betreft: Jaarstukken 2013

AGENDA VAN DE VERGADERING VAN HET ALGEMEEN BESTUUR D.D. 25 juni 2015.

Aan Verenigde Vergadering JAARREKENING Gevraagd besluit Verenigde Vergadering

1. Voorstel aan commissie

Bijlage I: Kostentoerekening 2012

ADVIES STUKKEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN JAARSTUKKEN 2010 GGD

Waterschap Groot Salland Begroting 2014 BEGROTING 2014 WATERSCHAP GROOT SALLAND

Farid Chikar / juni 2017

Jaarrekening Gemeente Bunnik. Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad

Overzicht vragen en antwoorden rekeningcommissie gehouden op 10 mei 2010.

Voorstel aan algemeen bestuur

1e wijziging programmabegroting

Financiële verordening VRU

Bestuursrapportage 2014 waterschap Vechtstromen Versie 24 november 2015

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed

TARIEVENNOTA november 2018

AGENDAPUNT 3.3 ONTWERP. Onderwerp: Ontwerp begroting 2015 Nummer: Voorstel

B november Datum: Agendapunt nr: Aan de Verenigde Vergadering. Burap

Tariefbepaling waterschapsbelasting

IBML Financieel technische vragen begroting 2017

Wij stellen de volgende data voor de oplevering van de planning en controlproducten 2010:

DATUM BEHANDELING IN D&H 21 [Tiei 2013

Pagina 1. grondwater- Watersysteem- Zuiverings- Wegenbeheer? beheer beheer beheer ** Planvorming

Haarlem, 23 augustus Onderwerp: Begroting Bijlagen: ontwerpbesluit, begroting

Ontwerp. 1 e Begrotingswijziging september 2015

Artikel 1. Definities

Agendapunt het Algemeen Bestuur van de BWB 5. Vaststelling jaarverslag en jaarrekening 2015 BWB 15 april 2016

Bijlage1 : vervallen prestatie-indicatoren uit Begroting 2014

Onderzoeksplan doeltreffendheid en doelmatigheid 2018

Zienswijze programmabegroting 2013 en jaarstukken 2011 van GGD Hollands Noorden.

Documenten GR Uitvoeringsorganisatie Jeugdzorg IJsselland

Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief

FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS

JAARREKENING Ja, IPA Acon heeft een goedkeurende verklaring afgegeven.

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

Avalex Verkorte jaarrekening 2011 Balans, Resultatenoverzicht en beknopte toelichting

Voorstel van het college aan de raad. Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016 Onderwerp: Jaarverslag en Jaarrekening 2015.

1 e kwartaalrapportage 2015 NZV

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen.

VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN


FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

Rapportage 3 e kwartaal 2018 Waterschap Hunze en Aa s

Voorstel begrotingswijziging maart 2017

JAARSTUKKEN 2013 versie 1.0

(pagina 3) (pagina 6)

PUNT NR. 9 VAN DE AGENDA VAN DE VERGADERING VAN HET ALGEMEEN BESTUUR D.D. 19 december 2013.

Paginanummer opnemen! Ja, de jaarstukken 2015 zijn op 14 april 2016 door de gemeenten ontvangen.

HoogheemTaadschap van Delfland

Dit heeft in april 2011 geleid tot het ondertekenen door de genoemde koepelorganisaties en het Rijk van het BAW.

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen)

1. Ambities 2. Wat hebben we bereikt

Notitie uitwerking governance HWH 2.0

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de Raad

documentnr.: INT/C/16/24902 zaaknr.: Z/C/16/27528 Raadsvoorstel

Waterschap. Vallei en Veluwe. Meerjarenperspectief

VERGADERDATUM STUKDATUM AFDELING NAAM STELLER EIGENAAR. 8 april februari 2015 Bedrijfsbureau Richard van Hussel Richard van Hussel

Rapportage 2 e kwartaal 2018 Waterschap Hunze en Aa s

Advies. Jaarverslag Gemeenschappelijke Regeling Milieusamenwerking Afvalverwerking Regio Nijmegen (MARN)

Financiële verordening ex. artikel 212 Gemeentewet Bedrijfsvoeringsorganisatie Reinigingsdienst Waardlanden

Inleiding KNAG 7 december Dijkgraaf Herman Dijk

Financiële verordening 2015 gemeente Zeewolde, evenals de regels voor de inrichting van de financiële organisatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

Regeling Financieel Beheer Belastingsamenwerking Gouwe- Rijnland

Voorbereiding begroting oktober 2015

Openbaar Lichaam Park Lingezegen CONCEPT BEGROTING 2016

3. Het overschot van van de taak watersysteembeheer als volgt te bestemmen:

Financiële verordening gemeente Achtkarspelen

Jaarrapportage 2018 Waterschap Hunze en Aa s

Vergaderstuk Algemeen bestuur

Accountantscontrole 2013

Ontwerpbesluit pag. 3. Toelichting pag. 4. Bijlage(n): Najaarsrapportage 2016

In hoofdstuk 1. Jaarverslag 2011 treft u een bestuurlijke samenvatting aan van de belangrijkste zaken uit de Jaarrapportage 2011.

NOTITIE GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

Ontwerpbegroting AQUON 2015

Raadsvoorstel. 2.Wat willen we bereiken?

Beslispunten in te stemmen met de ontwerpbegroting van Servicepunt71 en het Algemeen Bestuur van Servicepunt71 overeenkomstig te informeren.

BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

Raadsvoorstel agendapunt

Deze rapportage is opgedeeld in een rapportage over de opbrengsten van de voorgaande jaren en de opbrengst in het huidige belastingjaar.

Willemsoord BV Rapportage aan de gemeenteraad

Rapportage 3 e kwartaal 2018 Waterschap Noorderzijlvest

Financiële verordening RUD Zuid-Limburg

Financiële begroting 2015 samengevat

Transcriptie:

JAARSTUKKEN 2012 versie 1.1

Waterschap Groot Salland pagina 2 van 76

Inhoudsopgave VOORWOORD 5 1. SAMENVATTING 2012 7 1.1. EXPLOITATIE 7 1.2. VOORSTEL TOT BESTEMMING VAN HET SALDO 9 DEEL I - JAARVERSLAG 2012 10 2. PROGRAMMAVERANTWOORDING 11 2.1. PROGRAMMA 1 WATERSYSTEEMBEHEER 12 2.2. PROGRAMMA 2 WATERKERINGSBEHEER 19 2.3. PROGRAMMA 3 ZUIVERINGSBEHEER 23 2.4. PROGRAMMA 4 MAATSCHAPPIJ EN ORGANISATIE 29 2.5. BELASTINGOPBRENGSTEN EN ALGEMENE OPBRENGSTEN 33 3. FINANCIËLE BESCHOUWINGEN 35 3.1. PARAGRAAF ONTWIKKELINGEN IN HET BEGROTINGSJAAR 2012 35 3.2. PARAGRAAF KOSTENTOEREKENING 35 3.3. PARAGRAAF ONTTREKKINGEN AAN RESERVES EN VOORZIENINGEN 35 3.4. PARAGRAAF INVESTERINGEN 36 3.5. PARAGRAAF FINANCIERING 37 3.6. PARAGRAAF INCIDENTELE BATEN EN LASTEN 40 3.7. PARAGRAAF RISICO S 41 3.8. PARAGRAAF WATERSCHAPSBELASTINGEN 42 3.9. PARAGRAAF UITGANGSPUNTEN RISICOBEREKENING EN WEERSTANDSVERMOGEN 43 3.10. PARAGRAAF VERBONDEN PARTIJEN 44 3.11. PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING 45 3.12. PARAGRAAF EMU-SALDO 46 3.13. PARAGRAAF TOPINKOMENS 47 DEEL II- JAARREKENING 2012 48 4. BALANS PER 31 DECEMBER 2012 49 4.1. BALANS PER 31 DECEMBER 2012 49 4.2. TOELICHTING JAARREKENING 50 4.2.1. Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 50 4.2.2. Toelichting balans per 31 december 2012 52 4.3. STAAT VAN VASTE SCHULDEN 64 4.4. STAAT VAN RESERVES EN VOORZIENINGEN 64 4.5. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN 65 5. EXPLOITATIEREKENING 66 5.1. EXPLOITATIEREKENING NAAR PROGRAMMA'S 66 5.2. EXPLOITATIEREKENING PER KOSTENDRAGER/TAAK 66 5.3. TOELICHTING EXPLOITATIEREKENING NAAR PROGRAMMA S PER KOSTENDRAGER/ TAAK _ 67 5.4. EXPLOITATIEREKENING NAAR KOSTEN- EN OPBRENGSTSOORTEN 67 5.5. TOELICHTING EXPLOITATIEREKENING NAAR KOSTEN- EN OPBRENGSTSOORTEN 68 6. OVERIGE GEGEVENS 74 6.1. CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT 74 6.2. VASTSTELLING VAN DE JAARSTUKKEN 76 Waterschap Groot Salland pagina 3 van 76

Waterschap Groot Salland pagina 4 van 76

VOORWOORD Ingevolge het bepaalde in artikel 103 van de Waterschapswet en artikel 13 van de Verordening met betrekking tot het financiële beheer bij het waterschap Groot Salland, worden u hierbij de jaarstukken 2012 aangeboden. De jaarstukken zijn onderverdeeld in twee delen: 1. Het jaarverslag 2. De jaarrekening Een belangrijk onderdeel van de jaarstukken is de programmaverantwoording. Een programma is daarbij als volgt gedefinieerd: Een samenhangend geheel van activiteiten op basis waarvan het algemeen bestuur het beleid van het waterschap vaststelt. Per programma wordt de volgende informatie verstrekt: - inhoud van het programma; - de doelstellingen, in het bijzonder de beoogde effecten; - de wijze waarop er naar gestreefd zal worden die effecten te bereiken; - de netto kosten. De inhoud van de programma s heeft met name een beleidsmatig karakter. Het betreft hier de beleidsdoelstellingen op het hoogste niveau. Het beleid van het waterschap wordt mede bepaald door externe en interne kaders. Deze verschillende kaders zijn onder meer het (ontwerp) Waterbeheerplan 2010-2015, Waterbeheer 21 e eeuw, Nationaal Bestuursakkoord Water, Europese Kaderrichtlijn Water, Ruimte voor de Rivier, Waterveiligheid 21 e eeuw, Inrichting Landelijk Gebied, plannen voor het gebied Rijn-Oost en diverse door het bestuur van Groot Salland vastgestelde beleidsdocumenten. De jaarstukken bevatten verder de financiële beschouwingen over het afgelopen begrotingsjaar. De accountant geeft naast het getrouwheidsoordeel ook een oordeel over de financiële rechtmatigheid van de totstandkoming van de baten, lasten en balansmutaties. De accountant geeft middels zijn controleverklaring een oordeel over de getrouwheid en financiële rechtmatigheid van de jaarrekening. De jaarrekening is geheel financieel van aard. Waterschap Groot Salland pagina 5 van 76

Waterschap Groot Salland pagina 6 van 76

1. SAMENVATTING 2012 1.1. Exploitatie De totale netto kosten van de programma s vertonen in 2012 een uitputting welke 2,2 miljoen lager is dan de begroting. Alle programma s vertonen een positieve afwijking ten opzichte van de begroting. De grootste afwijkingen worden in hoofdstuk 2 van de programmaverantwoording nader toegelicht. Hieronder staat een overzicht van de exploitatierekening naar programma's en kostendragers: Programma's Taak Watersysteembeheer Taak Zuiveringsbeheer TOTAAL REKENING 2012 TOTAAL BEGROTING 2012 1. Watersysteembeheer 22.643.948 0 22.643.948 22.876.500 2. Waterkeringsbeheer 6.182.952 0 6.182.952 6.667.400 3. Zuiveringsbeheer 0 17.771.334 17.771.334 18.061.900 4. Maatschappij en Organisatie 7.799.192 4.919.776 12.718.967 13.809.300 TOTAAL 4 PROGRAMMA'S 36.626.093 22.691.109 59.317.202 61.415.100 Onvoorzien 0 0 0 100.000 TOTAAL NETTO-KOSTEN PROGRAMMA'S 36.626.093 22.691.109 59.317.202 61.515.100 Saldo uitgaven en inkomsten vorige jaren 48.616-114.632-66.015 Waardecorrectie overige debiteuren 37.318-8.659 28.659 Onttrekking aan voorziening -149.500-92.872-242.372 Dividenden & overige algemene opbrengsten 0 0 0 SUBTOTAAL -63.566-216.163-279.729 0 Totaal kosten 36.562.527 22.474.947 59.037.474 61.515.100 Inkomsten uit heffing 35.238.601 25.124.793 60.363.394 60.665.000 Kwijtschelding en oninbaarverklaring -572.552-833.530-1.406.082-1.009.000 Waardecorrectie heffingsdebiteuren 59.350-118.699-59.349 Rente algemene reserve 113.800-110.700 3.100 2.000 Rente egalisatiereserve 241.300 0 241.300 241.000 Rente bestemmingsreserve beheer en onderh. Vecht 52.200 0 52.200 52.000 Totaal baten 35.132.699 24.061.864 59.194.563 59.951.000 Resultaat vóór bestemming -1.429.828 1.586.918 157.089-1.564.100 Onttrekking bestemmingsreserves Vecht 231.407 0 231.407 0 Rentetoevoeging bestemm.res. vaarwegbeheer Vecht -33.000 0-33.000 0 Nog te bestemmen resultaat -1.231.422 1.586.918 355.496-1.564.100 De exploitatierekening heeft een voordelig nog te bestemmen resultaat van 355.496, verdeeld naar taak is dat 1.231.422 nadelig voor watersysteembeheer en 1.586.918 voordelig voor zuiveringsbeheer. Het exploitatieresultaat is 1.919.596 voordeliger dan geraamd, in onderstaande tabel wordt het resultaat per taak weergegeven: Rekening Begroting Verschil Resultaat per taak 2012 2012 rek-begr Watersysteembeheer -1.231.422-2.295.800 1.064.378 Zuiveringsbeheer 1.586.918 731.700 855.218 Totaal 355.496-1.564.100 1.919.596 Waterschap Groot Salland pagina 7 van 76

De kosten van het programma Maatschappij en Organisatie worden verdeeld naar rato van de kosten van de andere programma s. De taak watersysteembeheer is dan de som van de kosten van de programma's watersysteembeheer, waterkeringsbeheer plus 61,3% van de kosten van het programma maatschappij en organisatie. De taak zuiveringsbeheer bestaat uit de kosten van het programma zuiveringsbeheer en 38,7% van de kosten van het programma maatschappij en organisatie. De kosten op het programma Maatschappij en Organisatie zijn 1.090.000 lager dan voorzien. Deze daling wordt deels veroorzaakt door diverse versoberingsmaatregelen inzake externe communicatie en interne dienstverlening. Verder heeft de herziening van de afschrijvingstermijnen van enkele activa een incidenteel positief effect op de exploitatie ad. 324.000. Tevens vallen de exploitatiekosten inzake het Gemeenschappelijk Belastingkantoor Lococensus-Tricijn 163.000 lager uit. Bovendien vindt een vrijval plaats van een voorziening voor een claim met betrekking tot het belastingpakket ten gunste van de exploitatie ad. 242.000. Het resultaat voor de taak zuiveringsbeheer wordt beïnvloed door lagere rentelasten dan voorzien en door lagere afschrijvingskosten in verband met vertraging van de oplevering van enkele projecten. Verder zijn de externe advieskosten lager dan voorzien. De opbrengsten zuiveringsbeheer zijn per saldo nagenoeg conform de begroting, deze zijn namelijk per saldo 12.000 lager dan begroot. De opbrengsten met betrekking tot de zuiveringsheffing voor het belastingjaar 2012 bleven 614.000 achter. Echter, bij de opbrengsten zijn achteraf aanslagen opgelegd met betrekking tot voorgaande jaren, daardoor zijn deze eenmalig 876.040 hoger zijn dan begroot. Het resultaat voor de taak watersysteembeheer is gunstiger dan voorzien door achterblijvende uitgaven ten opzichte van de begroting. De uitgaven van de programma's watersysteembeheer en waterkeringsbeheer vallen ruim 0,7 miljoen lager uit. Dit wordt onder andere veroorzaakt door lagere kosten: lagere rentelasten beheer- en onderhoudskosten van watergangen ( 370.000) lagere rentelasten ( 128.000) en lagere afschrijvingskosten ( 160.000) beheer- en onderhoud waterkeringen. lagere beheer- en onderhoudskosten van gemalen en stuwen in district ( 97.000) De opbrengsten watersysteemheffing zijn 746.000 lager dan begroot. De opbrengst met betrekking tot ongebouwd is 228.000 lager dan begroot, doordat er minder hectares zijn aangeslagen dan begroot. Door een te hoog begrote WOZ waarde is de opbrengst gebouwd 186.000 lager dan begroot. Door de recessie zijn er meer eenheden kwijtgescholden dan begroot, dit heeft een nadelig effect van 123.000. De opbrengst ingezetenen is 103.000 lager door de overgang van meeliften met de waternota Vitens naar zelf heffen en innen door GBLT. Waterschap Groot Salland pagina 8 van 76

1.2. Voorstel tot bestemming van het saldo Voorstel Voorgesteld wordt aan het positieve nog te bestemmen resultaat van 355.496 de volgende bestemming te geven: Verdeling nog te bestemmen resultaat 2012 Onttrekking egalisatiereserve Watersysteembeheer -1.231.422 Toevoeging algemene reserve Zuiveringsbeheer 1.586.918 Totaal 355.496 Reserve positie ná bestemming van het saldo In onderstaande tabel zijn de mutaties in de algemene reserve en de bestemmingsreserve naar aanleiding van bovenstaand voorstel weergegeven: Saldo 31-12-2012 Verdeling resultaat Saldo na resultaat Algemene reserve Watersysteembeheer 3.500.000 0 3.500.000 Zuiveringsbeheer -3.333.337 1.586.918-1.746.419 166.663 1.586.918 1.753.581 Egalisatiereserve Watersysteembeheer 9.132.870-1.231.422 7.901.448 Zuiveringsbeheer 0 0 0 9.132.870-1.231.422 7.901.448 Totaal 9.299.533 355.496 9.655.029 Rekening houdende met het voorstel tot bestemming van het positieve saldo 2012, bedraagt de algemene reserve voor de taak zuiveringsbeheer eind 2012 1,7 miljoen negatief. In de meerjarenbegroting 2013-2017 was een negatieve stand voorzien van 2,9 miljoen. Het verschil wordt vrijwel geheel veroorzaakt door incidentele belastingopbrengsten (voorgaande dienstjaren). De onttrekkingen aan de bestemmingsreserves beheer en onderhoud- en vaarwegbeheer de Vecht zijn reeds in het nog te bestemmen resultaat 2012 verwerkt. Het verloop van de bestemmingsreserves is als volgt: Bestemmingsreserves 2012 saldo per 1 januari 2.730.680 onttrekkingen -231.407 rentetoevoeging 33.000 saldo per 31 december 2.532.273 Voor verdere specificatie wordt verwezen naar de jaarrekening (deel 2), hoofdstuk 4.2 Toelichting jaarrekening. Waterschap Groot Salland pagina 9 van 76

DEEL I - JAARVERSLAG 2012 Waterschap Groot Salland Dr. van Thienenweg 1 Postbus 60 8000 AB Zwolle T (038) 455 72 00 F (038) 453 01 11 info@wgs.nl www.wgs.nl Waterschap Groot Salland pagina 10 van 76

2. PROGRAMMAVERANTWOORDING De programma's die door het waterschap Groot Salland worden gehanteerd zijn bepaald door het algemeen bestuur. Het waterschap gaat uit van de volgende programma-indeling: - Watersysteembeheer - Waterkeringsbeheer - Zuiveringsbeheer - Maatschappij en Organisatie Programma's Taak Watersysteembeheer Taak Zuiveringsbeheer TOTAAL REKENING 2012 TOTAAL BEGROTING 2012 1. Watersysteembeheer 22.643.948 0 22.643.948 22.876.500 2. Waterkeringsbeheer 6.182.952 0 6.182.952 6.667.400 3. Zuiveringsbeheer 0 17.771.334 17.771.334 18.061.900 4. Maatschappij en Organisatie 7.799.192 4.919.776 12.718.967 13.809.300 TOTAAL 4 PROGRAMMA'S 36.626.093 22.691.109 59.317.202 61.415.100 Onvoorzien 0 0 0 100.000 TOTAAL NETTO-KOSTEN PROGRAMMA'S 36.626.093 22.691.109 59.317.202 61.515.100 De kosten van het programma Maatschappij en Organisatie bestaan onder andere uit kosten van bestuur, GBLT, I&A en huisvesting. De opbouw van de kosten staat verder uitgewerkt en toegelicht in hoofdstuk 2.4. Het algemeen bestuur heeft via de verordening financieel beleid en beheer en het delegatiebesluit nadere regels inzake de rechtmatigheid van begrotingsoverschrijdingen vastgesteld. In artikel 9 van het delegatiebesluit is opgenomen dat het budget van een programma uit de begroting met maximaal 5% mag worden overschreden mits de middeleninzet past binnen het gestelde beleid. Waterschap Groot Salland pagina 11 van 76

Daarnaast is in de verordening financieel beleid en beheer bepaald, dat bij een exploitatieresultaat dat 1 miljoen ongunstiger is dan begroot, een begrotingswijziging aan het Algemeen Bestuur moet worden voorgelegd. Aangezien de overschrijding van de netto lasten op programmaniveau niet hoger is dan 5% en het exploitatieresultaat niet 1 miljoen hoger is dan begroot, passen deze overschrijdingen binnen de door het algemeen bestuur gestelde kaders. Ter toelichting: er is sprake van een onderschrijding van het exploitatieresultaat. De vier programma s worden afzonderlijk nader toegelicht in hoofdstuk 2.1. t/m 2.4. Bij Maatregelen en realisatie in 2012 zijn de volgende kleuren gebruikt: Kleur Betekenis: Maatregel is uitgevoerd of loopt volgens schema Maatregel is niet uitgevoerd of loopt achter op schema Bij Toelichting op de belangrijkste afwijkingen zijn de volgende afkortingen/symbolen gebruikt: Afkorting Betekenis: I Incidenteel S Structureel Symbool Betekenis: + Hogere kosten dan begroot - Lagere kosten dan begroot 2.1. Programma 1 Watersysteembeheer Beschrijving en aanpak Water heeft ruimte nodig. Krijgt het dit niet, dan neemt het de ruimte zelf een keer. Wateroverlast in de jaren negentig eind vorige eeuw heeft de Nederlanders weer eens met de neus op de feiten gedrukt. Klimaatsveranderingen hebben invloed op het watersysteem. Waterstanden worden te hoog in natte perioden en te laag als het lange tijd droog is. In beide gevallen is dit schadelijk. Het water schikt zich niet naar de functie die mensen aan een gebied geven. Dit betekent dat water een belangrijke plaats moet krijgen in de inrichting van het beheersgebied. Het waterschap zorgt ervoor dat het water gezond is en blijft voor mens, plant en dier. Schoon of gezond water betekent water van een goede chemische en ecologische kwaliteit. Emissies, de afvalwaterketen, de inrichting, het beheer en het onderhoud van het watersysteem en de kwaliteit van waterbodems spelen hierbij een rol. Het belangrijkste kader voor gezond water is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Doel van de kaderrichtlijn is om in heel Europa gezond water te realiseren. De richtlijn heeft betrekking op de aanwezigheid van al dan niet schadelijke stoffen in het water, maar ook op de duurzame inrichting en beheer van het watersysteem. Waterschap Groot Salland pagina 12 van 76

Maatregelen en realisatie in 2012 programma Watersysteembeheer Toelichting maatregelen en realisatie in 2012 programma Watersysteembeheer 1. De WABO Actie Maatregelen 2012 Gereed 1 De WABO Er wordt gewerkt volgens de procedure. Ambitieniveau wordt uitgewerkt in beleid en duidelijk is over welke lozingen nog een advies wordt gegeven. Het beoogde effect is om 90% van de WABO adviezen binnen de daarvoor geldende termijn te verstrekken, mits de aanvraag is aangeleverd binnen de termijn zoals in de DVO (dienstverleningsovereenkomst) is afgesproken. De inhoud van de adviezen dragen bij aan de goede werking van de RWZI en aan de kwaliteit van het oppervlaktewater. Gerealiseerd: Het vergunningenbeleidsplan is in Rijn-Oost verband afgerond en vastgesteld door het sectorhoofdenoverleg. In 2012 zijn 84% van de WABO adviezen binnen de daarvoor geldende termijn verstrekt. De doelstelling van 90% is niet behaald door minder inzet van personeel vanwege ziekte. 2. Waterbodemsaneringen Actie Maatregelen 2012 Gereed 2 Waterbodemsaneringen Begin 2012 zijn de laatste grote waterbodemsaneringen gestart te weten de Nieuwe Vecht, Willemsvaart en Westerveldse Aa te Zwolle en Oude Beentjesgraven te Nieuwleusen. Eind 2012 zijn deze saneringen afgerond. Vanaf de start van het saneringsprogramma waterbodems in 1999 is hiermee in totaal circa 800.000 m³ zwaar verontreinigd sediment verwijderd. Gerealiseerd: De doelstelling om vanaf de start van het saneringsprogramma waterbodems in totaal circa 800.000 m³ zwaar verontreinigd sediment te verwijderen is gehaald. De sanering van de Westerveldse Aa is afgerond. Het Evaluatieverslag is door bevoegd gezag goedgekeurd. Ook de Nieuwe Vecht is afgerond en het Evaluatieverslag is voor goedkeuring ingediend bij de provincie. De Willemsvaart is afgerond op een kleine hoeveelheid bij een elektriciteitskabel na. Er wordt samen met nutsbedrijf en provincie naar een oplossing gezocht. De Oude Beentjesgraven is afgerond en het evaluatieverslag is in concept opgeleverd. Waterschap Groot Salland pagina 13 van 76

3. Voortgang Ruimte om te leven met water Actie Maatregelen 2012 Gereed 3 Voortgang Ruimte In 2012 is voorzien dat de waterlichamen minimaal de om te leven met volgende mijlpaal bereikt hebben: water - voor 1 waterlichaam is het schetsontwerp afgerond; - voor 1 waterlichaam het projectplan in ontwerp door dagelijks bestuur vastgesteld; - voor 3 waterlichamen is het projectplan door het algemeen bestuur vastgesteld; - voor 9 (delen van) waterlichamen is de uitvoering volop bezig of net gestart; - voor 1 (deel van) waterlichaam is de uitvoering gereed. Gerealiseerd: De voorbereiding en realisatie van de waterlichaam projecten verloopt conform de planning. Naar verwachting worden de doelstellingen zoals gesteld in het waterbeheerplan gehaald (o.a. 18 waterlichamen gereed in 2015). De gestelde mijlpalen voor 2012 zijn allemaal behaald. Het volgende is gerealiseerd: - voor 2 waterlichamen is het schetsontwerp afgerond (Kolkwetering en Ramelerwaterleiding); - voor 1 waterlichaam is het projectplan in ontwerp door het dagelijks bestuur vastgesteld (Emmertochtsloot); - voor 3 (delen van) waterlichamen is het projectplan door het algemeen bestuur vastgesteld (Dalmsholterwaterleiding fase 2a, Noord-Zuidleiding en Soestwetering middenloop); - voor 9 (delen van) waterlichamen is de uitvoering volop bezig of net gestart (Averlosche Leide, Kloosterzielstreng, Kostverlorenstreng, Linderte Leide, Mastenbroek, Oosterbroekswaterleiding, Raalterwetering, Westerveldse Aa en Zandwetering Olst-Zuid); - voor 2 (delen van) waterlichamen is de uitvoering gereed (Beentjesgraven en Zandweteringpark). 4. Implementatie B&O visie in noordelijk gebied Actie Maatregelen 2012 Gereed 4 Implementatie B&O Implementatie B&O visie landelijk gebied in 9 deelgebieden visie in noordelijk gebied en met het oog op het verdere vervolg van de implementatie een evaluatie uitvoeren. Op grond van ervaringen in de praktijk een beslissing nemen over het vervolg van de B&O visie. Gerealiseerd: De werkzaamheden in de deelgebieden Mandjeswaard, Pieper en Zuiderzeepolder zijn bijna geheel uitgevoerd. De opname van de werken in de voorgaande deelgebieden Zalk, Kamperveen, Haatland, Dronthen, Broek en Maten en Kampereiland zijn gereed en de lijst met de restpunten voor de aannemer zijn voorbereid. De werkzaamheden in het deelgebied Rouveen zijn voorbereid voor de realisatie. Waterschap Groot Salland pagina 14 van 76

5. Vecht Actie Maatregelen 2012 Gereed 5 Vecht Het uitwerken van de projecten "Nevengeul Vilsteren" en "Hoogwaterverlagende maatregelen Vechterweerd" en de "Kadeversterking Waterfront Dalfsen" in nauwe samenwerking met de betrokken partners uit het Breed Bestuurlijk Overleg Vecht (provincie, vier gemeenten, drie waterschappen en maatschappelijke organisaties) en particulieren, om daarmee een grote stap te zetten op weg naar de realisatie van een veilige halfnatuurlijke Vecht, zoals verwoord in het 'Masterplan Ruimte voor de Vecht'. Gerealiseerd: Bij het project Nevengeul Vilsteren heeft de provincie de grondverwerving nog niet afgerond. De onderhandelingen zijn in een vergevorderd stadium, evenals de uitwerking van het ontwerpplan. Bij Hoogwaterverlagende maatregelen Vechterweerd is het ontwerp van de nevengeul aangepast, omdat er geen overeenstemming is bereikt over de aanpassing van een beheerscontract. De uitvraag voor de brug op de rechteroever is vertraagd als gevolg van een discussie met de gemeente Dalfsen over het bestemmingsplan. Dat is inmiddels opgelost en de uitvraag is in februari 2013 op de markt gezet. Voor het project 'Kadeversterking Waterfront Dalfsen' is op 16 januari 2013 een bestuursovereenkomst getekend. Het algemeen bestuur heeft een voorbereidingskrediet verleend. Het projectvoorstel voor de natuurvriendelijke oevers Vilsteren-Dalfsen wordt in het voorjaar van 2013 aan het algemeen bestuur aangeboden. 6. Afkoppelen Streukelerzijl/ Galgenrak Actie Maatregelen 2012 Gereed 6 Afkoppelen Streukelerzijl/ Galgenrak Voldoen aan de werknormen door afkoppelen van een deel van het gebied op de Vecht. De landelijke normen van wateroverlast en realisatie van wateraanvoer en herinrichting volgens waternood. Het eerste deeltraject van het afkoppeltracé gaat in 2012 in uitvoering. Er wordt minimaal 4 ha berging ingericht. Bij voorkeur 10 ha in 2012. De bestemmingsplanprocedure voor het gemaal wordt doorlopen in 2012. Gerealiseerd: De bestekvoorbereiding voor fase 1 en 2 is gereed en de aanbesteding heeft plaatsgevonden. Hiermee hebben we er voor gekozen om niet alleen het eerste deeltracé maar ook fase 2 al in het bestek mee te nemen en hopen hierdoor kosten te besparen. Dit betekent dat het project in 2013 wordt uitgevoerd. De bestemmingsplanprocedure zal nu verder worden doorlopen. Er zijn grote stappen gemaakt in de grondverwerving in 2012. Het inzetten van dwangmiddelen is niet nodig en dat is ook voor de planning een belangrijk resultaat. Waterschap Groot Salland pagina 15 van 76

7. Eigendommen zijn beter toegankelijk voor recreanten Actie Maatregelen 2012 Gereed 7 Eigendommen zijn beter toegankelijk voor recreanten In projecten en bij initiatieven van derden faciliteert en draagt het waterschap bij aan goede oplossingen voor recreatief medegebruik van onze gronden. Voorbeelden zijn de ontwikkeling van een wandelroute bij Raalte Noord, bijdragen aan het wandelnetwerk Dalfsen (o.a. een wandelroute over de noordelijke Vechtdijk) en wandelnetwerk Salland. Gerealiseerd: De maatregel is gerealiseerd en is nu een doorlopend proces. De onderhoudspaden in eigendom van het waterschap zijn nu toegankelijk voor wandelaars zonder hond conform het vastgestelde beleidskader. Het realiseren van de fysieke aanpassingen, zoals bebording en hekken, is een doorlopend proces. 8. Overname beheer en onderhoud bestaand stedelijk gebied Actie Maatregelen 2012 Gereed 8 Overname beheer en onderhoud bestaand stedelijk gebied Eind 2012 zijn met de gemeente Olst/Wijhe, Staphorst, Hardenberg, Kampen, Raalte, Deventer en Hellendoorn overeenkomsten voor overname van het beheer en onderhoud afgesloten. Met de gemeenten Zwartewaterland en Dalfsen wordt in 2012 de intentie uitgesproken voor overname van het bestaand stedelijk water. Gerealiseerd: De inmeetgegevens van de overgedragen wateren voor de gemeente Kampen, Staphorst, Olst-Wijhe, Hardenberg, Ommen en Deventer zijn opgenomen in het beheerregister. In december 2012 is de overeenkomst overdracht stedelijk water met de gemeente Raalte afgesloten. Met de gemeente Zwolle is de notitie van uitgangspunten ambtelijk vastgesteld (uitgezonderd de beschoeiingsdiscussie). De discussie over uitvoering van de maatregelen, raming en planning is gestart. De uitvoeringsmaatregelen voor de gemeente Kampen zijn afgerond. Bij de gemeente Hellendoorn is in 2012 geen prioriteit gegeven aan de overeenkomst voor beheer en onderhoud van stedelijk water. Het betreft hier ongeveer 100 meter aan water. In het bestuurlijk overleg met gemeente en waterschap is het onderwerp besproken en bepaald dat beide partijen inzetten op een spoedige afronding. Waterschap Groot Salland pagina 16 van 76

9. Vismigratiebeleid implementeren Actie Maatregelen 2012 Gereed 9 Vismigratiebeleid implementeren Uitvoering geven aan een gedoseerde hoeveelheid vismigratiemaatregelen (vispasseerbaar maken van stuwen en gemalen) buiten de KRW-waterlichamen. Hiermee wordt een start gemaakt met het oplossen van grote vismigratieknelpunten buiten de KRW om daarmee te voldoen aan (inter)nationale afspraken. Gerealiseerd: Dit onderwerp is in de herijkingsdiscussie aan de orde geweest. Het algemeen bestuur heeft besloten dit onderwerp geen deel uit te laten maken van bezuinigingen. De planning is aangepast en het onderwerp is nu geagendeerd voor het algemeen bestuur in 2013. Begroting 2012: Netto kosten programma Watersysteembeheer 22.876.500 Jaarrekening 2012: Netto kosten programma Watersysteembeheer 22.643.948 Waterschap Groot Salland pagina 17 van 76

--Tekst behorende bij de Jaarrekening (Hoofdstuk 5.3)-- Toelichting op de belangrijkste afwijkingen programma Watersysteembeheer De kosten beheer- en onderhoud van watergangen zijn lager door o.a. minder onderhoud a.g.v. vertraging overname stedelijk water en omdat een aantal geplande projecten zijn vertraagd, zoals bij de implementatie B&O visie. De beheer- en onderhoudskosten van gemalen en stuwen zijn per saldo 0,1 mln lager. Het project gemaal Ankersmit is later in exploitatie genomen. In één district moest onvoorzien een pompinstallatie vervangen worden, kosten ca. 0,1 mln, maar in de andere districten waren de onderhoudskosten lager. In januari 2012 zijn kosten gemaakt inzake een hoogwaterperiode. Als gevolg van extreme regenval in een gebied rond Deventer moesten diverse maatregelen tot voorkoming van schade genomen worden -370.000 I -100.000 I 144.000 I --Tekst behorende bij de Jaarrekening (Hoofdstuk 5.3)-- Waterschap Groot Salland pagina 18 van 76

2.2. Programma 2 Waterkeringsbeheer Beschrijving en aanpak Het waterschap zorgt ervoor dat mensen in het gebied van Groot Salland veilig kunnen leven met water. Overstromingen, en daarmee de kans op levensbedreigende situaties en economische schade, wil het voorkomen. Als dit onder bijzondere omstandigheden toch voorkomt, draagt het waterschap bij aan het beperken van de eventuele gevolgen. Het Rijk en de provincies hebben normen gesteld waaraan waterkeringen moeten voldoen. Het is echter gebleken dat het in Nederland gehanteerde veiligheidsbeleid tegen overstromingen is achterhaald. Een nieuwe benadering, die de risico s op en gevolgen van overstromingen scherper in kaart brengt, is noodzakelijk. Uitgangspunt is dat het waterschap voor elke keten van waterkeringen (een dijkringgebied), de overstromingskans, zwakke plekken en de gevolgen van overstromingen inzichtelijk maakt. Op basis daarvan kan het waterschap gericht actie ondernemen en samen met het Rijk een verantwoorde afweging maken van kosten en baten. Maatregelen en realisatie in 2012 programma waterkeringsbeheer 1. Vervolg veiligheidstoetsing/ Calamiteiten-bestrijdingsplannen aanpassen Actie Maatregelen 2012 Gereed 1 Vervolg veiligheidstoetsing / Calamiteitenbestrijdingsplannen Aangeven welke tekortkomingen primaire waterkeringen worden ingediend voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma, welke tekortkomingen d.m.v. eigen beheermaatregelen worden opgelost en wat door aanpassen waterschap zelf en/of met andere instanties worden opgelost. Toetsing 2e ronde regionale waterkering ter goedkeuring aan het bestuur aanbieden. Calamiteitenbestrijdingsplannen aanpassen n.a.v. resultaten uit de 3e ronde veiligheidstoetsing primaire keringen. Gerealiseerd: De tekortkomingen aan de primaire waterkeringen zijn in kaart gebracht. De beheermaatregelen worden gekoppeld aan de verschillende locaties om de periode tot een definitieve keuze in de aanpak van de veiligheid te waarborgen. De ontwikkelingen met betrekking tot nhwbp zijn volop in beweging, zowel landelijk als intern. De definitieve resultaten veiligheidstoetsing regionale waterkeringen zijn aan het bestuur aangeboden. Verder zijn de calamiteitenbestrijdingsplannen naar aanleiding van de resultaten uit de toetsing geactualiseerd. Waterschap Groot Salland pagina 19 van 76

2. Populatie muskusratten terugbrengen tot beheersbaar niveau Actie Maatregelen 2012 Gereed 2 Populatie muskusratten terugbrengen tot beheersbaar niveau Extra veegacties, bestand aan vangmiddelen verfijnen en zoveel mogelijk velduren inzetten zodat eind 2012 het resultaat van 0,49 vangsten per uur wordt gehaald. Gerealiseerd: We zijn uitgekomen op 0,50 vangsten per uur of wel 1,43 vangsten per kilometer. Dit is nagenoeg de gestelde norm. Vanaf eind november tot de voorjaarstrek in februari 2013 zijn we bezig geweest met een grootschalige veegactie in de Mastenbroekerpolder, dit is het meest besmette gedeelte van ons gebied. Deze veegactie heeft als doel de vangsten per uur sneller naar beneden te krijgen voor de komende jaren. 3. Bypass Kampen ( Reevediep ) Actie Maatregelen 2012 Gereed 3 Bypass Kampen - Als in 2012 bekend is wie de realisator is van de Bypass en welke verantwoordelijkheden en risico s daarbij horen, zal de organisatie daar op afgestemd moeten worden; - Bijdragen aan de afronding van de voorbereidingsfase (SNIP3); - Het opstellen van het waterkeringsplan en waterhuishoudingsplan; - Het in procedure brengen van het projectplan voor de waterkeringen. Gerealiseerd: Staatssecretaris Joop Atsma heeft op 13 september 2012 besloten tot het aanleggen van de beperkte bypass. Start van de uitvoering van de bypass (nieuwe naam: Reevediep ) is beoogd in de zomer van 2014, waarna de maatregel in 2017 gereed kan zijn. De bypass kan na 2020 worden uitgebreid (uitvoering van fase 2) zodat kan worden geanticipeerd op een verder toenemende rivierafvoer. Eventuele uitbreiding is onderdeel van besluitvorming en financiering rondom het Deltaprogramma. De provincie koerst op terinzagelegging van de bestemmings- en projectplannen en hoofdvergunningen in mei 2013 (gecoördineerde procedure). Voorafgaand hieraan dienen de plannen in ontwerp vastgesteld te worden door het dagelijks bestuur van WGS. In het najaar van 2013 kan dan het algemeen bestuur het definitieve Projectplan vaststellen nadat de binnengekomen zienswijzen zijn verwerkt en de reactienota door het dagelijks bestuur is vastgesteld. Het projectplan wordt vervolgens goedgekeurd door Gedeputeerde Staten. Er worden twee samenwerkingsovereenkomsten (SOK) afgesloten, namelijk Provincie-Rijk en Provincie-Gemeente Kampen. Waterschap Groot Salland pagina 20 van 76

4. Voortgang van het project Ruimte voor de rivier Actie Maatregelen 2012 Gereed 4 Voortgang van het project Ruimte voor de rivier Uitvoeren projecten in opdracht van Rijkswaterstaat, PDR. Voor de Ruimte voor de Rivier projecten bij Zwolle en Deventer zal in 2012 daadwerkelijk de schop in de grond gaan en met de uitvoering worden begonnen. Gerealiseerd: Deventer: De werkzaamheden van het Ruimte voor de Rivier project in Deventer verlopen voorspoedig; de werkzaamheden lopen voor op de officiële planning. De Raad van State heeft op 19 december 2012 de definitieve uitspraak gedaan op de beroepen van de rederijen Thuishaven en Eureka. De Raad van State verklaart de beroepen gegrond, maar de rechtsgevolgen blijven in stand. Verder is ProRail gestart met de aanbesteding van de versterking van de pijlers van de spoorbrug. Zwolle: In november is de opdrachtnemer in Zwolle gestart met de bouw van de dijk; het cunet van de dijk wordt gegraven. De opdrachtnemer geeft in zijn planning aan dat de datum MHW effect bereikt van 31 juli 2015 nog net gehaald kan worden. Begroting 2012: Netto kosten programma Waterkeringsbeheer 6.667.400 Jaarrekening 2012: Netto kosten programma Waterkeringsbeheer 6.182.952 Waterschap Groot Salland pagina 21 van 76

--Tekst behorende bij de Jaarrekening (Hoofdstuk 5.3)-- Toelichting op de belangrijkste afwijkingen programma Waterkeringsbeheer De kosten beheer en onderhoud vallen lager uit door met name lagere kapitaallasten. Diverse projecten waaronder de Legger Primaire en regionale keringen is later in exploitatie genomen dan geraamd. De netto kosten voor "beleid onderhoud waterkeringen" zijn hoger door een toename in de werkzaamheden. Daarnaast was de inzet voor een ander waterschap lager dan verwacht. De kosten beheer en onderhoud keersluis Ramspol vallen lager uit dan verwacht. Onder andere de kosten van de aanbesteding vielen lager uit, omdat gebruik is gemaakt van expertise die ook bij de Maaslandkering toegepast is. Voor dijkbewaking zijn de kosten voorlichting en werving lager omdat de bezetting en informatie op peil is en er dus niet geworven hoefde te worden. De kosten inzake de muskusratbestrijding zijn per saldo lager door o.a. lagere personeelskosten en een onvoorziene bijdrage van het Rijk inzake de bestrijding van de beverrat. -300.000 I 90.000 I - 104.000 I - 57.000 I - 49.000 I --Tekst behorende bij de Jaarrekening (Hoofdstuk 5.3)-- Waterschap Groot Salland pagina 22 van 76

2.3. Programma 3 Zuiveringsbeheer Beschrijving en aanpak Het waterschap streeft naar een doeltreffende en duurzame inrichting, beheer en onderhoud van de onderdelen in de afvalwaterketen. Daarbij zoekt het naar een maatschappelijk optimum voor lozen, inzamelen, transporteren en zuiveren van afvalwater. Daarbij is het van belang dat de doelmatigheid van processen in de afvalwaterketen zo min mogelijk wordt beïnvloed door ongewenste lozingen op de keten. Ook dient vermenging van schoon en vuil water in de afvalwaterketen zoveel mogelijk te worden beperkt. Maatregelen en realisatie in 2012 programma Zuiveringsbeheer 1. Energie-efficiency Actie Maatregelen 2012 Gereed 1 Energie-efficiency Afronding projecten uitbreiding RWZI Zwolle, ombouw Sharon installatie Zwolle en plaatsing online metingen. Gerealiseerd: De projecten uitbreiding RWZI Zwolle, ombouw Sharon installatie en plaatsing online metingen zijn voltooid. In augustus zijn de resultaten van het onderzoekrapport opgeleverd, waaruit bleek dat het waterschap een energie-efficiency verbetering van 12% heeft behaald in 2011. Uit dit onderzoek bleek tevens dat het waterschap goed op schema ligt om de doelstellingen uit het EEP 2009-2012 te realiseren. Nu de uitbreiding RWZI Zwolle is voltooid wordt ook verwacht dat de 18% energie-efficiency verbetering behaald zal worden. 2. Voldoen aan lozingseisen Actie Maatregelen 2012 Gereed 2a Adequaat beheer De voornaamste zuiveringsprocessen op de RWZI's worden en sturing op gevolgd met online meters. Gerealiseerd: Op alle zuiveringen zijn online meters geplaatst; de metingen zijn operationeel. De meest essentiële parameters van de diverse zuiveringsprocessen kunnen worden gevolgd. Waterschap Groot Salland pagina 23 van 76

Actie Maatregelen 2012 Gereed 2b Actualisatie N en P-verwijdering Een aanvaardbare kwaliteit oppervlaktewater en doelmatige verwijdering van nutriënten wordt beoogd. Op basis van maatregelenstudies 80, 85 en 90% gebiedsrendement wordt in februari 2012 een beleidslijn voorgesteld. Gerealiseerd: Het onderzoek naar de optimale wijze van N- en P-verwijdering op de RWZI's is afgerond. De resultaten van het onderzoek hebben gediend als basis voor het bestuursvoorstel N- en P-verwijdering RWZI's, welke in november is goedgekeurd en afgerond. 3. SLIK filtert medicijnresten/ Pills Actie Maatregelen 2012 Gereed 3 SLIK filtert medicijnresten/ Pills Afronding rapportage onderzoek naar verwijdering van medicijnresten uit ziekenhuisafvalwater. Gerealiseerd: De inhoudelijke gezamenlijke PILLS-rapportage is afgerond en gepresenteerd op het eindcongres in Gelsenkirchen in september 2012. Deelname aan nopills zou een vervolg op het SLIK-project kunnen zijn. Om die reden heeft het dagelijks bestuur op 5 februari 2013 ingestemd met het verkennen van mogelijkheden voor deelname van WGS aan nopills. NoPills grijpt aan op de bewustwording van medicijngebruik in relatie tot kwaliteit van oppervlaktewater. Waterschap Groot Salland pagina 24 van 76

4. Uitvoering Bestuursakkoord Waterketen Actie Maatregelen 2012 Gereed 4 Uitvoering Bestuursakkoord Waterketen Afhankelijk van de resultaten van de bestuurlijke bijeenkomst zullen waterschap en gemeenten in de afvalwaterteams gezamenlijk een aantal activiteiten gaan uitvoeren. In hoofdlijnen zal dit naar verwachting neerkomen op: - het vergroten van de kennis van het functioneren van de afvalwaterketen alsmede het ontwikkelen van een gezamenlijke visie op de toekomstige afvalwaterketen. - het in beeld brengen van het financiële besparingspotentieel binnen GAWO, bijvoorbeeld door het uitvoeren van een regionaal feitenonderzoek. - het identificeren en realiseren van concrete maatregelen voor het verbeteren van de doelmatigheid en duurzaamheid van het afvalwaterketenbeheer. Vanwege de mogelijkheden voor Real Time Control (RTC) kan de zuiveringskring Dalfsen een concrete case worden in 2012. Mogelijk kan het instrument "assetmanagement" ook een rol spelen bij de continue zoektocht naar verbetering. - gezamenlijke communicatie over de bereikte resultaten. - bestuurlijke bijeenkomst eind 2012. Gerealiseerd: Op 8 februari 2013 is een bestuurlijke bijeenkomst geweest. Op deze bijeenkomst is de voortgang sinds de bestuurlijke bijeenkomst van juni 2012 toegelicht. Verder is een productplanning van het samenwerkingsverband voor de periode 2013-2015 gepresenteerd. Er is een stuurgroep benoemd bestaande uit de wethouders van de gemeente Deventer, Zwartewaterland en Kampen (voorzitter) en namens Groot Salland dagelijks bestuurslid Oggel. En er zijn ambtelijke trekkers benoemd. Tot slot is er een ambitieverklaring ondertekend waarin onder andere de doelstellingen voor RIVUS (nieuwe naam samenwerking) zijn verwoord. 5. Onderzoek of na realisatie van de basisinspanning aanvullende maatregelen nodig zijn Actie Maatregelen 2012 Gereed 5 Onderzoek of na realisatie van de basisinspanning aanvullende maatregelen nodig zijn Afronden pilots Colmschate en Staphorst. Met alle gemeenten overleg over een gezamenlijke aanpak met betrekking tot het waterkwaliteitsspoor. Gerealiseerd: De pilots Colmschate Zwolle en Staphorst zijn afgerond. Aan de hand van een gezamenlijk plan van aanpak is in nauwe samenwerking met de gemeenten gewerkt aan de invulling van het waterkwaliteitsspoor. De beleidsnota in Rijn-Oost verband is afgerond. Waterschap Groot Salland pagina 25 van 76

6. Inners Actie Maatregelen 2012 Gereed 6 Inners Het waterschap participeert in INNERS met twee deelprojecten. Het eerste project is de realisatie van een demonstratieproject warmtelevering van de RWZI Raalte naar het zwembad Tijenraan in Raalte. Het tweede project is een onderzoek naar gescheiden sanitatie van afvalwater in de gemeente Deventer (DEUGD II). Daarnaast is het waterschap de leadpartner in het Inners project. Gerealiseerd: De rol van het waterschap als lead partner van het Inners project verloopt conform afspraken. In 2012 hebben twee projectpartners hun demonstratieproject gerealiseerd. Het project Deugd II verloopt voorspoedig. In december is het zwart water onderzoek bij Casa Vita afgerond. De ontploffing op de RWZI Raalte heeft geen gevolgen gehad voor het totale project Inners. Door de verhoogde prioriteit aan de herstelwerkzaamheden ten behoeve van deze calamiteit loopt het project restwarmte Raalte wel achter op schema. Echter, dit heeft geen gevolgen voor de eindplanning van Inners. De verwachting is dat de eindplanning van afronding project op 31 december 2014 nog steeds gehaald wordt. 7. Verwerking ontwaterd slib Actie Maatregelen 2012 Gereed 7 Verwerking ontwaterd slib In 2012 wordt het gezamenlijk onderzoek van de Noordelijke waterschappen naar een lange termijn oplossing voor de verwerking van ontwaterd slib afgerond. Parallel aan dit onderzoek zal een oplossing worden gezocht voor de middellange termijn (5 10 jaar), waarbij gedacht wordt aan een aanbesteding van de verwerking van ontwaterd slib. Gerealiseerd: In 2012 is de slibverwerking binnen WGS middels een slibstrategiestudie bekeken. Het proces om - gezamenlijk met de noordelijke waterschappen - een middellange termijn oplossing te vinden voor de verwerking van ontwaterd slib is in gang gezet. Er is hiervoor een Europees aanbestedingstraject gestart. Waterschap Groot Salland pagina 26 van 76

Begroting 2012: Netto kosten programma Zuiveringsbeheer 18.061.900 Jaarrekening 2012: Netto kosten programma Zuiveringsbeheer 17.771.334 Waterschap Groot Salland pagina 27 van 76

--Tekst behorende bij de Jaarrekening (Hoofdstuk 5.3)-- Toelichting op de belangrijkste afwijkingen programma Zuiveringsbeheer Kosten calamiteiten; - Extra kosten nasleep calamiteit Raalte 2011 ( 105.000) - Persleidingbreuk IJsselmuiden ( 30.000) - Stank problemen RWZI Raalte ( 18.000) - De (extra) kosten als gevolg van de explosie RWZI Raalte in oktober 2012 bedragen in 2012 408.000. Tot dit bedrag is het voorschot van de brandverzekeraar (bedroeg totaal 475.000) hier voor aangewend. Het voorschot van de brandverzekeraar is bestemd voor opruimingskosten en gevolgkosten. Deze kosten lopen door tot in 2013. Actualisatie van de vergunningen voor diverse RWZI's, nieuwe vergunningen, generen rapporten uit Aquavision en implementatie software Maximo 7.5 heeft meer personele inzet gevraagd. De totale kosten zuiveren afvalwater zijn lager door lagere kapitaallasten dan voorzien. Vertraging o.a. in oplevering Optimalisatie RWZI Dalfsen, vervanging WKK Raalte en lagere doorbelasting rentelasten. Met ingang van 2012 wordt het grensoverschrijdend afvalwater verrekend op basis van gemiddelde heffingstarieven. Van deze overschrijding heeft 20.000 betrekking op voorgaande jaren. De kosten voor slibverwerking KSO s (kunstmatige slib ontwatering) zijn hoger uitgevallen vanwege het niet optimaal functioneren van de slibgisting op de RWZI Zwolle. Dit heeft geleid hogere kosten voor chemicaliën en extra personele inzet. Er zijn minder kosten gemaakt voor extern advies afvalwaterketenbeleid; doelmatigheidsverbeteringen en optimalisatiestudies afvalwaterketen. 153.000 I 100.000 I - 500.000 I 110.000 S 121.000 I -157.000 I --Tekst behorende bij de Jaarrekening (Hoofdstuk 5.3)-- Waterschap Groot Salland pagina 28 van 76

2.4. Programma 4 Maatschappij en Organisatie Beschrijving en aanpak De kerntaken van het waterschap zijn in de programma's Watersysteembeheer, Waterkeringsbeheer en Zuiveringsbeheer uitgewerkt. Deze programma's zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Waterschap Groot Salland heeft als functioneel overheidsorgaan een bestuurlijke, maatschappelijke en juridische verantwoordelijkheid. Dat houdt onder meer in, dat het bestuur bij de totstandkoming van besluiten een goede afweging maakt van alle relevante belangen. Draagvlak is nodig om beleid en projecten op een vlotte en acceptabele manier te implementeren. Het waterschap kiest bij de voorbereiding van nieuw beleid of projecten vaker voor interactieve planvorming. Niet als doel op zich, maar als middel om draagvlak te krijgen en burgers meer te betrekken bij het werk. De burger is immers goed geïnformeerd over wat er speelt in zijn directe omgeving. De betrokkenheid van burgers kan variëren van een volledige open probleemstelling, tot het laten invullen van doelstellingen binnen vooraf gestelde randvoorwaarden. Van geval tot geval wordt bekeken of een beleidsvoornemen zich leent voor interactieve planvorming en in welke vorm. Verder omvat dit programma het geheel van uit te voeren activiteiten ter ondersteuning van de primaire taakuitoefening (kerntaken). De meest bestuurlijk relevante activiteiten hierin zijn: ondersteuning van bestuur, externe en interne communicatie, de planning en controlcyclus, organisatiebeleid en beheer (HRM), informatiebeleid en beheer, elektronische dienstverlening en heffing en invordering van waterschapsbelastingen. Maatregelen en realisatie in 2012 programma Maatschappij en Organisatie 1. MKBA-analyse (maatschappelijke kostenbatenanalyses) Actie Maatregelen 2012 Gereed 1 MKBA-analyse (maatschappelijke kostenbatenanalyses) Toepassen MKBA en op grond daarvan adviseren. Gerealiseerd: In verband met het lopende reorganisatieproces Sober en Slim is bewust gekozen om de toepassing van MKBA even uit te stellen. Het lijkt verstandig om de implementatie op te pakken binnen de nieuwe organisatie. Er wordt echter wel gewerkt aan verdere ontwikkeling van de methodiek. In overleg met de nieuwe afdelingshoofden en de nieuwe directie wordt bekeken op welke wijze hieraan invulling wordt gegeven. Vervolgens kan met de methodiek aan de slag worden gegaan wat de effectiviteit ten goede zal komen. Waterschap Groot Salland pagina 29 van 76

2. Verlengde bestuursperiode 2013-2014 Actie Maatregelen 2012 Gereed 2 Verlengde bestuursperiode Realiseren en vaststellen van een bestuursprogramma voor de periode 2013-2014. 2013-2014 Gerealiseerd: In het regeerakkoord is aangekondigd dat de bestuursperiode verder zal worden verlengd tot 2015. Hierdoor kunnen op dat moment directe verkiezingen worden gehouden, tegelijk met de verkiezing van provinciale staten. Herijking bestuursprogramma 2009-2014 heeft plaatsgevonden in het algemeen bestuur van 28 juni 2012. Met de herijking van het Bestuursprogramma heeft het algemeen bestuur de ambities op hoofdlijnen voor de periode tot en met 2014 vastgesteld. 3. Bestuursakkoord Water Actie Maatregelen 2012 Gereed 3 Bestuursakkoord Water Bijdragen aan het hoogwaterbeschermingsprogramma en vereenvoudigen van interbestuurlijk toezicht. Gerealiseerd: nhwbp: Ter realisering van de maatregelen naar aanleiding van de resultaten uit de 3e toetsronde waterkeringen is een concept wetsvoorstel nieuw Hoogwater beschermingsprogramma (nhwbp) opgesteld. Een voortvloeisel hieruit is dat een landelijk programmabureau nhwbp in oprichting is waarin de gezamenlijke waterschappen en Rijkswaterstaat participeren. De doelstelling vereenvoudiging van interbestuurlijk toezicht is niet gehaald. De provincie heeft aangegeven op maat geschreven toezichtsregimes vast te willen leggen in bestuursovereenkomsten met de waterschappen, maar daar nog geen invulling aan gegeven. Dit in het kader van de wet Revalitisering Generiek Toezicht. In het Overijssels Dijkgraven Overleg (ODO) is afgesproken geen initiatieven op dit punt te ontplooien. 4. Waterloket/-loketfunctie Actie Maatregelen 2012 Gereed 4 Waterloket/ éénloketfunctie Conclusies trekken n.a.v. de pilot Olst-Wijhe en een voorstel doen voor samenwerken met andere gemeenten. Het beoogd effect is om heldere afspraken te hebben hoe waterschap en gemeenten met elkaar samenwerken m.b.t. het waterloket. Gerealiseerd: De maatregel is gerealiseerd. Alle gemeenten zijn gevraagd om hun ambities in de samenwerking met het waterschap aan te geven. Op deze manier werd duidelijk hoe en met welke gemeenten mogelijk intensief wordt samengewerkt moet worden en welke gemeenten een lagere intensiteit van samenwerking wensen. In oktober is het voorstel in het dagelijks bestuur behandeld en het project Waterloket afgesloten. Waterschap Groot Salland pagina 30 van 76

5. Rekenkamer Actie Maatregelen 2012 Gereed 5 Rekenkamer Het waterschap hecht veel belang aan onafhankelijke oordeelsvorming over de effectiviteit van het gevoerde beleid en dat het daarin transparant wil zijn naar de burger. Na instemming van alle 3 beoogde deelnemende waterschappen zal de rekenkamer ingericht worden, zodat in 2012 de eerste opdrachten worden verleend. Gerealiseerd: In het kader van herijking van het bestuursprogramma 2009-2014 is besloten dat het waterschap pas initiatieven ontplooit voor een onafhankelijke rekenkamer als er minimaal twee andere partijen belangstelling tonen. Begroting 2012: Netto kosten programma Maatschappij en Organisatie 13.809.300 Jaarrekening 2012: Netto kosten programma Maatschappij en Organisatie 12.718.967 Waterschap Groot Salland pagina 31 van 76

--Tekst behorende bij de Jaarrekening (Hoofdstuk 5.3)-- Toelichting op de belangrijkste afwijkingen programma Maatschappij en Organisatie Voor het reorganisatietraject zijn de kosten verantwoord binnen 158.000 I het werkveld management. Het betreft een groot gedeelte personele inzet vanuit de eigen organisatie. (Concreet zijn op andere afdelingen minder uren verantwoord.) De kosten externe communicatie vallen lager uit. Een gevolg van - 123.000 S o.a. versobering publicaties. Verder leidt de inzet van socialmedia en verdere digitalisering tot goedkopere communicatie methoden. Deze trend lijkt zich de komende jaren door te zetten. Voor kwaliteit en inkoop zijn de kosten lager door een - 125.000 I verschuiving van personele inzet t.b.v. het reorganisatietraject. De herziening van de diverse afschrijvingstermijnen - 388.000 I (schattingswijziging) van dienstauto s, materieel districten en waterbeheersingswerken heeft een incidenteel positief effect op de exploitatie. De kosten voor informatisering en automatisering vallen lager uit - 123.000 I door een afrekening met betrekking tot voorgaande jaren van Het Waterschapshuis en diverse kleinere posten. De kosten van belastingheffing vallen lager uit. - 163.000 I De kosten voor interne dienstverlening zijn lager door o.a. uitstel van vervangingen meubilair en vloerbedekking i.v.m. de komende reorganisatie, lagere kosten onderhoud apparatuur en minder extern drukwerk. - 257.000 I --Tekst behorende bij de Jaarrekening (Hoofdstuk 5.3)-- Waterschap Groot Salland pagina 32 van 76

2.5. Belastingopbrengsten en algemene opbrengsten Het Algemeen Bestuur heeft de belastingverordeningen vastgesteld. Het vaststellen van een belastingverordening is een wettelijke voorwaarde om belasting te kunnen heffen en invorderen. Een waterschap heeft echter maar beperkte mogelijkheden om binnen de belastingverordening eigen keuzes te maken: de grote meerderheid van de heffingsaspecten is al in de belastingwetten voorgeschreven. Het belastingstelsel bestaat uit de watersysteemheffing (onderverdeeld in de heffing voor ingezetenen, gebouwd, natuur en overig ongebouwd), de zuiveringsheffing en de verontreinigingsheffing. Waterschap Groot Salland pagina 33 van 76

Watersysteemheffing Opbrengst watersysteemheffing Verdeeld in: ingezetenen gebouwd ongebouwd natuur opbrengsten voorgaande jaren waardecorrectie heffingsdebiteuren kwijtschelding oninbaar verontreinigingsheffing Opbrengsten watersysteemheffing 745.602 lager dan begroot.* Grondslag voor de watersysteemheffing Jaarrekening 2012 9.613.108 20.245.185 5.308.590 38.369-48.669-59.350-430.099-23.753 82.017 Begroting 2012 9.716.000 20.432.000 5.537.000 36.000 0 0-308.000-23.000 81.000 Waterschap Groot Salland pagina 34 van 76 34.725.398 35.471.000 Jaarrekening 2012 Begroting 2012 Ingezetenen 154.155 155.800 Gebouwd (WOZ-waarde) 45.383.624.685 46.000.000.000 Ongebouwd, oppervlakte binnendijks 79.159 82.485 Ongebouwd, oppervlakte buitendijks 4.706 5.250 Natuur, oppervlakte 14.106 13.250 Zuiveringsbeheer Opbrengst zuiveringsbeheer Verdeeld in: opbrengst bedrijven opbrengst huishoudens opbrengsten voorgaande jaren kwijtschelding oninbaar waardecorrectie heffingsdebiteuren Opbrengsten zuiveringsbeheer 12.436 lager dan begroot.* Grondslag voor de zuiveringsheffing Jaarrekening 2012 Begroting 2012 6.039.032 18.209.721 876.040-702.393-131.137-118.699 6.175.000 18.688.000 0-576.000-102.000 0 24.172.564 24.185.000 Jaarrekening 2012 Begroting 2012 Verontreinigingseenheden bedrijven 119.989 122.700 Verontreinigingseenheden forfaitair 361.806 371.300 Totaal vervuilingseenheden (ve's) 481.795 494.000 Overige algemene opbrengsten Met ingang van 2012 wordt er geen dividendopbrengst van de NWB meer geraamd. De Waterschapsbank moet haar vermogen aansterken om aan de nieuwe internationale kapitaaleisen, de zogenaamde Bazel-III eisen, te kunnen voldoen. Waterschappen kregen tot nu toe een vast dividend per jaar. Pas als aan de kapitaaleisen wordt voldaan zal weer ruimte ontstaan voor het uitkeren van dividend. De verwachting is, dat dit niet op korte termijn zich zal voordoen. *zie Jaarrekening 5.5.2 Toelichting opbrengstsoorten, waterschapsbelastingen voor uitsplitsing van bedragen.